Analyse van bibliotheekstukken

Analyse van bibliotheekstukken

Citation for published version (APA):

Groeneveld, C. (1962). Analyse van bibliotheekstukken. Bibliotheekleven, 47(9), 441-449.

Document status and date:

Gepubliceerd: 01/01/1962

Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be

important differences between the submitted version and the official published version of record. People

interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the

DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page

numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.

• Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

ANALYSE VAN BIBLIOTHEEKSTUKKEN

door

C. GROENEVELD, Eindhoven

Analysis of Library Documents. - A facet analysis of the ordinary library documents is given, based upon Donker Duyvis' work on the analysis of docu-ments for filing purposes (1925).

Schedules are developed for the various characteristics, pertaining to form and contents, with a view to facilitating the teaching of subject cataloguing, and its coordination in a larger scientific-technical library. Emphasis is laid on the biblio-graphic form categories and on the various facets determining subject headings and classes, so as to adapt them to common subdivisions. A great number of hetero-geneous form categories and aspects found in literature are grouped into homo-geneous classes.

1. Begripsbepaling

Onder analyse zullen we, zoals gebruikelijk, verstaan ontleding op van belang te achten bestanddelen of karakteristieken (kenmerkende eigen-schappen).

Een bibliotheekstuk is een bijzonder geval van een document (in de zin van een object, dienende tot kennisneming van de gegevens waarvan het de dra-ger is) en met de analyse ervan zijn we dus op her reeds lang bekende terrein van de documentanalyse aangeland.

Vorm en inhoud plegen daarbij als universele uitgangspunten te fungeren. 2. Doe! en toepassing

De documentanalyse beoogt Iangs schematische weg vast te stellen waarin het ene stuk zich van het andere onderscheidt, teneinde in het bijzonder de mogelijkheden tot plaatsing, rangschikking of ordening af te tasten. Op bibliotheken is haar toepassingsgebied voornamelijk de titelbeschrijving en catalogisering.

Een analytische aanpak is vooral op zijn plaats wanneer er didaktische of organisatorische aspecten in het geding zijn. Zo laat zich de catalogisering beter doceren, beter coordineren en nauwkeuriger uitvoeren als de schema-tisch-analytische weg wordt gekozen. Het eerste is van belang voor het cursuswezen,1 _{her tweede biedt voordelen waar een aantal verspreide} mede-werkers met de catalogisering belast is en coordinatie van een centraal punt uit wenselijk wordt geacht.2 _{Het schema levert als het ware een} rugge-graat, die het mogelijk maakt op planmatige en genormaliseerde wijze te werken zonder kortsluitingen te riskeren die tot omissies kunnen leiden. Daardoor is grotere nauwkeurigheid en consequentie gewaarborgd. 1 _{Als voorbeeld diene de cursus voor bedrijfsarchivaris van de GO} (NIDER-NVB) waar de lessen in stukbeschrijving en ordening al sinds vele jaren worden voorafgegaan door documentanalyse.

2 _{Zo zijn bv. op de Bibliotheek T.H. Eindhoven een zestal op de afdelingen} werkzame literatuurspecialisten verantwoordelijk voor de catalogisering van hun vakgebieden onder supervisie van de bibliothecaris. Een dergelijke situatie roept de behoefte aan de tucht van een schema op.

441 Bibliotheekleven 47 (1962) 9 (september)

3. Parallel met de chemische analyse

Het is verleidelijk, de analogie met de scbeikunde in bet oog te. vatten. Immers, de cbemicus beeft tot arbeidsgebied een onafzienbaar aantal ver-bindingen, gevormd door een beperkt aantal elementen die ieder bun karakteristieke bijdrage leveren. Maar ook de wereld van de bibliothe-caris bestaat uit een grote hoeveelheid objecten waaraan slechts een beperkt aantal kenmerken valt te onderscheiden.

