Nu zijn wij aan het woord!
Welke betekenis geven jong volwassenen aan de rol die Nederlandse hiphopmuziek binnen hun leven heeft gespeeld?
Auteur: M. den Herder Studentnummer: 6072763
Masterscriptie Communicatiewetenschap Begeleider: mw. dr. R. van Bronswijk
Graduate School of Communication Universiteit van Amsterdam
Samenvatting
Er bestaan vele onderzoeken naar de mogelijke negatieve invloed van hiphopmuziek op jongeren. De laatste jaren is de populariteit van Nederlandse hiphopmuziek enorm gestegen. Dit onderzoek richt zich daarom, uitgaande van de Uses & Gratifications (Katz et al., 1974) theorie, op de behoeften en functies die Nederlandse hiphopmuziek voor jong volwassenen vervult. De onderzoeksvraag luidt: Welke betekenis geven jong volwassenen aan de rol die Nederlandse hiphopmuziek binnen hun leven heeft gespeeld?
Het onderzoek is uitgevoerd door middel van zeven diepte-interviews onder Nederlandse jong volwassenen. Er is gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews. De resultaten toonden aan dat Nederlandse hiphopmuziek voor deze jongeren verschillende functies had en verschillende behoeften heeft vervuld. Zij gaven aan dat de muziek hen in staat stelde om te ontspannen, hun energielevel te versterken, zij vonden steun in de muziek en het hielp hen bij het vormen van vriendschappen en het vormen van een eigen identiteit.
Concluderend kan worden gesteld dat er door de deelnemers vooral een positieve betekenis werd toegekend aan de rol die Nederlandse hiphopmuziek heeft gespeeld in hun leven.
Inhoudsopgave Inleiding 4 Theorie 5 Methode 13 Steekproef 13 Procedure 14 Resultaten 15 Conclusie 23 Discussie 24 Referenties 27 Bijlage 31
Inleiding
Hiphopmuziek wordt al jaren bekritiseerd om de teksten en bijbehorende leefstijl. Dit jaar zorgde de hit “Drank & Drugs” van Ronnie Flex en Lil Kleine voor enorm veel ophef. Het zou het gebruik van drank en drugs volgens onder andere de SGP en verschillende Nederlandse zangers zoals Jan Smit en Frans Duijts alleen maar stimuleren. Het feit dat basisschoolkinderen het refrein van deze hit uit volle borst mee konden zingen schoot bij veel Nederlanders in het verkeerde keelgat
(Shownieuws, 2015).
De maatschappij maakt zich zorgen om de mogelijke negatieve invloed van deze muziek. Uit onderzoek is gebleken dat onder andere in dit genre veel wordt verwezen naar het gebruik van alcohol, tabak en drugs. Tevens laten rappers zich regelmatig negatief uit over vrouwen en wordt agressief gedrag in de teksten
gepromoot (Christenson, Roberts & Bjork, 2012). Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de negatieve invloed van hiphopmuziek op jongeren. Zo hebben Lozon & Bensimon (2014) gevonden dat het luisteren naar dit genre de luisteraars negatief kan beïnvloeden. Het verhoogt het gebruik van alcohol en drugs, het verhoogt de
criminele activiteit en heeft volgens hun onderzoek een effect op onveilig seksueel gedrag.
Sinds 1982 bestaat hiphopmuziek in Nederland. Aanvankelijk wordt er veel in het Engels gerapt, maar tijdens de jaren ’90 zorgen onder andere Def Rhymz en Extince voor een Nederlandstalige revolutie. Daarna volgden Opgezwolle en
Brainpower met succes (hiphopinjesmoel, 2002). Inmiddels is er een nieuwe lichting opgestaan en is de Nederlandse hiphopcultuur vele malen groter. Op social media krijgt de nieuwe lichting al enige tijd enorm veel views, maar tegenwoordig bereiken zij ook het grotere publiek met hits die in de top 40 belanden. Bekende namen bij het
grote publiek zijn onder andere de Opposites, De Jeugd van Tegenwoordig, Ronnie Flex en Lil Kleine (3voor12, 2015). Hiphop blijkt een van de populairste genres onder Nederlandse jongeren (Delsing, 2008).
In plaats van te kijken naar welke negatieve invloed hiphop muziek kan hebben op jongeren, kan er ook worden gekeken naar hoe jongeren de rol van
hiphopmuziek in hun leven zouden beschrijven en wat het voor hen betekent. Volgens de Uses en Gratifications theorie (Katz, Blumler & Gurevitch, 1974) luisteren mensen naar een bepaald genre muziek omdat het hun persoonlijke behoeften vervult. Gezien het feit dat de populariteit van Nederlandse hiphopmuziek de afgelopen jaren enorm is toegenomen richt dit onderzoek zich op dit genre. Het doel van dit onderzoek is om na te gaan welke behoeften er door middel van het luisteren naar dit genre worden vervuld en welke functies Nederlandse hiphopmuziek heeft voor jong volwassenen. Dit zal beantwoord worden door middel van de volgende onderzoeksvraag: Welke betekenis geven jong volwassenen aan de rol die Nederlandse hiphopmuziek binnen hun leven heeft gespeeld?
Theorie Persoonlijke ontwikkeling en muziekvoorkeur
In dit onderzoek wordt er van de jong volwassenen gevraagd te reflecteren op hun leven. Het is daarom van belang om stil te staan bij de persoonlijke
ontwikkelingen die zij tot nu toe hebben doorgemaakt. De adolescentie is een periode waarin er veel psychische, cognitieve, fysieke en sociale ontwikkelingen plaatsvinden (Bukatko, 2007). De theorie van Piaget betreft de cognitieve veranderingen die adolescenten doormaken en stelt dat tijdens de adolescentie de formeel operationele fase begint. Dit houdt in dat adolescenten in staat zijn ruimtelijk en abstract te denken
en dat zij leren logisch na te denken en conclusies te trekken. Wat betreft het sociale domein betekent deze fase dat de adolescent in staat is over de maatschappij en zijn of haar rol in deze maatschappij na te denken. Adolescenten denken erg veel na over zichzelf en wat zij willen bereiken. Daarnaast geloven zij dat anderen net zo veel met hen bezig zijn als zijzelf. Daarom hebben adolescenten vaak het idee dat iedereen op ze let en ze bekijkt. Ook hebben zij het idee dat niemand ze begrijpt (Bukatko, 2007; Kesselring & Müller, 2011).
Wat betreft de psychische en sociale ontwikkelingen wordt de adolescentie gezien als een stressvolle, turbulente periode met veel stemmingswisselingen en extreme emoties. Wie ben ik eigenlijk? Wie wil ik zijn? Wat komt er van mij terecht? Bij welke groep wil ik horen? Dit zijn vragen die adolescenten zichzelf tijdens deze periode stellen om achter hun identiteit te komen (Arnett, 1995; Arnett, 1999; Bukatko, 2007). Adolescenten zijn heel erg zoekende naar wie ze zijn en vervolgens naar hoe ze dan degene worden die ze willen zijn. Vrienden en leeftijdsgenoten worden heel erg belangrijk en de invloed van ouders verschuift naar de achtergrond (Bukatko, 2007). Onderzoek naar de muziekvoorkeuren in vriendschapsformaties wijst uit dat de gezamenlijke interesse in muziek een belangrijke factor is voor het opbouwen en onderhouden van een vriendschap (Selfhout, Branje, Ter Bogt & Meeus, 2008).
De adolescentie kenmerkt zich tevens als een periode waarin jongeren zoeken naar sensatie, op zoek zijn naar nieuwe ervaringen en veel experimenteren. Dit is verbonden met risicovol gedrag. De reden waarom adolescenten eerder geneigd zijn risicovol gedrag te vertonen is omdat zij meer prikkels nodig hebben om hetzelfde niveau van plezier te bereiken. Een andere belangrijke factor die bijdraagt aan de neiging van jongeren om risicovol gedrag te vertonen is de onvoltooide ontwikkeling
van zelfregulering. Hiermee wordt het proces bedoeld dat er voor zorgt dat adolescenten hun eigen gedrag kunnen controleren en overeenstemmen met de bestaande normen van hun ouders en de maatschappij (Bukatko, 2007; Steinberg, 2004). In overeenstemming met de notie dat adolescenten “sensatiezoekers” zijn en op zoek zijn naar nieuwe ervaringen wordt verwacht dat zij niet altijd in staat zijn hun eigen gedrag te controleren wanneer een nieuwe en sensationele situatie zich
voordoet. Wanneer deze eigenschappen in verband worden gebracht met de voorkeur voor bepaalde muziek, betekent dit dat zij geïnteresseerd zijn in muziek waarin rebels gedrag wordt besproken, men zich afzet tegen de maatschappij en muziek waarin er veel onderwerpen aan bod komen die gerelateerd zijn aan experimenteren met voor hen onbekend gedrag. Voorbeelden hiervan kunnen zijn het gebruik van drugs, alcohol en het hebben van seks (Steinberg, 2004).
In dit onderzoek wordt jong volwassenen gevraagd terug te blikken op de periode waarin zij adolescent waren en wordt hen gevraagd hoe hiphopmuziek hun leven heeft gevormd. Daarom is het belangrijk om ook te kijken naar de
ontwikkelingen die zij als jong volwassene doormaken.
De meeste jong volwassenen maken vanaf hun achttiende jaar veel
veranderingen door. Zij kiezen er onder andere voor een opleiding te doen die de rest van hun leven zal beïnvloeden, ze verhuizen vaak naar een andere stad (en vaak binnen die stad nog een aantal keer), ze gaan veel op reis, leren veel nieuwe mensen kennen en vaak maken zij tijdens deze periode de keuze voor een levenspartner. Later worden al deze veranderingen en keuzes gezien als de belangrijkste keuzes van het leven (Arnett, 2000).
