IM
(IMARESKennis
Kreeft
norveg
Tessa van Rapport C0MAR
S - Institute Opdrachtge Publicatiedasdocum
t (Neph
gicus)
der Hamme 091/11ES
W
for Marine ever: atum:ment N
hrops
en en JosienWa
Resources & Min Pos 250 BO 15oorse
n Steenberggen
& Ecosystem nisterie van stbus 20401 00 EK Den H O-12.04-001 juli 2011 genning
m Studies) EL&I 1 Haag 1-020-IMARgen
ESn UR
R
IMARES is:
• een onafhankelijk, objectief en gezaghebbend instituut dat kennis levert die noodzakelijk is voor integrale duurzame bescherming, exploitatie en ruimtelijk gebruik van de zee en kustzones;
• een instituut dat de benodigde kennis levert voor een geïntegreerde duurzame bescherming, exploitatie en ruimtelijk gebruik van zee en kustzones;
• een belangrijke, proactieve speler in nationale en internationale mariene onderzoeksnetwerken (zoals ICES en EFARO).
Dit onderzoek is (mede) gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie
P.O. Box 68 P.O. Box 77 P.O. Box 57 P.O. Box 167
1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke 1780 AB Den Helder 1790 AD Den Burg Texel Phone: +31 (0)317 48 09 00 Phone: +31 (0)317 48 09 00 Phone: +31 (0)317 48 09 00 Phone: +31 (0)317 48 09 00 Fax: +31 (0)317 48 73 26 Fax: +31 (0)317 48 73 59 Fax: +31 (0)223 63 06 87 Fax: +31 (0)317 48 73 62 E-Mail: imares@wur.nl E-Mail: imares@wur.nl E-Mail: imares@wur.nl E-Mail: imares@wur.nl www.imares.wur.nl www.imares.wur.nl www.imares.wur.nl www.imares.wur.nl © 2010 IMARES Wageningen UR
IMARES is onderdeel van Stichting DLO KvK nr. 09098104,
IMARES BTW nr. NL 8113.83.696.B16
De Directie van IMARES is niet aansprakelijk voor gevolgschade, noch voor schade welke voortvloeit uit toepassingen van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van IMARES; opdrachtgever vrijwaart IMARES van aanspraken van derden in verband met deze toepassing.
Dit rapport is vervaardigd op verzoek van de opdrachtgever hierboven aangegeven en is zijn eigendom. Niets uit dit rapport mag weergegeven en/of gepubliceerd worden, gefotokopieerd of op enige andere manier gebruikt worden zonder schriftelijke toestemming van de opdrachtgever.
Rapportnummer C091/11 3 van 23
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ... 3
Samenvatting ... 4
1
Inleiding ... 5
2
Biologie, levenscyclus en verspreiding ... 5
2.1
Wetenschappelijke indeling ... 5
2.2
Voedsel & Predatoren ... 6
2.3
Verspreiding ... 6
2.4
Levenscyclus ... 7
2.5
Habitat – holletjes en bodemstructuur ... 9
2.6
Wanneer komen de Noorse Kreeften uit hun hol? ... 10
3
Visserijgegevens ... 12
3.1
Globale aanlanding ... 12
3.2
Aanlandingen in Nederland ... 12
3.3
Grootte verdeling vangst ... 15
3.4
Sex ratio vangst ... 16
3.5
Prijs ... 17
3.6
ICES ... 18
3.7
Bestandschatting ... 20
3.8
Inspanning ... 20
4
Conclusie ... 21
5
Referenties ... 22
5.1 Websites ……….. ... 22
6
Kwaliteitsborging ... 23
7
Verantwoording ... 23
Samenvatting
In dit document wordt de kennis samengevat over de Noorse kreeft (Nephrops norvegicus), in de volksmond ook wel Langoestines genoemd. Dit ‘kennisdocument’ is geschreven op verzoek van de Kenniskring Langoestine en wordt gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). De kennis voor dit document is verkregen door middel van literatuuronderzoek en analyse van gegevens uit logboeken van vissers en
bemonsteringsprogramma’s van IMARES.
Noorse kreeften komen voor in het noordoosten van de Atlantische Oceaan, in de Noordzee, de Middellandse Zee en in de Adriatische Zee. De biologie van de Noorse kreeft is
ingewikkeld. Ze maken holletjes in de modder. In die holletjes zit meestal 1 volwassen kreeft, die territoriaal gedrag vertoont om zijn hol te beschermen. De zeebodem is lang niet altijd geschikt om deze holletjes te maken; het moet uit minstens 20% slib en klei bestaan. Het hangt tevens af van de stevigheid van de bodem hoeveel holletjes er per oppervlakte zijn. Doordat niet iedere bodemtype geschikt is voor de holletjes en Noorse kreeft maar heel weinig migratie vertoont, bestaat de populatiestructuur uit meerdere bestanden, die allemaal hun eigen dynamiek hebben. Zo verschilt het per gebied of (a) de kreeften 1 of 2 keer per jaar een piek hebben in de hoeveelheid eieren die ze leggen, (b) hoe groot de kreeften worden, (c) hoe groot de dichtheid is en (d) of ze ’s nachts of overdag vooral actief zijn. Noorse kreeft is een belangrijk visserijproduct. De globale aanlandingen lagen in 2009 rond de 73000 ton. De aanlandingen in Nederland lagen in 2009 rond de 1600 ton. De meeste kreeften worden in het derde kwartaal gevangen (juli-sep). In Nederland worden de meeste kreeften aangeland in marktcategorie 2 (21-30 kreeften per kg).
