Die O.B. Jaargang 2, no.21

::;eregistreer aan die H.P.l!!. tiD 'Kl Nmwblad.

rva

ar li

e

fd

e e

n

t'

er-d

t

·rw

gs

aam

Tt e

i

d

lr

cep

·

s,

d

a

a

r

l'

in

d

'

n

t·o

l k

g

r

o

ot

see

n.

T

\

rEEDE

JAA

R

GA

KG

.

WOENSDAG,

14.

AP

J

U

L 194.3

.

!Bodemloosheid

van

Min. Lawrence

Kaak Geste!

Se

t1/B5ewyse ''

a a

n

Hofb

evinding Waarop

Hy

Hom

Beroep

D

ie T

eendeel

van

wat

Hv

_J

Be weer

Net

Op 1 April h~t mnt·. H. G. Lawrence, Minister van Binnclandse Sake en verantwoot•delike vir dio interneringsbcleid, op 'n tussenwerpsel in die parfement of daar verband tussen die Stormjaers en die diefstaf van open· bare geld is, gese dat daar in 'n geval soos die in Port Elizabeth DEFINI· TfEF BEWYS is dat dit die geval is.

.. Die Os~ewabran.lwag ~!! fondM• h<'l min gcword t·n hllllc lwt be,..luit um

<lit op die mauier· a:r:t te ... uiwt>r ~n

huHe h.:t ,lie Stormj:wr~ danr·,·oo1· l!l' -ttruik." Aldus die ~liui:.lcr \\al link~

en regs laat inlPrnCCl'.

In (lie betrokkc gc,·:tl \':\11 Port. Eli-zab.:t.h \\'a:u-n:l die ':'.lini,tes· \'CI'\1 ,., . i' in die hof beweer dat rlie t{eld tc'n

bt'-hoewo ,·au die Osst>wahrnndw!tJ:!: of die :-iturmjaers ge,l eel is. 0 i'C· rcgtcr wa t die saak verhoor het, en crus seker beter in staa t was om te oordecl as (lie politikus Harry Lawrence, hct cgter in sy uitspraak vcrklaar dat hy daardie l::lewedng nie glo nie. \' olgt?n~ 'u Sapa -beriv van :3 l)csemhcr· 1!).(:2 ltt'l rq~ter Lamlsdowu, voor wio dio ~mtk :.!;Pdicn

net, hom as \'01~ nit.gclaat:

,D:ws· is g;e~o d:t t cl ie l!t'l<l t n,,,·C'r -trou son \\Ortl Yir dit' clit•n-;Lc Y:rn 'n

orgaui~asiP 1\':\:\d.oc• julie ,;kynhaar behoort het. Ons weN niks van die organisasic nie, maar geen org anisa-sie sal dit goedkcur dat 'n misdaad vir· sy doeleindes begaan wor·d nie."

~o h·k min. 1.;\wrc·nc~ ,C' . ,ddiuitic-we be'~, ... : Die hot het net die teen -dee! bevJys van wat hy be weer, en tog £,-ebruik die Minister hierdic soort ,be -wyse" as redc vir die internering van talle Afrikaners! Gecn wonder dat hierdie Minister nic ber·ai<l is om pe r-sona wat hy interneer in die openbaar aan te kla en te VCI'Iloor nie - soos dit in ander Gcallieerde Iande wei ge -doen word. . Sy agterdog, of lossc oewt:rings, wat nie die ondersoek van 'n hof It an deurstaan nie, is vir hom genoegsame ,bewys" dat mense slw! -dig is! Op ~•)mla~. :28 .\I a:t 1'1. h..t 'n ~<'W<l­ JWncle roof in ,J oha nnt•,..bt t r:.:: plaa-,gL' --,;intl to(l 011[!;C\'CC'r· lic·n g:cntnskt.•nlc !1HH111L' iu mililcrc unifol'lll 'u h··drag van £1:?,000 ,·an twet• ldc'!'k1• <'ll 'n lW -unel afgonecm hct. l)i,• :;:::vld "a" die cientlum van .lie. Suit!-A l'r·il,a:wse ~poor­

wl2e. ·n Pa:u· dae ?tadat- 'n """'ligc roof .soo~ hic-r·dic plaa,gC>.viru.l hl"l. Jwn1 die :\Tini.,tcr nrct. hit'r<li\' g:ro\\ \\'(' aan -klag ,·au hom. :\iemrwtl k:tn oorde.-1 "·ie die skuldii!;Cs itt hi.:rdie roof~u,·al

is ,·oordat 'n hof nic die ~:rnk undcr-:>ot>k het nie. On~ noenr c·gter 'n paar feitc as teen wig vir die ·" iui~ler ,c on\·erant woonlelikc aantygiu).!;.

Op :3 April is in tlit: pen; b<'t'i;..( !lat clio: poli~io 'n kleurlins a:1ngchou hot vir ondernagin~ in n:s·baml lllt.'l die genoemdc roof, en op .) April is bcri~ dat 'u soldaat in die magistraatl>hof Yerskyn hct \'ir ,·oorlopigc vcrhoor· op aanklag ,·an roof in vcrh:tnd Inl't d!e diefstal van £12,000 op 28 ;\laar·L Dte verhoor is rot 12 April uitgc,tc:ol. Lalt'r· is berig da.t die sank tt•en rlic :.oltl:tat tt>s·ugp:etrek is.

JE

U

GO

FFE

R

S

Joyce. en Freda vnn dcr ::l!erwe, 5

en -1' :iaar onderskcidelik,. Yan <;:nnla~·­ von heL <•es;1mcntlik tl rng ... bnng mt E-old~ies

w

;L

hul mo.:der ''ir bulle ge·

gee bet.

V

ERGADERI

NGS

DE

U

H

S

T

U

DI

E

-

LEIEH

S

'n Reeks belangrike vergaderings word in die eersvolgende paar dac in Kaapland deur 'n paar van ons bekenclste voll,smanne en gelcerdes in belang van die Osscwabrandwag ge· hou. Prof. L. J. du Plessis van Pot-chefstroom, hoofleicr van die Ossewa· brandwag

se stutlie-afdcling

e.n lid van die Grootraad, dr. P. J. Meyer van J ohanncsburg, lid van die Grootraad en gcwcse sekretaris van die F.A.K. en dit> Reddingsdaadbond, en prof. dr. G. Cronje van p·r-etoria, sal vet·gacle-rings op onderstaanrte plekke en da·

tums toespreek:

BURGERSOORP, Vrydag, 16 April,

s

nm. (prof. Ou Plessis).

STEYNSBURG, Satcrdag, 17 April, middag (prof. Du Plessis).

MIODELBURG, 17 April, aand (prof. Du Pless is).

STELLENBOSCH (stadsaal), 20 April, aand (prof. Du Plessis en dr. Meyer).

KAAPSTAO (Hofmeyrsaal), 21 Ap'ril, 8 nm. (prof. Du Plessis en rtr. Meyer).

PA.I\RL (stadsaal), 22 April, S nm. (prot. Du Plessis cr. prof. Cronje).

S

T

UDfELAERS

VEHGA

D

ER

O

P

STE

L

LENBOSCH

Ue

l

e

id

U

itgew

e

l.'k m

e

t

G

roo

t

E

e

n

s

t

e

m mi

g

b c

i

d

J)j.,. ,i udie-afclclill;..( van eli<" Os,(•\1':1·

hramhn'l); rmdt'r leidin~ ,·an pro!'. T. .• J.

tlu PIC',si~ \'t>l'l!:tdcr v:111 20 (lrt-:22 April !0 ,..;t<'lle~rboo;('h.

Dit i-; hykan:. ·u jaar dat hicrdit• al" -delint: aan die wcr·k i=' {)Ill r!it~ lOC'h

Oul"\-ti;!<' siaatsb<:lcid uir t<: werk. <:II 'u rcu~e-taak is reed, ,)enr· hulle veni~.

\'cr,.killeude a~pektP ,·:-sn die Yolks- en ~taat!;lewe is aan af;-on•ledike -.tudie-Ja~r.; to~vf>rt!·ou \\at clie h .. 'i<lin!!: <.'II

m('cJe,•:erkin!!: ,·an on« land ,.,c ho•kt•ntblt' ~clcenles <'!! ,·olk~mannc genict. 'u Pa;u· <•c,amenllik.:- ver"'aderi uj.!.s is reeds gehon waar

opsp~t

a

k

,

~ekkl·nd

c

ecn>.lernmigheiu denr aile groepe hereik is. Studie"raers uit die Suidc wat sclf-stanclig a an 'n besondere aspelt van ons volkslewe gcarb2i en 'n beleid ncerselc het, het ondervind dat hul werk prcsies inpas by die van ander laers uit die Noorde. Groter bcwys dat die bclcid van die Ossewabrandwag uit die hart van !lie volk spruit en die gocdkeuring van ons Calvinistiesc voonnannc ge· niet, is oorbodig- die mcerderhcid van .die studie·lciers is naamlik ook alombekende Calvinisticse leicrs. Prof. Du Pl~sis self is sekretaris van tlic Calvinistiesc Bond.

