‘De warme maaltijd onder de loep’
Onderzoek naar de klachten en wensen wat betreft de warme maaltijd van de verstandelijk
gehandicapte bewoners (50+) en hun begeleiders van Philadelphia de Luifel
Mariska Mosk (500637656) Janiek Vreeken (500664809) Afstudeerproject 2016220 Philadelphia, locatie De Luifel
Hogeschool van Amsterdam, University of Applied Sciences Bachelor Opleiding Voeding & Diëtetiek
2
‘De warme maaltijd onder de loep’
Onderzoek naar de klachten en wensen wat betreft de warme maaltijd van de verstandelijk
gehandicapte bewoners (50+) en hun begeleiders van Philadelphia de Luifel
Auteurs: Mariska Mosk
Studentnummer : 500637656 Email : Mariska.Mosk@hva.nl Janiek Vreeken Studentnummer : 500664809 Email : Janiek.Vreeken@hva.nl Afstudeerproject: 2016220 Opdrachtgever: Philadelphia Locatie de Luifel Rode Kruisstraat 2 1025 KN Amsterdam Praktijkbegeleiders: M. Veer Email: M.Veer2@philadelphia.nl F. de Vries Email: F.deVries@dietheek.nl Docentbegeleider: A. Waal Email: a.waal2@hva.nl
Copyright © Juni 2016, Mosk M. en Vreeken J.
© Niets uit deze scriptie mag verveelvoudigd of openbaar gemaakt worden, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteurs.
3
Inhoud
1. Voorwoord... 4 2. Samenvatting ... 5 3. Inleiding ... 6 3.1 Achtergrond ... 63.2 Doelstelling, probleemstelling en hypothese ... 7
4. Methoden en materialen ... 9
5. Resultaten... 12
5.1 Resultaten enquête begeleiding ... 12
5.2 Resultaten interviews bewoners ... 16
6. Discussie ... 18
7. Conclusie ... 24
8. Aanbevelingen ... 25
8.1 Aanbevelingen aan Philadelphia de Luifel en haar begeleiders ... 25
8.2 Aanbevelingen aan cateraar Huuskes ... 26
8.3 Aanbevelingen aan de diëtist ... 27
9. Literatuurlijst ... 28
Bijlage I: Adviesrapport ... 30
Bijlage II: Format enquête ... 39
4
1. Voorwoord
Dit scriptieonderzoek is uitgevoerd als afstudeerproject van de opleiding Voeding en Diëtetiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Het afgelopen half jaar hebben wij gewerkt aan een afstudeerproject bij zorginstelling Philadelphia op locatie de Luifel. In dit onderzoek zijn de begeleiders van de Luifel en haar bewoners betrokken. Deze scriptie is, samen met het adviesrapport (zie bijlage I), het
eindproduct van ons afstudeerproject.
In dit afstudeerproject is onderzoek gedaan naar de warme maaltijd bij Philadelphia de Luifel. Hierbij zijn de klachten en wensen van de begeleiders en bewoners in kaart gebracht. Dit is gedaan met gebruik van enquêtes en interviews. De uitkomsten van dit onderzoek zijn terug te vinden in het product wat nu voor u ligt.
Graag willen wij een aantal mensen bedanken die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit product. Allereerst willen wij graag onze docentbegeleider Annemarie Waal bedanken die ons op weg heeft geholpen met haar feedback en praktische inbreng bij het schrijven van ons plan van aanpak en de scriptie. Wij hebben haar begeleiding als zeer prettig ervaren. Ze stond voor ons klaar wanneer wij haar advies nodig hadden. Daarnaast gaat onze dank uit naar de praktijkbegeleiders Melissa Veer voor de begeleiding op locatie de Luifel en Floor de Vries voor haar inhoudelijke feedback op dit project. Tot slot willen wij de begeleiding en bewoners van locatie de Luifel bedanken voor hun deelname aan ons afstudeeronderzoek.
Wij wensen u veel plezier met het lezen van onze scriptie. Mariska Mosk & Janiek Vreeken
5
2. Samenvatting
Philadelphia is een landelijke zorginstelling voor verstandelijk gehandicapten. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Philadelphia locatie de Luifel, een locatie met 20 verstandelijk gehandicapte bewoners met een leeftijd boven de 50 jaar. Uit een verkennend vooronderzoek in december 2015 is naar voren gekomen dat er veel ontevredenheid heerst over de warme maaltijd. De warme maaltijd wordt geleverd door een externe cateraar, Huuskes. In deze afstudeerscriptie is onderzocht wat de klachten en wensen van zowel de begeleiders als de bewoners van Philadelphia de Luifel zijn over de warme maaltijd.
De klachten en wensen zijn onderzocht met gebruik van enquêtes en interviews. Er is een online enquête afgenomen bij tien begeleiders van Philadelphia de Luifel. Daarnaast zijn er korte interviews afgenomen bij negen bewoners van Philadelphia de Luifel.
De voornaamste klachten en wensen die naar voren zijn gekomen uit dit onderzoek zijn: te weinig variatie in het aanbod op locatie de Luifel, de maaltijden zijn onvoldoende warm, de maaltijden kunnen aantrekkelijker gepresenteerd worden, er kunnen aanpassingen aan de ambiance in de woonkamer gedaan worden, de maaltijden zijn te zout en er wordt onvoldoende gebruik gemaakt van overige kruiden, de maaltijd heeft te weinig geur en de portiegroottes van het
zetmeelonderdeel, groenteonderdeel en de jus zijn te klein. Op basis van de klachten en wensen zijn concrete aanbevelingen gedaan aan de begeleiders van Philadelphia de Luifel, Huuskes en de diëtist om de klachten te verhelpen en de wensen te vervullen.
Trefwoorden: warme maaltijd, verstandelijk gehandicapten, zorginstelling, maaltijdvoorziening, externe cateraar, klachten, wensen, tevredenheid.
6
3. Inleiding
Philadelphia is een landelijke zorginstelling die volwassenen en kinderen met een verstandelijke handicap begeleidt. Ze bieden intern woongelegenheid in kleinere woonvormen in een van hun vestigingen of thuisbegeleiding. Locatie de Luifel, waar dit onderzoek plaats vindt, biedt onderdak aan 50-plussers en kan maximaal 25 bewoners begeleiden. Uit vooronderzoek op locatie de Luifel van Philadelphia is gebleken dat bij de 20 verstandelijk gehandicapte bewoners en hun begeleiders klachten bestaan over de warme maaltijd (1).
3.1 Achtergrond
Uit de literatuur blijkt dat de zorg voor verstandelijk gehandicapten door de jaren heen is veranderd. Zo wonen zij niet alleen meer in grote instellingen maar ook in kleinere woonvormen in reguliere woonwijken. De zorg voor de voeding van verstandelijk gehandicapten is ook aan het veranderen. Zo is er een verschuiving te zien van centraal bereide maaltijden naar zelf koken. De brood- en
tussenmaaltijden worden tegenwoordig zelf bereid en alleen de warme maaltijd wordt over het algemeen nog centraal bereid. De bereiding van de maaltijden kan in eigen beheer gebeuren of uitbesteed worden (2).
De warme maaltijd bij locatie de Luifel wordt niet zelf bereid, maar geleverd door een externe cateraar, Huuskes. Huuskes werkt met verse producten die direct verwerkt worden. Deze cateraar biedt dagelijks keuze uit 100 verse maaltijden aan en houdt daarbij ambachtelijke receptuur aan. Daarnaast wordt tijdens het transport de temperatuur van de maaltijden gewaarborgd (3). Locatie de Luifel eet zeven dagen per week de warme maaltijd geleverd door Huuskes, zij doen hier gemiddeld drie bestellingen per week voor. Deze maaltijden worden koelvers geleverd door Huuskes en door de begeleiding van locatie de Luifel opgewarmd en uitgeserveerd.
Uit het vooronderzoek blijkt dat er op locatie de Luifel klachten bestaan over de warme maaltijd (1). Dit is in overeenstemming met verschillende onderzoeken in ziekenhuizen waaruit blijkt dat er veel klachten bestaan over de warme maaltijd die geleverd wordt door een externe cateraar. Veel gehoorde klachten zijn dat de maaltijden niet smaken, het vlees te taai is, de groente te gaar is en de maaltijd niet warm genoeg is (4,5). Uit het vooronderzoek blijkt dat op locatie de Luifel ook klachten bestaan over de temperatuur, gaarheid van de groenten en over de malsheid van het vlees.
Daarnaast bestaan er ook klachten over de portiegrootte van de warme maaltijd. Wekelijks komen er gemiddeld drie klachten binnen over de warme maaltijd bij de begeleiding van locatie de Luifel (1). Het is uit onderzoek gebleken dat het maaltijdaanbod een belangrijke rol speelt in de tevredenheid over een maaltijd. Er is onderzoek gedaan naar de invloed van een divers assortiment in het maaltijdaanbod in de gehandicaptenzorg. Uit dit onderzoek blijkt dat een divers assortiment
gewaardeerd wordt door zowel de bewoners als de begeleiders van deze zorginstellingen (6). Uit een onderzoek bij een revalidatieziekenhuis komt naar voren dat er onvoldoende rekening wordt
gehouden met de wensen van de patiënten voor de warme maaltijd en dat de keuze in het maaltijdaanbod laag is (4). Uit een onderzoek in een ander ziekenhuis met voornamelijk 50-plus patiënten komt naar voren dat het merendeel van de patiënten de menu’s niet gevarieerd genoeg vindt en dat sommige maaltijden wekelijks te vaak herhaald worden (5). Variatie in de warme maaltijd zou de tevredenheid over de maaltijd doen verhogen (7).
