1 ,.~ .. l~ct !I alii'. v;t·a '-) •·trt •• s
iu-'
tl ill\\'J ... n·t·!ls l!t· h·· ~<>
g
<>g
¢•
Q8
<>
¢ () () ~ <> ~<>
~ <> ~ <> ~ <> ()<>
<>
<>
<>
g
¢ <> <> <C) 0 <> <>·
o
•
..,,r:.
¢ ~. fig
x
;
r
) 4> <> H ·:~ 9 !1/-g
X/Hg
X/- <><>
ll/H 0 'j :~g
H/h ~<>
<>
<>
<>
p:t!ll'g
g
<>
0 <> <> ()(
:
t
J
g
g
.
<>
<>
~¢¢<> yf
r
I~
·J
ueregtstreer ann die U.P.K. as 'n Nnusbl.Bd. I
Jrg . . -•. I<aapstad, Woensdug, 31 Julie HH6. No. :!6.
.&Cdlan
~
k
tOJunnnn~
wau
m
w
~fr
"\fV
~
Ik
~
®llcilaJ~
tt
~
;aJrrn
~nm1~m1
t
§~
.
il©®Irrrfi
))aar ''a-. \'t•rlt•dt• \\ N·k 'n
drarnatie~t· tone·\'! in dit·
Nu-Z(•t·landsc hu:o.; \'an vt·rteen -\\'tiOI'diger., toe, net nadat dio· !.pt'UI<er dit• )lnrlt•ment\•I'C ge -bt>d gelecs t·n .. amen'' ge,(:
IH'I, 'n tcrug~t·l{('erdt· sohlaat
op~~~·!opring-, sy )(entl·l<t•n af. g'l'l"tllt en op dit· grund gPgoni ht'l. Tot \('!'basing \'1\n dit•
omstandf'rs hf't hy uilgt•roep.
,God behopd rny Iantl. Hit·1·
b ieh \\at icmand ar.der-. 1;!\n dra. ollicr b my t·re-tel((•n." Die man wat 'n staatsump· h•naar ;.,, hct aan per~\'Cr·
ll'Cil\\ oonligcr~ \ l'rlt"l dut sy optrcdC" 'n prote;, b te<·n die , vcrruthcid van die
party-pulitiek".
,El;: Iwt gct•n pcrsoonlilw
gt'\'oclen:, l'n is nit' haa.td ra -entl nie, maar toe <"It daanlic• gi•bi•d huor. hH el; gt·Yoel ck moct <lit docn", het hy vc r-ldaar. ...
SfiD$~l~
~
S
~
fE
W~~W
LElJ(@M
[f]EM~ ~~l
~
SE
~tW
i
l~
E
~
Afr(())(Q)mll»«»m
IR~v~redig
Nil~ §eiD!~ml~ice~M
~
Hit· ont ploffing van die \') fde atnombom hct die '' i·rdd sc scm,a ... il'lus nie bt·vrcdig nic. Dit lw1 nic die· \'Cl'\ragt<· u
it-werld ng 'an \'lo(•dgol\\ c t•n..,omeer g"l'had nit•, en het minuer sl;adc· aangerig a-1 die ,·orlge bom ''at drie wd;e gclcde uit
die lug ne<·q;cwerp Is. :'\ogt:ln~ \\!1.., die 1;1'\\Cltl \·an die on
t-ploffing ont,cttenll. \'yf 5l;:epe is tll( sin!; gebring. Onder die slcepe \\'at gesinlt lu·t, \\'u~o; ccn slagslti[l, cen \'llcgtuigdraer en
twe(• landingsnt:.utu;c. Daar \\'as 1{0 tcil;cn~-ol(f'PC our 'n op-pen l~l;:tt• \an \ ~ f ,-!erlmntt• m~-J \'l'l'"prei t'll dit• bom ;.; under die \\'atcr· vntpluf. D:1, gr·oot slagsld[l is in tlil' lug g-t•,linl{er
en hpt in twee gi'IJreelc
~
tt~~
tt
~
®~tt
ir
~
G.tfi
~ ~Ir®®rt
W
~R§flcaJe
l
u
die
af~dopepaar weke het daar
'n
lt
e
lc
Otllwentclin~l\.
a::t
p::ot
a
tl:-.
e
hemarkin~ plaas~t·vind.Die
omwcn!eliu~i!O
in d
i
e
\':Ill
::;o
:-ia
li
:-mc
l'U is allen~e
e
dt•ur pub}t('k
Cll }ICI'S\"('l'Welkom
aS kom~.Ill
cl
i
t•
ri
g
t
iug
'u uit
-
l\'[iljocne dooie visse het o[l die water r·onc:!gcdryf, en twccuur na dte ontploifing het ,·oe:!l laag oor die water heengeskccr sondct· dat hulk ids oorgel<om
Die ontploffing hct die wcten -sl;aplikes in n:rskeie opsiglc te -leurgestel. Die watrrsuil was l<)(oll1er as wat VOOI'Spel is -no(l'lans 5,000 \'oet hoog. Die bOll! hct n stcrker IU!,"\'f'rst o-nng- veroorsaal< as vermocd is.
wat daarop du1 dat 'n get·inger d.d \'an die ltragsonlplo((ing
onder die water geb!y het.
1\I••t die insameling \'::Ill die
groPnte-ocs, wat as 'n rel<orct beslwu \\'O!'d, is be,·ind dat die kanale \'::tn die produscnt na
die \'C'rbnliker vcrstop is. Die
ou hemarkingstdsel wat die
balHI mocs \'Orm tussen produ-ser:t ... ~ k!einh:wddaar. het hom
as 'n mislul<king geopenbaar in
die nangcsig \':tn die georga
ni-seenle middelman, ''at op 'n t) d-.t ip \an danl•bart• oon Iocd
aan \'ol'd-;1.'1 'n bl'l!'itl \au ~lmar;,heitl op <lie publi<"l• afge -d\\ Jng t'n duist•Jule ton \'<lt'dsel Jaut \erl•>~t' gaan It('(.
The g-roentl'hocr·e rondom die
Kaap het ct>n \an hu! \'Oor spoe-di).;:>tc jare a.r:ter clie rug_
Cnwnte is so \'Oiop dat daar
sprak(; \'an 001 J•l ?duksie is. Te
r-st'lftkrtyd hd duar in <lit· stall so 'n sl;aarstt• :tan \'a1·s g-t·ocntl· gt'ltet•r-. dat hu!.-,, rouc nog
sli•Ptl.., middc in tlit· "l'isu1•n b )ik-ldeo. ingt·!c~<l·· bon1· I'll •·rtjics op taft'l gco.,it hct. llulk J;:on niP dil' prys \':tll dico vurs pr o-dul> ht'laul \\at tli,• ldl'inhand
c-laar tl.ta n·nllt' gt'\ ra h\'1 niP. \ Ol':lt \"ARJ\ ~~
Intussen het die boere noodgedwongc hcgin om hul
grol·ntc aan lw~i<! en nu·ke ll'
\'ou· omdat hulle oolt geen lo.•lcr.<le pt ys<! op (b.' marl; lwn luy nil'.
Bit· marl, lwt ill(it·nlaad 'u \aldt•IJI' g~'\\nt·d \\at <lit• produ -'-<'nl \latenlil' afg•· ... luit ht't ,·an
<he \'t•rbmil<t·t·, t•·n' ;1 I dit·
ld!"in-hatHII'Iaar l"ming gdo·ani ht•t.
Hi<:nl:c tm·:-; and !s ,.,.rgc
mal<-lil; <lcurdat dte plaashl< · o
wer-heid wat \'ir die marktt• veran
t-woonlelik is, nic rekening gc-hou het nwl die behocftcs 1·an
lhe tyd nic- en maar ,·oortgebou het op die • •U Jiberalisti,•se
op-vatltn~s wnl die groolsle mate Yan 'ryheid a an die handel \' Cl'-gun het. I)a~!· is geen r('kenin
g-gehon met dit• \'crspr!'idenhei I van die st,ld:;bt•\'Olkiq.; nic, en twce marl;lc, 'n paar my! van md;aar. was dh' enig!:'tc plekke waa1· ~'TOCIIt,• g. koop kon word
Sh'g-s die mcn:w in d~t· onmiu -dellike 11:1byhPid lwn daa.n·an
gcbruik gcm:1ak het. GJWOTII \:'\DI•;J, 1\la>u· afgc•;,it•n \':lll die
'\T:Iag-.tul> ':ul af-.t::ntl i..,
dit• \'l'l'lnuil"·l' nuJ~ \ ••nll'r in handt· gt'li· clt·unlat di1· ~rnot ()gg-<·tHimark hnofo.,aal> -lil> op 'n g"rondo.,lag \an gnH)( handt'l ~Niryf \\nrd. Die vt•ili ng.., ~e .. ldt•tl op g-roohl•aal. rn tensy die Vt'l"brullu•r h(•r('id i-. nm 'n helc· '' pe);: of \'CI'I'lic n-da:u~ .... c ,·uorra:ul te lwop, i .... h)
afhanldil; \':J.n die ldc inhunde-laurs op tile tl'l'l't•in van dit•
marl; M·lf. li1·aampie-. \\'(>I'll aan
hierdit• nwnl'>e verhuur \\at dir pt·odul< van die lwc1· hicr \'lal< \'oor sy toonbault lwop, c·n dan omdraai om tlit aan tlie Ycrbrui
-hcr te 'erlwop ''at mbld~·n no g-lwn ~taan en wag het dat hy cers ;,y tr:UI!.al;sic· met die bot·r dcur,it. Op slegs scltere dae c:, seke!'e ure wo!'d boerc toeg
c-l~tat om self aan die publiek t• '~.;rkoop.
