Den Ham, 17 mei 2021.
Geachte gemeenteraad en College van B & W,
Namens de kerkenraadvande Hervormde Gemeente te Den Ham.
Onze predikantG. de Goeijen heeft twee jaar geleden gepreektover de zondagsrust en heeft deze preek enigszins omgewerkt ineen schrijven aan U. Dit schrijven sturenwij hier mee.
Wij hopenen bidden dat de zowel degemeenteraad als het college ervoor zal zorgen dat iedereen op zondag ongestoordenongehinderd kan genieten en uitrusten van a He niet noodzakelijke activiteiten.Toteer van God, de Schepper van Kernel en aarde, en tot welzijn van a I le inwoners vandegemeente Twenterand.
Naar onze overtuiging is de openstelling vande winkelsop dit moment al zodanig royaal, dat niemand belemmerd wordt in het doen vande nodigeaankopen. Daarbij moet ook nog worden opgemerkt dat kleine winkeliers, en ook personeelsleden, bij eendergelijke
winkelopenstelling druk zullen ervarenom mee te moeten doen met werken op zondag, of zij hier nu voor willen kiezen ofniet. Wij denken ook datvoor vele middenstandersde kosten bovende baat zullen gaan.
Wezijn niet in degelegenheid omgebruikte maken van het spreekrecht op 18 mei. Om desondanks tochgebruik te makenvan de uitnodigingzendenwij u dit schrijven.
Eriseen digitale evaluatie gehouden onder winkeliers, maar, jammer genoeg, nietonder de kerken. Al wordt de kerksteeds minder invioedrijk,de God van de Bijbel is er nog steeds en Hijblijft altijd dezelfde. Inde Bijbel lezen over God die het goede met a I le mensen voorheeft.
Daarom gaf Hij ons die ene rustdag in de week. Deze is al ingesteld bijde Schepping van deze wereld (Genesis 2: 2 en 3). Ook in deWet die de Here onsvoorhoudt wordt dit herhaald (Exodus 20: 8 -11). Het is God die ons tijd geeftom te rusten,want Hij rustte zelfook: 'God rustte van al het werk dat Hij gedaanhad' (Genesis 2: 1).
De zondag is aan a He mensen gegeven om tot rust te komen. Die ene rustdag in deweek, die we,zeker in onze huidige samenleving, nodig hebben. Waar we opgejaagd wordenom alleen maar meerte presterenen te produceren, in beroep envrijetijd. De rustdagis een prachtig geschenk, want opde zondag mogen we rusten van al ons werk. De sfeer van een rustdag is eensfeer van werkelijk vrij zijn en niet eendag van jagen, maar een dag waarin je de gelegenheid krijgt om te onthaasten en je op God te richten en/of om tot rust te komen.
Vande SGP-fractie ontvangen wijeen mail dat het College van B & W van Twenterand het raadsvoorstel 'Evaluatie Pilot Koopzondagen QI 2021' ter besluitvormingvoorlegt aan de gemeenteraad.
J. Braakman
Scriba Hervormde Gemeente te Den Ham scriba@hervormddenham.nl
06-24164762
Zondagsrust in Twenterand - de CAO van God
‘Van ophondenweten’
Inhet Oude Testament (het eerste deel van de bijbel) wordt positief gesproken over de sabbath, dezevendedag van deweek. De sabbathis voor het volk Israel eenteken van Gods trouw(Exodus 31,12-17). En hetis opmerkelijk dat Gods trouw gevierd mag wordenop een dag van vrij-zijn, van rust, van zorgeloosheid, want God zorgt ook! Daarom wordtdeze dag geheiligd en heilig betekent bijzonder, anders dan andere dagen, aan God gewijd. En op deze dag wordt ook uitgekeken naarde komst van de Messias, diederustZelveis.
Geachteleden van degemeenteraad,
Nuin de gemeenteraad opnieuwhet gesprek over de winkelopenstelling gevoerd gaat worden ende mogelijkheid geboden wordt hierop tereageren, denkik graag met u mee. Winkeliers zullenhun eigen motieven aan tedragen. Ik trekindit artikel wat bijbelse (dat wilzeggen:
voor demens verkwikkende)lijnen. Ik kijk eerst naar de bedoeling van de sabbath ende zondagen vervolgensmaak ik wat opmerkingen voor onzestreek.