Patiënten zouden maaltijden moeten krijgen die zij waarderen en die tegelijkertijd in
overeenstemming zijn met de juiste voedingswaarde. Dit wordt bevestigd door onderzoek. Om dit te bereiken is het erg belangrijk dat er een goede samenwerking is tussen voedingsdeskundigen, diëtisten en verpleegkundigen (4).
7 Uit een studie bij een ziekenhuis waar onderzoek werd gedaan naar de catering en het optimaliseren van de voedingsinname is geconcludeerd dat bemiddeling tussen klanttevredenheid en het werk van voedingsdeskundigen, diëtisten en verpleegkundigen noodzakelijk is. Een pedagogische aanpak en de ondersteuning van diëtisten en verpleegkundigen op het moment van het kiezen van voedsel zou namelijk van essentieel belang zijn voor een ideale naleving van de dieetbehandeling door een patiënt. De rol van verpleegkundigen, voedingsdeskundigen en diëtisten is ook essentieel voor het correct verzamelen van objectieve gegevens en voor het bedenken van oplossingen voor eventuele voedingsproblemen (5). Philadelphia de Luifel beschikt over een diëtist die op aanvraag ingeschakeld kan worden, wanneer er zorgen of vragen over een bewoner bestaan die voeding gerelateerd zijn. Daarnaast kan de diëtist ingeschakeld worden bij bijvoorbeeld sondevoeding, obstipatieproblemen of wanneer een bewoner zelf een wens heeft om bijvoorbeeld af te vallen. Gemiddeld wordt de diëtist één keer per maand ingeschakeld voor één of meerdere bewoners tegelijk.
De begeleiding van Philadelphia de Luifel vindt dat er teveel ontevredenheid heerst over de warme maaltijd. Het is de begeleiding onduidelijk wat voor klachten er precies bestaan bij de bewoners en begeleiders en wat zij als wens hebben waar de warme maaltijd aan zou moeten voldoen. De begeleiding van locatie de Luifel wil daarom dat alle klachten en wensen van de bewoners en begeleiders wat betreft de warme maaltijd zo volledig mogelijk in kaart gebracht worden en aan de hand van de resultaten een adviesrapport ontvangen. Hiermee hoopt de begeleiding van locatie de Luifel meer inzicht te krijgen in de knelpunten en de verbeterpunten van de warme maaltijd en door de adviezen te implementeren de maaltijdwaardering te verhogen. Er is weinig bekend ten aanzien van de warme maaltijdvoorziening bij zorginstellingen voor verstandelijk gehandicapten. Er is wel veel bekend in de literatuur over de warme maaltijd in andere zorginstellingen of ziekenhuizen. Door gebrek aan literatuur over de warme maaltijd bij zorginstellingen voor verstandelijk gehandicapten is het van belang om voor dit onderzoek de literatuur over de warme maaltijd van andere
zorginstellingen en ziekenhuizen en het vooronderzoek op locatie de Luifel (1) als leidraad aan te houden.
3.2 Doelstelling, probleemstelling en hypothese
Doelstelling:
Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de klachten en de wensen van de verstandelijk gehandicapte bewoners (50+) en begeleiders van Philadelphia de Luifel wat betreft de warme
maaltijd. Op basis van de resultaten zal een advies ontwikkeld worden om de warme maaltijd te laten voldoen aan de wensen van de verstandelijk gehandicapte bewoners (50+) en begeleiders van Philadelphia de Luifel en daarmee de drie klachten per week terug te dringen tot maximaal één klacht per week.
Aan de hand van de resultaten uit dit onderzoek worden er aan de begeleiding en diëtist van locatie de Luifel en aan cateraar Huuskes aanbevelingen gegeven om de warme maaltijd meer aan de wensen van de bewoners en begeleiders van locatie de Luifel te laten voldoen en zodoende hopelijk de klachten te kunnen verminderen of verhelpen.
8
Probleemstelling:
‘Wat zijn de klachten en wensen wat betreft de warme maaltijd voor de verstandelijk gehandicapte bewoners (50+) en de begeleiding van Philadelphia de Luifel?’
Het antwoord op de probleemstelling zal gegeven worden door middel van de resultaten op volgende deelvragen:
- Wat zijn de wensen van de begeleiders van Philadelphia de Luifel wat betreft de warme maaltijden? - Wat zijn de klachten van de begeleiders van Philadelphia de Luifel wat betreft de warme
maaltijden?
- Wat zijn de klachten van de bewoners van Philadelphia de Luifel wat betreft de warme maaltijden? - Wat zijn de wensen van de bewoners van Philadelphia de Luifel wat betreft de warme maaltijden? Om de deelvragen te kunnen beantwoorden, wordt in hoofdstuk 4 uitgelegd welke methoden en materialen in dit onderzoek toegepast zijn om antwoorden te verkrijgen op de vragen. In hoofdstuk 5 zullen de resultaten besproken worden van het onderzoek. In hoofdstuk 6 wordt over de
bevindingen gediscussieerd om vervolgens in hoofdstuk 7 samen met de resultaten uit hoofdstuk 5 een conclusie te vormen die antwoord geeft op de centrale vraag. Met behulp van de resultaten en conclusie van het onderzoek, worden uiteindelijk tot slot aanbevelingen gedaan in hoofdstuk 8.
Hypothese:
De hypothese is dat er uit dit onderzoek naar voren zal komen dat er klachten zullen bestaan over de portiegrootte, smaak, de garing van het vlees, de garing van de groenten, de temperatuur en variatie in maaltijden. Wij verwachten dat de wens naar voren zal komen voor grotere porties. Wat betreft de smaak verwachten wij dat deze mogelijk als flauw of smaakloos zal worden beoordeeld. Ten aanzien van de garing verwachten wij dat zowel de groenten als het vlees als te gaar zal worden beoordeeld. Daarnaast verwachten wij dat de temperatuur van de maaltijd als onvoldoende warm zal worden beoordeeld. Wij verwachten ook dat er als klacht naar voren zal komen dat er te weinig variatie is in de warme maaltijd. Naar aanleiding van de aanbevelingen die gegeven worden, wordt verwacht dat de bestaande klachten zullen verminderen als deze opgevolgd zullen worden, waardoor een aantal, mogelijk alle, wensen van de bewoners en begeleiding in vervulling zullen gaan. Deze hypothese is gevormd aan de hand van resultaten uit het vooronderzoek en uit literatuuronderzoek.
9
4. Methoden en materialen
In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de wijze waarop de probleemstelling is beantwoord. Om de klachten en wensen voor dit onderzoek in kaart te brengen, zijn twee verschillende methoden gebruikt. Allereerst werden de klachten en wensen van de begeleiding in kaart gebracht door middel van een enquête. Vervolgens werden de klachten en wensen van de bewoners in kaart gebracht door middel van een interview. Er is ervoor gekozen om de enquêtes met de begeleiding eerst te doen, omdat hier mogelijk uit kon worden opgemaakt welke onderwerpen belangrijk waren om over door te vragen bij de bewoners. Het verloop van het onderzoek is onderstaand in figuur 1 uitgezet in een tijdlijn waarbij alle stappen op volgorde genummerd zijn.
Onderzoek klachten en wensen begeleiding
De klachten en wensen van de begeleiding werden kwantitatief onderzocht met gebruik van een enquête. Er is voor een enquête gekozen, omdat de begeleiding van Philadelphia de Luifel heeft aangegeven dit prettiger te vinden gezien de hoge werkdruk. De inclusiefactor voor de begeleiding was dat het begeleiders zijn van Philadelphia de Luifel die hun medewerking willen verlenen aan het onderzoek.
Er zijn in totaal 15 vaste medewerkers werkzaam bij de Luifel. Om een zo groot mogelijk respondenten aantal te hebben, kregen zij alle 15 de enquête aangeboden. Alle enquêtes zijn anoniem. De enquête is opgesteld met gebruik van de boeken ‘Basisboek Enquêteren’ (8) ‘Basisboek Methoden en Technieken’ (9) en het boek ‘Onderzoek doen!’ (10). Het programma ThesisTools is gebruikt voor het maken van de enquête (11). Via dit programma is de enquête schriftelijk afgenomen bij de begeleiding.
De enquête bestond uit gesloten en halfopen vragen. Hier is voor gekozen omdat dit voor de respondent zo min mogelijk tijd kostte om in te vullen. Ook werd het door de gesloten vragen makkelijker om de enquêtes met elkaar te vergelijken. Er is geprobeerd zoveel mogelijk gesloten vragen te stellen. Echter was soms toelichting op een antwoord gewenst waardoor de vraag halfopen werd. Dit ging voornamelijk om het toelichten van het gekozen antwoord. De gesloten vragen waren een combinatie van meerkeuzevragen en een beoordelingsschaal (12). Alle vragen gingen over de warme maaltijd. De onderwerpen waren gebaseerd op de klachten die zijn gebleken uit het vooronderzoek (1) en de stappen in het maaltijdbereidingsproces.
Interviews bewoners: 4. Interviews opstellen 5. Interviews afnemen 6. Interviews uitwerken 7. Interviews analyseren Enquêtes begeleiding: 1. Enquêtes opstellen 2. Enquêtes in laten vullen 3. Enquêtes analyseren Advies: 8. Resultaten interviews en enquêtes vergelijken 9. Conclusies trekken 10. Advies opstellen
10 De onderwerpen waren gesorteerd op volgorde van het bereidingsproces: aanbod, levering,
opwarmen, uitserveren, presentatie, smaak, geur, temperatuur, consistentie en portiegrootte. Er zijn bij de begeleiding meer onderwerpen besproken dan bij de bewoners. De reden hiervoor was dat de begeleiding betrokken is bij een aantal onderdelen van de bereiding van de warme maaltijd (levering, opwarmen en uitserveren) waar de bewoners niet bij betrokken zijn. In bijlage II is de enquête terug te vinden.
