Ooghe presentatie

(1)

Aanleiding Overzicht Marktfalingen Gedragsfalingen Beleid en problemen

De financiering van het hoger onderwijs:

wie moet de rekening betalen?

(2)

Uitbreiding hoger onderwijs

(3)

Druk op publieke middelen

(4)

Meer recent ook druk op private middelen

en nieuwe vormen van financiering (in Europa):

‘langstudeerderboete’ (AU, BE, DK, FI, FR, NL, NO, SE), ‘sociale’ studieleningen (DE, NO, SE, UK).

(5)

Meer recent ook druk op private middelen

en nieuwe vormen van financiering (in Europa):

‘langstudeerderboete’ (AU, BE, DK, FI, FR, NL, NO, SE), ‘sociale’ studieleningen (DE, NO, SE, UK).

(6)

Meer recent ook druk op private middelen

en nieuwe vormen van financiering (in Europa):

‘langstudeerderboete’ (AU, BE, DK, FI, FR, NL, NO, SE),

(7)

Meer recent ook druk op private middelen

en nieuwe vormen van financiering (in Europa):

‘langstudeerderboete’ (AU, BE, DK, FI, FR, NL, NO, SE),

(8)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

toename internationale studenten? ook andere maatschappelijke noden?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

economische argumenten aanreiken om na te denken over de financiering van het hoger onderwijs;

(empirische evidentie samenvatten, om de aannemelijkheid van deze argumenten te kunnen inschatten.)

(9)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(10)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

toename internationale studenten?

ook andere maatschappelijke noden?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(11)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

toename internationale studenten?

ook andere maatschappelijke noden?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(12)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(13)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(14)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(15)

Waarom deze les?

Druk op middelen—publiek en privaat—zal vermoedelijk

niet afnemen in de toekomst:

studentenaantallen?

Budgettaire druk is een praktisch argument, geen

economisch argument, om de financiering van het hoger

onderwijs te hervormen.

Deze les wil:

(16)

Uitgangspunt

De individuele participatiebeslissing

een rationele afweging van private kosten en baten

is uitgangspunt van deze les.

(17)

Uitgangspunt

De individuele participatiebeslissing

een rationele afweging

van private kosten en baten

is uitgangspunt van deze les.

(18)

Uitgangspunt

De individuele participatiebeslissing

is uitgangspunt van deze les.

(19)

Uitgangspunt

De individuele participatiebeslissing

is uitgangspunt van deze les.

(20)

(21)

(22)

(23)

Overzicht

financiering hoger onderwijs is complex vraagstuk

(en dan vergeten we heel wat zaken – zie later)

(24)

Overzicht

financiering hoger onderwijs is complex vraagstuk

(25)

Overzicht

financiering hoger onderwijs is complex vraagstuk

(26)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

veronderstel geen overheidsinterventie;

student betaalt kosten van hoger onderwijs zelf; student zal evtl. hiervoor lening moeten afsluiten.

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

krediet- en verzekeringsmarkt; onderwijs- en arbeidsmarkt.

(27)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

(28)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

student betaalt kosten van hoger onderwijs zelf;

student zal evtl. hiervoor lening moeten afsluiten.

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

(29)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

student betaalt kosten van hoger onderwijs zelf;

student zal evtl. hiervoor lening moeten afsluiten.

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

(30)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

(31)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

krediet- en verzekeringsmarkt;

(32)

Marktfalingen

‘Laisser-faire’ is uitgangspunt:

We bekijken mogelijke falingen in de volgende markten:

krediet- en verzekeringsmarkt;

(33)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

ook tot risico’s voor je kredietverstrekker, en

tot marktfalingen, indien ze moeilijk te verzekeren zijn.

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

hypotheek op menselijk kapitaal niet mogelijk; risicopremie & kredietbeperkingen;

‘moreel’ risico;

(averechtse selectie/correlatie tussen risico’s – zie tekst).

(34)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

(35)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

(36)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

(37)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

Deelname hoger onderwijs te laag vanuit sociaal oogpunt.

(38)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

hypotheek op menselijk kapitaal niet mogelijk;

risicopremie & kredietbeperkingen; ‘moreel’ risico;

Deelname hoger onderwijs te laag vanuit sociaal oogpunt.

(39)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

hypotheek op menselijk kapitaal niet mogelijk;

risicopremie & kredietbeperkingen;

Deelname hoger onderwijs te laag vanuit sociaal oogpunt.

