Foraminiferen uit het belgisch Oligoceen Aflevering 2

Afzettingen WTKG _14(2), 1993 4

Foraminiferen uit het

_{belgisch Oligoceen}

Aflevering

2

K.H. van Reenen-Stein

R. _Wiggers

In deze _aflevering wordt _opnieuw een monster uit Vliermaal beschreven maar nu uit een

andere _afzetting, de Nucula klei. Dit monster bevat veel meer foraminiferen en ook het aantal soorten _{is groter.}

Lokatie Vliermaal

De

_stratigrafie

De Nucula-klei is een mariene

_afzetting

die onderdeel uitmaakt van de _Rupel Formatie. Bovenin deze Formatie bevindt zich de Boom klei. Daaronder een

_afzetting

bestaande uit zanden. Onder deze zanden treft men de Nucula klei aan die het

onderwerp

is van deze

aflevering.

In de ideale

_{stratigrafie liggen}

_{daaronder nog de Zanden} van

_Berg,

Naar Batjes (1958)

De excursie die de WTKG voor het weekend van 29/30 _september 1990 _{organiseerde,} voerde naar een aantal _plaatsen in de streek tussen _Tongeren en Leuven waar Oligoceen materiaal kon worden verzameld.

Op 15 locaties werden in totaal 19 monsters

genomen. In zeven monsters werden foraminiferen _{aangetroffen.} In _aflevering 1 werd een monster uit Vliermaal behandeld dat afkomstig is uit de Zanden van Berg aldaar. Het bevatte slechts _weinig foraminiferen. Uit de literatuurwas ons echter _nog minder bekend.

De Nucula klei is een

_bruin-grijze

tot grijs-blauwe klei, gewoonlijk zandig, afgezet als modderpakket in open zee. De

_afzetting

is _gemiddeld zo’n 5 meterdik.

Foraminiferen en ostracoden komen in het algemeen veelvuldig voor.

De

_verwerking

van het monster

Een bescheiden hoeveelheid materiaal is _gewoonlijk voldoende om

foraminiferen-onderzoek te doen. _{Bij kleiig} materiaal moet echter niet te _zuinig worden bemonsterd omdat veel materiaal _bij het _spoelen en zeven door het kleinste _{zeefje (50)} in _{de gootsteen} zal _verdwijnen.

De _stugge Nucula klei _{desintegreert} niet zo _gemakkelijk. Er _zijn diverse methoden om de klei uit elkaar te doen vallen. Zo kan

_{waterstofperoxyde}

worden gebruikt, maar _wij hebben daar niet veel sukses mee _{gehad. Volgens} een andere methode wordt het monster

gedroogd, met kokend water _overgoten en dan _{enige tijd} te weken _gezet. Dit heeft niet altijd meteen het _{gewenste resultaat} en deze _behandeling moet dan ook soms enkele malen worden herhaald.

Bij het zeven is _{gebruik gemaakt} van een set_zeefjes met _maaswijdten van _{resp. 1000,} 415, 308, 213, 144 en 50mu. Het residu kwam vooral in het _zeefje met _maaswijdte 144mu terecht, watminder in _zeefje 50mu en slechts heel

_weinig

_{in de grovere zeefjes.}

Een _{dergelijke verdeling zagen} we ook _bij de Zanden van _Berg.

Veel slib kleiner dan 50 _{spoelde weg bij} het zeven. Van een _{vrij groot} monster _(ongeveer 300 _gram) hielden we _uiteindelijk slechts 18 cm2 over.

Het resterende materiaal bestaat uit mooie _{fijne afgeronde} kwarts, licht van kleur, waartussen kleine witte

_{gips-kristallen,}

de door ons _gezochte foraminiferen, ostracoden,

zeeegelnaaldjes,

botjes waaronder een stukje kaak en een werveltje.

Het monster zoals het in Vliermaal werd

genomen, deelden we in tweeën en we

onderzochten _{onafhankelijk} de inhoud. De _bevindingen waren uiteraard grotendeels

dezelfde, maar _op enkele _punten - zoals de naamgeving - _waren er verschillen. Enkele

exemplaren

zijn moeilijk

te determineren tot

op de soort. Ook de aantallen waren in eerste instantie niet helemaal in _{overeenstemming} metelkaar.