Onderzoek klachten en wensen bewoners
Om de klachten en wensen van de bewoners te inventariseren, is er gebruik gemaakt van face-to-face interviews. Er is voor interviews gekozen op aanraden van de begeleiding van Philadelphia de Luifel. Zij gaven aan dat enquêtes door de meeste bewoners niet in te vullen zijn door hun
verstandelijke handicap. Met deze methode is kwantitatief onderzocht welke klachten en wensen het meest voor komen en kwalitatief waar deze klachten en wensen op gebaseerd zijn.
De doelgroep is geworven vanuit alle verstandelijk gehandicapte bewoners van Philadelphia de Luifel. De begeleiding van de Luifel heeft aan de bewoners gevraagd of zij mee wilden werken aan dit onderzoek. Indien zij mee wilden werken, werd er rekening gehouden met het feit dat niet alle bewoners geïnterviewd konden worden. De exclusiefactor was dan ook dat een bewoner
verstandelijk niet in staat was om een interview te geven en/of geen toestemming verleent. Of een bewoner in staat was om een interview te geven is bepaald door de begeleiding van Philadelphia de Luifel. Een bewoner werd door de begeleiding niet in staat geacht een interview te kunnen geven,
wanneer deze niet in staat is volledige zinnen te vormen, onvoldoende vragen kan begrijpen en/of matig tot ernstige gedragsproblemen heeft. De inclusiefactoren voor de doelgroep waren:
verstandelijk gehandicapte bewoners van Philadelphia de Luifel in de leeftijdsgroep van 50-100 jaar. De interviews zijn opgesteld met gebruik van de boeken ‘Research. This is it!’ (13) en ‘Leren
interviewen’ (14). Het doel was om bij ieder interview dezelfde informatie te verkrijgen, daarom is er gekozen voor een gestructureerd interview. Ook wordt dit onderzoek hierdoor beter geschikt voor reproductie. De vragen van het interview zijn zo simpel en kort mogelijk gehouden om het interview op het denkniveau van de bewoners te brengen.
Tijdens het interview zijn er zowel directieve als non-directieve technieken toegepast. Het interview bestond uit non-suggestieve, open en gesloten vragen. Omdat de vragen niet emotioneel beladen waren is er gebruik gemaakt van directe vragen. Er zijn non-directieve doorvraagtechnieken gebruikt wanneer een bepaalde klacht of wens verdere uitleg vereiste, zoals bijvoorbeeld samenvatten, verduidelijking vragen en herhalen (14).
De onderwerpen van het interview waren: aanbod, presentatie, smaak, geur, temperatuur, consistentie en portiegrootte. Ook deze onderwerpen zijn gebaseerd op de uitkomsten van het vooronderzoek (1) en op de verschillende aspecten waar de warme maaltijd uit bestaat. De
onderwerpen van de interviews zijn naar aanleiding van de enquête niet veranderd. De onderwerpen waarbij de begeleiding veel klachten en/of wensen aangaven zijn uitgebreider nagevraagd in de interviews dan de onderwerpen waarbij dit niet het geval was. De onderwerpen die uitgebreider zijn nagevraagd waren: aanbod, presentatie, smaak, temperatuur en portiegrootte.
De interviews namen gemiddeld 15 minuten in beslag per geïnterviewde. Bij alle interviews waren beide onderzoekers aanwezig. Het aantal interviews dat afgenomen werd is evenredig verdeeld over de twee onderzoekers. Alle interviews zijn opgenomen met een voice recorder op de telefoon en met gebruik van Microsoft Word 2016 uitgewerkt. Voor deze opnames is voorafgaand aan het interview toestemming gevraagd aan de geïnterviewde.
11 De interviews zijn volgens het vooraf opgestelde format van het interview uitgewerkt. Het is
uitgewerkt via een integrale weergave (14), een volledige weergave van vraag en antwoord. Indien mogelijk zal er letterlijk opgeschreven worden wat er gezegd wordt met gebruik van de voice
recorder. Indien een bewoner zeer langdradig van stof was of afdwaalde, mogelijk in verband met de verstandelijke handicap, is alleen de informatie die van toepassing was voor dit onderzoek
uitgewerkt.
Verwerken gegevens
Alle informatie over de klachten en wensen die naar voren zijn gekomen uit de interviews en enquêtes zijn verwerkt in Microsoft Excel 2016. Hierbij is gekeken naar welke klachten en wensen er waren en de frequentie hiervan. Deze uitkomsten zijn geordend per onderwerp en per ondervraagde groep (begeleiders en bewoners). Er is gebruik gemaakt van beschrijvende statistiek. De frequentie is op rationiveau gemeten. Er is gekeken naar de frequentie om bij het geven van het advies duidelijk aan te kunnen geven welke klachten het meest voor komen en hoe groot dit probleem werkelijk is. Verder is er gekeken naar hoe belangrijk bepaalde onderwerpen werden gevonden. Hiervoor is in de enquête de beoordelingsschaal gebruikt. Per beoordelin0gsschaal is een gemiddeld cijfer berekend. De gemiddelden zijn in het advies meegenomen om aan te geven welke onderwerpen belangrijk gevonden werden en, indien mogelijk, als eerst behandeld moeten worden.
Voor al deze analyses is Microsoft Excel 2016 geschikt. Dit is dan ook het programma dat gebruikt is om de gegevens te verwerken. Voor het verwerken van de informatie is het boek ‘Research. This is it!’ (13) geïnformeerd. Dit boek heeft de informatie verschaft over hoe gegevens het beste verwerkt en geanalyseerd konden worden. Er zijn twee losse analyses gemaakt: die van de bewoners en die van de begeleiders. Er is gebruik gemaakt van constante vergelijking. Bij de constante vergelijking worden codes met elkaar vergeleken. Hoewel er geen gebruik is gemaakt van coderen zijn de onderwerpen van de enquêtes en interviews overeenkomstig en te vergelijken. De constante vergelijking is ingedeeld per onderwerp van de enquête en interviews. Deze zijn vervolgens opgesplitst in klachten en wensen. Omdat de interviews gestructureerd zijn, werden de onderwerpen een voor een behandeld. Hierdoor staan de onderwerpen duidelijk afgebakend. Daarom was het niet nodig om de interviews in de analyse te coderen (12). Met gebruik van de constante vergelijking zijn de klachten en wensen per onderwerp vergeleken. Daarnaast zijn de interviews wel gelabeld op basis van de gebruikte informatie zodat het duidelijk is welke informatie uit het interview gebruikt is en welke informatie niet. Zie voor de uitgewerkte en gelabelde
12
5. Resultaten
In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten over de warme maaltijd beschreven. Er is onderscheid gemaakt tussen de resultaten van de enquêtes en de resultaten van de interviews. Bij het beschrijven van de resultaten is de volgorde aangehouden van de onderwerpen zoals die in de enquêtes en interviews zijn opgesteld, zie bijlage II en III.
Eerst worden de resultaten van de enquêtes, die ingevuld zijn door de begeleiding van Philadelphia locatie de Luifel, weergegeven. Hierin worden onder andere de klachten en wensen beschreven. Vervolgens zijn de belangrijkste resultaten van de interviews, die bij de bewoners zijn afgenomen, weergegeven.
5.1 Resultaten enquête begeleiding
De begeleiding bestaat uit 15 personen. De respons op de enquête bestond uit 10 personen. De non-respons bestond uit vijf personen, de reden hiervoor is onbekend.
Aanbod
Uit de enquêtes is naar voren gekomen dat 50% (n=5) van de begeleiders tevreden is met het aanbod van de warme maaltijd vanuit Huuskes en dat 40% (n=4) het aanbod beperkt vindt. Wat betreft de variatie in het aanbod van de warme maaltijd vindt 60% (n=6) de variatie bij locatie de Luifel beperkt, 20% (n=2) vindt het onvoldoende gevarieerd, één begeleider vindt het voldoende gevarieerd en één begeleider vindt de variatie in het aanbod uitgebreid. In figuur 2 zijn de wensen van de begeleiding wat betreft de variatie in het aanbod van de warme maaltijd weergegeven. Meerdere keuzes waren mogelijk. 50% (n=5) van de begeleiding wil meer verschillende buitenlandse keukens zien in het maaltijdaanbod op locatie de Luifel. De gegeven antwoorden bij keuzemogelijkheid ‘anders, namelijk’ waren: van alle keuzemogelijkheden meer zien (n=2), vers eten (n=1) en keuzemenu’s (n=1).
Figuur 2. Wensen begeleiding voor het aanbod van de warme maaltijd op locatie de Luifel (n=10) Levering
50% (n=5) van de begeleiding gaf aan dat de leveringen altijd foutloos zijn. De andere 50% (n=5) gaf aan dat er af en toe een fout gemaakt wordt in de levering van een bestelling wordt in de levering van een bestelling. Als kanttekening werd door één begeleider aangegeven dat de tijdstippen van de leveringen op locatie de Luifel niet ideaal zijn.
Opwarmen en uitserveren
Bij de vragen over het opwarmen van de warme maaltijd gaf 20% (n=2) aan dat het opwarmen te veel tijd kost. De redenen die hiervoor werden aangedragen waren inefficiënt werken (n=1) en dat een deel van het eten al koud is wanneer het wordt uitgeserveerd (n=1).
