\
VIERDE JAARGANG.
WOENSDAG,
14
FEBR'U.ARIE 1945
KEUSE IUSSEN
.
GESONDHEID
'EN
PROVINSIALE GESAG
Politici Skep Prrobleem
Wat Nie
Restaan~
Die volk van Suid-Afrika staan op die
~omblih·
voor 'n keuse tvat enige mens, behalwe
'n politikus, met
verbystering
slaan.
.
Die keuse is dat hy moet
kies tussen
sy
gesm~dheiden die prestige van die provinsiale
~ade.'So
'
n keuse
is
alleen moontlik omdat dit nie die
volk
.. is
wat die keuse moet doen nie, .
maar die po·
litici vir wie dit 'n wiskundige
probleem
is waarvoor
selfs
'
n Einstein sal t4!rugdeins. ,Eenvoudig geen
oplossing nie," so lui die slotsom t.vaartoe die
luid-rugtige parlement
en
die
wankelmoe.clige
kabinct
gekom
het.
1Ons se ,gekom het,"
want
hoewel daar nog
geen
finale besluit oor
geneem
is nie,
is
die uitslag reeds in
die koukusse beklink, en heel
vermoedelik sal
die
praat-jies
sommer in die vergetelheid gestoot word deur ander
,meer belangrike" regeringswerk,
of hoe
dit ook
al
heet.
die vorslag is nou deur 'n private lid,die voorsitter van die kommlssio, by die parlement aanhanglg gemaak by
wyse van 'n voorstel wat die
rege-ring versoek om die toepassing da~r
van ,te oorweeg''. Verstaan goeu: •n Konnnlssfe wnt deur die regering aangestel Is en op stuntslwste 'g.ewer.lc
en aanbeveUngs gedoeu ltet, se verslag word nanhnnglg gemnnk dem •n 11ri·
vate lid in die beperlcte tyd wnt die parlement afstann vir private Ie.de!
I
,'H'ERK"nog so 'n handjie sal kan bysit. Daar Is dus eintllk geen keuse nie, bebalwe
tussen die regering en die
alterna-tlewe regerlng. IDTGED'IEND
Die felt bly egter staan dat die bele
staatstelsel van die Unle totaal ult· gediend en veertig jaar agter sy tpl
Is. S9lfs waar dit die 11rovlnslale stel· s.el nie geld nle, is daar voortdnrend
•n kense by die oplossing
-v
an •n
vraagstnk - die kense tnssen die stemme -van die nasvoels wat teerop die -vraagstuk, en ,die oplosslng dnarvan. Verder is daar by behande -Ung van die '}lro'bleme ook nog nltyd
dl~ opgedronge keuse tussen Sy 1\fa·
jestelt se Regering .en Sy :l\Iajcsteit
se Opposisie.
Wat die gesondheid van .die YOlk betref, vi·r die volk self is dan.r geen
keus.e nie, want geen lid van die -volk, behalwe die nas-voelsl sal •n provlnsl·
ale raad bo sy ef.-e gesondheid stel nie, en die volk van .die provlnslale rade is tog lmmers ook die volk van
die Unie.
Nie die volk self Is verdeel of staan voor 'n keuse nie, maar dit is die partypolitleke aasvoels wat
belang het by die provinslale rado as 'n afsetgebied vir verslane as -pirante en 'n opleidingskool vir die
-jong politici. Daaroru dat g een politieke party gretig is om 'n ver-'n Kommissie, twee jaar gelede
aangestel deur die regering om
on-dersoek In te stel na die vraagstuk van volksgesondheid, het aan die ein-de v.an verleein-de jaar met drastiese
aanbevelings gekom benewens
skok-ltende onthullings. Volgens die ve r-slag van die kommissie is ~ie gc -sondbeldsdlenste van die Unie ,
•n
beeM
-van
venvarrlng" en ,,,letterlilt 'n la}lpieskombers". D.anr is•n
bonte •v~rsameUng liggame wat beheer oor die gesondhe'idsdienste uitoefen met
jaloerse ywer. Die verslag lui dat
,,met so 'n verdeling van verant-woordelikheid tussen verskeie !Klorte openbare owerhede - sentrale, pro -vlnslale en plaaslike - en met g~o
neeskundlge dlenste so afhanklik van vrywilligheidsdienste, dit min ver-.
basing wek dat die gesondheidsdie n-ste In die Unie 'n beeld van verwar-ring bled - Ietterlik 'n Iappieskom -bers."
En toe bet die tonga aan die WPI·k gegaan blnne die parlement Dit het geklap en gekllnk. Maar onder 'll die geraas het die mm·e van die Pro-vinslole Jerlgo's stewig blystaan. ,
"\'an regeringsknnt Is hednie dat die
toepasslng Tan die aanboTeling,
wnt
SKRIKWEKKmm
Die kommlssie verklaar verder dat daar 'n geweldlge tekort Is aan personeel en ,.'n ontsettende wa'll-versprelding" van pers-uneel, op die grondslag van betaalkanse in plaas
van behoefte.
as eerste verelste stel 'n senQ:ale g~
sag
ooraile
gesondheidsdiens'te,'n
eersterangse konstltnslonele 'krlsls sal
veroorsaak omdat die }lro,•insies nie
van hul rogte sal wil afstan<l doen nie. Asof die bcvolldug ,·sm die
pih-vinsies ander soort weseus is as die
volk van die Unit~
wat
g.esonclbcld cis,U VRIENDE
U
GASTE
No. 12
GPTREDE TEEN
AMPTENARE
Die r
.
egering
se
vervolging
van
lede
van
die
Afrikaner-Broederbond wat nie bedank het
ingevolge
.
die
noodregulasie nie,
het verlede week
in Pretoria
be-gin toe twee hooggeplaaste
amp-tenare, t.w
.
mnr. W. du
P
lessis,
gesantskap
-
s
ekretaris
1n
die
D
e
-'
p
artement
van
Buitelandse
Sake,
en
mnr. J. Cloete, senior
kle
rk
in
die D
epa
rtemen
t
van
Finan
-sies, op aanklag ver&kyn
he
t
van
oortreding van
die
noodregula-.sies
omdat hulle nie uit die
Broe-derbond bedank het nie. Albei
amptenare
is reeds meer as
twintig· jaar
in die .diens.
'n
Ander hoe amptenaar, mnr.
A.
J.
Bosman, sedert 1937
On-.dersekretal'i.s van
H
a
ndel en
Ny-werheid, het sy
bedanking
in-gedien
as amptenaar omdat hy
weier om uit
die Broederb
ond
te bedank.
Ook
prof.
dr.
Mon-nig van
Onderstepoort
het
be-dank. H
y
is
ve
r
buite
die
grense
van
di
e
Unie
bekend
vir
groot
di
enste wat
h
y
met navorsing
gelewer het.
andering van die stelsei te bepleit nle. rartypolitWk staan in die pa.<J
Tun die vollt se gesondlteld.
Wees
GESOND
en
STERK!
JOHAN
HE FER
sal
vir u ook
so'n
mooi
liggaam
met
reusekrag
bon.
Skryf aan:Johan Hefer
en meld u Liggaamlike Swakbede of vul hierdie koepon In:Johan Refer
rosbns 8809, Johannesburg.Daar is vernl gekla teen die totalc ahvesigheid van enige voorlwntunde dlensto ntet die gevolg .dat tifus by
voorheeld 'n skl'ik,vekkende toename
openbnar &131fs onder blanl{es!
Van opposisiekant Is bedule{ uat daar ,,'n oploss!ng behoort gevind te
word''. Wat daardlo oplossing is, is
nie beduio nie. Y.olgcns edn koerant
se vertolklng is dlt glo. dat die
pro-vinsiale rade na reg eintlik darem nie juis beswaat• hoof te maak nie, en buitendien dareru ten minste ook nog alt.yd ietwat vir hulleself kan u_
it-bou en so bier en daar darem ook
Stuur m:v auebDef, •onder nrpUcttn.r, .-one beaonde:rbcde omtrout u Jiunoa.
Ons het net enkele grepe geneem
ult 'n verslag 'lo'Ol skrlkbeelde.
Hie1·-Naam •••...••.•....••...•.. ···:-···
TWBll
DIE
o.a.
,
W
OE
NS
DA
G,
14
FEB.
