Braille_Biologie_VMBO_GLTL_2012_Aanpassingen

(1)

AANPASSINGEN EXAMENS 2012 TIJDVAK 1

VMBO-GL en TL BIOLOGIE

Algemene opmerking: alle afbeeldingen vervallen.

EXAMENOPGAVEN titelblad

 tekst aangepast (Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage.): Bij dit examen hoort een bijlage.

bladzijde 2: geen aanpassingen bladzijde 3

 vraag 4: tekst aangepast

Bij de helft van de mensen met PCD komt een verkeerde ligging van organen in borsten buikholte voor. Organen die normaal links liggen, bevinden zich dan rechts en omgekeerd. Dit noemt men een 'gespiegelde' ligging van de organen.

Welk orgaan ligt linksonder het middenrif bij mensen met PCD? (Kies uit: A B C D) A linkerlong B rechterlong C maag D lever bladzijde 4

 vraag 5: tekst aangepast (schema op uitwerkbijlage toegevoegd)

Het Markermeer is een ondiepe zoetwaterplas die deel uitmaakt van het IJsselmeer. Van het voedsel in het meer leven honderdduizenden vogels.

Er zijn verschillende manieren waarop vogels voedsel uit het water opnemen. Drie van zulke manieren worden hieronder genoemd.

Uit de vorm van de snavel kan afgeleid worden op welke manier elke vogel voedsel opneemt. Manier van voedsel opnemen:

1 kleine organismen uit het water zeven 2 duiken en vissen vangen

3 kleine diertjes oppikken uit de bodem van ondiep water

(2)

Q: De snavel van de aalscholver is lang en voorzien van een haakvormige punt. R: De grutto's hebben een beweegbaar puntje aan een lange snavel.

S: De slobeend heeft een opvallende grote spatelvormige snavel.

--> Op welke manier neemt elke vogel zijn voedsel op? Vul hieronder de letters Q, R en S op de juiste plaats in.

1 ... 2 ... 3 ... bladzijde 5

 vraag 8 aangepast

Ontstekingen worden veroorzaakt door bacteriën. Door een uitstrijkje van de ontsteking onder de microscoop te leggen, kan een laborant zien of het om een ontsteking gaat.

--> Geef minimaal twee kenmerken van een bacteriecel waaraan de laborant kan zien dat het om een ontsteking gaat.

correctievoorschrift vraag 8 aangepast (maximaal 2 punten) voor elk juist antwoord 1 punt, maximaal 2 punten

- celwand - geen celkern

- geen bladgroenkorrels bladzijde 6

 vraag 13: tekst aangepast (uitspraken op uitwerkbijlage toegevoegd)

Iemand die van hepatitis A genezen is, heeft actieve immuniteit opgebouwd tegen de ziekte. Over actieve immuniteit staan hieronder twee uitspraken.

--> Geef bij elke uitspraak aan of deze juist of onjuist is.

uitspraak 1: Actieve immuniteit kan alleen opgebouwd worden tegen een ziekte die wordt veroorzaakt door een virus.

uitspraak 2: Bij iemand die actief immuun is, worden na een volgende infectie met dezelfde ziekteverwekker eerder antistoffen gemaakt en in een grotere hoeveelheid.

bladzijde 7

Een witkruingors heeft een korte kegelvormige snavel. Zijn snavel is aangepast aan het voedsel dat de vogel eet.

Welk voedsel eet een gors? (Kies uit: A B C D)

A insecten B zaden C wormen D muizen

correctievoorschrift vraag 15 aangepast (maximaal 1 punt) 1 pt B

(3)

 vraag 18: verwijzing naar afbeelding vervalt bladzijde 9

Het gen dat hemofilie veroorzaakt, bevindt zich op het X-chromosoom. Dit is een

geslachtschromosoom. Geslachtschromosomen komen altijd in paren voor. De man heeft hemofilie.