13 In figuur 3 staan de wensen van de begeleiders over de algemene presentatie van de warme maaltijd weergegeven. De meest gegeven antwoorden waren: ‘maaltijd mooier opmaken’, ‘kleurrijker’ en ‘andere stoelen’. Bij ‘anders, namelijk’ werden wensen gegeven als: meer variatie en minder
ongezonde maaltijden (n=1), dat cateraar Huuskes de basis in handen heeft en ervoor kan zorgen dat de maaltijden er zelf al aantrekkelijker uitzien bij levering (n=1) en grotere portiegroottes (n=2).
Figuur 3. Wensen begeleiding algemene presentatie warme maaltijd op locatie de luifel (n=10) Smaak
Bij de vragen over de smaak van de verschillende componenten in de warme maaltijd zijn
verschillende resultaten naar voren gekomen. Wat betreft het toevoegen van zout door Huuskes aan het groentecomponent is 60% (n=6) van de begeleiders van mening dat er teveel zout wordt
toegevoegd. Voor het vlees/vis/vegetarisch component gaf 80% (n=8) van de begeleiding aan dat er teveel zout door de cateraar wordt toegevoegd, voor het zetmeelcomponent was dit 60% (n=6) en voor de eenpansgerechten was dit 50% (n=5). Over het toevoegen van overige kruiden door Huuskes aan de warme maaltijd is 60% (n=6) van mening dat er te weinig overige kruiden worden toegevoegd aan het groentecomponent. Voor het vlees/vis/vegetarisch component was dit 70% (n=7) en voor het zetmeelcomponent 60% (n=6). Bij de eenpansgerechten gaf 50% (n=5) aan dat er te weinig overige kruiden worden toegevoegd. Zowel de smaak van de jus als de sauzen is door 60% (n=6) van de begeleiding beoordeeld als smaakloos. 40% (n=4) van de begeleiding gaf aan de salade smaakloos te vinden.
Geur
80% (n=8) van de begeleiding gaf aan dat de warme maaltijd te weinig geur heeft. Eén begeleider vindt de geur smakelijk en één begeleider vindt dat de warme maaltijd te veel geur heeft.
Temperatuur
40% (n=4) gaf aan dat de warme maaltijd niet warm genoeg is bij het opdienen. 60% (n=6) is van mening aan dat de temperatuur bij het opdienen per keer verschilt.
Consistentie
Bij de vragen over consistentie was het geven van meerdere antwoorden mogelijk.
80% (n=8) van de begeleiding gaf aan dat het groentecomponent te gaar is. Eén begeleider vindt het groentecomponent te hard en één begeleider gaf bij de antwoordmogelijkheid ‘anders, namelijk’aan dat de garing van het groentecomponent wisselend is.
14 Wat betreft het vlees/vis/vegetarisch component is 50% (n=5) van de begeleiding van mening dat dit component taai is en 50% (n=5) dat dit component droog is. Hiervan gaf 20% (n=2) van de
begeleiding bij de antwoordmogelijkheid ‘anders, namelijk’ nog aan dat de garing wisselend is. 30% (n=3) van de begeleiding gaf aan dat het zetmeelcomponent van de warme maaltijd hard is. 40% (n=4) gaf aan dat dit component precies goed wordt gegaard. 20% (n=2) van de begeleiding gaf daarnaast bij ‘anders, namelijk’ aan dat de garing wisselend is.Eén van de begeleiders gaf als opmerking bij ‘anders, namelijk’ aan dat de rijst te hard is, twee begeleiders gaven aan dat de garing per keer wisselt.
Portiegrootte
60% (n=6) van de begeleiding vindt de portiegrootte voor alle componenten in het geheel te klein en 40% (n=4) van de begeleiding vindt de portiegrootte voldoende.
In figuur 4 is per component de meningen over de portiegroottes bij levering weergegeven. De portiegroottes van het groentecomponent (80%), zetmeelcomponent (70%) en de jus (60%) zijn als te klein beoordeeld.
Figuur 4. Portiegrootte warme maaltijd bij levering door Huuskes (n=10)
In figuur 5 zijn de meningen over de portiegroottes per component per geserveerde maaltijd weergegeven. De portiegroottes van de volledige maaltijd (60%), groentecomponent (80%), vlees/vis/vegetarisch component (90%) zetmeelcomponent (70%) en jus (60%) zijn als te klein beoordeeld.
15 Aan de begeleiding is gevraagd om bij verschillende onderwerpen een waarderingscijfer te geven op een schaal van 1 tot 10. In tabel 1 staan de gemiddelde cijfers per onderwerp weergegeven. De begeleiding vindt de variatie in het maaltijdaanbod, smaak van de warme maaltijd en de temperatuur het meest belangrijk met een 9 als gemiddeld cijfer, waarbij 1 staat voor minst belangrijk en 10 voor meest belangrijk. Daarnaast is de begeleiding het minst tevreden over de aantrekkelijkheid van de warme maaltijd. Deze scoort een 4,2 op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 staat voor zeer onaantrekkelijk en 10 voor zeer aantrekkelijk. De hoeveelheid tijd dat het opwarmen in beslag neemt op locatie de Luifel krijgt een 3,9 als cijfer op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 voor weinig tijd staat en 10 als veel tijd.
16
5.2 Resultaten interviews bewoners
De populatie van de bewoners bestaat uit 20 bewoners. Negen van deze bewoners bleken in staat een interview te geven. In bijlage III zijn de uitgewerkte interviews terug te lezen.
Aanbod
De afwisseling in het aanbod van de warme maaltijd is door 66,7% (n=6) van de bewoners beoordeeld als te weinig. Op de vraag wat de bewoners vaker zouden willen eten waren veel verschillende antwoorden. Alle antwoorden zijn weergegeven in figuur 6. De meest gegeven antwoorden zijn spinazie (n=3) en pannenkoeken (n=3).
Figuur 6. Wensen bewoners voor het aanbod van de warme maaltijd op locatie de Luifel (n=9) Presentatie
Wat betreft de presentatie van de warme maaltijd gaf 33,3% (n=3) van de bewoners aan de warme maaltijd er niet lekker uit te vinden zien en de overige 66,7% (n=6) vindt de warme maaltijd er wel lekker uitzien. 44,4% (n=4) van de bewoners gaf aan ontevreden te zijn over de woonkamer. 22,2% (n=2) gaf aan dat de stoelen te laag zijn en één bewoner gaf aan de woonkamer saai te vinden. 22,2% (n=2) van de bewoners heeft aangegeven dat zij meer aanspraak willen in de woonkamer tijdens het eten van de warme maaltijd. Hiermee wordt bedoeld dat de bewoners vaker een praatje zouden willen maken met de begeleiding en de andere bewoners.
Smaak
77,8 % (n=7) van de bewoners vindt het groentecomponent lekker. Eén bewoner vindt de groenten niet lekker. De non-respons op deze vraag was één bewoner. 44,4% van de bewoners (n=4) vindt het vlees/vis/vegetarisch component lekker. Eén bewoner gaf aan dit component niet lekker te vinden en één van de bewoners gaf aan dat het wisselend is. De non-respons op deze vraag was 22,2% (n=2). Het zetmeelcomponent is door 88,9% (n=8) als lekker beoordeeld. De non-respons op deze vraag was één bewoner.
Van de bewoners vindt 55,6% (n=5) de sauzen lekker. Eén bewoner vindt de sauzen niet lekker. 33,3% (n=3) neemt geen saus bij het eten, omdat zij niet van sauzen houden. De jus is door 88,9% van de bewoners (n=8) als lekker beoordeeld en door één bewoner als niet lekker. Deze bewoner gaf aan de jus te waterig te vinden.
17 Geur
De geur van de warme maaltijd vindt één bewoner niet lekker. 55,6% (n=5) van de bewoners had hier geen mening over.
Temperatuur
55,6% (n=5) van de bewoners gaf aan de warme maaltijd te koud te vinden. Eén bewoner vindt de maaltijd te warm en twee bewoners gaven aan de temperatuur wisselend te vinden. De non-respons op deze vraag was één bewoner. Opmerkingen die geplaatst werden bij deze vraag waren dat koud eten niet lekker is en dat het eten mogelijk koud is doordat er vooraf gebeden wordt.
Consistentie
De gaarheid van de groenten werd door twee bewoners als hard beoordeeld, hoewel beide bewoners aangaven dat dit niet altijd zo is. De non-respons op deze vraag was 33,3% (n=3), één bewoner kon deze vraag niet beantwoorden in verband met een vloeibaar dieet.
33,3% (n=3) van de bewoners gaf aan de gaarheid van het vlees/vis/vegetarisch component precies goed te vinden. De non-respons op deze vraag was 33,3% (n=3). Eén bewoner kon deze vraag niet beantwoorden in verband met een vloeibaar dieet.
De gaarheid van het zetmeelcomponent werd door 44,4% van de bewoners (n=4) als precies goed ervaren en is door één bewoner als te gaar beoordeeld. De non-respons op deze vraag was 33,3% (n=3). Eén bewoner kon deze vraag niet beantwoorden in verband met een vloeibaar dieet. Portiegrootte
44,4% (n=4) van de bewoners vindt de portiegrootte van de maaltijd te klein. De non-respons op deze vraag was één bewoner.
Eén van de bewoners gaf aan dat het vlees/vis/vegetarische component altijd voldoende is, maar dat er vaak te weinig van het groentecomponent en zetmeelcomponent is.
In figuur 7 zijn de antwoorden op de vraag waar de bewoners grotere porties van op hun bord willen krijgen, weergegeven. De meest gegeven antwoorden zijn ‘jus’ en ‘nergens van’.
