Hoofdstuk 3:
Machtsfuncties.
V_1. a. 3 32 4 32 4 36 e. 3 4 3 4 12 (2 ) 2 2 b. 2 22 6 22 6 28 f. 3 2 6 3 2 6 12 (5 ) 5 5 5 c. 2 7 3 2 7 3 12 7 7 7 7 7 g. 11 11 11 11 3 4 2 111 3 4 2 1110 d. 2 2 6 21 6 27 h. 2 2 3 2 2 3 8 6 (6 ) 6 6 V_2. a. K p p3 4 p3 4 p7 e. P( )q2 5q2 q2 5 2 q12 b. b( )a4 2 a4 2 a8 f. 4 1 1 4 6 L b b b b b c. N g g3 2( )g4 2 g3 2 4 2 g13 g. r a a ( )2 4 a1 2 4 a9 d. x x 2( )x2 3x2 2 3 x8 h. h q q q q 3 2 2 q3 2 1 2 q8 V_3. a. f x( )x x2 6 x8 d. Y x( ) 5 x27x2x2 13x2 b. H r( ) r r r5 2 10 r17 e. K p( ) ( ) p2 53p p7 3 p103p10 4p10 c. Q p( ) p3(p2 5) p13 f. W t( ) t t6 2t t3 4 t5 t7 2t7 t5 3t7t5 V_4. a. m x( )x x2( 4x3)x6x5 b. f t( )t2(1t4) t2 t6 c. w q( )q q q( 2q3)q2q3q4 d. R t( )t t t3( 2) 3 t4 t4 t5 3t4 4t4t5 e. k p( ) 5 (2 p2 p8 ) 10p7 p340p9 f. P n( )n n( 23 )n n2(3n 8) n33n23n38n2 2n311n2 V_5. a. f x( ) (3 ) x 2 3 3x x 9x2 b. g x( ) (2 x5)2 (2x5)(2x 5) 4x220x25 c. h x( )x2(2 )x 2 x24x2 4x4 d i x( )x(1x)2 x(1x)(1x)x(1 2 x x 2)x32x2x e. j x( ) (2 3 ) x 2 (2 3 )(2 3 ) 9 x x x212x4 f. k x( )x(1 x) (2 3 )x 2 x x29x212x 4 10x211x4 V_6.a. Voor x1 zijn de uitkomsten bij de vier functies verschillend.
(1) 2
f (grafiek 3), g(1) 0,1 (grafiek 1), h(1) 1 (grafiek 2), i(1) 1 (grafiek 4) b. Het domein van alle vier de functies is ¡ .
: 0,g
B Bh:¡ Bf :¡ Bi: 0,
c. De grafieken 1 en 4 zijn spiegelsymmetrisch in de y-as De grafieken 2 en 3 zijn draaisymmetrisch in de oorsprong.
V_7.
a. De grafiek van k heeft twee asymptoten (x0en y0) die loodrecht op elkaar staan. b. Domein: , 0 0, en bereik: , 0 0,
c. De wortelfunctie heeft een randpunt. De grafiek begint in dat punt in verticale richting. d. Domein:
0, en bereik:
0,V_8.
a.
b. De top van f is (0, 0) en die van g is (3, -8) c. f is spiegelsymmetrisch in x0 en g in x3.
1.
a.
b. Alle grafieken gaan door (0, 0) en (1, 1). c. Het bereik van f en h is
0, en hetbereik van g en k is ¡ .
2.
a. Even machtsfuncties hebben als symmetrieas de lijn x0.
b. De oneven machtsfuncties hebben als symmetriepunt: (0, 0).
c. f x( ) 3 heeft twee oplossingen: x 3 x 3 ( ) 0
f x heeft een oplossing: x0
( ) 2
f x heeft geen oplossing.
d. Voor g en k heeft elke vergelijking één oplossing. Voor h geldt hetzelfde als voor f.
x y 1 2 -1 -2 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 -4 -5 x2 x4 x3 x5 x y 1 2 3 4 5 6 7 8 9 -1 -2 2 4 6 8 -2 -4 -6 -8 -10
3.
a. Bij de even machtsfuncties heeft de grafiek een symmetrieas: g(x) en h(x)
b. Alle grafieken gaan door (1, 1). Alleen de oneven machtsfuncties gaan ook door (-1, -1). c. De grafieken van f(x) en k(x) hebben 1 snijpunt met de lijn y20, en ook 1 met de lijn
8
y . De grafieken van g(x) en h(x) hebben ieder 2 snijpunten met de lijn y20. Ze hebben geen snijpunten met de lijn y 8.