Jong volwassenen zijn als het ware nog niet werkelijk volwassenen, maar het zijn ook geen adolescenten meer. Zij hangen eigenlijk tussen deze twee periodes in
(Arnett, 2000). De adolescentie wordt vaak gekenmerkt als de periode waarin iemand op zoek is naar zijn of haar identiteit, maar Arnett (2000) stelt dat de ‘emerging adulthood’ eigenlijk een verlengede hiervan is. In deze periode heb je namelijk de meeste kans om je identiteit te verkennen op het gebied van werk, liefde en wereldbeeld (Arnett, 2000).
Daarnaast is je brein in dit stadium in staat om terug te blikken op je leven en stelt je in staat om herinneringen en meer abstracte kennis uit je verleden te
organiseren in een samenhangend biografisch verhaal. Het is een belangrijke manier om besef te krijgen van wie je bent. Jong volwassenen kunnen herinneringen op een veel systematischere manier rangschikken en plaatsen gebeurtenissen in het kader van hun leven (Habermas & Bluck, 2000).
Functies van hiphopmuziek
Gezien de ontwikkelingen die adolescenten doormaken stelt Laiho (2004) dat muziek vooral tijdens deze periode erg belangrijk is. Muziek wordt door jongeren gezien als een vriend en tijdens periodes van stress een eenzaamheden vinden zij steun in de muziek (Laiho, 2004).
Muziek is enorm belangrijk voor jongeren en vervult een aantal verschillende behoeften. Het bespreekt voor hen herkenbare thema’s zoals bijvoorbeeld
liefdesverdriet, muziek kan hun emoties en stemming beïnvloeden, muziek is
belangrijk bij het vormen van vriendschappen, jongeren leren van muziek en het helpt hen bij het vormen van hun identiteit (Lonsdale & North, 2011; North & Hargreaves, 1999; Schafer & Sedlmeier, 2009; Selfhout et al., 2008). Uit verschillende
onderzoeken bleek dat het beïnvloeden van emoties en stemmingen een van de
om te ontspannen, hun energielevel te versterken en het luisteren naar muziek hielp de jongeren bij het verwerken van negatieve emoties (Lonsdale & North, 2011; Schafer & Sedlmeier, 2009).
De resultaten van bovenstaande onderzoeken onderbouwen de Mood
Managment theorie van Zillman (1988). Volgens Zillman kiezen individuen muziek op basis van de wens om een slecht humeur te verminderen of om een goed humeur te verkrijgen (Garrido & Schubert, 2011). Dit zou betekenen dat individuen muziek uitkiezen dat hun plezier brengt of muziek dat positieve emoties beschrijft. De vraag is waarom hiphopmuziek, wat ook vaak negatieve ervaringen beschrijft en dus negatieve emoties oproept, dan aantrekkelijk is om naar luisteren. Garrido en Schubert (2011) vonden in hun kwalitatieve onderzoek dat sommige van de deelnemers naar ‘zielige’ muziek luisterden om te kunnen reflecteren op de
gebeurtenissen in hun eigen leven, om problemen om te kunnen lossen en om te leren van de fouten die zij gemaakt hebben. Ook hielp het hen de situatie waar zij zich in bevonden beter te begrijpen (Garrido & Schubert, 2011).
Een andere belangrijke reden die zorgt voor de ontwikkeling van een bepaalde muziekvoorkeur is de mogelijkheid om persoonlijke waarden en een identiteit uit te kunnen drukken. Adolescenten proberen hun zelfbeeld te schikken naar het beeld dat zij hebben van andere jongeren die naar dezelfde muziekstijl luisteren waardoor zij zich sterker identificeren met een bepaalde muzikale subcultuur (North & Hargreaves, 1999). Daarnaast is het vermogen van een bepaald genre om mensen samen te
brengen een belangrijke reden om voorkeur te geven aan een bepaalde soort muziek. Ook de inhoud van de muziek en de mate van identificatie met de artiest waren redenen voor een bepaalde muziekvoorkeur (Schafer & Sedlmeier, 2009).
De Uses & Gratifications theorie (Katz et. al, 1974) benadrukt de actieve rol van de mediagebruiker. Hiermee wordt bedoeld dat de mediagebruiker er zelf voor kiest om naar een bepaald muziekgenre te luisteren omdat dit genre de behoeften en individuele wensen van de mediagebruiker vervult. Zowel sociale factoren zoals etniciteit en sociale klasse als individuele factoren zoals persoonlijkheid en identiteit dragen bij aan de muziekkeuze van jongeren (Lozon & Bensimon, 2014).
Uit onderzoek is gebleken dat hiphopmuziek een van de populairste genres onder Nederlandse jongeren is (Delsing, 2008). Zoals eerder besproken bestaat er veel negatieve kritiek op dit genre. Recent onderzoek van de Universiteit van Utrecht stelt dat niet-mainstream muziek, waaronder hiphopmuziek toch nog steeds valt, een belangrijke voorspeller is voor crimineel gedrag op latere leeftijd. De onderzoekers stellen dat jonge adolescenten veelal nog gecontroleerd worden door ouders en docenten waardoor zij weinig ruimte hebben om de regels die worden gesteld te overtreden. Op de slaapkamer van die jonge adolescenten is die controle er niet waardoor zij hun eigen voorkeur voor niet-mainstream muziek ontwikkelen. Op latere leeftijd verdwijnt deze controle en zoeken de adolescenten anderen op met dezelfde muziekvoorkeur. Zonder de controle van de ouders en docenten versterken de adolescenten met dezelfde niet-mainstream muziekvoorkeur elkaars probleemgedrag (Ter Bogt, Keijsers & Meeus, 2013).
Andere kritiek op het genre is het feit dat er in hiphopmuziek veel wordt gerefereerd aan gebruik van alcohol, drugs en tabak. Tevens wordt er veel gerapt over seks (Christenson et al., 2012; Taylor & Taylor, 2007). De vraag is of Nederlandse jongeren hier überhaupt direct door worden beïnvloed. De eerder genoemde Uses & Gratifications theorie gaat er namelijk van uit dat de mediagebruiker een actieve rol heeft, dat hiphopmuziek door de mediagebruiker wordt gebruikt om individuele
wensen en behoeften te vervullen en dat de voorkeur voor muziek wordt bepaald door de mate waarin de luisteraar zijn of haar identiteit uit kan drukken. Daarom wordt er in deze studie onderzocht wat de behoeften en wensen van Nederlandse jongeren werkelijk zijn en welke functies Nederlandse hiphopmuziek voor hen vervult.
Muziekvoorkeur en gedrag
De sociaal-cognitieve theorie van Bandura (1976) kan binnen dit onderzoek worden gebruikt om bepaald gedrag van de deelnemers te verklaren. Deze theorie stelt dat het aanleren van gedrag een interactie is tussen de omgeving, persoonlijke factoren en het gedrag van de lerende. Dit houdt in dat mensen zichzelf gedrag aanleren door het observeren en onthouden van gedrag van anderen en dit gedrag dan later zelf vertonen. Belangrijke aspecten hierbij zijn de eigenschappen tussen model en observant, het waarnemen van opbrengsten en het vertonen van gedrag van meerdere personen (Bandura, 1976; McQuail, 2012).
Voor jongeren is het vormen van een identiteit en erachter komen bij welke groep zij willen horen erg belangrijk (Arnett, 1995, Bukatko, 2007). Gezien het feit dat voor jongeren de invloed van vrienden en leeftijdsgenoten steeds belangrijker wordt en de invloed van ouders naar de achtergrond verschuift, kan worden verwacht dat jongeren zich aanpassen aan de groep waar zij bij willen horen en dat gedrag dus zullen kopiëren.
Artiesten worden door jongeren gezien als aantrekkelijke,
bewonderingswaardige personen. Het gevolg hiervan is dat jongeren het gedrag wat artiesten vertonen of promoten in hun videoclips en teksten vaak kopiëren. Ook komt het vaak voor dat de jongeren zich hetzelfde gaan kleden als de artiesten. Dit kopiëren van gedrag komt doordat de jongeren geloven dat zij dezelfde normen en waarden
delen als de artiest. Daarnaast willen zij graag op deze artiesten lijken en willen zij zichzelf met deze artiesten identificeren (Christenson et al., 2012; Primack, Douglas & Kraemer, 2009). Ook Arnett (1999) stelt dat op het moment dat jongeren een voorkeur voor een bepaald genre ontwikkelen het kan zijn dat zij bepaalde normen en waarden en opvattingen vanuit de muziek en jeugdcultuur die daar bij hoort
overnemen.
Het identificeren met een bepaalde artiest en het willen lijken op deze artiest is onderdeel van de parasociale relatie die sommige jongeren opbouwen met een artiest. Bij een parasociale interactie gaat het om de manier waarop jongeren omgaan met en reageren op een bepaalde mediapersoonlijkheid. Het betreft hier het omgaan en reageren op deze persoonlijkheid alsof het een normale relatie is die zij hebben met een persoon uit het dagelijks leven, terwijl zij deze persoon hoogstwaarschijnlijk nog nooit hebben ontmoet. Personen met een hoge mate van parasociale interactie zien de, in dit geval hiphopartiest, als het ware als een vriend (Horton & Wohl, 1956; Perse & Rubin, 1989).