18
6. Discussie
In dit hoofdstuk worden de meest opvallende resultaten bediscussieerd met gebruik van wetenschappelijke literatuur.
Uit het onderzoek naar de warme maaltijd bij Philadelphia de Luifel blijkt dat er verschillende klachten en wensen bestaan vanuit de begeleiding en de bewoners. De klachten en wensen van de begeleiding zijn voornamelijk op het gebied van aanbod, uitserveren, smaak, geur, consistentie en portiegrootte. Bij de bewoners waren de klachten en wensen op het gebied van aanbod,
temperatuur en portiegrootte.
De meest opvallende resultaten van het onderzoek zijn:
- 60% van de begeleiders vindt de variatie in het aanbod van de Luifel beperkt en 66,7% van de bewoners vindt de variatie onvoldoende.
- De aantrekkelijkheid van de maaltijd krijgt een gemiddeld cijfer van een 4,2 van de begeleiders. Daar tegenover staat dat 66,6% van de bewoners de maaltijd er lekker uit vinden zien.
- De begeleiding beoordeelt de smaak van alle onderdelen van de maaltijd gemiddeld als te zout en vindt dat de warme maaltijd te weinig andere kruiden bevatten.
- 80% van de begeleiding geeft aan de maaltijd geurloos te vinden. Bij de bewoners is dit 11,1%. - 40% van de begeleiding geeft aan dat de warme maaltijd niet warm genoeg is bij uitserveren, bij
de bewoners is dit 55,6%. 22,2% van de bewoners geeft aan dat de temperatuur wisselend is. - 80% van de begeleiding geeft aan dat het groentecomponent te gaar is, 50% vindt het
vlees/vis/vegetarisch component taai, 50% vindt het droog.
- 50% van de bewoners geeft aan dat de portiegrootte onvoldoende is. Bij de begeleiders is dit 60%.
De resultaten worden in dit hoofdstuk verder per onderwerp besproken en bediscussieerd.
Aanbod
40% van de begeleiding geeft aan dat het aanbod vanuit Huuskes beperkt is. Wat betreft de variatie in het aanbod bij Philadelphia de Luifel vindt 60% van de begeleiders het beperkt en 20% de variatie onvoldoende. 66,6% van de bewoners vindt de variatie in het aanbod bij de Luifel onvoldoende. Deze resultaten uit het onderzoek komen overeen met onze hypothese, waarin staat dat er vermoedelijk te weinig variatie in de warme maaltijd is. Uit onderzoek in een Amerikaans ziekenhuis, dat
gespecialiseerd is in oncologie, blijkt dat keuzevrijheid een belangrijk onderdeel van de
maaltijdbeleving is. Maaltijdtevredenheidsscores waren significant hoger bij patiënten die zelf hun maaltijden konden kiezen ten opzichte van de patiënten die dit niet konden (15). Daarnaast bevestigt een ander onderzoek dat variatie de tevredenheid over de maaltijd verhoogt (16). De resultaten van dit onderzoek laten zien dat de meerderheid van begeleiders en bewoners ontevreden is over de variatie van de warme maaltijd. Gezien de ontevredenheid over de variatie bij de Luifel groter is dan de ontevredenheid over het aanbod van Huuskes zou geconcludeerd kunnen worden dat er meer gevarieerd kan worden in de bestellingen die bij Huuskes gedaan worden. Dit zou kunnen leiden tot een grotere waardering van de warme maaltijd bij de bewoners en de begeleiding.
19 Uitserveren
Uit onderzoek blijkt dat de presentatie van een maaltijd op het bord een belangrijk onderdeel is voor de waardering van de maaltijd. De tevredenheid van de maaltijd hangt vaak samen met de
presentatie van de maaltijd (17). De begeleiding geeft de aantrekkelijkheid van de maaltijd een gemiddeld cijfer van een 4,2. 50% geeft aan dat zij een mooiere presentatie van de maaltijd willen en 50% geeft aan meer kleur in de maaltijden te willen zien.
Het belang van kleur wordt bevestigd in een onderzoek naar de maaltijdbeleving bij het Leger de Heils. Uit dit onderzoek blijkt dat kleur belangrijk is voor de smaakidentificatie en er meer wordt geconsumeerd als producten een natuurlijke kleur hebben. Wanneer de kleur van een maaltijd niet overeenkomt met de verwachting, dan wordt het eten niet geaccepteerd (18). Daarnaast geeft 33,3% van de bewoners aan de warme maaltijd er niet lekker uit te vinden zien. Deze cijfers wijzen erop dat de warme maaltijd onvoldoende aantrekkelijk wordt gepresenteerd. Het verbeteren van de
presentatie van de maaltijd kan ook een verbetering teweegbrengen in de algehele waardering van de warme maaltijd.
Uit onderzoek blijkt dat de ambiance belangrijk is voor de waardering van een maaltijd.
Voedingsexperts bij het Maxima Medisch Centrum zijn ervan overtuigd dat de ambiance voor 70% de beleving van een maaltijd bepaald (19). 40% van de begeleiding geeft aan meer ambiance in de woonkamer te willen. De resultaten van de interviews wijzen uit dat het overgrote gedeelte van de bewoners de woonkamer sfeervol genoeg vinden. 50% van de begeleiding geeft aan andere stoelen te willen. Dit werd ook beaamd door 22,2% van de bewoners. Daarnaast was opvallend dat 22,2% van de bewoners aangeeft meer aanspraak te willen tijdens een maaltijd. Uit een onderzoek in het Maxima Medisch Centrum blijkt dat speciaal opgeleide voedingsassistenten met veel persoonlijke aandacht voor de patiënten de ambiance ten goede komt. Na de invoering van het nieuwe
uitserveerconcept is de waardering van de warme maaltijd bij het Maxima Medisch Centrum van een 6,3 naar een 8 toegenomen (19). Uit een ander onderzoek komt ook naar voren dat persoonlijk contact met de persoon die het eten uitserveert als prettig wordt ervaren (20). Onderzoek op een psychogeriatrische afdeling van een verpleeghuis in Nederland merkten een aantal medewerkers een verschil op in het gedrag van de bewoners tijdens de maaltijdmomenten. De medewerkers gaven aan dat de bewoners zich minder geïrriteerd gedroegen tijdens de maaltijden sinds er aandacht aan de maaltijdambiance is besteed (21). Hieruit kan opgemaakt worden dat een aantal aanpassingen in het uiterlijk van de huiskamer en meer persoonlijke aandacht voor de bewoners mogelijk kan leiden tot een verhoogde waardering van de warme maaltijd.
Een concept wat inspeelt op het vergroten van de huiselijke sfeer en meer persoonlijk contact bij de maaltijd is ‘family style dinners’. ‘Family style dinners’ houdt in dat de maaltijd in schalen op tafel wordt gezet en het eten aan tafel opgeschept wordt. Er is onderzoek gedaan naar ‘family style dinners’ in een Nederlands verzorgingstehuis. De maaltijdbeleving werd hierbij positief beïnvloed door huiselijke sfeer, meer persoonlijk contact met de medewerkers en blootstelling aan de geur van de maaltijd bij het uitserveren (22).
Andere factoren die van invloed zijn op de ambiance zijn verlichting en muziek. Volgens een onderzoek naar de maaltijdbeleving bij het Leger des Heils speelt licht ook een rol in de
maaltijdbeleving. Zo blijkt dat helder licht mensen actiever maakt en leidt tot een kort verblijf in de cafetaria, terwijl warm licht ontspannend werkt en leidt tot een langer verblijf (18). Muziek kan invloed hebben op de voedingsinname. Er is aangetoond dat de voedingsinname toeneemt wanneer er muziek tijdens het eten van maaltijd wordt afgespeeld (23). Ook zou muziek tijdens de maaltijden een positief effect kunnen hebben op onrust, depressie, angst en participatie (21). Mogelijk dat het draaien van muziek in de woonkamer een positief effect kan hebben op de maaltijdbeleving.
20 Smaak
De begeleiding is van mening dat er te weinig kruiden toegevoegd worden door Huuskes aan alle onderdelen van de warme maaltijd. Dit is ook bevestigd uit een ander onderzoek, waar de
tevredenheid van de warme maaltijd is onderzocht. Hieruit kwam naar voren dat de maaltijden het laagst scoren op het onderdeel ‘kruiden’ in de warme maaltijd (24). Ook is dit resultaat in
overeenstemming met onze hypothese dat de maaltijden als flauw beoordeeld zouden kunnen worden.
De begeleiding beoordeelt de smaak van alle onderdelen van de maaltijd gemiddeld als te zout. Dit kwam niet naar voren uit onze hypothese. Hierin werd juist verwacht dat de maaltijd als te flauw beoordeeld zou worden. Dit kwam ook naar voren uit een tevredenheidsonderzoek bij ouderen, waar onder andere onderzoek gedaan werd naar de kwaliteit van de warme maaltijd van een maaltijd-aan-huis programma. Hieruit kwam naar voren dat de warme maaltijd juist te weinig zout bevat (24).
Het belang van een goede smaak en smaakidentificatie komt ook naar voren uit een rapport van het Leger des Heils. Een goede smaak en smaakidentificatie zorgen voor een verhoogde
maaltijdwaardering (18). Het aanpassen van de smaak van de maaltijden aan de wensen van de begeleiders en bewoners kan leiden tot een verhoogde maaltijdwaardering.
