De hooiwinning op praktijkbedrijven (serie 854) : verslag over 1967

PROEFSTATION VOOR DE AKKER- EN WEIDEBOUW WAGENINGEN GESTENCILDE VERSLAGEN VAN INTERPROVINCIALE PROEVEN N r . 124 (1968) DE HOOIWINNING O P PRAKTIJKBEDRIJVEN s e r i e 854 V e r s l a g o v e r 1967 door P . S . Hak, I. B . V . L .

i n f o r m a t i e o v e r de veldbewerking en de lengte van de v e l d p e r i o d e op p r a k t i j k -b e d r i j v e n van g r o t e -b e t e k e n i s . D a a r o m i s in de z o m e r van 1967 in 14

cons u l e n t cons c h a p p e n een groot a a n t a l p e r c e l e n (543) g e ë n q u ê t e e r d om v a cons t t e cons t e l -len welke bewerkingen t u s s e n m a a i e n en i n s c h u r e n w o r d e n v e r r i c h t en hoe lang h e t m a t e r i a a l op h e t veld ligt. Deze enquête o m v a t t e h e t h e l e seizoen van de e e r s t e snede ( o m s t r e e k s 15 m e i tot 15 juli),

In genoemde p e r i o d e zocht een groot a a n t a l b e d r i j f s v o o r l i c h t e r s elke week opnieuw in hun gebied een p e r c e e l op dat w e r d g e m a a i d en w a a r v a n de e i g e n a a r b e r e i d w a s een eenvoudig e n q u ê t e f o r m u l i e r o v e r de w e r k z a a m h e d e n en de w e e r s g e s t e l d h e i d tijdens de v e l d p e r i o d e van dit p e r c e e l bij t e houden. De p e r c e l e n m o e s t e n s t e e d s betrekking hebben op een a n d e r bedrijf, zonder h i e r o p ook m a a r enige s e l e c t i e toe t e p a s s e n . V e r d e r diende m e n de d e e l n e -m e r s zo -m i n -mogelijk t e begeleiden, o -m d a t het in de e e r s t e p l a a t s ging o-m het v a s t s t e l l e n van de b e s t a a n d e w e r k w i j z e in de p r a k t i j k .

De opzet w a s om i e d e r e week een gelijk a a n t a l p e r c e l e n t e e n q u ê t e r e n . H i e r m e d e sluit m e n uit dat in n a t t e p e r i o d e n h e e l weinig en in droge p e r i o d e n h e e l v e e l p e r c e l e n w o r d e n g e ë n q u ê t e e r d , w a a r d o o r m e n o v e r e e r s t g e n o e m d e p e r i o d e n z e e r weinig i n f o r m a t i e k r i j g t .

Het uit deze enquête v e r k r e g e n c i j f e r m a t e r i a a l geeft a l l e e n aan hoe m e n het doet en of m e n in de p r a k t i j k het effect van de b e w e r k i n g e n o p t i m a l i s e e r t . Voor het o n d e r z o e k geeft h e t een i n d i c a t i e of het zin heeft om t e zoeken n a a r m e t h o d e n die mogelijkheden bieden om nog k o r t e r e v e l d p e r i o d e n t e v e r w e z e n -lijken.

Het c i j f e r m a t e r i a a l geeft geen antwoord op de v r a a g w a a r o m m e n het zo doet. Men k r i j g t dus geen inzicht in de a c h t e r g r o n d . Dit k a n a l l e e n in b e d r i j f s -v e r b a n d w o r d e n bekeken en dat i s -voor e e n enquête op g r o t e s c h a a l -v e e l te g e c o m p l i c e e r d .

3

-UITVOERING EN RESULTATEN

Om een k a r a k t e r i s e r i n g v a n het w e e r t e geven o v e r de e n q u ê t e p e r i o d e zijn de "Maandelijkse o v e r z i c h t e n d e r w e e r s g e s t e l d h e i d " van het KNMI t e De Bilt g e r a a d p l e e g d . H i e r u i t kan m e n c o n c l u d e r e n dat h e t in de p e r i o d e van

14 m e i t / m 3 juni w i s s e l v a l l i g w e e r w a s m e t buien, dus m i n d e r geschikt om t e hooien.