Een parasociale relatie wordt aangegaan met de hiphopartiest en is eenzijdig, non-communicatief, wordt gecontroleerd door de betreffende hiphopartiest en is niet gevoelig voor wederzijdse ontwikkeling (Horton & Wohl, 1956; Perse & Rubin, 1989; Sood & Rogers, 2000). Wanneer deze hiphopartiest negatief in het nieuws komt of terecht komt in een schandaal ervaart een persoon dit als vervelend omdat de gevoelens van deze persoon gelijk staan aan wat diegene zou voelen in persoonlijke relaties (van den Berg, 2008). Personen met een hoge mate van parasociale interactie proberen vaak persoonlijk contact te krijgen met de artiesten bijvoorbeeld door
middel van een brief of telefooncontact (Perse & Rubin, 1989; Sood & Rogers, 2000). Tegenwoordig biedt de opkomst van sociale media zoals Facebook en Twitter nieuwe
mogelijkheden om contact op te nemen met je favoriete hiphopartiesten en kun je ze via deze kanalen volgen.
Methode
De onderzoeksvraag is beantwoord door te kijken naar de resultaten die zijn verkregen uit diepte-interviews. Op deze manier is geprobeerd er achter te komen welke betekenis jong volwassenen geven aan de rol die hiphopmuziek in hun leven gespeeld heeft. Een belangrijke noot is dat binnen dit onderzoek het levensverhaal niet een opeenvolging van gebeurtenissen uit het leven inhoudt, maar het hier gaat om de persoonlijke versie van iemands levensverhaal gebaseerd op herinneringen van het individu.
Het onderzoek is uitgevoerd onder jong volwassenen en maakte het mogelijk om autobiografische interviews te houden. Jong volwassenen kunnen herinneringen op een veel systematischere manier rangschikken en plaatsen gebeurtenissen in het kader van hun leven. Dit betekent dat zij in staat zijn een levensverhaal te produceren en op een reflectieve manier over hun eigen leven te praten. Er is gebruik gemaakt van een semigestructureerd interview waarbij de vragen die werden gesteld van te voren bepaald waren, maar de volgorde hiervan kon verschillen. De open vragen die gesteld zijn gaven de deelnemer de kans om te antwoorden op hun eigen manier. Tevens gaf het de onderzoeker de kans om op de antwoorden van de deelnemer door te vragen. Er werd tijdens de interviews getracht de deelnemers reflectief over zichzelf na te laten denken en te laten praten over het persoonlijke verleden door middel van verbintenissen die werden gemaakt tussen bepaalde elementen uit iemands leven (Habermas & Bluck, 2000). Op deze manier werd het mogelijk gemaakt om terug te blikken op de tienerjaren van de deelnemers.
De data is verkregen middels een kwalitatief onderzoek. De data die is
verkregen vanuit de interviews staat binnen dit onderzoek centraal en vanuit deze data zijn categorieën, patronen en thema’s gevormd. Om dit te realiseren zijn de
transcripten van de interviews eerst open gecodeerd, vervolgens zijn de codes die bij elkaar horen samengevoegd om verschillende families van codes te creëren. Het uiteindelijke doel was om deze families te herleiden naar dimensies, waardoor er uiteindelijk een concept-indicator model is ontstaan.
Steekproef
Het doel was om diepte-interviews te doen met tien deelnemers. Er is gekozen voor diepte-interviews omdat er op deze manier voor kon worden gezorgd dat de deelnemers openlijker over gevoelige onderwerpen zouden durven spreken. De deelnemers aan dit onderzoek moesten een grote affiniteit met hiphopmuziek hebben. Dit betekende dat zij regelmatig naar hiphopmuziek moesten luisteren en dat zij tijdens hun tienerjaren ook al naar deze muziek moeten hebben geluisterd. De
deelnemers moesten woonachtig zijn in Nederland en tussen de 18 en 25 jaar oud zijn. Op deze manier werd getracht er voor te zorgen dat de deelnemers terug konden blikken op hun tienerjaren. De deelnemers zaten op deze manier niet meer midden in hun tienerjaren, maar stonden er tegelijkertijd ook nog niet te ver van af.
Om te zorgen voor een gevarieerde steekproef zijn er deelnemers gezocht die opgegroeid zijn in verschillende delen van Nederland. Dit zorgde voor variëteit in de steekproef. Daarnaast was de intentie om te zorgen voor een gelijke verdeling tussen man en vrouw. Uiteindelijk bestond de steekproef uit zeven deelnemers, waarvan er twee vrouw waren en vijf man.
Procedure
Het doel was om de deelnemers te bereiken via de Facebookpagina’s en Twitteraccounts van populaire Nederlandse hiphopartiesten. Er is geprobeerd in contact te komen met Nederlandse hiphopfans via deze sociale media kanalen. Uiteindelijk is door middel van gebruik van het eigen netwerk een aantal potentiële deelnemers benaderd. Hiervan bleken zeven kandidaten bereid om mee te werken aan dit onderzoek.
De deelnemers en de onderzoeker hebben samen een tijd en locatie
afgesproken waar de interviews werden gehouden. De interviews werden gehouden op een locatie waarvan de deelnemer aangaf zich hier prettig te voelen. Hier is voor gekozen zodat de deelnemer zich op zijn of haar gemak zou voelen en op een
gemakkelijkere manier over bepaalde gevoelige onderwerpen zou praten. Voordat het interview begon is de deelnemer mondeling toestemming gevraagd om het interview op te nemen en zijn of haar antwoorden te gebruiken voor onderzoek. Alle interviews duurden ongeveer een uur. Onderwerpen die in het interview zijn besproken zijn onder andere de voorkeur voor bepaalde artiesten, de betekenis die de deelnemers geven aan de rapteksten en de achterliggende redenen en behoeften om naar deze muziek te luisteren. Het programma Atlas.ti is gebruikt om de interviews te analyseren.
Resultaten
De zeven afgenomen interviews hebben inzicht gegeven in de betekenis die Nederlandse jong volwassenen geven aan de rol die Nederlandse hiphopmuziek in hun leven heeft gespeeld. Tijdens deze interviews is de deelnemers gevraagd om hun visie betreft verschillende onderwerpen zoals onder andere hun eigen ontwikkeling, voorkeuren voor bepaalde Nederlandse hiphopmuziek, de verschillende behoeften die
de hiphopmuziek voor hen vervult en heeft vervuld in het verleden en de invloed van deze muziek op hun leven te beschrijven. De transcripten van de afgenomen
interviews zijn toegevoegd als bijlage.
De deelnemers gaven aan dat er de laatste jaren een breder aanbod is van soorten Nederlandse hiphopmuziek en dat hun smaak naarmate zij ouder werden veranderde. Het beter begrijpen van de Nederlandse taal en de herkenning in de teksten waren redenen om naar Nederlandse hiphopmuziek te luisteren. Sommige deelnemers gaven aan tegenwoordig regelmatig naar Engelstalige hiphop muziek te luisteren. Nederlandse rappers of rapformaties die vaak werden genoemd waren de Opposites, Kempi en De Jeugd van Tegenwoordig.
Uit het onderzoek is gebleken dat de betekenis van de rol die Nederlandse hiphopmuziek in het leven van de jong volwassenen heeft gespeeld valt te
onderscheiden in vier verschillende dimensies. De vier verschillende dimensies en de bijbehorende indicatoren zijn terug te vinden in het concept-indicator model (Fig. 1). Het model zal hieronder worden besproken.
Figuur 1 Concept-indicator model
Betekenis van de rol van hiphopmuziek binnen het leven van jong volwassenen Beleving van de
persoonlijke ontwikkeling Vormen van vriendschappen Verkrijgen van zelfvertrouwen Vormen van identiteit
Beleving van de tekst Herkenning
Bieden van steun en hoop Bewondering
Beleving van de beat Ontspanning
Versterken energielevel
Beleving van de leefstijl Leefstijl wordt deels overgenomen Overnemen van kledingstijl IdentiIiceren met hiphopcultuur
Beleving van de persoonlijke ontwikkeling
Uit de data bleek dat persoonlijke ontwikkeling een belangrijke rol speelde tijdens de adolescentie. De deelnemers gaven aan dat zij tijdens deze periode vooral werden beïnvloed door hun omgeving. Vrienden speelden hierbij een belangrijke rol. Sommige deelnemers gaven ook aan in aanraking te zijn gekomen met Nederlandse hiphop door hun vrienden. De gezamenlijke interesse in deze muziek zorgde voor een band en schepte mogelijkheden voor gezamenlijke activiteiten zoals het zoeken naar nieuwe liedjes, het samen luisteren naar liedjes en praten over de nieuwste
ontwikkelingen binnen de Nederlandse hiphop scene.
Iedereen luisterde dezelfde muziek. Het gaf een band en er kwam een soort groepsband door die muziek omdat we allemaal hetzelfde luisterden. Ik moet toegeven dat ik die muziek in het begin soms niet zo vet vond, maar omdat de rest het ook luisterde en je kon op een gegeven moment de teksten allemaal mee rappen, dat versterkte het groepsgevoel en je voelde je je echt deel van een groep.
De deelnemers keken tot op zekere hoogte op naar de rappers en beschouwden de Nederlandse hiphopcultuur als stoer en cool en wilden zelf ook als stoer en cool worden gezien. Zij wilden bij deze stoere groep mensen horen die naar dit genre luisterde. Sommige deelnemers gaven expliciet aan te willen horen bij een exclusieve groep binnen de maatschappij. Zij gaven aan anders te willen zijn dan anderen en te willen luisteren naar niet mainstream muziek om zich op die manier te kunnen onderscheiden. De deelnemers konden op deze manier anders zijn, maar toch bij een bepaalde groep horen. Tevens blijkt uit de resultaten dat de deelnemers naarmate zij ouder werden ook zelfverzekerder werden. De meeste deelnemers schreven deze verandering deels toe aan de hiphopmuziek en deels aan het volwassener worden. Doordat zij naar deze muziek begonnen te luisteren, die in hun ogen stoer en cool was, veranderde hun zelfbeeld langzamerhand. Daarnaast verzamelden zij vrienden
om zich heen met dezelfde interesse wat betreft muziek en dat hielp hen ook zelfverzekerder te worden doordat zij het gevoel hadden niet alleen te zijn.