(40)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

Deelname hoger onderwijs te laag vanuit sociaal oogpunt.

(41)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

(42)

Risico in de krediet- en verzekeringsmarkt

Keuze voor hoger onderwijs brengt (extra) risico’s mee.

Als je een lening wil afsluiten, dan leiden deze risico’s

Maar waarom zijn deze risico’s moeilijk te verzekeren?

(43)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

individuele beslissingen een (rechtstreekse) invloed hebben op het welzijn van andere individuen.

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

de lonen van laaggeschoolden toenemen, en de levensverwachting in de maatschappij stijgen, (rechtstreeks en bovenop individuele effecten.)

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

te weinig deelname zijn aan het hoger onderwijs, omdat scholieren geen rekening houden met ‘+’ effect.

(44)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

individuele beslissingen een (rechtstreekse) invloed hebben

op het welzijn van andere individuen.

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(45)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

individuele beslissingen een (rechtstreekse) invloed hebben

op het welzijn van andere individuen.

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(46)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(47)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

de lonen van laaggeschoolden toenemen, en

de levensverwachting in de maatschappij stijgen, (rechtstreeks en bovenop individuele effecten.)

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(48)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

de lonen van laaggeschoolden toenemen, en

de levensverwachting in de maatschappij stijgen,

(rechtstreeks en bovenop individuele effecten.)

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(49)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

de lonen van laaggeschoolden toenemen, en de levensverwachting in de maatschappij stijgen,

(rechtstreeks en bovenop individuele effecten.)

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(50)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

(51)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

te weinig deelname zijn aan het hoger onderwijs, omdat

(52)

‘Spill-overeffecten’

Spill-overeffecten ontstaan wanneer

Bvb. een hoger % hooggeschoolden doet

In geval van ‘

+

’ spill-overeffect zal er

te weinig deelname zijn aan het hoger onderwijs, omdat

(53)

‘Peer group-effecten’

Peer group-effect is een soort spill-over effect in de

productie van kennis en vaardigheden.

Bvb. je leerproces in HO verloopt sneller en intensiever,

naarmate je samenzit met betere medeleerlingen.

Peer-groupeffect zal typisch leiden tot

te veel deelname aan het hoger onderwijs omdat marginale deelnemer geen rekening houdt met ‘ ’ effect.

(54)

‘Peer group-effecten’

Peer group-effect is een soort spill-over effect in de

productie van kennis en vaardigheden.

Bvb. je leerproces in HO verloopt sneller en intensiever,

naarmate je samenzit met betere medeleerlingen.

Peer-groupeffect zal typisch leiden tot

(55)

‘Peer group-effecten’

Peer group-effect is een soort spill-over effect in de

productie van kennis en vaardigheden.

Bvb. je leerproces in HO verloopt sneller en intensiever,

naarmate je samenzit met betere medeleerlingen.

Peer-groupeffect zal typisch leiden tot

(56)

‘Peer group-effecten’

Peer group-effect is een soort spill-over effect in de

productie van kennis en vaardigheden.

Bvb. je leerproces in HO verloopt sneller en intensiever,

naarmate je samenzit met betere medeleerlingen.

Peer-groupeffect zal typisch leiden tot

te veel deelname aan het hoger onderwijs omdat

(57)

‘Peer group-effecten’

Peer group-effect is een soort spill-over effect in de

productie van kennis en vaardigheden.

Bvb. je leerproces in HO verloopt sneller en intensiever,

naarmate je samenzit met betere medeleerlingen.

Peer-groupeffect zal typisch leiden tot

te veel deelname aan het hoger onderwijs omdat

(58)

‘Signaling’

Essentiële ingrediënten:

fitheid mannetjespauw niet gekend door vrouwtje, en kost van staart daalt met fitheid van mannetje. (geloofwaardig signaal)

(59)

‘Signaling’

Essentiële ingrediënten:

fitheid mannetjespauw niet gekend door vrouwtje, en kost van staart daalt met fitheid van mannetje. (geloofwaardig signaal)

(60)

‘Signaling’

Essentiële ingrediënten:

fitheid mannetjespauw niet gekend door vrouwtje, en

kost van staart daalt met fitheid van mannetje. (geloofwaardig signaal)

(61)

‘Signaling’

Essentiële ingrediënten:

fitheid mannetjespauw niet gekend door vrouwtje, en

kost van staart daalt met fitheid van mannetje. (geloofwaardig signaal)

(62)

‘Signaling’

student = pauw:

productiviteit niet gekend door werkgever studiekost daalt met productiviteit. (geloofwaardig signaal)

Hoge productiviteit-individuen

kunnen hun productiviteit signaleren via hoger onderwijs, zich zo onderscheiden van de anderen, en

krijgen hierdoor hoger inkomen (ten koste van anderen).

