Aan de raden van de deelnemende gemeenten aan Regio Foodvalley via de colleges van B en W. Geachte raadsleden van de Foodvalley gemeenten,

(1)

gemeenten aan Regio Foodvalley via de colleges van B en W

uw kenmerk: uw brief van: ons kenmerk: behandeld door: doorkiesnummer: e-mailadres:

21/RFV/ABZ/210205 Holmer Doornbos 0318 680 600 Holmer.doornbos@regiofoodvalley.nl

onderwerp: bijlage: datum:

Aanbieding eerste fase Regionale Ruimtelijke Verkenning 1 5 februari 2021

Geachte raadsleden van de Foodvalley gemeenten,

Als bestuur van Regio Foodvalley bieden wij u hierbij de tussenresultaten van de Regionale Ruimtelijke Verkenning aan. Het gaat om de uitkomsten van de eerste fase waarin de ruimtelijke opgaven van onze regio in beeld zijn gebracht, zoals u die ook globaal gepresenteerd heeft

gekregen tijdens de raadsinformatiebijeenkomst van 20 januari jl. Een video-verslag van deze avond is terug te zien via deze link.

Dit document geeft inzicht in de opgaven waar de regio tot 2050 naar verwachting mee te maken krijgt als het gaat om onder meer duurzame energie, woningbouw, landbouw, bereikbaarheid en natuur en landschap. Om deze opgaven in goede banen te leiden moeten we regionaal

samenwerken en de vraagstukken zoveel mogelijk integraal bekijken. Deze rapportage is een tussenproduct en daarmee niet ‘af’, maar het geeft, op basis van de huidige kennis en de nu beschikbare bronnen goed weer waar we mee te maken krijgen en welke dilemma’s dat met zich mee brengt.

Als regio gebruiken we deze rapportage om in te brengen in de andere ruimtelijke trajecten zoals de Verstedelijkingsstrategie Arnhem Nijmegen Foodvalley en het Ontwikkelbeeld Amersfoort. Zo zorgen we ervoor dat de trajecten zoveel mogelijk vanuit van dezelfde basis worden gevoed.

Wij kunnen ons voorstellen dat de huidige rapportage nog vragen ter verduidelijking oproept.

Dergelijke vragen kunt u stellen aan het kernteam via info@regiofoodvalley.nl. Wij zullen de gestelde vragen beantwoorden en de beantwoording aan alle raden doen toekomen.

Een paar opmerkingen bij de rapportage:

 Het rapport is zoveel mogelijk gebaseerd op feitelijke prognoses en vastgestelde visies.

Daarmee is het rapport in grote mate ‘beleidsarm’. Het bevat dus geen (nieuw) beleid, maar biedt een feitenbasis om het gesprek over mogelijk of noodzakelijk nieuw beleid te voeren en gezamenlijke keuzes te maken.

 De ruimtelijke opgaven die geconstateerd worden zijn dus geen opgaven die de regio wenst of nastreeft, maar die we op ons af zien komen. Dit biedt handvatten om goed in te spelen op deze uitdagingen en maakt dat we de ontwikkelingen (tot op zekere hoogte) kunnen beïnvloeden.

(2)

Betreft: Aanbieding eerste fase Regionale Ruimtelijke Verkenning

 De rapportage laat zien dat we tot 2030 en zeker tot 2050 met grote druk op de beschikbare ruimte te maken zullen hebben. Dat vraagt om ook regionaal na te denken over de vraag hoe we hier regionaal mee om willen gaan en wat voor regio we willen zijn in 2050. Dát we voor deze opgaven als gemeenten zullen moeten samenwerken is wel duidelijk. De opgaven zijn te omvangrijk om als gemeenten afzonderlijk op te pakken.

 De rapportage laat een tekort aan beschikbare ruimtezien, wanneer we alle opgaven bij elkaar optellen. Dat maakt kiezen noodzakelijk en die keuzen kunnen best lastig worden.

Wanneer we echter verstandig met de ruimte omgaan en functies combineren dan hoeven deze ruimteclaims niet per se volledig op te tellen. Denk bijvoorbeeld aan het medegebruik van agrarische uitloopgebieden voor recreatie (bijv. klompenpaden), of aan binnenstedelijke gebieden waar wonen en werken gecombineerd worden. Daarmee kunnen er kansen ontstaan voor kwaliteitsverbetering van het landelijk gebied en onze steden en dorpen. Voor het benutten van die kansen hebben we elkaar als gemeenten zeker nodig.

De Regionale Ruimtelijke Verkenning is hiermee niet af. De volgende stap die we regionaal willen zetten, is om met elkaar een aantal uitgangspunten te formuleren over wat voor regio we willen zijn en hoe we hier met elkaar op willen samenwerken. Hiermee kunnen we richting meegeven aan de andere, deels bovenregionale trajecten zoals de Verstedelijkingsstrategie Arnhem Nijmegen Foodvalley en het Ontwikkelbeeld Amersfoort. De eerste inhoudelijke stukken van deze trajecten verwachten we eind maart. In de maanden daarna (april/mei) gaan we graag met u hierover in gesprek. Zo zorgen we ervoor dat alle trajecten inhoudelijk als procesmatig zo goed mogelijk in elkaar passen. Besluitvorming door de raden over het Ontwikkelbeeld, de Verstedelijkingsstrategie, de Ruimtelijke Regionale Verkenning is voorzien voor juni/juli. Over de precieze planning wordt op dit moment overleg gevoerd.

Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst van 20 januari jl. is opgeroepen om over deze ruimtelijke vraagstukken ook in uw eigen raad met elkaar het gesprek te voeren. Wij bevelen dit nogmaals hartelijk bij u aan. Vanuit de regio zijn we graag bereid om aan dat gesprek inhoudelijke ondersteuning te leveren.