1945
AA
JM
DAG!!
WIL DV
l
WEl'
..
\t
ERR
ill
lt
V
IR
EXCELSIOR WYNE
v
er
o
wer
3 silwer bekers e
n v
er
s
kei
e
eerste pr
y
se op P
a
al'l
Wy
n·
tentoonstelling 1943.
I
BEELSEB
llJE
Beatel direk van Produaeerder
JOHN SCHOEM
AN
,
,EXCELSIOR" VLAKTEPLAATS-STASIE, K.P. Pv Per lletW ~ Speai.aal • . . . . . 2/3 10/ -Rooi Jeripiko . . • . 1/91
/
-Wit Jeripiko . . . . 1/D1
/
-:Malmaey • . . . . . 1/9 8/-Soet Muabdel - rooi 1/8 7/6 Soet Muakadel - wit 1/8 7/6 Soet Port 1/8 7/6 Port . . . . . . . . 1/6 7 /-Pontak • • • • . • 1/6 7/ -Worceater Hock • . 1/6
7
/-Speaiale Sjerric . . 1/671-Sjerrie • • • • . • • • 1/5 6/6 MoakOnf)"t . • • • . . 1/6 6/6 Voce br
5
/
-
vir Kissie en Bottela en 20/- vir Vaatjie, w:at vercoed sal word by terucaendinc spoorvrac be-taald.
L.W. - Wyn word aileen in K
i•-lies van 12 croot bottela of Vaatjiea
van 5 cell. en meer verkoop.
T.-me: K.M.B. plus treingeld na
sylyne of K.B.A. plus tremkommiaaie
,v.o.s. Vlakteplaats-stasie.
L f t WEL. - X~ ~ .U..
•oor-lkD Ill lll:tlalee ftD • U bottela of ID t-pt.
llariNI'I, W111110P ... Mp. I/• • 11/• .._. .peliUewela Ill.
SA
S
BA
NK
V e
rr
ig V
olksd
iens
!
Len
in
g
s vi
r
gesalarieerde
p
e
r
s
on
e ve
r
kry
g
baar
.
Terme
uite1·s
bt'"llik.
R
AA
DPLEEG S
ASBAN
K
~
PAARL
:
-A
r
beidsleiers
·
AS
O
NS
DIE BES
TAA
ND
E
ARBEIDST
Y
DSKRIFI'E
N
O
U
-KEU
R
IG BESTUDEER
,
WO
R
D
O
NS
GETREF DEUR DIE
FE
l
T
D
A
T DI
E
H
U
IDIGE
A
R
BE
I
DS
-LEI
ERS S
O
WE
L A
S DIE
,
PO
-L
I
TIC
!
W
A
T E
EN EN AND-ER
OO
R
DI
E A
RB
E
ID
S
V
RAA
G-STUK
KE TE St H
E
T
,
NIE
P~ESIESW
EET W
A'l'
DIE
WER
K
ER E
I
N
TL
IK W
IL Ht
N
I
E
J...
HIERDIE
ME
N
SE,
DIE
HU
!ui
GE
AR
B
E
ID
ERS
E
N
DIE PARTYPOLITI
CI, VER
-KEE
R BLYK
BAAR
ONDEI~DI
E
I
N
DRUK DAT D
IE WER
-KE
R
S
HUL P
R
IVAA
T KA
PI
-TALI
ST
IE
S
E BASE NET
W
I
L
VERRUIL VIR AMPTENARE
V
A
N
'
N
KAPil'ALISTI
ES
E OF
KO
MMU
NISTIESE
S
TA
AT
S
-DIKT
A
T
UU
R.
Laat ons die saak 'n bletjie van naby beskou. Die Naslonale Uitvo e-rende _ Komi tee van die Suid- Afri-kaanse Vak- en Arbeidllraad bet •n sogenaamde werkershandves deur 'n
onderkomltee l.aa:t opstel. Ons hoerin-ner net vooraf daaraan dat die ge -noemde Uitvoerende Komltee ult 25
lede bestaan, byna alm!!-1, met ·en· kele uitsonderings, voltyase amp t.e-nare van versklllende vakvereniglnge. Tussen haldes: skaars drie van bulle is A!rlkaanssprekend terwyl die
oor-. grote meerderbeld van die blanke werkers In ons land Afrikaansspre -ltend is. Ons n-oem dit nl'e ult rass e-oorweglngs nle, maar net om vas
te stel ln hoeverre blerdie Uitvoeren
-de Kom!tee In 3taat Is om die work
-lik-e wense van die hele werke rsge-menskap aan te voel en te begryp.
DWAAS
As ons nou die werkersbandves
van hierdle vakunle-amptenare -ont
-leed, v1nd ons tot ons verbaslng dat bulle die toekomstlge hell van die
WORCESTER
:
-KAAP
S
TAD
:
-P
osbu
s
2
6
6
P
o
s
bu
s
5
7
'
Gevolge Van
Pos
bu
s 238
7
I
t
rnerl·ng
====-========
n e
-
0
B
NS
w
dwarsdeur die
Unie, so
w
el as buite s
y
grense, be
k
end vir goeie
drukwerk
t
e
e
n
konkur-r
erend
e
p
rys
e
.
•
ESTE
is o
m on
s
t~r
aad
-pleeg in
v
el:band met
1u
benodigh
e
de. Prysno
t
e-rings
w
o
r
d gratis v
e
r-skaf. Eni
g
e soort dru
k
-werk
va
n v
i
sitekaar
t
e
to
t
g
e
le
e
rde D
is
sertas1
es
word
onde
rnee
m.
Hou Koers
N
a
~RO
ECCLESIA-DRUKKERY
(Edms.) Bpk.
Drukkers, Ultgewers en Boe1cblnders
Di
e
Laan
,
Stellenbosch.
ONDERBTEUN I I I l
Posk
a
nto
o
r
Haar~appersllerbtraa& 1'71 • • • • • • P&BTOI&IA V1r
DAllES en KANS
Elalurl NlDD' JIBND~ VAN DD WA.LT
Groter Ywer
Op 23 Januarie het generanl Tos P!enaar en prof. dr. C. Rautenbach, die aand In die stadsaal te Bethal 'n
goed bygewoonde O.B.-vergaderlng so
suksesvol toegespreek dat daa1· 'n ver
-soek van die geboor gekom bet om
maar Ianger aan to holr. Die spra-kers bet aan die versoek voldoen.
By hierdie geleentheid het die plaas-llke generaal, genl. J:\'.aas Pl'insloo,
ook 'n kort woord tot die vergadering gerlg as volg:
.,Nn byna twee jaar van ba lling-skap in eie land, na byna nog 'n jaar verlna:g tot die status van p as-draer, ook In eie land, Is ek vanaand ·
weer vry om saam met u hlerdie ver
-gaderlng by te woon. Vir !DY is dit 'n aand van groot blydskap. Verstaan my goed! Nie blydsktlP omdat die owerheld wat roy d•·ie jaar gelede as staatsgevaarllk aangehou het, roy nou totaal losgelaat bet nle, maar wei om weer in sta.at te wees Oil} my plig te . kan doen, !nstede daarvan
om in 'n doringdmadkamp te sit en te pleit vir my regte.
'LIEFDE
,.Laat ek u van h!erd!e eienaardig-beid van 'n losgelate vertel: U moe-nie verwag dat die vernedering, die onreg en verpesting gemaak bet dat
mens nou wll wraak neem .;lp die wat d!t toeged!en bet 111e. Ne.e! AI daar•
die dingo bet gemank dat mens groter lfef(le vh· jon .efe saak ontwikkel bet.
se Transaksie
I
werkers onder beskerming pl.aas
van die sogenaamde Verenlgde
1 Volke -- 'n mengelmtYes van
·::>n-derllng botsende imperlallstiese
ryke wat
or
deur kapitallste Ofd,.eur kommuniste regeer word!
lloe die workers ooit onder hierdie
uitbuiters, wat 01 deur omkopenM
geldmag Oi deur onderdnllikende staatsmag die leisels in honde bon, van enlge ))estaansveUigheid ,,erselwr
kan voel, slnan •n mens totnal tlronl<,
Die werkershnn.dV'es beroep hom 01•
m
e
Atlanttese Handves waarvan nognet •n Jlnn.r stuludes papier oorgebJy
loot! In die llg van die jongste wereldgebeure 'Is dlt immers onmo-ont-llk om te verstaan dat daar nog
mense Is wat glo dat die eenb:eid van die ,Verenigde Volke" ooit be-doel was om meer as 'n tydel!ke
oor-logsmaatre~l te wees.
