Inhoudsopgave
Woord vooraf Inhoudsopgave
Inleiding en probleemstelling ... 5
Hoofdstuk 1 Wie is Google ... 8
1.1 Inleiding ... 9
1.2 Organiseren van chaos op het web ... 9
1.3 Twee studenten verenigen project ... 10
1.3.1 Socialisatie van Google ... 11
1.4 Multinational Google Inc ... 12
1.4.1 Google producten ... 13 1.4.2 Google werkwijze ... 13 1.4.3 Google geld ... 14 1.4.4 Google gebruikers ... 15 1.4.5 Google bedrijfsfilosofie ... 15 1.5 Afsluiting. ... 17
Hoofdstuk 2 Google en religieuze kenmerken ... 18
2.1 Inleiding ... 18
2.2 Religie is irrationeel ... 18
2.2.1 Benadering van religie ... 19
2.2.2 Wat is religie dan wel ... 20
2.3 Hoe is het voorafgaande toepasbaar op Google ... 21
2.4 Wat zeggen dergelijke kenmerken ... 24
2.5 Afsluiting ... 26
Hoofdstuk 3 Interpretatie ... 27
3.1 Inleiding ... 27
3.2 Religieuze kenmerken, de kansen ... 27
3.3 Religieuze kenmerken, de gevaren ... 28
3.3.1 Informatie voor iedereen beschikbaar... 29
Conclusie ... 32
Nawoord ... 34
Bijlage 1 Is Google God? Bijlage 2 Google Products
Bijlage 3 Google Financial Release Bijlage 4 Marktaandeel Google
Bijlage 5 Google Corporate Philosophy
Bijlage 6 Google met Opera en Mozilla tegen Internet Exporer Bijlage 7 Proof Google is God
Bijlage 8 Brand inspirations from the religious world Bijlage 9 They know all about you
4
Woord vooraf
Na bijna vijf jaar HBO Communication and Multimedia Design te Breda ben in beland in de laatste fase, namelijk het afstudeertraject, waarin ik deze scriptie mag schrijven. Ik ga één van de, in mijn ogen, meest fascinerende bewegingen, namelijk het merk Google, onderwerpen aan een religieuze context.
Het schrijven van deze scriptie – waarin ik Google toets aan de kenmerken van religie – is wellicht de moeilijkste opdracht welke ik ooit heb moeten vervullen tijdens mijn HBO opleiding. Dit heeft niet alleen te maken met het feit dat de combinatie van een merk en religie een relatief nieuw onderzoeksgebied is met als gevolg dat de literatuur nog schaars is – waardoor ik genoodzaakt was af te wijken van de geijkte paden voor wat betreft het verzamelen van bronnen. De moeilijkheid zat vooral in het feit dat dit een interdisciplinair ‘vakgebied’ is waarbij ik er ontzettend op moest toezien me niet té ver buiten de gestelde grenzen van deze scriptie te begeven en hierdoor sterk af te dwalen van mijn onderwerp. Daarnaast was ook het definiëren van het begrip religie, wat in zekere mate nodig is om überhaupt een vergelijking te kunnen maken, geen eenvoudige opgave. Hoe kan men immers bepalen wat een religie is als iedere gelovige er een persoonlijke invulling op na houdt en iedere religie haar eigen specifieke kenmerken heeft? Hoe dan ook, hiertoe heb ik een poging gedaan met deze scriptie.
Tijdens deze veelbewogen en vaak ook lastige onderzoeksreis werd ik bijgestaan door mijn begeleidster Kim Bergmans. Hiervoor mijn dank.
5
Inleiding
Verloochende Nestlé haar wereldwijde merkreputatie toen zij zich distantieerde van Deense merken en haar Zwitserse nationaliteit benadrukte gedurende de heiligschendende cartoon-oorlog? Beschadigde Google haar merkimago wanneer zij concessies deed aan haar kerncompetenties, welke nota bene zijn gefundeerd op ethische principes, zo ook vrijheid van
meningsuiting, wanneer zij gehoor gaf aan de
communicatierichtlijnen van de Chinese overheid? De in de jaren ’80 verschenen United Colors of Benetton-campagne waarin haar visie – tolerantie ten aanzien van andere culturen, talen, religies en seksuele geaardheid – duidelijk naar voren komt is nog nooit zo relevant geweest.
Kon een merk in vroegere tijden nog vrij gemakkelijk wegglippen van de politieke en religieuze controversie, zo lijkt nu de confrontatie onontkoombaar. Deze confrontaties brengen lastige vraagstukken met zich mee waardoor de kwestie van merkethiek pertinent aanwezig is.
Wat moet een ‘merkmaker’ doen om zich voor te bereiden op dergelijke onomkeerbare uitdagingen? Deze uitdagingen forceren een merk partij te kiezen en hiermee zowel fans als vijanden te vergaren. Een merk krijgt een steeds belangrijkere rol als het gaat om het opvoeden van haar aanhangers en vervult meer dikwijls een voorbeeldfunctie waarin verwacht wordt dat het de normen en waarden stelt.
In vroegere tijden vervulde de kerk voor een groot deel de rol van opvoeder en zag zij erop toe dat normen en waarden werden nageleefd. Het is dan ook niet geheel vreemd dat zoekgigant Google meer dan eens wordt onderworpen aan een vergelijking met God of religie. Google is niet meer weg te denken uit onze levens en dagelijks maken miljoenen mensen over de gehele wereld gebruik van haar diensten.
De gerenommeerde Amerikaanse journalist Thomas Friedman maakte in 2003 in zijn column voor The New York Times al een
6
vergelijking tussen Google en God. In dit stuk quote hij Alan
Cohen, vice-president van Cisco Networks1
"If I can operate Google, I can find anything. And with wireless, it
means I will be able to find anything, anywhere, anytime. Which is why I say that Google, combined with Wi-Fi, is a little bit like God. God is wireless, God is everywhere and God sees and knows everything. Throughout history, people connected to God without wires. Now, for many questions in the world, you ask Google, and increasingly, you can do it without wires, too."
:
2
“Google is de nieuwe godsdienst van de 21e eeuw. Een godsdienst die nog maar een paar jaar bestaat, maar één met nu al meer dan honderden miljoenen aanhangers over heel de wereld. Ook ik ben aanhanger van het ’Google-geloof’ en maak dagelijks gebruik van het woord Google's.”, zo stelt Online-Mediaman-van-het-jaar Stephan
Fellinger
Ook de grootsheid van Google blijkt een essentieel punt in de eventuele overeenkomsten tussen Google en religie.
3 in Tijdschrift voor Marketing.4
Het doel van deze scriptie is een beeld te krijgen van de religieuze kenmerken van Google om vervolgens de relevantie hiervan te bepalen. Dit ga ik doen door te onderzoeken wat voor een bedrijf Google is, hoe het bedrijf is ontstaan en wat haar Mijn vraag in deze is in hoeverre de religieuze context een geschikte metafoor biedt om de kracht en invloed van een merk onder woorden te brengen zonder verdwaald te raken in het multi-interpretabele karakter van het woord ‘religie’.
Met als doel hier een duidelijker beeld van te genereren onderzoek ik in welke opzichten het merk Google dergelijke ‘religieuze’ kenmerken vertoont en wat deze met zich meebrengen.
Mijn op deze basis geformuleerde hoofdvraag luidt:
In hoeverre is het merk Google in staat religieuze kenmerken aan te nemen?
1 Cisco Networks is een multinational welke zich gespecialiseerd heeft in het
ontwerpen en verkopen van netwerken, communicatietechnologieën en services.
2 Bijlage 1: Friedman, Thomas L.: ‘Is Google God?’
3 Stephan Fellinger; internetondernemer en ‘Online Mediaman van het jaar
2006’
4 Fellinger, Stephan: ‘Google is de Nieuwe God’ in: Tijdschrift voor Marketing,
7
filosofie is, om vervolgens een definitie van religie te benaderen en zo de overeenkomsten tussenbeide uiteen te zetten.
De auteurs van de werken waar ik mijn onderzoek vooral op zal baseren zijn Matt Haig, Lewis Solomon en Martin Lindstorm. Daarnaast is dit onderwerp van dergelijke aard dat er ook een verscheidenheid aan webpagina’s gebruikt zullen worden waarvan belangrijksten als bijlage zijn toegevoegd aan dit stuk. In het eerste hoofdstuk zal een antwoord worden gezocht op de vraag ‘Wie is Google?’. Er zal een beeld worden geschetst over het ontstaan van het bedrijf met de visies en bedrijfsfilosofie. Daarnaast wordt er getracht te verduidelijken hoe groot Google nu werkelijk is. Nadat duidelijk is geworden hoe het bedrijf in elkaar zit en op welke manier het werkzaam is, zal in hoofdstuk twee worden ingegaan op de religieuze kenmerken van Google. Er wordt ook gekeken naar de bestaande kaders omtrent religie. Hierbij worden de uiteenlopende meningen en opvattingen over religie zeker niet buiten beschouwing gelaten. Vervolgens, in hoofdstuk drie, worden de resultaten van de voorafgaande hoofdstukken in een context geplaatst en mogelijke consequenties gegeven om zo een interpretatie van het onderzochte te presenteren.