Ja toen voelde ik mij cool, stoer ofzo, anders, nieuw. Dan loop je door dat schoolgebouw met je doppen in je oor, hoor je niks behalve stoere praat en dan denk je fuck de hele wereld. En ja dat is prima. Nu denk ik minder vaak fuck de hele wereld, maar het geeft je nog wel een zelfverzekerd gevoel in zekere zin.
Bovenstaande impliceert dat Nederlandse hiphopmuziek in de ogen van de deelnemers ogenschijnlijk twee tegenovergestelde behoeftes bevat. Namelijk de wil die zij hadden om bij een bepaalde groep te horen en de wil om juist anders te zijn dan de rest van Nederland en zich te onderscheiden. De deelnemers gaven aan dat zij vooral bezig waren met het ontwikkelen van een eigen identiteit en mening. Ze gaven aan op zoek te zijn naar wie ze wilden zijn, wat ze wilden uitstralen, wat ze wilden bereiken en bij welke groep ze wilden horen of juist niet.
Ik was vooral bezig met nadenken over wat ik wilde in mijn leven. Ja middelbare school is eh vaak oriënterend maar eh ja ik wist niet wat ik wou doen of wat ik wou worden en daar zat ik veel mee. Die tijd was gewoon heel erg veel eh ja onzekerheid, niet weten wat je gaat doen en wat er van je gaat worden. Ik weet nog wel dat dat toen in die tijd heel erg belangrijk was.
Beleving van de tekst
De deelnemers gaven aan om verschillende redenen naar Nederlandse hiphopmuziek te luisteren. Hierbij speelde de persoonlijke ontwikkeling die zij doormaakten een grote rol. Een van die redenen waarom zij naar deze muziek luisterden was de inhoud van de tekst. De voorkeur voor Nederlandstalige hiphopmuziek werd door de meeste deelnemers toegekend aan het feit dat het
makkelijker te begrijpen was. Soms kwamen de woorden en de betekenis van de tekst daardoor ook ‘harder’ binnen. Het was niet voor alle deelnemers even belangrijk waar de tekst over ging of welke onderwerpen er in de teksten werden besproken.
Er wordt door de meeste deelnemers een onderscheid gemaakt tussen de zogenoemde ‘ gangsterrap’ en de teksten met meer inhoud. De ‘gangsterrap’ was waar zij op het begin veel naar luisterden en als de deelnemers terug kijken op deze teksten beschrijven zij de nummers als ‘fout’ en ‘slechte rap’. Er werden hier vaak thema’s besproken zoals stelen, het dealen van drugs, eenoudergezinnen en
verheerlijking van geweld.
De meeste deelnemers gaven aan de nummers die zij luisterden uit te kiezen op hun stemming. Wanneer zij verdrietig waren hadden ze de neiging om eerder gevoeligere liedjes op te zetten dan wanneer zij vrolijk waren. Een van de redenen waarom zij een gevoelig liedje luisterden is omdat zij zich op dat moment konden identificeren met de tekst. Ook al beschreef de rapper een andere situatie in zijn tekst, de deelnemers konden zich vinden in de emoties omdat zij deze herkenden.
Eh ja ik heb wel contact met mijn vader maar ik zie hem ja eh niet vaak en kom eigenlijk nooit bij hem thuis. Ik zie hem niet vaak. Dio weet helemaal niet wie het is, maar ik vond het wel een goed nummer zeg maar. Hij had het wel erger, maar ik kon er wel dingen uithalen. Dat heeft iedereen wel met bepaalde nummers maar dat zal je niet zo snel zeggen naar je vrienden toe.
De teksten konden voor sommige deelnemers ook echt een ondersteunende rol spelen. Door naar bepaalde teksten te luisteren voelden zij zich niet alleen op de wereld.
Een nummer zoals zo niet mij van typhoon, daar in worden bepaalde dingen zo gebracht: te veel lucht in de ballon en hij gaat stuk. Dat was voor mij echt zoiets van ja, eh zo voel ik me, zo van eh te veel lucht en hij gaat stuk ik voelde me echt alsof ik op knappen stond en alsof ik elk moment kon ontploffen. Ik had echt het gevoel dat ik ieder moment kon los barsten en zulk soort nummers brachten toch een gevoel van rust met zich mee omdat je toch een soort van dacht ik ben niet de enige die me zo voelt, ik word wel begrepen. Ik had er echt steun aan, werd er rustig van en die muziek vervulde echt een ondersteunende rol.
Naast de ondersteunende rol gaven de deelnemers aan dat de teksten ook zorgden voor een bepaald vertrouwen in dat alles wel goed zou komen. Het gaf hen
hoop en de mogelijkheid om de situatie waar zij zich in bevonden beter te kunnen relativeren.
Het is gek, maar als je dat dan luistert en er is iets in mijn leven gebeurt waar ik me rot door voel, dan denk ik wel van ja zij hebben ook dingen meegemaakt en als zij het overleven dan kom ik er ook wel bovenop. Ze proberen in die muziek alles wel positief te bekijken, dingen die ze hebben meegemaakt bijvoorbeeld, dan wordt er gezegd die hebben me gemaakt tot wie ik ben en ik ben nu sterker.
Hoewel er maar zeven respondenten waren is het opvallend dat zij allemaal aangaven dat zij bewondering hadden en hebben voor de teksten van de rappers en de manier waarop zij met woorden om gaan. In sommige teksten wordt er gebruik gemaakt van straattaal of in het geval van De Jeugd van Tegenwoordig een soort eigen taaltje. Alle deelnemers vonden het ‘vet’ ‘cool’ en ‘dik’ dat er op zo’n creatieve manier kan worden omgegaan met taal. Ook benadrukten sommige het feit dat zij daardoor meer bewondering kregen voor de rappers zelf. Zij beschouwden de rappers als slim, creatief en vernieuwend.
Ze maken echt hele zieke woordspelingen en dat vind ik gewoon heel knap. Als je heel lang op hetzelfde woord door kan blijven gaan, dat woord in heel veel verschillende contexten kunt gebruiken en dan ook nog een verhaal vertellen over familie, vrienden en weet ik het wat allemaal.
Beleving van de beat
Alle deelnemers gaven aan dat de beats die worden gebruikt in Nederlandse hiphopmuziek een belangrijke reden was voor hun interesse in dit genre. De
aantrekkelijkheid van de beats die worden gebruikt in dit genre is voor sommige deelnemers een reden geweest om naar dit genre te gaan luisteren. De meerderheid van de deelnemers gaf aan dat pas wanneer zij ouder werden de teksten belangrijker werden. Ook spraken sommige deelnemers over de combinatie tussen de beat en tekst waardoor zij hiphopmuziek zo ‘vet’ en ‘dik’ vonden.
De deelnemers gaven aan dat Nederlandse hiphopmuziek voor hen
verschillende behoeften vervulden. Sommige van de deelnemers gaven aan dat dit genre voor hen als achtergrondmuziek diende tijdens onder andere studeren, reizen, opruimen etc. en dat de muziek voor ontspanning zorgde.
Als we met vrienden thuis waren, een biertje pakken en dan was het altijd wel hiphop wat we dan opzetten waar ik me dan ook echt rustig bij kon voelen.
Anderzijds kon dit genre volgens de deelnemers een ogenschijnlijke tegenovergestelde behoefte vervullen namelijk het energielevel versterken. De
deelnemers gaven aan de muziek te gebruiken om een bepaald gevoel of een bepaalde stemming te versterken.
Uhh, wat ik altijd wel lekker vond is voor een voetbal wedstrijd moest ik altijd wel even hiphop luisteren daar kreeg ik toch wel een beetje een adrenaline stoot van. Uuhh ja ik voelde wel altijd een soort van adrenaline stoot van die muziek.
Op een feestje of voor het uitgaan werden er nummers opgezet met een ‘harde’ of ‘vette’ beat in plaats van nummers met een rustige beat om de stemming te versterken.
Als ik rustig ben dan luister ik ook rustigere hiphop. Als je druk bent en je zit vol adrenaline en je gaat zo naar een feestje ofzo, dan luister ik juist nog drukkere muziek zodat je nog meer opgepept wordt om daar heen te gaan.
Beleving van de aantrekkelijkheid van de leefstijl
Hiphopmuziek en de leefstijl die daar bij hoort is een onderwerp dat vaak werd genoemd door de deelnemers. Volgens hen waren belangrijke elementen die bij deze leefstijl hoorden het straatleven, de kledingstijl, het taalgebruik en de manier van dansen. Bij het straatleven hoorde hangen op straat met vrienden, hiphopmuziek
luisteren, roken, drinken en soms ook drugs gebruiken. Veel deelnemers gaven aan de leefstijl interessant te vinden omdat het zo anders was dan wat zij kenden, maar het gebruiken van drugs, alcohol en tabak is gedrag dat maar door een enkeling werd gekopieerd. Opvallend is dat bijna geen enkele deelnemer de leefstijl die bij dit genre hoorde in zijn geheel overnam. Er was een deelnemer die aangaf wel heel erg te zijn opgegaan in deze leefstijl en het straatleven wat daar bij hoorde. De resterende deelnemers gaven aan vaak wel op te kijken tegen deze leefstijl. Zij wilden ook bij de hiphopcultuur horen, maar kozen er voor om alleen de elementen waar zij zich prettig bij voelden over te nemen. Naarmate de deelnemers ouder werden werd er wel
geëxperimenteerd met alcohol en soms ook drugsgebruik, maar dit gedrag werd door de deelnemers niet toegeschreven aan hun voorkeur voor Nederlandse hiphopmuziek.
