Dogmatiek / P.J. Coetzee

Inl.ei.ding.

Die Dogmatiek is van groat betekenis. (1) Vir die teo1o,gi.e.

Ens.ik1opedies gaan die eksegese daaraan vooraf - na die resul-tate va."l die Skriftuur1ike eksegese meet fyn geluister word. Die Kerkgeskiedenis is vir die Dogmatiek nodig - ter1einde die

dwaalwe~ en die suiwere koers skerp ·te on.derskei. Sender die diako.ni.a van die kerk sou die Dogmatiek nie in die praktiese .1ewe veel deurwerking vind nie. In hierdi.e opset het di.e Dogm.atiek 'n e.ie plek. D.i t vorm die sluitsteen, die saara-binding en g·ee s·tuux "aan geheel het theo1ogisc.he bedryf"

(K. Djl'k). (2 ) Vir .di.e k.erk.

D.ie beoefening van hierdie wetenskap raak die wel en wee van die kerk.. .Deur verwaarlo.s.ing en miskenning van .die dog-·ma word die ruggraat van (iie ke.rk gebreek (Het Dogma d:e.r

Kerk, p .•

7).

D.ie ke.rk staan dan wee·rlo.os in 'n vyandige we·re.1d, die pre.d:iking wo:rd ui tgeho.l en die geloo:f·s:1ewe van d.ie .lidmate aan verskraling prysgegee. Oo.k wie me·t :Do.g-matiek be$ig i.s, moet vYaalt en bid.. .Die Dog:Do.g-matiek kan vir d:ie kerk •n bron wee·s van re.formato.riese ·1.ewe., maar ook 'n .invalspoort vir ve·rle:idende geeste .•

Die Dogm.at·iek is van w·esaiiko belang vir die kerk in al sy dienste:; Di t he-t al1es te maak (a) met die Woo.rdbediening in d.ie erediens. Vg1 .• fl.C. va:n Niftrik ? .Kle.ine Do,gma-tiek, p. 13/14, cor die Skclet en die bakens ·in die see. (b) Verde.r, met d"ie kategese (die Dogmat.iek gee bcslag aan die onderwysing en die pas-tora:at op hierd:ie vlak

-daarom moet di t bo verdenlring Bybe'ls·-veran:twoord wees. (c) Met die he.le herde.rlike so.rg.. Suiwer dogmat·i.eso he·-s.inning .is nodig om .diG regte weg t·e wys en nie dwaa1we~

te be tree in mis·tisi.sme en int::;llekt:ualisme, .in prakt·i.s.isme en indifferentisme nie. (d) Die dogma en dogmat.iese be-sinning moet •n duidelike be slag gee aan die li turgiek

(inrigting van die erediens). Vgl. die essensigle teenstel-·liP.gs tussGn die Roo.mse Kul tus as diens van die offer en die

gereformee.rcle as diens van dio Goddelike Woo·ra •

Die credo moet die b.ele l i turgie be:paal. (e) Oak aan ... die diakonale sorg word ~ bepaalde stempel gegee. Basies is bv. die visie of dit ~ diens van die kerk is wat Christus beveel het, en of dit •n orgaan is (die kerk) wat net 'n sosiaJ.e taak

het? •n taak wat maatskapl.ike werkers ook kan verr.,ig. rn:.a.w. die he.le _kerk en al sy arbeid is aan die dogma ge bonJe. Di t vind sy hoogtepunt in die.Woordbediening.

( 3) Vir d.ie perso.onlike l.ewe v;an di.e Chri.st.ene.

Di.e geloofslewe verkee·r onder bedreiging,. Vir d.ie oefen.ing van d.ie geloof he·t die dogrna1 die be.lydenis van die kerk en

die -ve.rde:re bes·tudering van hierdie dogma, die s.istemati.e.se bewe:rking van die openbaringsgegew:ens., gro.ot waard·e .•

(l) Elkeen vaar nie onder sy eie vlag nie. Die dogma van d·ie ke.rk kom met die eis van s.aambind~ing en word gedra .deur

wa:t Paulus .in _E.fe:s ..• J·:l8 s:kry.w.eo. .D.ie Dogma:t.iek me·t :sy .be·-vrugtende arb.e.id vir die kerk s·timulee·r d:ie gemeens.k9rp van d·ie hei'liges. Vgl .• Bet no,gm:a der Ker.k, p. 12 .•

( 2.) .Da;ar .is die geva:ar dat deu.r eensydighe.id ons :gees-te'like 1ewe of verstar of ve·rv1oe:i o.f opg.aan in ong,e:sonde b.evinding,

o.f ve.rswe·1g raalt .in die drulde van die Tewe. D.ie do_gma en die D.ogma:t.iek le:i ons .na di.e H.Skrif. So .Le.e:r ons dat die ge1oofs.kennis die ge1oofservaring ei's, d:a:t d:ii~ ragverdiging .in die heil.iging vrug dra, dat diG s·tult van die dankbaarheid noodwe:I:dig ·volg op die stuk va..11 die verloss.ing.. So wo-rd die weg suiwe:r ges:ien1 en kan ook ;gewaak· word teen wat van die

sui were be1ydenis kan ve.rVl .... eem (die apo.ste1s waarsku e.rnstig in 'Ko1oss. 2:4 e.v.; 2 Thes:s. 2::l u.v.; 1 Tim. 1:3 e.v.; 2 T.im. 2":14 e. v.; 2 Pe·tr,. 2.:l e .• v.; :1 Jo'h. 4:1 e. v. (Vgl •.

ook C.hris·tus se vermaning in .Openh. 2": 6 $10,.1.3, 24; .3

:J,,

8,10-,11). Daa:r moet dus wiss,el.we·r.ki:n,g w.ees tus,sen .Ke:r.k e:n tB·o.lqgie.

Vg1 .•. G .• C .• va11 Ni.:ft.r..ik,, a .• w,., p. 9/10 oor d·ie eks:is·tens:ilUe toespi'tsing van die Dogma:t.iek. Ons is nie neut.ra:J..e

toe-. .

skouers nic. Di t is •n ,ge1oo.fsd-aad - 1uister, nadink~ na-spreek, teruc;,rvvys na ·God se Woord.

Die woord Dogmatiek is immers van dogma afgelci.

D.ie hetek.enis van •n do,gma. In die teologie beteken dogma nie die mening (mera opinio) of insig van n teoloog of van

·n teologiGse rigting nie. Di t is nie slegs •n opinio fidelium nie, maar •n decretum ecc'lesiae. Dit is •n deur die Kerk onde:r die leid.ing van di.e Heil.ige Gees en dus me-t d:ie aan <iie Ke.rk verl.e·ende outo:r.it.e:i t, uitg.evaardigd·.e le·erstuk

(A.

Kuw:p.e~, Enc. d.er He:ili.ge Godgeleerdhe.id., III, p .• 396). Die uitga:ngs].'l·unt vir die C:lrriste'like spraakge bruik is Hand. '16 ·: 4 vergelek.e me·t Hand •. 1.5:28. (Vgl. oak .Luk,. 2:.1 en Kol.o•ss. 2tl-4),. .Ons lees hie.r van _dogma::t.a en van .ed.o.k.s.e. Di t blyk: d:ie Sinoae t.e Jerus•al.em gee .nie ne·t ·n qpinie o.f .rig •n ve.rsoek waar.:Qy

di.e .kerke il·vryblywencl11 _{i.s nie. Nee, daar :is ge·s·taa:n :in clie} oo:rtuig.ing dat die uitsp:raa:k gesk.ie·d onde:r dekk.ing_ ·van d.i.e g:esag van d·ie .He.il.ige Gees.. Kragtens d.ie b.G.lofte van .di.e Hoo:f van die ke-rk (Job.. 16::Ja) kan die .ke:rk oort:ui,_g we.ers d.a-t d·ie leerstulrke (dogma·•.s) wa:t hy va;s;ste.l met g·e·s:a.Jbekl.e.e :i•s omdat die kc;rk by die vasste·l daarvan de·ur di.e .R. •. Ge~·s ,ge.l•ei .i.s .•

Die woord dogma (di·t word gebruik om die be.lyde.nis. van d.ie waarhe.id van God deur die li:erk aan te dui) .kom v:an die

Grieks·e woord d.ok.ein; di·t kan goeJ:l .. d.ink, of he:slui.t heteken,, In lg .• s.in word dogma gebruik v:ir •n uitsJrraa:k va:n di.e K.e.rJ:c,!. Sodanige ui·tsp:raa'i{ is •n mens.like we>.o.rd., maar n geJrwal:i:f:.i~.

s,e.e:n<i.e, woord,. D.i·t is tegely:k •n v1:f:c>:r:mrue.r:ingu wa:t ·v:rug :iis ·van die bes•inning op God se Woo~"d., en di t dra •n gesagskarakte:r .• Di t steun vir h.ie.rd:i.e g.esag qp .di.e wo·o:rde van God wat aara di:e ke:rk toeve.rtrou i.s.. By Plato ont.le.en a·ie dogma .s·y ge's:ag aa!'l die geestelike oorwig van d·ie de.nl{·er, b;v di.e Rome.ins.e Ke.i.s,e:.r aan sy woreldl.ike mag,. Die .kerklike dogma rus egter in d'ie opcnbaring van God en mag sy gesag allee·n hierin grand. Wie hom nio deur die kerk .. laat bind as h,y suiwer volgens die Skri.f sp.roek, laat hom oak nie deur Chr.istus bind nie .•

OJ:ts kan die dogma dus so omskr~,rvve: Di t is die ui tspraak van die deur God se Gees geleide kerk, wat hom op die w.aarheid van God be sin (die ke.rk se rcfleks.ie), en die resul taat nee.r-le in sy reproduksie, in sy belydenis .•

Dogma en Dogmatiek.

Die dogma is die. reprodvlrs.ie van die refleksie van die ke.rk op die waarheid van God - altyd in kerklike sin. Die Dogma-tiek i.s die wotenskapl.ike a:rheid, wat hom met die dogma v:an

die kerk vo:I_gens die maatstaf van die He:ilige Skrif be·s.ig ho·u,. D.i t i.s dus arbeid met •n doaaat:i.e.s.e ger.igthedd. Tus.sen die Dogrnaticus en die Skri·f 1e in •n seke:re sin d·ie dogma, r;at die waarheid ·van dj_e Skr.if suiwo.r wi1 ui tdruk. (K. 'B:artn:: unas Wo.rt Gottes .ist Uber dem .Dogma w.ie der H±rnme·1 Ube.r de.r Erde :i.st., n) Op die ·Dogmaticus rus d.ie p.l.ig om te ondersoek

'

£.[ d.i t so is, en ·vir so ve:r d.it bJ.,yk, te bewys .~ d:i't -S"O

is (A. Kuv;Jer, a,w., p .• 4.11) •.