9
Hoofdstuk 1
Het ontstaan van Google
"It wasn't that we intended to build a search engine. We built a ranking system to deal with annotations."
Larry Page, 2003
1.1 Inleiding
De zoekmachine Google wordt door vrijwel iedereen met een internetverbinding, wereldwijd ruim een half miljard mensen, dagelijks gebruikt. Het inmiddels bijna twaalfjarige project van twee studenten van Stanford Universiteit begon als een onschuldig studieproject en breidde zich uit tot een bedrijf dat de wereld deed veranderen. In dit hoofdstuk zal ik de historie van Google kort toelichten. Vervolgens komen de werkwijze en bedrijfsfilosofie aan bod om op die manier een goed beeld te genereren van het gegeven ‘Google’ om een gedegen context te bieden voor dit stuk.
1.2 Organiseren van de chaos op het Web
In 1995 ontmoeten twee studenten van de Stanford Universiteit, Larry Page en Sergey Brin, elkaar wanneer Sergey als tweedejaars student een rondleiding geeft aan een groep nieuwe studenten. In deze groep zit Larry. De twee beginnen nog tijdens de rondleiding met elkaar te discussiëren, wat een gedeelde passie blijkt.
Wanneer Larry in 1996 verhuist naar Gates360, het nieuwe
campusgebouw gesponsord door Bill Gates om nieuwe talenten naar zijn bedrijf Microsoft te trekken, zijn Sergey en hij reeds hechte vrienden.
Tegen die tijd ontdekken Sergey en zijn mentor Motwani,
terwijl zij werken aan ‘MIDAS’5
De eenvoudige trucs om de algoritmen een website bovenaan de lijst te doen laten verschijnen, zoals het plaatsen van onzichtbare , dat het filteren van data niet alleen op de universiteit, maar op het gehele Internet een onderontwikkeld vakgebied is. De pogingen van verschillende zoekmachines om structuur te brengen in het explosief groeiende aanbod van websites is erg onnauwkeurig en corruptiegevoelig.
5 Afk. ‘Mining Data at Stanford’
10
teksten, verstoren de werking van de zoekmachines en de kwaliteit van de informatie. Wanneer Larry de methode van de zoekmachine Altavista, die in de ‘ranking’ meetelt hoe vaak er naar een site wordt gelinkt, ziet, bedenkt hij dat het analyseren van deze links wellicht een oplossing kan bieden in het waarderen van webpagina’s.
Dit blijkt een gigantische klus. Ook in 1996 heeft het Internet al immense afmetingen en staan er al bijna 22 miljoen websites
online.6 Dit zorgt ervoor dat het downloaden en analyseren
ervan een kostbare zaak is. Larry schat dat het de universiteit circa 20.000 dollar per omloop van de data crawler7
Het systeem dat deze waardeoordelen toepast om een betrouwbaarheidsvolgorde te bepalen noemt Larry de PageRank, een combinatie van zijn achternaam en het Engelse werkwoord voor rangschikken.
zal kosten.
1.3 Twee studenten verenigen project
Dan wordt Sergey betrokken bij het project en beginnen zij de links in webpagina’s te beschouwen als citaten zoals dit ook in de wetenschap toegepast wordt. Immers, hoe vaker een wetenschapper wordt geciteerd des te belangrijker zijn artikel zal zijn. Tevens wordt er een manier bedacht om websites meer aanzien te geven aan de hand van hun oorsprong; een wetenschappelijk magazine is bijvoorbeeld betrouwbaarder dan het werkstuk van een scholierwebsite of een mening op een forum.
8
Vanaf dat moment zijn de drie: Sergey Brin, Larry Page en Rajeev Motwani, bezig met het leveren van ideeën om de zoekmachine nog beter te maken. Daarnaast zijn zij ook op zoek naar een andere naam. Larry bedenkt uiteindelijk de naam In 1997 brengen de studenten een prototype zoekmachine uit die van het PageRanksysteem gebruik maakt. Dit prototype wordt beschikbaar gesteld binnen de Stanford Universiteit onder de naam Backrub omdat het systeem de backlinks telt om zo de belangrijkheid te bepalen. Het project blijkt een groot succes en binnen enkele weken kent iedereen aan de Stanford Universiteit het systeem zonder dat daar ooit reclame voor gemaakt wordt.
6 Gandalf, Data on Internet activity worldwide
7 Een Crawler is een programma dat IP adressen dan wel domeinnamen afstruint
op zoek naar relevante informatie op het internet
11
Google welke is afgeleid van het woord googol; een één met honderd nullen erachter, wat refereert naar de enorme databases achter Backrub. Larry legt meteen diezelfde avond, 15 september
1997, de naam Google vast maar maakt hierbij een spelfout.9
Nadat zij het systeem hebben geperfectioneerd proberen Larry en Sergey het systeem te verkopen aan Yahoo en marktleider Altavista.
Naast een nieuwe naam wordt er ook gekozen voor een nieuwe layout. Deze moet erg simpel zijn omdat er vrijwel geen budget is. Google begint nu zijn eerste gedaante te verkrijgen en is hiermee actief op het World Wide Web.
1.3.1 Socialisatie van Google
Via mond tot mond reclame verspreidt het woord zich en ondertussen stijgen de bezoekersaantallen. De servers van die tijd kunnen het niet meer aan met als gevolg dat meer computers een noodzaak wordt. De Stanford Universiteit gelooft in het project en schenkt hen 10.000 dollar. De traditie alle computers zelf te bouwen blijft in ere en zo worden met deze schenking nog meer computers gebouwd. Op deze manier kunnen zij goedkoop een enorm efficiënt netwerk creëren dat puur gericht is op het opslaan en indexeren van informatie.
10
In de lente van 1998 stuurt Google haar eerste nieuwsbrief waarin aan de gebruikers wordt gevraagd om feedback, zoals bugs en kritieken, door te sturen. Uit deze feedback ontstaat onder andere de korte, beknopte inhoudsweergave van een gevonden pagina zoals deze nog steeds wordt weergegeven bij de zoekresultaten. Ondanks deze successen twijfelen Larry en Sergey nog steeds of zij zich volledig moeten storten op Google. Immers, er is niet genoeg kapitaal om door te gaan met het
Geen van beide bedrijven willen één miljoen dollar betalen voor het systeem. Uiteindelijk, nadat er ook bij andere, kleinere zoekmachines bot is gevangen, besluiten zij over te gaan op een alternatief plan. Een topman van Yahoo geeft hen het advies om zelf een bedrijf te beginnen. Vanaf dat moment worden deze plannen serieus onderzocht.
9 David A. Vise en Mark Malseed: The Google Story, p.49
10 Yahoo heeft inmiddels Altavista gekocht maar destijds waren dit twee
12
ontwikkelen en de gevestigde bedrijven geloven niet genoeg in het concept.
Via een docent van Stanford, David Cherito, wordt er een
afspraak geregeld met potentieel investeerder Andy
Bechtolsheim, mede-oprichter van Sun Microsystems. Ondanks het feit dat andere zoekmachines verlies draaien wil hij, na een demonstratie van het systeem, investeren in Google. Hij heeft veel bewondering voor de manier van handelen van Larry en Sergey. In zijn ogen kiezen de jongens voor technologie in plaats van advertenties en dat bewijst dat zij niet voor het geld gaan maar voor het resultaat. Nu de eerste cheque van 100.000 dollar binnen is willen ook vrienden en familie investeren in het bedrijf. In augustus 1998 beginnen zij aan het opzetten van het bedrijf Google met een startkapitaal van één miljoen dollar.