!l)i

e

JP> ensioelffi

vaiffi

Dr.

vaiDt

lRensburg

\

VIE

DIT

V

IR

H

OM GEGEE

B

E

T

l':tl'1\'-a••t•nte Jw(. rtott ·n I'Ollc twec jaar rondgeloop rnd die Ja-;ter ;t:; sou

~··ul. Sntuh ,·ir .lr. Van Hcn~hur~ 'n

[l('llsio,•u ~!('<'. J tondenlc rnerbe hot

lrif'r<lic laslt!r net :sc•v~ Judie ook :11H.Icr

'om·t~dslw Ja,tcr 1-'eglo het en nog ~lo,

"''I' <mn·et·tt'l l'tt 1\frikaner uwn :\fr i-ka ner h it• rom· upge:." eep.

(;t<'rr.•cu ,·au di<' ver:urt woordelike lt•it>r, ,·au <lie H.);. Pan,· ltc-l ooit hul :t~l'llll' f>~,traf nil•. J Iulie lwt. dit. toe

-~da:ll. \\:mr:sl<~ nlil; go<'llkcun~nd. \Y:tt

i~ nou \\aaa·:'

1 u J!l:.lS- 'u jaar \'001' tla:n 'u O.TI. \\:l'-, i, tlcur die J{,•l!u·ing 'n wt'r~onL­

'H'I'Jl iu~cdi~u. rd. l)i.- Pen:-;iocn-aau -vtdlin!!:'>WI'l ISJ:lc) w:t<tnleur· ,·oor~icning

;..(<'111:tak i,., 0111 aan dr . . ). F. J. \':ti l

n

..

·ushttt'~, wa(. uit die sl;latsdit'll~ oor -J.!:l'IJI:t:l>; i~ rt:t diu bdrckkin~ \':tn Acl -rllini~l r:tll'll<' ,·an •lie O.Y.S. 'n pe n-si•Jt"\rt toe~t·kl·U word.

Dit' red~ \'il' hiPniit! wtlt~cwln;.; 'vas rtl. dat, as bY as ,.,el<rctaris Yao Ju:;ti;;ie .sou a:tnbly, ·,.n hy kon aang;ebly hct :v; hy ,cl I' sn \'Crkit•s lw!. lty up pensioen, $0(JS c.'nigo rtndet· arnpt..cn:lar, gerC'gtig :-.(nt "(•cs. J n :-,y ;:!:t:\·al vrn. die .L~.eg:(.•­

ri II;.! hour tlt•.,( .'·d.; IJtll u:~ 'n nie-am pt.e -n:1ar,bdn•kl\iug vor~•·plaa~ tc wor<l en ''~'" di,· parlt•Jncut- <Jill ,.i r· hom , ·oos·-~ic·niu~ tc nwak ~oo~ wat hy kra~lcns

di.., l:tlld.,wet gt>n•gtig op sou \\'ec.s as

K

.

C

.

OOR AANTYGIJ\G

Die Kommandant-generaal, dr. J. F. J. van Rcnsburg, het die vol -gende verklaring uitgcreilt in vc r-band mel min. Lawrence se «an-tyging:

, M nr. Lawt'Cnce wat homsc!f cnisc jare gelede met oortuigende sul<ses as Slamaaicr vermor;1 het, het in die Voiksraad beweer dat !lie

o

.

s

.

sc fondse laag is en dat ons derhalwe ,die S.J.'s inspan om geld le roof." , Die Transvaier" hct 11ierclic rockelose bewering met vet letters gc.drult.

1-1 icrclie llOI11binasie van smaak en snmewcrkit1g tussen di·e Empi re-handlanger en

r!. N. P .

·reuak teu·r· is iets wa t ons, na lange !-.ennis van ctlbei, van ·cJkecn van hulie verwag. Die bewering is sot en sonder cnigc rcgvertliging."

h~· aan~l'hly het, as ,taaisampienaar. 1 li••nlic "·t•boulwerp is ({)C ing;euien t•u di,. pa l'lt.•nwnt. het claaroor ,;oos oor ;dk \H'l~Ont werpe ge&tem. I\yk die \'oJI,..,raadno!ult· nul 20 September 19~~

-\'ir hierdic p<:nsiocn het die volgende \' olk,raadlt•<lc gt·stem. Ons d ruk in \'Ct letu•rs die name nut die hui1lige :\'a.,ionali!>tC waL daan·oor gestem hct, "oos diL in geuoemdc notulc verskyn, eu vr:t nou: I"' u non oorLuig van die ~r·owwc laster wat vis· Parr.y-doeleindes ~cuun:nde diP afgelope twec jaitr teen 'n 1\ friknner· lusLig versprci is? Bestal ,·is· u 'n Haus;u~d (Volksraa(hnotule ,·an 20 Sept. W:lS- dit kos net 1/-)

en lees st•lf.

Vir die pcn~iocu he(. :6Cstern:

Alcxnndcr l\f., Allen F. B., Baden -horst. C. C. K, llain-:.\[arais C., Bek -ker S .. Boltman F. A., Bosman P. J.,

Uowie

J.

A., Bowker T. B., Ciark C. W., Conradic J. H., Conradic J. 'JL,

n

"

aar li

e

fd

e

e

n

ue

r-draa

gs

aaml

te

i

d

h

ee

r

s

,

da

a

r

v

in

d 'n Pa

rt

y

g

c

e

n

1n11s.

N

o

.

2

1.

C'IJt<l'(),\' J.:. A .. O.:anc \\'. A., De llruyn

n. :\

.

~

.

.

.

Do 1.\m·k A. S., Dll Wet 11. C., De Wet .J. ( • .. J)oii<'Y <;., Du 'l'oit. P. 1' .. Erasmus F.

c.,

Faure P. J:l. .B., Fonric J. P., Gelclenhuys C. H., vii~IJn

J,, J)., <:luclonan I f., {;roblcr J. 11 .. ll.n·•n::(a :\'.C .. Haywood J. J., lleu -der·~ou H. 11., Heyw; <.;. C. :-:;., llir,.·lt .J. C., Huftnu)<' J. Jl., John,on H. A. .l<rf,..;te J. P., ,Jouhcr·t, F. A., Kemp J. C. G., Kcntridgc

-:.r ..

Kloppcr L 13 .. Labu.,•·lt:t~nc .J. :-i., l.awrencC\ )L

t

:

..

Licbenherg .J. J,. V., Loug 13. K .. Louw E. H., Malan

o.

F., :.\loll A. )l.. :.\lu~h,,i. .J. \\' .. P:1~u t\.

0.

B .. Ib n-b<.·uheim<'t' 1. ,.. \\'.. Rooth B. A ..

Sauer P. 0., :->chocmau :X . . J., !;muh J. C., :->teyu C. .!!'.. Slc~·tler L. J .. Strauss E. R., Strydom G. H. F., St.u<-t:lfonl

R.

,

:->mtes· (:. J .. :-i\\anapocl .'\. .).. Trollip A. 1·: .. \'iut Collet· C. :.\1.. \':w dcr .\lc.-wc II .. \'an der )rel'\11' );. J .. Van der Merwc R. A. T., van Z.yl J. J. M., \'cnt••r J. ll. P., Verst•·:· .L 0. H., Viljoen D. T. du P., Viljoen .J. H., vosloo L. J., \\':dl:~t·lt I., war· ren

s.

E.,, Will{ens Jacob, Wilkens Jan, WolfaartJ G. v.

z.

Oaa!'l<:(•n IH:L ~c~tcm:

Ae•ttL J~. J f., Christopher R. :'II.. Coldbcr;! A .. llooncr E.

C

..

•

\Iatlelcy \V. H., .\larwick J. S., ~caLc C., Sh ca-ver V. L l.ede wic ~o u:utte uio genoem word nie, wa-; arwesig lou die ~temming; plaa;,gc,·is~tl hct.

B

A

.

SA.AR

!!

DIE BELLVILLE VROUE·IW~lMAK·

DO liOU 'N BASAAR In o.llc

KERKSAAL

,

B

E

LL

V

ILLE,

(I!)