\'t;;t{:\lOHSJ~G
Hierdie stdsel 1s dil' oorsaal< dal lonn~ groentc vcrwaarloo!>
raak omdat die pul>lick in die
ccrste plaas ween•; die hoe
pry-sc die \'Crhnrik \'an grocnte
grootliks vcn·ang deur andc•·
\'Oedsclsoortc, vern! stysel. Lacr
I!TOcntepryse sal die verbrulk
daddik \'Crgroot nie net in die
gevnl \'Uil bestannde verbrui·
l'ers nic, maar dit sal na hu ls-houtlings uitbrei w!\t tans dnar -sontlct· nu"'t kl:lal'ltallt. In di~ twccde pluas raak g1·ol'nte
\'er-mors omdat die puhliek l;PCll
\'ars grot'nte luy nic. In die gc-\'al \'Wl cr tjies en groenboo
n-ljies koop die huis\'!'OU 'n pro· duk by dil• klcinhantlclanr wat
reeds sovpt· bedc1·f of verlcp is
dat die ltdfte 111 di.• \'Uilgoed·
bak bdand. Die S'rocntehande -Jaar self gooi groot hoc\·eclltcde
wcg wat weens :-;y bepl!rl<te
"msct nic verk0op l\an word nie. s~ \'o.:rlics haal hy in dcur
nog-ho,•r prysc \'ir die ,-erlwop
-bar·c - l'll laasgeno ··mdc is 'n
baie rel<hare hegrip. GUY£' I:'\
Eindl'lil< het die slaat self in-gegryp t•1C die Afdcling Elwno· m1e en ~tarlnc 'n tyd g-elcdc be-gin hct om op 'n sub-ck onomie-sc grondslag groentc te \'erlwop mel wini<elwaens in arm gc-dcdtes
'
a
n
die stad. 'n Paarweke g-dedc s hi,'rdie stclsel urtgehn•i na a11c dele van di" stad en is dit op 'n ckonomiesc
grondslag g..:bring. Huisvroue
is toc uitgenooi o111 gro<"pe t;! \'01'111 en die wa 'ns sal op oor-eengel<ome pleldtc en tyc d~o•
g-roente aan hu!ll' besldld>am·
stel. J)l t ''as 'n gruot st np in
die l'i~ting \'an so,..ialisnH',
d.\\.,. dat tilt• stant ;,elf \'c• rant-woordt'lildwitl aau\:tar om
It•-\\ t•nsnlitltlt·lc• aan di(· vullt tc hring.
s
u
m·
ms
Die mobicle m!lrltte of win-kelwaens is ,-erlt•dc wee!< opgc -\'Oig deur 'n sentralc mark wat
in die stnd geoprn is deur die
\·oedsl'l-d•rektoraat, waar die
publiek vars groente en \'rugte op Jdl!in skaal kan koop teen
pryse \'Ct' bl'IH'ue die ltleinhan- 1 het. Daar :s \TOet I' \'erwag dat
ddspryse. Oi t
''
a;,
'n g<''' c ldi-g .. ~-oui<St'S. D\\ ltJ'sdru•· dit· dag WOI'tl !tHII-;'l'Sia:m dcur huiSVI'OUedie \'Oels dood sou nccr\'al in-dicn hullc hul binne die gebicd 1·n M·lf.., mans om Yan die gc-l>cgeef.
~
L
~<GJOJlF~
~
fRl
.':~ ~· ~ :w:> -~~~· -'~'M'' .\l"':f~f ~.l'~*'
,;,. . :-:(~·-,.
·~;~;"it-..
-:~ ,:~t f: ··~.
. h: ."P'
·"*
'
rf~, ~-k'
n
.
1m
e
rilwanse dui
k
lwo
t
no
d
ie ontploffing van die
l'i
£
>nlc
atoombom in
die Bikini-atol.
lly lt'm
;
so r
e
r
('
n
e
u·e
e
r
clat
hy
so1:g(•si11h
het
i~~tli
t
'
1l
fly
aan
lto
m
sdf oorp,daa
t
u·as
.
lcl'nlhl•id gt•bmilt te maal>. Dil' r(·:tl<sic \'an dio· public•l< is in·
dt•nlaatl 'n ondt•rstn•ping van
die gruot l.whot"fte ''at tlaar ann 'n bt•let· stl·bl'l van di~-otribusie
b<·-.t:tan hl't.
:'\'a \"er·ncf'm word, het die
plaaslike owcrheid met die
l'rootste te<"nsin ing-t•stem om 'n terrein vir die uocl in die st'lttrale sind af tc staan.
Slcgs die volmag wal aan die Dtrektclll' v:m Yocdsd \'Cr-lecn is. hct 1ht moont!ik ge
-maal< dat di~ mark inger·ig l<on word.
Dit word hl·skryf as 'n tyde -lil<co mnrttrei!l om pry:-~c laag te
hou gcdurendt• die tydperl< \'an
oor":locd. Dit i-. egt•·r te bl'twy -fl'l of die puhlkk. wat <'l'umaal g1·~maak hct wat sosialismc is, '' 1'1'1' gocd~moeds ... a I toelaat
dat die stel<.l'l beeindig '' ord.
JE~rcttyail§e S)
9
1F~
ttirn®li:S
99W«DLID
Wy
~
u
.
m~<e
JJie Jood~r tcrrori:,tc-Jwwegin~; in t>nlesllna h(•t verlclle wee!• 'n hotel \\ aar dit• hoog-,te Bri he amptemu·c gehui'>\'C~ 1;,, met ·n I.HHll \'('l'ni<"ttg. Ong'l'\'C('I' 100 mt'n!>e i-. dood <·n \\Ord
verm1-., h·rwyl 'n groot aantal bi·M'I'ings opg<•llocn h(•t. Yolgens 'n ber1~ van die Lon
-dcnsc Times ,,·or d die Joodse l,:)rrorislc van g(•ld voon;ien uil
Suid-Afrika. Die Sionisti<·se Bcwcging \'an Su!d·Afrika hct niet.'m•n die bt•wering ontl<cn en ook 'n formelc afkeu1·ing in die pcrs urtgespt'l'l'l< oot· die ge-we!ddaad
\'olgen" die Times bel'ig is dit \'('I'UI ,Jode Witt t~·dens die oorlog opl:'l'iei i;, in ondergrund -sc \\CI'I'"(UilU,Ill:lg'l<" \\at IH>U 1
in l'a!t·"l ina t c•t•n dit· I3rittc 'n ,l;l"il>bt•\\ ind \'ucr. ()it• }~ngebi· JH'I'" voel diPp gebelgd our hie r-dit• felt, <"11 n•l'ldn~u· dat tlit dk lwuding van Uritlanjc tt·n op· sij~(t• van dif' turlatlng \!ln .Jodl' in Palrstina in gcdmng bring. Bl'ittanje l;an nie duld dat mili· t(·r-opgt•leidt• ,Jodc uit Europa
na Palcstina gaan om daur met hul onden·!nding \'an onue r-~rond~f' ool'log te<"n die Britto op te tree nie.
BLADSY TWEE
ctD~llllo
lf
o Ao
~mmnttllil
<IDGJr
w
onlksrr~g~rrilrm.~
GenJ. J. A Sn.ith verklaar
as volg in \'erband met die O.B. se idcaal vir 'n \'Olksregcring:
1. As partye wil saartn,·crl< om 'n \'Oll<sfront te bewc1·kstcl· lig, is die O.B., l;OOS sy hcrhaal-rle aanbod gettug, bereid om
sa am te wcrk en saam k1 UISH~:>
tc gaan trc.>k, nl. tc stem vir volksveremgende l<andidate.
