2o8
s &.o 4 2ooo
HOOFDEN
&
ZINNEN
INHOUD
Poliskorting voor de rijken Hoe kunstmatig is Europa?
Poliskorting
voor
de rijken
De verboden vrucht
van de
iriformatie-maatschappij
Het gaat de welgestelden goed. Parlementariers, senatoren, dedi-recteur van de Wiardi
Beckman-stichting en aldie andere goed
ver-dienende notabelen hebben een steeds hogere levensverwachting. Mede namens Lena I &. General van
harte gefeliciteerd.
Legal & General doet namelijk in verzekeringen, en hoe minder de schade, des te liever het is. Zo
oak bij levensverzekeringen, het belangrijkste product van Legal & General. De afgelopen jaren bleek dat voor de verzekeraar, zoals dat heet, een interessante business
-de winsten waren aanzienlijk hoger dan verwacht. De reden was snel gevonden: Legal & General richt zich met name op de hoven-kant van de markt, en in de risico
-tabellen werd geen rekening ge-houden met het feit dat wij, daar-boven, tot de betere risico's
beho-ren. Althans, de verzekeraar
be-weert zo nalef geweest te zijn.
Hoe dan ook, de premies voor welgestelden gaan dit jaar
aanzien-lijk omlaag. Naast de factoren
ge-slacht, leeftijd en gezondheid
wordt vanaf nu de premie oak be-paald door het inkomen ofhet
ver-mogen. Wie jaarlijks meer dan een
ton vangt, of een half miljoen bezit, en in de gelukkige situatie verkeert van het sterke geslacht te
zijn, ziet zijn premie bijna
halve-ren (voor vrouwen geldt de te-leurstellende boodschap dat een verschil in welstand voor de
sterf-tekans minder uitmaakt, vandaar).
Poliskorting voor de rijken. Wie had het laatst over de
wonder-baarlijke terugkeer van de
solida-riteit? Het wordt tijd voor een
kennismaking met de nieuwe
eco-nomie. Oat is de wereld, waar in-formatie een steeds grotere rol
speelt. Niet aileen in het mobiele bellen ofhet surfen over internet, maar vooral ook in het
individuali-seren van de klant. Amazon
ver-koopt boeken en heeft na een paar aankopen een beeld van de smaak van de betreffende consument.
Vervolgens worden individuele aanbiedingen gedaan. Albert Heijn wil hetzelfde via de bonus-kaart bereiken. De stap van Legal & General is maar een klein
on-derdeel van deze ontwikkelingen.
Maar wel een veelbetekenend on-derdeel, want het raakt de grond-vesten van de politiek: het uitsme
-ren van risico's en het opvangen
van leed van anderen.
Voor het uitsmeren van risico's is een breed draagvlak nodig, met
een flinke partie onzekerheid.
Naarmate de
informatiemaat-schappij voortschrijdt wordt het
voor verzekeraars beter mogelijk persoonlijke risicoprofielen te be-palen. Toon mij uw bonuskaart, en
ik vertel u wie u bent. U koopt
weinig tandpasta? Dan gaan we het
eens over uw tandverzekering hebben. U bent een
grootverbrui-ker van patat? Een kleine ophoging
van de ziektekostenverzekering is het gevolg. Terzijde, ik herinner me nag uit mijn Londense tijd dat de toenmalige staatssecretaris Ed-wina Currie de
gezondheidspro-blemen in Noord-Engeland aan de
fish-and-chips arbeiderscultuur
weet. Labour was woest, want de
natuur-I. l. l-n )- 1-)l le t, i - r-1r Lk t. le rt s -;al n-n. n- d- e-en /s .et d. it-let ijk •e-en •pt 1et ng ui-ng ~ is 1er :lat :d- ro-de IUT de ur-s &...o 4 2ooo
H
O
OFDEN
&
ZINNEN
lijk de Tories die de National Health
Service afbraken. Maar Currie had
natuurlijk gewoon gelijk. Wat zij
niet kon bevroeden was dat een
private verzekeringsmarkt, die de
Tories wel zouden wensen, in de
nieuwe economie een wankele
basis zou krijgen.
De verbrokkelinB van de sluier van onwetendheid
Want de informatiemaatschappij
is vreemd genoeg de grootste
be-dreiging voor
verzekeringsmark-ten. Nu is het nog in de marge,
waar Legal & General risico's bij
levensverzekeringen gaat
selecte-ren op basis van inkomens. Die
le-vensverzekeringen komen met
name de welgestelden ten goede,
dus deze teloorgang van de
solida-riteit valt nog wel te verdragen.
Anders wordt het, indien de
'tweede pijler' van de
oudedags-voorziening, namelijk de collec-tieve aanvullende pensioenen,
ruimte gaat maken voor de derde
pijler van aanvullende
verzekerin-gen, waar bedrijven als Legal &
General opereren. En als in die
tweede pijler meer ruimte komt
voor individuele wensen, dan
moeten we terdege rekening hou
-den met de
verzekeringsproble-men die ontstaan. Want naarmate
individuen, en ook de
verzeke-raars, beter worden in het
inschat-ten van risico's, wordt het vere-venen van die risico's moeilijker.
De behoefte aan verzekering
bestaat bij de gratie van
onzeker-heid. Ik weet niet wat mij morgen
te gebeuren staat en dek me
daarom in. Maar hoe beter ik weet
wat mijn eigen risico is, des te
minder groot de onzekerheid. Ik kan steeds beter bepalen of een verzekeringspremie bij mijn
risi-coprofiel past. Ook verzekeraars
kunnen dat steeds beter doorzien.
Zodra de ene partij de andere
nodig heeft, ziet de andere partij dat als een signaal dat je dan beter
geen zaken kan doen.
Voor linkse politici is dit een
verontrustende ontwikkeling. Een
belangrijk dee! van solidariteit is
immers gebaseerd op
risicovere-vening in verzekeringen.
De veil cifianorance, waarop bij
-voorbeeld John Rawls zijn
filoso-fie van rechtvaardigheid baseert,
versluiert steeds minder. De
risi-coverevening en herverdeling
brokkelen in de
informatiemaat-schappij af.
Er is voor de politiek echter ook
een woord van geruststelling. De
behoefte aan verzekeren verdwijnt
niet, ook al ondermijnen mensen
de voorziening daarin door te
peu-zelen aan de vrucht der kennis. Om in deze behoefte te kunnen
voorzien, moeten mensen en ver-zekeraars beschermd worden
tegen de verleiding van die kennis.
Oat is niet gemakkelijk, zoals
bij-voorbeeld al blijkt in het verbod op medische aanstellingskeuringen.
Maar voor de politiek wordt het
een steeds relevantere vraag, wat
we wel over elkaar mogen weten, en wat niet. En, in het verlengde
daarvan, is het de vraag of de
vrucht der kennis werkelijk buiten
het bereik van mensen gehouden
kan worden. De overheid moet in
de nieuwe economie sterker zijn
dan God in de hof van Eden. Geen
onaardige uitdaging, voor de
soci-aal-democratie van de toekomst.
HUGO KEUZENKAMP Hooaleraar economie en alaemeen directeur SEO Universiteit van