Rapportnum 1 Inl Noorse belangr verzame op de N literatuu van IMA Dit docu kennisk Innovat relevant kreeften de koste 2 Bio 2.1 W Noorse gesprok ( Tabel 2 en and Linnaeu Figuur 2 Tabel 2 Officiële Latijnse Populair Engelse mmer C091/11 leiding Kreeft (Nep ijk visserijp elen van (vi oorse kreef ur onderzoe ARES geana ument is ge ring wordt g tie (EL&I). D te kennis om n. Het doel v en en verm ologie, lev Wetenschap Kreeft is d ken over La 2-1). De No ere kreefts us in 1758. 2-1 Noorse -1 Naamge e Nederlands e naam re namen naam phrops norve roduct. Er is isserij) gege ft. Om de be ek gedaan e lyseerd. schreven op gefinancierd De kenniskri m een goed van de kenn inderen van enscyclus ppelijke inde de officiële angoestines oorse kreeft soorten. V e kreeft (fot eving dse naam egicus, in d s dan ook in evens veel k eschikbare k n zijn gegev p verzoek e d door het m ing houdt zi visserijbeh niskring is h n de ecologi s en verspr eling Nederlands s en ook we t is een kre oor de we to: Oscar B Noorse K Nephrops Langoest Norway lo e volksmon n de loop de kennis verk kennis same vens uit log
n met inbre ministerie va ich bezig me heer mogelij het verhoge sche impact reiding se naam. I el eens ove eeftachtige etenschap Bos) Kreeft s norvegicus ine, scampi obster nd ook wel L er jaren doo regen over en te vatten boeken en eng van de K an Economi et het verza jk te maken n van de op t van de vis In de volks er scampi e (Tabel 2-2 is hij voor s Langoestine or onderzoe de biologie n in dit kenn bemonsteri Kenniskring sche Zaken amelen en o n voor de vis pbrengsten, sserij. mond word 2), net als r het eerst genoemd) k en het van en de v nisdocumen ngsprogram g Langoestin n, Landbouw ontwikkelen sserij op No , vermindere dt echter o krabben, g t beschreve 5 van 23 is een visserij nt is er mma’s ne. Deze w en van oorse en van ook vaak garnalen en door
Tabel 2 Rijk Stam Onderst Orde Familie Geslach Soort 2.2 Vo Noorse als leve soorten stekelhu kieskeu is (Bade De bela hondsha dat een op het N 2.3 Ve Noorse Middella Marokko Middella Figuur 2 -2 Indeling Anima Arthro tam Crusta Decap Nephr t Nephr norve oedsel & Pr kreeften ete nd materiaa invertebrat uidigen, ma rig wat hun en et al. 199 ngrijkste pr aaien en ste mogelijke t Noorse kree erspreiding kreeften ko andse Zee e o en in het andse Zee, 2-2 Verspre g alia opoda acea poda ropidae rops egicus redatoren en vooral so al. Het dieet ten (ongewe ar ook klein dieet betre 90; Chapma redatoren va ekelroggen toename va eften bestan g omen voor in en in de Adr noorden tot maar daar z eiding van Dieren Geleed Kreeft Tienpo Zeekre Noorse oorten die z t van de kre ervelden), w ne vissen wo eft en eten v an 1980; Cr an Noorse k (Chapman 1 an het kabel nd. n het Noord riatische Zee t aan IJsland zijn ze mind Noorse Kre n dpotigen tachtigen otigen eeften e Kreeft zich op of in eeften is gev wormen, kre orden geget vooral van h risto 1998). kreeften zijn 1980; ICES ljauwbestan d-Oosten va e (Figuur 2-d en Noor2-d der algemee eeften. Bron de bodem varieerd en eeftachtigen ten. Noorse het voedsel n vissen en 2010b). IC nd een nega n de Atlanti -2). In het z Noorwegen en (Chapma n: FAO bevinden. Z bestaat vo n, weekdiere e kreeften zi dat op dat dan vooral CES (ICES 2 atief effect z ische Oceaa zuiden kome n. Ze komen an 1980). Ze eten zow oral uit vele en en ijn niet erg
moment aa kabeljauwe 010b) verm zou kunnen an, in de No en ze voor t n ook voor i wel dood e anwezig en, moedt hebben oordzee, tot n de
Rapportnummer C091/11 7 van 23
2.4 Levenscyclus
De levenscyclus van Noorse Kreeften verschilt per geografisch gebied. De groei, paaitijd, ei-periode en het uitkomen van de eieren verschillen hierdoor sterk en hangen af van het lokale bestand (Chapman 1980). Kreeften in verschillende gebieden groeien bijvoorbeeld met een verschillende snelheid, afhankelijk van het sediment type van de bodem. Ze komen vooral voor op modderige bodems, maar wanneer deze relatief zacht is, is het aantal Noorse kreeften per oppervlakte lager. Op deze plekken groeien de dieren echter wel sneller en bereiken een grotere maximale grootte. Wanneer het sediment steviger is met meer
zanddeeltjes, zijn er veel meer kreeften per oppervlakte, maar groeien de kreeften langzamer en worden minder groot (Sterk and Redant 1989). Het is niet met zekerheid te zeggen waardoor deze verschillen komen. Waarschijnlijk heeft het te maken met het feit dat een iets stevigere bodem geschikter is voor de holletjes wat voor grotere aantallen per oppervlakte zorgt. Deze grotere dichtheid zou echter voor meer concurrentie voor voedsel zorgen, waardoor de kreeften minder groot worden.
Over het algemeen wordt aangenomen dat vrouwtjes het volwassen stadium bereiken bij een lengte van de carapace (het “schild”, Figuur 2-3) tussen de 20 en 23 mm, bij een leeftijd van ongeveer 3 jaar. Mannetjes worden volwassen bij een lengte van ongeveer 26 mm. Kreeften verschalen regelmatig om te groeien en hierbij kruipen ze geheel uit hun oude schaal. