Intern Rapport nr, 17 (1958)
Rapport omtrent de kwaliteit Tan telerspartijen groene erwten en schokkers
Oogst 1958
door
Mej» A. Veenbaas
Niet voor publikatie bestemd
I N H O U D
"biz.
Voorwoord 3
Het verrichte onderzoek 4
De kwaliteit van de partijen groene erwten 6
VOORWOORD
In verband met het feit.dat, vooral in handelskringen, veel "belangstelling bestaat voor een tijdig inzicht in de kookkwaliteit van de "nieuwe oogst" is, op verzoek van de.
"Peulvruchten Studie Combinatie" het jaarlijks onderzoeken, van monsters van een aantal telerspartijen ronde groene
erwten en'schokkers op het werkprogramma geplaatst» Dit rapport bevat het resultaat van het eerste onderr •zoek, dat aan oogst 1958 werd verricht, .
De monsters werden welwillend beschikbaar gesteld door de. Rotterdamse Korenbeurs, welke telkenjare.de nieuwe oogst bemonstert ten behoeve van de samenstelling van de z.g.
"standaardmonsters".
Een woord van dank is hier op zijn plaats en wel
speciaal aan het adres van de heer P. 1UTTSE, die zijn mede-werking bij het nemen van de monsters verleende.
Gezien het soms geringe aantal monsters per teelt-gebied, moet men de resultaten hoogstens zien als een oriëntering. •
Doordat de oogst in het noorden.van het land in sterke
mate verregende, waren uit Priesland en Groningen geen monsters oeschikbaar,
EET VERRICHTE ÜIEERZOEK
Er zijn 67 monsters groene erwten en 40 monsters schokkers "beoordeeld. De tabellen 1 en 2 geven een over-zicht van de herkomst.
Het onderzoek had plaats in de tweede helft van oktober. De monsters zijn zeer goed handgelezen, waarna bepaald zijns
1. Het 1000-korrelgewicht
Het aantal korrels in 100 à 200 g; erwten-, is geteld,
waarna door omrekening het 1000-korrelgewicht is verkregen. 2. Het 'fo kwade harten
Bij de groene erwten zijn per monster 50 korrels onder-zocht, bij de schokkers 100 korrels.
De erwten zijn 16 uur geweekt in leidingwater en daarna doorgesneden. Er zijn een lichte en een ernstige graad onderscheiden, aan de hand van afbeeldingen, o.a. ge-publiceerd in Technisch Bericht nr. 55'van de P.S.C. 3. De mate van fijnkoken bij groene erwten na ,1-J- uur koken
Hieruit kan de geschiktheid voor soepbereiding wolden afgeleid.
75 g erwten zijn gedurende ± 21 uur geweekt in 3,5 dl water van gemiddelde hardheid - 2°D blijvend hard en 9°D
tijdelijk hard -, daarna 1-|- uur gekookt in hetzelfde water in weckglazen in een waterbad. Het gekookte produkt is vervolgens een vast aantal keren geroerd, daarna met be-hulp van een vergiet in een meer vast en een vloeibaar gedeelte gescheiden.
De vaste substantie is op mate van fijnkoken beoordeeld en gewaardeerd met een cijfer tussen 10 en 1,
10 alle erwten tot moes gekookt 1 alle erwten heelgebleven 7,5 t/m 10 -als soeperwt goed of zeer goed.
Bij bereiding tot soep is voor de praktijk het cijfer 8 weinig minder goed dan 10, althans indien geen harde
erwten voorkomen; verschillende consumenten nl. stellen enige hele erwten juist op prijs.
Bij schokkers is op het heelblijven van de erwten gelet. 75 g schokkers zijn gedurende ± 21 uur geweekt in 2-§- dl gemiddeld hard water, daarna \ \ uur gekookt in hetzelfde water in weckglazen in een waterbad. Het gekookte produkt
is afgegoten en beoordeeld op mate van heelblijven. 4. Hetperaerrtage spatters en stugge erwten, waaruit vooral de
kookkwaliteit kan worden afgeleid
In het onder 3 genoemde vaste gedeelte is na bekoeling het aantal spatters - erwten die bij knijpen tussen duim en wijsvinger niet fijngaan, doch uit de schil spatten -bepaald, alsook het aantal erwten, dat bij fijnknijpen s tug was.
grenzen aangehouden, waarbij l/ö stugge erwten gelijkge-steld is aan -g-% spatters.