1.4 Multinational Google Inc.
Op 4 september 1998 wordt Google Inc. geregistreerd als
privately held company.11 Vanaf dat moment gaat het snel met
de groei van Google. Nog geen jaar later, op 7 juni 1999, maken zij bekend dat er voor 25 miljoen dollar is geïnvesteerd in het bedrijf door een variëteit aan investeerders.12
Zes jaar nadat Google Inc. een privately held company is geworden gaat het bedrijf op 19 augustus 2004 publiek en betreden zij de Amerikaanse technologiebeurs en de London Stock Exchange. Dit levert Google meteen 1,67 miljard dollar op door de verkoop van aandelen. De ruime meerderheid van aandelen blijft in beheer van Google. Veel werknemers worden ineens miljonair op papier omdat ook zij aandelen in het bedrijf bezitten. De totale waarde van het gehele bedrijf wordt in augustus 2004 geschat op 23 miljard dollar waarmee Google Inc. de snelst groeiende multinational ooit in de wereldgeschiedenis wordt. In juni 2005 wordt Google zelfs, al is het maar heel kort, het duurste mediabedrijf ter wereld. Google gaat op dat moment Time Warner voorbij met een waardering van ruim 80 miljard dollar.
Google heeft nu ruim voldoende middelen om in snel tempo door te groeien.
13
11 Te vergelijken met het Nederlandse Besloten Vennootschap, B.V., waarbij alle
aandeelhouders bekend zijn.
12 Google Press Release, Google Receives $25 Million in Equity Funding 13 Elsevier.nl, Google met 80 miljard duurste mediabedrijf ooit
13
“Google's utility and ease of use have made it one of the world's best known brands almost entirely through word of mouth from satisfied users.” Google website, maart 2009
1.4.1 Google producten
Google heeft een grote verscheidenheid aan services en tools gecreëerd voor het grote publiek en de zakelijke omgeving waaronder webapplicaties, netwerken voor adverteerders en zakelijke oplossingen. Een aantal van deze producten worden in dit stuk genoemd en zo nodig verduidelijkt. Voor een volledig overzicht van de producten van Google verwijs ik naar de bijlage ‘Google Products’.14
De producten voor bedrijven en adverteerders, de tak waarmee Google geld verdient, slaan aan. ‘AdSense’, het systeem dat een webpagina analyseert en er relevante commerciële uitingen plaatst wordt door duizenden websitebeheerders gebruikt en blijft als één van de weinigen overeind in de ‘webvertising-crisis’. Daarnaast zijn er ook duizenden adverteerders die gebruik
1.4.2 Google werkwijze
“Google's mission is to organize the world's information and make it universally accessible and useful.“ Google website, maart 2009 Via de webpagina Google.com, of één van de vele andere extensies, biedt Google de mogelijkheid, in vele verschillende talen, te zoeken naar informatie. Door gebruik te maken van de Google Toolbar kan er op dezelfde manier gezocht worden zonder eerst een bezoek te doen aan de Google website. Consumentenproducten als ‘Google Maps’, geïntegreerd in menig website bij de contactgegevens, ‘Gmail’, de mailoplossing van Google, en ‘Sitesearch’, de zoekfunctie die gemakkelijk in elke website is te plaatsen, groeien stuk voor stuk uit tot standaarden binnen de industrie. Tevens is Google actief voor ontwikkelaars van sociale netwerken doormiddel van het ontwikkelen van het snelgroeiende ‘OpenSocial’, de standaard voor het ontwikkelen van community sites die gemakkelijk te combineren zijn met de toonaangevende sociale websites. Het gebruik van Google, en al haar nevenactiviteiten zoals youtube.com, is gratis.
De inkomsten van het bedrijf zijn voor 99% afkomstig uit de opbrengsten uit de advertenties.
14
maken van het programma Google Adwords om zo hun producten en diensten op het internet te promoten met ‘targeted advertising’
“As a business, Google generates revenue by providing advertisers with the opportunity to deliver measurable, cost-effective online advertising that is relevant to the information displayed on any given page. This makes the advertising useful to you as well as to the advertiser placing it. We believe you should know when someone has paid to put a message in front of you, so we always distinguish ads from the search results or other content on a page. We don't sell placement in the search results themselves, or allow people to pay for a higher ranking there.” Google website, maart 2009
Hoewel de primaire activiteiten van het bedrijf activiteiten op het internet inhouden en zich bezighouden met zoeken, experimenteert Google ook met andere markten op het gebied van adverteren zoals radio en print publicaties. Zo bieden zij bijvoorbeeld sinds januari 2007 een geautomatiseerd systeem aan dat bedrijven in staat stelt om eenvoudig te adverteren op de radio. Op deze manier combineren zij twee niches op het gebied van media en adverteren, namelijk radio en internet, met de Google werkwijze. Ook is Google begonnen met het verkopen van advertenties in offline media, kranten en magazines, waaronder die in de Chicago Sun-Times, waar zij lege kaders verkopen welke normaliter gebruikt zouden worden voor huis-, tuin- en keukenadvertenties.
1.4.3 Google geld
In 2007 behaalde Google een omzet van 15 miljard dollar en maakt 6,4 miljard winst in 2007. Een winstmarge van 26,9%. De inkomsten zijn met 57% gestegen in het laatste kwartaal van 2007 vergeleken met 2006, aldus Yahoo Finance. Het bedrijf heeft een marktkapitalisatie van 207,6 miljard dollar. Google domineert 79% van de betaal-per-klik advertentiemarkt, volgens
RimmKaufman en 40 % van alle online advertenties.15
15 Bijlage 3: Google Website, Google Financial Release
Na de beursgang in 2004 dienen Sergey Brin, Larry Page en CEO Eric Schmidt het verzoek in om hun basissalaris te verlagen naar het symbolische bedrag van één dollar. "Their
15
primary compensation continues to come from returns on their ownership stakes in Google. As significant stockholders, their personal wealth is tied directly to sustained stock price appreciation and performance, which provides direct alignment with stockholder interests."16
Google is goed in zoeken. Daar wordt door de consument dan ook veelvuldig gebruik van gemaakt. Verwerkte de zoekmachine in het jaar 2000 nog circa 100 miljoen zoekopdrachten per dag, in 2006 zijn dat er ruim 1 miljard. Volgens een onderzoek door Hitslink
1.4.4. Google gebruikers
17 uit januari 2008 heeft Google een wereldwijd
marktaandeel van 77%, gevolgd door respectievelijk Yahoo (12,5%) en MSN Live (5,9%). In Nederland is dat marktaandeel nog veel groter en is Google, met 94%, vrijwel de enige gebruikte
zoekmachine.18 Dertig procent van het wereldwijde
internetverkeer is afkomstig van google.com. Wanneer ook de andere websites van Google meetellen, zoals blogger.com en youtube.com, komt dit percentage op negenenvijftig procent. 19
Google heeft de bedrijfsfilosofie onderverdeeld in tien punten
1.4.5 Google bedrijfsfilosofie
“Never settle for the best”
"The perfect search engine," aldus Larry Page, "would understand exactly what you mean and give back exactly what you want.” Op de Google website staat hierover het volgende: “Gezien de staat van de huidige zoektechnologie is dat een verregaande visie die alleen kan worden gerealiseerd door onderzoek, ontwikkeling en vernieuwing. Google slaat doelgericht die nieuwe weg in. Google wordt wereldwijd al erkend als toonaangevend op het gebied van zoektechnologie. We willen echter een nog veel hoger niveau van dienstverlening bereiken voor iedereen die informatie zoekt, of dat nu is vanachter een bureau in Boston, rijdend door Bonn of wandelend in Bangkok.”
20
16 La Monica, Paul R. ‘Google leaders stick with $1 Salary’
17 Hitslink is een bedrijf dat onderzoek doet naar de statistieken van een website 18 Bijlage 4: Comscore, ‘Overzicht Marktaandeel Google’
19 Solomon, Lewis: Tech Billionaires, p. 110
20 Bijlage 5: Google website, ‘Google Corporate Philosophy’
16
iedere nieuwe medewerker worden uitgereikt. Deze punten worden hieronder genoemd. Voor de volledige lijst met uitwerking van ieder punt verwijs ik naar bijlage 4 “Google’s Corporate Philosophy”.
1. Focus on the user and all else will follow.
2. It's best to do one thing really, really well. 3. Fast is better than slow.
4. Democracy on the web works.
5. You don't need to be at your desk to need an answer. 6. You can make money without doing evil.
7. There's always more information out there. 8. The need for information crosses all borders. 9. You can be serious without a suit.
10. Great just isn't good enough.
Zowel in 2007 als in 2008 plaatste Fortune Magazine Google
bovenaan de lijst van de 100 beste bedrijven om te werken.De
bedrijfsfilosofie van Google staat dan ook bekend als informeel met een opmerkelijke bedrijfscultuur. Dit uit zich onder andere in het hoofdkwartier Googleplex – een portmanteau van Google en complex en een verwijzing naar het grote getal googolplex – dat is gesitueerd in de Verenigde Staten in Californië.
