Langer meedoen
met dementie
in 10 punten
Focusbrief dementie 2019 voor gemeenten
Al meer dan 160 gemeenten doen mee!
In deze brief vindt u 10 punten waardoor mensen met dementie veiliger en
langer kunnen meedoen. Kent uw gemeente al een gericht dementiebeleid? Zorg
dat u het op orde krijgt met de Zorgstandaard Dementie als basis voor goede
dementiezorg. Dan zetten we met elkaar belangrijke stappen op weg naar een
dementievriendelijke gemeente. Ruim 160 gemeenten zijn in Nederland al aan de
slag met dementievriendelijke activiteiten. Doet u ook mee?
2.
Sociaal wijkteam en casemanagement dementie vinden elkaar feilloos
5.
Huishoudelijke hulp: voorkom goedkoop = duurkoop
4.
Vervoer van deur tot deur
1.
Keukentafelgesprek met kennis van zaken
We kunnen meer winst halen uit de keukentafel-gesprekken. Uit het rapport Zicht op de Wmo 2015 (SCP, 2017) blijkt dat een kwart van de gespreks-voerders vindt dat de kennis over dementie onvoldoen-de is.
Verminder de bureaucratie en laat de casemanager dementie het keukentafelgesprek doen, zie ook punt 2,8 en 9.
3.
Begeleiding individueel en begeleiding groep is maatwerk
Sociale wijkteams vormen de kern van de maatschap-pelijke ondersteuning. Ze staan dichtbij de burgers in buurt, wijk of dorp. De casemanager dementie vervult voor de wijkteams een spilfunctie als de deskundige tijdens het hele ziekteproces. Zo helpt de casemanager dementie bijvoorbeeld al in een aantal gemeenten bij
Begeleiding individueel, bijvoorbeeld bij het struc-tureren van de dag of onderhouden van sociale contacten, is van belang om langer thuis te kunnen blijven wonen. 70% van de mensen met dementie woont immers thuis. Begeleiding groep staat in de top 3 van voorzieningen voor mantelzorgers om het thuis langer vol te houden. (Nivel Alzheimer Nederland, 2018). 48% maakt gebruik van dagbesteding. Door dagactiviteiten hebben mensen met dementie weer een zinvolle dag en wordt inclusie bevorderd. Denk hierbij aan vrijwilligerswerk, Ontmoetingscentra,
maatjes-Zonder vervoer hebben mensen met dementie minder toegang tot sociale activiteiten en ondersteuning zoals begeleiding groep. De drempel om het huis te verlaten is zeer groot omdat dit onveilig voelt. Zeker bij
alleenwonenden (40% van mensen met dementie woont alleen) vormt dit een groot obstakel met kans op vereenzaming en snellere achteruitgang.
Uit het rapport Zicht op de Wmo (SCP, 2015) blijkt dat mensen met geheugenproblemen (waaronder demen-tie) opvallen door de zeer geringe zelfstandigheid bij het huishouden en verplaatsen binnen en buitenshuis. Huishoudelijke hulp behoort tot de top 3 van voorzie-ningen voor mantelzorgers om het zo lang mogelijk thuis vol te houden (Nivel Alzheimer Nederland, 2018).
het indiceren in de Wmo.
Verwijs vanuit de sociale wijkteams naar de case manager dementie. Dit kan al in het diagnostisch traject zodat u bijdraagt aan preventie door uitstel van zorg en voorkomen van overbelasting, zie ook punt 1, 8 en 9.
projecten, DemenTalent, Zwementie, Odensehuizen (Langer meedoen, 2018, Alzheimer Nederland).
Help mee in een stijging van het huidige aanbod begeleiding. Sluit aan op behoeften & mogelijkheden van mensen met dementie, wees creatief en betrek maatschappelijke organisaties zoals sport
verenigingen, musea bij de ontwikkeling van nieuw aanbod. Neem de eisen van dagbesteding van Alzheimer Nederland op in uw aanbestedingen, zoals deskundigheid en bereikbaarheid.
Zorg dat er voldoende en kwalitatief goed vervoer binnen de gemeente beschikbaar is, ook in combinatie met begeleiding groep, zie punt 3. Stel als voorwaarde het volgen van GOEDtrainingen bij Samen
Dementie vriendelijk voor vervoersondernemers bij aanbestedingen.
Bij alleenwonenden (40%) is de hulp bij het huishouden noodzakelijker dan bij samenwonenden vanwege de signalerende functie.
Ondersteun mensen met dementie en hun naasten thuis met huishoudelijke hulp en train huishoudelijke hulpen in signaleren.
LANGER MEEDOEN MET DEMENTIE IN 10 PUNTEN
9.