AFGESAAGD
Die s.g. werkersbandves is verder op ses ,,fundamentele •·egte" geba
-seer. Hlerdi'C ,.rllgte" bestann, af -geslen van 'n paar vanselfsprekende mensllke pligte - pllgte wat geen staat of gemeenskap oolt sond:er om bpmselt te vernietig, lank kan mis
-ken nie, ult bolle frases wat beide
ko~munlstiese en kapitalist!ese dik
-tators tot vervelenstoe gebruik -om hul ware siel en oogmerk te verberg.
Die gewone laagbetaalde werkers van ons land
w
n
graag aan diebuid!ge arbeidslei:ers en partypo ll-t!cl baie uitdrukllk se dat bulle geen heil van die s.g. Ve1·enigde Volke verwag nle, dat bulle moeg is vir abstrakto ,,regte'' wat net
o~verblindery is, dat bulle geen staatsosiali);me \vat iiet vermomde
kapitallsme is, verlang nle. Wa!
bulle hegeer Is
•
n
egte Tolksosia· lisnre wat bulle • in die geleenthehlstel om self Jml ere welsyn onge· hinderd nit
t
e
werk en wat nte onder die plak van Jcommunlstiese oi' Ita·pltalistlese dlktators, met die stants·
~g In hul banda staan nfo.
HJerop kom ons later weer t~rug.
Daarom dan die rwer om weer in die tuig
te
spring en so jou yolk te dien. Danrom sal u ook merk dat mannebesadfg .,)aarln gegaan bet maar fnna·
tlil'S daarult
lrom
.
Slegte behandellng,oonreg en \'Crnederlng verwag 'n mens
van jou vyand. Maar vandag ill nle
die tyd om daaroor te treur of te kin
nie. Die haat Is van minder belang,
dit kom later. Want lemaiid wat van -dag 'n groot rol In Europa speel, bet
gese by pak 'n vyand nle aan voor -dat by hom nie kan verniet!g nle."
Generaal Prlnsloo het belowe oru met 'n later geleentbeid die volg
en-de sake te behandel soos geslen van die ltant van dieJgeinterne<erde: Die
O.B.-Noodhulpfon s, ons nle-vyandlge
bouding tenooor die soldaat en ons bit -ter gevoel teenoor sek{lre van die le i-ers van die H.N. Par(y.
Hoofgener.aal Opperman was ook teenwoordlg, maar het verkles om
niks tc se nie sodat die bcs:>ekende
sprekers aile moonU.ike tyd tot hul beskikking kon M.
Hoofkommandant Hend•·tk Snyman
bet die vergadering gelel. Die O.'B.
-Wag was verantwoordelik vir die or-dellke r~elings. - (lhgestuur).
STUDENT
E
Daar word 'n beroep gcdoen op ouersl wat kinders na die unh,ersiteite stuur om bulle aan te moedig om da-delik by hul aankoms Ill verbinding
te tree met die O.B.-offlslere, s:>dnt
bulle ingedeel kan word by die
stu-dentelcommando's. Die offis!ere doen
· hul bes om die studente op. te sock, maar dlt kan b.ale help as studente bulle dadelik self aanmeld.
Op Stellenboscb kan bulle in ver· binding tree met bfkomdt. dr. P. J. Coertze.
GE-INTE
.
RNEERDES
NIE V.RY NIE
Groot
·
Ontberiogs
Duur V.oort
As daar
gese
word
da
t
no
g
net
55
Afrikan
ers
in die
konsen-trastekamp van l{offiefontein
sit
en
11 in AndalUJSia, word ver
-geet dat baie, meer as 100, nog
op
plaasa.rres
sit.
Hulle
is
wei
ui
t
die kamp gelaat maar moet
GP
een of ander plaas of p\ek
sonder inkomste
s
it, van
ail
e
vryhede ontstoke, p
,
res
i
es
s
oo
s
in die kamp
.
Die mar
te
ling du
ur
voort
.
Nle dit aileen nie, die nood van bul gesinue, or bulle in die kamp sit of op plaas-arres, bly dleselfde.
Daarom klop die Sekretaris van die Noodbulpf011ds n<Jg st·eeds ernstig
by ons aan. Dnarom het hy nog on-geveer £1,300 per maand nodig om die wolf van die deur te hou.
Dag na dag is bykomstlge hulp by die gereelde toelae ¥n die vroue
en kinders nodlg. Hulp soos vir
mediese, tandlreelkun.dige en ,·crple· gingsdiensteJ vervoer soms, ook bale
keer hulsvestlng, beskerming ''n.n us
-suranslepollsse, betaling vnn rentllls
om te V>Oorkom dat die elendom nio
verkoop word ni•e solank die brood-winner elders onder arres - wcg van sy ele huls - moet sit.
Die vrylatlng van "gelnterneerdes
het nog min gedoen om die nood te verdryf. Maar elkeen wat enlgsins !Jiegln verdien, word van die lys van afhankl!kes van die Noodbulpfonds
geskrap.
Die Noodhulpfonds het ondersteu-nlng nodig s-olank die mensa bulpe-loos,
or
in die kampof
op plaas-arres buite die kamp onder hemeltergende en ekonomiese onderdrukkende ba -perking van 'n wrede internerings-beleld sit.Lede moet bulle nie deur kwaad-stokers laat beinvloed om bul onde r-steuning te weerhou nle. Die hoof-vrou van elke gebled word veran
t-woordelik gehou om elke gev.al wat ondersteunlng ontvang, to ondersoek en aan die hooCkwartler te rappo r-teer. V<erder is daar 'n staande
uit-nodiging van die sekretarls van die Noodbulpfonds aan enlge goedgesin·
de persoon om die gooudlteerde state van die fonds In sy kantoor te on
-dersoek. ·
NUWE lYDSlRIF
Filma: - een van die jongste Af· rlkaanse tydskrif'lie - Is 'n weekblad
gewy aan die Afrlkaanse film-, to-nee!-, muslek-, skilderkuns, die radio
en fotografie. Die elenaars is 'n Af·
rikaner-maatskappy.
Dit is 'n weekblad met 32 bladsyo
gedruk op kunspapier, met talryke Il
-lustnasies en een van die netjiese tyd
-skrifte vandag In omloop.
H!erdie blaC\ voorsf1en aan 'n bale
groot behoefto, nl. 'n Afrlkaanse tycl
-skrif oor bogeuoemde ondenverpe. Hy is ongetwyfeld bedoel om ell('e Afri
-kaner wat in die kuns, die rolprent
en die toneel belangstel te ber-elk. Hy is onmisbaar In die skool , want hy bevat juis daardie voorl!gting wat ons
mense en jeug vandag n-odig het. Hy
kan 'n teenvoeter van groot krag
word teen die slegte uitlandse invl
oe-de. Hy kan help om 'n eie Suld-Afrl
-kaanse fllm-bedryf •op te bou, 'n Afrl
-kaanse gees dwarsdeur die volk dour middel van die rolprent, <lie toneel,
radio, musiek en beeldende kuns IE>
dra.
In sy Januarie-uitgawe verskyn oo.a.
artikels, met afbeeldings, oor die skll
-derkuns van Pierneef; die Bybelkan
-tate van S. Eyssen; die Marionett'e,
die Sarle l\1arais-wedstryd, rolprente,
ens.
Intekenlng 10/- per jaar by Die Besturende Direkteur, Filma (Edm~.)
DIE O.B.,
WOENSDAG,
14
FEB.
1945
SOQS
ONS LESERS IJ)JT SIEN
,,~
keer AI mal
0or
Een Kam
!''