4. a. 2 10 x b. 2 3t 48 c. 0,3p2 6 10 10 x x 2 16 4 4 t t t 2 20 20 20 p p p d. 3q2 1 1 e. 4 2 5d 10 f. 2 1 2 3 k 1 2 2 3 0 0 0 q q q 2 1 2 12 d 2 1 2 2 2 4 2 2 k k k k 5.
a. Beide vergelijkingen hebben 2 oplossingen. b./c. Voer in: y1 0,3x4 en y2 10
intersect: x 2, 40 x2, 40 6.
a.
b. De vergelijking x3 8 heeft één oplossing. c. 23 8
d. ( 2) 3 2 2 2 8
e. 23 8 en 3327. De oplossing van x3 10 ligt tussen 2 en 3. 3 ( 3) 27 en ( 4) 3 64. De oplossing van 3 40 x ligt tussen -4 en -3. 7. a. x5 32 b. x4 20 c. x3 12 532 2 x x 420 x 420 x 312 d. 6 10 x e. 5 10 x f. 7 3 x geen oplossing x 510 x7 3 8. a. 4 47 34 x b. 8 2x 4 c. 0, 2x3 12 4 81 3 3 x x x 8 8 8 2 2 2 x x x 3 3 60 60 x x d. 3x610 0 e. 4x4 10 f. 2x7 3 0 6 1 3 1 1 6 6 3 3 3 3 3 x x x 7 1 2 1 7 2 1 1 x x x y 1 2 3 -1 -2 -3 2 4 6 8 10 12 -2 -4 -6 -8 -10 -12
9. a. a a3 7 a10 c. d d3 5 d8 e. 2k k5 4 2k9 b. 5b b4 5b5 d. 3q45q2 15q6 f. 2p55p10p6 10. a. 7 4 3 1 a a a a a a a a a a a a a a a a a b. a a4 3a7 c. 2 5 7 2 2 2 , dus 7 5 2 2 2 2 d. 5 4 b b b e. 11. a. 11 11 3 8 3 a a a a c. 6 6 6 3 3 2 3 7 7 7 7 t t t t t t t b. 5 5 1 4 3 3 3 b b b b d. 4 3 12 12 6 6 3 2 6 ( ) ( ) p p p p p p 12.
a. Zo op het eerste gezicht is er geen verschil tussen de grafieken van f en g. De functie f bestaat niet als x0
en de grafiek heeft in (0, 0) dus een perforatie. b. 5 5 2 3 2 0,5 ( ) x 0,5 0,5 ( ) f x x x g x x
c. De functies zijn alleen in x0 niet aan elkaar gelijk. d. Je mag niet delen door 0.
13. a. 66 6 6 0 7 7 7 7 1 b./c. 5 0 5 1 k k k
d. Als k 0 dan is de noemer gelijk aan 0 en je mag niet delen door 0.
14. a. P(2 )d 4 2d2d2d2d 24d4 16d4 b. K (3 )b 4 34 b4 81b4 en 1 3 13 3 1 3 2 2 8 ( ) A q q q c. 3 2 2 2 2 6 2 2 2 2 8 ( ) W p p p p p p 15. a. 8 8 2 6 2 a a a a c. 2 5 10 10 7 3 7 7 ( )p p p p p p e. 4q22q4 8q2 4 8q6 b. 2k k3 2 2k3 2 2k5 d. (4 )b2 34 ( )3 b2 3 64b6 f. 5 5 3 2 3 10 2 2 5 n n n n p p q q
x
x
x
x y 1 2 3 -1 -2 -3 2 4 6 8 -2 -4 -6 -816. a. 3x2(x2 8) 3x2x216 b. 4x x5 3 ( )x2 4 4x8x8 5x8 c. (2 )x 3x x2( 5) 23 x3 x35x2 7x35x2 d. 3 2 2 3 6 3 1 8 3 3 ( ) 2 (2 ) 8 x x x x x x x (voor x0) e. 3x x2 5 2( )x2 5 3x7 2x10 f. 3x x2 5 (2 )x2 5 3x732x10 g. 12x x2 8 (2 )x2 5 12x1032x10 20x10 h. 5 5 2 3 1 1 2 2 2 2 4 x x x x (voor x0) 17. a. 3 2 5 5 5 c. 7 4 3 b b b e. 4 3 a a a b. 8 5 3 3 3 3 d. 9 9 1 k k f. 10 9 q q q 18. a. 1 1 1 0 3 3 3 3 1 b. 1
3 3 1 omdat 31 3 1 geldt dus dat 1 1 3 3 . c. 1 1 1 0 1 2 2 2 2 2 1 2 d. 1 1 6 6 1 1 7 7 1 1 8 8 e. 434340 1 3 3 1 4
4 links en rechts door 43 delen.