Die Do@Ilat.ieus proboer 1angs hiordie weg kom tot •n s.is'i;ema-t.iese we.ergawe van d.ie geopenbaarde kemri.s -of waaxh.e.id van God,. .D.i·t spreek vans.elf dat d·ie Dogmat:iok daa:rby ·rekening hou me·t die h.i.s·to-rie·-on:twikke'linc in die dogrila-vo-r.ming en die stryd wat die ke:r.k in .hie-rd:ie opsi.g gevoor het; die Dogmatiek het nie net mGt 8en eeu te do.en n.ie, a1 meet di t self die dog1na enkel en al1een ui t die Skrif opbou, Vgl .• G,C. van ni:ftrik, a .• w., p .• . 15/16 cor d:i.e Dogmatiek as •n

kr.it·:i..es .. e wet.enskap. . · Verder:: Het Dogrn:a de.r .Ker.k, p .• . l?/18, ook i .• v .m.. a.·ie ·to'~pool van die konfes.sional.isme., die arrti-.konfe:Ss.ional.i.st.iese Bi b1i.sisme (p. 18/19).

A. Kuyper.: DiG Dogiaatiek is die sisteem van die .kenni.s van God., di·t .is die stud·ievalc wat die aan ons geopenbaarde waarhe.id, .in d.ie ·vorm ·van o:as c:ie bewus:syn, ui·t.eens:it (a .• w ,,,

p. 347, 395).

H.. B.avinck.: 11_{.Dogmatiek is alzoo en kan niet anders bos·taan}

dan als wetenschappolYk syst0em de.r kennisse Gods, dct is nader op Christelyk st~'1.dpm1t $ van die kennis, wolke

Hy

aangaandc:: Zichzolf en aangaand.o all.e schepse1en als staande in relatie tot Hem in Zyn Woord aa.'rl de Kerk hGeft geopenbaard~1

D.ie naam,:

In 1659 het Lwras Reinhardt se Synopsis theolo~ae dor~aticae

ver--S~Jn. Die naam Dogmatiek toe vir eerste keer op voorgrond. Voorheen was daar ander name soos Seritentiae, Summa Theologiae, Loci Communes, Institutio religionis christianae, Synopsis puris theologiae; later is ook van Christliche L.ehre ( Geloofsleer) ge-spreek .•

Dogma:t·i.e.k en religi.e

D.i.e dogma en die dogma:tiek wat .hom me·t die dogma be'sig hou, bring

_.

ons by die bre~ ve.ld van di.e religie. Ee.rb.i.ed betaam die bsoe:fe·-:naar van hierdie we-tenskap •

. B.av::inc.k: tvDie mist erie is aie lewense.lement ·van die dogmatiek". D.i,e woord reli.gie·: e·t:imologies af te lei van relege$e. (her~ees, jou noukeur.ig be sin ·- dus e:rnst.ige bepeins.in,g van die G·odde'lik·e d:inge )., of van .re.ligare (vasheg, vasbind - le al.le nadruk op Q.ie gebondenheid .aan God) of van lig;e.re of . d.e:l.ig.e:r.e ( te:rug .s:ien o.f op.s:i.en

-'

spreek dus van die vre·es en die ee.rbied vir God .•

I ~ ·van die religie.::

(a) re:l:ig is obj.e.cti:va.. O .• T .• leer d.i. die verbond van God .me·t sy volk. Ui tvloe.ise.l van daa:rdie verbond .is God se woo:rde., g.ebooie; insett.inge van die ~ - dit vorm saam die t:ho.ra, die onde·rwysing, die wetboek van ·Jahwe.. Di t .is die ver.hou-ding ·tussen 'God en :mens wa:t deur God Self ve:ro:rdin:ee·r .i.s. Die _religi.o obje,ct:iva is volgen.s die .H •. Skri:f .die kennis wat God a .• g. Hems·e.lf aan. sy sk~psele geskenk het; sy we·t·t·e; die wyse waa:rop Jaln:we volgen·s sy eie weo'rd gecil:ien w:Ll word. God laa:t di t ni.e .a .•. d.. willekeur van sy skepse'l oor hoe .Hy gedien wil wo:rd nie.. .D.i;e :re.ligio o·bj,e·c·ti·va be:re.ik S'{f hoogtepunt in

die openbaring van God in Je·sus C.hr.is·tus,.

(b) ·religi.o subje.c·tiv:a.. D.i. die religieuse ge.sindhe:id van die hart, waar geloof, hoop en liefde die vernaa.mste komponente moet wees. Die Reformatore laat die religio subjectiva uit die wedsrgeboorte opkom, meer bepaald ui t die ge.loof, en het skerp onderskei tussen die subjekt:iewe gesindheid, cul tus

nus (die ereaiens in engere en wyere s.in).

Die re.l.igio subject.iv.a is '!l habitus? •n sekere C~anleg in die_

mens wat onder die invloed van die relig.io obje.ctiva in dade oorgaan.. Hierdi.e "aanleg19 _{by elke mens. (C.aly:yn.: •wsemen}

reli-. ·

· ,_

· a·

t vv "r- t ·I 4 1) D · t · a · • t · ·

g:J..0.!ll.S 0IDrl.J. ~::~US J.n J. um: , .u.1.S • , , • · .J.. 'VJ.n UJ.' J.IJ,g J.n cli.e li.e·f&e tot (!l.o.d en d.i.e naaSite (Mat·t'h •. 2'2).

II Set.e.l V:ml die r.e~.ig.i~e. Di·t o:mva:t die .he.le mens. Die intellek-. tualis·t:e b:ewae:r d:at diintellek-.e s-etintellek-.eintellek-.l van diintellek-.e religie ±n die ve:rf:rt·aE:d

is, die moralis·te .s·oek di t in dlli.e wi.l, di.e sensualist-s in d:ie gevoel.. Die relig.ie is •n saak van ve·rs·tand., wil en g.evoel; d.i.e

-~ mens wo·rd opge·~:is met .al die gawes en .kragte wat God ge:skenk h.et.

I:II ."Oorsprong van die re.li,gie~• Daar was geen aanvangspe.riode waarin

. .

di-e mens ·s·on-d:er ·rel:igie wa;s., sander gemeenskap met God, sonde.r kennis ·van G.od., .so.nde:r d:a:t die mens ·in sy d:ie·ns g.e.stel was nie. Di.e mens was .nie oo.rspronklik neutraal of ind:if:fe.rent teenoor

God nie. Die religie is me·t di.e skepping gegee - die mens na God se beeld en gelykenis. Adam·-· s-eu..."'l ·van Goa (Luk. 3:38). Wie die reli.gie wil vernietig, maak •n aans.lag op die menslike natuur self'.

(Daar i.s beweer dat die .r:e.li,gie u±t :p:r.i.e.ste.rbed:ro.g te ·ve·rklaar is - d:at p·rie:St-e.rs hulle as tus.s-engaaag.er.s tussen die mense en ons.igbare wesens o·f "g.odevv ko:m op-we.cy het - so het godsd:ienste en ]rri-e~s·terklas1S'e, werd beweer, on:t;s·taa.n. Di t is al d.w.aas ge-noeg om son algemene en magtige verskynsel as d:i.e ·relig.ie op

die manier te wil ve~klaar).

IV ·ui·t.ing v:an d.i,e r.e.lig.i.e... Di-e religi,e mag nie ve.rho.rge bly in die intimite:±t van ons innerlike .lewe ni.e. 'Di t begin wel daar. Dit kom van binne uit, uit die wedergebore hart (die verstand verlig, die gevoel en die wil vernuut en geheil.ig). Die religie tree aanbiddend na buite. Die cultus inte·rnus dring tot cultus exte-rnus., die openbaring na bui te1 die hoorbare gebed, die on-d:erhoud:ing ·van God se gehoo.ie., di.e belydenis van sy Naam, die

saa.mkom in sy voorhowe (kortom: die private en die publieke ere-diens).

'

Deur die sonde is die religie bederwe (vg1. gruwe1s .in heiden-vvere1d by die verering 'van hulle go de). Die re1igie - ontaard, maar nie vernietig nie. Deur die ve.r1o.s.sing .in Jesus Christus word dit .in beg.inse1 herste1 en gehei1ig •

. In di.e ware re1igie gaan di t o.m die jui.s·te kennis van God ( vr. 122, H.Kateg. :. "L.aa:t u N-aa.m geh.ei:li,g wo:rd,. Di t ·i.s': Gee ons e·erste.1ik da:t ·ons U reg ken .••• ") en dan om die sui were be1yde-nis va:n sy Naam ( vr.

99,

H..Kateg..: ••.••••.•.• "kortom, da:t ons die hei1ige Naam van God n:ie an.ders as met v:ree.s en eerbied moet ge-bruik nie, s0dat Hy d:eur ons reg bely, aangeroep en in al o.ns woo.rde en werke ge:p:rys word'~) .•

Om hierdie kenni:s ·en belyden:is "is di·t .in die clogm~ van di.e kerk en .in die dogmat:i.ek as teG1og.i.es:e wetens*~P t·e doen.

'Die d0gma ko.m ui t die re1igie op en kan .sander di.e ·religi.e nie bestaan nie. Ondertussen is die dogma die inhoud en 1ewenskrag van die dogma:tiek. Daar is drie princ:ipi.a waaruit die re1igie

o.pk0:m.:

(1) As daar re1igie sal wees, di t is gemeenskap met God en diens aan. God en kennis a •. g .• Hom. G.o.d moet be;staan.. Son-· der sy he:s·taan .kan daa:r van 'SY d:i.ens geen sprake wee·s nie. Hierdie princip:i:um es.sen.di vo:rm die gronds1ag ·van die ·rel:i-gie en die d0gma - di t behe·.ers dus ook die dogmatiek.

(2) Di.e pr±ncipi.um cognoscendi ext·e:rnum - di t behe1s da;t as d:a:ar van religie (en ook van dogma:tiek) sprake kan we·es, Go.d .nie aJ.1.een mo:et be:staan :n:i·e, ·maar dat Hy ook ke:nhaa:r moe·t wees.

(3) Hiermee moe·t gepaa:rd gaan die princ.~:p-~u.."'l cogno.sc.endi

.inte.r-~ (in subj ecto) d. w~ s. as die mens God k8.:L'l ken en dien, moet hy ook self die inner1ike orgaan besit om die kennis te gryp en te belewe. God moet bestaan Hy moet geken kan word, ons moet Hom kan ken .•

D.i •. die oDm:isbare uitgangspunte vir die relig.ie en. die dogma t.i ek. ,

Wese .en he grip va..'"l Openba1:int:.