BlnneLander skr:yr ult Robertson: Ons het bale probleme In ons lana wat maar nle opgelos kan W10rd nlo. As ~~e !toOfleler van dill regeren<te
polltJeke party die .hoofleier van die opposlsie-party sou vra: ,.Help my om die vraagstukke op te ros" dac
sou di-e mees natuurlike anh~oora daarop wees: ,,Wat bly d.aar dan vir my party oor?" Dl1 beteken dat as die opposlsle-party die sleutel van die gehe!m dra, u en ek moet wag totdat
die opposisle oeendag regeer voordat
ons probleem opgelos kan word· en dit kan sloer totdat ons al
heelt~mal
van ellende verg.aan het.Ek dink dlt sal vir ons volk geed
wees as u van u lesers sou v1·a om
aan u te s~ waarmee bulle di-e meeste
bots. Sal u omgee as ek daarmee 'n
begin ma.:~k? As sakeman bots ek al vir 35 jaar met die bestaande soslaal-ekonom:cse struktuur. U rulmte Is nlc
te vorop nie, dus sal ek my by korte
trekke moet neerle.
Voordeel
vir
Kusgebiede
Omdat die Ucle-vaders neergele het dat die spoorwee op beslgheldslyne voortgeslt moet woTd, wll dlt tog nog
nle se dat die blnneland (ek
kwal!fi-seer met die woord ,blnneland" om-dat belde boer en dorpenaar da.ar-onder begrepe Is) gestrat moet word met hoar spoorvrag as die knsland,
nadat lr.voerbelastlngs reeds by die hawe betaal Is nie. Die boer se pro-duk "1ord teei'l die laagste tariewe ver-voer na die kusland, w.at 'n dubbele voordeel vir die grootstedel!ng, veral
die kusstedeling Is, omdat hy uit d:e
aard van die saak nooit hoef by te
dra In die vorm van vrag op
lnge-voerde tof by die kus vervaard!gde goedere nle. Die bestaau van ho!!r
vrag van die' Rus .af na die blnneland
bet-eken dat die boer tog bed roe Is; die voordeel wat met lae tarlewe na d!e kus In die een sak p;esteek word,
word met hoi!r tariewe vanaf die kus
ult die ander sak gehaal. ·
Van cl!e blnrelander word verwag
dat by utt beLastlng lOP oliestowwe
meet bydra tot die bou van naslonale
paa~e. maar by mag nle sy ware wat
hy In die hawestad gekoop het, oor hlerdle paa'e vervoer nle. Die
Spoor-wegraad het in 1925 sever geg.aan as
· 10m die pubHek van Ladismith (Kaap)
te versoek om by dl6 wlnkeller te
koop wat van geen ander vervoermid-del gebruik maak as d!e Spoo'!'weg nle. Nou watter mens sal so dom
wees om sy benodlgdhede to !GlOP
waarvari vrag teen 3/6 tot 7/- per 100 pd . . 'ls bas's dien. as d"t per pad
ver-voer kon1 gewees b-et teen 2/- per 100
pd.? I
Motorvcrvoer Is nle aileen In die
ban ~edoen r !e. maar die publlelt van
Heidelberg en Swellendam wns
be-dre!jl; m~t lnkortlng van fasillte:te as
bulle d!e boot Chub wat tus~;cn Kaap-stad en Malgas ('n punt 30 myl in
Breerlvier lOP) geva.:J.-r bet, bly
onder-steun. Dink daaraan dat die st.aat
af-gunstlg kon woes op private lnisiatler.
Steenkool wo: d na Bltterfontetn.
Protem •en Robertson vervoer teen 18/2 per ton. Steenkool vir ultvoer, bekend as ,.bur ker". teen 8/6 na die
kusstede - 'n produk wat teen ons
kan kompeteer In d!e vorm van ver
-V.:lard!gde goedere uit ander land~.
Ongelyke Druk
· Ek ootaal van 2/5 tot 4/8 aan spoorvrag; 2id. per eenheld aan
elek-triese krag; 1/6 vir 'n
telefom.:.;op-roep; 2/9 vir 'n gelling petrol; £3-6-6
eersteklas retoer tuss:cn Robertson en
Kaapstad, afstand (heen en weer) van 238 myl. Die loon wat ek betaal is
£7-13-6 in die week.
Vir dleselfde dienste sou ek in
Kullsrlvler betaal: Spoorvrag sowat
7d. tot 1/2 per 100 pd. (ek mag my ware per motor vervoer wat ek na Robertson nie mag nle); my
elek-trlese krag sal 5/8 kos; 'n
telefoon-opnoep 3d.; petrol 2/5 en 'n eersteklas
retoer vlr 2/6 (na verhoud!ng van at-stand behoor ek 8/3 to betaal). My
loon wat ek daar meet betaal is ook £7-13-6.
As ek na Kullsrivler sou verskuiwe.
sou ek £420 per jaar bespaar, maar my werknemors sou aan die kort kant wees met hol!r lewenskoste.
Hoe kan d!t d.an so wees dat die
loon nle v-erskll nle en In kusstede slegs 3 pst. meer is?
Sentra7isasie
in
die
Groot
Stede
I .
In 1923 Is 'n wet bekend as die
NywerheldsveJ·soeningswet dour beide Kuis goedgek-eur. Die strekklng
daar-van was om die gedur!ge
werksta-kings te voorkom en om versoening tussen ,\verkgewer en werknemer te
bewerkstelllg. Maar die mlddel tot 'n
doel het 'n ·gevaarwapen geword, so-dat dl<e lndlwiduele rywerheld - nle die staat nie - die beleld van
SEN-TRALISERING of DESENTRALISE-RING kan neerle. Dlt sal wel sen
tra-liserlng wees, want die groot stede
maak die oorgrote meerderheid van
die beheerrade ult.
Die gevolg is dat een nywerheid
3/6~ per uur as loon vasstel vir
Kaapstad en 3/5! per uur vlr
Stellen-bosch, Paarl, Tulbagh, Ceres, .. Wor-cester, Robertson en Swellendam
terwyl 'n ander nywerheld die loo~
v.an 2/11 per uur viJ· Kaapstad,
Stel-lenboscQ <en Paarl en 2/1 per uur vir Wtorcester, Robertson, •rulbagh eu Ceres, as toereikend besl«>u.
Maar daar Is een bedryf wat 'n melsle, wat nte eens 'n Std.
11-sertl-flkaat hoef te beslt nle, 1/6 per uur laat verdien, terwyl 'n ander bedryf voorskryf dat die' man wat
verant-woordellk meet woes vir die stoom van 'n groot lrontyt- en tnmaakbedryf met 10d. per um· slel en liggaam aan-mekaar meet hou.
Di.skriminasie teen
Platteland
Weens die ongelyke druk en die on-gerymdh'eid en onwetenskapllkheld van kosteberekenlngs en loonvasstel-llngs meet die blnnelandse dorpe nle
kan· gnoei en bloel nle. Is dtMI.T nie vakmar:n-e In die boubedryf te bekom nle, wll 'n mlnlsterle naturelle oplel
om mess'elaars en timmerman's In die groot stede te word. Dus d:e doel Is om goedkoper huls-e deur goedkloper arbeid te laa_l bou. Die Bouvakunle is
nou bereld om 6,000 blankes blnne •n betrekllke kort tyd op te lei. Sal die grootstedellk-e Nywerheidsraad dlt ook
so reel soos versklller:de ander Rade van Loonbeheer dit reeds doen om
le\venskoste-loonverskil van sl-egs 3
pst. mlnder In die binneland as In die
groot stad vas te stel? '
Meneer, Is ons J:).Cfglng nle 'n te hoe loonpell !.p.v. 'n laer looniYeil te
bereik nle? In die binneland ltan ons
goedkoper vervaardlg waar ons meh·
se gewoou Is om met mlnder tereg
te kom :en dan nog goed te !ewe· waar ons nie 7d. in dfe £ munlslpal~
a.:mslag op bultensporige waarderings hoef te betaal nie; waar daar dui -sende latente talente wag om tot 'n
vak toe t•e tree en Suld-A£rll<a 'n
ult-merland te mnak; waar ons nle
daar-op aanstuur om blnne 10 jaar te gaan stil sit nle, maar, omdat Su!d-Afrlka ons hu!s en haard Is, waar werkgewer en rwerknemer begerig Is om bearyw!g
te bly en vreemde konkurrensle die
hoof te bled.