Na _lange diskussies werd _{uiteindelijk overeenstemming} bereikt over de

_{verslaggeving.}

De foraminiferen

Zoals voor ons gebruikelijk zochten we veel materiaal door. Dat is, ook in dit _geval, zeer

bewerkelijk maar we maken hierdoor tenslotte meer kans om ook _exemplaren van _weinig

voorkomende soorten te vinden. Statistisch is vast te stellen dat 298 _exemplaren moeten worden _uitgepikt om een kans van 95% te hebben dat soorten die 1% van de _populatie uitmaken, worden aangetroffen.

Wil men met dezelfde kans soorten vinden die 0.2% van de _populatie uitmaken dan moeten niet minder dan 1496 _exemplaren waren

_uitgepikt.

In een van de komende afleveringen komen we daar _{nog op terug.} Ruim 1600 foraminiferen werden _uitgepikt. We konden 31 soorten determineren, behorend tot 11 families.

6 _{AfzettingenWTKG}

14(2), 1993

Deforaminiferen kwamen in alle _zeefjes voor, de grote aantallen echter in 144 en 50. Van het materiaal uit de _zeefjes 144 en 50 is slechts een gedeelte geteld.

Vooral de aantallen _Rotalia, Nonion en Bolivina in dit monster zijn in _{werkelijkheid} dus

nog groter dan wij in de tabel hebben gemeld. Hoewel de percentages dus _betrekking hebben op het gedeelte van het materiaal dat _wij doorzochten, en bij volledig doorzoeken

nog wat zouden veranderen, hebbenwe deze _percentages toch vermeld om een indruk’te

geven van de kwantitatieve verschillen.

Beschrijving

van de soorten

We namen

_{Superfamilie,}

_Familie, Genus en Soort over uit de literatuur die we

raadpleegden.

Soms betrof dat artikelen uit de

_jaren

’50.

Onze

_naamgeving

is daarom misschien niet _altijd de meest recente.

Superfamilie LAGENIDEA Familie POLYMORPHINIDAE Subfamilie POLYMORPHININAE Genus PYRULINA _d’Orbigny, 1839

Pyrulina

fusiformis _{(Roemer, 1838)}

Afm: Glimmend _glad, wat glazig. Wit-gelig. Geen _uitgesproken lobben die Guttulina problema wel heeft. Een wisselend aantal _kamers; meestal 4 of5. De _{apertuur is} radiaal en is vaak aan de _top van iedere kamer te zien. De vorm maakt een karakteristieke

plompe indruk.

Genus GUTTULINA _d’Orbigny, 1839

Guttulina cf. _{pulchella (d’Orbigny, 1826)}

Afm: _200/x. Circa 4 kamers die elk _bijna even _{lang zijn} als de foraminifeer zelf. Steeds

een mondopening radiaal aan de _top van de kamer. Een glad

uiterlijk.

De

_langgerekte

kamers _{worden pas zichtbaar} na

_bevochtigen.

Guttulina _problema

_{(d’Orbigny,}

₁₈₂₆₎

Afm:

_350/x.

De soort is _moeilijk te _{determineren,} zoals de naam al _suggereert. In het algemeen is de vorm wat _glad en _gedrongen. De _kamers, waarvan er 3 k 4 zichtbaar _zijn, zijn gelobd. De _mondopening radiaal aan de top van de kamer. Vanaf de top _gezien is de vorm _{bijna driehoekig.}

Genus GLOBULINA

_d’Orbigny,

1839

Globulina _{gibba d’Orbigny,} 1839

Afm: Ei- tot _bolvormig, 3 kamers _zijn zichtbaar. De _mondopening is radiaat. Soms zijn de _{mondopeningen} van de oudere kamers _nog tezien.

Genus GLANDULINA

_d’Orbigny,

1826

Glandulina aequalis Reuss, 1863

Afm: 900/x. Mondopening radiaat, aan de top van de grootste van de 6 serieële kamers.

Tussen de _grootste en de _aangrenzende kamer is een lichte _insnoering. De _sutuurlijnen

lopen

dwars op de

lengterichting.Wit-geel

van kleur. Niet minder dan 4 _exemplaren missen de top. Een vijfde is helder _doorzichtig, een _{juveniel exemplaar?} Er _{zijn macrospherische} en

_{microspherische}

_exemplaren.