(a) Op.e-nbarinr.! i.s eie aan cti.e re.l.igi.e. Di t geld die Christendom, maar ook ander godsdienste. Die bese.f oak by he.ide·ne: die "goden moet hulle bekend maak indien die mens iets van die bonatuurlike dinge sal weet. Geskiedenis va.Tl die godsdienste laat blyk: alle godsdienste berus op Open"Qaring - •n kenmer-kende, we•senlike bestandd:eel. Soveel sg. 1_{'heilige boeke'}1

: (1) L'"l die sg. na:tuur§o.ds.die.ns.t,e - .die "·gode" openbaar hulle de:ur o:rakels, p:rmfete, tekens en wonders wat die mens:e waar-neem o.f meen om waar te waar-neem .in d.ie natuur - bowe:al aan di.e heme.lg.e·welf o·f in al wat afvvy,k van di.e gewone loop vru:.L die di]:l;'g.e,.

( 2)

·:m

die sg .• et.i:e:se g.o&s.dienst.e. Vo.Lgens .T.i.e.le ( lnl. t·ot di.e godsdi.a.1'lswetenskap) word hier pe·rsoonl:ike ~'go.aeu aang;e·-roe;p. Maak aaaro;p aanspra;aik da;t hulle aeur •n mi.dde.laar g:e·-.st.ig is aa.11 wie die 11_godhe:id11 _{di·e .hoogst.e opeRbar:ing aan die} · menshe:i·d bekend gemaa.k he·t. Zarat.hust:ra sy ro.e:J;ring ·t·o·t

pro-fe.e·t .in '11 droom ontv:ang ·- hy sou ·me·ni,gmaal .·a·eur engele ·±n

die .heme'l gebr.i:r1g g·ewe.es he·t ·- d:aar in gesprek me·t Osmu:za .•

M:o.h~.ed sy eerste openbaxing., 40 jaar oud., .d:.aarna te.lk:ens OJ?'en bar.inge - die L''lhoud in die Ko.ran. Di.e , G.ri.eke e.n .Ro·-me.ine glo die gode is redders., helpers1 raadgewers van die mens.e - moes wil v.an die gode afl.e.es v.an die vlug van vo!Sls, ui·t die ingewande van di.e.re ve.rsky:nsel:s aan ·die hemeltra:n:s.

In hierdie godsdienste •n nabloe:i van die p·a;radFshee.rlikhe:id., s.oos .aaglans na so.nondie:r.

( b ) .D:at 0Henha:r.inp: .e;t.e .i.s ·a&"l. ·:cli.e r.e:li.gi.e :is b;e,gqril.ik,.

Die godsd'i.ens stel die mens in •n verhouding., nie ee:retHll:S tot die we:re:ld of to-t die me.d:eme,ns., maar t·ot •n bo:natuur.:Lik.e., on-s:i.e:nlik.e, ewige mag .J:lOe die .mens .hom hie:rdi.e mmg ook. a1 :in-dink,. Sommige wi.l hi.e:rdi-e ve·rh.oudir+g o·nt.k.en:, bv .• ;Fene.rb:aen wat s'e: God i.s niks ru1de.rs as die hipostase:ring van menslike begeertes, drome en verlangens nie - die G'odsdiens het te doen met die mens se verhouding tot homself; Comte s.ien di t as

die verhouding to·t die mensheid; Straus.s,: die mens se ver-houdine tot die we-reld e;-eheel? Hae.ck.e.l:: to·t die WErre' die goe:ie e:n die skone; sp.ir.i t:isme.: tot afc;e.s·torwe geeste •

Godsdiens word in bygeloof omgcsi t, •n waa11. .•

Die agno.stisisme (leer van die Ol'ikenbaarheid van die bosinne-like dinge, meer bepaald va11. God, van sy bestaan en sy wese) lynreg in stryd met die wese VB-11. die religie (-Gervv"'.rl die ato5:smc God se besta.an lo~n, onthou die agnostisisme van Huxloy? Spencer, Darvrin e.a. hulle van •n besliste uitspraruc

(abstentionisme). Die Heilige Skrif leer egter sowel

.f1iL

on:b.egr:zp.likh.eid van GoB. v-a.."lwG~ sy one.indige grcrothe.id

(Jo.h. ll:7; 26:.14; 36:;26; Joh •. 1:-1.5; 1 T:im •. 6:16), asoak ~

ken:m.aa;rJn:~e.id 0. g,. v. sy al,m®Ji:lC:n,e 811 be:S.o.n.d:.e:re .O:p 6nbaring .• (miamld. 14:·17; Rom,. 1":'19, 20, Jo.h. 1:.18) .•

Die -skemt.isi.s;:A®, die wysgerige sta.""ldpunt dat ken.."l'lis van die dinge .nio .moontlik is nie - E!.ie mooE.tlikheid van •n objekt:iewe kennis is d:us uitgesluit. (Hulle s:aag die ·ta.k af waarop

hulle s.i t) •

Ook by die pri:mi·tiefste, la£.gstG vo-rm -van natuur godsdiens reeds geloof aan gode, hul tra.."ls.sendensie, en a2-11. die mens

se verwan:tskap am1 hulle,. .A:lle gods·d:ie.nste i.s .sup:ranatu-rali.st.ies in die sin dat

•n

godrdol.ike mag aanvaar 'No.rd wat

Van di.e Wereld Onderskei.e e:i.'l daarbokn:rr.t Ve:rheYve is en a:es-· nietemin longs een df £mder weg daarin nee.rc.aal en so die beoefenir...g van gemeanskq,p moontlik maak (pante:5:SE18 - God

een

met kosmiese werklikhoid). Moe.rendeel godsdi.enste rus

op q;>:e:n\bari.ng 1 op die gelo o'f aan rn bewus·t e, irrywill·ig.e ~

op-setl.ike bekendmaking van God ann die mens.. Die natural:is ( B:ie man.s wat net die werklikhe.id. van hierdie. natuur, van. die natuu.Tlike i<Vereld eric.:m, sal va:m •n bonaturn::lik.e open-baring nie wil we at niG •. Die naturalisme val snam met die mnte.ria.J.:ismo wanneer alleen die stGflike werkliklmid e:rke.n word, diG_ self'stand:ige reaJ.:i te·i·t van die gees·tel'ike gelo·en wo-rdf en die psigiese ui t diG nu:terif3le vo.r.klaar word .• Tweedens kan ook naturalim:ne genoem word ellce stroming w::rt wel die werklikheid Vfu"'l die geestelike erken, vvat ook in

hierdie vve.reld ondersksi tussen stof en gees 1 :maar •n

trans-sendente God bo hierdie vvere.ld verwerp - dan. i.s die natu-ralisme eintlik dieselfde as pan:tr:;.5:.sme wnt alleen wil weet van onpersoonlikc, ewige, goddelike kragte in die vvereld •

Die H. Skrif leer dat God en wereld nie

een

is ni·e, maar tweo. God is voor, bo en onafho.nklik VG....">J. die wereld ( transsendensie)

en tegelykertyd is Hy in allo dinge teenwoordig (il.llilla.nensie); hierdie tecnwoordighe.id is da.'l'l nio van so rn aard dat God en wereld ineenvloei nie, dat die grense tusson God en wereld ui tgcvvis word nie, maar so dat God onafhanklik va.J. die wereld besto.a"l. Te.!srne teenoor pc.nte!sme ( Sn.L"'l.o.z.a: God en vve:r8.ld is nie vvcsenlik nio, maar slegs in 01ns. denke onderske.ie.. God, die ewige grondvve.s.c, die onoindige substa.ns:i.e, o_penba;ar Ho.m. son.der om self gees of sto·f, de:rrlce of u±tgebreidhe.i.d ·te wees, in talloso vor;.Je in die eooste.like wer.e.ld as dor.Jce, in die sto.flike werGld O.S uitgobre.idhe:id) a

Fi.e.hte·: die se.de.like wereldorde i.s Ged. Sc,ho:oenhaue.r: die wo·:reldgr,ond is die bovvustcloso' blinde wil (p8nte!·s·t.ie.so in-s.lag ·- God nie •n selfbevvustG on will,ende wo:so wu~ vo.crr, ho en· onafhru1klik von die kosmos besta.an nie.

Die d.e.!stiese .no.turalimae bel:y :nog we.l !n ·persoo.P~ike God, e·rken ook •n O:lg.emene o·pen'li:laring van God in di:e .natuur, die geskiedenis en clio iiL'l'l.e.rlike .lowe; (veTstand en hart) van d::i:e Dons, maar verv~G.rp di.e moont.likheid en se.l:fs die noo.dsa.aklik-hGi.d. vnn •n besondere, bonatuuxli.ke openbarir.l£:'>• Horbe:rt

(oorlodG 1648), Jolm Locke (oorl. 1704) e .• a .• wil al.leen woe·t vnn •n natuurlike openbaring en nie van n geoponbaarde supra-naturel8 roligie nie. Hiurdio na.t:u:ra.li.sme hot tot ras.ionali.s-rn.e gole.i vmt nie ulleon die openba.ring van God maat:r oo,k aile religie vGrwe·rp hot. Die rcd..G do en ook ui tspraak oo:r clio .in-houd van die _::~penba.ring7 die .... ponbaring mag nio mGt die rede in s·t.ryd lrcnn nie, mag niks he-vat wo:t nio prins:ip:ioel en

p·0-_ tensi..:,ol in die rede o.m1wos.ig i.s, en dus oo.k dem"' clie redo bo0ordee.l knn wo:rd nic.. Die _,.ras;i.an::a1 i.sm:.e .het ten s.l.o·tte gohnndha.af d2.t daar g.een andcr oponba:ring as aeur d:io nat-uur en die ge.ski.Gdenis :is niu. D.ie h:t.ll11Emi&,me hie.r ac:.n die woo:rd": God openba.z::tr Hor.1 in dio ont1'-dkk:eling va."l die monslike gees •

_.

Di t borrol op u-i t •n innorlik:o ₁ sk:eppcndo bron? soos bv. diG genia.le, die originele, die gc.wo ·va:n poosie openbaringe von God gcnomn vvord (Herder, Jacobi, Schelling, Dui tse \ViJSgeer van di8 Id.oalisno).

Schelling: 11_{Die wenslike gees skep vir hom sy woreld, en dio}

verhevve idees wat ui t die al taos worstelende en skeppende

gees opstys, is openbnringG~ God openbaar Hon dus nie ~

die mens nie, maar

1£

hom.