Met vriendelijke groet,

namens het algemeen bestuur Regio Foodvalley,

Arjen Droog René Verhulst

Secretaris-directeur Voorzitter

(3)

1

Regio Foodvalley

Behoeften en prognoses voor middellange en lange termijn

Fase 1: Ruimtelijke regionale verkenning

(4)

3 2

INLEIDING 5

1 2020 11

Huidig landgebruik 12 Landschap en cultuurhistorie 14 Bereikbaarheid 16

2 MIDDELLANGE EN LANGE TERMIJN 19 Woonbehoefte 20

Werklocaties 22

Energieopwekking 24

Landbouw 26

Natuur en klimaatadaptatie 28 Bevindingen en conclusies per thema 30 Behoefte en prognose middellange termijn 34 Behoefte en prognose lange termijn 38

3 KANSEN EN UITDAGINGEN 43

COLOFON 48

Bijlage I: Verantwoording en bronvermelding

Januari 2021

Regio Foodvalley

Behoeften en prognoses voor middellange en lange termijn

Fase 1: Ruimtelijke regionale verkenning

(5)

5 4

INLEIDING

(6)

7 6

Ruimtelijke verkenning Regio Foodvalley

Verstedelijkingsstrategie Arnhem Nijmegen Foodvalley - 2040

Ontwikkelbeeld Amersfoort

RES 0,5 en RES 1,0 Foodvalley

Blauwe Omgevingsvisie

Gemeentelijke omgevingsvisies

Feb

Jan Maa Maa

Apr Apr

Mei Mei

Jun Jun

Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan2021

2020 Feb

0,5 1,0

Visie Verkenning

Besluitvorming

Besluitvorming Besluitvorming

Regio Arnhem Nijmegen

Utrecht Gelderland

Regio Amersfoort

Regio Foodvalley

Meerdere proces sen beïnvloeden elka a r Deze ver kenning loopt par a ll e l a an andere t r a j ect en wa arin a an ruimt e li jke besluitvorming wordt geda an. De t r a j ect en hangen nauw me t e lk a ar samen, ma ar richt en zich op andere thema’s of samenwer k ing van overhe idslagen. He t ver kennen van de opgave voor regio Foodva ll ey he lpt om enerzi jds e en geme enschappe li jk punt op de horizon t e bepa l en, en anderzi jds om in de toekomst posit i e in t e nemen in de di verse ruimt e li jke t r a j ect en di e nu lopen op e en hoger scha a l- ni ve au. He t is be langri jk va ar t t e maken om t e zorgen da t er e en geme enschappe li jk be e ld is op he t moment da t de besluit vorming van de par a ll e l lopende ruimt e li jke t r a j ect en van st ar t ga a t.

Ruimt elijke t r ans forma t ies in s t roomver snelling

De regiona l e ruimt e li jke ver kenning van de regio Foodva ll ey ge ef t inzicht in de kwant i- t a t i eve ruimt e li jke opgaven di e worden verwacht voor de toekomst voor de regio. Door dit in k a ar t t e ont st a a t me er inzicht wa ar de conf ront a t i e tussen verschill ende ruimt e li j- ke ont wik ke lingen ligt en we lke af st emming gewenst is. Deze ver kenning vormt e en basis wa arin me t kwant it a t i eve opgaven di e in e en la t er st adium kunnen worden gebruik t a ls input voor e en ont wik ke lbe e ld.

Regio Foodva ll ey is e en samenwer k ing van di verse overheden: acht geme ent es in t we e verschill ende prov inci es. De gebruik t e gegevens omva t t en da ardoor verschill ende scha a lni ve aus: geme ent e li jk, regiona a l, pro- v incia a l of lande li jk.

In Re g i o Fo o dva lley l o p en o p d it m o ment twe e r e g i ona le ver kenning en d ie d e r e g i o g ehe e l o f g e d e e lt e lij k

overla p p en: Ontwik ke lb e e ld Amer sf o o r t en d e

Ver s t e d e lij k ings s tra t e g ie Arnhe m-Nij me g en-Fo o dva lley

Overzicht van enke le ruimt e lij ke tra j e c t en en hun g l o ba le p lanning.

Verstedelijkingsstrategie Arnhem Nijmegen Foodvalley Ruimtelijke verkenning

Regio Foodvalley Ontwikkelbeeld Amersfoort

(7)

9 8

Natuur en Klimaat

BOVI - waterschap Vallei en Veluwe - 2020 RES 0,5 - 2020

Stec woonbehoefte Regio Foodvalley - sep. 2020

Ecorys prognose werklocaties - 2019 Kantorenvisie Provincie Gelderland - 2019

Cultuurhistorische Atlas Provincie Utrecht x

Cultuurhistorische Atlas DNA Gelderland x

x

x x

x

x x

x Energievisie Regio Foodvalley - 2018

Klimaateffectatlas

Prov. ruimtelijke verordening Gelderland/ Utrecht - 2019 Verkenning naar ruimtegebruik landbouw 2050 voor regio Foodvalley - Wageningen Environmental Research Okt 2020

Bereikbaarheidsagenda Foodvalley (2019) Visie bereikbaar Gelderland (2020)

Energie

Cultuurhistorie

Beleid Prognose Visie/inventarisatie

Landbouw Mobiliteit Werken Wonen

Belangrijks t e bronnen: beleid, prognose o f visie

Op basis van a ll e a angedr agen da t a zi jn zeven thema’s ver kend. De gegevens zi jn af komst ig van verschill ende bronnen, di e uit e enlopend zi jn in st a tus. Voor wonen en wer ken zi jn prognoses van behoef t e gebruik t, hi er k an dus in de v isi evorming nog e en af weging in gema ak t worden. Ook v isi es/

invent arisa t i es van derden (zoa ls he t wa t er- schap) la t en nog ruimt e voor besluit vorming op regiona a l ni ve au. Al dan ni e t vastgest e ld be l e id vormt e en st ev iger k ader in he t op- maken van e en toekomstbe e ld. He t is be l- angri jk om dit ondersche id t e maken omda t

da t a af komst ig van prognoses bi j voorbe e ld nog ge en be l e idsma t ige toe t sing kennen.

He t schema hi erboven toont e en overzicht bi j we lk thema we lke stuk ken zi jn gebruik t en onder we lke ca t egori e di e va ll en. Gegevens uit deze r appor t en zi jn in deze ver kenning kwant it a t i ef benaderd en onder verde e ld in midde llange en lange t ermi jn. In bi j lage 1:

bronnen en ver ant woording is e en tot a a l- overzicht t e v inden van de gebruik t e bronnen en hoe deze zi jn ver t a a ld na ar ruimt e li jke opgaven.

Stec visie werklocaties Regio Foodvalley - okt. 2020 x

x

(8)

11 10

2020

(9)

13 12

HUIDIG RUIMTEGEBRUIK

Ede

Veenendaal

Wageningen Rhenen

Amersfoort

Arnhem Barneveld

Nijkerk

Scherpenzeel Renswoude

Lunteren

Bedrijventerrein Bestaande woningvoorraad (woningen/ha)

Natuur (N2000, NNN) Landbouw Water

Infrastructuur (spoor en snelweg)

>70

<20

Voor he t ver kennen van de ont wik ke lingen en bi jbehorend ruimt egebruik is he t van be lang e erst he t huidig ruimt egebruik in k a ar t t e brengen. De inf r ast ructuur, zoa ls de grot e ri v i eren (wa t er) en de corridors (sne lwegen en spoor) vormen de basis voor e lke k a ar t.

Da arna ast is he t huidige ruimt egebruik van de landbouw, woningen, bedri j vent erre inen en na tuur we ergegeven.

Deze k a ar t en diagr am geven dus he t huidige ruimt egebruik we er van de verschill ende thema’s wa ar we in deze ver kenning me e a an de slag zi jn gega an. Vanuit deze basis wordt de verwacht e toename voor de (midde l-) lange t ermi jn gepresent e erd op basis van de a angedr agen gegevens. Be langri jk is om t e verme lden da t voor he t bepa l en van de toekomst ige ruimt ecla ims he t gemidde lde scenario is genomen a ls uitgangspunt.

(10)

15 14

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE

Waardevolle natuurlandschappen Natura 2000

NatuurNetwerk Nederland

Beekdalen

Militair erfgoed Pantherstelung line Grebbelinie Grebbedijk

Kastelen en buitenplaatsen (Bron:

Cultuurhistorische Atlas Utrecht)

Religieus en funerair erfgoed (Bron: CHAT) Fort (Bron: CHAT)

Buitenplaats (Bron: Gelders Arcadië) Landschapstypen FoodValley

RES Foodvalley 2020

Beken

Cultuurhistorische elementen Cultuurhistorische DNA Gelderland

Bos Heide Bos/Heidelandschap

Engen

Broek/heideontginning Agrarisch landschap

Rivierenlandschap

Kampenlandschap Slagenlandschap Polderlandschap

Komgronden en oeverwallen

Beekdalen

Beken

Engen

Rivierenlandschap

Beekdalen

Beken

Engen

Rivierenlandschap

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

De prov inci es hebben ge en be l e id me er wa arbi j wa arden van he t landschap

ondersche iden worden, we l kennen enke l e landschappen harde bescherming. Dit bi edt ruimt e voor ont wik ke ling buit en de beschermde gebi eden, ma ar t ege li jker t i jd is er da ardoor ge en int egr a l e k i jk me er op wa t voor mani er j e deze ont wik ke ling zou will en vormgeven.

Gezi en de ve l e ruimt e li jke vr a agstuk ken di e af komen op de regio Foodva ll ey vormen de landschappen op deze k a ar t e en present a t i e van be langri jke wa arden wa ar rekening me e gehouden k an worden om de a ant rek ke li jkhe id van he t gebi ed t e behouden.

(11)

17 16

BEREIKBAARHEID

Loopafstand 2025 (500 m, 5-10 min.)

Fietsafstand 2025 (5 km) Verzorgingsgebied OV-punten Guiding Principles Metro Mix (CRA, 2019)

Intercity treinstation Sprinter treinstation Busstations

Binnenhaven van Wageningen Afslag rijksweg

Werklocatie

Gemengd woon-werk milieu Woonmilieu

Landbouw Valleilijn (bus) Valleilijn (sprinter) Intercity

Rijkswegen Provinciale wegen

Knooppunten

Visie voor Bereikbaar Gelderland (2020)

Functies binnen loopafstand van Knooppunt Regionaal Hoofdverkeersnetwerk

Bereikbaarheidsagenda Foodvalley (2019)

Snel-en doorfietsroute

Ontwikkeling Station Ede-Wageningen

Knelpunt Brug Rijnbrug Rhenen Prioriteiten

Visie voor Bereikbaar Gelderland, 2020

Knelpunt Snelweg

A12 Ede-Veenendaal, A1 Hoevelaken-Barneveld Slechte Bereikbaarheid Wageningen Campus Ontwikkeling van Bedrijventerrein Hub Veenendaal-De Klomp, Barneveld-Noord

Fietsafstand 2025 (5 km) Verzorgingsgebied OV-punten Guiding Principles Metro Mix CRA (2019)

Werklocatie

Landbouw Valleilijn (bus) Valleilijn (sprinter) Intercity Rijkswegen Provinciale wegen

Knooppunten

Knelpunt Snelweg

Fietsafstand 2025 (5 km) Verzorgingsgebied OV-punten Guiding Principles Metro Mix CRA (2019)

Werklocatie

Landbouw Valleilijn (bus) Valleilijn (sprinter) Intercity Rijkswegen Provinciale wegen

Knooppunten

Knelpunt Snelweg

Deze k a ar t ge ef t de grot e corridors in de regio Foodva ll ey we er me t de A1 en A12 a ls oost-west corridors en de A30/Va ll e ili jn di e a ls e en regiona l e st r a a t weg f unct ione er t. Da arna ast zi jn zowe l pot ent i ë l e ont wik ke lgebi eden a ls (verwacht e) kne lpunt en rondom knooppunt en we ergegeven.

