PDF Informatie voor de kraamvrouw

Informatie voor de

kraamvrouw

Pagina 2 van 16 Inleiding

U wordt, of bent opgenomen in het Vrouw en Kind centrum van het Saxenburgh Medisch Centrum. Wij informeren u graag over de gang van zaken na uw bevalling.

De afdeling

In het Vrouw Kind Centrum van het Saxenburgh Medisch Centrum is alle medische zorg voor vrouw en kind verenigd; gynaecologie, verloskunde en kindergeneeskunde. Deze afdelingen werken nauw samen voor het verlenen van deskundige zorg aan vrouwen, (aanstaande) moeders, pasgeborenen en kinderen in een prettige omgeving.

Welke zorgverleners kunt u verwachten op de afdeling?  Gynaecoloog

Elke dag komt één van de gynaecologen of verloskundigen met een verpleegkundige bij u langs. Ze zullen afhankelijk van uw conditie en die van de baby, afspraken maken voor het beloop van de opname en ontslag.

U maakt, naast uw eigen gynaecoloog, ook kennis met andere gynaecologen of verloskundigen. Wilt u buiten de visite om een gesprek met uw eigen gynaecoloog, dan kunt u via de

verpleegkundige een afspraak maken.  Verloskundige

In ons ziekenhuis werken klinisch verloskundigen. U kunt hen tegen tegenkomen op de verloskamer, op de afdeling en bij het spreekuur op de polikliniek.

 Kinderarts

Bent u bevallen onder begeleiding van de gynaecoloog of verloskundige van het ziekenhuis? Dan zal de kinderarts of verloskundige uw baby onderzoeken.

Pagina 3 van 16

 Co-assistent/ verloskunde student/ verpleegkundige in opleiding/ arts assistent

Wij begeleiden collega’s in opleiding. Daarom komt u artsen in opleiding (co-assistenten), verloskundigen in opleiding, of verpleegkundigen in opleiding tegen op de afdeling, de verloskamers, de operatiekamer en de polikliniek.

In dit ziekenhuis werken geen arts-assistenten op de verloskamers. Zodra een arts nodig is, komt de gynaecoloog.

 Verpleegkundige

Tijdens uw opname verzorgt een verpleegkundige u en uw baby. Zij is uw eerste aanspreekpunt op de afdeling. Meestal is zij een gespecialiseerd verpleegkundige. Zij zal regelmatig controles uitvoeren van de bloeddruk, hartslag, temperatuur en de

baarmoederstand voelen en vloeien beoordelen. Ook zal zij helpen bij de voeding en verzorging van de baby.

Praktische zaken Bezoekuren

De bezoektijden zijn van:  15.30 uur tot 16.30 uur  18.30 uur tot 20.00 uur.

Er mogen twee bezoekers tegelijk bij u zijn. Buiten deze tijden is bezoek altijd mogelijk in overleg met u en de verpleging. Het rustuur is van 12.00 uur tot 14.00 uur. Broertjes en zusjes zijn welkom tijdens het bezoekuur.

Bezoekuren en COVID-19

Voor de huidige bezoekregels en maatregelen betreffende COVID-19 binnen het ziekenhuis verwijzen we u naar de volgende site: https://www.saxenburgh.nl/

Onder het kopje ‘Corona nieuws’ vindt u de actuele informatie. Alleen samen krijgen we corona onder controle!

Pagina 4 van 16 Eten en drinken

Bezoekers en patienten zijn van harte welkom in het Atrium van het Saxenburgh Medisch Centrum. Hier kunt u dagelijks terecht voor verschillende warme en koude producten.

Uw partner kan voor maaltijden, snacks en frisdrank iedere dag terecht in het Atrium. Hier geldt een zelfbedieningsysteem met PIN betaling. Het ontbijt is op de afdeling voor de partners gratis, voor de lunch en het avond eten kun je een maaltijdbon halen voor 5 euro in het Atrium. Deze maaltijdbon kunt u inleveren bij een van de

Roomservice medewerkers op de afdeling. Openingstijden Atrium:

- Van maandag tot vrijdag van 07.15 uur – tot 20.00uur - In het weekend van 10.15 uur tot 20.00uur

Producten in de koelkast moeten worden voorzien van een sticker met naam en datum. U kunt aan een zorgmedewerker vragen waar u de koelkast op de afdeling kan vinden.