2. As partye, soos die tt·ens-woordige onder dr. Malan en genl. Smut!! aunhou veg teen dlc O.B. wal 'n partylosc staat, rnet 'n voll<sregering in teen-stelling met. 'n party-rege1·ing voorstaan, m.a w. teen \'OlkseC'n-hcid vcg om ptu ty,·erdeling ll' behou, d:m i!< dit <lie plig van die O.B. om \'ir voll<secnheid teen party!ll<ap te vcg. Dan l<an hy nic 'n p~11-ty steun nie.
3. \\'anne~·r die O.B. van <he
,·ernictiging v:m d1;; parlemen-lerc partystcl:::d praat dan be-dod hy:
(a) dat die \'Oll<sfront waar-''an aile nasionalc organisasies d ·el vorm, presic.'s moet doen \\'at dr. :\falan ~esc het in Du!
Burger van 25 Maart, 1911, nl.:
EIE \\'OUIO)E
.,Die demolcrasic soos ons hom ken - oC dll' Brilse Par-lementcre stelsel is 'n karil<atuur van demol<rasie. Wat dit bctrcf hct sprel<er geen beswaar dat dil wegge-veeg word nie . . . Dcmokra-sie soos ons hom !((~11. werk <Jus nic in dh• rig-ling van Voll<!iecnhcid nie, maar bring vcrbi'Okl<eling."
Dit is dr. :\Ialan se woorde. Dit !s ool< ons s'n.
(b) 'n H.epubliel< sl1g wa'lr-\•an ncig die regering ne)g oppo-sisie wal daaneen mag \\'ees, gegrond is op partyor·ganisasics. of watt,·r politiekc or;::-anisasie
ook. Die \'olk moet vry. on.:;e -bonde nan politicke partywrse of pohtiel<c organisasics. l<an besluit by wyse ,.an 'n \'Oll<stem-ming wic hom moet regeer en hoe, m.n.w die \'Olk moct nie n6g dcur 'n :'-.:al:tnparty-koultus. n6g 'n Smutsparty-koulniS, nog
--
-
-
--enige organisasie, b.\'. die O.B. se Grootraad, diktecr word, soos 'n Smuts nou doen en 'n LII'. 1\la-lan na hom wil doen. ).)it is party-diktatuur - d1ktatuur soos wat was in Duitsland en nog is in Rusland.
4. Die O.B. na dr. Malan e.n. om te help om die ,Britsc par-lemenlcre stelsel" soos dr.
Ma-lan dit nocm, te vernictig nO. cenheid vel'lo'y is. As dr. Malan nou bereid is om daartoe snnm te werk met aile nasionaal-gesindcs, sal elke O.B. hom by elke stembus help en stcun om die huidige rcgering te \'Crsla:\11. 1\Taar as dr. Malan, na hy 'n mcerdcrhcid bv die stembus he haal, 'n party-dilctatuur, di<'
scggenskap \'an <lie parlykou-kus wil brhou o.:n dan weer op
sy beurt \'it' genl. Smuts teen .£2,000 per jaar huur as Sy Mu-jcsteit se Oppos1siehoof, dan l<an die O.B. nie saamwerk nie
- dan \'enuil mens net cen
euwel Yir 'n amkr. AJ.)L-\1. S.\.\:'11
5. Die O.B. wil die huidigc stclsel terwillc van die volk
\'Cl'-metig. Die O.B. w1l net so min 'n eenpartybewind slig as wal hy dit vir clr. Malan wil gun, want 'n eenpartystelsel is net so 'n groot euwel as die teens-woordige stelscl nlt't huui·ling-opposisieleiers, wal pu1·e volks-bedrog is. As clr. :rvralllll nou 'n voll<sfront buite I'll binne die par·lcment help sligo, hy en die O.B. en mnr. Havenga en mnr. Pirow en ander =-:asionaal\'OC-lcnde Afrikaners, dan stem ons almal. Kry die Volksfront die
meerderheid, bcraadslnng ons en die so-gestigte en vc1·cnigde \'Oll<sfront verwerp dan die Britse Parlementcre stclsel en
ons stem \ir dr. :\Talan. nic om Eerste :\finister of die betaalde Opposisich:icr te word nil', maar President. Dam·om wil ons die Partystelscl vernielig 'n \'Oii<sleier bo-kerf toe slwif en nie in die party-modderpocl met 'n eliket ,·an 'n Britse monar-gale dienskncg om sy n<:l< lao.t sit nie!
·--
-Daar
lS
•
'n
rede
o o oDie morkwaardige opkoms en gr-oei van V
O
LKS-KAS
is nio maar bloot boevallig nie
.
Daar is goeie
redes waarom hlerdie Bank steeds
presteer
en
uit-brei -
en
die belangrikste
is ongetwyfeld die
ge-halte van die bankdienste
watdeur sy takke ge·
lewer word
.
VOLKSKAS
se
deure
is oop vrr alle gesonde
bank-sake
;
die privaat persoon ontvang dieselfde
flinke
aandag as die grootste sake-ondememing
:
gcen
transaksie word te klein of te gr
oo
t beslcou nie.
As u be
l
angstol
in
'
n omvattende. doeltreUende
bankdiens, gelewer in
'
n gees van welwillendheid.
bevcel ons aan dat u met ons naaste takbestuurder
in verbi
n
ding tree
.
Deposito's Oorskry £10,000,000
-~~
HOOFKANTOOR:
RANK
IE
R S
PRETORIA
.
Dm O.B., \\'OENSlJAG, 31 JULIE l9·1G.
Stondpunt
Von O.B.
On-. plaa-. mcPgaandt• t" ce 't•rld:ll'iug-:- 'an tlh- I\. G. en Adjunlc-1<.(;. in die houp clat dit 'n t•incl .. ~al nmaJ;: aan di<·
\\all-,·.,ur-,tl·lling-~ ''at in Llh· jt•ng~tc
tyd tt·t·n die• O.R. ~c o.,aann\crlc-bcll'id gc>dot·n word l('n l.'ind..:
l'l'll\\ t>rding- van die 'ullc h· bc
-mewilil;.
DiP :\djunl<-1\:.G. hande·l
hoof-~aaldilc ueu· dit· idcaal \'un 'n voll<Ml'('g"t'rillg \\at die O.R. he
-oog, le•J'\\) I eli I' K.G. 'n
uit-e·e·n:-~'1 I iug- g-e•t· \an dif" O.B. ~~·
o.;aan1\\ l'rl\-vnor~>tt'l n1d die oog up '11 hollll'lldt· vcrlde~>ing.
---
-
~
Koning
8(
ry
'n
H
. h
,,,
n
•g
way
0c:::::y-olg<?ns 'n heriggie in die Cape TinH s v:~u 21 Julie sal die lwning van F.ngdand volgende Jnar gcvm wm
u
om Du Toils-Jdoof offisiccl l<' op n. Een Yan die ,·oo•·g-estdtlc name is ,.TheKmg George Hrghway". D1e
tnn'lcl sal ofll< na die koning
n·rno~om word.
Du Toilsl<lonf is die hande-w,•rk van ch<' l'\asionale Pad-r·nacl. Toe daar 'n paar jaar ge-lede bcslui t n10es word tussen
n Du Toilskloof of 'n \'erbete-ring \'an die pad dPur Bains-l<loof, was dit Mn man, 'n Afri-l<nanssprekendc ingenieur, \\'at lc'c•noo•· die origc Jedc van die rand g-cstaan hcl. lTy wou Du roilsl<loor bou. Per slot ''an
~ml<t• hel hy die ruad oortuig en dic• wc.'rk iH anngt•pak deur
80', A fril<aansspn•k('ndc men
-Sl'.
\\'anr die sweet van die Afri-l<alll r gc,•nJ hct, sal nou hcel-wanrsl<ynlilc staan: ,.The King Gc•org-e I-flghway". Op ons eie
w,rk wil hulle die.' naam van I<un11·g- <;eor~e ing"rnH·er sodat
dit• n:tj;(•slari die Engdse at-nwsf<'t'r Ill Du Toitsl<loof kan
\'Ol'J.
Koning K
os
Stod
Meer as £50,000
Die ~tadsraad Yan Ka3pstatl
h< l tul clusvcr £50,:i00 vir die besoel< van die lwning- aan-staande janr gcstem. Dit sal die bclnslingbetalers dus mee!· as £260 per uur vir die bt'ROck \'an die lwning l<os. Die koste vir die vuurwcrk, besoC'J( nan vr·ugteplasc in die Boland en die dinees is nie bygereken nie.
Di c bclnsti ng-betalcrs hct
on-langs gl'weier om 'n lening wat die sludsmad wou aangaal', goed te keur. naar is ml'lding
gemaal~ \"an die swak finansiCle tocstand en dat die Jenings,·er-moc ,·an chc• raad reeds 'n brcckpunt bt•rl'ik het.