De chemicus heeft van ouds baat gevonden bij een analyse, die allereerst van kwalitatieve aard is: zij beantwoordt de vraag, welke bestanddelen in een mengsef c.q. welke elementen in een verbinding aanwezig zijn. Parallel hieraan kan ook de bibliothecaris zijn documenten beter overzien als bij ze analyseert op hun karakteristieken.3

4. Ontwikkeling van de documentanalyse

De documentanalyse is van typisch Nederlandse huize. De eerste die er zich mee heeft beziggebouden was nl. Donker Duyvis (1925) 4 5 ; aan zijn ideeen is uitbreiding gegeven door Van Drimmelen, Kummer en Limburg (1937, 1938). Hun bijdragen hadden betrekking op bedrijfsarchiefstukken in het dynamiscbe stadium (sfeer der bebeersdocumentatie).

Voor didaktische doeleinden heeft Van der Gouw (1955) de analyse van arcbivalien naar vorm, inhoud en ontwikkelingsstadium op een algemeen VOytstuk geplaatst, zulks als voorfase tot hun beschrijving en ordening.5_a Aan een vergelijkbare opzet voor bibliotheekstukken schijnt tot dusverre weinig of geen aandacht te zijn besteed: dit is te meer opmerkelijk daar tocb in de literatuur berhaaldelijk studien over titelbeschrijving en cata-logisering zijn te vinden, die een uitgesproken analytisch karakter dragen. Naast Eppelsheimer (1929) en vooral Trebst (1931) met zijn ,,analytiscber Sachkatalog" vallen bier weer enige landgenoten te noemen: Greve (1941), Voogd (1948), Korevaar (1950).

De laatste jaren zijn ook van Angelsaksische zijde bijdragen van analyti-sche aard geleverd, in het bijzonder door Vickery (1958, 1960, 1961), een prominente figuur uit de Londense ,,Classification Research Group". Deze studiegroep beeft tot verdienste, de ietwat nevelige begrippenwereld van Ranganatban te hebben opgehelderd. Te noemen valt ook de semantische analyse, van Amerikaanse zijde gelanceerd voor mechaniseringsdoeleinden (Perry, 1956), en de analyse van Shera en Egan (1956) ten behoeve van de systematische catalogus.

5. Bedoeling van dit artikel

Gezien het gesignaleerde manco aan analyseschema's voor bibliotheek-3 _{Ook deze worden wel - in andere zin - ,,elementen" genoemd.}

4 _{Voor de namen zie de geciteerde literatuur.}

5 _{Dat juist Donker Duyvis, als chemicus, hier de stoat heeft gegeven zal wel}

niet toevallig zijn: vergelijk 3.

5_{a Een speciaal geval van documentanalyse betreft het onderzoek van} oorkon-den op hun innerlijke kenmerken in de diplomatiek (men zie hiervoor ter orien-tering: Niermeyer (1947)). Deze historische hulpwetenschap dateert al van de 17e eeuw.

442

stukken leek het wenselijk hierin te voorzien door de gehruikelijke karak-teristieken uit te zetten, samen met een aantal in de literatuur genoemde houwstenen. Daarhij hestaan natuurlijk vele groeperingsmogelijkheden. Uit een oogpum van overzichtelijkheid en analogie heh ik er de voorkeur aan gegeven, mij te haseren op het conventionele duet van vorm en inhoud, dat ook hij archivalia en museumstukken optreedt. Binnen dit kader heh ik de genoemde karakteristieken een plaats gegeven, gehruikmakende van een aantal categorieen die zo geformuleerd zijn dat zij elkaar zo goed mogelijk uitsluiten (facettenanalyse

a

la Vickery (1960)). .

Daarhij is uitgegaan van de vier in het grondschema 1 opgesomde vertak-kingen.

SCHEMA 1

ANALYSE VAN BIBLIOTHEEKSTUKKEN

Vormkarakteristieken (antwoord gevende .

I

Materiele vorm op de vraag: ,,hoe" en ,,hoeveel"). - . . k f l"k

I ntnnsze e o geeste IJ e vorm

Zie schema 2. - (inkleding)

Inhoudskarakteristieken (antwoord ge-~ Kenmerken vende op de vragen: ,,wie'', ,,waar",

(uiterlijke omvatting) ,,wanneer'", ,,wat" en combinaties van

,,wat" met ,,hoe", ,,waar" en ,,wanneer").