Eventueel indien u uw een meegebrachte maaltijd heeft kunt u dit opwarmen in de magnetron.

Aangifte van geboorte

De aangifte van geboorte moet binnen 3 dagen na de bevalling gebeuren. De termijn begint te tellen na de dag van geboorte, maar kan doorlopen indien er sprake is van een weekend of feestdag. Voor info over geboorteaangifte en op welke dag u aangifte moet doen zie: www.rijksoverheid.nl.

U kunt digitaal aangifte doen, hiervoor ontvangt u een geboorteverklaring van het ziekenhuis.

Heeft u een erkenning, dan is het nummer van de erkenningsakte ook noodzakelijk bij de aangifte.

U kunt ook persoonlijk aangifte doen op het gemeentehuis te Hardenberg. Hiervoor dient u van te voren een afspraak te maken

Pagina 5 van 16 Zorgverzekering

Uw baby moet aangemeld worden bij een zorgverzekering. De ouders zijn zelf verantwoordelijk voor het aanmelden van hun baby bij een zorgverzekering.

Identificatieplicht in de zorg

Heeft uw baby na ontslag uit het ziekenhuis medische zorg nodig? Zorg dat u voor uw baby een legitimatiebewijs hebt aangevraagd. Anders dan de algemene identificatieplicht is er in de zorg geen leeftijdsgrens, de identificatieplicht geldt vanaf de geboorte.

Tips en adviezen voor de kraamvrouw ‘Ontzwangeren’

Het eerste herstel van uw lichaam na de bevalling duurt ongeveer zes tot acht weken. Volledig herstel duurt wel drie tot vier maanden. De volgende veranderingen kunnen optreden:

 Veranderingen in de bloedcirculatie. Misschien moet u hierdoor vaker plassen of transpireert u meer.

 Na ongeveer drie dagen zijn de zwangerschapshormonen uit uw lichaam verdwenen en worden andere hormonen gemaakt. Het hormoon prolactine zorgt voor de productie van

moedermelk. Het hormoon oxytocine zorgt voor de toeschietreflex van moedermelk.

 Het hormoon oxytocine kan naweeën geven. Door deze

samentrekkingen van de baarmoeder kunt u bloed verliezen. Het bloedverlies kan tot zes weken na de bevalling duren. Dan zal de baarmoeder weer terug zijn in de normale vorm.

Bloedverlies

De eerste dagen na de bevalling verliest u helder rood bloed, zoals bij een menstruatie. U kunt dan ook stolsels verliezen, vaak na het plassen. De stolsels kunnen vrij groot zijn, schrik hier niet van. Na een paar dagen wordt het bloedverlies minder en donkerder van kleur. Het vloeien kan ongeveer zes weken duren, meestal korter.

Pagina 6 van 16

Een lege blaas en het geven van de borstvoeding bevordert het samentrekken van de baarmoeder.

Een paar weken na de bevalling kunt u weer een menstruatie verwachten, zeker als u geen borstvoeding geeft. Bij volledige borstvoeding kan de menstruatie langer uitblijven.

Hygiëne

 Ga dagelijks douchen;

 Spoel uw vagina één tot drie keer per dag met een zachte douchestraal schoon, gebruik geen zeep;

 Zolang u helderrood bloed verliest, ga niet in bad of zwembad, om een infectie te voorkomen;

 Gebruik geen tampons om zo een infectie te voorkomen;  Was uw handen na elke toiletgang;

 Verschoon regelmatig uw kraamverband;  Trek elke dag schoon ondergoed aan;

 Was voor en na de verzorging van uw baby uw handen.

Plassen en ontlasting

Het is belangrijk dat u regelmatig, ten minste elke drie uur, naar het toilet gaat om te plassen. Dit ook wanneer u geen aandrang hebt. Soms is het gevoel van aandrang door de bevalling minder. Een lege blaas vermindert het bloedverlies. Om infecties tegen te gaan, adviseren wij u om tijdens of na het plassen het perineum te spoelen met (lauw) water.