1'1<\'~ \'f;HJIOOG: Die Ameri-l<aanse l~an!ooi' van prysbehccr het \"erlof l<Jt.'t:<'staan dat <lit'
maksimumpr~·sp van sclicre
,·erbi·uiksarlll<ds \'l"l hoog word. Die prys van slcE'nlwol, skocne. houmaterianl. lc•mmct.jies, elcl{-lricse musjint'I'iC rns .. word
\'O!-gc>n::; die jong-stc :tankondiging ,·crhoog. Die \'oorsitter ,·an di•' A merikaansl' fetl!'rasie ''an a r-bcitl hct \'erl<la:~r dat die nuwc pt·ysbl'11ee1·wet nH't·r onrus on-dt'l' die ArlJc.'id tewcegbring.
J)i('
B l' J .'I'J•'0:'\1'I<;IN-J{Oi\J;'\f A :\JDO
viet·
o.n.-1>.\G op 2 At'<:r=-:.Tt;S
iu di<• l{e·rlc-.aal. Allc Afril,aners word uitgcnooi
nm tl' kom dcel in ons \'cnnaak-hklwd.... Bring jnl,sl<eic saam om wedstr·yde tc spel.'l. Ons
b~·gin vroeg in die more.
Gpnl. Grobhclaar· van Bloo.'mfon
-tem sal annwesiges too.'Rpreel•.
31 7 ::.
SamewerkiTI11g
Sonder
Pry~
In 'n verldaring \\ aarin hy diP onmitldc-llil•c weg hlt ,aml'
-\\'l'rliing- aanwyo.;, \'t•t•ld:tt\1' tlr. Han ... ntll Rl'nsbnrg, lt>it•r van die Os"t'\\ a brand\\ ag, elat tluat· sanw\\ t·rl.ing t US>-E'll tlie na-.io-nalc- gr·oi'pl' lean \\l'<''o :-.untlt•r 't'l']ni•ning van ht'gin-.ch met die oo~ up tlic cc-r.,lwnwndt• \ crlcie~ing. Ell>l'Pn bchou <.y itkn-titeit in 'n geml'en.,l;aplif(C frnnt.
,.A IICI'\\'<'C \'I' a 111t•nSt',
\'<'1'-klaar die K.G., hoc l<an uns ,·an die Smuts-reg,•ring onlsla~·
raak ·~ VnnselfR]ll'Cl«•nd 1s dn:tr net ccn antwoord: A lnwl snam werlc Mnar dan \'Cl'l')'l'i <he vraag: Hoe? Ook op hit•reiie Yraag het d1c Osscwabrandwa~
bv herhaaldt' onlang!> ·
gd<·••nt-h~de 'n uitw,·g- aan die· hand
gedoen. Jly hl't aan di(' Jcoit•r.., \'nn AfrilcallPl' JIOlitil'l;l'
org:t-nisasic-<~ hy <lit• CCI'"I"HHt•nclt• ,·erlde:-.ing die• 'ollc stl.'un 'an tlie Osst>\\'ahrnnth\ ag to•·.~:•·.,i· up twe.· dt·nwnll're• \UUI'\\:l:lt"llt-..,-get•neen \\U:tn:Hl t·nigt• part~
il'ts lms ni(',
Ecrstrns \'e:tlang dil' Osst'
-wabrandw<tg- \'ir homself g,•cn
cnl<ele st:tl'l llic 1 n tweed•'I.S verla.ng die Oss.:wabr~nd
wag da t di~ clem· \'I r
samewerl<ingo mo,•l oopRtaan
vir cnigc party of org-anisttSli' sonder pr·y!:gnwt• vun idcnti teit of l'.leginscl!i. \\'ant \·ir die Afrikarwr word dit 'n stryd om chc b,·~;tnan, nie 111 t
om heginsl'ls nit'.
S1':\J' \ EH IH<~lt
Hierdie sclflnst• :\anbod i::; nou dl ur die "\.1-i:.t:. 'n :;lap ,.~,r
dcr gcn<'em in 'n \c! klaring dat
d1c partyleicrs dll' 0. D. as
\\'?.-po.:n kan gcbruik nit· nd by d1e
,·olgende verl<i!·!:ing- nit.' nwa1· ool' dna rna by aile• \ e·r·ltit·-.ing-. a-. hull•· eliC' doc! o.,(l'l om tlie•
Ill'-o.,(aandt· parlt>mr·nti'·re :-.IChel !lf It· .,l;af. Die A.K.G. g'rOlld\'es hienlic nunbod op die woor<lc \'nn die hooflciei' van die H.N.P. waar hy gcsc li"t die demol,ra
-'il'
""'1:-.
uus hom ken o! dieBrit"c pnrlt·menterc !>tcl..,el i'
'n l;aril<atuur . .,\\'at dit bl'l ref lid "JII', ( cl r. l\lalan) g>cl'n be·
M\'a:u tla t tli t weggcvN·g word nip . . . lkmolil'a;:!c '-t!O'- on., hom )(('II \\f't'l' du-. nie in die rig-ting ':tn •·•·nheid nic nul.rr bring \e·rbrul;l<ding."' (Dr
:\h-lan in Di.- P.urger, 25 )la:ul
I !111.)
Dit is ool' !lit' sienswyse van die O.B. en do.>rhalwe kan die par tyltaers ook r.:'i. die
,·erkic-~!IIJ!' die ,·ollc 0 B.-steun erlan; as hulie dua:-drc pad wil loop
en die huid1gc stdsel \·an
par-ty-regerin.r.:- afskaf en VcJT:Ulg-dct!l' die stclscl \'!111 voll<srcgc·
ring.
DIE Jll'JI)IGE
:'llaa1· infu.,.,en i-. on;; bcsorg our· die> ecr-,Jwmt'IHIC \'('rl•icsing. Hit• volk h('( elm• die lmns (n) yj r "1\lll!'\\'CI'Iiin~ ll!C( die VOl•
~e·nde• \'t'l'l(i(•<.in~ l>Oildl'l' da! t nig,· tlPclrwmcr aan die ,o,nw-\\ t·rliii:~ c•nig-t• Jw~i n~('J \\ ~ -.i~ of Jl''.' -.~eP c·n (h) l h die
party-I,·it·r' \·t·rli'!P~ can :!!ln party-n•!e•, "n eindl' It• mnal• en op
'11 \ eolli:-rc-gel'ing h' mil.: .
clan -.a me\\ erking Yir aile to<·· J;om-. - t•(•nhl'id."
!F@~D~DA~~
lFU~Ji\§)HJE
(;UI:-TTO.\'
J
I~UHl.OU/\I~T.~J\jPA4dl
huu Junlcsip "JI
SATEHDA(;,
:~ AiJ~;tJSrtS 1916
in !lie'
Sta1h.aal om
:~ 11111.1. )lidtlag-ct t• \\ or·tl -.pe· ... iaa I vi r• tlir \' t·ntltr ... ic·-g:mgers om l-uur nm. vcn,lw!.
:!. Om 1-unr 11111. \\IH'd clil' ha-.a:\1' tleui' H/G•·nl. l\Iax Rmuh ~e·
O!len.
3. Om 5.~0 nm. \\'Ord annddt' lwdit•n.
4. Bring jul-..lwit• ... annJ .
. ). Alma.! hart Iii• \\ c!lwm.
5?.10
KWEEKSKOOLKOOR
Ond(·r lt>icling \'an
IIOF
.
liEl
'US
f
H,. 2
.
H (;(
,-.;'J'l!S
om S-tnn· nm.
'n Aantrf'l<lilct• Iiuno.,('l'( JII'O~rnm \\on! aangcbi('tl:
KOOH, SOLOSAN(;
.-n
1\H
J
:OHEKNOiHI\JEHS
SPHEF.h.KOOB
af':.!l'l"i~cl1·u•·
JOB'\ LOT'W
van
O.h...P.
0J)t•ocr
i
u:::
DIE
\1
If
E ERTS
-
Fo~anontlcr n•g-i<• \':ln (' . . Johnman \·an T".S.