“The interior of the headquarters is furnished with items like shade lamps and giant rubber balls. The lobby contains a piano and a projection of current live Google search queries. The facilities include a gym, free laundry rooms, two small swimming pools, a sand volleyball court, and eleven cafeterias of diverse selection. Google has also installed replicas of
SpaceShipOne and a dinosaur skeleton.”21
Dat Google openheid en democratie op het web belangrijk vindt De speelse variaties op het logo – welke gebaseerd worden op speciale gebeurtenissen en belangrijke dagen, variërend van ingang van de winter tot het veertigjarig bestaan van ‘Rupsje Nooitgenoeg’ zijn herkenbare, ludieke uitingen van Google. Zo duiden ook de teksten binnen de Google producten zoals de button I’m feeling lucky en de boodschap Oops, we were unable to
process your request op een coulante manier van aanspreken van de
gebruikers.
21 Wikipedia, Googleplex
17
is ook terug te zien in de aanklacht die zij onlangs deden tegen Microsoft omdat dit bedrijf hun product Internet Explorer – de meest gebruikte browser – kunstmatig de standaard webbrowser maakte.22
Larry Page en Sergey Brin zijn inmiddels miljardairs – hun vermogen wordt geschat op 18,7 miljard dollar in 2008 en ze staan daarmee op de 26ste plaats in Forbes’ lijst met miljardairs
van de wereld – en bezitten een Boeing 767 en een Boeing 757. Allebei zijn ze getrouwd en uitgeroepen tot Most Important People on the Web.
Google diende de aanklacht in om ervoor te zorgen dat Microsoft dit niet meer mag doen zodat de consument de vrijheid heeft te kunnen kiezen en daarnaast andere bedrijven de kans te geven om te kunnen innoveren en concurreren.
1.5 Afsluiting
Toen het bedrijf Google twaalf maanden oud was, en Larry en Sergey zojuist hun versie van het contextual-text-advertising system hadden bedacht, geloofden maar weinig mensen in succes voor het bedrijf. Ze hadden veertig werknemers in dienst, waren op zoek naar een chefkok en werd de website circa vier miljoen keer per dag bezocht. Dat zijn vijfenveertig zoekopdrachten per seconde. Larry en Sergey waren allebei single en niemand binnen het bedrijf bezat zelfs ook maar een zweefvliegtuig.
In juli 2008 registreerde Google 7.23 miljard zoekopdrachten – ongeveer 242 miljoen per dag. Dat zijn 11.002.772 zoekopdrachten per seconde. Deze resultaten liggen ver boven ieders verwachtingen, inclusief die van Google zelf.
23
22 Bijlage 6: Digimedia, Google met Opera en Mozilla tegen Internet Explorer
23 PC World magazine, The 50 Most Important People on the Web
Het bedrijf heeft één van de beste chefs ter wereld in dienst, kantoren in meerdere landen en data centers verspreid over de hele wereld.
18
Hoofdstuk 2
Google en religieuze kenmerken
"Only later did we realize that PageRank was much more useful for search than for annotation..."
Larry Page, 2003
2.1 Inleiding
Google groeide in twaalf jaar uit van een klein schoolproject, waar enkele personen bij betrokken waren, tot een bedrijf met meer dan twintigduizend vaste werknemers en vierduizend
tijdelijke krachten en stagiaires.24
Het definiëren van het woord religie blijkt een lastige klus. Het is namelijk niet eenvoudig, dan wel onmogelijk, om alle aspecten te definiëren van iets dat het bovennatuurlijke en spirituele aanspreekt, niet in de laatste plaats omdat deze aspecten elkaar ook dikwijls tegenspreken. Vele honderden definities zijn er geopperd maar geen enkele wordt universeel geaccepteerd. Hoewel het zeker niet de bedoeling is een uitgebreid overzicht te geven van alle opvattingen van religie die ooit de revue zijn gepasseerd, zal er een beeld worden geschetst van de mogelijke benaderingen van een definitie om vervolgens een definitie te
De helft van al het internetverkeer is afkomstig van Google. Wat betekenen deze indrukwekkende cijfers voor de bedrijfsfilosofie? Maakt dit de invloed die Google op de werkelijke wereld heeft net zo groot als de invloed die het op de virtuele wereld heeft?
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de macht van het bedrijf en het merk Google en zal er bekeken worden of deze überhaupt is te definiëren en te overzien. Om deze macht te verduidelijken en er een verklaring voor te geven wordt er gekeken naar de religieuze kenmerken van het merk Google. Om een benadering van de religieuze kenmerken van Google te geven zal eerst bepaald worden wat er met het woord religie en religieus wordt bedoeld om zo te proberen een duidelijker kader omtrent deze woorden te geven.
2.2 Religie is irrationeel
24 Wikipedia, Google
19
opperen zoals deze in dit stuk gebruikt zal worden bij het
bepalen van de religieuze kenmerken van Google.25
Allereerst is een functionele benadering mogelijk. Bekende voorbeelden hiervan zijn de opvattingen van Sigmund Freud ten aanzien van dit onderwerp. Hij stelde dat religie “een manier is om de werkelijkheid te beheersen door middel van het uitvinden van een perfecte wereld”. In zijn visie is de idee 'God' een versie van het vaderbeeld en is religie in wezen infantiel en neurotisch. Hij ziet religie als een biologische en psychologische noodzakelijkheid om de
2.2.1 Benadering van Religie
Om een inzicht te geven in de complexiteit van het definiëren van religie zal ik allereerst aantonen dat de benadering van het concept al van grote invloed is op de mogelijke definitie. In deze paragraaf zal ik dit kort toelichten.
Functionele benadering
contingentie van het bestaan aan te kunnen.26
“[Religie is een] verzameling van geïnstitutionaliseerde rituelen van een groep mensen die verbonden zijn met een traditie en die spirituele sentimenten met een buiten-menselijke focus uitbeelden of oproepen en ten minste ten dele gebaseerd op
Wellicht zou een functionele definitie een gedegen beschrijving kunnen geven van wat religie is doch blijkt dit tegelijkertijd ook problematisch. Omdat dergelijke definities vanuit een extern perspectief geschreven zijn en ze een erg simplistisch beeld schetsen herkent de religieuze mens zichzelf er vaak niet in.
Fenomenologische benadering
Sociologen gebruiken veelal een fenomenologische definitie. De belangrijkste hiervan is de definitie die godsdienstwetenschapper Roderick Ninian Smart geeft, namelijk:
mythologie en/of doctrines.”27
Hoewel deze invalshoek misschien niet direct als definitie gezien kan worden – het woord spiritueel is ambigu waardoor de definitie onduidelijk is – maakt dit wel begrijpelijk hoe ontzettend complex religie werkelijk is.
25 Wikipedia, Religie
26 Wikipedia, Religie
20
Essentialistische benadering
Ook een essentialistische benadering voor een definitie blijkt geen uitsluitsel te kunnen geven zodat alle geaccepteerde vormen van religie kunnen worden beschreven. Theoloog Rudolf Otto beschreef religie als het 'numineuze', het geheel andere en transcendente. Een andere bekende essentialistische definitie is afkomstig van Friedrich Schleiermacher: "Religie is de honger van de ziel voor het onmogelijke, het onbereikbare, het onvoorstelbare...". De moeilijkheid van deze definities is dat bij allemaal het probleem in feite wordt verlegd. Er worden andere, multi-interpretabele woorden gebruikt welke beladen zijn met filosofische abstractie zoals het ‘ultieme’ en ‘onvoorstelbare’.
2.2.2 Wat is religie dan wel
Uit voorgaande paragrafen blijkt dat het geven van de perfecte definitie van religie niet mogelijk is. Religie zal voor iedereen een andere betekenis hebben. In deze paragraaf wordt getracht een zo duidelijk mogelijk kader te schetsen van religie om zo, voor zover dat mogelijk is, dit te veralgemeniseren en er een bruikbaar onderwerp van te maken om religieuze kenmerken te benoemen. Benadrukkend dat deze definitie slechts een uiteenzetting van een generaliserend beeld is en dus ongetwijfeld discutabel, maak ik hierbij gebruik van het boek De Grote Religie Voor Dummies.28
Elke religie bestaat uit een verzameling geloofsovertuigingen. Elke religie onderwijst, of verkondigt, haar eigen waarheden
over de wereld, de mensheid en God(en)29
Via deze verzameling geloofsovertuigingen leren religies hun – in welke hoedanigheid dan ook. Ook het ontkennen van God(en) valt hieronder. Deze geloofsovertuigingen maken ook duidelijk hoe de volgelingen van een bepaalde religie de verlossing of verlichting kunnen vinden en waarom dit belangrijke doelen zijn van hun reis. Uit deze fundamentele geloofsovertuigingen vloeien de geloofsopvattingen voort die bepalen wie de autoriteiten zijn en hoe de leiders van de georganiseerde religies rechtmatig de macht uitoefenen die bij die de autoriteiten hoort. Vrijwel alle religies appelleren aan een moreel besef en bieden een eschatologisch perspectief.