Ja ik denk niet dat je echt die hele stijl overneemt, maar er items uit haalt die je zelf vet vindt. Zoals inderdaad sneakers. Wat je nu bijvoorbeeld heel vaak ziet zijn hoge broeken bij meisjes in die clips, haarkleur, tatoeages. Ik heb zelf ook tatoeages. Ik heb wel zoiets van dat vind ik cool en wil op mijn eigen manier in mijn eigen leven er in betrekken. Soms denk ik ook wel van waarom ben ik helemaal Nederlands.
Opvallend is dat elke deelnemer aangaf dat zijn of haar kledingstijl is veranderd. Het overnemen van de kledingstijl die bij de leefstijl van hiphopmuziek hoort is wel iets dat alle deelnemers aangaven te hebben gedaan. Daarbij speelde het mee dat de meeste deelnemers opkeken tegen bepaalde rappers, zich wilden
identificeren met deze rappers en bij ‘deze groep mensen’ wilden horen. Door de kledingstijl over te nemen hadden zij het gevoel bij een bepaalde groep te horen en het doel was ook om dit imago uit de dragen tegenover de buitenwereld. Hierbij speelde het anders willen zijn dan anderen weer een grote rol.
Ik kleedde me anders, de winkel waar ik eigenlijk alleen maar naar toe ging dat was Britain. En alles moest natuurlijk oversized, want eh zo hoorde het. Iedereen op straat had dat. Ik droeg ook petjes, veel shirts met opdrukken, lage broeken waarbij je eigenlijk je bil gewoon zag. Sneakers waren vaak Nikes.
Conclusie
Door middel van diepte-interviews is de volgende onderzoeksvraag beantwoord: Welke betekenis geven jong volwassenen aan de rol die Nederlandse hiphopmuziek binnen hun leven heeft gespeeld?
De jong volwassenen die hebben meegewerkt aan dit onderzoek gaven aan dat hiphopmuziek voor hen een belangrijke rol heeft gespeeld tijdens de adolescentie. Zij waren tijdens deze periode op zoek naar wie zij wilden zijn en bij welke groep zij wilden horen. Daarnaast was de gezamenlijke interesse in hiphopmuziek een
bindende factor voor vriendschappen. Dit is in overeenstemming met het onderzoek van Selfhout et al. (2008) waar ook werd gevonden dat gezamenlijke interesse in muziek een belangrijke factor is voor het opbouwen en onderhouden van een vriendschap.
Volgens de Uses & Gratifications theorie (Katz et. al, 1974) zoeken mensen naar een bepaald soort media om hun eigen behoeften en wensen te vervullen. De behoeften die deze jong volwassenen vooral hadden was zoals hierboven al genoemd het ontwikkelen van een eigen identiteit en het opbouwen van vriendschappen. Daarnaast gaven de jong volwassenen aan dat hiphopmuziek hen hielp bij het verkrijgen van zelfvertrouwen, her reguleren van hun emoties, het bracht hen ontspanning en zij vonden steun in bepaalde teksten. De hiphopmuziek zorgde ook voor de versterking van positieve emoties. Bovendien was de herkenning die de deelnemers vonden in de teksten een van de belangrijkste redenen om naar de muziek te luisteren. Het zorgde ervoor dat zij zich op dat moment niet de enige op de wereld voelden die bepaalde problemen ondervonden. Hieruit kan worden geconcludeerd dat Nederlandse hiphopmuziek met een negatieve inhoud niet altijd een negatieve invloed hoeft te hebben op jongeren. Uit dit onderzoek blijkt dat de deelnemers zichzelf in de
teksten en sommige situaties herkennen. Daar ontlenen zij steun aan en het hen helpt om over hun eigen problemen na te denken en deze op te lossen.
De meeste deelnemers gaven aan dat de aantrekkelijkheid van de hiphopmuziek werd versterkt door de bijbehorende leefstijl. Opvallend is dat er bepaalde elementen van deze leefstijl werden overgenomen en andere niet. Een enkeling gaf aan dat het drugsgebruik te wijten was aan de leefstijl die bij het luisteren naar Nederlandse hiphopmuziek hoorde. Het merendeel van de deelnemers kende het experimenteren met onder andere alcohol vooral toe aan het ouder worden en de omgeving.
Het overnemen van de kledingstijl was voor alle deelnemers wel erg
belangrijk. De hiphopartiesten waren een voorbeeld voor hen en zij wilden zich naast dat ze zich graag met de artiesten identificeerden ook uitdragen dat zij bij een
bepaalde ‘stoere’ groep hoorden. Dit komt overeen met onderzoek van North & Hargeaves (1999) en hieruit kan worden geconcludeerd dat het overnemen van
bepaalde elementen van de leefstijl werd gedaan om een bepaalde identiteit te creëren. Daarnaast blijkt dat het gepromote negatieve gedrag en de verwijzingen naar het gebruik van drank en drugs in sommige teksten dus niet door iedereen wordt overgenomen en dat de omgeving en persoonlijkheid hierin een grote rol spelen.
Discussie
Het lijkt er op dat hiphopmuziek een positieve rol heeft gespeeld in de levens van de jong volwassenen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de voorkeur voor het luisteren naar hiphopmuziek negatieve gevolgen kan hebben. Zo zou het luisteren naar hiphopmuziek op jonge leeftijd een voorspeller zijn van crimineel gedrag en zou het gebruik van drank en drugs verhogen (Lozon & Bensimon, 2014;
Taylor & Taylor, 2007; Ter Bogt, Keijser & Meeus, 2013). De vraag is hoe het mogelijk is dat de deelnemers binnen dit onderzoek eigenlijk allemaal een positief beeld over deze muziekstroming schetsen. Het lijkt er op dat deze muziek een belangrijke rol speelde tijdens het vormen van hun identiteit, het vormen van
vriendschappen en het bood hen steun tijdens de ontwikkelingen en moeilijke tijden die zij doormaakten.
De deelnemers gaven aan dat zij naar verschillende soorten hiphopmuziek hebben geluisterd en dat de smaak naarmate zij ouder werden veranderde. De echte ‘gangsterrap’ werd door hen afgeschreven als foute muziek en werd alleen geluisterd op het moment dat zij kennis maakten met dit genre muziek. Wanneer hen werd gevraagd om terug te kijken op deze beginperiode werd er om de ‘gangsterrap’ gelachen. Dit zou verband kunnen houden met de ontwikkelingen die adolescenten doormaken. Tijdens de adolescentie zijn zij op zoek naar sensatie en is risicovol gedrag, wat in deze ‘gangsterrap’ wordt beschreven, aantrekkelijk voor hen. Het is belangrijk om op te merken dat deze interviews zijn uitgevoerd onder hoogopgeleide jong volwassenen. Verder onderzoek zou kunnen uitwijzen of de mening over de verschillende soorten bestaande hiphopmuziek anders is onder laagopgeleide jongeren.
De interviews zijn uitgevoerd onder vijf jongens en twee meisjes. Het was erg moeilijk om deelnemers te vinden die mee wilden werken aan dit onderzoek.
Uiteindelijk zijn door middel van het eigen netwerk mensen gevonden die bereid waren mee te werken. Hoewel in dit onderzoek geen grote verschillen zijn opgemerkt tussen jongens en meisjes, is de verhouding tussen jongens en meisjes niet ideaal. Het originele doel was om vijf meisjes en vijf jongens te interviewen. Voor verder
te interviewen en om te zorgen voor een goede verdeling tussen jongens en meisjes. Op basis van de literatuur kon worden verwacht dat de jong volwassenen het gedrag van de artiesten en het beschreven gedrag in de teksten over zouden nemen omdat zij tegen de artiesten en leefstijl opkeken (Bandura, 1976; Christenson et al., 2012; Primack et al., 2009). Uit dit onderzoek bleek dat vooral het overnemen van de kledingstijl een belangrijk element was voor de jongeren. Hier geldt weer dat het belangrijk is voor verder onderzoek jongeren met verschillende achtergronden en opleidingsniveaus te betrekken in de studie. Zoals eerder genoemd zijn de deelnemers binnen dit onderzoek allemaal hoogopgeleid en daarnaast kwamen zij uit stabiele gezinnen waarin er een hoge mate van controle op de jongeren was. Het kan zo zijn dat dit invloed heeft op de keuze om bepaald gedrag wel of niet over te nemen. Een andere verklaring voor het gedeeltelijk kopiëren van het gedrag kan ook zijn dat Amerikaanse hiphopmuziek verschilt van de Nederlandse hiphopmuziek en dat er hier in Nederland een hele andere reactie is op deze soort muziek. Verder onderzoek zou ook in kunnen gaan op de inhoud van de teksten in Nederlandse en Amerikaanse hiphopmuziek en de verschillen hier in.
Uit dit onderzoek blijkt vooral dat de negatieve notie die er heerst tegenover hiphopmuziek niet altijd juist is. De deelnemers benoemen vooral de positieve rol die de muziek heeft gespeeld in hun levens. Kwalitatief onderzoek kan helaas geen causale verbanden aantonen. Het is daarom interessant om te achterhalen of het wel of niet overnemen van bepaalde elementen uit de leefstijl die bij de hiphopmuziek horen gemeten kunnen worden middels een kwantitatieve survey. Deze survey zou mogelijkerwijs ook in kunnen gaan op de behoeften die het luisteren naar deze muziek voor de jongeren vervult.
Referenties
Arnett, J.J. (1995). Adolescents’ Uses of Media for Self Socialization. Journal of Youth and Adolescence, 24(5), 519-533.