Superfamilie LAGENIDEA Familie LAGENIDAE Subfamilie LAGENINAE

Genus LAGENA Walker & Jacob, 1798

Lagena laevis _(Montagu, 1803)

Afm: Melkwit van kleur. Langgerekte hals met ronde _opening. Ribbels op de buik in de _{lengterichting.}

Genus SARACENELLA Franke, 1936

Saracenella böttcheri (Reuss, 1863)

Afm: 800/*. Wit van kleur. 6 kamers met elk aan de top een radiate _apertuur. De sutuurlijnen zijn gekromd en snoeren de kamers in. De dwarsdoorsnede is driehoekig. De

soort komt sporadisch voor.

Genus LENTICULINA Lamarck, 1804

Lenticulina (Robulus) _sp.

Afm: Dekamers _zijn uniserieel _{gerangschikt.} Het aantal kamers varieert van 5

tot meer dan 9. Wit-porceleinig, platrond (lensvormig). De _{apertuur is} radiaat, aan de top van iedere kamer. Aan de rand bevindt zich een kiel. Een tweede afgebeeld exemplaar ziet

er wat

_typisch

uit; de laatste kamers vertonen wat

_wildgroei.

Ook

op de

afbeeldingen

van

Brady

in

_Wright

Barker ₍₁₉₆₀₎ staan voorbeelden van

_wildgroei

bij deze soort _{(plaat 69,} afb. 1-4).

Genus SARACENARIA _Defrance, 1824

Saracenaria arcuata _d’Orbigny, 1846

Afm: 3 kamers, uniserieel _{gerangschikt.} De _{apertuur is radiaat} en bevindt zich aan

8

_Afzettingen

_WTKG

14(2), 1993

en _glad. De _{sutuurlijnen zijn} wat _verdiept aan een _zijde zodat de kamers daar licht ingesnoerd zijn. Deze soort vertoont_grote

_gelijkenis

met Saracenella böttcheri.

SuperfamilieMILIOLIDEA Familie MILIOLIDAE

Genus TRILOCULINA

_d’Orbigny,

1826

Triloculina tricarinata _d’Orbigny, 1826 Afm: 144-1000/x. Mondje met _gevorkte tand. _Wit-geel. 5

grote exemplaren (>300). De suturen _{zijn verdiept.} De kleinere _{exemplaren zijn mogelijk} van een andere soort.

Genus SCUTULORIS Loeblich & _Tappan, 1953

Scutuloris _{oblongus (Montagu, 1803)}

Afm: _100-200/x. Glimmend en _glad, vaak _doorzichtig. Drie kamers zichtbaar. De mondopening is ovaal. De soort is _{tamelijk plat} en aan de bovenzijde vrij breed. Er _zijn voornamelijk kleine _exemplaren.

Familie PENEROPLIDAE Genus SPIROLINA _Lamarck, 1804

Spirolina arietina _(Batsch)

Afm: _200p. Deze _{exemplaren zijn} niet vaak _kompleet omdat ze _gemakkelijk breken _op een van de suturen. Het _opgerolde deel en het _gestrekte deel worden dan ook vaak _apart aangetroffen. Karakteristiek

_zijn

de

_fijne

dwarsribbels. Er is een _{grote variatie} binnen de soort. Zie ook _{Batjes (1956),} Plate II/6: _Spirolina

sp., uit de Henis klei te Tongeren.

SuperfamilieLITUOLIDEA Familie TEXTULARIDAE

Genus SPIROPLECTAMMINA _Cushman, 1937

Spiroplectammina carinata

_{(d’Orbigny,}

₁₈₄₆₎

Afm:

_1200/x.

Grof

_{geagglutineerd.}

Meer dan 20 kamers. De oudste kamers _zijn

spiraalvormig

en de jongere biserieel gerangschikt. De kamers

_zijn

wat opgeblazen met brede, verdiepte sutuurlijnen. Het _{getekende exemplaar} is _gelig-wit zoals bijna alle foraminiferen uit dit monster. De vorm is _{vrij plat} met een ronde _apertuur aan _{de top. Aan}

de rand is een kiel te zien. Dit _exemplaar is _{mikrospherisch.}

Superfamilie BULIMINIDEA Familie NONIONIDAE Genus NONION Montfort, 1808

Nonion _{granosum (d’Orbigny, 1846)}

Afm:

_50-144/x.