Die Pcrs se: E>ie• \' oll<~>blad:
Dic· \'adl'rland:
.. fJil \\·as 'n ,·ct·ht.•licnde er·. ari!!g' ''
". . . . . van uilcrs hoog~taan<l~ gt:halt>-·.' 1\0:\f ~EKER 'E' C.F.:O.IET HJF.IU>IE PrJf( l'ROGH:\:'IJ
G201
0.
s
~:11\ll'l. lnnigt• luig-.1''''11 stl'umng-en \'t•r;tl scltlost' 1 \'l'Otlt' Ill manduut Die pi l<ei'S WCII ling Ut'd dat lhll< 111CCg'('lll niemand van die heid wil omictsl toesprnal \\.'. H. L of(isicr \ As di•• nie in l'll nie; a.o.; d tyd \'il' op\'lam 1 vaardigh hoop op \'Olli:. Dl dagte \ '' Die Al vrylwidsl wnt daar hct sy Jo en ::;y K.,· reldoorlo: van die J)it is tlit \Oil\ .... I n t•ging. ._t r.'" hc-1 rin~ f·n g'l\11 II )It' I 'au na~h ni:.nw, ~ \\:t'>, Ll omd.1l IllBAI
1\ft>l d Se~punls led,• w ··~· opbn•ng-s eles lllg't' oplwn1s sent! l'll byna (tO bren~s gBOEI'
laat Ill\) in tc ~:n Die Bot·! op 2 ,\ u wanr 'n gebring-wat die en :-;pt• word an J. GddCI l'arow, Jllll.~~:~~~gh
l
<Ia' Pawi bosstru.n l<trmlllan 'n ~('sell bring. 7.30 11111. M•·t tl Kom t ,1 Komitt't' Kcrl<gl'b onge\'t!t'lstl'lscl af
·~t diP d cmolua-n• lu'n of die nli•rc ~tf'bd is ,.Wat uit helref
II) 1\"E'<'II !)(' -\ t•a ~!c ~on~, o us <ln.., nie in die iu nil· maar n~." (Dr . .Ma-rgcr, 25 l\faart sknswyse \'an rhalwe kan die
n:i clie ''erk
ie-B.-stcun erlan&
e pad wil loop
stelscl \'an
par-l<nf en \'Crvang van voll<srege · llJ)lGE n i~ ons besorg-n•rldcsing. s clic J;ans (a) llll't dk \'0 1-soncl('l' cl:lt
aan die same-l>c·~~insc•i w~·~ig b) as die party-c:m aan party-((' maak en op tc mil< . aile
toe-~~
r ... om 1-unr 5?.10OR
.)
IS
lic\IEBS
L01JW
fo'at{an.s.
l'ROGR.Ul 5201 yDIE O.B., WOEN~DAG, 31 JULIE 1916. BLADSY DRLE:
0
JBO
~
Dagfu:mkslle
Gr«JHOlft
§llllk~e~
OJP>
R(»btelift$(())Iril
Brittanje
Soek
Raad
by
Unie
Die Brit~c regNing het aan-gelwndig dat hy bc~luit hl't om
tlie raad van dr. H .• J. van tier
By!, voorsittcr van Y!>lwr·, in tc
win oor die planne van die
Bdt-sc regC'rin.~ om die staalnywe~·
heid te nasionaliscc•t·.
Amptc-Jil>:o huldc is in diu Brihe Jaer
-huis dCUl' woonlvOt~nh'l'S van
clic rcg-ering- ~cbrin;; aan tlie
wolsla~' \'an ~uid-AJ'rilm sc ge
-JHtsionaliseercl<' stalt)IJcd ryf' un -der Jcicling van dr. Van tl(•r By!.
Dr. Van del' B~·J is tan::. ln
BriL-tanjc waa•· hy s~unesprd<ings
vocr Jnet tlic Brit~c rcgering
oor staal- t'n aann·n,·antc :>al<c.
ROBERTSOX. - Dlt is met
danl;l>aarh<·id '-'.at ons lulu mc-Jd
dat ons O.B.-funl<sic in clit' ,.,lad
-saal op 19 ,Julie anclennaal mt>i uitstel;emle sul;,('s IH'I"·oon is. Die bcdrag van 1;152 i'> in
gt'-san•cl.
Innigc waardering word l>c ·
tuig jcens alma! wat hul
ondcr-steuning so mildclik gcbictl hct
en vera! word gcclinl< nan die selflosc <liens wnt weer tleur die
n ouc onder Ieiding ''an lwm-mandantc Klopper gl'lcwei· i!>.
Die plaaslikc nic-O.B.- besoc-kers word Yir hullc belangstel-ling bedanl' en ons wil hoop dat ook !wile iets in hul harte meegeneem het huis-to<>, want niemand wat ee!'lik 'n dicnaar
,·an die waarheid en geregtig-heid wil wees. !;:on anders as om iets te put uit die bcsielendc toespraak van hooflwmmandant
\Y. R. Laubscher, voorligling~; offisicr van die O.B., nie.
As die ,·onk van nasionalismc nie in clke geslag bly voortlc<>[
nie; as dit nie met ell<c
l\risis-tyd vir daardic voll\, lu:•glig
opvlam nic, vcrtlwyn die
stryd-vaardigheid en <laarmcc die hoop op oorwinning \'ir claarclie
\'Olk. Dil was die Sl'nlrale
gc-dagtc van sy toespraak. J\1\'LPALE
Die Afril\aneiToll< hct in sy
\T~·heidstryd ook die mylpalc
wat daar<lic stryd l<cnmerl<; hy
het sy Jopie Fonrics, sy :.\faritzc
en sy Kcmps ,·an die ecrstc wc-reldoorlog sy tronl\e en kampe
Ya!l die twecdC \\'Cre)dOOI'IOg.
Dit is <lie o,sewabramh\U,I;'. die
volk se bC\\'egi ng, !lit· !>I r:rdl>c-weging. \\at hicnlic ,tryd
gc-stQ· het en 'an \\ ie die
opoffe-ring en scLf\·erloi'ning uitg .. -gaan llCI, en d<'lll' \\iC die \'fllll\
,·an uasionali!-olll<' <'n
I'<'publil<a-nismc. gcdrn. en lt'\\ l'lld gehou
was. Dit het ons bereik! en omdat ons <lit t>creil< hct, lmn
BAlE
GESLAAGD
1\'fet die buffet-etc van <lie
Seepuntse vrouekommando
vcr-lcde week het hulle allc vorig~ opbrengste wat <leur middel van
etcs ingcsamcl is, oortref. Die opkoms was besontler
venas-send en die mooi hedrag van
byna £10 is ingesamcl. Die op-brengs gaan vir S Augustus.
F
U;\'1\SIES
BOER
EJEtTG
J'AHO\\'
Die Sldereilandsc Bocrejcug
laat nie op hulle wag om fondsc in te same! vir 8 Au;;ustus nie. Die Bocrcjcug ,·an Parow hou
op 2 Augustus weer 'n funksic
waar 'n aangenamc aand dcur-gebring kan word. Die funltsic wat die vorm van 'n pakldes-en speletjiesaand aannccm,
word aan huis van lwmdtc. D. J. Geldenhuys, \Vynnestraat 13,
Parow, gehou en begin om
7.ao
nm.
1\IELKBOSSTHAN D
Die Christiaan de
Wet-kom-mando van Brooklyn, hou 'n geselligheid op 2 Augustus in die Pawiljoenteekamer te ~fclk
bosstrand. Al die omliggende ltommando's word uitg~·nooi om 'n gesel!ige aand tc lwm dcur-bring. Die funksic begin om
7.30 nm.
:.\1et die ligte ete wat hil'r·dic Kommando ,·er!Hle \\'C('k in die
Komitcekamer ''an die Groote
Kerkgebou bcdicn het, hct hulle ongeveer £8 inges<tmCI.
ons
se
ons hct daarin oonvin.Die 001'\\'inning word nie geken
-merlt deur 'n halfmiljoen woo
r-de wat my of Piet of Jan se
l<andidaat in die Parlement
Jnvytgeraak het nic, maar dit
word gcltenmerlt tlcur die oat
-bering en lyding van hullc wat
nic die lmic voor die Empaaier
wou buig- nie. ,Kom !'' sc die
O.D .. .,moenic twis nie! vVerl\
saam en wcicr om in jou
medc-Afril<ancr 'n vyand te sicn !"
Ou
.Mee$t<er
Gesels
oor
==D
ice
Natuur==
Die mens strewe maar altyd
-deui· om die geheim van die
be-houd ntn die !ewe, of :altans c~ie
vcrlcnging daan·an agtcr te l<em. :.\1et tussenposes verskyn
daar dan ook bcrigte van cen of
andcr ontdekking wat gedocn
sou wccs. Die nuutstc veld van
ondci·soel<ing, altans sover dit
my bekend is, is op die gebied
v,tn die bcreiding en tocdicnin!O"
van sel<cre Jclierstowwc. Dat
<:aar mccsal in die duistcr ge -lns word, word bcwys dcur <lie
arwcsighci<l van bcslistc
rcsul-la t c in hicrdie rigling.
Dat <laar wei snaaksc dinge
bcwerl;stellig !tan word deur
loedicning van dcrgelike che
-micsc stowwe is nie onbekcnd
nic.
