Onderzoeksvraag
Vanwege de vatbaarheid van verschillende voedsel gewassen voor Arabismozaïekvirus (ArMV) zijn er strenge exporteisen voor dit virus. ArMV heeft een zeer brede waardplantenreeks (Tabel 1). In bloembollen en onkruid komt ArMV meestal symptoomloos voor.
Tabel 1: selectie van waardplanten voor ArMV. In totaal zijn er meer dan 120 waardplanten. Bloembolgewassen Gladiool Krokus Lelie Narcis Tulp Zantedeschia
Vaste planten Aconitum Agapanthus Astilbe Campânula Convallaria Geranium Hosta Iris Voedselgewassen Aardappel Asperge Boonsoorten Koolsoorten Koolzaad Suikerbiet
onkruid veel soorten waaronder:
Herderstasje Vogelmuur
Verspreiding van ArMV
De verspreiding van ArMV is schematisch weergegeven in Figuur 1. Verspreiding van ArMV van plant tot plant vindt plaats via de nematode Xiphinema diversicaudatum (X.d.) (1). Dit vrijlevende aaltje komt op sommige plekken in Nederland voor en veroorzaakt verder geen schade aan het gewas. Wanneer ArMVgeïnfecteerde bolgewassen worden geteeld, vindt in aanwezigheid van X.d. verspreiding van ArMV plaats (2). Vanwege de grote waardplantenreeks, kan ArMV ook door X.d. worden overgebracht naar onkruid (3). Bij aantal onkruiden is verspreiding via zaad mogelijk (4).
Figuur 1: schematisch overzicht van de verspreiding van ArMV door Xiphinema diversicaudatum bij bloembolgewassen en onkruid.
Maatregelen
a. Selectie van percelen: bij afwezigheid van de vector
X.d. zal er geen verspreiding van ArMV kunnen plaatsvinden. Controleer daarom het perceel op aanwezigheid van de vector (L/X fractie bij nematoden onderzoek).
Wanneer X.d. in de grond aanwezig is, dan is het belangrijk te realiseren dat:
X.d. zich tientallen centimeters per jaar verspreidt. Wanneer X.d. zich op ArMVgeïnfecteerde planten
voedt, ArMV tot anderhalf jaar in de nematode aanwezig kan zijn en X.d. het virus gedurende deze periode kan overdragen naar gezonde waardplanten. X.d. vooralsnog alleen met chemische ontsmetting
bestreden kan worden.
b. Virusvrij uitgangsmateriaal: De BKD heeft betrouwbare toetsten voor het selecteren van virusvrije partijen. c. Onkruid #1: Diverse onkruiden zijn waardplant voor
ArMV. Het virus is aangetoond in herderstasje en vogelmuur op ArMVbesmette percelen. ArMVbesmet onkruid functioneert op deze percelen waarschijnlijk als virusreservoir tijdens de teelt, maar ook tussen teelten. Een strenge onkruidbeheersing is daarom belangrijk bij het voorkomen van ArMVbesmette percelen.
d. Onkruid #2: Bij herderstasje verspreidt ArMV ook via het zaad. Op deze manier kan een ArMVinfectie binnen maanden over grote afstand verspreiden. Een strenge onkruidbeheersing is daarom belangrijk bij het voorkomen van ArMVbesmette percelen.
Zelf doen!
PPOBBF en BKD beschikken over betrouwbare virustoetsen (ELISA en PCR).
Agdia Biofords verkoopt Flashkits: snelle detectiekits voor bijv. ArMV: gebruiksvriendelijk, even gevoelig als ELISA, binnen 510 minuten resultaat, €5/stuk.
Controleer zelf eens het onkruid op ArMV… Er is pas echt risico wanneer er ArMVbesmet onkruid staat!
Arabis
mozaïkvirus:
Risico’s uit grond en onkruid
Maarten de Kock, Robert Dees, Miriam Lemmers, Wendy Martin
email: maarten.dekock@wur.nl
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Prof. van Slogterenweg 2
Postbus 85, 2160 AB Lisse Tel.: 0252 46 21 48 Fax: 0252 46 21 00 Email: infobollen.ppo@wur.nl Internet: www.ppo.wur.nl