9 of 10 licht

_{geperforeerde}

_{kamertjes, duidelijk gescheiden} als witte eilandjes. De _jongste kamers wat _ingesnoerd. De brede _sutuurlijnen

_zijn

sterker _gekromd dan _bij Nonion _affine. Een lichte _{depressie bij} de navel die voorzien is van enkele, naar

verhouding

grote, uitsteeksels. De dikte van de kamers varieert sterk. De uitsteeksels _zijn ook niet _altijd even _{nadrukkelijk aanwezig.} Ook _{zijn bij sommige exemplaren} de kamers wat meer _opgeblazen. Veel _{exemplaren zijn} aangetast en zien er _roestig uit.

Nonion affine _(Reuss,

₁₈₅₁₎

Afm:

_50-144/x

en

_400/x.

De

_geelbruine

kleur is

_afwijkend.

Er

_zijn

10 tot 12

_{geperforeerde}

ronde kamers in de buitenste _winding, waarvan de grootste wat ingesnoerd. Het _{geheel is} lensvormig en _{enigszins doorzichtig.} Het _{afgebeelde exemplaar} valt _op door_{zijn glimmend} uiterlijk. De _sutuurlijnen van de kleinere kamers zijn licht _gekromd. De navel is _verdiept. De apertuur is sikkelvormig. In de literatuur worden deze en de _volgende soortook wel als één soort beschouwd.

Nonion umbilicatulum _(Walker & Jacob, 1798)

Afm; _{300-400/x. Geel-wit, glad, geperforeerd.} 9 ü 10 kamers.

_{Spieetvormige}

mond. De grootste kamers zijn wat _ingesnoerd. In het _verdiepte centrum zitten de randen van de laatste kamers wat los.

Nonion _grateloupi?

_{(d’Orbigny,}

₁₈₂₆₎

Afm;

_200ijl.

6 kamers. Licht

_{geperforeerd.}

De overeenkomst met andere Nonions is _groot maarde soortis door _opbouw en _{rangschikking} van de kamers toch _goed te onderscheiden.

Nonion _sp.

Afm: _{50-144/n. Geel-wit,}

_{geperforeerd.}

In

_{tegenstelling}

tot Nonion

_affine

en Nonion

granosum steekt de navel hier aan beide _zijden uit waardoor de Nonion er _bollig uitziet. Het hele oppervlak is bedekt met _fijne uitsteeksels. De vele smalle kamers worden gescheiden door_{kromme, verzonken} suturen.

Genus BOLIVINA _d’Orbigny, 1839

Bolivina _{beyrichi Reuss,} 1851

Afm: _50-144/x.

_Biserieel,

_{geperforeerd.}

Minstens 13 kamers.

_{Ellipsvormige}

_mondopening

aan de _top. De _grootste kamers _overlappen elkaar

_{dakpansgewijs.}

Er komen varianten voor. Bij èèn _{exemplaar zijn} de kamers _opvallend sterk _gelobd.

Bolivina _{antiqua d’Orbigny,} 1846

Afm: 50-144/x breed, _{400/x lang.} In het midden het breedst. Glad en _{geperforeerd.} De

mondopening

is zwak

kommavormig.

Genus TRIFARINA Cushman, 1923

Trifarina fornasini _{(Selli, 1948)}

Afm: _250/x. 8 k 10 _{kamers, gelobd.} Aan de _top van het

_halsje

is een ronde _apertuur. Karakteristiek _is, in de doorsnede, de _driehoekige vorm.

Afzettingen WTKG _14(2), 1993 10

Genus ANGULOGERINA Cushman, 1927

Angulogerina gracilis (Reuss, 1851)

Afm: 250_n.

_{Geperforeerd.}

Tien of _mogelijk meer _gelobde kamers. _{Op sommige}

_zijn

ribbels te zien in de

_{lengterichting.}

De

_mondopening

is rond.

