Programma’s voor economisch
onderzoek: melkprijs
J. M.A. Nijssen (onderzoeker sectie economie PR)
Het economisch onderzoek van het PR wordt uitgevoerd met behulp van een aantal computerprogramma’s. In een serie artikelen worden de bedrijfsbegroting en de technisch-economische deelprogramma’s besproken. Dit tweede artikel behandelt het melkprijsprogramma. Hiermee kan de jaarlijks gemiddelde melkprijs worden be-rekend uit de verschillende componenten daarvan.
Nauwkeurigheid noodzakelijk tieve grondprijs voor melk. Daarnaast zijn er nog een aantal toeslagen en heffingen van belang bij de berekening van de melkprijs. Wanneer alle opbrengsten en kosten berekend zijn volgt daaruit het melkgeld exclusief de nabetaling. Over dit be-drag wordt een nabetaling in procenten berekend. De melkprijs in centen per kg wordt berekend door het totale melkgeld inclusief de nabetaling te delen door de totale hoeveelheid melk. Op de volgende pagina ziet u een voorbeeld van de uitvoer van het melkprijsprogramma.
Op het melkveebedrijf bestaat het grootste deel van de opbrengsten uit melkgeld. Omdat de melk-hoeveelheid zeer groot is, is een nauwkeurige berekening van de melkprijs van groot belang. Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld 250.000 kg melk levert, en in de berekening van de melkprijs zit een afwijking van een halve cent per kg, dan betekent dat al een afwijking in het inkomen van 1250 gulden. Bij 400.000 kg melk is het al een bedrag van 2000 gulden. Een nauwkeurige bere-kening van de melkprijs is dus van groot belang bij het opstellen van een bedrijfsbegroting.
Opbouw melkprijs
In de melkprijsberekening zijn zowel opbreng-stenposten als koopbreng-stenposten verwerkt. De be-langrijkste opbrengsten zijn uiteraard die voor vet en eiwit. De belangrijkste kostenpost is de
nega-Gebruik van het programma
Het programma wordt gebruikt om snel het effect van gewijzigde prijzen of hoeveelheden op de melkprijs te kunnen bekijken. In de berekening op de volgende bladzijde is uitgegaan van 250.000 kg geleverde melk met 4,40 % vet en 3,35 % eiwit. De gekozen prijzen voor vet, eiwit, toeslagen en de negatieve grondprijs zijn gemiddelden van de vier grote coöperaties over 1988. In het voorbeeld komt de melkprijs uit op 79,72 cent per kg.
Verhoging eiwitgehalte
Stel dat op dit bedrijf het eiwitgehalte van de melk met 0,l % zou stijgen tot 3,45 %. De totale hoe-veelheid eiwit zou dan stijgen tot 8625 kg. De melkprijs zou hierdoor stijgen tot 81 ,16 cent per kg. Dit geeft een verhoging van de totale op-brengsten van 3600 gulden.
Bedrijfsverband in het oog houden
De opbrengstverhoging van 3600 gulden in het voorbeeld is zeer aantrekkelijk. In de praktijk zal het echter zo zijn dat het realiseren van een ver-hoging van het eiwitgehalte ook een kostenkant heeft. De voeropname van de koe zal bijvoorbeeld anders zijn, Het melkprijsprogramma is daarom ingebouwd in het bedrijfsbegrotingsprogramma waardoor alle relevante opbrengsten en kosten automatisch op elkaar worden afgestemd.
_---____-__-_________---__---~~--~ ---PROGRAMMA VOOR BEREKENING VAN DE MELKPRIJS
J a n u a r i 1 9 6 9 - V e r s i e 4 ---_---____---______________________-N a a m i n v o e r s e t : BASIS O m s c h r i j v i n g : V o o r b e e l d v a n d e u i t v o e r v a n h e t m e l k p r i j s p r o g r a m m a D a t u m b e r e k e n i n g : 2 7 s e p t e m b e r 1 9 0 9 A a n t a l l i t e r s m e l k : 2 5 0 0 0 0 P e r c e n t a g e v e t 4 . 4 0 P e r c e n t a g e e i w i t 3 . 3 5 P e r c e n t a g e w i n t e r m e l k : 4 0 . 0 0
---~---~--_--________-_________---~~~~~~~~~---~-OMSCHRIJVING HOEVEELHEID P R I J S BEDRAG
--~~~~~-~~~--~---_---~~---__--_---__--____-~--~~~~~----~---~ V e t 1 1 0 0 0 9 . 2 0 1 0 1 2 0 0 E i w i t 0375 1 3 . 5 3 1 1 3 3 1 4 T a n k m e l k t o e s l a g 2 5 0 0 0 . 7 5 1 0 7 5 K w a n t u m t o e s l a g 2 5 0 0 0 . 3 6 9 5 0 W i n t e r m e l k t o e s l a g 1 0 0 0 1 .24 1 2 4 0 + __---_--S u b t o t a a l 1 2 1 8 5 7 9 N e g a t i e v e g r o n d p r i j s H e f f i n g P r o d u k t s c h a p v o o r d e z u i v e l M e d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d s h e f f i n g H e f f i n g t b v d e r u n d v e e v e r b e t e r i n g H e f f i n g t b v d e g e z o n d h e i d s d i e n s t V a s t e k o s t e n m e l h e f r e k e n i n gp e r S u b t o t a a l 2 2 5 0 0 1 0 . 2 5 2 5 6 2 5 2 5 0 0 0. 16 4 0 0 2 5 0 0 1 . 5 0 5 3 7 6 3 2 5 0 0 0 . 1 4 5 3 6 3 2 5 0 0 0 . 1 0 2 5 0 2 6 4 0 . 0 0 1 0 4 0 + ---_---3 1 4 4 0 S u b t o t a a l 1 S u b t o t a a l 2 T o t a a l m e l k g e l d e x c l u s i e f n a b e t a l i n g N a b e t a l i n g 6 . 5 0 % T o t a a l m e l k g e l d i n c l u s i e f n a b e t a l i n g G e m i d d e l d e m e l k p r i j s i n c e n t e n p e r l i t e r 79.72 2 1 8 5 7 9 3 1 4 4 0 - -__---1 5 7 -__---1 3 9 1 2 1 6 4 + __--__--___ 1 9 9 3 0 3 14