Zie schema 3. - Mededeling (feitelijke inhoud)

6. Beperking

a. De schema's 2 en 3 geven slechts de meest algernene karakteristieken weer, die hij het gehruikelijke hoeken- en tijdschriftenmateriaal in het spel zijn. Specifieke elernenten van hijzondere documenten als octrooi-schriften, muziekwerken, kaarten e.d. zijn huiten heschouwing gelaten; zij kunnen alsnog worden ingevoegd als daar hehoefte aan mocht ont-staan.

h.

De schema's pretenderen niet hierarchieke classificatie.s te zijn. Immers, noodzakelijk voor dit laatste is, dat het met de suhordinatie, coordi-natie en gradatie hevredigend gesteld is. Dit nu is vooralsnog niet het geval: de opzet is te fragmentarisch zolang de hovengenoemde karak-teristieken onthreken. Niettemin zijn de schema's voor de didactische en organisatorische doeleinden in kwestie hruikhaar gehleken. Van een notatie is voorlopig afgezien.

c. Het is denkhaar, de schema's aan te vullen met de zuiver administra-tieve kenrnerken die voor de gang van het hoek essentieel zijn: leve-rancier, hestelnummer, prijs e.d. Hoewel zij daardoor een ruimere toe-passing zouden kunnen vinden, is hier toch van afgezien: immers, der-gelijke gegevens hrengen geen prohlemen met zich mee en de overzich-telijkheid lijdt er onder.

443

~

§:

5·

a-"

"

:>;"" (>""" <

"

p

"'"

' I ~ ... ~

°'

~ ~ ~ "'

"

-g

"'"

"'"

"'"

Materiele vorrn Intrinsieke of geestelijke vorrn (inkleding) SCHEMA 2 VORMKARAKTERISTIEKEN

(het ,hoe' en ,hoeveel')

~

Samenstelling, stof, substraat . _ I - · f

(als bijzonder geval van ,,chernische" karakteristieken)

L

(papier), ilm, perkarnent e.d.

(Kleur)

-L-(als bijzonder geval van ,,fysische" karakteristieken)

Bindwijze

Forma:it en omvang

(als bijzonder geval van aftelkarakteristieken)

Typografische c.q. reprografische vorrn

Overige rnateriele vormkarakteristieken

_f

Taal (medium) Bibliografische vorm [ gebonden, gebrocheerd gelurnbeckt e.d. - geni~t e.d. ovenge e.d. - rughoogte in cm, folio/kwarto/octavo c.d. aantal delen aantal blz. _ overige

l

-

gedrukt, geoffset e.d. getypt, gehectografeerd, gestencild e.d. - gefotocopieerd, gelichtdrukt gernicrocopieerd e.d. geschreven overige

-{

e.d.

_J-

bibliografie; conferentieverslag;

disserta-1 tie; encyclopedie; handboek/leerboek;

_ periodiek e.d.

b:l

§:

5·

;.

"

"

;>;"" ;:;-< ro ::i ~ ' I ~

-~

"'

~ ~ ..,;;-(!) 'O 1' 3 er (1) -::;., ~ ~

"'

Kenmerken (uiterlij-_ , ke omvatting) ::>\...ttnlVlA J INHOUDSKARAKTERISTIEKEN,

(het ,wie', ,waar', ,wanneer', ,wat' en combina:les" hiervan)

I

auteur; corporatieve auteur

redacteur; inleider;

. uitgever; drukker

Personen, rechtsperso_nen, cc;>~poraues, - - illustrator; vertaler;

gekoppeld aan funcues (,w1e)

I

bewerker; medc'."erker; commentator;

jubilaris; gehuld1gde

_ overige

Plaats van uitgave (,waar')

Jaar van uitgave, herdruk (reprint) - {

e.d. (,wanneer')

N · k

If

b · h k k

r

oorspronkelijk aanwezig: serieaanduiding e.d.

umene e en a a etisc e enmer en - - - later aangebracht: stamboekno, signatuur e.d.

Cataloguselementen

}

Persoonsnamen c.q.

hoofdwoorden

Titel, ondertitel, serietitel (,wat')

-L-

..

.

...

.

....

..

.

..

.

.

...

.

....

..

...

.

...

.

..

..

..