Geur
De warme maaltijd wordt door 80% van de begeleiders als geurloos beoordeeld. Ook één bewoner gaf aan de geur niet smaakvol te vinden. Uit onderzoek blijkt dat de geur van een maaltijd van invloed is op de eetlust, keuze en inname van voedsel (25). Ook uit een rapport over maaltijdbeleving van het Leger des Heils blijkt dat wanneer een persoon een maaltijd ruikt, dit de smaakbeleving verhoogt. Daarnaast moet rekening gehouden worden met het feit dat oudere mensen, zoals bij locatie de Luifel, een verminderd smaak- en reukvermogen hebben. Het veredelen van de geur met geurstoffen kan een mogelijke oplossing bieden (18). Mogelijk dat het verbeteren van de geur van de maaltijd een positief effect heeft op de eetlust en daarmee de waardering van de maaltijd.
Temperatuur
40% van de begeleiding en 65,5% van de bewoners geeft aan dat de warme maaltijd niet warm genoeg is bij het uitserveren. 25% van de bewoners geeft aan dat de temperatuur wisselend is. De hypothese is in overeenstemming met de klachten van de bewoners over een te lage temperatuur. Het is opvallend dat de meerderheid van de begeleiding de warme maaltijd bij het uitserveren wél warm genoeg vindt. Uit een onderzoek naar de tevredenheid over de warme maaltijd bij patiënten van drie ziekenhuizen kwam naar voren dat zij het meest tevreden waren over de temperatuur van de maaltijd (24). Dit is tegenstrijdig met de resultaten van ons onderzoek. Uit een ander
tevredenheidsonderzoek naar de warme maaltijd in het Rush University Medical Center in Chicago kwam naar voren dat 93,7% van de patiënten ‘negatief’ invulde op de vraag naar de tevredenheid over de temperatuur van de warme maaltijd (26). Dit is in overeenstemming met onze hypothese. In iedere instelling wordt gebruik gemaakt van andere opwarmmethoden. Mogelijk dat dit het verschil verklaart. Uit onderzoek blijkt ook dat de temperatuur een belangrijk onderdeel is van de waardering van een maaltijd (27). Het is voor Philadelphia de Luifel dus wenselijk de beoordeling van de temperatuur te verbeteren om zo de maaltijdwaardering te verhogen.
21 Consistentie
80% van de begeleiding geeft aan dat het groentecomponent te gaar is. 10% van de begeleiding gaf aan dat de garing van het groentecomponent wisselend is. Dit is tegenstrijdig met een
tevredenheidsonderzoek naar warme maaltijden aan huis, waar naar voren kwam dat sommige cliënten van mening waren dat de groenten juist te hard waren (28). Het resultaat komt echter wel overeen met onze hypothese dat het groente onderdeel als te gaar beoordeeld zou worden.
50% van de begeleiders van locatie de Luifel geeft aan dat het vlees/vis/vegetarisch component taai is. 50% vindt dit component droog. Hierbij geeft 20% van de begeleiding aan dat de garing wisselend is Dit is in overeenstemming met een onderzoek, waaruit naar voren kwam dat het vleescomponent van de warme maaltijd ook als taai beoordeeld werd (28). Daarnaast is het in overeenstemming met onze hypothese dat het vlees/vis/vegetarisch component van de maaltijd als taai zou worden beoordeeld.
Er is geen vergelijkbare literatuur over de garing van het zetmeelcomponent bij maaltijden in de gezondheidszorg. Het is dus onduidelijk of de uitkomsten van dit onderzoek overeenkomen met de maaltijden van andere zorginstellingen en cateraars.
Een verklaring voor de wisselende garing zou kunnen zijn dat locatie de Luifel geen gebruik maakt van een gestandaardiseerde procedure bij het opwarmen van de warme maaltijd, waardoor de consistentie kan verschillen. Echter wordt dit idee niet ondersteund door literatuuronderzoek waaruit naar voren komt dat dat de regenereeroven een geleidelijke warmteverdeling heeft waarbij grotere porties makkelijk verwarmd kunnen worden. Daarnaast is het proces van regenereren over het algemeen geautomatiseerd met betrekking tot temperatuur en tijdsduur waardoor de kwaliteit van het eten goed bewaakt wordt (18).
Er is geen literatuur over de invloed van de garing op de tevredenheid van de consument. Echter komt de garing wel als klacht naar voren in ons onderzoek. Onze verwachting is dat wanneer de klachten over de garing verholpen kunnen worden, dit de maaltijdwaardering zal verhogen. Portiegrootte
Uit onderzoek blijkt dat de beleving van een portiegrootte, zowel te klein als te groot, correleert met de tevredenheid over de maaltijd (17). De portiegrootte van de warme maaltijd wordt door 60% van de begeleidingvan locatie de Luifel als te klein beoordeeld. Hierbij gaat het voornamelijk om te weinig groente (80%), het zetmeelcomponent (70%) en de jus (60%). 50% van de bewoners geeft aan de portiegrootte te klein te vinden. Deze uitkomst is in overeenstemming met de hypothese, waarin verwacht werd dat de portiegrootte van de maaltijd als te klein zou worden beoordeeld. Hierbij geven ook twee bewoners aan meer groenten te willen en drie bewoners meer jus. Uit deze cijfers kan geconcludeerd worden dat de portiegrootte van de warme maaltijd onvoldoende is,
voornamelijk met betrekking tot de groenten, het zetmeelcomponent en de jus.
Grotere porties kunnen mogelijk leiden tot een hogere waardering van de warme maaltijd.Uit een onderzoek bij drie verpleeghuizen voor ouderen blijkt dat wanneer ouderen zelf de hoeveelheid vlees of groente mogen bepalen, het plezier in het eten van de maaltijd toenam (29). Omdat de juiste portiegrootte per persoon verschilt, is het wenselijk om, indien mogelijk, de persoon zelf de
22 De portiegrootte voor een verstandelijk gehandicapte persoon kan mogelijk het beste bepaald worden door een diëtist. Uit literatuur komt naar voren dat onder- en overgewicht veelvoorkomende problemen zijn bij verstandelijk gehandicapten. Deze kunnen het gevolg zijn van een syndroom dat voedselweigering of extreme fixatie op eten veroorzaakt maar kan ook het gevolg zijn van
lichamelijke beperkingen. Het is daarom van groot belang dat de diëtist kijkt naar hoeveel voeding een verstandelijk gehandicapte persoon nodig heeft (3).
Sterke en zwakke punten
De steekproef voor dit onderzoek is klein. Dit komt echter doordat Philadelphia de Luifel een kleine locatie is. Mogelijk is het raadzaam om in de toekomst dit onderzoek op grotere schaal uit te voeren, bijvoorbeeld op alle locaties van Philadelphia en de uitkomsten van deze onderzoeken te vergelijken met dit onderzoek. Voor dit onderzoek betekent het dat onze resultaten mogelijk onderhevig zijn aan het zogenaamde ‘power probleem’. Doordat het aantal metingen gering is, is het moeilijk de
validiteit te meten. Ook is het moeilijk om het onderscheid te maken tussen werkelijke verschillen en natuurlijke variatie (12).
Het totale aantal geënquêteerde begeleiders (n=10) viel lager uit dan gewenst. In totaal zijn er 15 begeleiders werkzaam bij Philadelphia de Luifel. Het betrouwbaarheidsniveau is daardoor 70% bij een foutmarge van 10% en een spreiding van 50%. Dit is lager dan het streven van 90%
betrouwbaarheidsniveau. De reden van de lage respons is onbekend. De enquête heeft in totaal 17 dagen online gestaan. De grote non-respons is een zwak punt van dit onderzoek. Hierdoor zijn de resultaten minder betrouwbaar en mogelijk minder representatief voor de gehele populatie. In de resultaten is veel variatie, waarmee bedoeld wordt dat de meningen uiteenlopen. Het is wenselijk om de meningen volledig in kaart te brengen. Daarnaast is het mogelijk zo dat personen die mogelijk weinig klachten hebben, het nut van het invullen van de enquête niet hebben ingezien. Mogelijk is het raadzaam om verder onderzoek te doen om na te gaan waarom sommige begeleiders de enquête niet hebben ingevuld.
Het totale aantal geïnterviewde bewoners (n=9) viel ook lager uit dan gewenst. In totaal waren er 14 bewoners in staat om een interview te geven. Het betrouwbaarheidsniveau van de afgenomen interviews is hierdoor 60% bij een foutmarge van 10% en een spreiding van 50%. Dit is lager dan het streven van 90% betrouwbaarheidsniveau. De redenen voor de lage respons waren dat een aantal bewoners niet aanwezig waren of sliepen. Bij toekomstig onderzoek is het raadzaam de interviews op meerdere dagen te houden om zo de kans te vergroten dat alle bewoners geïnterviewd kunnen worden.
De betrouwbaarheid van de interviews kan in twijfel getrokken worden. Het is moeilijk in te schatten in hoeverre een verstandelijk gehandicapte persoon in staat is om de vragen te begrijpen en
zijn/haar mening uit te drukken. Het is dus onduidelijk of de resultaten van de interviews ook werkelijk de meningen van de bewoners weergeven. Wij hebben bij het ontwikkelen van de interviews feedback gevraagd aan de praktijkbegeleiders om de interviews zo dicht mogelijk bij het niveau van de bewoners te brengen. Echter zijn de interviews afgenomen zonder ervaring in het werken met verstandelijk gehandicapten. Mogelijk dat het voor toekomstig onderzoek wenselijk is om interviews af te laten nemen door personen die ervaring hebben in het communiceren met verstandelijk gehandicapten. In het geval van Philadelphia zou dit gedaan kunnen worden door hun begeleiders. Het risico hiervan is echter dat de begeleiders het interview sturen op basis van hun eigen mening. In dat geval is het beter om de interviews door een externe neutrale partij af te laten nemen.