Wie die supra-n~turele openbaring va~ God loen, ~de die na-tuurlike w8reld die oen on al ag₁ wic: alles wut bo die na-tuur ui tgaan, mi.sken, sian hiordie wereld as synde self'-standig en onafha:i:iklik vcm Goa; kan ten slotte dio geloof in Ged nie r.1eer handhaaf' ni.o. Religie en bonatuurlike open-baring hcmg ton nouste sarun, die oen is sonde.r die a.nder nie moontlik r...io; daarom het ook elke paging om die openbaring,s-fei te en die heilswm1c1ers naturalisties ·te verklaar1 ui

t·-geloop op n loening vc..n hiurdie feite en he-t hierdie re.sul:-taat duidelik in d:ie lig gostol c1at die naturali.sme how teen-oar die Heiligo Skrif stel. .Die wonde:r, die genade wo.rd

oorbodig ge~g, natuurkrag en s.g. natuurlike Godsdiens .·i.s alles - maar daa:rrneo ve:rval die waa:ragti;ge :re.lig.ie wat sy grond in <li.e God vnn dio Skri£to vind, wat nie m:e·t die no:tuur saamval nie, m~" wat, hoewol Hy ook ir.amm'lent in hie::rdie vve-reld is, tog t':r'anssendent daa:rbokon:t ve.rhewe is en Hom in sy genad.o, in dio Po:rs.oon vo__n Je.s:us Ch:ristus openbaar.

Die T.o!.SEl.e stann teunoor die DcJ:s.me wat God von die skepsel lo.smaak en die mens van God se gemeensko:p beroof; en teenoo:r die Eant.e5:,a;rJ.e wa:t die gGmeensko;p skynbaa:r laat bestaan, maar d:i t vcrGenselwig Skepper en skepse.l., di t beskou die skepse.l as deel von die Ske)!)-per on laat in clie Al - "een die god-deliko en ocmslike lowe saonvlooi. Die De5:sme weet V8.n die

trons·sendens:io vcln· God, dio Pante.!sae van sy imm.8.nons'ie -beida oporee.:r EJ.Gt •n dool von die wao:rho:icl~ vat di·t eensydig op en werk di t gob:rekkig ui t, D.ie Te.!srJ.e hCL'Yldhaaf d:at God goskoie vru1 en verhewe bo al die goskapene in Hous~lf be-sto.an en do.t God nou met C:Lie skoppin(; verboncle is en in die skeps;;l vvonin2; waak. Dio TeS:sme kon be ide waarhode (God se transsondonsic en sy i1:n:wnonsio), sien hullo in •n juis·te vorbn:nd, hou bulle in die rugte G\V8Wig en bring hulle :tot •n harmoniese ontwikkeling ..

Ons bely as Gereformeerdos die Naam van di~ God wat die wil on dio vernoc hot· on die ke!"..ni.s wo.t Hy vcm Homself het (d.i. theologia nrchetypa) acn die nons in die nate wat vir die mens gonoegsano sal wees~ meo te deel1 so~at die mens Hom

sal ken ( sodo.t daar dus by clio :;:nons sprako van thoo.logia · ectypa sal weos) en die mons Hm~1 sal liefhc, eli en en

ver-heerlik, Slot.so.m:

Openbar.ing (oopdekking, oB:thulling) i.s in die algemeen medecleling of bekundmeking van dit wat nog nie bekend is nie. Di t slui t in die religio drie elemente in::

(1) die be.staan vn..Y:l. •n persoo:r.llike, gcdQ.e.like Wese wat Hom bekendmaak.

(2) •n wo.arheid~ •n f.3it, •n gebeurtenis wat dusvor nog nie bekend wo.s nio.

(3) •n menslike vvose o.c.n wie die bok.:?ndmaking geskied.. Op die standp1.mt van die naturali.sne kan daar, ~s ons hierfrie drie eleniente in gedagte hou1 geen sprake van openbaring

wees nie. Open baring on roligie onderste.l dat God en mens onderskJJie is en desnioteci:n in •n be_paalde verhoucl±ng ·tot rrrekaar staan. Di.e religi.e is, soos die hi.stori.eso on<lers·oek van alle. goclsdienste loor, •n rolasie von die mens tot •n

· pe.rsoonlike God, on hou om clio rede op mll to bostao.i''l as God

en mens in wese e:en i.s, D.io opanbnring is •n clnad Yrol God wo,ardeur Hy Hom m:.:n die mens moedeel en bekend mo.o.l';;,

DIE ALGEllilfENE OPENB.ARlll"G

Die mens kan nie na God opk1im 11ie. God wa"t n ontoegank1ike lig beyvoon korn na ons so reeds na die sondeval. 11_{Waar is}

jy?n (Gen. 3:9). Dit doen Hy in sy openbaring (aDokB~upsis­ wegneem VELn die omhulse1? e-oinhane.ia - die verskyni!l...g, die

helder in ·~ti..:: 1ig kom). Hy 1.aat Hom ken so ver ens di t kan en mag :weert". La.ngs die weg maak Hy gemee:nskap met H0m. en diens·-beteni:ro.g aan Hom ID00nt1ik, Eavi:nck se: lDd.e openbaring van God i.s en om:vat alle .ha..ndeling wa:t van God ui tgaan om die mens te b:r-ing en

te

hou .in die e.ienaardige re1asie t·ot Hom wat me·t die naam re1igie a;anged::t:ri. wmrd .•

Op we.1ke manier laat God di.e bg. aksi.e .na ons uit.gaan? Dogma-tic.i het al onde.rskei tUJss-en d.ie obje:kt.iewe media bui te o.ns en die su.bjekti.ewe. in o.ns.. Daar .. is ook ond.ersk.e.i tussen die-~

.f.anie ( Godsve.rsl~ming), die profesie (Woord open baring) en die _won.d.e.r (God se we.rk.e). Ook in die paradys geen kennis van en ·

geen gemeeuskap met G.od beha1we d.m.v •. sy openbaring. God se wooTd E:n daacl gaan te'L'l.{:ens sa8.Il1.. Vgl. Jes. 6·: die majestueuse ve:rskyning, met •n opdrag. Hy spreek soos Hy do en, en Hy handel soo·s Hy spreek. God openbaar Hom deur sy Woo:rd .in sy sp.reke tot en met die mens in en bu.i te die paradys. Hy do en di t direk, maar Hy do.en di t ook la!l..:gs die middollike we.g in clie droom (Gen.

28': 1.2 e. v.) in •n di.e)g.e. slam,p (Gen.. 15:12); in •n vis.ioen ( Je.s ,6); a-eur die Urim en TummiJ.n (Exod,,. 28:30); deur die inspraak van die .H..Gees (2 Petr •. 1:21) ens., Daarmee ·verbind Hy sy openba-ri:ag deur ,di,e d.aa.d: vgl,. sy vers.ky!;l:ipge bege.le.i d:eur -versJ:zi11en-de t·ekens (Gen.. 15-:.17 e. v .• ~ .Exod,. 19::18 e .• Y. ; Luk. 2.:8 e .v.)

en ten hoogste in J.esus Christ:u.s vva:t die vlee,sgeworde Woord i.s ~

God .met o ns , .Imma:r:meJ.: ( Jo.h • 1.: 14 ? J e s .• 7': ;14 ) .•

Hy openbaar Hom, ste1 Hom bekend in en deur aldie werk van die skepp.ing en die h.ers1repp.ing, deur sy groat wonders in die natuur en in die genade. Hy doen d.it vee1kleurig en oorweldigend veel-sydig.. Hierdie skepping is die terrein va.:."l sy openbaring.

Waar Hy skep en clra₁ \';raar Hy onclerhou en regee.r, waar Ey oor-deel en verlos., waar Hy skoo.nheid ten toon sp.rei en

s;:r

ont-ferming bevvys werk Hy openbarend. Daar is in die vverke van sy hande geen p1ek aan te wys waar die stra1e van sy .heerli.lr..heid nie deurdring :r1ie. Die terreine van sy openbaring moet

onder-~' maar mag nie geskei word nie. God .se openbaring i:--.L sy skep:pingsvverk en in die onderhouctir~ van alle dinge in die x-egering Va."Yl die We.reldlewe is ande.rs as in die werk Van die

verlossi~g deur Jesus Christl.1S. God se "genade" werl-i: a11de.rs in di.e ko·ringaar wat, ondSI'.:.ks die vloek, 1..lit die aarde

op-sprui t, as in die sondaa:rsJJ.art vwat Hy wederbaar,. So is die openbaring in groot tre.kke gene em twe,e~fr.l.e.i ., tewe·te Sy algem.en.e en Sy ,b.e.so.nd.e.re open baring. Po.lman s-e in Het D.agma d.e:r K.erk aat daar he-el vroeg in die Christe.J:ike ·jaa:rt,e'lling

agt~e:rg,e-kom is Cl.c.·\i daar in die He.ilige S·kr.i·f Vall tweee:r.1e.i openba:ring

van Goa gesprsek vvord. 'Die naan::~gewing het net problome ge_gee • . Daar :is ge.sp.reek van :natuurlilt·e e.n bc:>:natuur.like, r.ai,ddellike

en onmidde:l1ike, alger~ene on besonde:re openb.ar.ing. .Polman verkies om te spreek van die fu.~."'ldamentele en die besondere operibaring, alhoewel b,y erken dat hierdie te:rmin:0:1ogie ook a:anv:.egnaa:r i·s .•

:Uie alg.mnene o~oenbaring;:

(Hie·rdl.e term rvord gebrtd:k om to kan onder.ske:i.. Die reve.lat:io in Christus. hot natuurlik ook sy algemene sy). Vg1 .• Art. 2 N.G.B.: qvons ken Horn a:e·ur tw::;e rf'.idde1e. Ten ee.rste deur die skepp.ing,, onderhoudi.ng en .rage·ring van die he.1e were1a, affilge-sien di t voo.r ons oe is SO(!S •n mooi boek vvaarin a1le skepse.1,e

gro·c:>-G en kl:~dn, die le·tte:rs i.s wat mas die onsigba;re dinge van G·od au±a·elik 'laa:t s~en naallilik sy e:vtig.e lrrag en G®€i!<ite:lik-hoid soos clie aposte.1 Paulus s8~, Rom .• 1: 20; d:i11...ge wa:t almal ge:noeg.saarn is om die mense te oo:rtuig en hulle a1le vero.n:t-skul.diging te ontne·em .•

Wat die B;(bel in hi.e.rd.ioe verban:d le.c:r::

(1) Die skopping Y311 die mens na die becld van God (Ha.."'ld .• 17:28)

.is dio basis vir al1e ken ... "1.is van God. Vgl .• v:r .• 61 H..

Kateg. IIierby kom dat die a1gemen~ open baring onmoontlik sou wees as God d:i·t nie det,'tr die He.ilige Gees vi:r ons ont·-slui.t het nie.

(2) Die algemene openbaring in die skepping, die geskiedenis en in die gevmte kan nio rGg v;..:rstaan word nie, · beha1we in die 1ig van die b:3sondere openbaring.

Es, 36:9: Denn bei dir ist die Qualle des Lebens, mid in deinon Licht sehen V'lir das Licht.

Job 38: •n Lied oar die (!rootheid van God soos in sy skepping ten to on gesprei. D.i t blyk oo.k in hierdie hf,: Job s-ou die verhour:.ing tussen God en dio sk.epping nie ver-s·t.aan he-t ao. God d:it nio b1oo:t;ge1e het ·nie.. Nog mee:r du.ide·-lik in Jesaja 40. In Ps, 19 md..skien die sterkste grond om aan te dui dat die beBondere openbar.ing nodig .is vir die regte ·verstaan van die alg, o:p.e:m.m.