f. 2 2 1 1 49 7 7 4 4 1 1 81 3 3 5 5 1 1 7776 6 6 19. a. b. 1 1 x x 1 1 x x 20. a./b. c. Ze zijn gelijk! d. 0 0 2 2 2 2 1 x x x x x 21.
a. Alle grafieken gaan door (1, 1)
b. Voor x0 bestaan de grafieken niet. Voor alle grafieken is de verticale asymptoot: x0. c. Voor de even negatieve waarden van a zijn alle functiewaarden positief.
d. x 1 1 x 2 2 1 x x 3 3 1 x x 4 4 1 x x x y 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 1 2 3 4 5 6 -1 -2 -3 -4 -5 x y 1 2 3 -1 -2 -3 2 4 6 8 10 12 14 -2
1
y
x
21
y
x
22.
a.
-b. De grafiek van f is puntsymmetrisch en de grafiek van g heeft een symmetrieas.
c. 5
4
x heeft één oplossing.
d. 6
4
x heeft twee oplossingen. e. Voer in: y1 x 5 en y2 4 intersect: x0,76 Voer in: 6 1 y x en 2 4 y intersect: x 0,79 x0,79 23. a. d 2,51 0,3 1 2 6, 4oC uur/ . b. d 0 Voer in: 1 1 2,51 2
y x 2nd tracé (calc) optie 2 (zero): x1, 255 c. De temperatuursdaling is d 2,51 0,7 1 2 1, 6oC/uur.
De lichaamstemperatuur daalt met 1oC in 60
1,638 minuten. 24. a. (p4 3) p4 3 p12 c. 2 2 2 2 4 1 81 (3 ) 3 3 e. ( b)2 b b b b. 2 5 2 5 10 ( )a a a d. 3 2 3 2 6 (q ) q q f. (4r)4 r 25. a. (3 )12 2 3122 31 3
b. Ja dat ligt nu wel voor de hand!
c. 1 1 5 55 5 5 1 5 4 ( 4) (4 ) 4 4 4 26. a./b.
c. De grafieken van f(x) en h(x) zijn gelijk: f x( ) xx12
d. x x x ( x)2 ( )x21 2 x122 x1 x
27.
a.
b. Domein en bereik van f:
0,Domein en bereik van g: ¡
c. f x( ) 2 heeft geen oplossing 5 ( ) 1,5 1,5 7,6 g x x d. f x( )g x( ) e. f x( )g x( ) 0 1 x x 0 x 1 28. a. (5 )2 16 5216 513 b.
c. Bereik van f: ¡ en bereik van h:
0,d. Voor x0 geldt h x( ) f x( ). x y 2 4 6 8 10 12 14 16 -2 1 2 3 4 5 x y 2 4 6 -2 -4 -6 1 2 -1 x0,2 x0,25 x y 1 2 3 4 5 6 -1 -2 -3 -4 -5 -6 1 2
29. a. f a( ) a a2 3 a 1 1 a f. 2 1 5 2 5 5 2 ( ) ( ) P a a a a b. g a( )a71 7 a g. q q( ) ( ) a13 12 a61 6a c. 3 1 4 3 4 4 3 ( ) ( ) h a a a a h. 12 1 2 3 3 3 1 1 ( ) n a a a a a a d. 1 2 2 2 ( ) j a a a a a i. 12 1 2 3 3 3 1 1 ( ) ( ) ( ) R a a a a e. 13 1 3 3 1 1 ( ) g a a a a 30. a. 6 6 5 2 8 8 ( ) 2 4 (2 ) x x f x x x x
b. Deze vereenvoudiging geldt voor alle x groter dan 0 (x0).