Zorg voor een vast aanspreekpunt over de schotten van de financiering heen
10.
Dementievriendelijk: blijven of worden?
8.
Beleid verwarde personen: ook een kwestie van rustgevende bejegening
7.
Veilig thuis dankzij betaalbare voorzieningen
6.
Pak eenzaamheid en overbelasting aan met mantelzorgondersteuning en
respijtzorg
Uit de Dementiemonitor Mantelzorg blijkt dat 52% van de mantelzorgers tamelijk belast tot overbelast is (Nivel, Alzheimer Nederland, 2018). Meer dan de helft heeft problemen met de lichamelijke en/of geestelijke gezondheid. Mantelzorgers voelen zich daarnaast 2x zo eenzaam als de gemiddelde Nederlander en 38% heeft minder contacten met familie en vrienden. Eenzaam-heid en overbelasting zijn risicofactoren voor
ontspoor-de mantelzorg. In een aantal proefgemeenten gaat men in 2019 aan de slag met pilots Sociale Benadering als onderdeel van het landelijke programma Langer Thuis.
Bied outreachend verschillende vormen van mantel zorgondersteuning aan zoals (online) cursussen, steunpunten, Alzheimer Café, lotgenotengroepen, logeeropvang, voorlichting, persoonlijke en individuele begeleiding thuis en vrijwilligers.
Uit het onderzoek naar onveilige situaties thuis en buitenshuis (Alzheimer Nederland, 2014) onder ruim 700 mantelzorgers blijkt dat 76% te maken heeft met onveilige situaties thuis. Dit werd in het EenVandaag opiniepanel (december 2018) wederom bevestigd. Toezicht door de omgeving (zowel eigen sociaal
netwerk als professioneel) en hulpmiddelen worden als oplossingen genoemd door de mantelzorger. Het
Een deel van de groep verwarde personen die soms door handhavers van de openbare orde worden opgevangen, betreft mensen met dementie. Het gaat dan vaak om problemen in de communicatie en verward gedrag. Situaties kunnen snel ontregelen omdat mensen met dementie zich niet begrepen
Mensen met dementie hebben te maken met drie wetten, Wmo, Zvw en Wlz. De overgang tussen deze wetten verloopt zeer stroperig en bureaucratisch. Mensen ervaren hierdoor problemen in de toegang tot
Werkt u al aan een dementievriendelijke gemeente? Mensen met dementie willen zo lang mogelijk blijven meedoen in het dagelijks leven. Dat is niet eenvoudig vanwege het taboe op de ziekte en het daarmee gepaard gaande onbegrip en uitsluiting. Mensen met dementie willen dat er met hen en niet over hen wordt gepraat. Zie manifest van mensen met dementie op www.alzheimer-nederland.nl/manifest. Sociale isolatie ligt op de loer, dit geldt ook ook voor de mantelzorger. Uit de Dementiemonitor Mantelzorg (Nivel, Alzheimer Nederland, 2018) blijkt dat mantelzorgers vooral een beroep doen op hun directe familie voor hulp, en in veel mindere mate buren en vrienden vragen. Dit gaat
gebruik van domotica is nog wel laag, slechts 3% gebruikt dit, zo blijkt uit de Dementiemonitor mantel-zorg. Dat is een aandachtspunt.
Attendeer professionals op goede en betaalbare voorzieningen die veiligheid bieden voor mensen met dementie en hun naasten. Leer ouderen hoe ze technologie kunnen inzetten (domotica, apps, GPS).
voelen. Zie ook het Manifest Oog voor Elkaar.
Neem in het beleid verward gedrag op om altijd direct te schakelen met de vertrouwde mantelzorger én de casemanager dementie vanuit het dementienetwerk, zie ook punt 9.
de zorg en het zoeken van zorg is tijdrovend en ingewik-keld (Borg de Zorg, Landelijke Ombudsman 2018)
Zorg voor één duidelijk loket door altijd te verwijzen naar de casemanager dementie, zie punt 1,2 en 8.
dus niet vanzelf, er is vaak vraag verlegenheid. De helft van de mantelzorgers doet de zorg alleen. (Nivel, Alzheimer Nederland, 2018). Er is al op diverse
plekken opgeschaald naar een provinciale aanpak zoals in Noord-Brabant, Drenthe, Zeeland en Noord-
Holland-Noord.
Mobiliseer lokale partijen dementievriendelijk te worden en verspreid samen kennis over dementie aan o.a. burgers, winkeliers, sportverenigingen, apothekers, musea. Zie de speciale informatie en trainingsaanbod voor gemeenten op
www.samendementievriendelijk.nl.
FOCUSBRIEF DEMENTIE 2019 VOOR GEMEENTEN