28 Vuijk, J.:De grote religie voor dummies, P. 10-11
29 Hier wordt gebruik gemaakt van het woord God om de bedoeling te
verduidelijken. Er had ook kunnen staan: Opperwezen, Schepper, Goeroe, Almachtige, hogere macht etc.
21
collectieve waarheid over leven en dood, lijden en hoop en wat er komt na de dood. Deze geloofsovertuigingen – de ideeën die religie maken tot wat zij is – geven betekenis aan het leven van de volgelingen van die religie en geven hoop bij lijden en verlies. Van de drie elementen die iets tot een religie maken (geloofsovertuiging, rituelen en ethiek) zijn geloofsovertuigingen het belangrijkste omdat zij de basis zijn waaruit de ethiek en rituelen van een geloof ontstaan.
De theologie van religie, haar religieuze onderricht of doctrine, en haar verhalen maken de geloofsovertuigingen tot een geheel. Deze theologie van een religie is het handboek van een geloof – hoewel een theologie vaak niet eens op schrift gesteld is. Theologie is belangrijk omdat de geloofsovertuigingen van een religie erin worden geordend op een begrijpbare manier.
2.3 Hoe is het voorafgaande toepasbaar op Google?
In het boek Brand Royalty van Matt Haig, waarin merken worden getoetst aan religieuze kenmerken, wordt gebruik gemaakt van een aantal kenmerken: faith, omnipresence, gurus, goodness, purity, places of worship, icons, en miracles om de
religiositeit van een merk te kunnen beschrijven. 30
Omnipresence;
Een succesvol merk is overal. In de werkelijke wereld zijn de gouden arken van McDonalds overal vertegenwoordigd en zijn ze inmiddels herkenbaarder dan de kruisiging van Jezus, zo stelt Deze kenmerken worden kort toegelicht en vervolgens toegepast op Google.
Faith;
Zoals bij religie wil een merk dat er geloofd wordt wat zij te bieden hebben. Idealiter leidt dit geloof tot een langdurig vertrouwen in de authenticiteit van het merk. Google is veruit de meest populaire zoekmachine op het web en dat is dan ook exact de rede waarom adverteerders massaal kiezen voor dit merk.
Mensen vertrouwen Google en dat is waar de adverteerders van
willen meeprofiteren. Het ironische hierbij is dat wanneer Google meer ruimte en visuele controle zou geven aan de adverteerders, de advertenties – en de zoekresultaten – niet zo effectief meer zouden zijn.
30 Haig, Matt: Brand Royalty, p. 2-3
22
Matt Haig in zijn boek. In de virtuele wereld is Google overal terug te vinden: zowel in de kleine zoekbalk rechts bovenin vele browsers als op de vele webpagina’s met GoogleAds en naast een e-mailbericht met aansluitende advertenties. Daarnaast exploiteert Google verschillende internationale sites zodat een wereldwijd publiek, met verschillende taalachtergronden, gebruik kan maken van deze diensten.
Gurus;
“Successful brand managers are no longer called ‘captains of industry’. They are ‘Gurus’ to be worshipped devoutly by customers and employees alike.”
In het boek van John Middleton Gurus on e-Business 31
In de werkelijke wereld heeft Disney ‘Disneyland’ en Nike tientallen ‘Nike Towns’. Google wordt in de virtuele wereld op
staat een lijst met goeroes op het gebied van e-Business. De lijst wordt aangevoerd door Tim Berners Lee, die bekend staat als ‘uitvinder van het World Wide Web’ en Larry Page en Sergey Brin staan gezamenlijk op de 30ste plaats, net onder Nicholas
Negroponte.
Goodness;
Google is ontstaan door ‘goed te willen doen’ en vindt dit nog steeds zeer belangrijk, zo blijkt uit de missie. In veel religieuze verhalen is dit ook het geval; één persoon – opvallend vaak met een baard en charismatisch uiterlijk – heeft een bepaalde boodschap of een bepaald doel voor ogen en probeert anderen ook dit inzicht te geven. Google uit dit heel duidelijk in de bedrijfsfilosofie.
Purity;
“Brands, like religion, often centre around the pursuit of purity. Sometimes, as in the case of Evian and malt whiskey, it is all about the purity of the product. More often, it is about the purity of the message, stripping a whole brand identity to a one-sentence strapline or a stungular image.” Google is goed in zoeken en belooft daarbij de zoekresultaten puur te houden. De adverteerders kunnen daar geen invloed op uitoefenen en dit wordt duidelijk gecommuniceerd naar Google’s gebruikers.
Places of worship;
23
verschillende plaatsen, zoals op fora en blogs, aanbeden. Het
meest opvallende voorbeeld is echter TheCurchOfGoogle. 32
32 Bijlage 7: TheChurchOfGoogle, Proof Google is God
Deze website beweert bijvoorbeeld ‘Google is the closest humankind has ever come to directly experiencing an actual God (as typically defined). We believe there is much more evidence in favour of Google's divinity than there is for the divinity of other more traditional Gods.’
Zij hebben negen punten opgesteld welke als bewijs zouden dienen dat Google ‘the closest thing to a God human beings have ever directly experienced’ is. Het voornaamste punt in deze vergelijkingen wordt gevonden in het gebed. Waar God niet altijd direct en efficiënt een antwoord verschaft zal Google haar gebruikers altijd met raad en daad bijstaan, soms met miljoenen antwoorden binnen één tiende van een seconde.
Ook zijn er tien geboden opgesteld waar een aanhanger van het
Googlism zich aan moet houden. Deze worden versterkt met
uitingen als ‘Thou shalt have no other Search Engine before me, neither Yahoo nor Lycos, AltaVista nor Metacrawler. Thou shalt worship only me, and come to Google only for answers.’ en ‘Thou shalt not manipulate Search Results. Search Engine Optimization is but the work of Microsoft.’
TheChurchOfGoogle trekt met deze religie-met-een-knipoog
gemiddeld 86.000 bezoekers per maand.
Icons;
In de werkelijke wereld hebben beroemdheden als Tiger Woods, David Beckham en Britney Spears een tweeledige functie. Zij vertegenwoordigen vaak een merk – door dit te dragen, te gebruiken of door mee te werken aan een campagne. Daarnaast
zijn zij vaak ook een merk met een eigen identiteit. Iconic figures from the world of sport or entertainment attract the kind of devotion once reserved for saints and prophets.
Google heeft deze iconische status ook vergaard, zij het in de virtuele wereld. Dit blijkt onder andere uit de adverteerders die kiezen voor Google omdat zij van het door Google geaccumuleerde
vertrouwen gebruik willen maken wanneer ze hun advertenties
24 Miracles;
“Religion promises the miraculous. Even when the ‘M’ word isn’t mentioned, it is implied. From the multicultural nirvana offered by Benetton to the promise of a new body on the cover of a fitness DVD, consumers are asked to choose not only between products, but also between competing miracles.”
Google creëert zo haar eigen wonderen, zo blijkt bijvoorbeeld uit de bedrijfsfilosofie:
“Schijnbare snelheidslimieten die door zoekalgoritmen werden opgelegd werden door anderen geaccepteerd, maar bij Google schreven we nieuwe algoritmen die bewijzen dat er geen grenzen zijn.”33
“Wie in Google gelooft, zal eeuwig gevonden worden. (..) Google beheerst ons denken, want alles wat wij leren, weten, vinden en beoordelen gaat via Google. Google ziet alles, tot in het kleinste detail als het inzoomt op je land, je stad, je dorp, je straat, je huis. Zwaai even naar Google graag. Google is de nieuwe toren van Babel, maar dan zonder spraakverwarring, want Google spreekt ieders taal met de ingebouwde taalhulpmiddelen. Op alle levensvragen heeft Google wel een antwoord. “Ga ik dood? Want ik voel hier een pijntje”. Google verstrekt de diagnose. Google bepaalt je roem en macht, want hoe meer hits op Google, hoe bekender. Met Google worden wij rijk. Wie Google Adsense op zijn website heeft, en wie vaak genoemd en gevonden wordt op Google, krijgt veel volgelingen. Die klikken allemaal op jou, populair als je bent. Rijkdom, macht, bekendheid. Het alziend, alwetend oog van Google.”