31. a. 1 1 2 12 2 2 a xx x x c. (3 x)5x2 ( )x31 5x2 x332 b. 12 1 2 2 2 1 1 3 (2 ) 4 1 3 3 x x x x x d. 3 4 1 4 3 3 1 1 2 8 2 1 8 4 ( x) x x x x 32.
a. na 10 seconden: h1, 2 10 31200m en na een halve minuut: h1, 2 30 3 32400m. b. Voer in: 3
1 1, 2
y x en y2 20000. Dan met 2nd trace (calc) optie 5 (intersect): t25,5 s.
33. a. 3 1 2 2 7 7 7 7 7 b. x3 13 3 4 2p 16 c. 3b6 30 d. 2 5 2a 7 1 3 13 x 34 4 3 8 8 16 p p 16 16 6 10 10 10 b b b 2 5 1 2 1 2 2 1 2 3 (3 ) a a 34. a. 5 6 w b. p4 12 c. q12 5 1 5 6 1, 43 w geen oplossing q52 25 d. 7x6 285 e. 5 0,5b 3 f. a0,25 3 5 6 40,7 1,85 1,85 x x x 1 5 5 6 6 0,70 b b 0,25 4 2 2 16 a a g. 34 2 3 x h. 7g0,125 18 4 3 2 3 ( ) 0,58 x 0,125 47 8 4 7 2 (2 ) 1911,59 g g
35. a. 1 6 40 0,75 38 S vogelsoorten en 1 6 40 1500 135 S vogelsoorten. b. S 50 c. 1 6 40 S A 1 6 1 6 6 40 50 1, 25 1, 25 3,81 A A A vierkante mijl 1 6 1 40 6 6 6 10 6 0,025 (0,025 ) 0,025 2, 44 10 A S S A S S S 36. a. 1 2 2 P Q b. P 2 Q14 c. P25Q3,5 d. P0,75Q1,38 2 0,50 2 1, 41 Q P Q P 1 4 1 2 4 0,06 Q P Q P 3,5 1 25 0,29 0, 40 Q P Q P 1,38 1 3 0,72 1 1, 23 Q P Q P e. 0,67 1, 46 P Q f. P0,002Q112 0,67 1,49 0,68 1,76 Q P Q P 1 2 1 0,67 500 63 Q P Q P 37. a. 4329 c 7781,521700c b. 10753 c 14271,5 53906c 4329 21700 0, 2 c 10753 53906 0, 2 c c. 0, 2A1,5 88
Voer in: y10,2A1,5 en y2 88 intersect: x58
De afstand van Mercurius tot de zon is ongeveer 58 miljoen kilometer. d. De omlooptijd van de aarde is 365,25 dagen.
2 3 1,5 1,5 0, 2 365, 25 1826, 25 1826, 25 149, 4 A A A
De afstand van de aarde tot de zon is bijna 150 miljoen kilometer.
e. 1,5 0, 2 A T 2 2 2 3 3 3 1,5 0,67 5 (5 ) 5 2,92 A T A T T T 38. a.
b. h(x) is weer een machtsfunctie: 2 4 2 4 2
( )
h x x x x x
c. Nee k(x) is geen machtsfunctie.
d. De verschilfunctie is ook geen machtsfunctie. En 2 2 4 6 4 6 1 ( ) x q x x x x x 39. a. Domein:
0, b. 0,21 2 0,21 2 0,42 ( ) ( ) g x x x x c. 0,21 0,21 1 ( ) h x x x 40. a. f x( )x x x4 3x4 1 3 x8 c. g p( ) ( p2,1 3) p0,7 p2,1 3 0,7 p7 b. 3,5 2,1 3,5 2,1 1,7 3,9 1,7 1 ( ) H t t t t t t d. A t( ) t3 t t t 3 0,5 1 t4,5 41.