--> Hoe heet het andere geslachtschromosoom?

correctievoorschrift vraag 21 aangepast (maximaal 1 punt) 1 pt Y-chromosoom

bladzijde 10

Welk orgaan zorgt voor het tijdelijk opslaan van zaadcellen? En welk orgaan maakt hulpstoffen die aan de zaadcellen worden toegevoegd?

correctievoorschrift vraag 23 aangepast (maximaal 2 punten) 1 pt bijballen

1 pt prostaat of zaadblaasjes bladzijde 11

Onder invloed van hormonen die door de hypofyse worden gemaakt, worden in een ander orgaan geslachtshormonen geproduceerd.

Welk orgaan maakt geslachtshormonen? (Kies uit: A B C D) A eierstokken B alvleesklier C bijnieren D schildklier bladzijde 12  vraag 26 aangepast

Bij welke gewervelde diergroep kom je organen zoals borsten tegen? (Kies uit: A B C D) A reptielen B vogels C zoogdieren D amfibieën bladzijde 13

(4)

Waar wordt borstvoeding gemaakt? (Kies uit: A B C)

A Van de melk die moeder drinkt. B Van stoffen uit haar bloed.

C Van alles wat de moeder zelf drinkt.

correctievoorschrift vraag 28 aangepast (maximaal 2 punten) 2 pt B

 vraag 29: tekst aangepast (Uit het diagram blijkt dat ...) Uit een diagram blijkt dat ...

bladzijde 14: geen aanpassingen bladzijde 15

 tekst boven afbeelding: verwijzing naar afbeelding vervalt

 vraag 32: tekst vervalt (In de afbeelding is een bypass aangegeven.) bladzijde 16

 vraag 34: verwijzing naar tabel vervalt (tabel = lijst)  tekst en tabel onder vraag 34 vervallen

bladzijde 17

Uit de resultaten blijkt dat de onderzochte eenden geen baltsgedrag vertonen tijdens het onderzoek.

--> Geef hiervoor een verklaring.

correctievoorschrift vraag 35 aangepast (maximaal 2 punten) 2 pt de (adequate) prikkel ontbreekt of

er zijn geen mannetjeseenden aanwezig  vraag 36 aangepast

Jonge eendjes zijn nestvlieders. Dit betekent dat zij, als zij uit het ei zijn gekomen, onmiddellijk kunnen lopen. Zij lopen onmiddellijk achter het grootste bewegende ding aan.

Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de jonge eendjes? (Kies uit: A B C D)

A honger en dorst B licht van de zon

C het zien van de moedereend D de andere lopende jonge eendjes

correctievoorschrift vraag 36 aangepast (maximaal 2 punten) 2 pt C

bladzijde 18

(5)

Er staan hieronder twee uitspraken over de glastuinbouw. --> Geef bij elke uitspraak aan of deze juist of onjuist is.

uitspraak 1: Door het gebruik van kassen kunnen gewassen uit andere delen van de wereld in Nederland geteeld worden.

uitspraak 2: In de glastuinbouw kunnen gewassen ook in andere seizoenen groeien dan het geval is buiten de kassen.

In informatie 3 is de bloem van een komkommerplant beschreven. --> Hoe heet het deel waaruit de komkommer groeit?

bladzijde 19

Een stukje weefsel uit een paprika wordt goed bekeken. Welk deel zal van kleur veranderen als de paprika rijp wordt?

(Kies uit: A B C D) A celmembraan B vacuole C celkern D bladgroenkorrels bladzijde 20  vraag 47 aangepast

In informatie 3 staat dat een oppervlakte van 4200 hectare landbouwgrond wordt gebruikt voor groenteteelt in kassen. In de tabel staan gegevens over de verdeling van verschillende

groentesoorten over deze oppervlakte.

--> Hoeveel procent van de groenteteelt wordt niet gebruikt voor komkommer, paprika en tomaat?

correctievoorschrift vraag 47 aangepast (maximaal 3 punten) 3 pt 29%

BIJLAGE bladzijde 2

 informatie 1: verwijzing naar afbeelding vervalt bladzijde 3

 informatie 3.1: tekst vervalt (In de afbeelding ... komkommer zich ontwikkelt.)

bladzijde 4

 informatie 3.3: verwijzing naar afbeelding vervalt bladzijde 5: geen aanpassingen

(6)

UITWERKBIJLAGE  uitwerkbijlage vervalt