S

a.

terd

ag·

,

17 Ap

r

il 1943

.

van G n.m. lOt S n.m. \'anar ~ um· n.m. :;e.l

V

O

L

KSPE

LE

r;;e.speel wm·d.

DIE O.B .. WOE:'\~.!JAG, lJ APH. 1913

B«»maaimsiSle op

On~

Reg§pllegirrtg

Die taak ,.,.,n clic v·.ve.r!wid is om die

f,~Jnnge van sy O!tdenbm· te hcharr.ig

<:"'

to be»kerm. d.w.s. to<· lc !',ic11 dat

re~ en gcregtigh<·id geski<'d. Da:Y•·,·oor

won] daar wet tl· gemct:tk, daan·oor

word dn:H 'n :<;taat~.clic·ns :•angehou, tlnan·oor ,·iml <laar reg'>plegiug 1)la:1s

en daan·oor word dn:1r oorlug g;·,·oei·. · l>it is die ta:1k ,,·at.

u

ie oworhcicl ono·ele

is dcmr die Skeppe1·, en daarom ·;,7oct

hy dour elke ondcrdaan gehoorsanu1

~~'On], ";ant .. hy is '11 diewi-ar jon ten o·oedo"

" Die huicligo

r

<

·

~ori

u

g

,•oldocn in gceu

v:111 hi01·die vier opsigte aan die eis wat ''il' 'n on·erhcid gestel word nie. Die wetgewontle liggaam word nog slegs

b_,·ecugerocp om geld lt>. !;[om ,·ir 'n

Europese om·log w:tarby die AhikaaHse

\·olk geen helaug het nie en in 1:.on::r

daar nog ,.wettC'" per 110odn;gnlasie

~C'fabriseor word, i~ dit berekcu op

,>ndcrdrukking vnn die eie onderdane;

dH; st.aatsdiens is volg:cns 'lritlaLing::;

van verant.woordclike mini5ters fe:i tlik niks a-nder~ mee1· as 'n stul/ parly

-rnasjinerie waL die belauge van die hecrsendG p:trt.y moot. behartig nie; die

,,orlogvoering wat. n'ronderl;tel w~•s om

in bel::lng v:tn di<' OHUerchute en gercrr

-tigheid te gctikit-d, is eli~ vrug

ntu

uit~ laudse sentiment waL t1i~: Afrikaanse (>ndordaa.n Ofn•ordcr om vir <lie behoud van sy vcroweraar te ga~ui stm·f; die

reg;;pleging van die land hct onder hi~;>rdie. bewind w~11·crd 'n bespoLting

,·an d1e olemcnterste gevoel van rC'g

C!l onpartydigheid, en dit is bY hiC'·rdie

l:i:t~!·e aspek w;;t OHS v~\ndao· "wil stil-F-tnnn, omdat die (HlH'~ wat "'onder die tikyn v:m reg geplC'ef! word, reeds ten

heme! roep.

Oric Voovalle.

Ons ~ .. estig eli<' :wnda~ op 'n p:.t:u

gebcurtenisso die afgelope dae. ln die

vers!ag ,·an die ]\"ommiss:nis van Pol

i-sic 1rord ,·enrys ua die interuering .-an

uegt·ut.icn ,Stormjaer~" in verbaud tn~-l' roof

'

:

an

dinamiet omdat ,die ge

-tu•.-s gewe1er het om t~;> getuig". ]har W:l~, so,·er hekend. nooit 'u hof!laak

wen bienlio negeuticu jong manue nie. >'I anneer en hoe die ,gctuics" geweier

het om te getuig, weet ~ie publick dus nic. Vir son·r ous weet kon dit sekt>re geheime infonn:mte van die n,e<YeriJ.J<Y

wee,~ waL nie hcreid is om hul in1i'c.tin::;

in 'u openb:<ro hof te herhaal ":',·an~

hull!? onder kntis,·erhoor geuecm lm ll

,,·onl uie. In 'n land waar agterklap· pery deur die staat georganiseer word met die groots moontli~e Jedctal, soos in die Waarheidsleer, is dit vanself-snrellend dat daar dikwels ,inligting"

verst1·el< sal word wat nie die toets van 'n ondervt'aging ~an weerstaan nie. lioe~·eel skinderbekke is nic al clcur 'n hof of net d io bedreigiug ,·an 'n hof

tot skande gcbrin~ Hie! Bn wauncor

<tie Regering di<.< hand van geheimhon --ding oor sulkc flni'lteraars hou. hoe

wclig moet die ngterldapper.v nie tier

nie! Miustens in die geval van die

J\rendts hct <lio 1\'l"inister erl•e11 dut

valse inligring aaa hom vcrsl:-Pk was,

'"u selfs toe is gceu optrt·de iu die op<'ll· baar tee·n die l:tsteraar geuocn nie.

In hien:lie gevaJ dus, is negentien manne gelnternee1· omdat die Rel}ering gecn getuinnis teen hulle ~<.on ~ry wat selfs voor 'n O}>enbare hof vir 1oetsing

GELIE kon word nie.

In die tweede pl:tas V(;rwys on> na di6 terugtrt>kking v:m 'n aankbg vau

hoogverrand teen 52 jong manne natb t hulle s~ maande lank sonder verhoor opgesluit. was en· altes:rme vyftien maande iu ~C\':\Jtgeskap gebou i;; v oor-dat die Proknn:mr-geucraal geleentheid :~(·kr.v het om ,·a<; te st('i dat daar geen

:-.aak teen hulle is uie. Hnlle is da:trop

gci:nterneer.

En ten ~;lotte ven;ys ons na die be·

rig in hierdie bbd waar min. I.awreure

01eldiog m:ruk ,·an 'n hofsaak wat. dan

.. defini~ief" sou bewvs het dat die

Stot·mjaerorgani::.asie · openbaro geld

steel, tenvyl die betrokke hot juis die

leenoorgestelde. be~·iud het!

Onskuldig.

\Vat die Hegeriug: se interneringab.:·

!<•id betrd, h'.'t on:> h~dtaaldelik t€'vore

\"erk~aa r dat n1c-n!:ie g<:luterneer won.i

omdat seen oewyse twn hulle gevind

!-\an word nie. Daarom het die

Rege-Jing nog steeds geweicr 0111 sy eie bar

-p;ers wat by intemeer ,·oor 'n openb:trG hof tc l<1:1t verskYn soos in Amerik:.1

ten op~igte van Vyandsonderdane ge -do~~~ word. Hierdie hewcrino; is ia die

afg:c-lope tyd dub1)e1 en thvars gestaaf, want cliH: xeer as 'n <:>.::mgeklaagde deur

'n hof onskuldig iJevind o·f die aan!dag

deur die Pro~wrcL:>-generaal t eru:;;ge-trek word, is die betrOl<ll-<l vrygepre«K· tes d!!ur dfe Minister van Sinne!ands~

Sake voor dii! hof se dem onctersk<:p en gelntemcer.

As Ycrwc<'r bet die 2\liuist<:r oulaugs in die parlement :·t:Jngo' oe;· dat sulke persone ,,teguies'' onsknldig. m:ta.r

.,pr:\ktie~" we-I sbddig is! Non, 'n

groter aanklag tC'en sy c·i<' reg:<pl<·g;ings

hct ons nog nie va1\ 'n 1·egering gehoor

nie. H icrdie ver~laring beteken een

lJ<Ill twee:

or

ons gcrcgshowe en 'l-eg· stelsel is so onbcvoeg om die re-g toe te pas dat clit tot ni~s anders as aka·

demicse haarklow~ry ontaard hCt en

claar g.:volglik gaen gewig mcu aan enigc llofui lspraak ge.heg kan word nie

- en daarmee verval ons hele regstel· SCI

-

of

die Minister van Binnelandse Sake met sy politieke handlangers het

'n vee I bctcr metodc uitgevind om

iemand sc slluld te be·.yys as totnogtoc in enigc bes~taafde land se regstelscl :;ebru i k is! ln

:

n

u,;l:> n<1 is cl:ta r 'n

be-sondcre metode om icmaud $E!' skulJ

Yas te ~tel, n::.amlik die metoda van

nmrteliug deur die Holsjewisticse gil -heim6 poli~ie. Of min. Lawl'Cl'I<:G- c-u

::;_v Jwlleg;t, dr. ~t.eyn, Jtog 'n bet::-r

metodc as dit uit~evintl he!., weet ous

nie, rnaar iu C'lk gcvol moet dit 'n haie bc·langl·ikG ont wikkeling of agteruit

-~:tng in die wiir<'ld se n'gtitelsel be

-teken.

Oorsaak van Gcweld.

Maar hoe feilba~n· hierclic stelsel (of

die 1\Iinister ?) moet. wees, het mnr.

J,awr('uce. voortien d:te gelede aan die Jig gebring. Hy hct bednie dat die Stormjaers en die Ossewnbrandw:1g opeublll'O geld steel C'll as bewys daar-\'OC>r na 'n hofsaak in Port Eli'l.abeth

vcrw.vs, waar die regter in duidelike taal juis die uitgesproke vooroordelc

van mnr. Lawren~e wecrle hct! As al

die M inistcr· se bC\'IY~ Viln skuld so rotsvas moet wces as hierdie ,,bewys", dan bchoort dit vir die volk tans duit!e·

lik te wecs waarom .flaar 'n toenemende n1ate •Jan gcweldplcging onder aile dele van die bevolking aan die gang is. Wanneer die owcrheid nie mecr sy cie onderdane besl~erm en sy eic rllgspraak eerbiedig nie, is dit dan 'n wonder dat sy kom:mmisties·opgeklitste. ldeurling· trocpe hoop om hierdie voorbeeld strar· !oos na tc volg op 'n manier S{)OS hulle dit wil toepas'?

};1, W::t.IHIC<'r ''"1-n die ccn kallt twge jone: Afrikanerst\uJcnte ses maande op verhoor in clic tronk moet sit en wag en dan 110g ge!utentE?Cl· word nartat !JUlie deur 'n snesiale hof 01:S~\llldig be· vind is, ma:u aan die auCier ka11t twec Britse soldal·e wat. weens motordiefstal

tot. gen1ngenisstraf gevonnis is, deu r

rlic 1\l.ini:;;t.er telegra'fies op nye voet

gestel word; wanneer jong Afrikancr

-~euns vir 'n jaar en mcer in die trcnk moet sit omdut gcen aanklag teen huli,, ge,·iud kan word uie, maar aau die

:ruder kant 'n naturel!e·I\Ommunis

dcur die l\iillbter pcrsoonlik uit die hande van die ger<~g; gcrnk word omcht daar clan twyfel bestaan of die aanl\lag teen hom s<>.l slaag; ('n "·anueer JOn;;

Afrikaners geinternec·r word omdat

daar gecn getuienis geviud lean \\'O!'d

o:.n selfs 'u saak tt?e-n bulle to open nie,

maar nan die ander 1n\nt kletlrlingsol·

date wat uit hoofue Yan oordoedig~ get uienis tot troulcstra f YCJ"oordeel 1::;

weens aal)randiu?: op blanke koust:~­ bels, deur die Minister van 11ul wettige straf onthcf wor.d, is rlaar nog iemand

wat verhaas is omdat da.ar 'n algem·ene minagting uir wet

en

gesag ·e.n 'n o

-voel van opstand by 'n dee! van die vertraptcs ontstaan het'?

Die Regerlng met sy Kabinet van be·

roepspolitici het die voorbeeld gestel van onseewenaarde geweldpleging aan

reg en geregtighcid. En geweld rcep

geweld. As dieg<me wat be!as is m~:l

die uitoefcning van die reg hulle op

so 'n aanstootlil<e wyse aan die reg vorgr·yp, hoe !<an verwag word dat dia

o:1det·.dat~e daardie reg sal C'e.rbiedig'?

Die uittarting van owerheidswee is

daar en aan ministeriele voorbllelde

(Vcn·olg in volgende kol.)

D

IE

O.B., WOENSDAG

,

14 APRIL

1

943,

unt

PROP

AGA

..

NDA:

Daar is 'n Engelse versic wat min of rneer as volg vertaal ka!l word:

My land, reg of verkeerd.

Hou reg wat reg is, 1V1aak 1·eg wat verkeerd is. In die tyd van oorlog vera! is dit

net die eerste reel wat deur die pro-pagandis onthou word en nic wat

daarop volg nie. ,My land, reg of

verkeerd" is dan ook die snaar waar-op tot vervelen:;toe getokkel word.

Dit is die Leitmotiv vir alle

propa-ganda, onverskillig of dit deur die pers, oor die radio of op die doek geskied.

GOEIE PROPAGANDA

:Maar selfs hierdie papagaaiagtige

propaganda, gewoonlik die produk

van algemene geestelike ontwrigting wat met 'n oorlog gep.aard gaan, kan

goed wees. As my land weddi~; in

dodelike gevaar vet·keer, dan altyd ,my land reg of verkeerd."

Propa-ganda is 'n wapen en goed is die

wapen as dit help orn die oorlog te wen. Goed is dit wanncer dit daar-in slaag om die eie moraal hoog te hou en die van die vyand te onder -graaL Goed is dit wanneer dit daar-in slaag om die eie volk en die wereld daar l.>nite van die regverclig-hcid van die eie saak te oortuig en die van die vyand as verwerplik en slcg voor te stel. Dit is nou cenmaal die taak van die oorlogspropaganda

om eie oorwinnings te vergroot en

die v.an die vyand te kleineer, om eie nederlae te verkleineer en die

van die vyand te vergroot. !VIy-land-reg-of-verkeerd-propaganda kan dus

'n bel.angrike bydrae tot die eind oor-winning ]ewer.

Die taak van die propaganda is egter nie altyd so eenvoudig nie.

Dit gebeur soms dat die taal wat

oorlogsfeite spreek harder en duidc-liker is as die taal van d.ie

propa-ganda. Dit kom- voor da t die eie

oorwinnings te negatief is om

ver-groot te word en dat die eie nederlae

te positief is om kleineer te word.

In hierdie geval moet van subtieler

(Ven·olg van vorige kol.)

van geweldplcging ontbreek dit nie.

Die. uitslag van so 'n toestand van sake

kan slegs

een

ding wees: anargic en

groter gcweld.

Yir hierdie geweldpleging iu die bml

l'llS die verantwoordelikheid iu die

ee .. ste ph1a~ op diegene wat die wet

kmgteloos m~\ak dour mi:sbrnik van hul politiel'e mag, eu as 'u g;root deel van

die AfrikanetT<.•lk vaudag 110~ herus en nie d<!elneem aul> die •tlgemene geweld-pleging van bo on onder nie, moet dit

Jtic verkeerdclik vcrt<>lk word ns

ver-draagsan.mheid nie. Dit is slogs nngter-hcid waa.riu die volk sv re<>eerders

oor-tref! Die dag van af1:eke~ing sal

:HtJt-l.reek en wee hom deur wie die struike -ling kom, ~;>n wee hom v<'ral wat val iu uio hande van hulle aan wie die v oor-hecld ge.stel is om reg en gereg;tigheid

te Yertrap!

=

I

Buite

l

and

·G

OED EN SLEG.

metodes gebruik gemaak word. Daar

word dan wel gepraat van swed,

trane en bloed, van dodelike gevare en dies meer, maar terse.lfdertyd word daar ook gepraat van die sil·.~·er

1·andjies aan die swart wolke, var.

die soet wat op die suur sal volg,

van die eiadoorwinning w.at tog nie

kan uitbly nie. Soms word die aan

-dag van aaklige oorlogswerklikhede

afgetrek err Utopiese toekomsbcelde

voorgehou. Daar word dan veel g e-praat oor ekonomiese, sosiale en po

-litieke rekonstruksics wat op die

eindoorwinning sal volg. So-ms lyk

die selfs of 'n bloedi:re wi!reldoorlog

nou juis geluk\.ig 'n no-odsaaldik<e

voorwna1·de vir 'n d-el'gelike p<n-ady~

is, of die oorlog icts is waai"'p di~

,hervormers" al die jare sit en wag

het. Die subtiele van hierdie propa -ganda bestaan daarin dat 'n nao

or-logse Utopie 'n eindoorwinning

SU6-gereer. Dit alles ~gtc1· is goeie pro

-paganda as die moraal '>P hierdie manier verhoog en dif; geloof in 'n

eindoorwinning ver<;t(;"K kan word

MINDER GOEIE PROPAGANDA

Minder goed is die propa!~a:da waar dit in wensdenkerige aei>ond er-hede gaan. In die loop van rli~ hui -dige oorlog het ons heelwat ke-nnis

met dergelike propaganda gemaak.

Voortdurend is die een of .ander land

of stad genoem wat binne hi:!~die of daardie tydsbestek van die vya:1d ~(.­

suiwer sal won! of waar die vy,l:rd

sy kop sal stamp. In gewone om

-st.andighede sou 'n mens boemeran

g-agtige reaksies verwag het waar der -gelike voorspellings nie bew.aarheid

is nie. Gewoonlik egter word dire

propagandis deur die kort geheue

en wensdenkery van die algemene p

u-l.>liek gercd. Ongelukkige voorspei -lings kan egter 'n nadelige ophopen

-de uitwerking he op die algemene

moraal van die volk. Die vertroue

van die publiek in sy oorlogsb

erig-gewing kan geskok word. 'n V

oor-beeld van dergelike propaganda is 'n

rolprent waarop die slagskip ,,Prince

of Wales" as simbool van Britse

seemag vool·gestel is en wat vertoon

is na die ongelukkige skip reeds on -dergegaan het. Goe!e propaganda b

e-hoort vet:sigtig te wees en oor win-ningsvoorspellings nooit in besonde

r-hede uit te werk nie.

SLEGTE PROPAGANDA

Daar is een soort propaganda wat

sonder meer sleg is. Dit is w.armeer daar in die hitte van die stryd br

eed-voerig uitgewei word oor hoe die

vyand na die eindoorwinning gestraf

sal word. In die jongste

Ameri-kaanse tpekomsdrome speel hierdie

soort propaganda nogal 'n groot rot

Die vyand word haarfyn vertel hoe

sy leiers ge!ikwideer, sy volk ontwa -pen en gestraf sal word, hoe sy land opgedeel en beset sal word, hoe sy

nywerhede beheer en sy jeug ,ooge -(Yervolg op ols. 3, kol. }.) •

BOERoENDE

BO

ERE

EN

VEU

BRUIKERS

SLUI1'

NIEKAA11

AAl'X

-STEDELIKE

NAD

EH

BY

&tut!r tt lHOdnlo::.: !:.-ll vee nau u cie ben1arldn

gsorgaui-;;a.,i('. Ons lew~;>r ree<:ls maa7\dela!tk uitstaande dieuste

in h!crdie nuv:c g\?'(IS . As u on::- dienst(j eenr.:1aul ::;r!'toet<> ht?t, sal ou-; u steun blywencl \'enve,·f.

V

OLKSKOPEl~

iVfARK

lBPK.

Moremarx

FCVi1 34·1442

Ne~~9.,.m '#Olllllte;sL 62

DIE

O.B.,

WOENSDAG, 14 APRIL 19-!3.

.\let die 00g op die groot. welslae

w:-tanneo din vorige ontlerneming

ver-kde jaar b~kroon was, het eli~ Trans -,·aal~e Jcidino- beslnit om van 7 tor. 14

}ft·i ,-anjaar ~veer 'n groot laertrekking

,-:m ,-roue te hou op dieselfde terrein a; ,-erlcde ja;1r, d. w.s. naby Roode

-oc-ort.

In

'n

om-;endbrief doen die ~\.K.G-., genl. J.

D

.

J erliug, 'n beroep l'll soveel vrone- :-ts moontlik om die

1,~m1p by te woon.

\' oorligting in vcrband met sake wa t

,-rotle-belange raak, sal deur bekwame

l'"·rsone ven;kaf word. O.a. ~al d:uu !esings gehou word oor die volgende

oudern·.erpe: ·Senuweesiektes (dr. V.

J:ltilirman), tuisverpleging van a

au-~teekliko siektes (hoofkomclte.

P

.

Was

-:,ena<11'), 'n gesonde voorgeboort.e-Je,~e

(tlr. G. B. BliC'hner). postuur eu d1e

V

ER§AARD.AG

K

ETT

I

NG.

Die volgonde makkNljie:; ,-erjtl:u· llierdit' week:

15 April: Adel<-11e :\[nriel Itosalind

l.ouwre>ns (Hermanns): Sarie Eotha (George); Gideou D. Hoos (Stellen

-bosch); Stefa.nus Jacobus v:\ll d(•r

l'-lerwe (Bea.ufort-Wes); :Oiarie- Bester

(.\falmesbnry): AlbE-rt ~l110mas Kit

-c·lting (Port Eli:~.abet.h).

16 April: C:u-ol l\loo!m:1a (Cr<1dock) : Valerie Katerina Yan Rensburg (Pod

-Elizabeth).

18 April: ?lfa1-thimJs J:~cobus '\Ve~sel

P··insloo (Paul Rou:x).

19 April: Christie Botha (George): .1 oha.nna. Schmidt (Poarston).

'W April: :&>rnc<rd de \'illiet-s (Yrcde

-hnek); Corneli::t Gertrnida du .1-'le.ssis

( :'olen,·e\·ille).

21 April: Corn ThE'ron (George):

ifester Jok<nn:l :\Tar:1i-; (Pod

J%za-hetb).

O

:PB.RJENGSTE

VE

RGEL

YK

I:1 'n brief waarin hy wall rdElring uit

-~>rHeck vir dit- Ywer \':lll die Bra

ntl-v.:agte van Groolershoop op 26 Febr

u-:>-rie, ,-ergelyk hoofkomdt. J. H. C:ouws die opbrengste ;·an tans met die ·van

fuuksies voor die skeuring. Hierdio

kt"~r he~ die funksie £'1-1 OP6~bring, te-r

-wyl Yoor die skcuring die ja:Hlik:;o fnuksi(' £50 opgebring het. n;e

ge-raarntEl van vandag steek dus nie te

~le<T ::.f bv die lig .. aam van toe uie.

Di0 sp'esia\o ~ooclhulpfondskollekte

tntcns die besoek van die K.G. en

_(K.G. op Groblershoop en Groot

-d rink het £3'2-9-0 ingebi-ing.

BH

OK

K

IES

UIT

D

I

E

lBUIT

ELAND

(Ven·olg nnt bls. 2)

voed" sal v,-ord, ens. ens. Afgesicn

daarvan of dergelike sothcde s!egs

vir binnelandse konsumpsic bedoel

is en of die algemcne oorlogsposisie

aergelike grootpratcrigheid regver

-dig, is en bly dit slegte propaganda

om 'n vyand met 'n wraakvrede te dreig. Begryp die mense in

Wash-ington en Londen dan nie dat hulle

aan die vyandelike propaganda die

!:>este dienste bewys nie? Besef hulle

dan nie dat 'n vyand tot die laaste

sa! veg as daar vir hom 'n

wraak-vrede wag nie? Het die beroemde

Engelse joernalis Liddle Hart nie

gdyk nie as hy skryf: ,.Elke

drei-ge:nent wat geuiter word oor wat ons aa:1 die Duitsers s.al doen as ons wen, is hulp vir Hitler?" Het die Gealli -ecrde propaganda nie uit die oorlog van 1914-18 geleer nie dat dit nie

di.: ,hang-die-keiser"-kreet was nie

maar die soetsappige veertien punte va:1 'n 'Nilson wat die vyand help vermurwe het?

,My land, reg of verkeerd" kan 'n stewige fondament vir goeie pro

-paganda wees as die ander twee :·ei~ls

. oo!< in aanmerking geneem word. 'n Wraak-vrede wat in die voon:itsig

gestel word, is egter 'n bate vir die

vyand en die slegste propaganda waarmee 'n oorlog gewen kan word. Minder sothede en meer van 'n Liddle

Hart se nugterhcid is wat die Ge

-a!lieerde propaganda broodnodig het. Oi is hierdie wraak-vrede-propaganda

'n bewys van Geallieerde swakheid?

Trek

Weer

veri.10udiug tot g~:~onJheid (dr.

J

.

•

\.u -derson). dissipline (hoofkmdtc. :\.

RosC'he1). Verder sal dr. C. F. Krige en clr. frerrie YaJ~ der l\rerwe lcsi ~~~~

hou, terw:rl clr . .P. V/it:;Sci\a::tl' 'u rol

-prentverton!ng sal gee.

Genle. I\:. l\Ialan bou 'die opening~­

rede, tliens!e word waargeuoc;n Jcur

hoofgenl.. d::;. S. J'. Stander on genl. eexw. l\[. S. F. Groblcr, terwyl die laer ook toegcspreck sal word dent· die

Kommandant--generaal, A.K.G. Jaliug en boofgenl. Lonis Bootha.

Die berfooi is 7/6 plus uog 7/6 vir

tentakkommotlasie. Besoekers uit

:on-der Provim:i~ i:; ook wclkom. Alle

aan~oeke om die laertrel>kiu!-( by te

woon, moet die Transn~al.;e hoofkw

;n-tit>r bereik Yoot· 27 April.

PLASE T

E

KOOP EN

TE KOOP GEVRA

,A" wil sy plaas verkoop om

elders 'n ander p!aas te koop. Deur STEUNMEKAAR te vra om sy plaas

tc verkoop, ontvang hy vanself ons lyste met Mitvoerige beskrywing

van 'n groot verskeidenheid van plase wat ons het om te verkoop

in alvier Provinsies, Rhodesie en

Suidwes. 'n Seker plaas, nommer

soveel op ons lyste, trek sy aandag as net die plaas wat hy soe!<. Baie moontlik tref dit dalk so dat

,B," die eienaar v_an nommer soveei, nou juis net weer die soort plaas soek wat ,A" te koop uitveil. Ge-volg: deur STEUNMKEAAR as gerieflike skakel ruil hulle eenvoudig

WOOR

DE

EN DADE

, Ons veg nio teen die O.B. of die

~uwe Orde of di<: Afr!k~\n('fparty uie,

maar ons 1·cg teen .Jan Smuts, v;:mt itv is aan bewind." Hienlie woorde i:;

or' 19 !\l::t:trt in die Nasionale S:·<al op Tierdci dcur mur. F. H. Eoltman op

'n H.N .P.-vergatlering gese. Maar die saal waa;in hy gepraat het is onlangs deur sy Pa·rty-gangers aldaar vir die Ossewabrandwag se voll\spele gaslult. H erhaatde vcrtoe om die jong mense

hicrdie onsku!dige vermaak te gun al behoort hulle a an .d~e 0. B., het totnog·

toe nie geslaag nie- ook selfs nie na

die vergadering toe die O.B.·komman·

dant, mnr. J. A. Strauss, opnuut op

grond van die ve.rsc«ering :~an mnr. Soltman daarvoor aanso-ek gaan tloen

het nie.

52

BEDAI~K

AS

GEVOLG

V

A.N

\VE!EH.lt~G

'n J,yr:. n1et 02 n;<me verg;e,e! van hul

J-L'·-t.P.-liduJaatskupkaartjie-s is denr

mur. J. J. Bn.twer vau 1-Vilgcnhout

s-f drif (oor Upiugtou) aan dio O.B.

ge-stunr van meuse wat die party vau" -wcl ~e. As rede vir die stap word aau

-gegee die feit dat die H.N.P.-leier:,

geeu volkseenheid verlang nie deurdat huU& weier om die ,·oorstel van die 1\:omn<andant-generaal tot samewer

-king; in 'n UlOO!llJi\>e \'Cl·kie~ing te

aan-\':<:ll'.

9en

dp.J!fe

van omstandighede,

k:ry-

u

nog

s

t

ee

d

s

'n besondere

d

eftige verskeidenheid

by

~d?if

_~~~

plase om, neem mekaar se verbande

1 oor, die eienaar van die goedkop~r

plaas kecr die verskil uit en twee .D.lE .HODE1U,:E DAM.f.:S- ·

kope is beklink met uitskakeling

i.\10DIS

TE

~

-PAROW

van 'n hele boel beslommernis. Pt·o-

I

-1

L:\Y. _ Ons l• elk~ Wotn•tl:tJ; to;:.

!

beer ons gerus, ons het baie sulke kope deurgesit. Boere, laat ons u

plase vir u raak advertcer en vinnig · - - - -- - -...:

V

trc<e~

M©

rr®

0

t¥-1~rk

KA.AP§TAD

EETAl.lNG GESKIEO ..ONMIOD:IB.·

!..11<, 'NEEKI..tKS, MAA<NOEL.1K$

I

«llF 8008 VERLANG.

I

8-EST.E 1l!EERSJ':~"D~ P21YSZ.

!

M.JN!V AAR

&

rAN SCHOOl{

Voeg

DIE

DAAD

b

y

DIE WOO

RD

M

E

UBIEl

S

l'.'!i&YSE STYO Yll'fl'o'lG.

w

€lf~~ ~~~(\J!~~~Hn3}ffll~~~~{@ll'$

(Ei~ndoms.) Be~erk.

Groote KIT~.(gebOu, l<AAPSTJUl).

l'oiSI>Ua :210.

=================~

Onder

ste

un Ons

Adverteei'ders

!

verkoop. Plaaskopers, bestel ons

r - - - -

- -

- -

-Jyste. Groot eerste-vcrbandlenings

gereeJ op plase wat deur ons b e-middeling gekoop word. Ons het ook 'n groot aantal kliente wat stadseiendomme in Pretoria wil ver -ruil vir plase. STEUNMEKAAR. Malhel'hestra.at 263, Pr-etoria.

I

AVBOB

R;

::

~:3-

l

1:!.6 Takke 44,000 Ledt:>

=--=

.cn3,ooo

I

. I Hoofltantoor:

!

BRANDWAGTE AANDAG!

!

LEES

111ER!

.

.

..

.

.

HOOFKWARTIER. KAAPSTAD, het nog baie BROSJURES: (I) ,DIE OSSEWABRANDWAG VANWAAR EN WAAR· HEEN," en (2) ,GESONDE HUISGESlNNE BOU "N L

E-WENSKRAGTIGE YOLK," tot beskikking van die O.B. in

KAAPLAND.

U kan DIT GRATIS KRY om 9nder u vriende te verspre!.

Stuur net posse~ls v1r die posgeld, nl. 8d. vi1· 6, ea 1/3 vit· 12 eksemplare te dek.

St. Jotmstraat 85, Bl.OEIMIFONTEI!\'.1

I

tlegrafnlsse, Kiste, Kranse, GrafataM

I

VOLK§KA§

II

i '

_l

GEE: 3~% Iteute op \Taste Depo-

'Il

-Mito's vir t;vee jaar.

l

j

1

LEES EN OORTUIG U VOLKSG£NOT£.

lJ

~t~

lYLg

J

»@S~AIM

E

N

VA~

ZlflL

I

3% Reute op Vaste Depo-

I

!

I

sito's vir 12 maande.

2

!£%

Rente op Belegginge

-scrtifiknte - opvor

-derbaar met 3 maanda

kennisgewing.

2%

Rente op Spuarreke-ninge.

Volkskas

(

Koop.)

Bpk.

(Opgertg tcragteo" <11e K!X!pe.-9-tla-uQ

Wet) Hoofkuntoor:

1/olll.sl,as-gebou, Silnt8'aa!s¢raat,

IPRETO~SA. l)to Vol!< A0 31W.l<.

I

I

I

(

li!DMS.l BP£1.

Ke

Jr

ksaa.U.Gebou

•

•

.

Voor~!fekke:rwe.g ~ ~·~""-;..

.

.

·.: ... ....) - ,,;.,. a;:...,... ·""""""'~.

fitliAllT!LAND

Boere

!!

E

i

ndelik

d

i

e oplossi

n

g

om

stabiele pryse

te

kry:

~

Sll:

uuT

u

vee aan

ons-

D

Gdl.ie

fJirma

wa'.l:

allReen

p

er

gll."'aa.d

en gewiig dlaeHiiks

bemarlk

.

Skryf vir beaonderheda en permiltc.

Po~buo 22. Foon 5-2370. Telegramme : GEW!G.

MA111fLA

ND

..

I

l

I

!

~

I

BRIEF AAN

SOLDATE

Yolgens 'n bct·ig in die R:1nd Daily

:'lhil vau 29 .\!:'tan sirl;uk•ct· char op

<lie oomblik 'u brief on1lU' dit• l>Ohlatc

••an uic Eer"t'-' Dh·h,io waarin ludic

afcrcra·ti wonl om die blou ced af to

!e~Die brief is ondcrtck<'n Jcur icmaml

wat homs~lf . .Sprin~bok'' nol'm. Daar

-in skel hy op die Imperin.lc nocre en

Brit~c J,ugmag-personcel wat. ''!?lgc~~

~~· mening 'n aangPnan~c ,·er?lyf Jn d!c

t;nie. het omlerwyl ~utd-Afl'llmners HI

die noortle ,.c,., Yolgenq die kocrant

t"is .,Springbok"' t.bt. die Suid-Aft·ikaa

n-~e t ro('pe in die land !!:Chou ~noe.L word,

en raai 11\- solclate aan ('1/ll me du; nuwe e;;d (.o ne.em nic. Dk• hlad bcwecr dat. hicrclie brief in die ~maak \'(Ill Dui

ts-l:l nJ sal 1·al.

O

.

B.

-

NOODHU

L

PFONDS

OnderstaH.ntle slaaL v:Ju inkornstc en llit<rawe tot 28 Fcbrurllie J!).f;J wonl

dct~· die sekretaris 1·:m die Sclllnlle O.D.-1\oocllmlpfomls vct·strck :

-Unkomste: Uet?ds erken .. J anu:uio \9-1:3 Februaric Hl-1:3 .CJO,,(:ll 2.31-1 2,0R·I

0

0

l ] 1 11 t:2:l.S29 :1 0 Uitgawe . . . . . . . . . . :22.91.3 .J 2 !'9J:l 1S 10

O

.