Het perineum is de huid tussen de vagina en de anus. Het branderige gevoel dat u misschien hebt tijdens het plassen, kan hierdoor verminderen. U kunt ook onder de douche plassen. Soms kan het een paar dagen duren voordat de ontlasting weer op gang komt, zeker als u ijzertabletten slikt. Houd dit in de gaten. Eet vezelrijk (groente, fruit en volkorenproducten), drink regelmatig en vraag eventueel een laxeermiddel aan uw verloskundige. Ga naar het toilet als u aandrang voelt. Na de ontlasting afdeppen van de vagina naar de anus, en niet van de anus naar de vagina. Zo voorkomt u dat de bacteriën van de anus in de vagina komen.

Pagina 7 van 16 Borstvoeding

Zie folder borstvoeding en brief adviezen voor borstvoeding. Kolven

Zie folder kolven. Flesvoeding

Zie folder flesvoeding. Stuwing van de borsten

De eerste dagen na de bevalling zullen de borsten voller en steviger worden, ook als u flesvoeding geeft. De bloedvoorziening neemt toe en ook de melkproductie. Hierdoor kan uw temperatuur wat stijgen en de borsten kunnen gespannen en warm aanvoelen. Dit heet stuwing. Draag hiervoor een ondersteunende BH (zonder beugel). Soms ontstaan harde, rode, warme, pijnlijke plekken in de borsten. Dit is ernstige stuwing. Hierdoor kan een borstontsteking ontstaan. Om dit te voorkomen, is het belangrijk dat u de borsten goed leeg masseert. Uw verloskundige en kraamverzorgster thuis zullen u hier uitleg over geven.

Wanneer u flesvoeding geeft, is het aan te raden uw borsten zo min mogelijk te stimuleren en extra warmte te vermijden. Draag, ook als u flesvoeding geeft, altijd een ondersteunende BH (zonder beugel). Hechtingen en wondverzorging

 Uw vagina kan beurs aanvoelen. Tegen pijn en zwelling door de hechtingen kunt u koude compressen gebruiken. U kunt

makkelijk thuis zelf koude compressen maken, door

boterhamzakjes met jam of appelstroop in te vriezen. Dit blijft, in tegenstelling tot water, kneedbaar en is dus makkelijker in vorm te krijgen.

 Hechtingen kunnen na een paar dagen gaan trekken.

 Hechtingen lossen vanzelf na een week op en geven slijmerige afscheiding. U hoeft de hechtingen niet te laten verwijderen door de verloskundige.

Pagina 8 van 16 Rust nemen en bewegen

Het is belangrijk om tijdens uw kraambed voldoende rust te nemen. Verdeel het kraambezoek goed en maak ook tijd vrij voor uzelf, de baby en uw partner. Naast rust nemen, is het ook belangrijk om te bewegen. Dit bevordert het herstel van het lichaam.

 Kom in de eerste zes weken na de bevalling via zijligging in en uit bed.

 Bij naweeën: adem rustig in en uit. Probeer de buikademhaling.  Span de eerste tijd bij houdingsveranderingen en hoesten de

bekkenbodem en buikspieren aan en laat daarna weer los. Voorbeelden van houdingsveranderingen zijn: draaien in bed, opkomen tot zit, en gaan staan.

 Als u staat: ga goed rechtop staan, met het gewicht verdeeld over beide benen. Houd de knieën licht gebogen.

 Denk er bij het zitten om, dat u plaats neemt op een rechte en harde ondergrond. Knijp hierbij uw billen tegen elkaar en ga daarna recht zitten (dus niet scheef op een bil). Dit komt de genezing ten goede.

 Na de bevalling kunt u al vrij snel met bekkenbodem spieroefeningen beginnen. Hiermee stimuleert u de

bloedsomloop. Dit bevordert het herstel van de bekkenbodem. Ook als u hechtingen hebt, kunt u de bekkenbodem

spieroefeningen doen: dit bevordert de genezing. Tevens verkleint het de kans op verzakkingklachten op latere leeftijd. Voor meer informatie en uitleg van bekkenbodemspieroefeningen kunt u kijken op de site www.bekkenbodem-eerst.nl

Bovenstaande adviezen gelden ook na een keizersnede (zie folder Keizersnede en adviezen hierna).