23 Een sterk punt van dit onderzoek is dat het onderzoek voor andere locaties van Philadelphia
makkelijk reproduceerbaar is. Er is een format voor zowel de enquête als het interview wat herhaald kan worden. Ook kan het onderzoek gereproduceerd worden bij andere organisaties. Omdat iedere organisaties echter anders werken zullen er mogelijk aanpassingen gedaan moeten worden aan de vragen van de enquête en het interview.
Een ander sterk punt van dit onderzoek is de hoge validiteit van de vragenlijst van zowel de enquêtes als de interviews. Dit houdt in of er gemeten is wat er gemeten moest worden. Een hoge validiteit betekent een hoge betrouwbaarheid (9,12). Dit hebben wij geoptimaliseerd door de onderwerpen in dit onderzoek aan te laten sluiten bij de meest voorkomende onderwerpen die naar voren zijn gekomen uit het vooronderzoek bij locatie de Luifel en uit de literatuur. Door middel van literatuuronderzoek en de uitkomsten van het vooronderzoek waren wij in staat mogelijke verbanden te leggen en een hypothese op te stellen (9). Ook onze praktijkbegeleiders hebben waardevolle toevoegingen gedaan aan deze vragenlijsten.
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de tevredenheid over maaltijdconcepten bij zorginstellingen. Echter is dit onderzoek uniek in het feit dat het onderzoek doet naar de
tevredenheid over de warme maaltijd bij verstandelijk gehandicapten. Er is nog weinig inzicht in het verschil tussen wat een niet verstandelijk gehandicapte persoon belangrijk vindt in een maaltijd en wat een verstandelijk gehandicapte persoon belangrijk vindt in een maaltijd. Ondanks dat het doel van dit onderzoek niet was om hierin inzicht te verkrijgen, hopen wij dat het een startpunt kan zijn voor andere onderzoeken naar maaltijdwaardering onder verstandelijk gehandicapten.
24
7. Conclusie
Met behulp van de resultaten van het onderzoek onder de verstandelijk gehandicapte bewoners (50+) van Philadelphia de Luifel en haar begeleiders en het vooronderzoek (1), wordt in dit hoofdstuk antwoord gegeven op de hoofdvraag:
‘Wat zijn de klachten en wensen wat betreft de warme maaltijd voor de verstandelijk gehandicapte
bewoners (50+) en de begeleiding van Philadelphia de Luifel?’
Het doel van het onderzoek was om de klachten en wensen in kaart te brengen, om vervolgens aanbevelingen te kunnen doen, die leiden tot het verminderen van klachten van drie klachten naar één klacht per week en het vervullen van de wensen van de bewoners en begeleiders.
Bij de verwerking van de resultaten hebben we gekeken naar de klachten en wensen die bestaan over de warme maaltijd. De klachten en wensen van de bewoners en begeleiders over de warme maaltijd konden op die manier zo volledig mogelijk in kaart gebracht worden.
De voornaamste klachten en wensen die naar voren komen uit dit onderzoek zijn: te weinig variatie in het aanbod op locatie de Luifel, de maaltijden zijn onvoldoende warm, de maaltijden kunnen aantrekkelijker gepresenteerd worden, er kunnen aanpassingen aan de ambiance in de woonkamer gedaan worden, de maaltijden zijn te zout en er wordt onvoldoende gebruik gemaakt van overige kruiden, de maaltijd heeft te weinig geur en de portiegroottes zijn te klein.
De klachten en wensen komen deels overeen met onze hypothese. Zo werd door ons verwacht dat de variatie onvoldoende is, de portiegrootte als te klein zou worden beoordeeld, dat de smaak als smaakloos beoordeeld zou worden en dat zowel het vlees als de groente te gaar zou worden gevonden. Ook verwachtten wij dat de temperatuur van de maaltijd als onvoldoende warm zou worden beoordeeld. Daarentegen komen er ook resultaten uit dit onderzoek die wij niet hadden verwacht. Wij hadden niet verwacht dat er veel klachten zouden bestaan over de presentatie van de warme maaltijd en de wensen over de ambiance in de woonkamer. Ook hadden wij niet verwacht dat de maaltijden als te zout zouden worden beoordeeld. Daarnaast hadden wij ook niet verwacht dat de maaltijd als geurloos zou worden beoordeeld.
De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat de meest voorkomende klachten wat betreft de warme maaltijd teverhelpen zijn en de meest voorkomende wensen te vervullen zijn. Als de aanbevelingen opgevolgd worden, kunnen deze klachten verminderd of verholpen worden en de wensen vervuld worden. Wanneer er vervolgonderzoek wordt gedaan naar de implementatie van deze aanbevelingen en het effect hiervan, kan pas geconcludeerd worden of de aanbevelingen daadwerkelijk effectief zijn en of de drie klachten per week verminderd zijn naar maximaal één klacht per week.
25
8. Aanbevelingen
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de mogelijke verbeteringen en aanpassingen die gedaan kunnen worden om de klachten van de begeleiders en bewoners te verminderen of zelfs te verhelpen en om de wensen te vervullen. Hierbij wordt ook gekeken naar welke aspecten nog verder onderzoek vergen. Dit hoofdstuk is verdeeld in aanbevelingen voor Philadelphia de Luifel en haar begeleiders en voor de cateraar Huuskes.
8.1 Aanbevelingen aan Philadelphia de Luifel en haar begeleiders
AanbodTen aanzien van het aanbod van de warme maaltijd raden wij de begeleiders aan om meer te variëren in de keuzes van het weekmenu. Hierbij kan ook gekeken worden naar het vaker bestellen en variëren in gerechten uit buitenlandse keukens. Het is belangrijk om de bestellingen tussen de begeleiders af te stemmen, zodat zij niet hetzelfde bestellen voor verschillende dagen in de week. Daarnaast raden wij aan de bewoners, indien mogelijk, te betrekken in het keuzeproces van de maaltijden. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door de bewoners voor iedere dag van de week meerdere keuzes voor te leggen. Dan kan er vervolgens besteld worden op basis van de meest gekozen maaltijd(en). Er zou eventueel een keuzemenulijst ontwikkeld kunnen worden die samen met de bewoners per week ingevuld wordt.
Uitserveren
Om de maaltijdwaardering te verhogen adviseren wij de begeleiding van Philadelphia meer aandacht te besteden aan de manier waarop de maaltijd gepresenteerd wordt op het bord. Hierbij kan gedacht worden aan het toevoegen van meer kleur en door de maaltijden te garneren met verse kruiden. Om meer kleur toe te voegen aan de maaltijd kan eventueel gedacht worden aan het bestellen van kleurrijke groenten en sauzen. Ook kan er eventueel op locatie de Luifel nog een vers kleurrijk product toegevoegd worden zoals rauwkost met een felle kleur (wortel, komkommer, tomaat, sla etc.). Het gebruiken van garnering zorgt ook voor meer kleur in de maaltijd. In hoeverre dit binnen de mogelijkheden ligt zal door de begeleiding bepaald moeten worden.
Ten aanzien van de woonkamer adviseren wij Philadelphia de Luifel om te overwegen andere stoelen aan te schaffen. De Luifel zou eventueel zelf nog kunnen onderzoeken wat de exacte wensen zijn voor nieuwe stoelen. Ook het eventueel aanschaffen van ambiance verhogende middelen, zoals kaarsen of andere tafelverlichting, tafelkleden, muziek, (kunst)plantje op tafel, wanddecoratie etc. kan een hogere waardering van de warme maaltijd teweegbrengen.
Wij adviseren de begeleiders meer persoonlijke aandacht voor de bewoners te hebben tijdens het uitserveren en consumeren van de maaltijd. Indien dit niet mogelijk is, adviseren wij om te overwegen hiervoor vrijwilligers aan te stellen.
Smaak
Ten aanzien van de smaak adviseren wij de begeleiders eventueel zelf andere (verse) kruiden toe te voegen om de smaak te verhogen. Wat betreft het gebruik van zout zou de begeleiding kunnen overwegen om in het vervolg natriumarme maaltijden te bestellen wanneer zij bepaalde gerechten te zout vinden. Ook kan overwogen worden om specerijen op tafel te zetten zodat de bewoner eventueel zelf nog smaakmakers toe kan voegen. In hoeverre dit mogelijk is met verstandelijk gehandicapten zal bepaald moeten worden door de begeleiding.
26 Temperatuur
Ten aanzien van de temperatuur adviseren wij de begeleiders om de temperatuur, eventueel met een thermometer, te controleren om er zo voor te zorgen dat de maaltijden altijd voldoende warm zijn. De minimale temperatuur voor de maaltijd bij uitserveren is 60˚C. Voor reeds verwarmde producten is dit ook de minimum temperatuur voor voedselveiligheid. Indien er een nog niet eerder verwarmd product wordt opgewarmd is de minimum temperatuur 75˚C. De temperatuur moet altijd gemeten worden in de kern (30). Een ander advies is om de borden voor te verwarmen met behulp van bijvoorbeeld een bordenwarmer of de borden af te dekken bij het opdienen. Een laatste optie is dat de begeleiding van Philadelphia advies kan vragen over het opwarmen aan cateraar Huuskes. Portiegrootte
Ten aanzien van de portiegrootte adviseren wij, indien Huuskes haar portiegroottes niet aanpast, om extra groenten en meer van een zetmeelcomponent te bestellen voor de warme maaltijd. Daarnaast adviseren wij om meer jus te bestellen voor de warme maaltijd. Ook adviseren wij, indien mogelijk, de bewoners zelf de portiegrootte te laten bepalen. Mogelijk dat de diëtist hierin ook betrokken kan worden en de individuele portiegrootte kan bepalen.