Goed en zeer goeds 0 t/m 5(/ó°, werkelijke spatters
hoogstens 2%
Gemiddeld i 5,1 t/m 18$ Onvoldoende i meer dan 18L/.
voordeed, weer.
1. De k w a l i t e i t was, wat betreft de onderzochte eigenschappen,, over het geheel genomen zeer goed voor gebruik als soeperwt.
2. De korrel was in het algemeen goed of zeer goed ont-wikkeld.
Van de 67 percelen leverden 57 - dit is 85$ - een
1000-k o r r e l g e w i c h t van 260 g of hoger. Het gemiddelde 1000-korrelgewicht was 274 g*het varieerde van 312 tot 222 g.
3. K w a d e h a r t e n kwamen weinig voor? 61 monsters - 91cfo - waren er geheel vrij van. In 4 van de 6 monsters met kwade harten was de afwijking onbetekenend, ui» 2$ in lichte matei bij de 2 overige monsters met 22 en 12$ was zij van een zekere betekenis.
4. De k o o k k w a l i t e i t was in het algemeen zeer goed. Bij 62 monsters of 93$ kwam het $ spatters en
stugge erwten niet boven 2$. Van de 5 resterende monsters waren ••]• nog goed van kwaliteit - het $ spatters en stugge
erwten bleef nló beneden 5$ -, terwijl 1 monster met 6$ juist de grens van goed naar middelmatig passeerde. 5. De m a t e v a n f ij A k o k e n werd bij 56 of
van de monsters met cijfers van 7>5 tot 10 gewaardeerd ;
dit v/aren zeer goede soeperwten. Van de 11 resterende monsters waren 10 in feite ook soeperwtenj bij even langer doorkeken dan 1-|- uur, zullen zij een goede soep leveren.
Een monster dat met 5,5 - het laagste cijfer voor mate van fijnkoken - werd gewaardeerd, is vermoedelijk in een wat jonger stadium dan de andere erwten geoogst. Het had nog enigszins de "doperwtenstructuur"; het 1000-korrel-gewicht - 235 g -, dat betrekkelijk laag was, wijst ook
op vroeg oogsten.
6, In aansluiting op de goede kwaliteit in het algemeen was
ook de k w a l i t e i t i n d e o n d e r s c h e i ' d e n g e b i e d e n over het geheel genomen zeer goed. Er zijn tussen de gebieden niet zodanige verschillen op-getreden, dat hieraan conclusies met betrekking tot een betere of een mindere kwaliteit in een bepaald gebied verbonden mogen worden.
Het enige monster dat in kookkwaliteit juist beneden de grens van goed bleef, was uit 0eZeeuwsch-Vlaanderen af-komstig.
Het monster met in 22$ der erwten kwade harten kwam uit Zuid-Beveland. Dit heeft nog wel enige betekenis, aange-zien ook het schokkermonster met het hoogste percentage kwade harten uit Zuid-Beveland afkomstig was.
De monsters "Maas en Waal" en "Betuwe" waren iets meer heelblijvend of iets minder snel tot soep kokend dan binnen deze proef in het algemeen het geval was. Daar het hier slechts twee monsters uit het gebied van de
grote rivieren betreft, mag dit echter niet als algemeen geldend voor dit gebied worden beschouwd.
1 . De k o r r e l was i n h e t algemeen goed o n t w i k k e l d .
Het 1000-k o r r e 1 g e w i c h t b e d r o e g gemiddeld 348 g; h e t v a r i e e r d e van 390 t o t 312 g .
2 . K w a d e h a r t e n kwamen v r i j algemeen v o o r , n l . '• i n 32 van de 40 m o n s t e r s , d . w . z . i n 8 0 ^ , S l e c h t s i n 8 m o n s t e r s werden geen kwade h a r t e n a a n g e t r o f f e n . I n
5 m o n s t e r s l a g h e t p e r c e n t a g e hoven 15$? d i t i s h e t
p e r c e n t a g e d a t v o l g e n s h e t P e u l v r u c ï i t e n b e s l u i t maximaal i n p e u l v r u c h t e n v o o r h e t b i n n e n l a n d mag voorkomen. B i j e x p o r t g e l d e n geen normen. I n d i t v e r b a n d z i j opgemerkt, d a t u i t Engeland de l a a t s t e , t i j d k l a c h t e n o v e r kwade h a r t e n i n s c h o k k e r s binnenkomen.