Kraamtranen

Kraamtranen staan voor de stemmingsschommelingen en spontane huilbuien die bij veel kraamvrouwen voorkomen in de eerste week na de bevalling.

Pagina 9 van 16 Pijnbestrijding na de bevalling

Pijn is een van de ongemakken na de bevalling. Dit kan allerlei oorzaken hebben: hechtingen, naweeën, stuwing, tepelkloven, spierpijn en vermoeidheid. Als pijnstilling kunt u veilig paracetamol gebruiken, maximaal 6 tot 8 tabletten van 500 mg per 24 uur. Dit mag ook als u borstvoeding geeft.

Seksuele gemeenschap

Een bevalling heeft veel impact op het lichaam. Het is dan ook erg belangrijk om het lichaam eerst weer volledig te laten herstellen. Het duurt ongeveer drie weken voordat de baarmoedermond weer volledig gesloten is. Tot die tijd is het niet verstandig om

gemeenschap te hebben. Dit om infectiegevaar te voorkomen. Een goede maatstaf om te bepalen wanneer u weer gemeenschap kunt hebben, is het vloeien. Pas wanneer dit helemaal gestopt is, kunt u hier weer zonder zorgen aan beginnen. Vaak is dit vier tot zes weken na de bevalling.

Het is een fabeltje dat u niet zwanger kunt raken als u borstvoeding geeft. De kans is wel kleiner, maar zeker niet nul. Zo’n twee weken na de bevalling kunt u alweer een eisprong hebben.

Anticonceptie

Er zijn veel verschillende soorten anticonceptie beschikbaar. Uw verloskundige zal in het kraambed ook de verschillende

mogelijkheden met u bespreken.

Overweegt u de anticonceptiepil (‘de pil’) te gebruiken? Als u geen borstvoeding geeft, kunt u hier meteen mee starten. Als u

borstvoeding geeft, kunt u beter een progesteron-only pil (‘minipil’, Cerazette ®) gebruiken. Dit is veilig voor de baby en voor de melkproductie.

Wanneer u begint met de pil zonder een eerste menstruatie af te wachten, is de anticonceptie niet direct veilig. Als u start op de eerste dag van de menstruatie, bent u wel direct beschermd tegen zwangerschap.

Pagina 10 van 16

Tips en adviezen voor de verzorging van uw baby Zorgen voor uw baby

Het is nu tijd om van uw baby te gaan genieten. Daar komt ook de nodige zorg bij kijken. Wij helpen graag door het geven van belangrijke informatie. Wij geven gezinsgerichte zorg, zodat u samen met uw partner uw baby kunt leren kennen en verzorgen. Gewichtschommeling

Gewichtsverlies bij uw baby in de eerste dagen is normaal. Het verlies kan tot 10% van het geboortegewicht zijn. De meeste baby’s zijn na 10 dagen weer op hun geboortegewicht. Met name bij een zware baby kan het drie weken duren voor hij/zij het

geboortegewicht weer heeft bereikt. Na vier tot zeven dagen moet uw baby weer beginnen te groeien in gewicht.

Uw verloskundige en kraamverzorgster zullen thuis het gewicht van de baby goed in de gaten houden.

Temperaturen

De eerste 24 uur temperatuurt u uw baby ongeveer elke drie uur (vóór de voeding). De temperatuur meet u rectaal (in de anus). Wilt u tussendoor controleren of uw baby te warm of te koud is? Voel dan in het nekje; handjes en voetjes voelen altijd wat kouder aan, waardoor dit geen goede graadmeter is.

Als uw baby zich goed warm kan houden, kunt u de eerste week thuis, twee keer per dag vóór de voeding of het bad, temperaturen om na te gaan of uw baby zich op temperatuur kan houden in zijn/haar nieuwe omgeving. De normale temperatuur ligt tussen de 36,5 en 37,5 graden Celsius. Als uw baby het koud heeft, kunt u een kruik in de wieg leggen. Leg deze altijd op de dekentjes en niet direct tegen uw kindje aan! Uw kraamverzorgende geeft hierover advies.

Ontlasting

De eerste ontlasting van de baby is zwart van kleur. Dit heet meconium. Binnen 48 uur na de bevalling hoort een baby zijn/haar eerste ontlasting gehad te hebben. Krijgt uw baby borstvoeding?