Genus BULIMINA _d’Orbigny, 1826

Bulimina _elongata

_d’Orbigny,

1846

Afm: _{500/x. Geperforeerde} schaal. _Ongeveer 7 kamers. Sikkelvormige apertuur aan de zijkant van de laatste kamer. De suturen _zijn wat _verdiept. De _{exemplaren zijn} sterk aangetast. We zijn niet zeker van de soortnaam.

Genus TURRILINA _Andreae, 1884

Turrilina alsatica _Andreae, 1884

Afm:

_200/*,

Triserieel. Wit van kleur; slecht te determineren door de

_{poederachtige}

struktuur.

Familie CHILOSTOMELLIDAE Genus PULLENIA Parker & Jones, 1862

Pullenia quinqueloba (Reuss, 1851)

Afm: 250_/*.

_Vijf

kamers, gescheiden door verzonken suturen. _Bij de laatste kamer is de sikkel

_vormige

mond te zien.

Superfamilie ROTALIDEA Familie DISCORBIDAE Subfamilie DISCORBINAE Genus DISCORBIS _Lamarck, 1804

Discorbis orbicularis _{(Terquem, 1876)}

Afm: _50-144/x. De suturen _zijn wat _gekromd. De kleur is _gelig-wit. Aan de _hooggwelfde evolute _zijde 3 _windingen met in de buitenste _winding 5 kamers. Aan de involute kant bevinden zich 5 kamers rond een _{rommelig, verdiept} centrum (heel

karakteristiek)

waarin

een _{sikkelvormig mondje ligt.} De suturen _zijn

_doorzichtig,

evenals de hele buitenkant van het _exemplaar.

Discorbis _{globularis (d’Orbigny, 1826)}

Afm: _{300/*. Wit-geel.} De _spiraalzijde is _{grof geperforeerd,} de _navelzijde

_daarentegen

_fijn geperforeerd. De suturen _zijn verzonken. _Opvallend is de _stervormig verzonken navel. De mondopening is een spleet die

_bij

de navel _begint en _doorloopt totaan de rand.

Discorbis havanensis Cushman & Bermudez, 1937

Afm: _200/*.

_{Geperforeerd.}

Wit, _op sommige gedeelten doorzichtig. Aan de _spiraalzijde 4 kamers in de buitenste winding. De andere _zijde is _enigszins

_afgeplat

en bevat een

stervormig verdiept centrum met daarin een spieetvormige mondopening die loopt van het

midden tot _bijna aan de rand.

Superfamilie

ROTALIIDEA Familie ROTALIIDAE Genus ROTALIA _Lamarck, 1804

Rotalia canui _Cushman, 1928

Afm: Aan de evolute zijde zien we in de buitenste

_winding

6 kamers, _sommige

met een naar buiten _{gericht glasachtig uitsteekseltje.} Daarbinnen een tweede _winding met nog enkele kleine kamertjes. Aan de involute zijde liggen 6 kamers rond een centrum waarin kleine uitsteeksels. Vlak _bij het _{centrum, bij} de laatste _kamer, is een kleine

spieetvormige apertuur te zien. Dekleur is _gelig-wit.

Familie ANOMALINIDAE Genus CIBICIDES _Montfort, 1808

Cibicides _{perlucidus Nuttall,} 1932

Afm:

_300/x.

_{Geperforeerd,}

_geel-wit.

De

_spiraalzijde

heeft 8 kamers in de buitenste winding. De andere kant is

_kegelvormig.

De _top daarvan is _glasachtig. Er is een smalle

doorzichtige

kiel.

Genus HANZAWAIA Asano, 1944

Hanzawaia boueana _{(d’Orbigny, 1846)}

Afm: 200_{/x. Geperforeerd.} Glimmend _geel-wit. De onderkant is bijna vlak; daar _zijn 7 kamers zichtbaar rond een cirkelvormig centrum. De

_{langgerekte mondopening ligt}

aan de zijkant. De kamers _zijn licht _ingesnoerd.

Problematica

1. Als eerste een _exemplaar dat circa _{400p lang} is. Het ronde _exemplaar is _afgebroken bij de 5e kamer. De brede suturen en het uitstekende

puntje zijn

helder doorzichtig.

De kamers zelf _zijn ook _enigszins

_doorzichtig

(afb.

problematica

1).