Arnett, J.J. (1999). Adolescent Storm and Stress, Reconsidered. American Psychologist. 54(5), 317-326.
Arnett, J.J. (2000). Emerging Adulthood: A Theory of Development From the Late Teens Through the Twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480.
Bukatko, D. (2007). Child and adolescent development: A chronological approach. Florence, KY: Cengage Learning.
Christenson, P., Roberts, D.F. & Bjork, N. (2012). Booze, drugs, and pop-music: trends in substance portrayals in the billboard top 100-1968-2008. Substance Use & Misuse, 47, 121-129.
Delsing, M. J. M. H., Ter Bogt, T. F. M., Engels, R. C. M. E. & Meeus, W. H. J. (2007). Adolescents’ music preferences and personality characteristics. European journal of personality, 22, 109-130.
Garrido, S. & Schubert, E. (2011). Negative Emotion in Music: What is the
Habermas, T., & Bluck, S. (2000). Getting a Life: The Emergence of the Life Story in Adolescence. Psychological Bulletin, 126(5), 748-769.
Hiphopinjesmoel (2002). HIPHOP DON’T STOP! Achtergrondartikel. Geraadpleegd 2 juli, 2015, via http://www.hiphopinjesmoel.com/achtergronden/hiphop-dont-stop-achtergrondartikel/
Horton, D., & Wohl, R.R. (1956). Mass communication and para-social interaction. Psychiatry, 19(3), 215–229.
Katz, E., Blumler, J.G., & Gurevitch, M. (1973). Uses and gratifications research. Public Opinion Quarterly, 37(4), 509.
Kesselring, T. & Müller, U. (2011). The concept of egocentrism in the context of Piaget’s theory. New Ideas in Psychology, 29, 327-345
Laiho, S. (2004). The Psychological Functions of Music in Adolescence. Nordic Journal of Music Therapy. 13(1), 47-63.
Legard, R., Keegan, J., & Ward, K. (2003). In-depth interviews. Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers, 138-169.
Lonsdale, A. J. & North, A. C. (2011). Why do we listen to music? A uses and gratifications analysis. British journal of psychology, 102, 108-134
Lozon J., & Bensimon, M. (2014). Music Misuse: A review of the personal and collective roles of “problem music”. Agression and Violent Behavior, 19(13), 207-218.
McQuail, D. (2010). McQuail’s Mass Communication Theory. London: Sage Publications.
North, A.C., Hargreaves, D.J. (1999). Music and Adolescent Identity. Music Education Research, 1(1), 75-92.
Perse, E.M., Rubin, R.B. (1989). Attribution and parasocial relationships. Communication Research, 16(1), 59-77.
Primack, B.A., Douglas, E.L. & Kraemer, K.L. (2009). Exposure to cannabis in popular music and cannabis use among adolescents. Addiction, 105, 515-523.
Schafer, T. & Seldmeier, P. (2009). From the function of music to music preference. Society for Education, Music and Psychology Research, 37(3), 270-300.
Selfhout, S., Branje, S., Ter Bogt, T.F.M. & Meeus, W.H.J. (2008). De rol van gelijkheid in muziekvoorkeuren in vriendschapsformatie en
vriendschapsverbreking. Pedagogiek, 2, 99-113.
Shownieuws (2015). Drank & Drugs valt verkeerd. Geraadpleegd 15 oktober, 2015, via http://www.show.nl/showflits/2015/hit-drank-drugs-valt-verkeerd/
Sood, S. & Rogers, E.M. (2000). Dimensions of Parasocial Interaction by
Letter-Writers to a Popular Entertainment-Education Soap-Opera in India. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 44(3), 386-414.
Steinberg, L. (2004). Risk Taking in Adolescence: What Changes and Why. New York Academy of Sciences, 102, 51-58.
Taylor, C. & Taylor, V. (2007). Hip Hop Is Now: An Envolving Youth Culture. Reclaiming Children and Youth, 15(4), 210-213.
Ter Bogt, T.F.M., Keijsers, L. & Meeus, W.H.J. (2013). Early Adolescence Music Preferences and Minor Delinquency (2013). Pediatrics, 131(2), 1-10.
Van den Berg, C. (2008). Parasociale relatie met een bewoner uit ‘De gouden kooi’ en de beëindiging van deze relatie. Geraadpleegd 12 oktober 2015,
via http://dare.uva.nl/cgi/arno/show.cgi?fid=113057.
VPRO (2015). Rap-generatie New Wave: “Onder de drie ton views ben je geflopt”. Geraadpleegd 15 oktober, 2015, via
http://3voor12.vpro.nl/nieuws/2015/april/Rap-generatie-New-Wave---Onder-de-drie-ton-views-ben-je-geflopt-.html
Zillman, D. (1988). Mood management through communication choices. American Behavioral Scientist, 31(3), 327-340.
Bijlage 1: Transcripten Interviews Transcript Interview 1 - Jongen
Interviewer: Allereerst bedankt dat ik je mag interviewen. Vind je het goed als ik het interview opneem?
Deelnemer: Ja
I: Zoals je weet gaat dit interview over Nederlandse hiphop muziek. Voordat we het daar over gaan hebben ben ik benieuwd naar je leeftijd?
D: Ik ben 20.
I: En waar kom je vandaan? D: Langeraar.
I: Wat doe je op dit moment? Werk je of studeer je?
D: Ik studeer aan de Universiteit van Amsterdam, Bedrijfskunde.
I: Oke, nou zoals ik net al vertelde gaat het interview dus over Nederlandse hiphop muziek. Kun je me vertellen wanneer je bent begonnen met luisteren naar
Nederlandse hiphopmuziek? D: Rond mijn twaalfde denk ik.
I: Weet je nog naar welke rappers en liedjes je toen luisterde?
D: Allereerste? Ik denk dat dat de Opposites waren. Het liedje Slaap. Toen ik net op de middelbare school zat werd dit liedje heel populair. Daarna kwam Dom, Lomp & Famous. Ook nog steeds van de Opposites. Daarna kwam mijn Kempi periode. Kempi en Dio, allemaal een beetje die hele slechte. Ik luisterde ook naar IMB. Dat is echt heel slecht, maar dat luisterde ik wel.
I: Waarom luisterde je dat dan?
D: Het ging toen nog niet zo zeer om de tekst. Ik heb het ook wel eens terug geluisterd een jaar of twee jaar geleden. Het was echt heel slecht, de tekst. De beat sprak me aan en omdat het stoer klonk. Het was af en toe een scheldwoord
tussendoor. Je voelde je heel cool als je dat luisterde en je voelde jezelf ook echt een mannetje. Dat was een beetje de reden dat ik luisterde naar IMB.
I: Op dat moment geef je dus aan dat je niet zo zeer luisterde naar de tekst.
D: Nee klopt, het imago was veel belangrijker. Als ik deze muziek nu terug luister dan denk ik: zo zielig en zo slecht. Dat ga ik nu echt niet meer luisteren.
I: Dus nu vind je het niet leuk meer? D: Nee zeker niet.
I: Je luistert nog wel steeds naar Nederlandse hiphop?
D: Jazeker, maar dit was zeg maar helemaal in het begin. De kennismaking met hiphop een beetje. Toen kwam Kraantje Pappie met Jiggy Dje. Toen ging ik veel meer naar tekst luisteren. Jiggy vond ik sowieso al heel dik en Kraantje die had ook wel goede teksten. De boulimia EP was een hele dikke EP. Er zaten ook weer keiharde beats onder en die tekst er op was gewoon heel dik.
I: Kun je me vertellen wanneer dit ongeveer was?
D: Toen was ik 14 of 15 ofzo. Toen begon ik echt een beetje naar tekst te luisteren. I: Waar gingen die teksten over, waar jij naar luisterde?
D: Bij Jiggy was het echt over alles. Het gaat over zijn hele visie over het leven. Brengt hij een beetje onder in zijn tekst. Er zitten politieke dingen in, algemene morele verplichtingen zitten er in. Bij Kraantje was het meer heel hard, Jiggy was van de tekst, Kraantje was gewoon heel hard. Die beat en de tekst paste er gewoon goed bij.
D: gewoon de beats waren heel hard. Het ging alleen maar over ziektes. Hij maakt boulimia en andere ziektes belachelijk op dat album en hij had daar hele leuke woordspelingen mee. Dat vond ik gewoon toen heel vet om te luisteren. I: Luister je nog steeds naar deze rappers?
D: Ja naar de Opposites luister ik nog steeds. Twee jaar geleden ofzo volgens mij dropten zij dat album Slapeloze nachten. Dat vond ik heel vet. Kraantje Pappie, daar luister ik niet meer naar. Hij had toen zijn tweede EP uitgebracht. Crane 1 of Crane 2 ofzo en dat was heel slecht. Dus dat luister ik niet meer en nu Great Minds veel en Extince. En ik luister hele slechte SBMG en Bokoesam enzo, maar dat gaat nergens over. Alleen over chicks, alcohol en cool doen.
I: Waarom is die muziek slecht?
D: Het is meer, het is niet zo zeer heel slecht. Maar het gaat helemaal niet om de tekst bij hun. Er zit gewoon een hele lekkere flow in. Beetje autotune. Het is wel echt hele goede muziek om lekker op los te gaan en op Great Minds bijvoorbeeld kan ik niet echt losgaan, op de meeste nummers dan.
I: Ik begrijp hier uit dat je sommige muziek luistert om de tekst en sommige muziek luister je omdat je er op los kunt gaan?
D: Ja zeker.
I: Wat spreekt je aan in de tekst?