Elmnomiese Selfregering
Dink u nle dat ons moet aanstuur op gnoep-verteenwoordlglng nie, sodat vcrteenwoordlgers van die
versklllen-de belange: Flnansle, Landbou,
Ny-werheld, Handel, Volkswelsyn, Spoor-wei! en Poswese sanm d!e weg kan aanwys lnstede dat burckrasie en
in-divlduele nyweraars 'n seggenskap wll neem oor 10ns soslaal-ekonomfese lewe? Kan ons nie net soos in d~a
ge-val van steenkdolvervoer. tel-egraflese
dlens en posfrankerlngs 'n stelsel van gelykdrukkende elektriese-, tel·efoon-,
peotnol- en relsfooie en gelde In die lewe rO'ep, sodat alle s.amelewlngs mekaar indlrek k'an subsidieer nie?
ONDE:&STEUN ONS
ADVERTEERDERS.
Saamstaan
E. A. skryf: 'n Tyd gelede bet ek In die koerant gelees dnt drle kleur-linge, glo kommunlste, verkies is tot die stadsraad van Goodwood.
Tl:>e dink ek by myself: Terwyl die
Afrikaners onder 1pekaar baklel, word kleurllnge deur ~die kommun!ste
ge-organlseer, totd.at bulle selfs op rade
verkles word.
Ek s6: Afrikaners word wakker.
Hou op met tw!s. Ons moet mekanr gou-gou vind. Wle weet, die dag kan
nog goner as ons dink aanbreek dat al die witmense sal moet saamstaan
teen dle vreeslike kommunistiese
g-e-va.ar. ,
Nou lees ek weer In die kloerant dat
'n kleurling teen 'n wltman gaan staan het by 'n tussenverkiesing vtr
die stadsraad van Goodwood. Die wlt-man het met 'n greet meerderheld
in-gekom. Mool so, Goodwood. Dit wys
wat saamstaan kan doen.
(Na ons verneem het die lnwoners van· Good wood by die tussenverldeslng aile pol!tleke geskllle vergeet on 'n
verenigde front geskep - net soos
Dle O.B. beplelt vir ons hele volk.
-Red.)
CHIUSTIAAN MOCKE
t
Hfkomdt. J. Ras van ;Letjesbosch skryf:
,,Ek was afweslg toe ek die tyd!ng ontvang van die dood van hoo.fgene-raal Christiaan .Mocke. Die lee plek
wat die heengaan van hierdle
ge-wllde offlsler In die gemeensltap van
Beaufort-Wes veroorsaak bet Is bale
duidell~. VIr die Ossewabrnndwag
was dlt 'n harde slag. Ek keur d!t
af om 'n man te prys na sy dood.
maar u meet my 'n plekkle afstaan <>m 'n kransle t-e le op die graf van
hlerdle A!rlkanerseun. Cbristiaan
Mocke was nle 'n super mens nle lnteendeel, by het ook sy route gehad en hlerln was hy die eerste om dit
te erken, maar wat alles oorsk.adu het In die lewe van die man was
sy l!efde vir sy volk en medemens.
en in die Ossewabrandwag kon by
dlt ultlewe en het by dlt ultgelewe.
Die Ossewabrandwag bet vir Chris-tiaan Mocke die kanaal verskaf w.
aar-ln sy g1·oot hart k•on kontak maak met sy broer In di:e verdrukklng lets
wat hom vroeer in die lewe deur' poli -tieke partye onts6 Is, en waarvoor
hy later menlge pol!tleke skop moes
verduUr van mede-Afrikaners vir w!e sy hart en hand altyd <>op was. So gene{g was ,Kiep," soos almal hom genoem het, om ander se laste en
moelllkhede te dra dat by soms ge -vaar geloop het om in onguns te raak waar by opgetree bet ter beskermlnl!'
van belange aan h-Dm toevertrou. Dan weer bet hy die gawe oosit om te kan
,gee en neem", om ook die ander
man se standpunt te kan lnsien, om dan, teJ•wllle van d!•e saak, sy offer
te bring, tenspyte van wat ander sl!
or dink. So het ek Christlaan Mockc
leer ken, so het by gelewe en ge-sterwe. Op dlens.
KAMPLEIER
S~DANKIE
Mnr. D. J. J. Strydom kampleler van die geinternerdes te K~fflefontein.
het onderstaande brief :aan mev. T.
A. Immelman, wat die geskenke aan die kamp besorg, gerig:
.,Vergun my om namens die Boer e-getnternerdes van kamp No. 1 ons opregte dank en waarderlng Jangs
hlerdie weg te betuig aan u sowel as aan alma! wat daartoe gehelp het
om deur middel van die geskenkc
wat ens ontvang hot, ons Kersfees
aangenaam te maak. Ons waardeer u belangstelllng bale hoog en ek ver-trou om later daartoe in staat te wees om ens dank persoonlik aan u <>or te drn. Ontvang ens beste groote sowel
as ons beste wense vir 'n voorspoe-dige nuwe jaar.''
·
VIR
KERSFONDS
·
Mnr. A. S. Zeeman van Goudmyn,
Robertson, bet vir die Kersfeesfonds
£10 geskenk wat hy afgesonder het
ult sy lnkomste op die verkoop van bulletjies.
DBIE
~LillMVEE
Ole Beste Flnna om a PLUIMVEE,
EIEBS en ander PRODUKTE aan te
ataar Ia:
C. M. ELOFF EN KIE.
(Edma.) Beperk
IIORE!IIA.BJ[ (Poabaa 7186) l'I'E\VTON
ONDERSTEUN
ONS
ADVERTEERDERS
U
mag
die
:l1s•
baqeer-maar
...
REKENING NDE
SEKREJARISSKAP
.
~
BAN KWE S E
ked
'It
d!Aill!
tHiwmJ
UiJr,
da
f~-f1eMUf!!t
... hlerdic is die drie hoekstene van elke man se amblsie en hy kan hullebehaal - teen 'n kleiner koste
-deur 'l'ransafrlka s•e opleiding. Die groot opbloel op h.andelsgebled wut In die nabye · toeltoms verwag w•ord
bled groot moontllkhede aan die pe1~
sene wat gereed Is om die
moontllk-h~de aan te gryp. Berei uself nou "'OOr! Die eerste stap Is om die
koe-pon hleronder dadel!k te pes.'
(Wa.arby ingelyf ls
Helpm.~lmnr Korrespondcn!'llekollege
T.O. en Unfverslteits Korrespo:1densle
Knrsusse.)
Loveday & De ''illl.~rsstrnat,
JOHANNESllUUG.
Posbus 3512 - Telefoon 33-7208 Die Beaturende Dlrekteur,
Tra.naa.frlke.anse Korreapondenale· kollogea,
Poabua 3512, Johannesburg.
Stuur my asscbl!et aonder enlge verpl!gtlng aan my kant, 41o
pros-pektus van u Kollcge. Na.am ... .
'
Adrea ... .. Bcroep····
····
···
·
···
····
···
···
0.8. 2145 VTR REGS-EN UNIVERSITEITS -Kt;RSUSSESI;RYF fo'AN 'TRANSAFlUKAANSE .KOLLRCES POSBIJ>; {,<_?, PRETORIA
VIER
DIE O.B., WOENSDAG, 14_FEBRUARIE 1945
NOODRfGUtASIE
NO
.
4/41
I
Bykans vier jaar gelede, in Maart 1941, het die Jlngo-regerlng
elke Afrikaner wa~ staatsamptenaar is, V>Oor die keuse gestel om
of sy eed teenoor 'die Ossewabrandwag te breek deur die Beweglng te bedank, of ult sy amp en nering op straat gesmyt te word.
Deur die O.B. se Ieiding Is die sware keuse destyds van, elke
amptenaar se skouers afgeneem: oornag het hulle eervolle ontsla~ van die o.B. gek1·y en, sonder om hul eed te breek, is bulle buite
berelk van die noodregulasle en sy strafbepalings gslt.
Nou het, die Jingo-element weer so gehandel ten ops!gte van
'n ander org.anisasle, d!e Afrikaner-Broederbond. Kragtens proltlamasle
I\'o. 255/44, gebaseer op Noodregulasle No. 4/41, moes elke amptenaar
wat lid is, voor 'n bepaalde datum sy 'bedanking lndlen, of by
maak homself aan wangedrag skuldlg. Waarom het die regerln;>
so gehandel teenoor die Broederoond? Omdat dit 'n gehelme
ver-. eniging is? Nee, nndors som by die Vrymesselaars•oJganfsasfe ook bygotrap bet. Bowondlen wns die O.B. nie geheim nfe en ook ons Js, vier jaar ,tevore al, getref. Omdat dit volgens hull~ on-Afril>aans
I· ls'l Nee, anders sou b:ulle .d.L9 nltlander-organlsasie ,Sons of England"
ooJc
getrei'bet.