.

.

...

.

..

...

...

.

.

.

.

..

.

}-

~i'i~1~:0°rde~en

r

Accentwoorden

Mededeling

(feitelij-ke inhoud)

I

Omschrijving, annotatie, indicatief

excerpt e.d.

(af te leiden uit titelbeschrijving,

voorwoord, inleiding,

inhoudsopga-ve e.d.)

leidt tot de formulering van een of meer:

Objecten of acties (,dingen', ,zaken') (,wat')

Gezichtspunten ter nadere bepaling instelling

~

-sfeer

van het object (,wat hoe') stijlvorm

_ overige

Plaatsbepaling, met de mededeling

verband houdende (,wat waar')

Tijdsbepaling, met de mededeling

verband houdende (,wat wanneer')

- [

afbeeldingen, figuren e.d.

· · rafieken schema's tabellen

Presentat1e en verluchtmg (,war hoe') g

1. 1teratuuropgaven e ' 'd . . . overige Overige inhoudskarakteristieken

l

e.d. Ruime trefwoorden c.q. Rubriekwoorden Engste trefwoorden

td §: c;·

g..

f1> Cl> :>;"" ;:;--<

"

;:l .j>.

"

~ ...

..,,

°'

~

_..,,

~ f1> ~ f1> 8 O"' f1> 0 .j>.

t

SCHEMA 4 (onderdeel van Schema 2)

· BIBLIOGRAFISCHE VORMKARAKTERISTIEKEN (het ,hoe') Gezichtspunten van: Informatie en orientering Bestudering

Lezing, rcde, voordracht Herd en king d.m.v. de taal d.m.v. de alfabetisch-encyclopedische vorm d.m.v. overige naslag-werken d.m.v. visuele presen-tatie overige

Normalisatie, voorschrift, wetgeving Industriele eigendom; uirvinding

Documcntbeschrijving en documentatie Verschijningsvorm en periodiciteit Overige gezichts.punten

-{

-[

-{

-[

- [

-[

- [

-[

- [

-{

-{

taalwoordenboeken; thesauri; lijsten betreffende afkortingen; nomenclatuur; termi-nologie e.d.

encyclopedieen; verklarende woordenboeken e.d.

adresboeken; almanakken; biografische woordenboeken; fabrikantencatalogussen; geografoche woordenboeken; ledenlijsten; vademecums; ,Who is who's', e.d. afbeeldingen; foto's; grafieken; kaarten; nomogrammen; tekeningen e.d. statistieken; tabellcn; tafels e.d.

almanakken; handleidingen; vademecums van overwegend visuele instelling e.d. bronnenpublikaties; dissertaties; hand- en leerboeken; monografieen; systematisch gerangschikte encyclopedieen e.d.

lezingen en voordrachten; (academische) redevoeringen; cursussen e.d. conferentie-, congres-, symposiumverslagen e.d.

feestbundels, gedenk-en jubileumboeken e.d.

normbladen, specificaties, gestandaardiseerde methoden e.d. receptenboeken, voorschriften e .d.

wetten e.d.

octrooischriften; merkenbladen e.d.

bibliografieen van bibliografieen; bibliotheek- en literatuurgidsen e.d. bibliografieen, catalogussen, registers, repertoria e.d. van algemeen karakter; vakbibliografieen, catalogussen van speciale bibliotheken, registers en repertoria van vakgebieden, referatenbladen e.d.

vormbibliografieen (van dissertaties; periodieken; rapporten) e.d. literatuuroverzichten, literatuurstudies e.d .

(,Advances in .... '; ,(Annual) progress in .... '; ,Reviews in ... .') e.d. overige

enkelvoudige werken en deelwerken in eindige reeks; verzamelde werken; bloem-lezmgen e.d.

kaderwerken; redactie- en uitgeversreeksen; rapportenreeksen en sene-publikaties e.d.

tijdschriften e.d. op gezette tijden verschijnende periodieken; weekbladen, jaarboeken en jaarverslagen e.d.

to §: c;· g.. (I) (I) ;>;"

,...

< (I) ::

-!>-"

~

-

~ ~ ~ ~ "' (I) 'O ~ 8 <T (I) -:!..