Opva ll end bli jf t de ma t ige bere ikba arhe id van Wageningen en Rhenen. Da arna ast is he t int eressant da t er hi er nog erg ve e l k ansen liggen voor t r ansit ori ent ed deve lopment. St a t ions ge l egen a an de

Va ll e ili jn hebben ve e l onbebouwde ruimt e in de direct e omgev ing, wa ar ont wik ke lk ansen liggen zonder ve e l a an de inf r ast ructuur t e moe t en sl eut e l en. Ook de st a t ions ge l egen a an he t int ercit yne t wer k hebben ve e l

ont wik ke lpot ent i e voor verst ede li jk ing en/of verdicht ing.

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

(12)

19 18

MIDDELANGE EN LANGE TERMIJN

(13)

21 20

WONINGBEHOEFTE

Middellange termijn - 2030 Lange termijn - 2040

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Sociale huur (92)

Sociale huur (117)

Vrije sector huur (8)

Koop (255)

Koop (168) Woonbehoefte tot 2030 (in hectare)

Stec Woonbehoefte regio Foodvalley (2020) Grondgebonden

Appartementen

Totaal (925) (215)

(592)

Inhaalvraag (in hectare) Stec Woonbehoefte regio Foodvalley (2020)

Bestaande woningvoorraad (aantal woningen per hectare) CBS (2019)

>70

<20

Huidige plancapaciteit tot 2030 (hard en zacht, in hectare) Stec Woonbehoefte regio Foodvalley (2020)

Sociale huur (92)

Sociale huur (117)

Koop (255)

Appartementen

Totaal (925) (215)

(592)

>70

<20

Sociale huur (139)

Sociale huur (198)

Koop (375)

Appartementen

>70

<20

(599)

(215)

Totaal (1333)

Sociale huur (139)

Sociale huur (198)

Koop (375)

Appartementen

>70

<20

(599)

(215)

Totaal (1333)

De kaarten laten een ruimtelijke projectie zien van de woningbehoefte. Hierbij zijn de kwalitatieve woonbehoefte en plancapaciteit per gemeente gepresenteerd, de inhaalvraag is regionaal weergegeven. Op basis van bestaande dichtheden is de vertaal- slag van woningen naar oppervlaktes gemaakt.

(14)

23 22

WERKLOCATIES

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

2 3 4

Wageningen Universiteit & Research World Food Center

ICT Campus

Poultry Campus

Campusmilieus

Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019)

2 3

5 4

6 7 8 9 10

Grootste werkgevers

Statistisch Zakboek Prov. Gelderland (2020) Hogeschool

Wageningen Universiteit 2500 Ziekenhuis Gelderse Vallei 2600 Gen.Kootkazerne

Maj. Mulderkazerne >1000 A.S. Watson B.V. 500 tm 799 Hendriks Hoteldiensten 500 tm 799 Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019),

Ecorys Langjarige Prognose ruimtevraag bedrijventerreinen (2019) Kantoormilieus tot 2030

Ruimtevraag (in ha)

Bedrijventerreinen tot 2030 Hoogwaardig (8)

Logistiek (52) Klassiek gemengd (53) Industrieel (21) Agrifood (38)

Centrummilieu (29) Zicht/snelweglocaties (20) Bovenlokaal kantorenpark (9) Campusmilieu (4)

Solitair verspreid (12) Centrummilieus Bedrijventerreinen Logistiek Industrie Werkgebieden

IBIS (2019), Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019)

Menzis zorgverzekeraar 500 tm 799 Gemeente Ede 500 tm 799 PostNL productie B.V. 200 tm 499

‘S Heeren Loo Midden NL 200 tm 499 Christelijke Hogeschool Ede 200 tm 499

Totaal (74) Totaal (172)

Plancapaciteit bedrijventerreinen (hard en zacht, in ha) Visie werklocaties Foodvalley 2020-2030 (concept, 2020)

Totaal (141,4) Veenendaal (0,4)

Renswoude (3,5)

Nijkerk (27)

Ede (26,8)

Barneveld (46) Wageningen (28,7) Scherpenzeel (9)

Totaal (372) Centrummilieu (29)

Totaal (74)

Zicht/snelweglocaties (20) Bovenlokaal kantorenpark (9) Campusmilieu (4)

Solitair verspreid (12) Ruimtevraag (in ha)

Hoogwaardig (18)

Logistiek (113) Klassiek gemengd (114) Industrieel (51) Agrifood (76) Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019),

Ecorys Langjarige Prognose ruimtevraag bedrijventerreinen (2019)

Kantoormilieus tot 2030 Bedrijventerreinen tot 2050 2

3 4

ICT Campus

Poultry Campus

Campusmilieus

Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019) Hogeschool

Centrummilieus Bedrijventerreinen Logistiek Industrie Werkgebieden

IBIS (2019), Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019) 2

3 4

ICT Campus

Poultry Campus

Campusmilieus

2 3

5 4

6 7 8 9 10

‘S Heeren Loo Midden NL 200 tm 499 Christelijke Hogeschool Ede 200 tm 499

Plancapaciteit bedrijventerreinen (hard en zacht, in ha) Stec Visie werklocaties Foodvalley 2020-2030 (concept, 2020)