D: Bijvoorbeeld de teksten van Great Minds. Sowieso vind ik hun heel vet omdat ze met precies het groepje waren waar ik naar luister. Winne vond ik al heel lang heel vet. Dat luister ik ook al sinds mijn veertiende, met lotgenoot en W.I.N.N.E. En ik zat heel lang te wachten op het album van Jiggy, die nog steeds niet uit is, ik wilde een album van Winne, is ook nog steeds niet uit. Sticks vind ik dan wel oke, maar luister ik niet zo heel vaak. Toen kwam ineens Great Minds. Beetje uit het niets wel voor mij. En toen opeens zaten daar mijn twee favoriete rappers op een album. De hele ambiance erom heen. Dat ze naar Parijs waren gegaan om de clip op te nemen en er kwamen dan steeds kleine stukjes van de clip online. En steeds een nummer
druppelde zeg maar een beetje naar buiten. Dat vond ik gewoon heel vet. Dan ga je helemaal mee in dat album. Dan zit je zo erg naar dat album uit te kijken. Ik weet niet of het ook daadwerkelijk zo goed was. De hele opbouw er naar toe maakte het al super dik. Die teksten van Jiggy en Winne. Dat is gewoon een beetje hetzelfde wat ze altijd al deden, maar dan nog dikker. Ze maken echt hele zieke woordspelingen en dat vind ik gewoon heel knap. Als je heel lang op hetzelfde woord door kan blijven gaan, dat woord in heel veel verschillende contexten kunt gebruiken en dan ook nog een verhaal vertellen over familie, vrienden en weet ik het wat allemaal.
I: Hoe voel jij je als je deze muziek luistert?
D: Ligt er heel erg aan wat ik luister. Als je een beetje down bent of je bent heel rustig en je gaat dan luisteren naar Jiggy en zijn liefdesliedjes, nou er zit eigenlijk nooit echt een vrolijk liedje tussen bij hem, dan ga je daar een beetje in mee. Dan voel je zeg maar echt hoe kut hij zich voelt. Als je gewoon in een aangeschoten stemming bent, of je hebt heel veel adrenaline en je gaat dan naar DOAG luisteren met kleine viezerik er op van Great Minds dan versterkt dat het gevoel wat je hebt. Dan krijg je nog meer adrenaline en zin om naar hun concert te gaan.
I: Ik begrijp hier uit dat je als je rustig of down bent andere muziek luistert dan wanneer je blij bent en vol adrenaline zit.
D: Ja Ja, maar ik denk dat iedereen dat wel heeft toch. Als je heel rustig bent en een beetje moe dan ga je toch niet bijvoorbeeld naar hardcore luisteren. Als je heel rustig bent dan ga je ook rustige muziek luisteren. Als ik rustig ben dan luister ik ook
ofzo, dan luister ik juist nog drukkere muziek zodat je nog meer opgepept wordt om daar heen te gaan.
I: Kun je me wat meer vertellen over je vrienden van vroeger? Hadden zij dezelfde muzieksmaak of totaal anders?
D: Ja, tijdens het Top Notch tijdperk wel. Iedereen was wel een beetje van Jiggy. Maar op een gegeven moment, en daar heb ik heel erg spijt van, toen ging ik naar hardstyle luisteren en toen gingen zij ook allemaal hardstyle luisteren en daar zijn ze nooit van teruggekomen. Eerst vond iedereen een beetje hiphop vet en toen zei ik nee jongens hardstyle is ook heel dik en toen hebben ze dat een beetje overgenomen. Zij gingen helemaal over op hardstyle. Samen met een andere vriend ben ik nog bij de Nederlandse hiphop gebleven. Ik ga ook met hem in de zomer naar Encore festival. Hij is nu wel meer van de Engelstalige hiphop.
I: Wat vind jij dan vet aan Nederlandse hiphop?
D: Nederlandse hiphop is wel iets genuanceerder dan heel veel Amerikaanse hiphop. Ik luisterde zelfs een tijdje naar Spaanse hiphop haha ik verstond er helemaal niks van, maar vond het wel vet klinken en de beats waren dik dus ik luisterde het wel. Dit was dan weer in dezelfde periode waar het niet om de tekst ging. Het grote verschil met Amerikaanse en Nederlandse hiphop is dat bij het Amerikaanse alles heel groot moet, iedereen moet elkaar dissen en nog beter zijn dan de ander. Het gaat alleen maar over geld, bitches, hoeren, auto’s etc. En bij Nederlandse hiphop is dat niet zozeer en het is veel meer dat het gewoon gaat om dingen die je om je heen ziet en het is veel dichterbij jezelf. Als je Great Minds weer als voorbeeld neemt, dan hebben ze zo’n stuk waar ze gewoon heel lang over straat loopt, in Parijs, en dan weet je gewoon van zo ziet dit er uit en zo ziet dat er uit. En ze beschrijven het gewoon heel mooi, gewoon zoals ze het zelf zien, maar dan heel mooi verwoord.
I: Wat bedoel je precies met dichterbij jezelf?
D: Ja ik weet niet. Ik zit gewoon niet in een of andere mega club allemaal champagne te drinken en in een Bugatti rond te rijden. Daar gaan heel veel Amerikaanse tracks wel over, tenminste de tracks waar ik dan naar luister. Maar die, ik weet niet, het Nederlandse is zoals Nederlanders zijn. Veel meer nuchter, genuanceerd, alles wordt in perspectief bekeken. Op die manier bedoel ik dichter bij jezelf.
I: Oke
I: Ik wil het nu graag hebben over de rol die hiphop muziek volgens jou heeft gespeeld tijdens je tienerjaren. Als je zou moeten beschrijven welke rol dat heeft gehad, hoe zou je dat doen?
D: Ik ben niet in het begin meegegaan met het Kempi tijdperk waar iedereen wijde broeken en bepaalde petjes droeg en kledingmerken etc. Dat vond ik niet echt vet ofzo, want ik dacht ja zo ben ik niet echt. Maar later toen Jiggy kwam, toen dacht ik daar kan ik mezelf veel meer mee identificeren. Ik snap wat hij schrijft en ik hoor ook echt wat hij schrijft zeg maar. Hij ziet er ook veel normaler uit. En toen ik naar mijn eerste concert was geweest, ik denk dat ik toen 15 was ofzo, in de Melkweg van Top Notch Extravaganza toen zag ik wel van die beige broeken. Toen was dat echt zo, bijna niemand had nog zo’n broek, en het was echt heel gay om zoiets te dragen. Maar ik zag Jiggy staan met zo’n beige broek en toen dacht ik: ik moet ook zo’n broek hebben. Jiggy heeft die broek en Jiggy is wel vet (in tegenstelling tot Kempi), dus ik moet het ook hebben. Hij is gewoon normaal gebleven met zijn muziek en van hem dacht ik wel zo van als hij het kan dan kan ik het ook. Wat Jiggy kan, kan ik ook dus ik ben me meer gaan kleden naar hun stijl en veel minder naar wat er in de winkel hing. Ik was niet heel alternatief ofzo. Ik ging me gewoon meer kleden in de stijl van onder andere Jiggy en Winne.
I: Waarom deed je dat?
D: Ik weet niet, dat was toch om een soort anders te zijn denk ik en om te laten zien dat je naar hun muziek luisterde. Je deed het om je te onderscheiden van Vato Gonzalez types. Dat vond ik niet zo heel dik. Al die mega mooiboys die dat
luisterden. Ik vond rappers veel dikker, ook qua uitstraling. Ze straalden echt iets uit als ze op zo’n podium stonden. Dat had ik niet bij gewone DJ’s.
I: Ik wil graag nog even terugkomen op die teksten. Je vertelde dat er wel een verschil is tussen muziek waar je naar luistert om de tekst en de slechtere muziek waar je naar luisterts zoals SBMG en Bokoesam. Je vertelde dat de teksten van Bokoesam meer gaan over chicks en alcohol etc. Wat vind je daar van?
D: Het ligt denk ik heel erg aan je leeftijd. Als je zeg maar 14 of 15 bent en je luistert daar naar. Ik weet het eigenlijk niet zo goed. Het is net hoe je er mee om gaat. Maar dat is eigenlijk met alles. Die rappers verkopen het nog net niet aan je, uit hun hele doen en laten blijkt dat het volgens hun heel vet is om zeg maar veel te drinken en veel chicks te regelen. Ik denk dat wanneer je jong bent, 15 ofzo, je dat automatisch ook vet gaat vinden. Mijn broertje is op dit moment 15 en die luistert ook deze muziek en begint daar ook in te komen. Als ik luister naar die teksten dan denk ik dit slaat helemaal nergens op, maar hij komt net in die fase dat hij begint met uitgaan, drinken en meiden regelen en dat vindt hij heel cool om die muziek er bij te hebben. Ik denk dat hij het ziet als heel knap als je in de VIP lounge zit met je vette
champagne en je rolex en allemaal chicks om je heen en dat wordt versterkt door die muziek. Hij kijkt veel minder naar het algemene plaatje. Die muziek van hun is eigenlijk heel oppervlakkig, er zit heel veel show bij naar de buitenwereld en er zit weinig achter.
I: Maar hoe luisterde jij vroeger naar dit soort teksten?
D: Hetzelfde als mijn broertje. Ik vond dat vroeger ook heel vet. Ik dacht wow dat is vet als je dat allemaal hebt en kan. Maar nu denk ik ja je kan wel gaan hosselen en je kan wel op straat gaan staan enzo. En nu denk ik dat is echt dom, ga studeren en doe iets met je toekomst. Ik denk dat als je je verder ontwikkelt dat de stijl van de soort hiphop waar je naar luistert met je mee ontwikkelt.
I: Mooi gezegd. Je stijl ontwikkelt mee.
D: Ja ik denk dat je algemene ontwikkeling. Dus waar je staat in je eigen leven, dat je daar je muzieksmaak op aanpast. Tenminste dat heb ik heel erg, dat merk ik.