B

.-

NOODHULPFONDS

Die ,-o!J:;endc .-erdere bydr~e lot """ fonds

~tr hoJp'<el'lenJnJ:; n:>n die ufhnnlclll:es '''"' ~:e­

tnt~rncerde Afrlknncrs 19 nan llle 0.11. bckcncl

gem:mk: KA.AP!,A:-10 '£0'1' 6 .-H'JHI., Reeds et·keu . . . . . Vryheidsdar; kol. Velddrlrl· A\.lrora Kom. Mnr. F. J. Strau~s. Stmussbuq; Maandellksc Offc•·&cld Vro

uc-Kom. Pant·! Lystc ~97 en GOO Parow Kom. !.\om. Komdt. en Komdtc. Gcldenhu)'S Pa-t·ow Moorrecsbur~; Manne-Kom. . . . . Vt·iendekrin& Karreedouw Vr)'hcidsclar; J(ol. Touwsrivler ..

Manne- en Vroue-l(om. ~!arch:tud

Vryhcldsclag Kol. Outcniqualancl r.::omd•.

Queenstown .Mannc-Kom. Vryheidsd:q; Kol. Keimoes 1-::om.

Vryheidsdn~; I<ol. Uniondale Kom.

O!ierr;eld Februnrlc ~1.- en v .-Komds. Stcllenbosch

!ll:nr. D. J. \'an Zyl, Llebendal oor Klavet· Mnr. D. J. Bezuidenhout,

P~auwpa11

:;{ol. L~·ste Worcestct· ..

Craaf!-Reinnet l!.... en v.-Kom.

Kaapstadse Rcruskoe:> To ncel-verenl&lnr; Vrybeidsdas r;:ol. Tulbar;h Ko:n. Vrybeldsdar; Kol. Cal'llan·an Kom. Vriend ::-1owbray

~ev. Gnlc. du Toit Kanpstad

~erwe\'iHe Vrouc·Kommando

Kol. Veldkornetsl<ap Mosselbaa\ Opbrcugs Vriendsl<ap Scntrum

Stellcnbosch Maurtmaand Weeklikse Bydrae V~ldskocnl<rln~:

Oudtshoorn Kollckte Lys Graaff Water .. Vryhcldsdag Kol. Asst.

VehJ:<kap. Ventct·stad

Vryheic•da~;·l<oL Wolscle)• Kom. Vrylleidsda& Kol. Ladlsmith l<.P.

Kom. Vrylleidsda& Kol. Colesbcq; Kom. Vryheidsdag Kol. Veldt•l<ap.

Va·n Wyl<sdOl'D Vriend Dagbreek Stellellboscb .. Otfergerld Karoobossies Ko.o.psttlll ::;teunmeknar, Kaapstad . . . . . .

'.'rybeidsdar; Kol. Ceres·Gydo Kommando's ?enkop Kol. Vryhcldsdag, Fraserbut'& ~m·. S. W. P. Bur&er, Fraserburg £ s. cl. 6,799 6 ll 11 $ 0 !! 1 0 3 0 0 3 13 0 3 13 G 2 0 0 65 11 9 18 6 -t n o 5 0 0 3 7 { 8 10 0 20 0 0 3 5 2 12 H 9 10 0 0 16 10 0 65 0 0 14 2 9 0 0 0 0 10 1. 6 10 1 0 15 0 4 1 l G 15 2 12 H -l. 1 17 6 2 0 0 ll 3 0 3·1 0 0 13 0 0 2 5 3 -1 5 0 l!J 0 2 5 0 3 18 ~ 27 11 :) 2 7 0 1 0 0

- - - -

_{!7,221 18 1}

fiYl)K.u;::; TOT A:\..'0101> H/GE:>r •.

::;CU0£)L~~.

Reeds erl<en . . . . . . . . . . Spesiale Bydrae Wes-Gnmka J<om. Spcsia:le B>·drae Carnan•on Kom. Spesiale Bydrac :Middelrur;

en Knysna JO:om. £ s. d. 1,3H 19 2 21 0 0 20 0 0 20 0 0 £1,'102 19 2 TR.-L"SVAAL 'lOT 27 .\lAAl\1'.

Reeds erken Kwit. ~os.: 2323 V.A.R. 2324 1A4 .. 2321 lA3 .. 2325 15 . . . • . . 2326 1C3 2327' 1C6 2328 llCl 2329 llC3 2330 llCG 2331 7Al (Ven·olg op \'O(!t. f. s. d. 16,471 17 s l r; 0 12 10 0 12 10 0 H 0 0 3 11 3 4 18 0 8 0 G 8 ::> 3 s :; 3 7 ll 0 ,-an I'OIAentlo J;ol.)

Ge

i:nterueer

na

l\'I

eer a

s

'n

Jaar

se

Op

s

luiting

Die S.J .-offisiel'e teet; l<"ic die ;,aak

\·an hoog\'erraad enige dae gdede

lC-•·u<~.-.o.:Lr(·k is mtd::tt iwllc dr Ianger :ts

'n j";ar in die Lronk_ aangehot~ wa~, i;!

non gcintemeer op h.offiefontem.

Gek.lassifiseerd e

A

dve

rtens

i

es

DOODBERIG

JL<\'ITIXGli. - Sag ontslape aan sy wontus 1e Oudtshoot·n op 18 Feb. 194.3, oom Jan Hattingh, tn d!e ouderdom van 63 jaar. Oom Jan lton1 vroeer ,·an Edenburg- distrik e11 tnat •n weduwee na om sy heen;;aan te bctreur.

IN MEMORIAM

J.n·: vu,t.n;ns: Hierruee te ous •n l<t·n

n-sie van fnnlgc verlangc op die t;rar vnn

ons Pnppie en Oupa. w:-tt· van ons we,;l;C·

neem is op 19 April 1942. - r;et·re, RctUt~

t'n io,<::OnCjies, \\.e.Jlingt()n.

AAN

DAG

!'!

t

Vir die -be.ste resulta.te stuur u p)uimvee en

clroC bone na die gevestigde firma, l:i~enhof JJarka;entskaJ}_, :\IC.rcmark, Newtown. Ons

voors!cn ool< vrtlgte en groente teen laa~;stc

pryse. Ji.U.:\. \\'othuterstr.tnt. 08, Ncwtowu,

Jobanncsbur;.:.

BENODIG

O

XOEJ(\\'l'SERES vir 3 kindcrs. I, IJ. W, Goewernementstclsel. Salar!s Li per kwar-ta:>l. Vry inwoning. Begin 27 April. Rl&

sppli~a.sies aan: .'\.. t>rinsloo, nresdea, Paul Rou.x.

GEVRA

V

RlEKDELlKE 25 jaar, om bA!rikaner-dame va.n ehulpsaam te wees omtrenmet t

nlcemenc buiswcrk In •n klein bulssesln. 'n

Gel<leurde is in <ilens. Salaris !3 per maand. Resente &etlllgsl<rifte van ondervlnding Is

wensllk. Meld wanneer dtenste aanvaar kan

word. Appllsecr by me,· • .\1. Smots, lllldOn,;-lLrans, l''ran5e.hhock, I.Canpl:utd.

TE KOOP

L

EKKER Boer·pampoene {;clewcr op 'rove

r-water Sylyn, teen 7/G per slreepsal< vol. Ook l<romnek Sa:lonse teen 10/-. Recstt·ceks

v:1n die Boer. Nico :Carnardt, 'l'o,·crwntcr, pos. Uniondale\\•e;:.

rrAIWO 1iltAADUS. - Vry &elcwcr ln

11-'-Natal stnsics; 32/- per ton van 12 eakke.

Monsters kan op aanvraag gcstuur word. J{.M.B. Sltr)'! aan: 0. J. Lou.rens, Ji:er

k-pleln, Prlesk.q,

l">ATR0:-1}: vir Kin<ler&I>Cdgoed. 6d. stul<,

.t: 6 vit' 2/6. Lap en Bccrpop 1/- stuk. Klaar Lap en BcetJ?Oll 10/·. Ander spccl-goecl 3/- ell<. Sluit 3d. pos~;eld in. - .\lev.

c . .\1, ,., d. Walt, St. ·lohnstrant lGS, 1\loem

-rontrin.

KA

ROO

BOK-KRAAL

l\

'IIS

B

ESTE ~;chalte Kraalmi<, fyn scrnaal en

geskik vir die s:ebruik in Kunsmistocstet.