Renswoude (3,5)

Nijkerk (27)

Ede (26,8)

2 3 4

ICT Campus

Poultry Campus

Campusmilieus

2 3

5 4

6 7 8 9 10

‘S Heeren Loo Midden NL 200 tm 499 Christelijke Hogeschool Ede 200 tm 499

Plancapaciteit bedrijventerreinen (hard en zacht, in ha) Visie werklocaties Foodvalley 2020-2030 (concept, 2020)

Renswoude (3,5)

Nijkerk (27)

Ede (26,8)

Totaal (372) Centrummilieu (29)

Totaal (74)

Zicht/snelweglocaties (20) Bovenlokaal kantorenpark (9) Campusmilieu (4)

Solitair verspreid (12) Ruimtevraag (in ha)

Hoogwaardig (18)

Logistiek (113) Klassiek gemengd (114) Industrieel (51) Agrifood (76) Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019),

Ecorys Langjarige Prognose ruimtevraag bedrijventerreinen (2019)

Kantoormilieus tot 2030 Bedrijventerreinen tot 2050 2

3 4

ICT Campus

Poultry Campus

Campusmilieus

Foodvalley Kantorenvisie 2019-2024 (2019) Hogeschool

Centrummilieus Bedrijventerreinen Logistiek Industrie Werkgebieden

De data over economische ruimtevraag komt van diverse bronnen. Er is onderscheid gemaakt tussen bedrijventerreinen en kantoormilieus, waarbij voor kantoormilieus alleen data tot 2030 beschikbaar is. In beeld gebracht zijn ruimtevraag, plancapaciteit en het bestaande ruimtegebruik.

(15)

25 24

ENERGIEOPWEKKING

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Voorkeurszone inpassing zon en/of wind Voorlopige onderzoeksgebieden zon en/of wind Onderzoeksgebieden wind

Barneveld Scherpenzeel

Remmerdense Heide, Rhenen Binnenveld, Rhenen

Bedrijventerrein Remmerden, Rhenen Campus, Wageningen

De Haven, Wageningen In het Bos, Wageningen Veluwe

Bestaande windturbines

Grootschalig zon op dak van bedrijfspanden

ZonConceptversie RES (2020) Bod 2030: 0,75 TWh. Cijfermatige onderbouwing concept-bod RES Foodvalley, Input Regio Foodvalley

WindConceptversie RES (2020). Bod 2030: 0,75 TWh.

Warmtevraag Conceptversie RES (2020)

Clusters potentiele ontwikkeling kleine warmtenetten(<1.500 w.e.) Clusters potentiele ontwikkeling grote warmtenetten(>1.500 w.e.) Clusters potentiele ontwikkeling grote warmtenetten

(>1.500 w.e.; kans benadrukt)

Overig zon op veld/dak benodigd in 2030 (205 ha)

Windturbines benodigd in 2030

Ca. 11 windturbines van 5,6 MWh (excl. bestaande windturbines).

Bronnen: RES Bijlage Cijfermatige Onderbouwing Foodvalley (2020) Gepland zon op land (181 ha)

1 2

3a 3b 3c 4a

4d 4e

5

Binnenveld, Wageningen Het Nude, Wageningen

4b 4c

Windturbines in 2050

Obv. RES Foodvalley Bijlage cijfermatige onderbouwing (2020) Windturbines (bestaand)

Zon

Energievisie 2050 Foodvalley (2019). Gemiddelde van Energievisie Foodvalley en Gelders Energieakkoord gehanteerd: 2,5 TWh.

Wind

Energievisie 2050 Foodvalley (2019). Gemiddelde van Energievisie Foodvalley en Gelders Energieakkoord gehanteerd: 2,5 TWh.

(>1.500 w.e.; kans benadrukt) Gepland zon op land (181 ha)

Overig zon op land/dak benodigd in 2050 (1210 ha) Obv. RES Foodvalley Bijlage cijfermatige onderbouwing (2020) Grootschalig zon op dak van bedrijfspanden

1 2

3a 3b 3c 4a

4b 4c

4d 4e

5 Voorkeurszone inpassing zon en/of wind

Voorlopige onderzoeksgebieden zon en/of wind Onderzoeksgebieden wind

Bestaande windturbines

Grootschalig zon op dak van bedrijfspanden

ZonConceptversie RES (2020) Bod 2030: 0,75 TWh. Cijfermatige onderbouwing concept-bod RES Foodvalley, Input Regio Foodvalley

WindConceptversie RES (2020). Bod 2030: 0,75 TWh.

(>1.500 w.e.; kans benadrukt)

Overig zon op veld/dak benodigd in 2030 (205 ha)

Windturbines benodigd in 2030

Bronnen: RES Bijlage Cijfermatige Onderbouwing Foodvalley (2020) Gepland zon op land (181 ha)

1 2

3a 3b 3c 4a

4d 4e

5

4b 4c

Windturbines in 2050

Obv. RES Foodvalley Bijlage cijfermatige onderbouwing (2020) Windturbines (bestaand)

ZonEnergievisie 2050 Foodvalley (2019). Gemiddelde van Energievisie Foodvalley en Gelders Energieakkoord gehanteerd: 2,5 TWh.

WindEnergievisie 2050 Foodvalley (2019). Gemiddelde van Energievisie Foodvalley en Gelders Energieakkoord gehanteerd: 2,5 TWh.