Erisnog een reden datde sabbath een heilige, dus bijzonderedagis: De zevende dag is voor alien in Israel ook een dagom op te leven, om adem te scheppen, om op adem te komen, na een week van werken, ploeteren en zwoegen. Drukdrukdruk was iedereen, ooktoen al, zes dagen zultgij arbeiden, maar ... de zevende dag zult gij geen werk doen, danzultgij niet werken. Het hebreeuwse werkwoord waar ‘sabbath’ van is afgeleid betekent ook 'ophouden met, staken van werkzaamheden'.
De sabbath is eengeschenk van God, want Hij weetdatalseenmens altijd maar doorjaagt, doorschraapt endoordraaftomgeld en goed en alseen mens nooit ophoudt, dan gaat een mens en dan gaat ook een samenleving kapot, stuk. Ze draaien door. Datis slechtvoorwie wij mensenten diepste zijn; voor ons hoofd, onshart, ons lichaam. Op de sabbath zult gij niet werken, want op z'n tijd is hetgoedomte rusten. De sabbath is erom de mens, hetis een verademing!
‘Rode oortjes’
‘Zes dagen zult gij uw werk doen, maarop de zevende dag zultgij rusten, opdat uw runden uw ezel uitrusten, en dezoonvanuw slavin endevreemdeling adem scheppen’ (Exodus 23,12). Wat is dit prachtig gezegd. Ditis Gods CAO! Een tekst waareen rasechte socialist - als ze ernogzijn-rode oortjes van kan krijgen. Mens en dier, arbeidskrachten, hebben recht op een vrije dag, om uit te rusten, om op adem te komen, om opte leven! Dit was een
revolutionair gebodvoordie tijd: een werknemer,ook een gastarbeider, een vreemdeling, een buitenlander heeft rechten.
Een van de ‘Tien Geboden’ ishet sabbathsgebod. De ‘Tien Geboden’ beginnen als volgt: 'Ik ben de HERE, uw God, die u uit Egypteland, uit het diensthuis,uit hetslavenhuis bevrijd heb'. Slaven warendeIsraelietenin Egypte,uitgebuite buitenlanders, altijdwerken, zeven dagen in de week. Datisslecht voor een mens. En daaromis erde sabbath in Israel, om herinnerdteworden aan God, diegeen diktator is, maardie juist rustenvrijheid schenkt, die jood en buitenlander op adem doet komen.
Wat mooi dat Gods geboden in het kader van de vrijheid staan. Wij denken vaak datGods geboden ons knellenenons onze vrijheid afnemen. Integendeel! Gods gebod beschermt ons, hetis eenteken van Gods zorg!
Constantijn de Grote
Dat wij in Europa grotendeels nog steedseen vrije zondag kennen, dat hebben we te danken aan de christenkeizer Constantijn de Grote. Hij besloot in het jaar 321 datde zondag een vrije dagzou zijn, waaropvoorde christenen volop gelegenheid was omnaarde kerk te gaan en waar werkendie dagniet de prioriteit had.Maar die drie eeuwendaarvoor kendemen datniet, die vrije zondag, dierustdag. Na Constantijn hebben de overheden hetgrotegoed van die vrije zondag erkend, zij hetwel steeds in mindere mate. 0ns land kent bijvoorbeeld nog de zondagswet: Wie niet wil werken op zondag, kangewetensbezwaren aantekenen. Watook bij De meeste christenenvieren de zondag. Voorhen is de eerstedag van deweek eenbijzondere dag, omdathetde dagis waarop Jezus Christus opstond uit de dood. Regelmatig lezen we in het NieuweTestament(het tweede deel van debijbel)deuitdrukking 'de eerstedag'. De eerste dag, deopstandingsdag, de oplevingsdag van de Here Jezus, wordt de dag waarop de
volgelingenvan Jezus Christus (de kerk) bijeenkomen. De nieuwewerkweek, waarin we drukdrukdruk zijn, beginnen we dus meteenrustdag. Dat is een prachtige symboliek: Niet ons hollen, schrapen en jagen gaan voorop, maar we verkwikken ons, we rusten in het verzoenende werk van wat God in Christus heeft gedaan. Een werkweek van inspanning beginnen we met een dag vanontspanning!