·
Nee, hierdle regerlngsklleke met 'n minderwaardigheidsge·
voel het die Broederbond vervolg juis en uitsluitlik omdat dit
Afrikaans is. Daarom loop die VrymesseLaars en Sons of EnglaNl vry rond, ook In die kablnet. ,Veral in di~ kablnet.
ONDERVlli'DING
Die simpatie van die Ossewabrandwag teenoor die Broederband
is vanselfsprekend. Dlt is die simpatl~ wat uit soortgelyke onde r-vinding kom, so;:~rtgelyke ondervinding vier jaa-r gelede. En In die oorwinning wat ons voor street, s.a:l ons uit ondervinding w'eet hoe om te handel met daardie troetel~rganlsasies van die Empire
\vat vandag baantjie kraal oor alles wat lnheems en trou Afr!kaans .!!:'.
Durom bet ons ook nle met demokratlese proteste en geweeklaag vergaderings en artlkels van stapel gelaat nie. Die O.B. kweek 'n tipe Afrikaner wat nle ,liinders van die reg van prows" is nie,
maar veeleer ,kinders van die .. pllg tot aksle" wanneer die uur
van aksie a.anbreek.
Ons .doel in luerdie artikel Is derbalwe nie om by dte regering to protesteer nie. Ons beskon meeste van die Iede van die· regering ns benede prote~. Veelmeer is ons doel om ons respek en waarderlng
te betuig aan sekere amptenare in Pretoria wat verkles het om
'()p straat te gat:Ln vir hul oortulglng eerder as om hul eed teenoor
'n Afrlkanerliggaam te verbreek. Ons verneem dat hul Ieiding die
saak aan elke broer oorgelaat het met die verseker!ng dat dlt
hom nle ten kwade gedul sou word, as hy bedank nie. Nletemin
bet enlge ·amptenan~, w.at tot ons kennis gekom het, verkies om Hewers alles op die altaar te 1~.
Aan h!erd!e Afrikaners, manne sonder vrees
or
blaam, wll dieOssewabrandwag' na jare van stryd deur kamp en tronk, sy respek en sy wa.arderlng bring. Ons salueer julie, want op die wieke van so 'n gees word 'n volk tot sy hoogtes gedra.
Jul betrekkings bet julle prysgegee; die agtlng van elke reg-skape Afrikaner het julie vir altyd gewen.
'
Jode Het Geen SlaapJose
Nagle
Oor Vlei$
aldus mnr. Alexander.
\
Jod.e
staan nie in vleistoue
nie, maar ontvang
vleis
van
sp~·siale
slagbuise. D
it
is
erken
deu
r
mnr. Morris Alexander
to
e
[hy
verlede week ve}'duidelik het
waarom Jode
nie
oor
dieselfd~kam geskeer word as
and~rmense nie.
Hy
het
gese
dat die Jode net
Kosher-vleis
eet
wat
deur
en-kefe slaghuise
ve
r
skaf
word.
!I
n
Desembier
is in die
Kaapse
Skiereiland
14
!
pe.rsent
van
die
beskil{b.are bee
ste
en
8
perserit
~n
die
skape
aan die Jode toe·
g,ese.
H
y
het hierdie
buitenspo-~ige
po1·sie probeer
goedpraa
t
deur te verduidelik dat
Jode
nie
<lie agter
lnvarte
van diere eet
~ie,
en dat hulle dus eintlik net
clie
belfte
van
'
die toegeseg,de
!llo
rsie
v
.
erorber. (Verdwyn
die
ribbetjies
en
...
rugstring miskien
op
die
swartmark
?) •Dan
1
eet die
0'
1
ode o
a
l{ nie bevrore,
ve1·koelde
~fblikkiesvleis
nie en
ook nie
~pek
nie. Die J
ode
kry dus nie
h1eer
as hul regmatige
deel
nie,
Ons wonder wat die Jode sal
se
as d.ie Cbristene in ons land
die8elfde bouding begin inneern
teenoor
hul gosdiensopvattinge
omtlient v.oedsel
as
wat bulle
in-neem teenoor ons .opvatting ten
opsigte van Sondagsbeiliging
-wat bulle eenvoudig
vertrap
m
l?lt
hul kommunistiese
bioskoopver-tonings waarvoo.r bulle bulself
toestemming gae in die Kaapse
stadsraad.
RAPPORTEER
ASB.!
'n
Vriendelike beroep
word
op
ons intekenare gedaen om elke
geval
waar
.die O.B.-koerant
laat
afgelewJer
word, dadelik aan
ons te rapporteer met spesifieke
verme1ding
van die tyd waarop
die aflewering plaasgevind bet.
Die blad word Woensdae
hi~rgepos
soda"t
dit
Transv.aal
Sa-terdae
reeds
kan bereik en die
suidelike deel van Kaapstad nie
later
as
Donderdae
me.
DIE O.B
.
,
WOENSDAG,
14 FEB. 1945
Rusland
en
die Magsverskuiwing
(Denr prof. J. A. Wild) In die verlede Is reeds herhaaldelik
op die geweldige magsverskulwing in die w~reld &'&WYs wat gedurende die
huldlge oorlog en veral as gevolg
daarvan beslg Is om plaas te vind.
Hier word bedoel die geweldige mags
-ontwikkeling van die ,Russiese
Ko-los", soos Vleldm. Smuts die Sowjet
-Unle In sy ,ontplofbare" toespraak
van 1943 reeds bestempel het. Hier-die Bolsjewlstlese magsontwlkkeling Is waarskynllk d!o beteken!svolste en vir die toekoms van die mensheid ge-wigtlgste gevolg v.an qle twee w~reld·
oorloe wat ons sedert 1914 belraef
bet.
Die harde werkllkheld van Russiese oormag, hoeveel dit in Geallleerde kringe ookal Vlerdoesel '~ord, dring hom daagllks aan ons op. 'n Mens
kan haas geen koerant in die hand
neem nie sonder om daaraan herin-ner te word. Hy versk_yn vor.al In twee gestaltes, nl. in 'n magspoli
-treke en in 'n ide-:~logiese gestalte.
SY M.AGSPOLITIEI\E GESTAL'rE
Daar is 'n leglo voorbeelde van Rus-'
slese magspolitiek en magsontwlltkl3·
ling sedert 1941. Daar Is b.v. die
ge-weldige suksesse van die Russe op
di•e slagveld. As gevolg van hlerdle
mlllt~re suksesse het die Russiese
magspolitlek hom ver buite Russiese
landsgrense ultgebrel. Die Russlese
magspoliti•ek bet meer as ooit te vore
'n w~reldpolitiek geword. Gehelp
deur die militere bedryw!ghede van
sy westerse bondgenote teen Japan,
sy ou vyand in die oostle, en teen
Dultsland, sy groot konkurrent in die
weste, Is die S.:>wjet·Unie soos nog noolt In die geskioedenls ~ndag in die
allergunstlgste geleenthe!d glestel om
sy magspolitiek te ontwikkel. Van hierdle geleentheid maak by ook rulm·
sko;:~ts gebruik en wel n·ie all•een teen
sy oponlike vyande nie maar ook teen sy bondgenote. Die bondg~J,l·oot wat dlt uit die aard van die ·sa.ak die
meestoe moat ontgeld, is Brittanje. mt is dan ook geen roeval dat nie die sentraler gele~ Lor.den n!e maar
Mos-kou of Washington die ontmoetplek van Geallleerd<e staatsmanne geword het nle. Dlt Is geen toev.al nie dat die bejaarde Churchill en die liggaamlik· swakke Roosevelt lang, gevaai'V'i)lle oan moelllke winterrelse na Teheran of Russlese Swartsee-gebied moet af· le as bulle met Stalin w!l beraadslaag. Skaars Is hierd!e beraadslag!ngs be-eindlg en Is Churchill terug v.a.n Moa-kou waar by met die Sflnks van die Kremlin die een of ander llluuillkheid insake Pole of die Balkan bespreek
bet, of daar is nuwe gevaarplek.kte in
Iran of In Wes-Europa waar die
Rus-se bulle, ten koste van hul westerse
bondgenoot, laat geld. Ska.ars Is in
Louden die gedagte van 'n
W•as-Euro-pese blok uitgespreek, met BrittanJe aan die hoof daarvan, of De Gaulle,
die vroel!r Britse beskermlix:g t•ais na Moskou om 'n bondgenootskap met die Kremlin te slult.