(>1.500 w.e.; kans benadrukt) Gepland zon op land (181 ha)

Overig zon op land/dak benodigd in 2050 (1210 ha) Obv. RES Foodvalley Bijlage cijfermatige onderbouwing (2020) Grootschalig zon op dak van bedrijfspanden

1 2

3a 3b 3c 4a

4b 4c

4d 4e

5

De conceptversie van de RES Regio Foodvalley 2020 bevat zoek- gebieden voor wind en zon. Om een beeld te krijgen van de betekenis hiervan, is de daadwerkelijke benodigde opwekking ge- projecteerd op de kaart, waar mogelijk per gemeente.

(16)

27 26

1 2 3 4

Fruitkwekerij

NH3 emissies door Vee

Kennis rond Food Varkens

Veehouderijen (alle types) Grote vervuilers (> 4.000 kg NH3/jaar) Kleine vervuilers (< 4.000 kg NH3/jaar)

I-GO Veehouderijen 2019 voor Gelderland; Veehouderijen Utrecht zijn m.b.v.

TOP 10NL en satellietbeelden handmatig in kaart gebracht, excl. groot vervuilers.

Grote vervuilers bepaald o.b.v. methodologie Estrada & Voogt (2020)

Rundvee Schapen Geiten Kippen

Grasland Mais

Natura2000 1 km buffer Natura 2000

3 km buffer Natura 2000

Food Academy Nijkerk Poultry Innovation Lab

Campus Wageningen UR World Food Center Akkerland Boomkwekerij

Boomgaard Gewassen

Bufferzones rond Natura 2000

1 2 3 4

Fruitkwekerij

NH3 emissies door Vee

Kennis rond Food Varkens

Veehouderijen (alle types) Grote vervuilers (> 4.000 kg NH3/jaar) Kleine vervuilers (< 4.000 kg NH3/jaar)

I-GO Veehouderijen 2019 voor Gelderland; Veehouderijen Utrecht zijn m.b.v.

TOP 10NL en satellietbeelden handmatig in kaart gebracht, excl. groot vervuilers.

Grote vervuilers bepaald o.b.v. methodologie Estrada & Voogt (2020)

Rundvee Schapen Geiten Kippen

Grasland Mais

Natura2000 1 km buffer Natura 2000

3 km buffer Natura 2000

Food Academy Nijkerk Poultry Innovation Lab

Campus Wageningen UR World Food Center Akkerland Boomkwekerij

Boomgaard Gewassen

Bufferzones rond Natura 2000

LANDBOUW

Middellange en lange termijn

Door autonome ont wik ke lingen -voorname li jk ruimt edruk door verst ede li jk ing en

na tuuront wik ke ling- krimpt he t are a a l a an landbouw. Wanne er echt er gekeken wordt na ar de t r ansit i es di e de landbouw moment e e l doorma ak t, is de verwacht ing da t de ruimt evr a ag juist za l groe i en. Voor de da t a van 2050, af komst ig uit de Ver kenning na ar ruimt egebruik landbouw 2050 voor regio Foodva ll ey (Wageningen UR, 2020) zi jn verschill ende scenario’s en bi jbehorend ruimt egebruik in onderst a ande st a af diagr am we ergegeven. Rond Na tur a2000 gebi eden is e en buf f er van 1 en 3 km ge t ekend om de impact van eventue l e ma a t rege l en t egen st ikstof deposit i e t e kunnen inscha t t en.

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

(17)

29 28

NATUUR EN KLIMAAT

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Ede

Veenendaal

Amersfoort

Nijkerk

Lunteren

Natura2000

Overstromingsricio (laag) Regenwateroverlast

‘Klimaatmantels’

tussen stuwwal en kernen Ruimte voor waterbuffering en -infiltratie

Brede beekdalen met waterbuffering Natuurregimes

Omgevingsverordening Provincie Gelderland (2019), Natuur- beheerplan Provincie Utrecht (2020), Visie Buitengebied Gemeente Wageningen (2020)

Klimaatrisico Klimaateffectatlas (2020)

Klimaatambities Blauwe Omgevingsvisie 2050 (2019)

Groene Ontwikkelzone prov. Gelderland Natte natuur provincie Gelderland

Gemeentelijke ambitie ecologische verbinding

Te realiseren NatuurNetwerk = 551 ha

Toegevoegde groenstructuur nieuwbouw Nota Ruimte Ministerie VROM (2006)

Ruimte voor beekdalen Toekomstbestendige Grebbedijk Beperken overstromingsrisico

Klimaateffectatlas (2020)

125m² per woning = 311 ha

Natura2000 Natuurregimes

Omgevingsverordening Provincie Gelderland (2019), Natuurbeheerplan Provincie Utrecht (2020), Visie Buitengebied Gemeente Wageningen (2020), Beleidsuitwerking functiewisselingswoningen Ede (2018)

Kwetsbaar laaggelegen gebied Regenwateroverlast

Brede beekdalen met waterbuffering Klimaatambities Klimaatambities Blauwe Omgevingsvisie 2050 (2019)

Ruimte voor beekdalen Toekomstbestendige Grebbedijk Beperken overstromingsrisico Klimaateffectatlas (2020)

Gemeentelijke ambitie ecologische verbinding Natura2000

Overstromingsricio (laag) Regenwateroverlast

Brede beekdalen met waterbuffering Natuurregimes

Omgevingsverordening Provincie Gelderland (2019), Natuur- beheerplan Provincie Utrecht (2020), Visie Buitengebied Gemeente Wageningen (2020)

Klimaatambities Blauwe Omgevingsvisie 2050 (2019)

Te realiseren NatuurNetwerk = 551 ha

Ruimte voor beekdalen

Toekomstbestendige Grebbedijk Beperken overstromingsrisico Klimaateffectatlas (2020)