HB:-1 WORD HOOG::'I£0EDIG
Icmand hct eenlceer opgelct
dat daar 'n beslistc sosiale rang
by 'n ldomp hcnnc aanwesig is,
en dat sommige hennc ·n sterk
sosiale trek ontwikkel terwyl
andere mcer op cic agtcrgrond van hul gemeenskap beweeg. Hicnlic vc,·slcille in rang word
as \'ansclf::;prel<end aa.ngc,·ocl
hy <lie hcnne, en daar hoef nie
noodwendig kragtc gemeet te word nie. As hullc, egtar, die
saalc besleg met 'n bakleiery,
sttl die verloordcr nooit vergeet
dat haar opponent die meerdere
is nie, en seldc sal <lit dan ook
gcbeur cat sy WeG!r haUl' kragte
sal wil meet. 'n Eicnaardige,
en daarby interessante ver
-sl<ynsel is clat hennc wat hoog
in 1·ang gereken word, hul
on-middellikc minderes glad nie met dieselfde afl<ccr bejeen as
die wat laer af in rang is nic
-'n n'rsl,ynsel wat ook maar te
dilnvcl:-; in die samelewing \'an
die mens te hespem· is.
As die chemiese stof
be-kcnd as hormone van die
haan in die bloed \·an die hen ingcspuit word, ,·ind
claar somar 'n mcrkwaardige vcrandcring in so •n hen
plaas. Sclfs al was sy dan
die allerlaagste in rang styg
sy mclterlyd in aansien, eR word sc!Cs bobaas van die groot henne waarvan sy eer -lyds t!ie swakslc gcrelten \V(\S.
llicrdie vcrsl\ynsel het gelei tot die gedagtc dat die graad Yan manlil\e eienskappe in hen-ne hu.lle sosiale rang moes
bc-paal.
900 JAAR OUD
Om terug te kom op \'erlen
-g-mg van Jewensduur moet eit
crkcn word dat die moontlil'
-hcid van 'n oplossing nie as uit
-geslote kan beskou word nie.
Troucns. ons lees van 'n .:-r
etu-.sala~ cn sy tydgcnotc wat byna
alma! die ouderdom van nege
-honderd jaar oorsluei het. As
d1e mens die werklike redcs
SERU:'If UELl' 110:'11 ~11::: Die Russiese wetcnsl,aplil<c, dr. Bogomclets, wat daarop aan
-sp,·aak gemaal< het dat hy 'n serum ontdel< hct wat die mens -like lewc tot 1:)0 jaar kan \'Cr -leng. is verlede week op 65-j ari-gc Jeeftyd oorlcclc, sonder dat
hy in sLant was om sy cie !ewe
tc vcl'icng. Hy hct onlang~;
meegcdccl dat die procfnemings
deur die p1·ocfneming-stac!ium
is en dat Rusland ,.
ge-wcldigc hocvcelhcdc'' van die
stof gehmilc Die serum is gc-maalc uit mcnslil<e murg en
milt.
waarom sy lewensduur metter -tyd lwrlcr geword het sou kan uitvine. so11 hy metcen ool< 'n aanduiding
he
\'an 'n moontlilte oplossing van die raaisel vandie vcrlenging van sy !ewe. Van ouclcrdomme gcpmat,
dit sou mislden baie intcrcssant
wees om tc wcct of die l
cwcns-dmn· \'lUl die dicr ook mettc•·-tyd kOiter gowo•·d hct. As dit so sou wees, so11 mens I<On aan
-ncem dat sckere onbckende
faktore van die natuur 'n rol moel sp~cl in hierdie verband,
en sou die algcmcnc opvatting
dat die moclc!'llc bcsl<awing die !ewe vcrkort nie as die volle
wnarhcid aan.gcnccm Jcan word nie.
' ''cllw ouderdommc dicrc in
l\fetusalag se dac bereik het is
my onbeltend. en cl< weet oolt
nic of dit met enigc mate van sel<erheid vasgestel l<an word
nie. \Vel wect ons die leens -woor<!igc ouderdommc wat
die-re l<an bercilt, en op sigself is
die syicrs nogal inlercssant.
BEJAAHDB SKILI'Al)
Of dit !lOU per toevaJ iS, Of
omdat hy so sladig bewccg
wect ek nie, maar die sldlpad het die Jangstc lcwcns<luur van
alle die~·e. naamlil' ,·an twcc
-tot drichonderd jam·. Die l
e-wcnsduur by die vcrsldllendc <liere wissel van 'n paur dac tot '11 paar hondcrct jaar. So is <laar selcerc soortc wurms wat
vollc groei en hoc oudcrdom in
'n paar dac IJc•·cilc ~cl<ct·e
so01·te vlicc word maar 'n paar
wcke oud, en !<ewers 'n paar maandc. Dit sal tuiniers seker ontstel om te ,·crneem dat slak -ke van ses tot sewc jaar oud
l<an word. Honde lewc van
lien tot twaalf jaar en
hoen-ders van ,·yftien lol twintig
jaar, mits so 'n hocnder na-tuurlik nie in die pot beland nie. :.\[erkwaardig nogal is die
feit cat duiwc ,·an veerllg- tot
,·yftig jaar oud l<an word. en
papegaaie en oli[ante kan d1e
ouderdom van honctercl of selfs honderd-en-vyftig jaar bcrcik.
WAARDE
9S)JE}[(Cl€JL§H@fS&
99lJIC'I naam wnt n waarborg vlr &uhw•
r-hChl f'n lnntlit.(!tt i.s, biecJ u \\ yne. uranorw)'llC en Lli{Cllr<' a.an wal mrt
die brootstc sor~ en moeuc venncn~
en veroutlcr b Yir u s;enot.
t\II("('Oltk Hie .I.U·:.ST.t: lS ~OCd genoe;:
'u u - J::.'\.l.ELSlUlt l'ltOlll h n·; IS
lilt: JSI::STJ::. -<>-rJn:SLl:::< WYNE: Speslanl Soet . . . . . . Root en Wit Jcripiko .. Rooi en Wit Malmsey . Rool en Wlt ::liuskadel Soct Port . . . . . . Porl, Pontnlc, Worcester Hoclc en Spcsinlc SJerric
Goue SJerrle ( Droog)
Ou B•·uln SJerl'lc . . . .
.. Coclclali" ..
Vermouth (Droog en Socl) UHOI'- \VYNE:
Jl<,crgonje (Rool)
Rfcsllnl> en Dro~ Wit
1'0 :>IU I>L \\'Y NE:
Grand Spumante Grande Splendoro 6RA.'IID1::\\'YXE: Eurdcn .. A.l .. .. Bocgoe .. Lllll::UIIl::: Pcpcrment Kersfc. \'ao dcr Hum. Gemmer eo Allys J i::N I::\\'1::11<;:
-
~tete
~~.0 ~~ •~.~~ ~~~
~-c t'n¢ ~·== ~ r...E: ~ 2/G 11/ -1/9 8/6 1/9 8/G 1/8 8/-1/8 8 /-1/7 7/6 1/6 7 /-2/3 4/ -2/9 1/9 1/6 10/-7/6 8/6 8!-7/6 7/ -G/6 Droe, Lcmoco en Suur-lemoen 7/6 \'OOR\Y.-\ARJJES:Voel> by 20/- per vaatjie en 5/ · per lclssic met bottcls. Hierdie depo•ilo's
word onmiddelliic vcq;ocd o;> ontv&ns•
van leC inhoucrs1 spoorvrag beta.u!d.
EXCELSIOR
W Y N IVI
A ICE
U Y
(Ellms.) Bplc VLAKTEPLA.ATS-STASIE (KAAPLAND)R. W.
va
nR
yn
BRILMAKER
VIR
GELD
~
EEUFEESPOSKAARTE
1
/
6
FEU 1108YNSLEUTE LKETTI NGS
1/6
l'OIIE'Oid Zd,FAKil<IELlOO
P
6>1ENNBNG$
Egte S
i
lwer
30/-t'01l!l()ld 4(1,EEUFEESMEDALJE
S
9d
l'oa~ld %d.#.¢>'~
~~
,y~
.-o
~l
'#@
..; ""-? ~~~~ -~,Y~,;,"V ~ :'\oo~¢+~ o~v
~~
0v~
A_ . .&.....,.P
til~
~ ~v.,~ ~0 0~ ~~ ~~·
~~
~
~~~~/~
~
::\>v ~>"'~ ~ o<><!'~
~
'l'AIUU'::,.$>~ ~~
JOU~.Nt:I:!BUBO
~<t,'C "'-'~ VJ':UY,EN!Oll'IO ._<:>"'. ,-()Y J.IENON1 o/ .liAAJ!I:!TA11Bring u oogarts sc voorskriite na my, en docn u lteuse ult
my groot \'ersl>eidenhcid moderne brilrame,
asook raamlose modclle.
ONTHOU! 5t1e \'erdieping, Groote Uer!igotJou, n:aapstad.
Jl
olg
u
voor-mwrs
se
raad
en
geb
ru
ih
IJOEGOES
ALF
om
ztvan lastige
Ver
koues
, Hoes,
Rrt·
motich
,
Tf'interlwnde,
ens.