-!>-"

SCHEMA 5 (onderdeel van Schema 3)

GEZICHTSPUNTEN TER NADERE BEPALING VAN HET OBJECT (het ,wat, hoe')

Sfeer (Greve) [ onder tc verdelen volgens de wetenschap, de techniek of het vak van waaruit het ,wat' wordt behandeld.

Voorbeelden bij Greve (1941, blz. 60 vv)

lnstelling (Greve)

onder te verdelen volgens de aanpak van het ,wat' door de auteur.

Voorbeelden bij Greve (1941, biz. 67 vv)

•

- encyclopedisch universeel (instelling op een totaliteit van gezichtspunten) theoretisch/filosofisch (deductie, grondbeginselen, leer, methodologie, probleem-stelling, systematiek e.d.)

praktisch/ technisch

statistisch

-apparatuur, experiment, inductie, meting, ontwikkeling, research, uitrusting e.d.

.

-bereiding, constructie, fabricage, herstel, montage, operatie, proces e.d .

-eig<!nschappen, samenstelling, structuur e.d. -doe!, gebruik, toepassing e.d.

normaliserend, ordenend, regelend, wetgevend

commercieel, econotnisch, financieel

didaktisch --oefening, probleem, vraagstuk e.d.

psychologisch acsthetisch, literair h istorisch/biografisch __ overige bibliografisch e.d. Stijlvorm

I

crcoeatief; normatief (Greve); uniek mpilatief, refererend, documentair,

- - - ! ·

kritisch; polemisch e.d.

propagandistisch

Overige

ludiek (ontspanning, puzzle, spel e.d.) _ overige

7.

Detaillering

Aan de andere kant zijn de schema's tamelijk ver uitgewerkt voor wat betreft de bibliografische vormkarakteristieken en de gezichtspunten ter bepaling van de ,,objecten", ,,dingen" of ,,zaken": men zie hiervoor de schema's 4 en 5.

Dit is gebeurd met het oog op een rationele bepaling van trefwoorden c.q. rubriekwoorden, die in het bijzonder voor natuurwetenschappelijke en technische literatuur onontbeerlijk is.

8. Toelichting op de schema's

Schema 2:

a. Uit een oogpunt van systematiek zijn ook enige minder belangrijke of triviale termen opgenomen. Deze zijn tussen haakjes geplaatst.

b. Orn dezelfde reden is soms een ietwat overdadig aandoende categorie geformuleerd (,,chemische'', ,,fysische" karakteristieken e.d.).

Schema 3:

a. ,,Kenmerken" en ,,mededeling" ontmoeten elkaar in de titelkarakteris-tiek, die onder beide thuishoort. In verband hiermede is er slechts plaats voor

efo

gemeenschappelijke restcategorie.

b. De analyse van de mededeling leidt, via (titel)omschrijving, annotatie of indicatief excerpt, tot de formulering van een of meer objecten of acties (,,dingen" (Korevaar) of ,,zaken" (Voogd)). Confrontatie van een object of actie met de ,,sfeer" (Greve) levert het (ruime) trefwoord c.q. rubriekwoord.

Men kan naar behoefte nog verder gaan: koppeling met de ,,instelling" (Greve), eventueel met de plaats-, tijd- en bibliografische vormbepaling leidt tot engste trefwoorden c.q. onderverdelingen van rubrieken. Bij deze analyse is de term ,,onderwerp" bewust vermeden. Hiermede worden nl. door verschillende auteurs uiteenlopende begrippen aange-duid: men vergelijke de voorbeelden gegeven door Greve en Voogd I.e .. De in het schema genoemde ,,omschrijving" komt ongeveer overeen met het ,,onderwerp"

a

la Voogd.

c. De gezichtspunten ter nadere bepaling van het object zijn beschouwd als karakteristieken van de feitelijke inhoud (,,wat, hoe"). Het is ook mogelijk, ze een plaats te geven in schema 2 en ze dus primair als vorm-karakteristieken te beschouwen (,,hoe, wat").