Natura2000 Natuurregimes

Omgevingsverordening Provincie Gelderland (2019), Natuurbeheerplan Provincie Utrecht (2020), Visie Buitengebied Gemeente Wageningen (2020), Beleidsuitwerking functiewisselingswoningen Ede (2018)

Kwetsbaar laaggelegen gebied Regenwateroverlast

Brede beekdalen met waterbuffering Klimaatambities Klimaatambities Blauwe Omgevingsvisie 2050 (2019)

Ruimte voor beekdalen Toekomstbestendige Grebbedijk Beperken overstromingsrisico Klimaateffectatlas (2020)

Klimaatadaptatie bestaat uit meerdere factoren: een robuust natuurnetwerk (NNN & Natura2000), klimaatadaptieve maatregel- en in nieuwe woonwijken (iedere woning 125m2 groen) en klimaatadaptatie irt. bestaand landgebruik. De flanken van de Veluwe en Utrechtse Heuvelrug spelen een belangrijke rol.

(18)

31 30

Wonen

• De k a ar t best a a t uit de kwa lit a t i eve woonbehoef t e (socia a l, vri j e sector huur en vri j e sector koop, a l dan ni e t grondgebonden) en plancapacit e it per geme ent e, en de inha a l vr a ag voor de he l e regio.

• De mode ll en mbt. kwa lit a t i eve vr a ag l e iden tot ni ve ll ering tussen geme ent es:

geme ent e me t ve e l grondgebonden woningen wordt e en grot e vr a ag a an appar t ement en geproj ect e erd, en v ice versa.

• De mode ll en l e iden tot e en kwant it a t i eve bandbre edt e van dif f erent ia t i e van

woningbouw per geme ent e, wa arbi j ge en rekening is gehouden me t (lok a l e) ident it e it of be l e idsma t ige toe t sing.

• De prognoses zi jn gebase erd op behoef t e, ma ar om hi er a an t e voldoen zull en ook kwa lit a t i eve aspect en moe t en worden me egenomen. Ook spe e lt

be t a a lba arhe id e en rol.

• Woningbehoef t e in he t noorde li jk de e l van Foodva ll ey hangt samen me t de hoge druk in de regio Amersfoor t, de woningvr a ag in he t zuide li jk de e l van

Werken

• Er is e en forse kwant it a t i eve behoef t e a an ruimt e voor bedri j vent erre inen,

wa arbi j de ruimt evr a ag voor ‘t r adit ione l e’

bedri j v ighe id nog a lt i jd groot is.

Bere ikba arhe id is da arbi j e en van de be langri jkst e vest igingsf actoren.

• Tr adit ione l e vr a ag is groot, prognoses voorspe ll en echt er e en af name op de lange t ermi jn.

• Uit de da t a bli jk t ook da t er in k antoorbehoef t e e en langzame verschui v ing is na ar me er gemengde loca t i es, bi j voorbe e ld gemengd me t woningen of voorzi eningen.

• Geme ent es me t ruimt egebrek bi eden k ansen voor gemengde wer k loca t i es.

• Vit a lit e it in he t buit engebi ed is de e ls t e danken a an bedri j v ighe id, ma ar hi er ne emt de ruimt edruk toe. Er di ent da arom e en ba lans tussen over last en v it a lit e it t e worden gevonden, en e en goede v isi e voor opscha l ende bedri j ven.

• Door ruimt egebrek in geme ent es k ant e lt de vr a ag van kwant it a t i ef na ar kwa lit a t i ef, wa arbi j de t erm Foodva ll ey e en uithangbord is.

• Er zi jn ge en ci jf ers voor k antoorbehoef t e na 2030. Ook is he t last ig de ef f ect en van thuiswer ken door COVID

t e kwant if iceren. He t is da arom

be langri jk f l exibe l in t e kunnen spe l en op e en ver anderende behoef t e a an k antoorruimt e.

• Er wordt gest re ef d na ar 1 ext r a ba an per ext r a woning. Een inscha t t ing van STEC is da t 0,5/0,6 banen per woning re a list ischer is. Deze ambit i e is ni e t me egenomen in de behoef t eprognose, ma ar he t st reven om op lange t ermi jn e en ba lans tussen wonen en weren in regio Foodva ll ey t e re a liseren is e en be langri jk uitgangspunt in de verdere v isi evorming.

Foodva ll ey hangt samen me t de hoge druk in de regio Ut recht. Da t be t ekent da t, mocht en er he e l ve e l woningen in di e st eden gebouwd worden, de behoef t e in regio Foodva ll ey af k an nemen.

• Op we lk scha a lni ve au de woningmar k t bekeken k an worden hangt af van de doe lgroep van e en bepa a ld t ype woningen. Student en en st ar t ers zi jn bi j voorbe e ld vaker gebonden a an e en specif i eke kern. Mensen di e lande li jk will en wonen zoeken va ak in e en grot ere regio na ar e en woning.

• Na ast uit l egloca t i es liggen er na tuur li jk volop k ansen voor he t verdicht en rond knooppunt en en op cent rumloca t i es.

• In enke l e geme ent es is nog deba t over de vr a ag of de kwa lit a t i eve verde ling van woonbehoef t e in li jn is me t de

da adwer ke li jke behoef t e. Dit he ef t voor a l t e maken me t specif i eke doe lgroepen, zoa ls student en, di e e en grot e impact hebben op de woonbehoef t e.

BEVINDINGEN & CONCLUSIES PER THEMA

(19)

33 32

Landbouw

• Er is e en enorme menging van landbouwbedri j ven di e gevest igd zi jn in regio Foodva ll ey. Dit bi edt k ansen voor kring- looplandbouw.

• Er liggen erg ve e l bedri j ven me t emis- si eruimt e van st ikstof nabi j N2000 na tu- urgebi eden, me er dan 1200 binnen 3 km.