In de week van 4 / 6 t / m 10/6 v i e l e r weinig r e g e n m a a r w a s het v r i j koud. De w e e k van l l / 6 t / m 17/6 w a s het v r i j goed h o o i w e e r , In de e e r s t e helft van de week van 18/6 t / m 2 4 / 6 w a s het ook v r i j goed h o o i w e e r , m a a r de tweede helft van de w e e k was w i s s e l v a l l i g m e t v o o r a l in h e t zuiden v e e l r e -gen. De week van 2 5 / 6 t / m l / 7 w a s het de e e r s t e helft w i s s e l v a l l i g m e t r e g e n en o n w e e r , t e r w i j l het de tweede helft van de week v r i j goed hooiweer w a s . De weken in juli k e n m e r k t e n zich door v e e l zon en weinig n e e r s l a g , dus goed h o o i w e e r .

In t a b e l 1 i s een o v e r z i c h t gegeven van het a a n t a l p e r c e l e n dat wekelijks w e r d g e ë n q u ê t e e r d in 1967.

Uit deze t a b e l blijkt dat h e t a a n t a l g e ë n q u ê t e e r d e p e r c e l e n van week tot week z e e r uiteenloopt. V o o r a l de e e r s t e twee weken van juni v e r t o n e n een

duidelijke t o p . V e r d e r blijkt dat v o o r a l in het begin, toen het w e e r nog z e e r w i s s e l v a l l i g w a s , v e e l p e r c e l e n zijn g e ë n q u ê t e e r d w a a r v a n het m a t e r i a a l w a s b e s t e m d voor v e n t i l a t i e . Bij de v e r w e r k i n g van de g e g e v e n s i s in v e r -band h i e r m e d e geen v e r g e l i j k i n g g e m a a k t t u s s e n wel en niet v e n t i l e r e n .

Uit de w e e r s g e g e v e n s en uit t a b e l 1 volgt v e r d e r nog dat dit j a a r , door het s t e r k w i s s e l e n d a a n t a l p e r c e l e n dat p e r week w e r d g e ë n q u ê t e e r d , v e e l m e e r i n f o r m a t i e w e r d v e r k r e g e n bij goed dan bij slecht w e e r .

In t a b e l 2 zijn de gegevens o v e r de veldbewerking van de wekelijks g e -e n q u ê t -e -e r d -e p -e r c -e l -e n v -e r z a m -e l d .

De z e e r g r o t e s p r e i d i n g van h e t a a n t a l p e r c e l e n dat wekelijks w e r d geën-q u ê t e e r d (zie l a a t s t e kolom van t a b e l 2) m a a k t het v r i j w e l onmogelijk om v e r g e l i j k i n g e n t e m a k e n . Wel k a n w o r d e n g e c o n c l u d e e r d dat de gemiddelde v e l d p e r i o d e n goed o v e r e e n s t e m m e n m e t de a a r d van het w e e r z o a l s h i e r v o o r i s aangegeven.

RLC n r . ( w i l l e k e u -r i g e num-m e r i n g I I I I I I I V V VI V I I V I I I IX X XI X I I X I I I XIV d e e l n e -mende b e d r i j f a v o o r l i c h -t e r s 2 7 8 2 1 5 11 5 8 1 2 10 2 8 7 1 2 1 0 9 T o t a a l a a n t a l g e e n q u ê t e e r -de p e r c e l e n 2 0 4 3 30 2 8 1 0 3 4 7 32 34 52 4 3 1 5 4 3 3 3 31 5 5 4 7 / 5 t / 0 • H •P <tt 1-4 •rl •P C 0 > 1 m 1 3 / 5 0 • H •P as • H •p c 0) > c (U 1) hO ;• 1 1 4 / 5 t / m 2 0 / 5 •Ö H •ri 3 .M 0) M a) • H •P al H •H -p c 0 > 1 1 1 1 2 1 5 0) •ri •p CD H •H •P S 0 > fi 0) d) w 1 1 21 / 5 t / m •Ö H •H 3 ^ d) M 0 • ri •P cd i-l • rl •p u ₀ > 1 4 1 3 1 5 1 1 1 1 1 1 4 17 2 7 / 5 a> •ri •P at H •ri •P C 0 > fi V 0) hO 2 2 1 1 6 2 8 / 5 t/ 0 •rl •P ai H •H -p c 0 > 2 6 3 3 6 4 1 1 3 8 5 4 4 6 'm 3 / 6 0 •ri •P _ai H •H P C 0 > C 0 0 bO 2 2 4 1 4 3 3 4 3 1 2 1 6 3 6 4 / 6 t / m 1 0 / 6 •Ö H • H 3 .* 0 fcD 0 • H •P a) H • H •P C 0 > 0 •H -P +3 fi 0 > fi 0 0 . 60 1 2 4 2 5 7 1 3 7 14 3 8 4 2 4 1 5 9 9 2 1 3 5 9 1 1 6 2 43 74