a. De grafiek van g is geen machtsfunctie. b. Voer in: 3 1 2 1 y x x , 3 2 y x en 3 2 1 y x
2nd window (TBLSET) TblStart=-5 en VTbl0, 25
b. Voor grote positieve of negatieve waarden van x is y3 heel erg klein en is de term x3 de bepalende factor. Voor waarden in de buurt van x0 wordt y2 ook bijna 0 en juist y3 heel erg groot. Voor deze x-waarden geldt dan:
2 1 ( ) g x x . 42. a./b.
c. Voor hele grote waarden van x wordt de factor 3
2
x heel erg klein. De grafiek van f lijkt voor grote waarden van x dus sterk op de grafiek van g.
d. Voor waarden in de buurt van x0 is g(x) bijna 0 en wordt h(x) heel erg groot. De grafiek van f lijkt dan dus het meest op de grafiek van h(x).
e.
-43.
a. De grafiek heeft een horizontale asymptoot (y0) en een verticale asymptoot (x0). De grafiek van g is bovendien symmetrisch in de y-as.
b. g x( ) 0 2 4 2 4 4 2 2 2 2 2 1 1 ( 1) 0 0 1 0 1 1 x x x x x x x x x x x x x
c. Voor alle waarden van x (met x0) is 4
0
x en dus ook 14 0
x . Er wordt dus van 2 1 x een positief getal afgetrokken. g x( ) 12 14 12 h x( )
x x x
44.
a. Voor alle waarden van x is 2 4
x een positief getal. Er wordt dus altijd een positief getal bij x opgeteld. x y1 y2 y3 -5 125,04 125 0,04 -4,75 107,22 107,17 0,044 -4,5 91,174 91,125 0,049 -4,25 76,821 76,766 0,055 … … … … -0,5 4,125 0,125 4 -0,25 16,016 0,016 16 … … … … x y 1 2 3 -1 -2 -3 1 2 3 4 5 6 7 8 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 h(x) f(x) f(x) g(x)
b. 2 4 0 x x c. 2 4 ( ) g x x x 1 3 2 3 4 4 4 1,59 x x x x 45. a. 5 2 5 2 3 4 3 c c c c c c. 5 5 3 2 3 4 2 2 2 w w w w b. 2 6 2 6 7 5 7 ( )d d d d d. 11 1 11 7 5 2 2 3 3 7 2 3 k k k k k 46. a. 2x0,2 10 b. 3 5 0,8x 2, 4 c. 2 3 30 8 t 10 0,2 5 5 5 3125 x x 3 5 5 3 3 3 0,16 x x 2 3 2 3 1 2 8 20 2 t t 1 2 1 1 2 (2 ) 3,95 t d. 4p74 1200 3000 e. 2x4 1 5 7 4 7 4 4 7 4 1800 450 450 32,82 p p p 14 14 4 4 2 6 3 3 0,76 3 0,76 x x x x 47. a. 2 1 3 2 3 3 2 0,012 0, 012 ( ) 0, 012 HG LG LG LG b. HG0,012 13 2 0,012 kg. c. 2 3 0,012LG 0,75 Voer in: 23 1 0,012 y LG en y2 0,75. intersect: LG479 kg.
d. LG wordt 10 groter. Omdat er sprake is van een afnemende stijging zal HG minder toenemen bij grote waarden van LG. Dus bij de ree en de vos is het verschil het grootst. e. HG wordt dan 2 3 100 21,5 keer zo groot. 48. a. 2 8 10 2011 V cm3. b. 2 9 h 1000 c. 2 1000 r h 1000 81 3,9 h cm 1000 2 2 2 1000 1 318,3 h r r r
d. Als de straal heel klein wordt, wordt het een heel hoog blik. e./f. 318,3r2 10 1 2 2 10 318,3 0,03 0,03 5,6 5,6 r r r cm
49. a. 3 3x 12 b. 1 4 3x 1 c. 2 8 3 x x d. 1,5 9 x 3 3 4 4 x x 1 4 1 3 4 1 1 3 81 ( ) x x 1 2 2 3 1 3 24 24 576 x x 2 3 3 1 81 1 3 81 9 0 x x Opl: x3 4 1 81 0 x 0 x 3576 50. a. I 2,5 5 h 12,5 h 36 2 2,88 2,5 5 2 2,5 2,88 2 5 2,88 55,7 h K dm b. I b b h 2 2b h2 36 2 2 2 2 2 2 36 18 2 18 18 36 72 108 2 2 2 2 2 2 h b b K b b b b b b b b b b b
c. b moet in ieder geval groter zijn dan 0. En hele grote waarden van b zijn ook niet zinvol, want dan wordt de bodem van het bakje heel erg klein.
d. Voor groter wordende waarden van b gaat de functie steeds meer lijken op die van 2
2
y b
en dat is een steeds groter wordende functie.