2. Verder was er een _exemplaar van _{300/* lengte} dat aan beide uiteinden was _afgebroken.

Er

_lijken

4 kamers te _zijn en er is ook overeenkomst metproblematica 1. Toch is het ook _mogelijk dat _{dit geen foraminifeer is} (afb. problematica 2).

3. Afmeting: 300/x. Geel-wit, 8 kamers. Licht _{geperforeerd.} Er _zijn 2 _exemplaren. De ronde navel is aan de ene kant verdiept en aan de andere kant bol naar buiten gekeerd.

De kamers zijn strak

_ingesnoerd

door de _verdiepte suturen _{(afb. problematica 3).}

4. Afmeting: 200/t. Glad en glimmend. 8 kamers als bolletjes aaneen rond een _groot

12 _Afzettingen WTKG _14(2), 1993

Nucula klei,Vliermaal,monster2(granosum-canuiassociatie)

soort aantal

perc zie

Pyrulina fusiformis 28 1.56 BAT IV/3

Guttulina cf._pulcbella

_®<E>

15 0.83 KUM 5/1

Guttulina_problema

(\i)

V

3 0.16 BAT1V/12

Globulina_{gibba d’Orbigny}

<90

14 0.78 BATIV/9,KUM5/4

Glandulina _acqualisReuss ® dED 14 0.78 BAT_IV/5, CALp. 100

Lagena laevis

©O-

1 0.05 BATIII/24,WRI 56/7-9 Saracenella böttcheri 1 0.05 BAT111/14

Lenticulina_(Robulus)sp.

U?

16 0.89 BAT11/10,11/14,POZ VII/4

Saracenaria arcuata élP 1 0.05 _AQU 24/16

Triloculina tricarinata

0)

54 3.01 BAT II/2

Scutolorisoblongus Montagu

O

27 1.50 BATII/l

Spirolinaarietina 5 0.27 COL65/e-f,WRI13/18,19,22

Spiroplectammina carinata

/"

--V

2 0.11 BAT1/3,DAM1 1/2

Nonion granosum(d’Orbigny)

(<§

271 15.13 BATVII/1-3, KUM6/8,DAM1 4/15 Nonion affine(Reuss)

CO(g

140 7.82 BAT VI/12

Nonion umbilicatulum 7 0.39 KUM 6/7

Nonion_grateloupi? 2 0.11 CUS26/1-7

Nonion sp. 106 5.92

Bolivina_{beyrichi (Reuss)} 24 1.34 BATV/ll,COL

pg106/107

Bolivina_antiquad’Orbigny 19 1.06 KUM 6/4

Bij

de tabel

Een

_verwijzing

als "BAT IV/3" houdt in dat het

_exemplaar

grote overeenkomst vertoont met het

_exemplaar

dat

_afgebeeld

is in

_Batjes

_(zie

_{geraadpleegde}

_literatuur) en wel _op

_plaat

IV van de

_afbeeldingen

als nummer 3.

Vooral Rotalia canui en Nonion _granosum zijn hier _{goed vertegenwoordigd. Miliolidae,} Discorbidae, Nonion _affine, Textulariidae en _Lagenidae komen in kleinere aantallen voor.

In _{Batjes (1958)} wordt dit een _{granosum-canui} associatie _genoemd. Deze twee soorten komen ook veel voor in de Zanden en Kleien van Oude Biezen. Daarvan is _op andere gronden bekend dat de _afzetting in een niet al te zout milieu werd _{afgezet. Volgens} Jenkins & _{Murray (1981)} duidt ook het voorkomen van soorten als Bolmna

, Bulimina en Cibicides

op een _{grotere tolerantie} voor een licht brak milieu.

In andere monsters Nucula klei komen de soorten Spiroplectammina carinata en Nonion

affine veelvuldig voor. Batjes noemt dat een carinata-affine associatie. Het zoutgehalte van

het water moet _tijdens die _{afzetting hoger zijn geweest.} In een _{volgende aflevering} wordt zo’n monsterbehandeld.