(3)

·rn

die N .T. : d:ie algemone o:gJenbar.ing E!pe.siaal in verband gebri11g met die sendinK• .Die waarhe.d.e wat die he·i.done ken deur die algemene opextbaril::tg .i:s die aanraking,s_punt .in .CI:ie eerste verkondiging van clio evro1gelie aan :.~.ul1e., In daar-die s.in .is daar-die algemene ·openbaring ·daar-die ve:rt.r:el~:unt.,

aan-.knopingspu..11t vir die sending. Hand, 14; 17: algemene open-baring sprec::k van

l)

die bestaan v:an. God

2)

die foit d:a:t reMn en vrugbare tye v:a.11 d'ie .hGmel kom, van God 3) di·t

spreek danrvan da:t God goGd is: deur ons harte met voedse1 en vro~ikhe.i d to vervul, Hand. 17:l'5 e. v. Pl" venvys na die al tnar nvir die onbe1rende God11

, daarby die waTe God aan die Atene.rs te verko·ndig,, boek van J .H. Bavinck: Religieus :Be'se·f en Geloof .•

sl.ui·t .hy aan om Vgl. die ·me o:i

Christel~k

Merkwaardig dat die fiGilige Gees ·me·t alle opatiba;ring alles te mru:e het, dus oolr met kennis en verstand in die heidenwerel.d (Calvyn., Insti t .•. II.,.,2.,l5 en .16 ).. Die beel.d van God is in die bre~re sin P..ie deur di.e .sonde uitgeYvis nie: '1_{ma.."1. has}

a

_{ai.spos.i t.io.n ·to recei:ve thi.s rovOlat.ion.,}

a'Yl.

adaptability." Cal vr.rc spreek van die ser.1en rc.ligi.onis, dio sensus di v:ini tatis. Di t behels 'Il se.kerG komris van

God en var1 die s8delikheid., Wat hier op die voo.rgrond moet staa.n, is nio die mons se disposisi87 sy natuur, sy

aar..l~g nie, maar die warkins van die Hei.lige Gees in God so alg.L.:_....;.:le opep.baring.

Ons opvatti:ng va.TJ. hierdie ingesteldheid, disposisie, moet nie te intellektualisties wees nie. God se algemene openbaring rig hom nie uitsluitlik tot die intellek nie. Dit hct ook sy

working t.o.v. die \Vi.l on dio emosies~.

In hierdie opsic •n t!:ek va..."l. oor-3enkoms tussen die algemcne en besondere o:penbaring. In cl.ie algemene en besond:erc open baring rig God Hom deur sy Ge.es tot die hele mens. Hoe di t presies op die menslikG natuur inwerk bly •n verborg.enhe.id.. Soo:s die mi.ste·ricuse dj_:J we-rk van die Heilige 6-ees in die be.sondere open baring ke:nmerk1 so· oo.k wat die alge.m.ene open baring be·tref.

Di.e alg.em.en.e OJEWU.haring :Ls ont.o.e:re:i.k:e:nfl,.

D.ie genoegsaar.o.heid van die algemene opa.."lbaril'l_g is deur die .Pe.lagiane geleeT. Hulle bou d:aarop die :relig.io naturali.s.

Di.e volkom:e genoegsaamhe.id VDn die .alge:nene op.enba:r.±ng er:t van die natuurlike rciligie is in die agt.iende eeu geleer deur die de.!ste en ras.ionali.ste (o .a .• Rouss3au, Kant). Hulle wil deur, die .rat.iD uit dL.:J aJ.,gemene openbaring v:m1. God 'Il re.ligio na:turalis o.fl.ei.

Ons

(H..

(l)

handhaaf die insuf.f:i c.i ent.i a van die algemene o:p en baxing .• Bavinc·k, Geref. Dogmatiek .I., .P·• 284 e .• ·v .• ) .•

Die algomenc openbaxing verskaf hoogstens •n mate van kennis a .• g .• die bestaan van God - kennis van soomige van sy e:ien-sk!appe, soo;s sy goedhe.id en ge:regt·ighe:id.. ·Kan egte.r ui t die algomene openbaring nio die leer a,.g,. die ,Drie~:erule'id vt-_?. vind nia. Kan nio uit di.c natu1..rr afle:i dat die Seun die

tweede Pers0·0:n in die ·n~ic(jenhe.i.d is .en dat Hy die .Midde·-laaT van di.e verbo.nd is nie. Die algem:ene open baring bring nia die boodskap·van ,genado an vergiffenis nie- dit vir die gevalle mens die hGofinhoud van die religi.e., Di t kan vrees inboesem9 maar nic vertrcue en lie:fde nie.

(2) D.io kennis· >•vat die algemone opor:baring ken verske.f is nie alleen garinc; en onvo.ldoGndo nie, maar is ook onseker, steGds met dwaling vcrmong (vgl. in die Yf'JSbegcerte die weg vm1. cli,1 Griekso skc;ptisiSL1·3, die Midde.leeuse nom.ina-lisme wat by vele in ::t.g:!lostisi.sme gee.indig het). Daur die sondeval is die vermo~ (aa..."ileg) om die alge:wene openba:ring

te ontvang nie uitge~~s nie, maar dit is deur die sonde bederwe. Deur hierdie di.spos·isie wat die natuurlike mens nog besit, ten spyte van die sonde, sal die verloregaande mens in die hel die vol1e openbaring van God se t;eregt.ig-heid en toorn ontvang.

(3) Di.e algem.ene openbar.ing 1cow tot ons deur die ui terlike (ekste.rne) media van natuur on ge.skiedenis. Die natuur i.s be.do.rwe die aarde bring do:r.ings en di.s·te1s voo·rt ·

(vg1. Rom. 8 - '11 sugtende skepp.ing).. Ook die geskiedenis bedorwe.

(4) Die a1r;emene opEmbarir.Le .is onv0:1doen.de omdnt n6g die na:-tuur nog die geskiedenis suiwer verstaan.kan word sonder die 1ig van die besondere openbaring. Vg1. Ca:J::vyn oo:r . die br.i1 (.Art. 21 N .G., B.). Ook die geskiede·ni.s~:

Openb.

5,

die boek van die geskiedenis, met sev'ie seg1.s

vcrsef:U., en di.e .Lam w2.t wanrdig berind .is om die sewc se~.ls

te breek, .die boek oop te maak, ·Laat o.ns di.e g·eskie.d.enis as eenb.e.id sien, stuur op voleindi:ng af.

Die betek.e:ni.s van die algemenc openbaxing (H. •. Bav:inc.k-₂ a.w .• I.,

p •. 286

e.v.l

1. Die a1gemene openbar.ing is die kontakpunt ·vir die se·nding. Vg1. G .• C. Berkouwe.r, De a1g. o:penb.. (in reeks Dog:a1-.

Studie~n p .•. 116 e. v.) • ·Deur ~ie a1gemenc openbar:ing het

die he:idene .nog n vac, gro.o·tlil<:s vervvronge konsepsie dat daar n God is. Paulus s.1ui t hierby aan. Hend .•. 14;:17.

2. Die algemcne openbar.ing het bet.c.keni.s v:i.r di·e be.sondere openbar.ing.. Die skepp±ng en di.e ge·ski.edeni:s vv:o.rd ni_e opsy ge.skuiwe o.f verni~Ytig ·nie,. Di t moet voo·:rtgar...g

he.

So wcrk God sy p~an uit.

3. .lugemene en besondere open baring vul :r.1ekaar aan. D.i e besondero o:penbarine is in die saamwcrk van,historiese gebeurtenisse en situasies gep1aas• Die besondere openb. nie 1osrna....9k van die a1geme:1.e openbaring nie. Die 1Ugemene

openb2.ring mag ook nio verselfstandig word teenoor die besondere OlJenbitring r..ie. Di.e besondere op:enbaring gee ons die sleuto.l om die botekenis van die algenene open-barir.J€ in natuur <;;n eeskiedenis te ontsyfer. Die be-sondsre oponbaring marur nio die boek van die algemene openbarinc toe nie, naar dit gee die .nodige lig om dit te verstaa."'l.. Ons mac dan ook nie net die boek van die algemene openbaring deurblaai ni.e - ons ooet di.t lees t

4. Die algomene openbarinc; is· no?-ig om in hierclie wereld die kennis a.g. God lewend "'tje hou.. Joharmes

se

in Joh. 1 dat die lig van di.e LogoB n0g in hi.e.rdie wc:re.l.d skyn. Die be·:mssyn a .• g .• God word cehandhaaf d.m.v. die algemenG openbaring. Da.arsonder sou die wereld omrid:de.l-lik in absolute ate!sme vGrsinlr. JUlo .i.aealisme sou by die heiden vi:tges·terf bet, want .ideali,sme kan nie sondo.r

'11 godsbescf bestaan !'l.i o.

5.

.Die aJ.gemeno op.enbaring hou ook die vuur van die sede-likheidsbosef bra:.'ldendo in di.e wereld. Vgl .• Rom.. 2~: 14 e.v. Die heiden het nor; •n aanvoeling vi·r good en kwaad sondig nie sonder roserwe nie. Di t ·sou ook in st.ryd wees mE!t die gcregti5heid van God.. In die oordeol sal die t70ddeloso rokenskap moet gee. God e;oe sy algem.ene opcnbaring sodat elkcan toe.rekenbaar sal wees. Rom .• l.: 21.

6. Die a.leemene open baring is no dig om as •n basis te dien v:ir die algemene genade.. Alle kermi.s a •. g,. God is clie e:evcnlg van algemene openbarinc.~:. Algemone open baring was daar voo:r die algemene cenado - di t was i:rnne.rs daar voor die val . .l Die algemene openbaring hou noo.i't o;p nie.. D.it gaan voort na die vhl .in die sonde on di t .sal "''-toortgaan na die herskGpping. 'Deur olger,.1ene openbarinc; bestaan daar ken..'tlis a.g. Gocl. Na di.:; ·val is hierdio kennis a..g. God wat deur die algemene openbarinc kon, vor~Tonge a.g.v. die sonde. Die alcen~Gno .:;enacle temp'-'r die rosul tate van die sondo.