De toename van de oppervlakte zal dus bij een toename van b van 17 dm naar 18 dm, groter zijn. e. Voer in: 1 2 108 2 y x x minimum: x3
De hoeveelheid karton is minimaal 54 dm3 bij een afmeting van 3 bij 6 bij 2 dm.
51. a. BA g x ( ) f x( )x3x2 1 Voer in: 3 2 1 y x x en y2 1 intersect: x1, 47 b. 1 1 3 2 1 DC b b Voer in: 12 13 1 y x x en y2 1 intersect: x9,91
T_1.
a. f(x) en h(x) zijn symmetrisch in de lijn x0 en g(x) is puntsymmetrisch in het punt (0, 0). b. Alleen f(x) gaat door (-1, 1).
c. f(x) en h(x) hebben twee snijpunten en g(x) heeft één snijpunt met 1 1000 y . d. x7 10 1 6 100x 10 710 x 6 6 6 1000 1000 1000 x x x T_2. a. 3x24(2x2 1) 3x28x2 4 5x24 b. 2x x5 ( )x2 3 2x6x6 x6 c. 3 3 2 (2 ) 8 2 4 4 x x x x x voor x0 d. 2 3 2 2 2 4 (4 ) 16 x x x x voor x0 e. (3 )x 2x x2( 6) 9 x2x36x2 15x2 x3 f. x x3 5 (2 )x5 3x88x15 g. 2 6 8 4 2 2 4 18 18 2 (3 ) 9 x x x x x x voor x0 h. 7 5 2 6 2 3 x x x voor x0 T_3. a. f x( ) 4 b. f x( ) 100 1 1 4 4 4 4 2 4 2 2 2 x x x x 1 1 4 4 4 4 2 100 98 98 98 x x x x c. 4 4 1 ( ) 2 2 f x x x 4 0
x voor alle waarden van x, dus f(x) is groter dan 2.
T_4. a. 2 4 2 2 14 ( ) 2 7 14 f x x x x x e. 12 1 2 1 1 ( ) k x x x x b. g x( )x15 5 x f. 3 2 5 1 5 5 3 2 ( ) 2 2 l x x x x x c. h x( ) 3 x41 34 x g. m x( ) (3 ) x31 2 9x32 93 x2 d. j x( ) 3 x x 12 3x x h. n x( ) 2 x x3 121 2x121 2x x T_5. a. x5 8 b. y6 20 c. p14 10 1 5 8 1,52 x 1 1 6 6 20 1, 65 20 1, 65 y y p104 1000 x y 1 2 3 -1 -2 -3 1 2 3 4 5 6 7 -1
d. x4 3 e. 3z3 12 f. 13 6 p 1 geen oplossing. 2 3 4 z p1,25 2 3 2 4 8 z p21,251 1,74 T_6. a. x2 1 0 x 2 3 1 1 1 x x x x
b. Voor grote waarden van x is de term 1
x vrijwel gelijk aan 0.
c. Voor waarden van x in de buurt van x0 is de term x2 bijna gelijk aan 0 en is 1
x de bepalende factor. T_7. a. O0,1 360000 0,67 528 m2 b. 0,67 1 0,1 10 G O O 1 1 1 0,67 0,67 0,67 1,49 (10 ) 10 31, 08 G O O O c. 1,49 31,08 350 194829
G kg. Het gewicht is 150000 kg, dus er mag nog 44829 kg vracht mee. T_8. a. 3 5 2 0,15 2 3 E kilojoule. b. 3 1 2 0,15 v 2 c. E0,15 v3 1 1 3 3 2 3 2 3 26 (26 ) 2,99 / v v km u 1 1 1 3 3 3 3 1 0,15 3 1 1 0,15 0,15 ( ) ( ) 1,88 v E v E E E