Vlugteling-re-gerings wat vir die Dultsers gevlug
bet en al die jare onder die
besker-mlng van U.:mden gesta.:.n bet, bet skielik oor mekaar geval om tog maar
in die goe!e boeke vau Mosk>Ju ,te kom. Dlt word dlkwels gedoen in stryd met Britse belange en ten koste van Britse prestige.
SY IDEOLOGIESE GESTAT,TE
Die Russlese magsontwlklteling hel nie alleen 'n politieke muu.r •ook 'n
ideologiese gestalte. Daar Is vandag
ge~en land in Europa o! Asia en
nou-lllts in die hele w~reld waar Russiese
lnvloed, met Russlese magspolitiek en B"olsjewlstlese ldeologie as
fonda-mente, nle aan die uitbreidlng en op
die voorwaartse mars Is nle. Die
Sowjet-regering wat gedurende die
oorlog skielik en tydelik ,respekta-bel" in die oe van dfoe Angel-Saksers
g~w•ord bet, was nog altyd permanent
en konsekwent rewolusion~r in sy ideologie al het by die Komlntern ook
honderd ma.al oor boord gewerp en al het hy ()Ok nog so ,,godsdiensUg"
geword.~
Die Bolsjewistlese appel en bood· skap '''l;)rd aan die lydende proleta-riaat van die hele wl!reld gerig. Aan
'n wanhopige mensheid word belowe bevryding van ,,gebrek, vrees en ly-ding." Om hierdie verhewe doelstel·
ling te venV>esex:llk en al sy energle en magmiddels daarop toe te spits,
het Rusland een van att> magtlgste
diktatorskappe in die
wereldg>asklede-ni~ in.die l~\v>a geroep en georganiseer. H1erd1e d:ktat\Jrskap word orlgens deur 'n uiters doelmatlge en tnge-wikklelde stelsel van gebeime pollsle bedien.
Om sy doelstellings buite sy eie landsgrense te verwesenllk bet dia
Bolsjewlstiese Rusland 'n ~uwe talt·
tlek in die magspolitiek ontwlkkel: d...<1.ar w>-:>rd nl. 'n beroep op die
bul-telande mensemas£as gedoen om te
organlseer, hul ou kapitallstlese
in-stellings te ondergraaf en uitelnd<ellk om op te staan teen die regerendc
klasse In die verskillende Iande. 'n
Klassestryd word dus doelbewus In
die hand gawerk. As die soslallstlese
rewolusie nou eenmaal voltoo! is dan sal die ln-Angel-Saksiese-lande~
gebate totalltari-Jse staatsvorm 'n
oor-tolUgheld \vtaes en in 'n nuwe soort
van ,klaslose demokrasie" verdwyn.
Dat hlerd!e werk, geinspireer en be-beer deur1Moskou, gedoen word deur kommunlstl•ese Quislings van die ver-skillende lande, M voor die hanr:l. Moskou skull graag agter hlerdlo on-skuld!ge Quislings en die
demokra-sle."
Die <Oorlogsontwrigting en die
vreesllke lyding wat daa:rmee g~apaard
gaan, gee aan die kommunlstiese·
wekroep 'n weerklank in d!e wereld
.wat by voor die oorlog aileen in
agoorlike lande gen!et bet. Die i
deo-logiese sy van die Russiese magspo-litiek word dus in aile lacde van die
wl!reld In versterkte vorm aangetref.
Russlese mllltere oorwlnnlngs en kom-munlstilese ideologic werk saam om Russiese lnvloed oor die hcle wereld
te versterk. •
Hiervan is selfs ook die westerse
box:dgenote bewus. Watter
teenmaat-relHs word dour bulle getref?
MAJUBADAG
-VIERING
DIE GENERAALStJ.P VAN
VRYBURG vier
MAJUBADAG
teVRYBURG
op27 FEBRUARJE
.
1945
Spr.e-ker:Ons
Adjunk-Komdt.-Genl.
(G~NL. J. A. SMITH)DIE· PLEK VAN BYEENKOMS EN
TYD SAL PLAASLIK BEREND GE·
MAAR WORD.
Almal W elkom
! !
Dringencl
Benod~g
VIR INBIND VAN O.B.·JAARGANGE HET ONS 'N TEKORT AAN DIF~
VQLGENDE NOMMERS VAN DIE Sde JAARGANG:
Nos. 15, 37, 38, 39 en 42.
DlT SAL WAARDEER WORD INDIEN OFFISIERE EN BRANDWAGTE
WAT VAN HIERDIE UITGAWES .ijET, DIT SAL STUUR AAN:
DIE BESTUURDER
.
-
JIOORSLAG (EDMS.) BPK.
D-IE O.B., WOENSDAG.
14 FEB.
1945
VYF
Ogies
in die
/
l
Nuus.
:\lOON'l'LII\: WAARSKYNLIKINDIEN ... I I
in 'n poglng om te bewys dat
po-litleke partye dan 'n eg Afrlkaanse skepplng is en d.at Die O.B. 'n on-waarheid verkondig as hy s6 dat in die Boerestate~ geen partye bestaan
het nic, ba.al Die Kruithoring 'n
pro-fessor aan. Hler is die bewy:::
,As dit uie was vir die uitln~ulers, die
gondv.elde en tlle oorlog wat tlie hole
staat omver gewertl bet nie, son PO· Utieke pnrtye in aile waarsl•ynllkheid ontstaan ltet." lnder.daad!
OP,YThlOIN
G
L~PLEK
VAN
PARLEMENTSJ,EDE
Toe die Britse parlement onlangs
moes besluit oor die oprigtlng van
'n nuwe gebou vir die Laerhuis, het die Eerste Minister, Churchill, sy waarderlng ultgespreek vir die felt
dot die gebou nle plek Tir aUe lede sal he nie. Hierdeur is die parlement in staat gestel om ,.die nodige
Intl-mitelt te bewa.ar as oo1C daardle ge-voel van drukte
en
opwinding wat so 'n groot mate nodlg Is vir ons par-lementl!re verrlgtlngs," aldus Church·ill. :M.~v., hoe mlnder brein hoe
g1·oter opwinding?
n~UKEEUDE
, YOORSK.RIF"
'n Waarnemer van een van die En-gelse k·oerante het onlangs die be -lagllke metode van vraestellery in die parlement beskryf. ' ,Vir die publleken bale v.an die lede beteken die
antwoorde niks'', het hy gekla, omdat uit 'n sestig vrae en meer, die
minis-ter net dioe nommers noem, en dlln
so vinnig dat dit kllnk soos 'n ,dolt·
tersvoorskrif". , Verlore tnsse.n tiLe
vloe.d van vrae
het
een minister gls·ter •n nntwoord g.llgee \fat ann 'n an·
tier vraag beJwort, maar uiemand hflt
dit agfergekom nie,'' nidus die ko'O·
l'ant.
Blykbaar het 'n minister en 'n
dok-ter nog dit verder gemeen dat albei
se foule begrawe word.
TE YEEL
GEW
A:AG'n P!U'lementslld bet verlede wee!( by die polisle gaan kla dat 'n perske binne die parlementsgebou .aan hom te duur verkoop is, volgens sy skat
-ting. Die betrokke, vrugtehandelaar bet· darem nle geweet dat hy nou met taai klante te doen bet nle - klanle
wat hulself nle sommer 1ekort laat doen nle, selfs nie eens deur 'n
vleis-tekort nie! Moontllk sal hy sy
oor-(Vervolg op vqet van volgende kolom)
Politieke Slagoffers
van 'n Partybewind
:Unr. Japte Trlchar.dt '
Hy is saam met u7 onder aangekla 1·an ,b:oogverraad. No •n gesloer van meer as twaalf>. maandc Is hy sonder
skuldigbel'inding geinterneer. ,Ek sal my mede·Afrlkaner ... .''