• In a ll e gesche t st e scenario’s voor 2050 is er ruimt e t ekor t a ls j e deze lf de product i v- it e it wilt houden, ma ar wilt voldoen a an de ambit i es mbt. product i eve en na tu- urinclusi eve landbouw.

• Ruimt ecla ims zoa ls bos en ve enherst e l zorgen voor CO2 vast l egging en com- penseren da arme e CO2 uit stoot van de landbouw di e ni e t op de bedri j ven ze lf opge lost k an worden.

Na t uur en klima a t

• Ni euwbouw van woningen spe e lt grot e rol in k lima a t adapt a t i e van bebouwd gebi ed, zoa ls he t buf f eren van wa t er en a anl eg van groen. Er is da arom me er ruimt e nodig voor st ede li jke ont wik ke ling dan puur de woningopgave.

• Voor a l voor Ve enenda a l ge ldt da t he t wordt omgeven door kwe t sbare landschappen me t e en grot ere k ans op wa t er- over last.

• Er is a andacht nodig voor de bronzones van de ve l e beken, zi j hebben ef f ect op he t he l e wa t ersyst e em.

• Ambit i es voor k lima a t adapt a t i e en de ambit i es voor de ont wik ke ling van de A1 corridor over lappen.

• Gebi eden me t wa t erprobl ema t i ek vr agen om k lima a t adapt i eve oplossingen a ls hi er gebouwd zou worden.

Energie

• De RES ge ef t ge en ruimt e li jk be e ld van de energi e t r ansit i e voor de regio ma ar toont voor a l planologische ruimt e en zoekgebi eden. De besluit vorming voor deze zoekgebi eden loopt nog in verschill ende geme ent es, en de plannen zi jn nog volop in ont wik ke ling. De

k a ar t en pogen om de da adwer ke li jke opwek k ingsvr a ag binnen he t RES bod t e proj ect eren.

• De energi e t r ansit i e is e en regiona l e opgave : keuzes di e e en geme ent e ma ak t, hebben inv loed op wa t er in de na astge l egen geme ent e zichtba ar is.

• De hoeve e lhe id zon en wind is nog ni e t voor i edere geme ent e vastgest e ld. De gebruik t e ci jf ers zi jn conform de RES 0.5 en de ci jf erma t ige onderbouwing hi er van.

• Ve e l opwek k ing langs inf r ast ructuur be t ekent e en grot e zichtba arhe id van energi eopwek k ing door ve e l mensen.

• In de prognosek a ar t en zi jn a ll e en vastgest e lde zoeken k ansengebi eden voor zon, wind en warmt e opgenomen.

De ruimt e li jke ef f ect en van de energi e t r ansit i e re iken verder dan windturbines en zonnepane l en.

Denk bi j voorbe e ld a an andere

opwek k ingsvormen, energi eopslag of andere bronnen. Ook indirect e ef f ect en kunnen e en rol ga an spe l en, bi j voorbe e ld a ls wa t erstof dominant wordt. Door conversi ever li ezen is me er e l ek t ricit e it sopwek k ing nodig, ma ar dit k an misschi en e lders omda t wa t erstof goed ge t r anspor t e erd k an worden over grot e af st anden.

• De verhouding 30% wind / 70% zon di e in de k a ar t voor 2050 a ls uitgangspunt is genomen, st a a t evene ens t er

discussi e. Een ba lans van 50/50 is a ant rek ke li jker voor de ne tbe last ing.

Ook kunnen t echnische ont wik ke lingen na 2030 result eren in andere moge li jke verhoudingen. Omda t er moment e e l nog ge en da t a zi jn di e e en andere ba lans dan tot 2030 duiden, is toch beslot en deze verhouding t e handhaven in de k a ar t voor 2050.

• Een ander e l ement wa t ve e l inv loed ga a t hebben op hoe de energi e t r ansit i e vorm za l kri jgen en wa t dit ruimt e li jk be t ekent, is de ne t capacit e it. Di e is nu ni e t over a l toere ikend. Bi j voorbe e ld groot scha lig zon op dak bi j landbouwbedri j ven is da ardoor op kor t e t ermi jn last ig. Combina t i es van opwek k ing en gebruik en ne tba lancering (door bi j voorbe e ld wind- en zon t e combineren) kunnen he lpen he t ne t wer k minder t e be last en.

(20)

35 34

BEHOEFTE EN PROGNOSE

Middellange termijn - 2025-2030

Dit diagr am la a t de gezamenli jke ruimt ecla ims zi en voor de midde llange t ermi jn. Onder de st re ep is he t huidige ruimt egebruik, boven de st re ep zi jn de hect ares van verschill ende ambit i es af komst ig uit (onderzoeks-)r appor t en zoa ls e erder beschreven. Be langri jk is om t e verme lden da t voor he t bepa l en van de toekomst ige ruimt ecla ims he t gemidde lde scenario is genomen a ls uitgangspunt.

Bovendi en zull en de toekomst ige

ruimt ecla ims ni e t a ll e en ma ar ruimt e in beslag nemen in open gebi ed ma ar ook

pla a t s k an v inden door verdicht ing van woongebi eden, of he t t r ansformeren van t r adit ione l e landbouw na ar na tuur inclusi eve landbouw. Da arna ast is er e en af name

van gr asland en sni jma is verwacht, da t t e zi en is onder de st re ep, wa t ook we er ruimt e vri j spe e lt. Verder worden bepa a lde ambit i es, zoa ls me er ruimt e voor wa t er of k lima a t adapt i e ondergebr acht, zoa ls in dit geva l, groen bi j ni euwbouw. Dit la a t me t e en zi en da t combina t i es van verschill ende thema’s wense li jk zi jn om ambit i es de ruimt e t e geven.