Daar waar vroeger een gebed op zijn plaats was, bijvoorbeeld voor een genezing bij ziekte, wordt er nu gegoogled. ‘Vraag het aan Google en zij zal je de weg wijzen, vanaf daar doe je het dan weer zelf’ zo beweert TheChurchOfGoogle. Deze religieuze kenmerken worden ook op verschillende blogs en internetfora onderkend. Zo schrijft één van die bloggers op volkskrantblog.nl:
34
33 Bijlage 5: Google website, ‘Google Corporate Philosophy’
34 Bijlsma, Rein: alias ‘wauwel’: De nieuwe God heet Google, Volkskrantblog
2.4 Wat zeggen dergelijke kenmerken?
Uit de overeenkomstige kenmerken kan niet direct een conclusie worden getrokken. Immers, wat zeggen deze overeenkomsten ten opzichte van andere merken. Hebben andere merken ook dergelijke religieuze kenmerken en is er wellicht sprake van een algemene verschuiving van merken ten opzichte van religie?
25
“Whether we love it, or hate it, the world of branding is becoming increasingly inspired by the world of religion. Religion offer a powerful roadmap for how branding can evolve over the years to come. All it needs to do is look to the ancient ingredients that make up religious followings. In some cases this is so powerful that the brand becomes more than a brand, and it becomes a way of life.”35
“There’s every indication that branding will move beyond the MSP
[note. Me Selling Proposition], into an even more sophisticated realm
– reflecting a brave new World where the consumer desperately needs something to believe in – and where brands very well might provide the answer.”
Martin Lindstorm
Merken veranderen hun strategie. Deze wordt iedere keer weer
aangepas aan de ‘moderne tijd’. Wanneer een merk een bepaalde hoeveelheid macht vergaart, zoals religie dat ook kan, wil dat niet per definitie zeggen dat een merk hiermee religieus is of wordt.
Vooralsnog blijkt uit niets dat Google een religieus bestaan ambieert en kan gesteld worden dat de feitelijke religiositeit wordt bepaald door de gebruikers. Als zij gretig zijn in het aanbidden van een merk – wat onder andere Martin Lindstorm beweert – wordt een merk vrijwel meteen religieuzer. Dit is geen
onbekend fenomeen. De grondleggers van vrijwel iedere religie,
zoals Jezus Christus in het christendom, zijn begonnen met een bepaalde boodschap te verkondigen – en werden uiteindelijk door de gebruikers aanbeden.
36
"Met mijn model probeer ik die rol van merken aan te tonen. Wanneer
merken het niveau van alleen identiteit ontstijgen en zich richten op een dieper niveau, dan ontstijgt dat ook het niveau van het product zelf. Producten worden dan slechts artefacten (uitingen) van een bepaalde
Bedrijfskundige Wiko Wierenga gaat in zijn scriptie uit 2008 in op de ideologisering van merken. Hij ontwierp hiervoor een model dat laat zien dat merken verder gaan dan alleen een identiteit hebben.
35 Bijlage 9; Lindstorm, Martin, Brand inspirations from the religious world 36 Lindstorm, Martin: Brandsense, p. 5
26 ideologie. Net zoals een Jezus-kruis dat is voor christenen, een Boeddha-beeld voor boeddhisten en een MacBook of iPhone voor Apple-aanhangers. Web 2.0 speelt hier een rol in door de ideologie makkelijk en laagdrempelig te verspreiden en aanhangers te motiveren tot het creëren van eigen artefacten (zoals weblogs of eigen productconcepten)."
2.5 Afsluiting
Het bedrijf Google wordt geleidt door mensen die weten wat de spelregels zijn van het nieuwe tijdperk. Google beseft dat de gebruiker de leiding heeft; zij wordt wereldwijd gehoord en dit kan een grote impact hebben op een bedrijf. Jeff Jarvis schrijft in
What Would Google Do dat het gratis beschikbaar stellen van
producten een belangrijk uitgangspunt is van Google. Jarvis
verwoord Googles strategie als volgt: trek mensen aan, geen geld. Geef je klanten informatie en macht. Beschouw je eigen organisatie niet als het centrum van de wereld, maar stel je dienstbaar op aan de periferie. Commerciële merken hebben – net als Jezus, Mohammed, Mozes en Boeddha – een visie en tal van zendingen en doelstellingen. Ze proberen de mens aan hen te binden door ze te overtuigen om hen te volgen. De boodschap van de middelen die hiervoor ingezet worden zijn van vergelijkbare aard als die van religie.
De vroegere massamarkt bestaat niet meer en is vervangen door een massa aan niches. Transparantie is belangrijk. Het bezitten van producten, land, pijpleidingen of zelfs mensen is niet langer de sleutel naar succes.
27
Hoofdstuk 3
Interpretatie
“We are currently not planning on conquering the world.” Sergey Brin
3.1 Inleiding
Zoals bij veel religies het geval is ontstond ook Google door goed
te willen doen. Bij vrijwel iedere religie heeft dit goede ook een
keerzijde. In dit hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de consequenties van de religieuze kenmerken van Google – zoals deze zijn beschreven in het voorgaande hoofdstuk. Wat zijn de kansen voor Google ten aanzien van deze kenmerken en welke mogelijkheden liggen er? Ook zal er bekeken worden welke gevaren er schuilen; wat zou de keerzijde kunnen zijn?
3.2 Religieuze kenmerken, de kansen
De religieuze kenmerken van Google brengen ook veel kansen met zich mee. Het is immers de droom van iedere marketeer een merk te maken dat een dergelijke invloed kan hebben op het leven van haar gebruikers.
Daarnaast brengt een grote schare aan gebruikers ook veel liquide middelen met zich mee. Hierdoor zijn er grote kansen om, bijvoorbeeld, te innoveren.
"On the more exciting front, you can imagine your brain being augmented by Google. For example you think about something and your cell phone could whisper the answer into your ear." Larry Page
Rob Kerkhof studeerde in 2008 af op het onderwerp ‘Brand Religion’ aan de Hogeschool voor Kunsten in Utrecht. In zijn afstudeerstuk schrijft hij:
“Brand religion is een merk dat via religieuze inspiraties en/of aspecten van een religie een groep consumenten achter zich
krijgt, die zich emotioneel verbonden voelt met het merk.”37
37 Kerkhof, Rob: Brand Religion
De criteria zijn volgens Kerkhoff rituelen, tradities en mysterie maken het verschil in een sterke brand religion. De religieuze
28
context is bij brand religion volledig vervangen door geloof in het merk.
3.3 Religieuze kenmerken, de gevaren?
“I don't think it's a big deal to show opera glasses to someone searching for binoculars that you somehow infer is a woman. But you don't want to pop up ads for H.I.V. drugs on someone's page, because you inferred they have H.I.V., when their boss is standing there looking at their computer.”
Sergey Brin
Door mensen vervaardigde technologie zorgt ervoor ieders
persoonlijke informatie (documenten, e-mails, foto’s) goed
opgeborgen wordt op één van de honderdduizenden servers die op geheime locaties over de wereld zijn verspreid. Echter, waar mensen werken worden fouten gemaakt. Op dergelijke mondiale schaal kunnen deze gigantische impact hebben.
“In March this year, a man with a passion for Portuguese football, living in a city in Florida, was drinking heavily because his wife was having an affair. He typed his troubles into the search window of his computer. "My wife doesnt love animore," he told the machine. He searched for "Stop your divorce" and "I want revenge to my wife" before turning to self-examination with "alchool withdrawl", "alchool withdrawl sintoms" (at 10 in the morning) and "disfunctional erection". On April 1 he was looking for a local medium who could "predict my future".
But what could a psychic guess about him compared with what the world now knows? This story is one of hundreds, perhaps tens of thousands, revealed this month when AOL published the details of 23m searches made by 650,000 of its customers during a three-month period earlier in the year. The searches were actually carried out by Google - from which AOL buys in its search functions." 38
Het gevolg hiervan was dat het ‘Electronic Privacy Information Center’ (EPIC) in maart 2009 het verzoek indiende bij de ‘Federal Trade Commission’ om Google te onderzoeken en te laten stoppen met hun ‘cloud’ activiteiten (diensten die gebruikmaken van zelfgroeiende netwerkarchitectuur). In het uitgebreide verslag over de impact die Google heeft op de
29
Amerikaanse burger blijkt dat bovenstaande casus niet opzichzelfstaand is en de fragiliteit weergeven van de immense
populariteit van de producten van Google.39
'They have amassed more information about people in 10 years than all the governments of the world put together. They make the Stasi and the KGB look like the innocent old granny next door. This is of immense significance. If someone evil took them over, they could easily become Big Brother.'40
'I don't think it's possible to exaggerate the significance of this thing,' says Andrew Keen, a British-born author and entrepreneur in California's Silicon Valley, cradle of the hi-tech boom. 'Every time I think of it, I'm amazed at every level. They're absolutely in the business of revolutionising the nature of knowledge; search has become integral in the way we think and act. In 50 or 100 years' time, when the real histories get written of the internet, it will start with those two boys at Stanford.'