4 -v e r s c h i l l e n d e weken 11/6 t/m 17/6 CO • rl •P CÖ H • H +> _C <D > CD • H +5 cd H • H -P C CU > C CO 0 bO 2 2 5 2 3 2 1 3 11 10 2 9 1 3 1 6 4 7 8 1 2 1 4 8 6 1 7 45 67 v a n 18/6 t/m •Ö H • H 3 >J CO 6D 1 1 eu • H • p CO H • H • p c m > 2 1 1 8 1 1 1 5 2 4 2 26 de enquête 24/6 0) • H •P ni H • H • p c CO > C CÜ CO bO 3 2 3 9 3 4 2 10 3 4 9 1 57 periode 25/6 t / m 1/7 •Ö H • r l 3 Ü <l> bO CO • H • p ers H • r i • p c CO > CD • r i • P Ö H • r i • P C co > c CO 0) bD 2 2 1 1 2 1 2 2 3 6 5 6 2 1 3 2 1 1 5 1 3 1 17 34 2 / 7 • d H • H 3 ^ ₀₎ bO 1 1 t / m CO • r i •P a i-H • r i •P C CO > 4 1 1 1 1 1 2 1 12 8 / 7 Q) • r l • t t H • H •P C CO > C <D CO bO 1 1 2 5 2 3 2 2 1 1 3 23 9/7 t / CO • r i •P a H • H • P C CO > 1 7 1 1 10 m 15/7 CO • r i - P «s H • r l - p c CO > c _CO co 60 2 1 2 4 1 3 2 1 1 2 19 16/7 t CD • r i •P CI! H • H •P a co > 1 1 2 /m 22/7 co • H •P (0 H • ri •P C co > fi co co b0 1 1 23/7 t co • H •P CD H • ri • P C CO > /m 29/7 co • rl - P (S H • H - P C co > c co co 60 1 1

T a b e l 2. Gegevens o v e r de veldbewerking van de wekelijks g e ë n q u ê t e e r d e p e r c e l e n G e m a a i d in de w e e k van 7 / 5 t / m 13/5 14/5 t / m 2 0 / 5 •21/5 t / m 2 7 / 5 2 8 / 5 t / m 3/6 4 / 6 t / m 10/6 11/6 t / m 17/6 18/6 t / m 2 4 / 6 2 5 / 6 t / m 1/7 2 / 7 t / m 8/7 9/7 t / m 15/7 16/7 t / m 2 2 / 7 2 3 / 7 t / m 2 9 / 7 T o t a a l a a n t a l b e w e r -kingen 4 5 , 8 8 , 3 6 , 6 5 , 9 5 , 3 6 ,4 5 , 5 5 , 4 6 , 6 6 5

G ë m . a a n t a l dag en t u s sen m a a i e n en: I e k e e r b e w e r k e n 0 1,3 0 , 9 1,6 1,1 0 , 9 1,2 1,2 0 , 9 0 , 1 0 0 v e r z a m e l e n 7 8 , 8 9 , 8 8 , 2 7 , 1 6 , 1 7 , 7 5 , 7 5 , 3 4 , 1 4 , 7 3 i n s c h u r e n 9 9 , 5 1 1 , 3 9 , 4 7 , 8 6 , 9 8 6 , 2 6 , 3 4 , 8 4 , 7 3 G e m . a a n t a l dagen dat r e -g e n w e r d g e m e l d tijdens de v e l d -p e r i o d e 4 5 , 7 4 , 8 3 , 4 1,6 1,1 3 , 3 1,6 1 0 , 9 1,7 0 Aantal geënq u ê t e e r de p e r -celen p e r w e e k 1 6 23 82 117 112 83 51 35 29 3 1

In t a b e l 3 zijn de g e m i d d e l d e veldbewerkingen van a l l e g e ë n q u ê t e e r d e p e r -c e l e n p e r -c o n s u l e n t s -c h a p s a m e n g e v a t .