,
te bcvry
BOEGOESALF
D
ie
O
or
spro
uklik
e P
-
IIAU-SALF
Verkrygbaar by u Aptel<er of WinkelierHA.NDELSNAVRAE: P- JL'\.U- PRODUU.TE (EDl\IS.) BPK.
BLADSY VIER DHi O.n .. WOEXSDAG, 31 JUUE 1916.
--
--
---
---
---DIE O.B .. WOE:-:SDAG, 31 JULIE 19-16.
lPllRhiiek
Aall1lvaar
D.it
ln Kaapstad het in die nfgclope paar weke dinge gebeur wat elke persoon tot ernstige nadcnl<e behoort te stem. Ons
verwys na die optrede van die Afcteling Ekonomie en 1\farkte onder Ieiding ,·an die Voedseldirekleur wat drastics ingegryp hct om die vraagstuk Yan bcmarldng en verspreiding van
grocntc in oorcenstemming tc bring met <lie behocftcs van die
tyd.
On(lcr· die llbcraal-<.lemol<ratiese stclscl van ons land, wat
uitgaan van die standpunt dat daar so min as moontlik ing
e-mcng mocl word in die ,vryhecle'' \'an die indiYidu, is ook die
bcmarldng en vcrspreidrng van voeclsel vir die grootste dee! oorgclaat aan die goeie of slegte gcwete van diegene wat hulle cta~u·mce bcmocr. Die enigste regulenng Yan pryse was die wat
gcskred hct ingcvolge die beg~nsel van vraag en aanbod. In tyc Yan skaarstc het ,·oedsclpryse gestyg, en in volop tyc hct
dit gcdaal. Dit hct veral vir die produsent 'n onhoudbarc to
e-stand gcskcp omdat sy ywer eintlik tot sy nadecl was. Groot
proctuksie bctekcn naderhand onbetalcndc pryse. Die rcgering
llrt dan cmg(· Jnr1• g<'INIC hicrdie swal>hei!.l ,.llll (lie lih<'ralc of
J(apttallstlr.,<' ht<'l!.cl ing('sicn toe hy <lit probccr n~rgocd het
met .,~. \'<'rhldllNHI<' bchc<'rrade. Die groot )e('mte ann hi<'rdi<'
brhe<•rratll' was cgtc1· nog d~~t dit, hocweJ in bcgin.,l'i in die
regie rigt ing, nog- mot:. in pas soos ronde sl>rOC\\ c in \'il'
rlmn-t•g<' gate - dit \\·a~ mm·1· lappr op ·n ou kleed. en dit \\'Ou ook
maar nil' di<• ll·vrcdcnh<'id aan aile kante gee nie. Dit hl't nog
nil' die hi' I<' vdd van produi<:,ie en bcmarking gedci< nil', ''ant
an<lcr bclangrll«' afdl'ling!'. van produksie, soo:, grocnt<', wn-;
daarvan u•tgc;,Iuit rn daarbenewens hct dit nog maar nrt
half-pad gcgaan in elh• rigt ing van sosialbme.
OX:\IAAT::;
Die cen l<anaal-stelscl was 'n. definitiewe stap in die
rig-ting van sosialisme. maar· <Ill hl't sldjlbreuk gely omdat tlit
Jangs tlic lmpltahstl(•t.t· J'l'npcrel ing<'span is. Twe(' on
v('rsoen-bare bcgins<'is is nug g<'handhaaf, want ecn-kanaal het cintlil<
maar net bctcl<<'ll dut dil' lli'Odul<te Jangs een kanaal op die
marl< gcbring i<;. \'a11 di<· marl! na die \·erbruil<er het dit nog
maar die l<apitalio;til'se \ \ (' g g'('\'olg - die weg ,·an .. vrylu·id"
waar alles aan die gcwctl' van die bctrokl<e persoon oorgclaat
word (die prysbchcerstclscl onder druk ,·an oorlogsnood het
h1eraan etfens probccr ,·crandcr )
\\'aar die staat op grond ,·an sy demokratiese beginsel ,·an mc-mmcngmg, nie \\'OU organisccr nic, daar het die middelman
cgter nie op hom Iaat wag nie. Hulle het hulself ook geOJ·ga
-msecr in .. ringc" wat deur eensgesmde optrede hulle in staat gcstcl het om b., .. deur die bani< kool te ,·erlwop teen 2s. stul< waan·oor hullc die boer :.!d. bctaal, en dit ondenvyl daar so '11
oon·Jocd aan kool is dat i<ocic daarop geYoer wor·d!
Die markte wat onde1· plaaslike bcheer gestaan het. was
oor die algcmecn ool< so ingcrig, \·era! in die groot steele, dat
dit nie verbruikersmarktc was nic, maar handclaarsmarl<tc.
DiL wus buitc bcrcik van die verbrUikcr, wat aangewys was op
die handclaars wat daar op die mark saamgespan hct om
hul-sc!C tc vcrryl< binne die l<ortste tyd. Jlicrdie mensc het oor
die algl'mecn nlc beset' dat hullc 'n dil'ns moct vervul nie. Vir
hullo was dit 'n spelwlasie wat die grootstc winste moes af
-ncr·p. Unlit• h<'t verldes om liewer 50 I<Oollwppe teen 2s. stu!<
to vcrlwop a ... .300 teen 3d. stuJ(.
.t:n hiermcc hct hulle die bewys gtlcw(•r elat die lmpitali
s-ttrsc hie<' 'n llltl.,iC binne 'n l><'lfsugtige wcreld i!>.
D1c Vocds<·i-<hr<•l<loraat het ingegryp. ·n :\far!< in die midde
-stad, binne bcreik \'O.n die \"crbruiker, is opgerig, terwyl die stclsel \'0.11 mobicle markte omgeskep is van ·n sub-ekonomiese
tot 'n elwnomiesc on<lernemmg. Die ge,·oJgc was herlsaam
-so hellsnam dat (lit· publici< rtie weer sal toela.at dat dunr
tl'rug-gf',·aJ snl word llJl di(• ou l<apitalistiese stelseJ nic. )l<'t andt'r
woor<l<· die puhllel< van Suid·Afril<a is tevreele om 'n ''<'rdeJ·c
en getlugtc stap te doen in die rigting ,·an sosialit<m<'.
In ole p1·ul<t~·l< aanvaar hulle dit omdat tlit v('rlos:.ing
bring, maar in tt•orie. wa.ar politici daaroor redelmwd, is elit
nog icts uit tli<' hosl' wat bP\'<'g moet word met aile mag. J)io
Ussewabrandwag- wnf s<• 'n stdsd as 'n geheel vour·stuan, morl
dootl, \Hlnt hy wll 'n ,.<lilttatuur'' omdat hy van gesag pnmt.
:llaar as dr. Van 1'=<·1< nic die nodige gcsag gchad hd om 'n
marl<. in di<' mHidt•stad <)p I«' «'is van die plaaslilic IJcstnuJ· nit•, sou soiet~ ooit l<on (tntwildtl'l IH't uit die ou orde met sy liber
a-llsticse itlct'h '!
Van ieb wat hl'ilo;aam lo;. lian die partypolitiek indPI'daad
'n b:J.ie grout paaibn('lil' maal<!
Vffi VEILL'IlGS EN EIENDOJU-VERKOPINGS
Van Riebeeck T
r
lU!§f!
~~yoBpk.
8ECURI'!'Y·GE8 0 U - KAAPSTAD
TakkanttJre: BeUvUle, St:a.ud en Wynberg.
Blianl{e
§uidClAfriliia
Me
1t
Gel~id~Hke
§egr
e
ga
s
i
e
Hi<· 0-;s('\\ abrandwag se be
-kid t«'n np'iig II' van die Jtie
-hlanl«·~ i-; ('('II van apartheid
t•n dit· \'l'l'hind<·ring ,-an rass
e-' ('J'ml'ngin~ t uo;.,<'n blank en
nic-blanl<. Oor di<' algemcen is
hil'rdic h«'h•id tH'itrnd as die ,·an
M',l('r('!(":l.,i«' en clit b vir dil'
laa«t<' d<'rtlg jaa1· <'n mrer <leur
.I('Cn!. Jl(•rt:rog \'OUI'g'l'staan. 'n
Brrc1· uii<·C'nS«'ttin~ ~al wei
hll'J' ni<• nndig- \l't'('S nit·, omdat
eli( - soos g(•si· - ge<'n nuwe
gc!'.ig!.punt Is nle.
Moontlil< l<on ons net sckcre
aspekh• bcldcmtoon.
ln die t•erste plel< !<an daar
\'crSI<cie g-rndc of soorte segre
-gaslo wccs. By \'oorbecld:
bio-logic~c of hloNISL'l,;regasic; die
verbod op gcmcngdc ~e~lags
,·erkeer, h"ts~ binnc of bu:tc die huwehk. Hierdie vere1stc is die
minimum wat d1e 0 B. ,·oor
-staan.