Pagina 11 van 16

Dan verschilt het aantal keren ontlasting per dag. Als de

borstvoeding goed op gang komt (na een paar dagen), verandert de ontlasting. Dit heet overgangsontlasting. De ontlasting is dan vaak geel en erg dun en korrelig. De baby kan hier darmkrampjes van hebben.

Luier verschonen

Telkens als uw baby heeft gepoept of geplast, moet u de luier verschonen. Dit kan betekenen dat de baby wel zo’n 6 tot 7 keer per dag verschoond moet worden.

Baden van de baby

De eerste 24 uur gaat een baby vaak niet in bad, het huidsmeer kan dan goed in de huid trekken. Daarna gaat een baby vaak om de dag in bad.

Navelverzorging

Controleer de navelstomp en de huid rondom de navel bij iedere voeding op tekenen van infectie (rode kleur, vochtig, ruikend). Het navelstompje zal indrogen en valt er na ongeveer een week vanzelf af.

Vitamine K en vitamine D

Direct na de bevalling krijgen alle pasgeborenen extra vitamine K. Zolang u volledige borstvoeding geeft, moet uw baby iedere dag (de eerste 12 weken) 150 microgram vitamine K krijgen via het mondje. U begint hiermee op de achtste levensdag en geeft het uw baby de eerste 3 maanden. Wanneer uw baby al voor die drie maanden meer dan een halve liter flesvoeding krijgt per dag, mag u stoppen met vitamine K druppels. In flesvoeding zit vitamine K.

Vitamine K is zonder recept te koop bij drogist en/of apotheek. Over vitamine D krijgt u adviezen op het consultatiebureau. Kamertemperatuur

Een normale temperatuur voor een babykamer is tussen de 15 en 18 graden Celsius. Een extra dekentje of een kruik kunt u gebruiken om uw baby op temperatuur te houden. De verwarming hoger zetten is vaak niet nodig. Het raam mag zelfs best een beetje open blijven,

Pagina 12 van 16

zolang de temperatuur tussen de 15 en 18 graden blijft. Als het buiten koud is, zet dan slechts af en toe het raam open voor frisse lucht, bijvoorbeeld als uw baby uit de kamer is voor de voeding. Voorkom tocht in de babykamer.

Uw baby op de kinderafdeling

Wanneer uw baby op de kinderafdeling ligt, mag u altijd bij uw baby kijken. Afhankelijk van de conditie van uw baby, kunt u zelf de baby voeden en/of verzorgen. De kinderverpleegkundige zal dit met u bespreken. In overleg met de kinderverpleegkundige spreekt u af wanneer u voor de voeding naar uw baby kunt. Er is dan voldoende begeleiding aanwezig. Kunt u uw baby niet zelf voeden, maar wilt u toch borstvoeding geven? Kolf de voeding af. Uw baby kan dan toch borstvoeding krijgen. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de folder ‘kolven’.

Afhankelijk van uw conditie en die van de baby, kunt u rooming-in bij uw baby. De moeder wordt dan ingeschreven in het ziekenhuis op verzekeringscode van ‘gezond moeder tarief’ en verblijft daar 24 uur per dag. Aan deze vorm van verblijf zijn kosten verbonden vanuit het eigen risico van de moeder. Is rooming-in niet mogelijk? Dan kunt u via een webcam uw baby volgen in de couveuse of wieg.

Slaaphouding van uw baby

Volgens de landelijke richtlijn zal uw verpleegkundige en verloskundige, uw baby op de rug in de wieg leggen, met het hoofdje afwisselend naar links of rechts gedraaid. Voor meer informatie over veilig slapen kunt u kijken op

https://www.ncj.nl/programma-s-producten/preventie-wiegendood

Hielprik

Bent u met uw baby de vierde dag nog in het ziekenhuis? Dan zal de hielprik bij uw baby in het ziekenhuis plaatsvinden. De gehoortest is thuis.

Pagina 13 van 16 Ontslag en evaluatie

 De gynaecoloog of verloskundige spreekt af wanneer u naar huis gaat. U heeft met haar een afsluitend gesprek.