Die beeld von God in bro~r sin sal selfs in die hel nog claar wees. Daar word d.ie algomeno e;onade ingetrak wat die bosoe-deling in die siel van die mens te~hou. Daarom bes·tn.an dio alcemene o:penbaring van God se geregtigheid in die he.l in rn

openbaring van sy toorn, Se.lfs in die he.l is daar m.e n.lleen

rn besef van God se bestaan nie, maar ook van sy hoiligheid en onaantasbare geregtighoir1. Di t sal die :pynigi!"l...g van die gewete in die hel as fo.l terende ervaring onafgebroke laat voortgaan .•

DI.E B.ESONDERE OEENBARDTG

Wat verstaan ons daaronde.r? Ba:vinck omskrywe di t so: Die beson-dere openbaring is ••••• die bewuste en vrye daad van God waardeur Hy in die weg v·an •n histo.riese gehee.l van besondere midde.le (teo-fanie, profesie en wonder) wat saaintrek in (as konsentrasiepunt het) di.e Pe.rsoon van. Christus Homse.l·f, bepaald.e.lik in sy deugde van geregtigheid en genade, in die afkondiging van we.t e.n evan-gelie, aan die mens bekend maak:.... •.• • • ( Geref. Dogm,. I, 1>. 367 ). God het na die so.ndeval met die mer.ts kom sp:re .. e,k, soos Hy o.ok voo:r die sondeval in die parad:ys gedoen .het (Hebr .• 1:1). Deur

die sonde het die mens dv-taSis gewordp hy kan ·qoa se algemen.e openbaring nie meer deurgrond nie. Maar God het die blye bood-skap 1 die e-va;ngeli e van genade in Jesus C.hr.i·s·tus kom b.ekend

maak. · :Dit kan ens .nie ui t die nat:aur 0f' die ge:skiedenis t:e wete .kom nie.. Alle openbaring van Uod aan sy skepse:l~ i.s neer-buigende onve:cyJ:igte goe.dhe.id en gtll'ls ·v.an sy kant. Dit i;s .Sy

'lie·fde :Hy he·t ons ee:rs·te .in Je:sus Chr.istus :l'ie.fgehad; ·Hy "Yv.i.l .re·a van die s.onde en die dood.. Gene.sis 3.:15 •

. In die operibaring van God is altyd drie··e.r.le.i betro·J.clce,: (1) G.od .Self (Hy t·ree O:P, maalc Homself aan ons bekend;

(2) ,SY Wo,o.:rd (de.el a:an ons mee wat ons ui t onss.e.lf .nooit sou ko.n we·et nie) en

(3) .SY d.aad (Hy doen wat .Hy se, vo.er ·sy p:lan of gedagte in d:ie ge.skiedeni.s uit) •

. Die be:sond.e.re open:bar.i~ .hi.e:rin van die algemene te onde,rsk:ei dat God na die sondeval opnuut vers.ky.n., di.e genadeboo.dskap aan-ko.ndig en die .heil.swerk dan ook in. die g:e.ski.edenis uitvoer.. Hy slui:t h:ier.in aan. blf die alg.emene operibarin:g; die algemene qp.en-baring kry s·e.lf's n nuwe be·tekenis in die li.g ya.n die besondere .• . Die besonde·re openbaring is he.ilsopenbari'ng; alleen vir die

gelo-wiges. Dit raak ook die ongelowiges~ maar alleen tot

ver~we-ring van hulle oordeel, aangesien bulle dit verwerp •

Die be.so.nd.e.re openbaring het rn geskiedenis.. D.i t bestaan nie ui t

•n aantal los en onsamehangende woorde en gebeurtenisse .nie; di t is •n magtige organiose ontwikkeling van wnt sentrnal in Christus .geopenbaar is en uit Hon na die wereld vloei. Dit het by die

ooederbe.lofte begin (moederbeloftc, omdat di t die moeder van alle beloi'tes -isi die eerste) in Gen.

3:15.

Vandaar loop dit oor die sondvloed hee.n na die roeping van Abraham ui t Ur van die

Cna1-de~rs en sy afsondering in Kana:Mn.. La.ngs omwe~ lei G.od sy volk

deur Egi.pte1 oor Sinai na Sion, waar die tempe.ldiens en .die

koningskap •n p:ro:fesie en aanvB.J.-:l.klik.e vervulling was van die ewige Vrede·ryk wat Go.d oo.r Golgota heen opr.ig en beve:s·t.ig .en wat ·sal kulmineer in '!l nuwe aa:rde onde:r '!l nuwo heme.l waarop geregt:ighei.d

sal woon .•

Alles wat v66r ChristU:s gebeur het, wys hee:n na .Hom; en all.e:s wa:t na Hom gebe~, wys ·terug na Christus.. Hy ;i·s dio .midd.e.l:pun:t die aanvang en die e.inqpunt ·van alle dinge. :In die ge .. skie.deni:s van Israel ·t:ree sy ge.st·alte aJ:tyd d-qi.de:like:r .na vore (vgT,. tv. wa:t Jeaaja in hf.

50-55

a.. g.. die .Kneg van die Here pro·feteer ) .• Mal eagi , die .laas t e van die ·p ro.f e-t e wys ve:raJ. in hf. _..

.3

.en A ·na

di.e komende Chr.istus.. As Christus in die volhe:id van di.e tyd kom en sy work volbring het, gotuig die apostels van Hom en vvys op sy wederkomf:t. Die hele bosondere openbar.ing verkondig die Ch'ris·tus van God Hy is die sentral.e .figuur .in Wie ons al die r¥kdom ·van God se genade l.eer ken en deelagt::Lg wo.rd .•

,D.i.e b.e.s:onde.r.e openbar.i.ng en di.e H .•. S.kr.i.f. On.s .. ken d~Le :besG;nde:re openl:rax.ir:tg vm:1:dag net uit die Skri:f. Die bes.onde:re o-pe.nbar.±ng en d:i.e Skr.i"f i;s nie gelyk.e groot:herde nie. D.i·t is ·twee konsentrie,se s.irke.ls.. Die .openbar.ing .is .~ as die o-p·t~ekem'ng in di:e H •. Skr.if .• Soms het ee:ue ve:T.loop v.oorda:t die gegewe openbari;ng

neerg·e-skrywe ·is soo.s ons dit vandag in die Skri.f besi t. Vgl. art. 3 N .G.B.: God het .~ sy openbaring gegee en dit daa:rna laat opteken, laat teboek stel. Dit was noodsaaklik dat die open-bari.ng in Skri.f vasgeTe noes word om di t teen vervals.ing te bewaar, duursaam te maak en oral ·te verspre:i.

D.it is seker dat ~.openbaring wat God gegee het, nie in skrif bewaar gebly het nie. Die profeto het bv. meer geprofe"tee:r as wat in hulle profetiese boeke in die Bybe·l staand · Ons lees bv. van Saloma dat hy 3~000 sprouke on 1,005 liedere gemaak het. Daarvan is maar n klein gedeolte in die Bybel opgeteken. So oak het Christus veol rneer gese en gedoen as wat in die evange-lies beskrywe is (Joh. 21.:25). Wat neorges,krywe is, is die kern wat vir alle tye nodig is.. Ons glo dat die esse-nsiel.e in

die Skrif opgeteken is; ons besi t dus •n vo'lledigc en afge:ronde bee.ld van die .inhoud van God se besonde:re openbar.ing in die .Skri:f. 'D.ie skrywers was .nie al tyd dieselfde pe.rsone wat di.d open baring

ontva.ng het nie. God he·t Hom bv. aan Ad£Un, Noag, Abra.'llam e .• a. geopenbaar, maar hulle het di t niG in skrif vasgele as J'ybe.J:-skrywers nie. Al die skrywe.rs wo.s .nie pro fete en npostel.s nie en al die profete en a.po.stels het oak nio geskrywe nie. ·B.a:e Ec.ilile Gees he"t g;;:wa.o.rborg dut w~t .in Skri.f vasgele moe-s word, sou plo.asvind~ .Do.ur .is openba.ringsorgo.ne wat openbc;ring ontva.ng, di t uitcespreek en geskrywe he·t. Do:nr i:s pers.o.ne wat gGroep was om die openb~inG ui t te sp.reek, sons was onder e:eroepe om di:"t i.n skri.f vc.s te

le.

Lukas het, teneinde dit te .kon doen, vo.o:raf nc:gevors ( Luk. 1: 3 ) •

Alle.s in God s:e Wooxd i.s ges:krywe om ons die v:erlossing in

Christus te le.e.r ken.. Vgl. Joh. 20:31.. :In en deur die Bybel word Chris·tus ann ons beke.nd gerao.o.k; die Bybel bevo:t nie net God se oponbar.ing .nie, maar d:i·t 1.§. sy openbo.ring o.an ons •

. Die ve·rsoeninc;swerk leer ons nerens nnders as in die Bybel k.en nie.. Joh .• 5:.39; l Pet.r. 1.:.10,11~ Openb. 'l9;:l0. 'In di.e By:bel word niks verho.al wat nie in di.e grand van die sank met Chris·-·tu:s en ai.e kous van sy koninkryk in verbana stac.n nie.. D.inge

wa:t :in die pro:fo:....'"le geskiedenis van be'lang gea;g wo·rd1 soo.s bv. di.e opkons van die G~ieks·e kvltuur o'f ··die Romeinse ·imperium

.

bring die Beiligc Gee:s slegs binne d'ie gesigsveld vir so ver dit Christus en die .kons van sy koninkryk in die valle openbu-ringslig help plans.

Die inspi.rasie van die Hei1iP:8 Skri.f.

A •. D.R. Poloon beklc;mtoon in Ret Dormw .. der Kerk, p ... 92 .e..v.

vier hoofpunte:

(1) Die fei te1ikhoid van die L11.spiro.sie.

Die Hei1igo Skrif getuig duidc;1ik von sy godde1ike karokter, dit dien hom non as deur die Heilige Gees onfeilbao.r ince-e;ee. God het nie a11een self vers·kyn nie, maar Hy h.et ook die h.e.ilige p.rofete en apostols lao:t spreek en Hy hot sy open baring deur die wonder vorseE:n.. In drome, engeleve·r-. skyninee 1 ge sigt

e,

go ddelike ao.nspreking, ingewinge vo:n

die Hei1ige Gees, en einde.lik dour die sending vcm die

Seun in die wareld (Hebr. 1:1). Die Openbaring volgens die Skr.if is •n hi.storiese proses~ n. orgo:niose siste.eiJ., •n voort-du:rendc: godde1ike oksie to·t breking van die mag von .die sonde, tot stigting van sy ryk, tot he.rstel van dio kosrao:s,.

In die teofet.nie (verskyning von God) ste.1 God Ho~self weer as di.o enige en waarn.gtige God teen.oo·r die nfgode von die mens se eie versie:r.ine; in dio p:ro·fes.ie plaas Hy .sy g.e·-dagte o.s die wnnrheid teenoor die l.ouen von sntlm on .in die wonder betoon Hy sy goddeli·ke krug ·teenoo.r o.llo werke van die ont;o.rogtigheid. (H. Bnvinck).