Uit deze gegevens blijkt dat het m a t e r i a a l in de p r a k t i j k v a a k nog l a n g e r dan een dag in het zwad ligt v o o r d a t m e n e r i n gaat w e r k e n .

Van de b e w e r k i n g e n blijkt het schudden (gem. r u i m 4 x p e r p e r c . ) v e r u i t de b e l a n g r i j k s t e p l a a t s in t e n e m e n . V e r g e l e k e n m e t de i n t e r p r o v i n c i a l e proef s e r i e 78, u i t g e v o e r d op p r a k t i j k b e d r i j v e n in 1959, '60 en ' 6 1 , toen gemiddeld r u i m 2, 5 k e e r p e r p e r c e e l w e r d g e s c h u d , ziet het e r n a a r uit dat de p r a k t i j k het belang van het schudden m e e r en m e e r gaat inzien. V e r d e r blijkt dat m e n in de p r a k t i j k ook al v r i j r e g e l m a t i g het w i e r s e n , t u s s e n t i j d s eiyof voor de n a c h t , t o e p a s t .

Tot slot kan m e n uit deze gegevens c o n c l u d e r e n dat e r in 1967 v r i j i n t e n -sief in het hooi i s g e w e r k t , nl. gemiddeld r u i m één bewerking p e r droge dag,

- 6

Tabel 3. DE GEMIDDELDE VELDBSWERKING VAK ALLE GEËNQUÊTEERDE PERCELEN PER CONSULENTSCHAP RLC nr. (wille-keurige numme-ring I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV Aantal len 19 41 30 25 103 46 31 34 50 43 15 43 33 30 Aantal bewerkingen schudden 3,5 3,6 4,2 4,5 4,7 3,7 5,4 3,7 4,1 4,1 4,3 2,7 4,3 5,8 keren 0,1 0,3 0,2 -0,1 0,4 0,3 0,2 0,2 0,5 -0,6 0,5 0,2 wiersen 2,3 2,1 1,6 2,-1,2 1,2 1,4 1,-0,9 0,9 1,3 1f-1,3 1,7 opperen of ruiteren -0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,3 0,1 0,4 0,2 0,5 0,1 0,3 0,2 Totaal aantal bewer-kingen 5,9 6,3 6,3 6,8 6,2 5,5 7,4 5,-5,6 5,7 6,1 4,4 6,4 7,9 Aantal bewer- kings-dage n per per-ceel 3,3 3,8 4,5 4,3 4,3 4,3 4,6 4,1 4,1 4,3 3,9 3,3 4,6 5,8 Aantal maaxen 1e keer bewerken 2,3 2,4 1,5 0,9 0,6 0,7 0,3 0,7 0,9 1,1 2,-2,2 0,7 0,6 dagen tussen en: verza-melen 7,3 7,3 7,2 7,2 5,9 6,3 6,-6,9 6,1 6,7 7,-6,9 7,5 inschu-ren 8,2 3,9 8,2 7,5 6,3 7,-6,4 7,1 7,1 7,4 9,5 7,3 10,2 9,9 Gem .aav täL dagen dat reger werd ge-meld tij-dens de veldpe-riode 2,2 2,7 1,7 3,5 1,8 1,8 1,7 1.7 1,9 1,8 2,-2,3 2,6

4,-Figuur 1. Lengte veldperiode in dagen. Serie 854. Aantal percelen 543. J a a r 1967 % van de.per celen

30

-20

10 _

4 8 ₁₂

H

De gemiddelde lengte van de periode tussen maaien en verzamelen v a r i e e r -de van 6 tot 7, 5 dagen. Het gemid-deld aantal dagen tussen maaien en inschuren, vertoonde een grotere spreiding, nl. van ca. 6,5 tot ruim 10 dagen. Deze wordt veroorzaakt door het m e e r of minder opperen en ruiteren in de diverse gebieden. In tabel 3 zijnuitsluitend gemiddelde veldperioden gegeven. Om een inzicht te geven in de spreiding is in figuur 1 tot slot nog de procentuele verdeling over de lengte van de veldperiode weergegeven. Opvallendis de zeer grote spreiding nl, van 2 tot 30 dagen. S 8843 H / L V