8.2 Aanbevelingen aan cateraar Huuskes
UitserverenTen aanzien van het uitserveren van de maaltijd adviseren wij Huuskes om meer aandacht te besteden aan het uiterlijk van de maaltijd. Hierbij kan gedacht worden aan het gebruiken van meer kleur door verse, kleurrijke ingrediënten te gebruiken. Ook kan er kleur toegevoegd worden door het leveren van garnering voor de maaltijden.
Smaak
Ten aanzien van de smaak adviseren wij Huuskes minder zout te gebruiken in het groente-, vlees/vis/vegetarisch- en zetmeelcomponent. Indien blijkt dat de maaltijden vervolgens te weinig zout bevatten kan de begeleiding bij locatie de Luifel zelf zout toevoegen aan de maaltijd.
Wij adviseren Huuskes om meer gebruik te maken van andere (verse) kruiden om zo de smaak van de verschillende componenten van de warme maaltijd te verhogen.
Wij adviseren Huuskes om de smaak van de sauzen en jus te verhogen. Er kan eventueel nog
nagevraagd worden bij de begeleiding van de Luifel wat zij graag anders willen wat betreft de smaak van de jus en sauzen.
Geur
Ten aanzien van de geur adviseren wij Huuskes te onderzoeken hoe zij de geur van de maaltijden kunnen verhogen en verbeteren. Mogelijk dat er gebruik gemaakt kan worden van geurversterkers. Of dit wenselijk is, moet bepaald in overleg tussen Huuskes en Philadelphia de Luifel. Ook kan het gebruik van (verse) kruiden de geur versterken.
Consistentie
Ten aanzien van de consistentie adviseren wij Huuskes een betere controle uit te voeren op de garing van haar producten. Hierbij adviseren wij voornamelijk op te letten dat het groentecomponent en het vlees/vis/vegetarisch component niet de algemene aanbevolen bereidingstijd overschrijdt. Een andere eventuele oplossing is de begeleiders van de Luifel adviezen te geven over het opwarmen van de maaltijd zodat in dit opwarmproces de kwaliteit van de verschillende componenten optimaal gewaarborgd kan worden.
27 Portiegrootte
Ten aanzien van de portiegrootte adviseren wij Huuskes hun portiegrootte van het
groentecomponent en het zetmeelcomponent te vergroten, ook adviseren wij de hoeveelheid jus per portie te vergroten.
8.3 Aanbevelingen aan de diëtist
Dit onderzoek was gebaseerd op het in kaart brengen van de klachten en wensen over de warme maaltijd. Hierbij is niet gekeken naar de voedingswaarde van de maaltijd of de voedingsbehoefte van de bewoners. Echter is het wel belangrijk dat de diëtist dit te allen tijde waarborgt. Dit onderzoek kan als leidraad gebruikt worden voor het verhogen van de maaltijdwaardering. Echter zal er op
individueel niveau rekening gehouden moeten worden met speciale diëten zoals bijvoorbeeld een vloeibaar dieet of een natriumarm dieet. Ook is er voor de diëtist een rol weggelegd in het bepalen van de juiste portiegrootte per bewoner. Wij hopen dat de diëtist in samenwerking met de cateraar en de begeleiding op locatie de Luifel de maaltijden aan kan passen op basis van de klachten en wensen en tegelijkertijd de voedingswaarde en energiebehoefte per bewoner kan waarborgen.
28
9. Literatuurlijst
1. Mossel J, De Vries F. Vooronderzoek titel onbekend. December 2015.
2. Informatorium voor Voeding & Diëtetiek. Voedingsleer. Voedingsaspecten gehandicapten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 2013:1153-1176.
3. Huuskes.
http://www.huuskes.nl
4. Leenheer R. Boekblok cliënt & medezeggenschap in de zorg. Maaltijdvoorziening in de Gezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 2009:1004-1013.
5. Donini LM, Castellaneta E, Guglierlmi S et al. Improvement in the quality of the catering service of a rehabilitation hospital. Clinical Nutrition. Februari 2008;27(1):105-11.
6. Buekers D. Gehandicaptenzorg. Nutrinews. 2013;2:15.
7. Watters CA, Scorensen J, Fiala A, et al. Exploring patient satisfaction with foodservice through focus groups and meal rounds. Journal of the American Dietetic Association. Oktober
2003;103:1347-1349.
8. Baarda B, de Goede M, Kalmijn M. Basisboek enquêteren: handleiding voor het maken van een vragenlijst en het voorbereiden en afnemen van enquêtes. Derde druk. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; 2010.
9. Baarda B, de Goede M. Basisboek methoden en technieken: handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwantitatief onderzoek. Vierde druk. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; 2006.
10. Fischer T, Julsing M. Onderzoek doen. Eerste druk. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; 2007.
11. ThesisTools Online Enquêtes. www.thesistools.com
12. Boeije H. Analyseren in kwalitatief onderzoek: denken en doen. Tweede druk. Den Haag: Boom Lemma; 2014.
13. Baarda B. Research. This is it. Guidelines how to design, perform and evaluate quantitative and qualitative research. Tweede druk. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; 2014.
14. Hulshof M. Leren interviewen. Vijfde druk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff; 2007. 15. McLymont V, Cox S, Stell F. Improving patient meal satisfaction with room service meal delivery.
Journal of Nursing Care Quality. Januari 2003;18:27-37.
16. Watters CA, Scorensen J, Fiala A et al. Exploring patient satisfaction with foodservice through focus groups and meal rounds. Journal of the American Dietetic Association. Oktober
2003;103:1347-49.
17. Stanga Z, Zurflüh Y, Reselli M et al. Hospital food: a survey of patients’ perceptions. Clinical Nutrition. 2003;23:241-46.
18. Snels JCMA, Klein Gebbink SA. Smakelijk eten, Aandacht voor eten bij het Leger des Heils. Februari 2012.
19. Snels J, Wassenaar N, Maaltijdservice Máx à la Carte; Effecten van een nieuw maaltijdconcept binnen Maxima Medisch Centrum. Maart 2011;3.
20. Graaf de C, Kok FJ, Staveren van WA. The British Medical Journal. Mei 2006. 21. Kouwenhoven LS, Scheffers FR, Hoogeveen FR. Het effect van maaltijdambiance op
voedingsinname, lichaamsgewicht en kwaliteit van leven bij ouderen met dementie. NTVD. 2015;70(2).
22. Nijs KAND, Graaf de C, Siebelink E et al. Effect of Family-Style Meals on Energy Intake and Risk of Malnutrition in Dutch Nursing Home Residents: A Randomized Controlled Trial. Journal of Gerontology. 2005;61:935-942.
23. Castro JM, Stroebele N. Listening to music while eating is related to increases in people's food intake and meal duration.Appetite.2006 november;47(3):285-289.
29 24. Kim JM, Kang BH. Analysis of Intakes and Satisfaction of Patient Foodservice in Mid-Sized Hospital
Settings. Korean Journal of Nutrition. Augustus 2011.
25. Schiffman SS, Graham BG. Taste and smell perception affect appetite and immunity in the elderly. European Journal of Clinical Nutrition. 2000;54.
26. Tranter MA, Gregoire MB, Fullam FA et al. Can patient-written comments help explain patient satisfaction with food quality. Journal of the American Dietetic Association. 2009
december;109(12):2068-2072.
27. Hartwell HJ, Sheperd PA, Edwards JSA et al. What do patients value in the hospital meal experience? Appetite. 2016;96:293-98.
28. Joung HW, Kim HS, Yuan JJ et al. Service quality, satisfaction, and behavioral intention in home delivered meals program. Nutrition Research and Practice. April 2011;5:163-168.
29. Doorschakelen C, Laghmaoui R, Crema C et al. Improving meal context in nursing homes. Impact of four strategies on food intake and meal pleasure. Appetite. 2015 januari 1;84:139-147. 30. Voedingscentrum. Hygiënecode voor de voedingsverzorging in zorginstellingen en Defensie.
30
Bijlage I: Adviesrapport
Adviesrapport Philadelphia de Luifel
Dit rapport is geschreven in opdracht van Philadelphia de Luifel
31
Inhoud
1. Inleiding 32 2. Belangrijkste uitkomsten 33 3. Conclusie 34 4. Aanbevelingen 354.1 Aanbevelingen aan Philadelphia de Luifel en haar begeleiders 35
4.2 Aanbevelingen aan cateraar Huuskes 37
32
1. Inleiding
In dit adviesrapport worden adviezen gegeven ter verbetering van de warme maaltijd, afgestemd op de klachten en wensen van de verstandelijk gehandicapte bewoners en de begeleiding van
Philadelphia de Luifel. Dit rapport bevat aanbevelingen voor de begeleiding van Philadelphia de Luifel, cateraar Huuskes en de diëtist. Het einddoel van dit project is een uitvoerbaar (meetbaar) aanpassingsbeleid wat betreft de warme maaltijd, waardoor de klachten omtrent dit onderwerp verminderen of zelfs verholpen kunnen worden en de wensen vervuld worden. Wanneer er vervolgonderzoek wordt gedaan naar de implementatie van deze aanbevelingen en het effect hiervan, kan pas geconcludeerd worden of deze aanbevelingen daadwerkelijk effectief zijn. De aanbevelingen in dit adviesrapport zijn tot stand gekomen door middel van de resultaten van het literatuuronderzoek, het vooronderzoek bij Philadelphia de Luifel en het scriptieonderzoek.