De ‘internetpenetratie’ van EPIC is grofweg zestigduizend keer kleiner dan die van Google (Alexa.com) en uit cijfers blijkt dat steeds meer mensen hun persoonlijke documenten toevertrouwen aan de technologieën van Google. Zo groeide het door critici beklaagde Google Docs in 2008 bijvoorbeeld nog met 153% tot 4.4 miljoen gebruikers, en hadden de Google Cloud services gecombineerd er meer dan 26 miljoen.
41
Informatie beschikbaar maken voor iedereen ter wereld is in origine natuurlijk een nobel streven, maar wanneer terroristen gebruik gaan maken van Google Earth om hun doelwitten Met de exponentiële groei van Google en de toenemende oncontroleerbaarheid van de technologieën hoeven de intenties van de Google Board of Directors niet eens slecht te zijn, het systeem wordt de baas, de almachtige.
3.3.1 Informatie voor iedereen beschikbaar
42
39 Bijlage 11: E.P.I.C., Google’s Cloud Computing Services
40 Smith, David, Google, 10 yearsin: big, friendly giant or a greedy Goliath? 41 Smith, David: Google, 10 yearsin: big, friendly giant or a greedy Goliath? 42 Hearn, Kelly:Terrorist use of Google Earth raises security fears
te onderzoeken kan er hieraan getwijfeld worden. Wanneer vervolgens de betreffende doelwitten door Google onzichtbaar gemaakt worden in hun product zouden er conclusies getrokken
30
kunnen worden over de invloed van Google op het leven buiten de virtuele wereld.
“Dissidente nieuwssites niet getoond door Google News China”43
"Google banned the ad because they don't allow religious sites to place adverts on the issue of abortion. But they're quite happy to accept abortion adverts from non-religious sites."
De missie van Google vertroebelt wellicht wanneer de eisen van de Chinese overheid worden ingewilligd en bepaalde sites worden gecensureerd. Hier is sprake van vooropgezette censuur met een politieke lading. Google wordt hierbij geforceerd een mening te hebben en een standpunt in te nemen.
“The world's largest Internet search engine has denied a British Christian group's application to advertise because the group's website addresses abortion from a religious perspective.
44
43 Wuyts, Stijn: Google helpt Chinese censuur
44 Johnson, Jeff: Google UK won’t sell ads to religious sites that discuss abortion
Het vertrouwen dat in Google wordt gesteld is zo groot dat 90% van alle Google gebruikers zegt ‘erg bezorgd te zijn’ wanneer een ander bedrijf de diensten over zou nemen. Het opmerkelijke is dat deze zorgen er niet zijn zolang het bedrijf hier geen plannen voor heeft. Zolang Google de baas is heeft blijkbaar de meerderheid geen problemen met de hoeveelheid informatie, en in zekere zin ook macht, die één enkel bedrijf toegeworpen krijgt. Mensen hebben het gevoel dat zij zelfstandig op zoek gaan naar informatie maar beseffen lang niet altijd dat deze informatie vooraf geselecteerd zou kunnen zijn. Gevolg zou kunnen zijn dat mensen de ‘voorgeschreven waarheid van een merk’ gaan aannemen.
“Google, the world's most popular search engine, has quietly deleted more than 100 controversial sites from some search result listings.”
Volgens een raport van Harvard University’s Berman Centre censureert Google op haar duitse en franse varianten circa honderd websites welke Anti-Semitisch, pro-Nazi, of gerelateerd zijn aan white supremacy. Ook de website Jesus-is-lord.com, een Christelijke fundamentalistische website welke abortus afkeurt, is niet te zien op deze varianten.
31
"To avoid legal liability, we remove sites from Google.de search results pages that may conflict with German law," aldus Google-vertegenwoordiger Nate Tyler. Hij verklaarde ook dat ieder van de websites geweerd zijn omdat de betreffende overheden daar om hadden verzocht. "One concern that I've had for some time vis-a-vis filtering is that filtering is almost always secretive," Edelman said. "In the (library filtering) case, that meant you can't look at the list of blocked sites. In the Chinese government case, you can't see what the sites being blocked," 45
32
Conclusie
Google is het snelst groeiende bedrijf in de wereldgeschiedenis. In dertien jaar tijd is het bedrijf uitgegroeid tot een machtige
multinational welke een grote schare fans om zich heen heeft
verzameld en in staat is religieuze vormen aan te nemen.
In hoofdstuk 2 is bekeken op welke manier religie kan worden uitgelegd en welke religieuze kenmerken Google heeft. Google heeft weet van alles op het web, is oneindig – het internet kan altijd door blijven groeien – en onsterfelijk – de algoritmen verdeeld over vele servers welke elkaars taken overnemen mocht er één uit zou vallen. Google onthoudt alles (cache WebPages) en het ‘Google Afterlife’ zorgt ervoor dat je ook na de dood voort blijft leven op het web doordat alles wat er op het web geplaatst wordt ook wordt opgeslagen op de immense servers van Google.
Wanneer deze religiositeit verder wordt onderzocht blijkt de feitelijke religiositeit van Google, zoals overigens bij iedere religie, te liggen bij de gebruikers; het is wat zij eraan toekennen, welke gedachten en welke rituelen zij willen hanteren. Er zou een vergelijking tussen merk en religie ingezet kunnen worden om de onmeetbare grootheid ‘macht’ in een context te plaatsen die voor veel mensen begrijpbaar is. De beladenheid van deze context maakt het echter lastig hier een objectief oordeel over te vellen. Dit wordt al duidelijk zodra er getracht wordt een definitie van religie te geven. Deze definitie blijkt uiterst persoonlijk te zijn. Echter, wanneer er gegeneraliseerd wordt en de ‘globale kenmerken’ van religie worden toegepast, kan er een vergelijking worden gemaakt en mag er geconcludeerd worden dat Google veel religieuze kenmerken heeft. Uit dit gegeven vloeien direct nieuwe vragen voort als: hoe zit het met de religiositeit bij andere merken? Is Google hierin uniek of is er misschien sprake van een trend op marketinggebied, zoals Lindstorm stelt. Is het verreligieuseren van merken misschien een algemene ontwikkeling welke wellicht is ontstaan uit een vraag van de gebruiker? Is dit dan Brand Religion?
Google verandert onze samenleving, onze levens, onze relaties, ons wereldbeeld en waarschijnlijk zelfs ons brein, op manieren die we op dit moment slechts beginnen te begrijpen. De religieuze
33
kenmerken die het bedrijf heeft brengt zowel kansen als bedreigingen met zich mee.
Het gegeven dat merken standpunten in dienen te nemen op ethisch of politiek vlak is een gevolg van de personificatie van merken en het zich vestigen van merken als belangrijk onderdeel in het leven. Voor Google betekent dit dat ook zij niet ontkomen aan het innemen van standpunten betreffende politieke, religieuze en maatschappelijke vraagstukken. Dit brengt zeker bij Google – omdat zij voor veel mensen de waarheid representeren –
allerhande lastige vraagstukken met zich mee.
Een historische oorzaak van het vervormen van de authentieke religieuze boodschap is het samensmelten van religie en politieke macht. 46
46 Vuijk, J.: De grote religie voor dummies, p. 68
In China werd Google geforceerd te kiezen tussen óf geen informatie mogen verstrekken aan de Chinese bevolking óf het censureren van deze informatie.
Kunnen wij Google genoeg vertrouwen om te beslissen over hun eigen macht nu deze zo explosief groeit? Kan Google ons de zekerheid geven dat dit vertrouwen gerechtvaardigd is? Is Google het enige merk dat zich over deze dilemma’s zal gaan moeten buigen? We zullen moeten beseffen dat door de komst van Google dergelijke vragen een belangrijke rol gaan spelen in de samenleving.
34
Nawoord
Er zijn geen feitelijke bewijzen van ‘de religie Google’. Dat was op voorhand ook niet mijn bedoeling. Ik wil niets opleggen. Ik wil dat er wordt nagedacht over wat er gebeurt. Dat er wordt begrepen wat wij met zijn allen teweeg brengen en teweeg
kunnen brengen. Dat merken niet slechts merken zijn.