Deurs1aggewend is die eetuienis van Jesus Christus, in Wie so mond dau.r geen bec:tro.::; gev.ind .i.s nie,. Hy het we.1 net die Ou Testament besi t, lllao.r die volledig.e aonvac:r-dinG do.arvon o.s die onfeilbo.re Woord ·van God s.1ui t die er-kenning de·ur ons van die Nuwo .Testanent in. Jesus Chris·-tus gaan steeds von di~ gec1agte ui t da:t die hUllao.1 ge-skrifte, uit vele eeue on van verski11ende skrywers o.f'-konstic, wat die Ou Testur.1ent vorm, een gehee.1 is en een sentrO:le t;;C'tuienis bevat.. Hy sp.reek .neerr.1ale van"die Skri:f"

(Joh. 10:31; Nic.tth. 21:42), s.itee.r di·t me·t die gesn:ghobben-do forrnule 11_{daar sto.a.n geskrywo" (:lV!:c.tth. 4:4), skrywG dit}

aan God as eorste Outeur toe (Matth. 15:4; Markus 12:26), en verklaar dat dit c6n sontrale boodskap bevat (Joh. 5:39? Luk. 24:25). Hy ken nan die Skrif Goddo.1ike gesnc toe. Die Skrif.kon nie c;;;breek word nie (Job. 10:35). Hooel on acrde snl verby gann, eerder as dnt 8en ti·te.1

van die wet sal verval (Luk. 16:17). Hy het gakom on alles te vervul (Mntth. 5:.17). Alles wnt in die Ou Testru:J.ent stnan, moet tot in C..iG kleinste besondG:dwid vervul worc1 (Luk. 22:27). Dnar is by Chris.tus geen sprako van kritiek nie. Daar is {:See.n toke.n van •n skei-dinc tussen historiese en relicieus--etiese wanrhedc: by Hc:nn ni.e. H.y haal t.alle historiese figure on gebeurtenisse met gesae aru1.. Hy S[pree.k vc...11. die skepp.ing van die mens

(Matth •. 1.9:,4,5), van die moord o·p Abe.l (Ma:tt'h. 22:25)~ van· die sondvloed (Matth. 24:37-39), die vervvoesting van Sod.om en Gor.1o rrn (Mn tth. ll: 2

3 ;

Luk. 17 : 2g-

33) ,

die branclende bir'aambos (Luk. 20:37) ons. Hy erken dit alle.s as volstrek ge.loo.fwanrdig. Hy nnnvnar prinsip.ieol en fei telik die skrif as die onfei.lbc.re ge.so.ghobbende Woord vo...11. God. Ons :::.onvnc.r dnnkbnar die npostoliese be.ligting van die wonder

vc.n die Skrif do..t di

t

a:aur die inspirasie vc.n d:ie Heilige Gees ontsto.cm het ( 2 Tin. 3:.16; 2 Pet.r. 1 :19-21L mnar clie fe.i t self s·tann vir ons n .• e;. v. Christus se ge·tuien:is onvvrikbaar vns •

D.IE T.EOPNEUST IE VAN D.IE HEIL.I GE SKRIF.

In "Het Prob1eem der Schriftkritiek" wy Berkouwer •n he1e hoofstuk aan "het isolemen~ der Gereformeerde Schriftbeschouwing" (p.296-384). Hy waarsku, "dat random die be1Ydenis der Hei1ige Schrift steeds waer gevaren r:f.zen, waardoor het iso.1ement dre.igt te worden doorbroken en een synthese met het Schrift-kritisch den-k.en onverznY"delYk wordt" (p .• 383). Hierdie i.so1ement - aldus Be·rko.uwe.r - wo.rd meermal.e geteken "als een zich i.s:o1e.e.ren van den s·troom der wetensc:hap of als een amp.st voor he't 'waagstu.k' des ge1oo·fs, als een zich meester maken van he·t Woo.rd Gods of -nag sch.erper · - als het raf.finemen:t

van

·he·t zichze.lf' vei1ig -ste11en tegenover het actueele Woord d-es Heere:n". Wie die i.so-1ement so besien ·- so gaan Berkouwe.r voort - ge.e sl.egs 'Il

kari-katuur daarvan. D.i t gaan hi er immers om n .helyi:1e.nis, wat al1een d:an "waar1yk ge1oofs'be.1Y.den:is is, als ze wordt aanvaard en uit-gesproken in de geloovige onderwe.rp.ing aan het g.e:zag van he·t Woord des 'Hee·ren" (p. 383, 384).

Berkouwer se waarskuwing van .1929 is vandag nodiger as ooi·t. 'Drs .• R.A..·L .• van der 'Linden, n Geref. p:red:ikru-rt 1 skrywe bv • . i·n Vragen random Gen.e.sis en de Natuurwe·t.ensc.he-ppen (p. 49): '''WY zul1en, .naar he·t my toes:ch:;Ynt, niet mogen nalaten te .zoeken naar een Schriftuur1Yke Schr.i.f·tkrit.iekn.

Die Skrifbeskouing, waarvan die opvatt.ing a.g. die Teopneustie. die k.e.rn ui·tmaak, staan in die brandpunt van bel.angs·t:ei1ing .• . Die l.o:cus clas·sic.:us is 2 T.im.. 3 tl.6. Pro:f. Schrenk se (.Ki t·t·el

s.e Tl:te.o.l.ogi.s.c.h.e.s W..o·rt:e.rhuc.h z:um .Neuen T.e.stalllent ).: "am umf'as-sendst-en ist die ei.gentlid:h leh:rha:f·te Fo·rmulierung der

In-spiration zum Ausdruck gebracht .in 2 T±m.. 3: 16'" •••••

Sc.he e hen skrywe in sy Handb:uc.h d.e.r 'Ka:t.o.li.s.c:h.e:n .D.o.gma:t.ik: "De·r Ausdru.ck ·theopneustos eJ.s At·tri but von Buchern .ko.mmt mi·.r .hier vor: •••••• Be.langrik is p:ro:f. St.av.f:fe:r se opmerking .in Kitt-el

se Worterbuch dat theop~eustos in NGuen Testament auf die graphe (2 Tim~ 3:16) bezogen" is.

H. Bavinck( Ge:ref. Dogm .• I, p. 394/395) skrywe: nGewoonlyk wordt in he·t woo:rd ·theopneustie of insp·i.ratie saamgevat wat de Schri·ft aangaande zichze.lven lee.rt. Het wonrd ·theopneus·tos dat in de

Schri.f·t alleen in 2 Tim. 3:16 voorkomt ,. kan beide actief en passief worden opgevat en dus de bete:ekeni.s bebben van:: God

ademend, als: door God geademd. Maar de la;a-tste beteekenis verdient, ofschoon Cremer in zYn Wo·rterbuc.h het tegendeel be-weert1 ongetwyfeld de voorkeur". Hieruit blyk dat die graphe, die Skrif self voorwe.rp van die beademing deur God is. 2 Tim. J:l6 word in die nuwe Nederlandse vert.aling so weergegee:

"Elke van God ingegeven Schri.ft;plat:s i:s oo.k .nutt.ig om te ond,e.r-r.ichten".

Die woord t.e;opR,e.:ust.ie ( aldus Ott.o Wehe:r., Grundlagen aer ·no.g-matik, I, p. 25\6) ve.rdi.en vo·orkeur liDo ins.!];).iras.ie. Lg,. t,erm .het o.ok •n bre-e:r be·tekenis. .In sy algemen..e genade ins_p.ireer

die Gee:s van God mense soos ·Basalee1 en G.holi.ab tot kunswecr~e,

CEx.

3'1;: 2·-6; 36 :.l en .2). ·ni.e t:eqpne-u.:sti,e is 'n gans besende:re

we,r.k van die He.ilige Gees - die p.ro.duk .is oo.k :iet.s uni.ek-s, ·t·e·-we·t-e sy Woo:ra .•

'God bedi-en Hom .bier by van mense. :Hy .he·t .h:Ull.e op besonde.re wy$e begiftig, voorbere·i en geroe·p; ·a;s· o:rgane .het .h:ull.e onae.r .die drywing van c1ie Hei.lig·e Gee.s verkeer. 'Die Here he·t bulle me:e.rmale bevee.l om t.e skrywe, ens .•

Ons noem ne·t die be'langrikste opvat·t.inge i.v.m. di.e te.opneus-t.i.e· ( Vi:r •n nadere uite.ens.e-t.t.ing van di.e 'bes·inning hieroor sian o. a. H. E.avinck, G. ere f • Do gn... I., p • 3 7,2 e . .-v, •. , §:9·8 e • v .• ; 'Ka:rl .Ba:rt.h , Kirchliche Docgma:tik I, TI., p. 573 e.v.; .Otto Webe,r, Grtmdl.ag:en

de·r .D·ogma:tik I, ·p.. 253 e. v.).

1.. D.i.e m.eog.ani.e.s.e opva:tt:ing: di.e aanleg en vo:rming van die op.enbar.ing;so.rgane word heel temal mi.s:IDen s.a·dat .h:ull.e

q;y

di.e teopneus·t:ie geen ande.r fu.nksie he·t as

ai.e

van wi.llo.se en se'lfs bmv:u:a·telo.se mi.dd·cl.e nie.. 'D.ie naGirult: wo·ra eensy·aig gele op die nuvve, die bonatuurlike element .in. die .insp:i--rasie en die aansluiting daarvan by die oue en voorhandene oo·r die· hoo.f sien.. Die Bybe.lskrywers word dan van bulle eie persoonlikho.id losgemaak en ui t hulle tydsomstandi_g-he.de gelig. Hulle is~ volgens hierdie teo:rie, lNillo.se

ins-trum·~nte in die ha...'"ld van die Gees (H.. Bav:±nck, I, p. 401). Skrywers soos •n t.ikmasjien, ·fluit, siter.

2. Volgens die 11_{dualistiese ins·oi -rasieleer" i.s alleen die deel}

van die Skrifopenbaring vvat op die godsdiens bet.r.eY"J:dng het, onfeilbaar geteopneusteer, en moet di t assode.nig va.."'l die geografieso? historiese1 chronologiese en dergelike elemente

geskei word. Alleen die godsdienstige-sedelike wao:rhede in die Bybel is dus ge.5:nspi.reer; die ander elemente (ge·-skied.k:rmdig, ens.) i.s aan dvvaling·onderhewig •. Op hie.rdie gebiede het die Bw:m·e.l.skrywe:rs net s:ovee.l o:f net so .min as hulle tydgenot.e geweet. "Het Woo.rdi G.0ds is te

oncle.r-s.chei.d.en van de Heili,ge Sc.hri.ft" ('PI. •. Ba:v:inc.k, a .• w •. , p .• 386).