Godzelfgeeft ons de tijd om te rusten. Want God rustte zelf ook: 'God rustte van al hetwerk dat Hij gedaan had' (Genesis2,1). Opde zevendedag heeft God gerustom op adem tekomen,
‘Hij heeft Zich verkwikt’ (Statenvertaling).
God heeft Zich verkwikt, Hij gingeen luchtje scheppen. Zoals velen op zondagmiddag gaan wandelen, ‘kuieren’, zo kuierde God, zo ontspannenliep Hij op de zevende dag door zijn schepping, stralend, Hij genoot omdat Hij zag dat hetgoed was, zeergoed!
Geen zondagsheiliging
Het ismeook opgevallen dat we in het boek Handelingenenin de brieven van Paulus alle geboden uitde ‘Tien Geboden’ op de een-of-andere manier terugvinden,behalve hetsab- bathsgebod. Paulus pleitopverschillende plaatsen voor ruimte om de christenen uit dejoden, die datwillen, wel de sabbath te laten vieren, maar hij wil dit aan de christenen uit de
heidenen, aan deniet-joden, niet verplichten.
En tegelijk lezen we inhet Nieuwe Testament nergensover een gebod om de eerstedag, de zondagte heiligen, zoals we dat in hetOude Testamentwel vandesabbath vinden. De zondag alseen christelijke sabbathvinden we in debijbel niet. Het woord zondagsheiliging,of
'eerstedagheiliging' ookniet. We vindenook geen verbod om te werkenopzondag.
Dit komt omdatinhetRomeinse rijk toen, zowel de zevende dag als de eerste dag, gewone werkdagen waren, net alsalle andere dagen van de week. De gemeente van Christus kwamop zondag bijeen, meestal's morgensin allevroegte om kerkdienstte houden ennade dienst ging men dan aan hetwerk. En soms kwam men ooknog opzaterdag, de sabbath, bijeen, christenen uit dejodenen christenen uit de heidenen. Zoals vandaag dedag de
Zevendedagsadventisten datook doen net als sommigemessiasbelijdende joden.
Zondag
Maar hoe zit datnu metons, in Twenterand? Tai van (kerkelijk betrokken) inwoners in onze gemeente vieren de sabbath, de zevende dagniet. Velen van ons hebben er geen bezwaar tegen om op zaterdag te werken, boodschappen te doen, de auto te wassen en te sporten, terwijl we dit op zondagnietzo gauw zullen doen. Wij heiligen de sabbathniet. Waarom niet?
Ik denkdatdaar een paar redenen voor zijn:
Het vierde gebod zegt dat we niet moeten werken; wat we allemaal wel ofnietzoudenmogen, daar zwijgthet over.Zondag vieren isop-levenen dat doen we als er gelegenheid is om God en elkaar te ontmoeten. Ont-haasten (niet haasten) en ont-moeten (nietsmoeten). Hoe kunnen we elkaardat gunnen?
wet geregeld is, dat is daterop zondag voor 13.00 uurgeen evenementen georganiseerd mogenworden die de kerkdiensten belemmeren of hinderlijk storen. Onze vrije zondag in de samenlevingis dus eengroot goed. Een dagwaar velen (ongeacht hun geloofsovertuiging) zuinigop zijnen dit ervaren als eenbijzonderedag.
Gods CAOvandaag
Het is de vraag wel hoe wij datvierdegebod vandaag de dag invullen en hoe wij de
samenleving bij Gods goede CAO kunnen bewaren, nu velen geen directe band meer hebben methetchristelijk geloof en/ofde kerk.