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

enkel herverdeling, met een (dubbele) kost, te veel participatie in het hoger onderwijs.

(63)

‘Signaling’

student = pauw:

productiviteit niet gekend door werkgever

studiekost daalt met productiviteit. (geloofwaardig signaal)

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(64)

‘Signaling’

student = pauw:

productiviteit niet gekend door werkgever

studiekost daalt met productiviteit. (geloofwaardig signaal)

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(65)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(66)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

kunnen hun productiviteit signaleren via hoger onderwijs,

zich zo onderscheiden van de anderen, en

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(67)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

kunnen hun productiviteit signaleren via hoger onderwijs,

zich zo onderscheiden van de anderen, en

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(68)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(69)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

(70)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

enkel herverdeling, met een (dubbele) kost,

(71)

‘Signaling’

student = pauw:

Hoge productiviteit-individuen

Signaling (via hoger onderwijs) leidt tot

enkel herverdeling, met een (dubbele) kost,

(72)

Overzicht marktfalingen

theorie

empirie

marktfaling

participatie

evidentie

noot

(krediet)beperkingen

te laag

X

KT

<

LT

onvolledige verzekering

te laag

X

beperkt

moreel risico

te hoog

X

beperkt

spill-overeffect

te laag

?

complex

peer-group effect

(te hoog)

X

klein

(73)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte wilskrachtige, en

egocentrische beslissingsnemer

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

inschattingsfouten van private kosten, baten, en kansen, sociale interacties.

(74)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

(75)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

(76)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

(77)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

(78)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

(79)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

inschattingsfouten van private kosten, baten, en kansen,

(80)

Gedragsfalingen

Inzichten uit psychologie stellen de ‘homo economicus’

een doordachte

wilskrachtige, en

als model voor menselijk handelen in vraag.

Afwijking van rationeel gedrag = ‘gedragsfaling’

We bekijken:

inschattingsfouten van private kosten, baten, en kansen,

(81)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

bevestiging nodig voor sommige experimentele resultaten; de verklarende psychologische mechanismen in wat volgt (en in tekst) zijn vaak speculatief.

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

mensen identificeren zich soms met ‘foute’ keuzes, liberalisme versus paternalisme.

(82)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

bevestiging nodig voor sommige experimentele resultaten;

de verklarende psychologische mechanismen in wat volgt (en in tekst) zijn vaak speculatief.

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

(83)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

bevestiging nodig voor sommige experimentele resultaten;

de verklarende psychologische mechanismen in wat volgt (en in tekst) zijn vaak speculatief.

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

(84)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

(85)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

mensen identificeren zich soms met ‘foute’ keuzes,

liberalisme versus paternalisme.

(86)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

(87)

Voorzichtigheid geboden

Toepassing van psychologische principes in economie—en

zeker in hoger onderwijseconomie—is nieuw

Niet altijd duidelijk of gedragsfalingen echt ‘falingen’ zijn:

(88)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

kosten worden overschat, en zijn onzeker!te laag; baten (en financiële hulp) onderschat!te laag; kansen worden overschat (?)!te hoog.

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

irrationele weging van kosten en baten, bvb. ‘salience’; (framing, tijdsvoorkeuren, risicovoorkeuren – zie tekst).

(89)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

(90)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

kosten worden overschat, en zijn onzeker!te laag;

baten (en financiële hulp) onderschat!te laag; kansen worden overschat (?)!te hoog.

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

(91)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

kosten worden overschat, en zijn onzeker!te laag;

baten (en financiële hulp) onderschat!te laag;

kansen worden overschat (?)!te hoog.

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

(92)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

kosten worden overschat, en zijn onzeker!te laag; baten (en financiële hulp) onderschat!te laag;

kansen worden overschat (?)!te hoog.

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

(93)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

(94)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

(95)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

irrationele weging van kosten en baten, bvb. ‘salience’;

(96)

Inschattingsfouten

Rationele participatiebeslissing vereist correcte kennis van

kosten, baten, en kansen.