I: Je vertelde net dat je vroeger die houdingen en gedragingen beschreven in teksten wel vet vond. Heeft dat invloed gehad op jou?
D: Ja wel sowieso toen ik 14 was ofzo, toen mocht niemand drinken van zijn ouders en toen hadden ze het in die tracks altijd erover dat het heel dik was en dat als je dronken was er hele vette dingen gebeurden. Dus in die liedjes maakten ze het heel erg aantrekkelijk en dan denk je ja dat wil ik ook. Ik ben dan wel maar 14 maar dat wil ik ook. Ja toen gingen we wel met z’n allen een beetje, een gast had toen een scooter met een soundbox, zo’n speaker, en toen stond de hele dag een beetje dat soort muziek aan en dan zaten we heel vaak ’s avonds op een steiger een beetje dronken te worden met die muziek aan. Klinkt heel zielig nu, maar ik vond dat toen heel vet.
I: Ja, hoe voelde je je daar dan bij?
D: Je kwam gewoon mega erg tot rust en een soort euforie. Ik voelde me heel zelfstandig.
I: Omdat?
D: Ja ik weet niet, het is toch wel een beetje zo van, je drinkt je eerste biertje, je haalt je scooterrijbewijs. Dus in je ontwikkeling bereik je een soort mijlpalen in je
zelfstandigheid en dan uiteindelijk ga je ook op jezelf wonen. Dat drinken voelde toen heel erg als een eerste stap naar volwassenheid. Je ouders wisten er niks van dus je voelde je wel heel vrij van iedereen om je heen.
I: Wat was de rol van de muziek hierbij?
D: Iedereen luisterde dezelfde muziek. Het gaf een band en er kwam een soort groepsband door die muziek omdat we allemaal hetzelfde luisterden. Ik moet
toegeven dat ik die muziek in het begin soms niet zo vet vond, maar omdat de rest het ook luisterde en je kon op een gegeven moment de teksten allemaal mee rappen, dat versterkte het groepsgevoel en je voelde je je echt deel van een groep.
I: Kan je nog meer voorbeelden geven van wat je eerder noemde, het aanpassen van je kledingstijl omdat je die rappers vet vond?
D: Ja het begon toen ik 14/15 was. Op een gegeven moment kwam er een vriend van me met een verschrikkelijke transformatie naar school. Hij luisterde al hiphop en ging toen een beetje meer naar Amerikaanse hiphop luisteren zoals 50 cent enzo en The Game. Toen kwam hij opeens naar school met mega grote joggingsbroek, met mega grote jordans en een nike petje enzo. Dus in een keer was hij de andere kant op gegaan qua kledingstijl. Het leek wel alsof hij zelf rapper was geworden. Ik denk dat dat heel erg te maken had met dat 50 en The Game er ook zo uit zagen, ze waren ook vet breed. Trouwens Winne ook, die was altijd aan het sporten en goed voor zijn lichaam aan het zorgen enzo en dat komt nog steeds terug in zijn muziek. En toen dacht ik ja ik ga ook sporten en er beter uit zien en een beetje trainen enzo. Ik ga ook wel sporten, dat kwam natuurlijk niet alleen maar door de muziek, maar dat soort dingen versterken het wel. Dat gevoel begint te komen en dan hoor je die teksten en onbewust sluipt het er dan een beetje in en ga je het zelf ook doen. Dat heb je toch ook met reclames. Ik denk dat je zelf niet heel erg door hebt dat je op hun wilt lijken maar dat je stiekem toch wel die kant op gaat.
I: Wat betekende hiphop voor jou? Je vertelde dat je meer ging luisteren naar de teksten?
D: Ik heb nooit echt een zware periode gehad waarin ik dacht ik heb echt deze muziek nodig. Dat zie je wel eens op televisie, dat mensen echt keihard beginnen te janken als ze hun favoriete artiest zien omdat ze naar hen luisterden toen ze in de put zaten en die artiest heeft hun er uit gehaald. Maar ik heb dat niet echt. Je bent zelf geen rapper, dus je ervaart niet precies hetzelfde. Sowieso de zielige liedjes daar associeer ik me niet mee.
I: Wat bedoel je met zielig?
D: Ja de liedjes die gaan over de dood en over liefdesverdriet, daar associeer ik me niet echt mee. Sowieso omdat ik het niet heel leuk vind.
I: Waarom vind je dat niet leuk?
D: Ja het zijn dingen die wel in je leven voorkomen, maar stel ik ben heel verdrietig dan ga ik niet naar iets luisteren wat ook heel verdrietig is want dat versterkt dan het gevoel van verdrietigheid. En ik denk dan niet van oh ik ben niet de enige in de wereld, maar je gaat nog meer nadenken over hoe zielig je bent dus ik ga dan liever iets rustigs luisteren met een wat vrolijkere boodschap. Ik kies muziek dus op basis van gevoel en emotie. Ik zei net ja als je rustig bent, maar rustig en verdrietig is nog wel een groot verschil. Als ik rustig ben kan ik wel naar hele zielige liedjes luisteren, maar dan denk je er niet zo over na. Terwijl als je zelf al verdrietig bent en je gaat verdrietige muziek luisteren dan ga je er wel over nadenken en dan versterkt het denk ik wel je gevoel.
D: Ik moet heel eerlijk zeggen dat ik niet zo 1,2,3 een nummer kan noemen dat ik regelmatig luister en dat zielig is. Ik heb altijd Spotify.
I: Je vertelde ook dat je toen je jong was wel gevoelig was voor die teksten die gingen over alcohol, chicks regelen en drugs.
D: Ja, eeeh sowieso hoor ik niet heel veel in de tracks van de rappers waar ik naar luister over drugs. Ze zeggen niet hetzelfde over drugs als over alcohol. Ik denk ook dat alcohol veel toegankelijker is dan drugs. Als je bijvoorbeeld naar Hef luistert, die is de hele dag alleen maar stoned, daar gaan zijn nummers ook alleen maar over. Maar ik denk dan niet van wow dit is echt heel cool. Maar dat heeft denk ik te maken met je opvoeding, je omgeving en je vrienden. Zoals ik al zei kom ik uit Langeraar en dat is een heel nuchter dorpje met maar 3000 mensen en dat zijn over het algemeen best wel boeren allemaal en die zijn heel erg tegen drugs. Ik denk dat dat wel invloed heeft op je kijk daar op.
I: Als je jezelf vergelijkt als tiener met jezelf als nu, waar zie je de grootste veranderingen?
D: Het is lastig om zelf aan te geven dat je heel erg bent veranderd. Meestal zeggen andere mensen dat. Ik luister nu meer naar teksten, mijn kledingstijl is veranderd, maar hoe ik als persoon ben…is heel lastig. Daar zou ik echt even over na moeten denken. Mijn kledingstijl, ik wil wel van deze tijd zijn, maar ik vind het wel
belangrijk dat ik een van de weinige ben die iets heeft. Als ik schoenen ga kopen wil ik niet nummer 450 zijn die dat paar koopt. Is wel gekomen door die hiphop, dat ik het merk Obey en the hundreds vet vind. Is nu best wel mainstream maar toen was dat exclusief en was ik daar een van de eerste mee, net zoals met die carhart mutsjes die heeft nu ook iedereen. Ik kijk ook vaak op Freshcotton en daar ben ik wel mee in aanraking gekomen door zo’n Top Notch feestje. Grote veranderingen, ja ik ben volwassen geworden en zelfstandiger. Sowieso ik denk ook zelfverzekerder, maar dat kan ik allemaal niet helemaal afschuiven op hiphopmuziek. Die zelfverzekerdheid kan ik wel linken aan hiphopmuziek. Doordat ik naar die muziek ging luisteren en de hele cultuur en rappers vet begon te vinden ben ik me gaan kleden op een bepaalde manier. Eerst kleedde ik me gewoon zoals wat er in de Chasin’ hing en dat had iedereen aan. Toen ik die aparte kledingstijl aannam en mensen zeiden dingen van gast wat heb jij nou weer aan? Dan dacht ik echt van yo weet jij wie dit nog meer aan heeft! Dit draagt Jiggy ook. En dan zeiden ze oooh Jiggy ja dan is het wel vet. Ik voelde me een beetje exclusief en cool ofzo als je mensen ziet kijken naar je kleding en dat geeft ook wel zelfvertrouwen.
I: Om terug te komen op dat groepsgevoel wat je beschreef. Wie waren jouw vrienden eigenlijk?
D: Het waren jongens. Ze zaten tot mijn 15e of 16e in de groep. Tot aan die leeftijd had ik geen meisjesvrienden. Dat ging niet echt zeg maar, of je regelde een chick of je had er geen contact mee. Ze kwamen uit hetzelfde drop of omliggende dorpjes. Je had altijd wel de stadsmensen en de dorpsmensen. Wij waren ook wel echt de
dorpsmensen. Mijn vrienden, ja, we gingen wat ik zei op mijn veertiende of vijftiende naar ons eerste Top Notch feest. Die vriend waar ik het net over had die had familie die ons vaak op de gastenlijst van een feest kon zetten, dat vond ik wel heel vet omdat ik toen zag van ja het is echt zo vet en dik als dat ik dacht. Als we uit gingen was er nooit zulke leuke muziek, dus dit was echt heel erg leuk. Na een paar van die feestjes ontstond die kloof wat ik net zei, dat een groot deel hardstyle ging luisteren.
I: Bleven zij wel jouw vrienden?
D: Ja zeker, het is niet zo dat omdat ze andere muziek luisterden ik niet meer met ze om ging. Wat we toen nog meer deden, we gingen heel vaak, ja je kon nog niet uit