Nuculaklei, Vliermaal,monster2(granosum-canui associatie), vervolg

soort aantal

perc zie

1

Angulogerina gracilis(Reuss) 3 0.16 BATVI/3

Bulimina_{elongata d’Orbigny} 15 0.83 BATIV/16,BATVI/6, KUM 5/8

Turrilinaalsatica Andreae 2 0.11 BAT IV/15

Pullenia_{quinqueloba (Reuss)} 3 0.16 BATVl/8

Discorbis orbicularis

061)®

2 0.11 KUM 7/4

Discorbis globularis(d’Orbigny) 46 2.56 BATVIII/2,KUM 7/7

Discorbis havanensis

©

2 0.11 GAL 20/3

Rotaliacanui Cushman 916 51.17 BAT_XI1/7,SAP9.8/10,11,BHA66/32

Cibicides_perlucidus 14 0.78 GAL 23/4

Hanzawaiaboueana _{(d’Orbigny)} 6 0.33 BATV1II/5

Ongedetermineerd 23 1.28

14 _Afzettingen WTKG _14(2), 1993

Een _vergelijking met _{Batjes (1958) ligt} voor de hand. Zeven van _zijn monsters uit de Nucula klei bevatten een granosum-canui associatie. In totaal komen in die 7 monsters 22

soortenvoor. In het hier door ons besproken monstertellen

_wij

31 soorten.

Veel van de door ons gevonden soorten komen natuurlijk voor in _{zijn monografie} over het Belgisch Oligoceen, met de _vermelding dat ze uit de Nucula klei afkomstig _zijn:

Glandulina _aequalis, Globulina _gibba, Triloculina tricarinata, Lenticulina _(Robulus) sp.j Saracenella böttcheri, Pyrulina fusiformis, Nonion

granosum, Scutoloris oblongus,

Spirolina,

Spiroplectammina

carinata, Nonion _affine, Bolivina _beyrichi en Rotalia canui. Enkele andere soorten die _wij in dit monster Nucula klei aantroffen noemt _hij wel bij de Boom _{klei, bij} Oude Biezen of

_bij

de _Septarieën klei: Turrilina alsatica, _Lagena laevis, Bulimina _elongata en Pullenia quinqueloba. Van die laatste soorten troffen _wij echter maar

enkele _{exemplaren aan, hetgeen waarschijnlijk zijn} oorzaak heeft in het feit dat _{wij grote} aantallen foraminiferen _uitpikten en daardoor ook de meer zeldzame individuen

tegenkwamen.

Batjes

nam een _{afbeelding op} van

_{Trifarina brayi}

die veel

_lijkt

_op de door ons _gevonden

Trifarina fornasini.

Zijn

exemplaar is echter _afkomstig uit de Zanden van Antwerpen. Ook Hanzawaia boueana komt _{bij Batjes} voor in de Zanden van _Antwerpen.

Alle soorten die _Batjes kenmerkend acht voor de granosum-canui associatie troffen

_wij

ook

aan. De verhouding waarin de soorten voorkomen stemt

_vrij

_goed

overeen. Er zijn wel enkele verschillen.

De verschillen

Lagenidae, bij Batjes zeldzaam of niet _{voorkomend, zijn} er bij ons in kleine aantallen. Dat geldt ook voor de Buliminidae zoals Bolivina beyrichi, een van de karakteristieke

Oligocene soorten.

Een uitzondering is verder Guttulina cf.

_pulchella

die

_bij

ons _vrij veel voorkomt. De soort is echter

_lastig

te determineren

wegens de

gelijkenis

met de

_{Pyrulina fusiformis;}

Batjes vermeldt de soort niet.

Discorbidae komen_{vrij algemeen voor,} in het _bijzonder Discorbis _globularis.

Van Saracenaria arcuata vonden

_wij

slechts één

_exemplaar,

maar er moet

gezegd

worden

dat deze soort veel

_lijkt

_{op Saracenella} böttcheri.

Nonion _affine komt in ons monster _vrij veel voor en is _{bij Batjes} zeldzaam. Wegens de

vele _{overgangsvormen} is het onderscheid tussen deze soort en Nonion _granosum, die in

deze associatie veel vaker zou moeten _voorkomen, soms niet eenvoudig te maken. De foraminiferen van beide soorten

_zijn

door hun

_{poederachtige}

struktuur in ons monster niet altijd tot _op de soort te determineren.

Enige soorten die _sporadisch in de _lijst van Nucula klei soorten van _{Batjes voorkomen,}

ontbraken in ons monster: _{Quinqueloculina juleana,} Cibicides lobatulus, Bolivina _fastigia,

Quinqueloculina

seminula en Nonionella lobsannensis.