3 . De k o o k k w a l i t e i t was gemiddeld nog n e t g o e d , doch l a g met 5/S s p a t t e r s + s t u g g e e r w t e n op de g r e n s n a a r m i d d e l m a t i g . 28 m o n s t e r s - 70$ - waren goed of z e e r goed; van de o v e r i g e 12 m o n s t e r s z u l l e n 11 na even l a n g e r d o o r
koken dan I4 u u r een goede k w a l i t e i t kunnen g e v e n , a a n g e z i e n h e t p e r c e n t a g e s p a t t e r s + s t u g g e e r w t e n v o o r n a m e -l i j k d o o r s t u g g e e r w t e n was gevormd. S -l e c h t s één m o n s t e r met 12'/ó s p a t t e r s + s t u g , waarvan 7$ s p a t t e r s , was d u i d e -l i j k m i d d e -l m a t i g .
I n de m o n s t e r s met kwade h a r t e n waren v e r s c h i l l e n d e e r w t e n wat o n g e l i j k m a t i g van s t r u c t u u r door de v a s t e r e , wat
t a a i î g e kwade h a r t e n b i n n e n i n . Deze o n g e l i j k m a t i g h e i d komt e c h t e r b i j f i j n w r i j v e n t u s s e n de v i n g e r s meer t o t u i t i n g d a n b i j consumeren ( T e c h n i s c h B e r i c h t P . S . C , n r . 5 5 , d e c . 1 9 5 0 ) .
4 . De s c h o k k e r s b l e v e n i n h e t algemeen r e d e l i j k goed h e e l . D r i e m o n s t e r s met een z e e r goede of goede k c o k k w a l i t e i t waren i e t s t e v e e l s t u k g e k o o k t , h e t g e e n e c h t e r h i e r d o o r
een k o r t e r e k o o k t i j d o n d e r v a n g e n kan worden.
5 . Wat de k w a l i t e i t i n d e o n d e r s c h e i -d e n e g e b i e -d e n b e t r e f t , g e l -d t h e t z e l f -d e a l s b i j de g r o e n e e r w t e n . De v e r s c h i l l e n t u s s e n de g e b i e d e n z i j n v a n d i e n a a r d , d a t e r g e e n c o n c l u s i e s met b e t r e k k i n g t o t
een b e t e r e of minder goede k w a l i t e i t i n een b e p a a l d g e b i e d aan v e r b o n d e n mogen worden.
Wel mag a a n d a c h t g e s c h o n k e n worden aan h e t f e i t , d a t i n a l l e d r i e de m o n s t e r s v a n Z u i d - B e v e l a n d en i n de 11 v a n Schouwen-Duiveland kwade h a r t e n z i j n a a n g e t r o f f e n . Ook kwamen u i t deze g e b i e d e n de m o n s t e r s met de h o o g s t e p e r -c e n t a g e s e r w t e n met kwade h a r t e n , n i . d i e met 71 en 5 2 $ . Wageningen, 8 november 1958
S 1029
75
ex.
V/K
N e d e r l a n d ; Z e e l a n d j| W . Z y i a a n d e r e n || O . z y i a a n d c r e n jj N . Beveland ij S t . P h i l i p s l a n d i! Z , Bo voland N.Brabant W.N.Brabant Haas en Waal Gelderland Betuwe Z.Holland Flakkee Vaste land N.Holland H.Hugo V/aard Kop N . H o l l . '.ïicringermeer N.O.Polder ;s on-stors •..-::-• '."4: 67 ; 10 | 10 ! 1 ! 1 '< 8 ; ; 15 !• I t :
M
3|. 2 i' 2. | G e m i d d . ••••--•'-;--..-.: 274 269 274 258 26Q 278 277 275 273 277 263 266 257 287 Varie van : 312 : 2 9 2 j 3 0 5 i ! 2 9 7 i 3 1 2i
| 2 9 6 ' 278 j I : 2 8 9 ! 2 9 2 299 'rend tot ! 222 : 2 3 9 i 2492 ;i ! ! 2 6 5 ; 2582^li
2 5 5 ! 2 4 9 : i i 2 3 5 i 222 276 ; Gemidd.. , 8.2 : 7,8 ; 8,5 ! 9 8 8,9 ! 8,5 6 • ; ; 6,5 ; 8,5 : 8 ; 7,7 : 7,9 : 7,7 ; Varie van - - • 9»5 9 9,5 9,5 9,5 9 9 9 9 8,5 'rend tot -:."-::. 5,5 6,5 6,5 8 7,5 8 6,5 5,5 7 •-7 Gc-nidd. t Vari 1 S »rend •tot 2 1 4 282 291 277 8,9 8,5TABEL 2 Gemiddelde -kwaliteit van de schokkers. Variatie in kwaliteit.