Verder is daar andcr grade of soorte, soos ·n f"lwnomiN•e scgrega..-;ie. ·n \·oorbeeld hi en· an \'ind ons in d1c l<lcurslag-boom,
wat sel<ere wt•rl< net vir· blan
-kcs wil uithou. Ooi< hicn·oor slaan die O.B. tnt tyd t•n wyl die totale sogrcg-m·•<' - d.w.fl. di«' vC'rslmiwing- Yan n.pnrt<' ras-S(I na. aJll\rtr lan(lsg<'bi<'clc eli! ,·unsclf uplos. lNGRYJ>E:\'J>
Maar ons staan ool< die ma
i;:-simum-mate van Regrcg-a.">ic
wnt vcrluy l<an word, naamlik
dlr g-ehicd.,(•gr<'ga.,ic. ,·oor. Dit
is egtcr 'n lngrypende en baic
diepsnydcndc maatrcel, wat
so-wei die b!anl<c a:; die niP-blan
-kc sc clwnomiese !ewe radikaal
gaan affektecr, en dit lmn ni(' mrt ('('11 .,Jag ~<'brur nic.
Daarnm. weens die ,·crre
-~aande implil<asies en die nood·
snnl<lildtl'id \'an gestadigde cko
-nomi('Se <'II industr!clc aanpas
-:-;ing van altwcc l<antc a(, se die
Ossrwabranclwag dat - wat
die malu;imum-graad bctref
-hy \'11' gdl'idt•likc s<'gregasie
staan.
Di·~ !\l'~l't'gasrcbeginsel is
1·rcd:-; m<'cr as 2!i0 jaar oud c•n is lanl<al by die Afrikaner in torpn:-~sing. Ook ons glo
daarin omdat dit. die rcg,·cr·
digstc lt•n opsigte van sowel
blanl<cs ns nie-blanl<es is;
allrenlil< lnngs hierdic weg
lmn die A frilwncr en die
na-ture! elk sy ere ltarnl<ter,
na-Riesl<np, lmllnur en mcnslil<e
vryh<'id uit!ccf en vcrder ont
-wild<el.
A FR llC\ \'lit IH I~
.\FBI-I{.\:-; Y.lt
Ons glo dat <lit• Afrikaner d.w.s. die hl:u l<c wat in Suid· Afrika wortel geskirt ret hier 'n roeping het en dat hy daardic rocping l<an nastreef sonder mmenging l'n dil<tate van ander oor·sese Iande.
Die Ieiding- \'an hit•nlie land is in die handc ,·an 'n Europese
•·as gcHi en daanlir ras het
met die bodem snamgcsmelt,
soclat hy net ecr1 trou en net
ccn lieftlc hier het <'n die hcct:
.,Suid-AfriiHl". Hy gaan cta.a
r-<lie lciding hchou en as dit sou
hclwis word, dan gaan hy seer
sel<crlil< daan·oor· ..-cg. Dit maal< nie saak of die teensta.n
-dcr wat die lcisels wil gryp, uil Europa. Asic of wan.r ookal
lwm ni,•. Ons hoor dikwcls die }:rcct .. A:sic Yir die Asiat"" en ons het daar \·rcdc mee. )laar
tlnn mo(•f dip<;(•ifd<• men.,e ''at
!>l<r<:cu ,.Al-ii; vir di<: Asiatc".
nit• mnal< <l!.Of di t bctel<en uol!
... \frilw. \'i1· diP Asiah•'' ni('.
As Iii!' hlanl<c Afril<ancr 'n inu•·rlil<t• ,.,,r·t wyfcling ontwik· l<d, wat hnm laat se en handel
asof hy nic die reg hct om te
lei nie . . . a.sof hy die le!cling nou aan anti-nasionale en anti
-blanke clemente, wat hullc op
-ruiing vanuit Rusiand of AsiE! of waar ook al ont,·ang, moet toe\·ertrou - as dit so is, dan se ons net dat die hctrold<c
blankes wat so twyfel, nie in die Ossewabrandwag tuis sal
voel nie. En namate die iclcalc
van die Osscwnbranclwag
grondvat, sal dn:udic t
wyfc-Iaars 6( van hul lwyfcl g-enecs
raak Of hullc sal hCrens 111 die
land meer tuis vocl nic.
~¢
¢~~¢¢¢¢0¢Q¢¢¢"1
~
OoB.-Beleid
J
~~~()~~¢¢0
Ons glo in die blankc ras sc
leicreienskappe, ook Ill Suide-like Afrika, en on., J,:"lu 't'J'dt·r·
dat daardic blanl<t· ra<. ''at al
!'y toekom5 c·n a! !-,\' ,.,.r.,ugtin
-gc vanuit Europa na hit•nlic·
land oorgedra lll't, jub di(o
blani<c· ras is \\at dit• llH'('" g'l'·
vestigde rl'g hrt um hit•J· <ill'
i('iding tc gee.
En <laardie ras is di(' i\frilm
-ncr.
l\faar die Afril,ancr· sou
dwaas wees as hy sy hcil in
isolcment soek, afgesl<ci ,·an
allc krag en frisse blocd wat uit die moe<lcrlancle kan stroom om sy posisie hicr te \'Crstcrl<.
Daarom !.l' on, ool< dat tillS
aan«)uiting l'n samrwerldug
:-~oel< mc·t die verwantc· voll<<'l'('
\'an die \\'esttrse (d.w.s. \\\•..,.
:EuJ'OJll'SC') lmltuurlning. Die
l>ring \\aaru!t ons ,·oorouers <'n
ons !.f'el('s ('11 g<:lo<lf gelwm hl't.
Demobilisasie
Sukkel
Nog
Omdat die demobilisasie ,·an die soldatc blyl<ba~tr \'asgc-brand hct en nic so glad wil werk soos \'Ctwag is nic, hct
die regering aile clemobilisasic -komitees versocl< om nog
scs-tien maandc 111<'t hul wcrl< aan
tc gaan. Die vertraging- van
die demobilisasie is t c wyte. na
verklaar word, aan die baie
probleem-gevallc wnt. clatu· be
-staan. Baie van die soldatc
wat aktiewe cliens gNloen hel,
was voor die oorlog- in l
aag-besoldigde betrei<l<ings. Hulle
het gedurendc d1c oorlog baie
geld ,·erdicn en \inti by
dt'mo-bilisasie dat dtt vu· hulll' o n-moontlik is om Wct•r laat;IJc· soldigde betreklun,;s lt'
nan-vaar.
O.B. Hou Woord
Op Ladismit
h
1\[c\·. J. P. rle \\'it, I\Omman
-danlc \'an Ladismith, bcrig: Op die :samespreldngs wat
tusscn lcde ,·an d1e O.B. en lcclc van die H.N P. plaasg-evind hct,
was daar aileen sprake \'an
plaaslike saamwerl< met funk
-sics. ::'\Ict d1e H X P.-funksie op 13 Julie hct die lede van die O.B. met enkele uitsondering~. pragtlg saamgewerl\ en ons glo dat lede ,·an die H.X .P. hullc woord sal hou en ons ool< stcun met ons O.B.-funl<s1c waan•an die datum later bekend gcmaal\ sal word.
H1c1· is 'n sterl'e drang- onder clil' Afl'il<aners om saam tc werl<, en wee die Ieiding wa<. daardie drang prob~er torpe
-d.;-cr.
1Iic1· is nie die minste g-cdag
-t.;-om oor tc gee nie. Ons staan rot:s\'a5 by die beleid \'an die O:>scwabrand\\·ag.
(\ olg-t'ns 'n berig in I>io
l{rulthul'ing- hct d;e H.X.J'.·
funl<'iit' .. ti(•n IH·(·r mecr as ooiJ
1<•\on· npg('bring.'' Soos lesers
~a! onlhou is ooreengelwm dat
die twcc organisasics se Jed(1 nwluuu· wcdersyds sal onder
-:stcun op hul ondcrskeie fun
k-sit:'H. lted.)
O
s
se,v
abra
n
d
,va
g
D
a
g
~TELl
.E:\
BO~CH0
S
1'
I
J)8 .I
,
I
L
S
.
f
TEUJ)
a;
,
:J
AUG
.
0Ogg-t•JHI (I 0 ''m.- 2 nm.):
BASAAR. [{Al•'EE
l\llDDAGETI~
(Bring n1es, n1rk en lcpcl ~aam) Formcle opening 10 vm. dcur
\\'aan1. Genic. ::'\fcH. !=;. S. Voigt
,\and (7.30 nm.-11 n.m.):
\'ERSKElDEX HEinSPR
0-GrtA::O.t ::'\ll'SIEK YOLK
-SPELE K,\J<'EE
0
.\L;\1.\L WEU\.0:\1