De feiten suggereren dat het fout gaat in elke stap:

Het probleem is complexer dan een kwestie van juiste

informatie alleen.

verklarende mechanismen uit psychologie belangrijk:

(maar eerder speculatief, wat hoger onderwijs betreft)

irrationele weging van kosten en baten, bvb. ‘salience’;

(97)

Sociale interacties

Drijfveer menselijk handelen niet beperkt tot materieel

eigenbelang.

Mensen zijn bijvoorbeeld ook gevoelig voor

hun positie in de maatschappij (status); wat anderen doen (conformiteit).

(98)

Sociale interacties

Drijfveer menselijk handelen niet beperkt tot materieel

eigenbelang.

Mensen zijn bijvoorbeeld ook gevoelig voor

Wat zijn de gevolgen voor participatie?

(99)

Sociale interacties

Drijfveer menselijk handelen niet beperkt tot materieel

eigenbelang.

Mensen zijn bijvoorbeeld ook gevoelig voor

hun positie in de maatschappij (status);

wat anderen doen (conformiteit).

Wat zijn de gevolgen voor participatie?

(100)

Sociale interacties

Drijfveer menselijk handelen niet beperkt tot materieel

eigenbelang.

Mensen zijn bijvoorbeeld ook gevoelig voor

hun positie in de maatschappij (status);

wat anderen doen (conformiteit).

(101)

Sociale interacties

Drijfveer menselijk handelen niet beperkt tot materieel

eigenbelang.

Mensen zijn bijvoorbeeld ook gevoelig voor

(102)

Status

Veronderstel dat

mensen status halen uit diploma of inkomen, status een positioneel spel is, waardoor er voor elke winnaar een verliezer is.

Dan leidt streven naar status tot

een negatief spill-overeffect, en dus te veel participatie in het hoger onderwijs.

(103)

Status

Veronderstel dat

mensen status halen uit diploma of inkomen,

status een positioneel spel is, waardoor er voor elke winnaar een verliezer is.

Dan leidt streven naar status tot

(104)

Status

Veronderstel dat

mensen status halen uit diploma of inkomen,

status een positioneel spel is, waardoor er voor elke winnaar een verliezer is.

Dan leidt streven naar status tot

(105)

Status

Veronderstel dat

Dan leidt streven naar status tot

(106)

Status

Veronderstel dat

Dan leidt streven naar status tot

een negatief spill-overeffect, en dus

(107)

Status

Veronderstel dat

Dan leidt streven naar status tot

een negatief spill-overeffect, en dus

(108)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

wat je leeftijdsgenoten doen, bv.,

extra baat indien je keuze de meerderheidskeuze is in je sociale groep.

(extra kost indien je keuze de minderheidskeuze is in je sociale groep.)

Dan leidt conformiteit tot

te weinig participatie in sociale groepen met lagere gemiddelde vaardigheden,

te veel participatie in sociale groepen met hogere gemiddelde vaardigheden.

(109)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

Dan leidt conformiteit tot

(110)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

Dan leidt conformiteit tot

(111)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

Dan leidt conformiteit tot

(112)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

Dan leidt conformiteit tot

(113)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

Dan leidt conformiteit tot

(114)

Conformiteit

Veronderstel dat de bereidheid tot deelname HO ook

afhangt van

Dan leidt conformiteit tot

(115)

Overzicht gedragsfalingen

theorie

empirie

‘gedragsfaling’

participatie

evidentie

noot

inschattingsfouten

te laag

X

framing-effecten te laag X VS vs. EU tijdsvoorkeuren te laag

?

risicovoorkeuren beide X beperkt

status

te hoog

X

inkomen

(116)

Toename internationale studenten

(117)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

25% van internationale studenten in OESO blijft, 75% ervan omwille van werk.

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

vooral voor migrant (en familie), eventueel ook voor het gastland,

nadeel voor het thuisland (maar: terugkeer).

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

‘war on talent’ = gevangenendilemma? (rol supranationale instellingen)

(118)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

25% van internationale studenten in OESO blijft,

75% ervan omwille van werk.

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(119)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

25% van internationale studenten in OESO blijft,

75% ervan omwille van werk.

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(120)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(121)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

vooral voor migrant (en familie),

eventueel ook voor het gastland,

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(122)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(123)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(124)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(125)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

(126)

Mobiliteit & ‘the war on talent’

(Internationale) mobiliteit van studenten sterk gestegen

Migratie van internationale studenten creëert een surplus

Migratie creëert surplus op wereldvlak, maar:

verdeling surplus?

‘war on talent’ = gevangenendilemma?