Enkele

_exemplaren

uit het monster konden niet door ons

_{gedetermineerd}

worden. Ze

_zijn

wel _afgebeeld.

Samenvattend kan worden

_gesteld

dat onze resultaten _{in grote} mate overeenkomen met die uit het onderzoek van _Batjes naar de foraminiferen inhoud van de Nucula klei. Een

bevestiging

van _zijn onderzoek vanaf een wat andere locatie en na

_veertig

_jaar. We vinden wel enkele soorten die _Batjes niet noemde maar dat betreft kleine aantallen.

_Opmerkelijk

is

wel dat we onze resultaten _verkregen uit één enkel monster _{terwijl Batjes} 7 monsters van

diverse lokaties nam.

Geraadpleegde

literatuur

Batjes, D.A.J., 1958. Foraminifera of the _oligocene of

_Belgium

_(BAT).

Bhatia, S.B., 1955. The foraminiferal fauna of the late _Paleogene sediments of the Isle of Wight, England. - Journal Pal., vol. 29 (BHA).

Calvez, Y. Ie, 1970. Contribution k 1’étude des foraminifères paléogènes du Bassin de Paris _(CAL).

Colom, G., 1974. Foraminiferos Ibericos, Barcelona _(COL).

Cushman, J.A., 1980. Foraminifera, their classification and economie use. - Harvard

University

Press, Cambridge, Massachusetts, London, England (CUS).

Cuvillier, J. & V. Szakall, 1949. Foraminifères _{d’Aquitaine,} Première Partie. - Société

Nationale des Pétroles _{d’Aquitaine (AQU).}

Dam, A. ten & Th. _Reinhold, 1942. Die

_{Stratigraphischen}

_Gliederung

des Niederlandischen _{Oligo-Miozans} nach Foraminiferen.

-Mededeelingen van de Geologische Stichting (DAM1).

Dam, A. _ten, 1942. Die _{Stratigraphische Gliederung} des Niederlandischen Eoceen nach Foraminiferen.

-Mededeelingen van de _{Geologische Stichting (DAM2)}

Galloway, JJ. & C.E. _Heminway, 1941. The _Tertiary Foraminifera of Porto _Rico, Scientific _Survey ofPorto Rico and the _Virgin Islands, Volume III - Part 4 (GAL).

Jenkins, D.G. & J.W. _Murray, 1981.

_{Stratigraphical}

Atlas Of Fossil Foraminifera.

-British

_{Micropalaeontological Society.}

Kümmerle, E., 1963. Die Foraminiferenfauna des Kasseier Meeressandes _{(Oberoligozan)} im Ahnetal bei Kassei. - Hessisches Landesamt für Bodenforschung, Wiesbaden

(KUM).

Loeblich, A.R., Jr. & H.

_Tappan,

1988, Foraminiferal Genera and Their Classification.

-Van Nostrand Reinhold _Company, New _{York, 2 volumes.}

Murray, J.W., 1973. Distribution and _Ecology of _Living Benthic Foraminiferids.

-Heinemann Educational Books, London.

Pozaryska,

K., 1965. Foraminifera and

_{biostratigraphy}

of the Danian and Montian in Poland.

-Paleontologia

Polonica, no.14. Academie Polonaise des Sciences _(POZ). Wright Barker, R., 1965. Taxonomie Notes on the _{Species Figured by} H.B. _Brady on his

Report on the Foraminifera _{Dredged by} H.M.S. _Challenger

_During

the Years 1873-1876.

_{Accompanied by}

a

_Reproduction

of

_Brady’s

Plates.

-Society

of Economie

Paleontologists

and _{Mineralogists. Special publication} no. 9 _(WRI).

Dit was het tweede artikel in deze reeks. In totaal zullen tenminste zeven foramhoudende

monsters worden _besproken en later gekombineerd in een artikel met als titel Foraminiferen uit het _{Belgisch Oligoceen.}

"Rectificatie" In _{aflevering 1,} AFZETTINGEN november _1992, staat dat 11 soorten behorend tot 6 families werden _{aangetroffen.} Dat moet_zijn: 5 families.