Ik wil geen kritiek geven op Google. Ik heb enkel geprobeerd om een inzicht te geven in wat Google allemaal doet en waar het is geïmplementeerd. Ik wil dat mensen weten waar zij mee te maken hebben en hoeveel Google over hen weet.
Voor eventuele correspondentie betreffende dit onderwerp ben ik te bereiken op: Femke Wibier Ceresstraat 4 4811 CC Breda e-mail: mail@femkewibier.com telefoon: +31(0)6 21 566 365 Of vind me op Google.
35
BIBLIOGRAFIE Boeken
Haig, Matt: Brand Royalty. How the world’s top 100 Brands thrive &
survive.
London & Philadelphia, Kogan Page Publishers, 2006 Lindstorm, Martin: Brandsense. How To Build Powerful Brands
Through Touch, Taste, Smell, Sight And Sound.
London, Kogan Page Publishers, 2005
Middleton, John: Gurus on e-Business. A guide to the world’s
thought-leaders in e-business.
London, Thorogood Publishing, 2006 Smart, Ninian: The Worlds Religions. Cambridge University Press, 1998
Solomon, Lewis: Tech Billionaires. Reshaping Philanthropy in a Quest
for a better World.
New Jersey, Transaction Publishers, 2008
Vise, David A. en Malseed, Mark, The Google Story.
Original from the University of Michigan, Delacorte Press, 2005 Vuijk, J.:De grote religie voor dummies.
Culemborg, Centraal Boekhuis, 2007
Tijdschrift
Fellinger, Stephan: ‘Google is de Nieuwe God’ in: Tijdschrift voor
Marketing, juni 2006
Websites
Bijlsma, Rein: alias ‘wauwel’: De nieuwe God heet Google, Volkskrantblog, 2008, maart, 12
http://www.volkskrantblog.nl/bericht/189748
Elsevier.nl, ‘Google met 80 miljard duurste mediabedrijf ooit’, 2005, juni 08
http://www.elsevier.nl/web/1035041/Nieuws/Economie/Google-met-80-miljard-duurste-mediabedrijf-ooit.htm
36 http://www.gandalf.it/data/data1.htm
Google website, Google receives $25 Million in Equity Funding, 1999, June 7
http://web.archive.org/web/20000309205910/http://google.com/pres srel/pressrelease1.html.
Hearn, Kelly:Terrorist use of Google Earth raises security fears, 2007,
March 12
http://news.nationalgeographic.com/news/2007/03/070312-google-censor.html
Johnson, Jeff, Google UK won’t sell ads to religious sites that discuss
abortion, 2008, April 14
http://www.onenewsnow.com/Business/Default.aspx?id=75557 Kerkhof, Rob: Brand Religion, 2009, maart
http://www.isidorusweb.nl/asp/default.asp?t=show&id=3807 La Monica, Paul R. ‘Google leaders stick with $1 salary’, in
CNNMoney.com, 2006, March 31
http://money.cnn.com/2006/03/31/technology/google/index.htm McCullagh, Declan: Google excluding controversial sites, 2002, Oktober
23
http://news.cnet.com/2100-1023-963132.html
PC World, The 50 Most Important People on the Web, 2009, maart http://www.pcworld.com/article/129301/the_50_most_important_p eople_on_the_web.html
Smith, David, Google, 10 yearsin: big, friendly giant or a greedy
Goliath?, 2008, August 17
http://www.guardian.co.uk/media/2008/aug/17/googlethemedia.go ogle
Wikipedia, Google, 2009, maart http://en.wikipedia.org/wiki/Google
Wikipedia, Googleplex, 2009, maart http://en.wikipedia.org/wiki/Googleplex
37 http://en.wikipedia.org/wiki/Religion
Wuyts, Stijn, Google helpt Chinese censuur, 2009, April 03 http://www.zdnet.nl/news.cfm?id=39414
Desktop (Linux, Mac OS X, Windows 2000 SP3+/XP/Vista)
Desktop search application, that indexes e-mails, documents, music, photos, chats, Web history and other files. It allows the installation of Google Gadgets.
Earth (Linux, Mac OS X and Windows 2000/XP/Vista)
Virtual globe that uses satellite imagery, aerial photography and GIS over a 3D globe.
Gmail/Google Notifier (Mac OS X, Windows 2000/XP)
Alerts the user of new messages in their Gmail account.
Pack (Windows XP/Vista)
Collection of computer applications -- some Google-created, some not -- including Google Earth, Google Desktop, Picasa, Google Talk, StarOffice and Google Chrome.
Photos Screensaver
Slideshow screensaver as part of Google Pack, which displays images sourced from a hard disk, or through RSS and Atom Web feeds.
Picasa (Mac OS X, Linux and Windows 2000/XP/Vista)
Photo organization and editing application, providing photo library options and simple effects.
Picasa Web Albums Uploader (Mac OS X)
An application to help uploading images to the "Picasa Web Albums" service It consists of both an iPhoto plug-in and a stand-alone application.
Secure Access (Windows 2000/XP)
VPN client for Google WiFi users, whose equipment does not support WPA or 802.1x protocols
SketchUp (Mac OS X and Windows 2000/Windows XP)
Simple 3D sketching program with unique dragging interface and direct integration with Google Earth.
Talk (Windows 2000/Windows XP/Server 2003/Vista)
Application for VoIP and instant messaging. It consists of both a service and a client used to connect to the service, which uses the XMPP protocol.
Visigami (Mac OS X Leopard)
Image search application screen saver that searches files from Google Images, Picasa and Flickr.
Web Accelerator (Windows 2000 SP3+/XP/Vista)
Uses various caching technologies to increase load speed of web pages. (No longer available to download and presently discontinued.)
Desktop extensions
These products created by Google are extensions to software created by other organizations.
List of Google products - Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Google_services_and_tools
Blogger Web Comments (Firefox only)
Displays related comments from other Blogger users.
Dashboard Widgets for Mac (Mac OS X Dashboard Widgets)
Collection of mini-applications including Gmail, Blogger and Search History.
Gears (Google Chrome, Firefox, Internet Explorer and Safari)
A browser plug-in that enables development of off-line browser applications.
Pinyin IME (Internet Explorer extension) (Google China)
Input Method Editor that is used to convert Chinese Pinyin characters, which can be entered on Western-style keyboards, to Chinese characters.
Send to Mobile (Firefox)
Allows users to send text messages to their mobile phone (US only) about web content.
Toolbar (Firefox and Internet Explorer)
Web browser toolbar with features such as a Google Search box, phishing protection, pop-up blocker as well as the ability for website owners to create buttons.
Mobile products
Online mobile products
These products can be accessed through a browser on a mobile device or a standard desktop web browser such as Firefox.
Blogger Mobile
Only available on some US networks. Allows you to post to your Blogger blog from a mobile device.
Calendar
Read a list of all Google Calendar events from a mobile device. There is also the option to quickly add events to your personal calendar.
Gmail
Access a Gmail account from a mobile device using a standard mobile web browser. Alternatively, Google provides a specific mobile application to access and download Gmail messages quicker.
News
Access Google News on a mobile device using a simpler interface compared to the full online application.
Google Mobilizer
Makes any web page mobile-friendly.
iGoogle
List of Google products - Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Google_services_and_tools
Simple version of iGoogle - you must visit the information page to choose which modules to display on your personal mobile version as not all modules are compatible.
Product Search
Updated version of the previous Froogle Mobile
Reader
View Google Reader on a mobile device.
Mobile search
Search web pages, images, local listings and mobile-specific web pages through the Google search engine. If a webpage is not tailored for a mobile device Google will provide a simple text version of the webpage generated using an algorithm.
Picasa Web Albums
Lets you view photo albums that you have stored online.
Google Latitude
Google Latitude is a mobile geolocation tool that lets your friends know where you are via Google Maps.
Downloadable mobile products
Some of these products must be downloaded and run from a mobile device.
Gmail
A downloadable application that has many advantages over accessing Gmail through a web interface on a mobile such as the ability to interact with Gmail features including labels and archiving. Requires a properly configured Java Virtual Machine, which is not available by default on some platforms (such as Palm's Treo).
Maps
Mobile application for viewing maps on a mobile device, available for BlackBerry, Windows Mobile, Symbian, J2ME and Palm OS smartphones or any phone with a properly configured Java Virtual Machine.
Mobile Updater (BlackBerry only)
Keeps all Google mobile products up-to-date. Also allows installation or uninstallation of these products.
Sync
Synchronizes a mobile phone with multiple Google calendars as well as contacts using a Google Account.
Talk (BlackBerry only)
VoIP application exclusively for BlackBerry smartphones.
List of Google products - Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Google_services_and_tools