32/6 per ton ,-an 12 sakkc. 38/G per ton van 12 nuwe saJdte. K.).!.B., vry s:cJcwcJ• Unicstasles. Plaas bestellin~;s vroc~;tydig. .\ly Bank: Volkskas, Port Elizabeth. ·'· A.

~choemnn, 1•.s. G-rootfonteln, Somcrsct-Oos.

RAM

ME

Opreg-p;etecide \Va..nganella ti.amme teen baic redelikc pryse. Kuddc Rammc £3-10·0 tot £10. Sloet Rammc !12·10·0 en ho~r. Groot l<arl<assc met ul

l-~tnande kwalitcit en lcngtc die l<cn -merl<e. Sl<rywe aan: J, lf, .\lOOt-·

)£AN, )£erino, t>.s. Ora<lock. F'oon 7J2.

I

.

---.

DlE

KOCK

se

GAIR\AGIE

S

Vco~, MIOOELBURG, TrnOll'<'aal. Harefoldotmr.O, GROBLERSDAL, Trno~\'MI. Eienaar: 0. D. DE KOCK

&ct:nte •v PootiM VI O.M. Vragmoton

2332 2333 2334 233:; 233G 2337 2338 2339 2340 23•:2 2313

TOT U

DIENS

!

V.M.(:(. AANBEVEEL, (\Tenolg 7A4 van ''orige kol.) 3 . . . . .. SB5 2A4 . . . .

2A1 Soesiale Kollekte · Schoemansfonds Bydrae . . . . . . • . 1B4 1B1 9C3 7B3 2A3 7 11 0 1 4 6 25 0 9 2 5 0 2 12 6 3 13 0 1 0 0 2 19 0 2 H 0 9 11 2 10 0 0 n6,u2~ 1 10

DIE O

.

B., WOENSD

AG,

14

APRIL

1

9

4

3.

Sch(Q)emanellHo

·

DraJni1k

0 0 0 0 0

VIR KW

ALITEIT EN TEVRE

-DENHEID

DIE

GOEDKOOPSTE

WYNE: Fonkelwyn Lewenswyn Vermouth Hanekraa i-Cocktail Likeurwyn Ou Port ]eripigo Rooi Jeripigo, Wit Soet Muskadel Port

V\forcester Hock Pontak Spesiale Sjerrie Sjerrie BRANDEWYNE: Schoemancllo Ekstra Spesiaal Brandewyn, F.C. JENEVER LIKEURS: Kersie-Brandewyn A nys-Brandcwyn Gemmer-Brandewyn Lemoen-Brandewyn Peperment-Likeur Van der Hum

5

/

-3/6 2/6 3/6 2/

-2/

-1/3 l/3 1/2 1/2 1/1

1

/

1

1

/

-·lld. 7/6

7/

-6/6 7/6 6/6

6

/

6

6/6 6/6 6/6 6/6 JENEWER LIQEURS:

5

/-3/6 2/6 3/-1/8 1/8 1/2 1/2 1/1 1/1 1/ -1/ -lld, 10d. 6/6 6/3 6/-6/6

8

/

6

8

/

6

6

/

-6/ -5/6 5/6

5

/

-5

/

-4/9 4/3 36/- 1 34/ -33/ -5/6 31/-5/6 31/-5/6 '31/ -5/6 31/ -5/6 31/ -5/6 31/-Lemoen-Jenever 7/6 6/6 Suurlemoen-Jenever 7/6 6/6 \'c1eg by 6/- vir tmsslc en bottels, en 12/6

''lr ''O:lljie war ver~:oed sal n-ord by tcrn~:­

~C'IHHno!:. Ons l~wer drnnk ln ems lnbouers

bolnnk ons voorrndc \":ln lnJJOuers bet, en

allrenUk OJ> ''oorwnardo dnt cUe hthouers blnne

,.tstl~ d;\6 nnn om; teru,:: be6or~ \TOrd. \Vecns

bottt:l bh:t!lr.!\tC han ons allecnllk in om; eie

botlcl•, l<isslcs drrml; vcrJ>!\k, w~ar soJke drank 'n mluimunl p~·s v:tn £1-5-0 beloop (5/

-''ir lnhoucrs ln;;-4:slnU). lnd!cn ::ocdkoper

ltis-~ft-s \'crJ::tn;!" wortl moct u u ejc lnhouers :t!\.0 Ufl~ StUUI'.

Word vcrl:oor> In 12-!Jottel-klssies o! 6-s-el-llrtl:'\'aa(jics or r.roter. U l<lssics van :l~

!Jot-t...•ls IH\u \\"yn/ )lrftndawyn, Jenewer_, Lilu:ur.

\'cmiOuth en Jlnnckrnnl llevnt. Tennc:

-1\..:\I.U, JllUS treln~eld n:t ISSlyn'C, 1\:.B.:~, f•lus

trclnl<Orumrsslc. v.o.s. o·onTsuoon:--~.

Bestel van

JURGEN

S

SCHOEMA.t~

1

osbus

142.

Oudts

h

o

o

rn

.

waar dit

van

3

~%

tot

5%

rente

kan verdien.

Raadpleeg dadelik

u

EIE Vt>LK.SBANK

SPOO!RBONDKAS

Br£PE~K

Posbus 8289,

Johannes

bu

rg

.

Takke

oor

die hele Unie.

HERHOLDT SE BOOMKWEKIEIRYE

Posbus 660 Johannesburg

d"ENIET u clc vrugtc. Pluk dlt van Herbold& Ill> oe beroemdo VlllUOTEBOllffi; vroeg en Jnnt soortc. Bcnntwoord In aile dele vnn dlo UNIE sower as elders. Slerbome, Stru!ke, Roao, ens. Bestel cou en voorkom teleurst

el-llo&ll KntniOJl'U& srotl.n.

Studie

met behu

l

p va

n

die

bc-oroefde lesings

van die

He

lp

me-kaar Korresp

ondens.ie

Kollege

·is.

die

beste

en

goedkoopste man

i

er

om u

s'llkses

in

die

lewe

te

ver-seker.

MEER AS

200 KVRSVSSE

Die He

l

pmekaar is die en

i

g

ste

m

iwer

opvoedkundige

Afrikaan-se

Korrespand

e

nsie

Kollege

i

n

Suid-Mrika.

Reeds mee

r

as 16,000

Studente

het met

behulp van ons

lesi~gs

sukses

behaal. Ook

U

kan

dit

do en

.

Pos

die

Koepon

nog -rand

ag

rir

gratls

besondcrltede

OJo &aturend• Dlrekteur,

l!elpmekaar Korrupoodecate .ttoue~~:o,

Po<bua 3~12, Voortrekltergtbou. JOHANNESBVRQ.

:iltuur my llao~bllct t>uonoerbe4o OlX:tr®l 1>

;orrupondena!e KW'cuaoo.

l'llt gtol bolan[l :n ... ·--~-· ... , .... c

No.n.m ••••••••••••••••• • ••••••••• • ••••• 4

AdrG.O ... I • • ••• • • • • t . . . ... .. .. .... . ~

(O.B. 7 Aprll 1913) ..•...•.•.••...••....

IS<IotUtendo Dtrekteur: Dr. B. G. Luttlg, M.A.

(B.-A:), D.Lltt. et Pbll. (Lf.ldCD).

~edo·Dlrektcwc: J.

a

Gre!Jbc (voou. ), It

N. van Vuurcn, P. Joubert, P. J. v. 2..

at.tlln~;l!, A. c. "· W. Cill'ob.

KORRESPONDENSJ E I(OLLEGE

V~rtrakkergcbou 310, Hoe!tstraat 18,

J

OHANNESBURG

Posbus 3512

Foon 22-3512

Maak Kennis

met die

Nv1wv®

i@~(Slffi®]®

Opgestel deur

Bester Morrison

(MEV.

w.

Y..t.~ HUYSS'l'EEN}

Met Musick eu Lu;djics

(gi·ondgedigto) deur

M. L.

de

Villiers

Komponis Yan

,.Die Stem Yan Suid-.Afrika."

Hie1·die Nmct Volk3pelt M md groot

11d•su uit_oevoer by gdcwthei1l t:atl die onlaugse Volkspc/d;ursus it Stellenbo&ch

m die Oo3-Kaaplaudst kur1113 te .A liwal

Noo1·d.

Pryo 4/3 poovry

l9eotcl by die uitgewero,

PRO ECCLESIA-DRUKKEIRY

Poabus 28, Stellenbosch

of by u Boekhandelnar.

Ultgegee dear Voorulag (Ed.m9.) Be~rlt,

llie.mer 016, Oroote Kerktcebon, AcSQerle:v -oU'aM, Hanp&tnd, en gcdrul< dtnr Pro Eeel~