D.ie Remonst.rante huldig hierruie sta:radpunt. "Bavinck l:e die

vmg~.r 0p d.i.e g-T:os.:rtfuidwl'a1ing van hi e:r&rl.,e t:e,o:ri e ifuat nl... di.e Eybel God se Woo·ra "bev~.a:t., e:a daar.nasas allerlei mens.lik-feilbaro en miskien onj·uiste woo:rde en g-edagte.s;: "D.e s·d1e·i.di:ng ·tus·s:c:h.en :he·t geen ter .zali'gheid no'od:ig .is en he·t bykomst.ig hi.s-to.ris:che i.s onr.aogerilyk, wY'l l.ee.r en ge-schiedenis in de schri.ft geheel zyn d.oo.reengew.e-ven." Wie •n hi.s·to:rie·se gebeurteni.s so.o,s .die ops·ta:n.d:ing wank.el·-s·te.l., tas die chri.s·t·endom in sy .hartaar .en die C.hr.istus s·e.l.f in die waaragt.ighe:id -van s·y woorde a;an,.

3.. Hierdie teor.ie he·t· .±n 'Yl gro·ot mate -..;d:r die din:ami.e;se v.a:n Schleiermacher plek gemaak. Sy standpunt .is dat di.e skrywers wel ge3:nsp:i.reer was, maar .ni e hulle geskre.we woord nie. D.ie .Bybe.ls.kry"Ners het g.elee:f .in die sfee.r van -die openbaring; dit het •n heili~e:a.de invloe.ci op hulle

le-w.ens gehad. JDi.e inspi-rasie is. "1 sonrt geestelike irrs·ig

o.f int:u!.sie en versikii.1 sle§s ·in gra;a:d V<an di.e ve:rlig:t·ing van die Heil±,ge Gees waaraam. elke gelowige deel het.

Aan

die een kant bevat .die Bybe.l dus die hoogste waarhe:id.,

aan die ander kc-.mt :is di t vol dwa::lin,g.. :Hie:raie .insp:i:ras.ie is, volgens Schle.iermache.r nie e.s•S·ensie.e.l verskillend ·v:an

die ve.rligt·ing deur die H. Gees van al'le gelowiges nie ..• Hierdie leer vc.n die inspiratio pe.rsonalis bevat wel die wuarheidseloment dat dit persone is wat by die teopneustie deur die H. Gees .in diens goneem .is, maar die H. Skrif lee.r ui tdruklik dat di t die Slrrif self is wat teopneus·t is (2 ~im. 3:16).

Let nou verd.er op die bela,.""lgrike woord.e van H, Bavinc.k, a.w., I, p.352/353. In sy l~ommcntaar op 2 Pctr. lg2l

skry~~~re Calvyn: Hy (Petrus) s8 d.at hulle (die mcnse van

God) gedryf is, nie dat hulle in beswyoing geraak het nie (soos die heidene omtront hullo profete voorgegee het); maar omdat hulle nie dur£ waag hst om iets uit hulleself te verklaar .nie, en die Gees gehoorsaum gevo.lg het as hulle Leidsman wat in hulle mon.d as in sy eie heiligdom gehee.rs het. Die verbal.e teopneustie i.s heeltemal ver-enigbaar met die organiese. Die Bybe.lskrywers met hul karakter, temperament, gawes., ·talente., woo.rdkeuse1 taal en styl tervvyl wa:t hulle neerskrywe nie hulle eie woo·rd is nie, maar Woord van God.. Die bonatuurlike en n:atuurlike faktore is dus ve.rbind in •n heerlike harmonie .•

. Die "orga..11iese11 _{is die ::.<.U"'..neemlikste opva:tting. Ons} moot egte:r onthou: die werk van G.o·d laa:t hom nie in •n

mensJ~ike te.orie opv:a:ng nie. Moe·t let op di.e V1~ond.e::rlike

ve.rske.idenheid in die groat cenheid van d:ie op.enbaring-: die openbo.ringsorgane met hulls eie _persoo.nlikheid, werk:-saamheid (navorsing, .Luk. •. l,:l) ens. Die his·t·oriese ge-deel tes, die digte:rlike, die V'ryshe.i.dsleer ens .• .sprei saam die menigvuldigo dev.gdc van God ten toon. As ons wil vra waar die god.del.ike ophou en die mens.like beein, o'f omge-keerd, ko.n ens net sowel vrn wn.ar d:ie liggaam ophou en

die siel begin.

Vir afvv,ykende st·andpun:te ka..11. o. a. nageslaon word:

(a) Dr. F. W. Buytendach: Aspelcte van d:ie vorm/inhoudproblemat.iek •• (b) .F • .F. Venema: Wat .i.s een Christen nodi_g te geloven?, p.

9-18.

(Die Skrifbeskouing van die Din.lek-· tiEJSG teoloe, uns.).

Karl Barth oor die teopneustie.

Vgl. wat by oor diG begrip inspirasie skryv;e in Kirc.hliche Dog-matik, III', I,2, p. 571: "In Cl.er sog. Inspirationslehre ~ng .'C!nd geht es ja darv.m, inwiefern, d.h. au.f. Gru.,.""ld vvelc:he.r

Be-ziehung Zv1ischcn dem Heiligen Geist als dem dem I\IIenschen fUr

\

sein Wort die Ohren tmd den Mund Offnenden Got't und der Bi bel diese als menschliche Zeugn.is von se.L."ler Offenbarung als Gotte.s Wort und in diesem strengen sinn als he.ilige Schrift zu lesen, zu vers·tehen und zu e.rklaren is:tn. Di:t gaan ten s.lotte vir Barth om God se soewe:reine daad in sy openbar±ng - s.legs as nzeDt,O'D.is", as medium he.t die Bybel as menslike ge:skri.f

"Pr.ior.i-t~t vor allen anderen Sc.hriften und Ins·tanzen'1

• Wanneer di t

God qeha.ag maak Hy hierd.ie menslike v;zeugnis11 _{deur die getuienis}

sy Woo.rd (vgl. ook IC..D. I,l, bl. 112). .Barth se: Ondanks die fei t · dat die .Byhelskrywers die Hcdligo Gees ontvang he·t in hulle roeping as getcies van God se openbaring, was die profcte en apostels ook assoda.nig, ook in lT1JJ.'le amp, o.ok in hUllo ftmks.ie as getuies, ook tervvyl hull.e die handeling van "Niederschri·ft" ·volbring het van htille g.etuienis., ·nsUndi.ge und in ihre.m

ge·-sprochenen und geschriebenen Wort irrtums.f~hige und tats~chl.ich

irrende llilenschen wi.e wir allen. Gavolglik staan daar aanveg-· bare dinge in dio By bel.. Daar is urrrtumsftthigke·i tn oo.k wat ·sy . "rel.igil:Ssen'1 _eri 11_{theolog.ischen Gehal t} 11 _{betref. .Di t is}

'!1 "·fehl-baren und fehlonden JYienschenwortu. To.g het die p.rof.ete en ap.os-tels hiermee 11_{Gottes Wo.rt gGredotn. .Dit kan alleen God se Woord}

word in God se aktuele gabruik dam'"'van om daarna weer terug te val in die doodgewone statu,s van •n g:ewone mensl.ike ge.skrif .• 'Die Bybel is dus nooit •n nnatumH as Woord van God nie, maar Q.i t

kan te.lkens •n 11_{Dandum" word .•}

Ons stem op die pun-t saam dat .die He.il.ige Skri·f ·n.ooit sond8.r die Gees waarl.ik ontvnng en gelee.s ka.n v1rorcl nie, maar wat :Barth ui t die oog verloor is dat dit Gees en Woord is wat hier werksaam is. Die; Gees "cum verbo11

• Volgens H. Bavinck is 11de kracht,

die het Woo.rd ui toefent, daarin gelegen ••••• dat het dank z;) de porma."lente theopneustie het Woord Gods .is en al tyd blyf't •••.• De .H..Schrift is nie·t slech'ts ecrunac:Q van God ing.egeven1 maar word

· voortdu.rend als zoodanig onde.rhouden door zy:ne almachtige en alom-tegenwoordig kracht ••••• Het is eon woord dat voortdtrrend van Gods mend uitgaat, in Chri.stus tot ons komt, en door den Geest van Christus in ons hart of geweten betuigd wordt".

Barth erken nie dat die Skrif self volgens 2 Tim. 3:16 voorwerp van teopneustie .is niG. Di t is die Achilleshie.l van sy hele be-skouing.. Ons se:· die ges~rewe woord is se.lf geteo-pneustee.r. Di.e ge·tui.enis van die He·ilige Gee.s is noodsaakl.ik ( tes·t.imonium s:p:i:.ri tus Sancti spec.iale internum) in die ha:rt·e van .hoarders en lese.rs, maar dit i.s nie deel van d:ie ·t·eopneustie nie. Inspi-rasae en illuminas·ie moet nie verwar wo:rd ni.e.. .Die inspi:ras:ie was deel van .seke.re pe.rsone ( openbarings.organe) 1 illuminas.ie van

alle gelow:iges •.

Barth het di t teen di.e "'Insp.irierthei tn van d:ie Skr±f, die ob-j ektive.ring van die· Woord. Sodanige ge!nsp.ireerdheid _kom., vo.lgens hom, ne.er o,p die .daars·tell.ing va..'l'l !n stat:iese gegewenhe.id, te:rveyl· hy n dinamiese i:ns:p:iras.ie vooTop wil stel ( vgl. ~K •. D .• :I., 2.1 p .•

'574·-575).

Ons se di.e Woord i.s .inderda:ad .dinamios - die organies - verbaal (grafies) geteopneusteerde Woo.rd. Met die gepaarcgaande werking

v:a.n die H. Gees; VY.ie se Ske.pp.±ng en inst.rumGnt die Woord is 1

work dit kragdadigl.ik (vgl. Paulus oor d:ie we·rkend8 Woord, 1 'The.ss. 2·:.13). Vgl. CalVy.n, Inst. 2.,10,7: "Ek be.sk:ou dit as n uitgeme.a.k·-te saak dat in d:ie Wo·ord van God s·o •n kragt.ige we.rking van d:ie lewe i.s, dat d·i t die siele van .dio wat God di.e dee.l.genootskap daar-aan waa:rdig ag, lowend maak".

Die Skri.f moe·t ges.ien wo.rd as •n ·wondergehee.l wat deur die werking van die Heilige Gees tot stand g.ek.om het. "He.il.ige en Go-ddel.i~e

geskrifte" (Art,. 3, N. G.B.).. 17_{Dat de Bybe:l Gods Wo.o:rd :is, ·is} oen daad, on act van God11 _{(Van Nif·trik : IG..eine Dogmat:iek,}

p. 303). Di t is goddelike genademiddel.. Cal vyn skryvve dat die Skrif •n n eie maj este.i t 11 _{het en dat ons · deur die getuienis van} die Hcil.ige Gees "bokant die· mens like oo.rdeel ui t sekerdor as seker vasstel (asof ons

daar

die Godheid van God Sel.f aanskou) dat dit deur die diens van mense, van God se eie mond self na ons gekom het (.Inst. 1,7,5 en 3:20.?14) •