Ruimte
Inde geschiedenis van Israel was er soms deneiging de sabbath te verzwaren, te belastenmet exact te zeggen wat wel ennietmocht. Voortdurend is Jezus inkonfliktmet de theologenvan Zijn tijd (Farizeeen) omdatzij hetwezenlijke van die dag nietonderkennen,namelijk de ontmoetingmet God enmetelkaar. De vrijheid,het vieren, de ontspanning. DeFarizeeen warennietontspannen, maar gespannen:wat mag wel, wat magniet?! Endikwijls deden ze zo uit heel oprechtemotieven;zij zochtenserieus: wat vraagt Gods gebod van ons? Inonze nederlandse kerkgeschiedenis herkennenwe dit, waar soms meer gespannenheid dan ontspan- nenheidis over en opde zondag.
Op hoi
Zit ik ervernaastals ik denkdatookonze samenlevingsoms ophoi is, alszoveel moet wijken voorgeld en goed, voor de24-uurseconomie. Flexibele werktijden, kontinue werken in de weekenden,winkels opzondag open. Wat baat het, al ditgewin,terwijl wij schade lijden aanonze ziel. Schade aan de ziel, want ik komin mijnpastorale werk dikwijls opgejaagdeen rusteloze mensen tegen diezeggen: “Ik ben op, ik ga hieraan kapof’. Als er geendagmeerisvoor onze samenleving om op adem te komen, omte rusten en verkwikt te worden, danhollen we onszelf voorbij engaan wij met z’n alien kapotenbrengen we onszelf in eennieuwe slavernij. De god van de economic is onbarmhartig, de God van Israel is barmhartig. Er zijnwerkzaamheden die op zondagdoormoetengaan (politic, hulpverlening, agrariers, sommige continuebedrijven)maar laten we zuinig zijn op onze vrije zondag.Dit is een groot goed! De zondag is erom de mens.De winkelier die op zondag opengaat, zal wellicht nu een anderedagin deweek zijn winkel dicht doen, want ookhij/zij heeft een rustdag nodig.
Inde geschiedenis van Israel was er soms deneiging de sabbath te negeren, door maar door te hollenen door te jagen en door te schrapen, voor geld engoed. De 24-uurs economic om het maar zo te zeggen. Soms gebeurde dat uit nood door dekleine man, maar meestalwarenhet derijkendie steeds meerwilden en alles moest wijken voor hungeldengoed; ookde vrije sabbath van hunarbeidskrachten. Daartegenwaarschuwende profeten, soms uitermate scherp en venijnig: "Israel, jullie miskennen deHere God, onteren Hem. En zo gejaagd leven, zo drukdrukdruk voor het gewin, daar ga je aan kapot, stuk, daardoor verhardje, als mens, als maatschappij. Israel, denk aan Egypte, waar jullieslaven waren. Breng jezelfniet opnieuw in slavernij!"
Den Ham, 15 mei 2021.
Gert de Goeijen, predikant Hervormde GemeenteDen Ham
Persoonlijkkanik uit het NieuweTestamentniethalen dat wij in onze samenleving nietop zondagzouden mogen werken. We kunnen enmogenderestauranthouderof deeigenaar van de kledingwinkel nietverbiedenop zondag zijnzaak open te hebben. Vanuit de bijbel kanik ooknietzeggen datvoetbalwedstrijdennietzouden mogen. Maariklees in het Oude
Testament wel overdezegen van een rustdag voor een hele samenleving. Daar hebben de vakbonden (christenen en socialisten!) vijftigjaar geleden voor gestreden! En aan zo’n gezamenlijke rustdag voor de samenleving bewaren velen(binnenen buitende kerk) goede herinneringen.
Mijn persoonlijke visie is dathetgoed is op zondag die dingen na telaten diede ander de gelegenheid ontnemennaarde kerk te gaan of om vrij te zijn. ‘Zoals gij wiltdatde mensen u doen, doegij hen evenzo’. Dat is een teken van zorg om elkaar.
Tot slot
Laten we nuchteren eerlijk zijn. Persoonlijk vraag ikmij af als de winkels open gaan op zondagofdan ookhet gemeentehuis nietmoetvolgen. Want waarom wel een nieuwejurk kopen, maar nietjepaspoort kunnen verlengen ofje samenlevingskontrakt kunnen sluiten?
Ik wens de gemeenteraad wijsheidtoe in de afweging enbesluitvorming.