 Voor ontslag krijgt u van de verpleegkundige uw ontslagpapieren mee voor de huisarts, kraamverzorgende en verloskundige.  Wij evalueren graag de zorg die we hebben gegeven. U

ontvangt in het ziekenhuis een evaluatieformulier. Een paar weken na uw bevalling ontvangt u ook een evaluatie formulier per e-mail.

Nazorg tijdens het kraambed

Zodra u weet wanneer u met ontslag gaat, belt u de

verloskundigenpraktijk die de verdere kraambedcontroles van u en uw baby zal uitvoeren. Meestal is een warme overdracht mogelijk. Uw verpleegkundige zal uitleggen wat dit is. Bent u in het ziekenhuis onder begeleiding van de gynaecoloog of klinisch verloskundige bevallen? Dan krijgt u een kaartje mee waarop staat aangegeven bij wie u voor nacontrole op de poli wordt verwacht of u krijgt een email nagestuurd.

Wanneer moet u contact opnemen met uw verloskundige? Als:

- u koorts krijgt (temperatuur hoger dan 38.0 °C) - uw afscheiding afwijkend ruikt

- u stolsels blijft verliezen. Bewaar de matjes en verbanden zodat de verloskundige het bloedverlies goed kan beoordelen. Vragen

Stel ze gerust aan de gynaecoloog of verloskundige op de afdeling  (0523) – 27 68 51.

Ook kunt u veel informatie over zwangerschap, bevallen en kraamperiode vinden op www.degynaecoloog.nl.

Pagina 14 van 16 Registratie van medische gegevens

Wanneer u of uw pasgeboren kind zorg verleend wordt door een verloskundige, verloskundig actieve huisarts, gynaecoloog of kinderarts, worden medische gegevens geregistreerd. Dat gebeurt onder andere onder de verantwoordelijkheid van de Stichting Perinatale Registratie Nederland (PRN). In deze registratie worden belangrijke medische gegevens rondom zwangerschap en geboorte verzameld, zowel over moeder als kind.

De voor de Perinatale Registratie verzamelde anoniem gemaakte medische gegevens vormen een bron voor

medisch-wetenschappelijk en statistisch onderzoek. Gegevens uit deze registratie worden vergeleken met gegevens uit de Entadministraties (screeningsprogramma's), de Landelijke Infertiliteits Registratie (onvruchtbaarheid) en bestanden van het CBS, het Centraal Bureau voor de Statistiek (bevolkings- en sterftegegevens). Noodzakelijk onderzoek naar de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg kan vaak pas op basis van dergelijke gecombineerde bestanden uitgevoerd worden.

Waarom registeren

Evaluatie van de zorg, alsmede medisch-wetenschappelijk en statistisch onderzoek kan helpen om de medische kennis rond zwangerschap en geboorte te vergroten en de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg te verbeteren. Daarom werken

verloskundigen, huisartsen, gynaecologen en kinderartsen mee aan de gegevensregistratie: zij vinden het belangrijk dat dergelijk

onderzoek uitgevoerd wordt. Een voorbeeld waaruit blijkt hoe belangrijk registratie is, zijn de - gelukkig zeldzame - gevallen waarin een doodgeboorte of een ernstige aandoening van het kind voorkomt. Aan de hand van de geregistreerde gegevens kan onderzoek gedaan worden naar de oorzaak en wat in de toekomst wellicht gedaan kan worden om het te voorkomen.

Pagina 15 van 16 Meer informatie over Perinatale Registratie

Uw huisarts, verloskundige of gynaecoloog kan u desgewenst meer informatie geven over de gegevens die voor de Perinatale

Registratie worden geregistreerd. De Stichting Perinatale Registratie Nederland is en blijft ervoor verantwoordelijk dat de gegevens uitsluitend voor de genoemde doelen gebruikt worden en optimaal beveiligd worden.

De Stichting Perinatale Registratie Nederland is de

verantwoordelijke voor de Perinatale Registratie en is als zodanig aanspreekbaar. U kunt de Stichting per telefoon, mail of brief bereiken:

Stichting Perinatale Registratie Nederland Postadres: Postbus 8588, 3503 RN Utrecht

Bezoekadres: Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht  030 - 28 23 165

http://www.perinatreg.nl