'Vrystater Ver baas
Oor
Kinderspel
Hom
0nwerklike
Gedoe1
te in Praathuis
NEEMTOE IN
POPliLARIT.EIT
,EK WAS
VERBAAS OOR
DIE KINDERSPEL," HET
'N
PERSOON VAN DIE
VRY-STAAT, WAT
NIE
JUIS
'N
AKTIEWE BELANG IN DIE
POLITIEK
S'TEL NIE, AAN
'N
VERTEENWOORDIGER
VAN
DIE
O.B.
GES~N ADAT
HY
'N
BESOEK AAN DIE
PAR-LEMENT AFGELft HET. ONS
STEL DIE PERSOON
SELF
AAN DIE WOORD:
,Die eerst<e wat my getrer bet i!.'
die onord~llkheid en gebrek aan be
-langstelllng wat by die lede wat
nog btnne die saal was, aan die
dag gel(! Is. Onderwyl 'n lid die
woord voer, is daar 'n V<X>rtdurende stroom van lede wat uitstap en· I'Ond
-slenter, en die wat in die banke bly,. bet geen ander belangsteliing by wat
daar gese word nie, as om stultlike
aanmerklngs en tussenwerpsels te
maak.
Die
hele besigbeld lretmr.
solosgeruk van dle werkllkheld, met SJ
vmagstuklt..e~ voorgekom, dnt ek .dit nle anders as 'n groot kind.1!1'spe1 knn beskryf nte. Dlt is duideln. dnt elk·
een maar net daarop nit Is om met
die beste s6goed voor die dag te kom
tot vermaak van die an.der en tot ver· t.oon van die ef·e party. Een lidJ het op sy sy geM soos •n getorpedeerde
skip en bet slags in bewegmg ~e-·
kom wanneer by hom omgooi op 1lle andel' sy of lWJnlfeer hy dle kop lns -te loos oplig om 'n klnderagtlge tns·
senwerpsel kwyt te raak.
LEEG
Die onwerkllkheld v.an die hele gebabbel kom die beste t<rt
ult-drukkirig \vanneer 'n lid sy toe-spraak bet!lndig, en dan &onder
om eers te gaan sit, by die deur
ultstap. In die m<eeste gevalle word dan van die oorkant af geantwoord
op sy toespraak, onderwyl by dan beslg Is om 'n kopple tee daarbultc
te genlet: of .afleidlng te vlnd In die geselskap van een van dioe bale
slenteraars in die wandelgange. , ,Ek was veral getrer deur die felt
dat ondmvyl daar gebabJJel word oor
dle vlelshonger, die llinlster van
Landbon nJe eens op sy plek is nie, maar bnite in die wandelgang\11 rond· kufu. Elke opposlsiespreker lyat nan dle woord gekom hetl het op drama· ti'ese wyse na die lee sitplek g:e'\fYS
en die afweslge lllinf!ter dan die les
gelees of In enkele gevalle tegemoet
gekom met 'n wenk.
GEFLADDER
Die lustelose onversldlllgheid het
op een stadium gewyk vir 'n opge-wonde stortvloed van ,orde! orde!"
Dlt is ultgelok, &o het ek verneem,
deur 'n moedswillige lid wat
blyk-winsbandel in die vervolg beperlt tot
die publlek bulte die parlcment, wat
.al gewoon·t Is daaraan. r
ISAACS
Die voorslttcr van die Brltse
vak-en arbeldsraad is ene George Isaacs.
Hy is <X>k benoem tot gesamentlike president van die wereld-arbel dskon-gres wat tans In Louden sit en wat, volgens 'n ander mede-presldent, ene
V. Kunznetzlv, moet ontwlkkel tot 'n
-nnwe .,internasionale" (vanult Mos
-kou beheer?) Vermoedelik Is George
Js-:~acs 'OOk van die soort ,werkers'' wat 'n vet salarls trek as sekretarls val! 'n vali.bond, en alles van arbeid ar weet omdat hy hom heel wat bey
-wer bet om dlt aap ander te verskaf.
GENL. GROBJ..ER
VRI
Die ta'lryke vrlende van oud- gene-raal M. S. F'. Grobler, van Pretoria, sal met vreugde verneem dat by tans,
na agtlen maande, geheel en al vry
-gestel is.
baar opsetlik te naby aan die
spea-ker se stoel verbygestap het. Hlerd!e
gefladder in die duhvehok het, be-halwe dat dlt die ,indringer'' plot
-sellng van koers laat verander het,
egter geen groter bydrae gelewer t-ot die orde van die plek nie. I\ort daarna is hlerdie tussens,Pel opgevolg deur die verskynlng van 'n ,ngbnre lid" met 'n p·ersl<e in (}Le hand, wnar· mee by soos •n YnJgtekramer nn
bank tot ban}{ geslruifel bet om dlt
ann 'n hele poor ,agbare lede" te
vertoon. Onbekend met parlementere motlewe en roetine, het dit vanuit my
hoek die indruk gewek van 'n
kwanl-jong wat sy skoolm.nats belus maak
op •n verbode vrug. Later moes ek vemeem dat die betrokke lid so pas
teruggekeer het van die
aanklagkan-toor waar hy 'n beswaar gaau
In-dien bet omdat die perske binne die parlementsgebou aan hom verkoop Is teen 'n breuk v.an 'n pennie meer as
wat '<lie Vllsgestelde prys sou wees-ten mlnste, so bet die agbare licl geska:t.
IN 'N
VERANDERENDE
w!RELD
,In
elk geval, ek het 'n wyser mannit die parl~ent gekom. Ek er'ken
dat dnar non en dan lets nnttigs op· gehaal wor.dl maar or dit die prys van
soveel geld· en tydverkwisting reg-verdlg, Is •n vraag wnt die volk vir
homself kan stel."
-
7lonunandtr
-SIGARETTE
ROND OF OVAAL
DEFIIGE
SOMERSHOEDE
4
·
GEE 8 SE BYDRAE
in
groot verskeidenheid
b7
Agt lede van die Brandvlel-kom-mando se jukskelspelers het ter on-dersteuning van die Kersreesf-onds 'n
vrlendsknpllke wedstryd goree! waar-op elkeen 10/-gegee het met die ver
-standhoudlng dat die wenners die
be-drag stort.
Die wenners was: Jack Burger,
Attle van der Westhulzen, Koos Zand-betg en Floors Kotze.
I
Parow •e :Uodeme
DA.JlESMODISTE
Voortrekkerweg - PAROW
Ondersteun ons BJad
0.8.-Sametrekkings.
Bani ere
VIae
en
VIr
•
Die Ossewabrandwa.g Is die draer van 'n grootse gedagte en taak.
Gee uitdrukking daaraan d<eur u sametrekkings groots en aanskoulik in te rig.
ORANJE-BANIERE:
12 vt. lank, 12 vt. breed. Drie stukke met O.B.-wa.pen In kleure en vlerkspan van 38 dm. op mlddelste strook. Prys In geheel £9-10-0.
Onontbeerlilt vir aanskoulike sametrekkings op agtcrgrond van verhoog (buitelug en sale).
ANDER
BANIERE:
(Oranje, blou or groen vlagkleure). 10 vt. lank en 3 vt, breed. Elkeen
met O.B.-wapen ven 19 dm. vlerkspan In ltleure. Prys £3 elk.
O.B.-VLAE:
(a) Kommandovlag (3~ vt. x 6:\ vt.) (b) BO'erejeugvlag (3 vt. x 5 vt.) .. . (c) Feesvlaggie (iS dm. x 30 dm.) ... ... . (d) Feesvlaggle (12 dm. x 20 dm.) ... ... ... .. . £1 13 0 1 10 0 5 6 3 6 Die ontwerpe, grootte en pryse is deur ·die Organlsasieleier vasgestel.Best!el van die amptellke voorsieners:
PUBLICITE HANDELSREKLAMEDIENS
(Edms.)
BEPERK
Spoorbondkasgebou
507
-
Bu
s
4892
-
JOHANNESBURG
O.B.-·wapens in kleure K.G.-Kn9pie ... Gd. (14 dm. x 10 dm.) 3/6 Jopie Fourle-Knopie 6d~
,
2/6
O.B.-Sangbund·els Paul Kl.'uget·-Knopie Gd.
O.B.-Skryfblokke