Nederland Zeeland ... Z.Vlaanderen N.Beveland • 'j St. Philipsland jj Z.Beveland Ij Walcheren !' Sch.-Duiveland I N.Brabant i ;.; -I Z.Holland Il lï.Goeree i-. Voor ne ij D u b b e l d a n Il Z o e t e r m e e r
ij
li N . H o l l a n d H a a r l . m e e r \L-, 'ï"Â'an-i t a l '\ ac-n-: sters!ac-n-:;;1000-korrelgevdcht :'• % E r w t e n m e t kwade h a r t e n '; % S p a t t e p s + stugge e r w t e n 1);
•'Gemidd,; V a r i ë r e n d ij G e m i d d . | 2 ü 363 390 tot i'j 4 0 ji 3 4 8 ; 4 0 8 3 1 2 3 3 1 3 6 11 3 5 1 1 1 ij 374 it 350 i; 3 6 4 k344 !! 3 5 3 !; 3 3 6 |i 3 4 4 I; 3 4 0 . ij 3 5 2 •: 3 5 0 !; 351 ; < 376 i 356 ; 367 ! 3 7 8 i 3 4 9 i ; . 3 5 7 i 351 f H-372 i: 343 H • | 3 1 6 i' 3 1 4 il 312 j! 329 il-f i i 325 '•': • | j 'I -;.".;:: 2 1 0 28 6 13 3 6 0 1 2 336 ]'• 1 ) 1% spatters = 1%; 1 Z s t u g g e e r w t e n = 0,5 %* 2) Pauli 3) Emigrant 17 Variërend van tot 71 Gemidd. 13 3 5 2 7 35 Varie'rend van tot 13 f ! 0 0 . ! 1 ' -0 3 't 3 :i 2 :' i . 71 ! 15 < 52 i — - - — 6 4 3 9 5 5 2 3 7 2 1 - -• - tl J : 13 !! 6 II 12 3> ' ' 12 3;!| 10 !>
80 60 40 20 290 260 230 200 320 29O 260 230 1 0 0 0 - k o r r e l g e w i c h t 40 20 80 60 - k o o k k w a l . ! zeejr goed goad grens van goed/gem. XL. J 80 60 40 0 Q 2,/l 5,.1 10.1 t / m t / m t / m t / m % S p a t t e r s + s t u g g e e r w t e n 20 -t y p e s o e p e r w -t
zzzza
9i 5 8,5 7^5 6L5 5 , 5 10 9 , 5 8 , 5 7 , 5 6 , 5 Mate van fijnkoken% v . d . p a r t i j e n 80 1-60 40 20 0 390 360 330 300 420 39O 360 330 1 0 0 0 - k o r r e l g e w i c h t l v . d 80 . p a r t i j e n 60 -40 20 -0 k o o k k w a l i t e i t z e e r Igoed Igoed 1 g r e n s van g o e d / g e m . -« fo v . d . p a r tijen 80 60 40 20 0. 2,,1 5»1 10.1 t / m t / m t / m t / m 2% ü Vafc 15$ % S p a t t e r s + s t u g g e e r w t e n g r e n s v a n t o e l a a t b . # i n Ned. 1, 5.1 10.1 > t / m i/m t / m 5% 10% 15% 155 Kwade h a r t e n F i g . 1 (hoven) - De k w a l i t e i t v a n 67 t e l e r s p a r t i j e n g r o e n e e r w t e n o o g s t 1958 F i g . 2 ( h e n e d e n ) - De k w a l i t e i t van 40 t e l e r s p a r t i j e n s c h o k k e r s o o g s t 1958