Schema 4:

Nadere beschouwing van de gebruikelijke bibliografische vormrubrieken leert, dat deze elkaar geenszins uitsluiten.6 _{Hier is dus een facetanalyse}

6 _{Daar komt nog bij, dat over hun afbakening soms geen communis opinio}

be-staat: vgl. bv. Greve (1941, blz. 75 vv); Roloff (1950, blz. 16/17); Groeneveld

(1961, blz. 147 vv).

7 _{Men kan er bv. behoefte aan gevoelen, het begrip ,,monografie" te koppelen}

met het begrip ,,kaderwerk", of ,,bibliografie" met ,,periodiek" (in het geval van

een referatenblad).

448

bij uitstek op haar plaats, die bovendien veroorlooft een combinatie

van gezichrspunten toe te passen.

7

_{Na invoering van een notatie kan}

men

zo tot ,,synthetische" vormrubrieken komen, die zich voor

t;e-meenschappelijke onderverdelingen laten gebruiken. Voor voorbeelden

van dergelijke synthesen zie Vickery (1960 passim)

.

Schema 5:

a. Het zal nauwelijks toelichting behoeven dat het gezichtspunt

,,instel-ling" niet parallel behoeft te lopen met

,,bibliografische vorm".

Immers, een encyclopedische, statistische of bibliografische aanpak

brengt niet noodzakelijkerwijze de

vorm

van een

encyclopedie,

statis-tiek of bibliografie met zich mee (wel omgekeerd).

b. Aan de andere kant is het

gezichtspunt

,,maatschappelijke bemoeiing"

(Greve, 1941, blz. 66) weggelaten. Dit valt nl.

vrijwel

geheel samen

met de corresponderende bibliografische vormen,

zoals

duidelijk blijkt

uit de Le.

gegeven

voorbeelden.

AANGEHAALDE LITERATUUR

Donker Duyvis, F., Ordening in de administratie, Bedrijfseconoom (1925), 31 jan.

(NIDER-publ., no. 5).

Drimmelen, H. ]. van,

J.

Th. Kummer and

J

.

Limburg, Analysis of a document

with a view to its filing, IID Communicationes 4 (1937), fasc. 3, biz. 20-23. Eppelsheimer, H. W., Der neue Sachkatalog der Mainzer Stadt'';~liothek,

Zen-tralblatt Bibliothekswesen 46 (1929) 406-424.

Gouw, ]. L. van der, Inleiding tot de archivistiek, Zwolle, 1955. (Archivistica, Puhl. van de Archiefschool, no. 1).

Greve, H. E., Theorie van den catalogus, Groningen, 1941, 1949.

Groeneveld, C., De documentatie, in: H. de Boer, Schriftelijk rapporteren, Utrecht, 1961. Biz. 136-224.

Korevaar, A., De systematische catalogus van de Bibliotheek der Technische

Ho-geschool te Delft, Delft, 1951.

Kummer,

J.

Th., Die Analyse eines Dokuments, Int. Fed. Doc. (1938) 14th

Con-ference, biz. C 68-72.

Niermeyer,

J.

F., Oorkondenleer, in: Eerste Nederlandse systematisch ingerichte

encyclopaedie, Amsterdam, 1946-59. DI 3, 1947, biz. 39.

Perry,

J.

W., A. Kent and M. M. Berry, Machine literature searching, New York,

enz., 1956.

Roloff, H., Lehrbuch der Sachkatalogisierung, Leipzig, 1950, 1954.

Shera, ]. H. and M. E. Egan, The classified catalog; basic principles and practices,

Chicago, 1956. Hiervan i.h.b. Apipendix A: Method for the systemative

ana-lysis of materials to be classed.

Trebst, H., Studien zu einer analytischen Sachkatalogisierung, Leipzig, 1931. Vickery, B. C., Classification and indexing in science, London, 1958.

Vickery, B. C., Faceted classification; a guide to construction and use of special

schemes, London, 1960.

Vickery, B. C., On retrieval system theory, London, 1961.

Voogd, F., De trefwoordencatalogus van de Bibliotheek der Technische

Hoge-school te Delft, Delft, 1948 (2e druk o.d.t. De trefwoordencatalogus; grond-slagen en inrichting, Delft, 1956).

449 Bibliotheekleven 47 (1962) 9 (september)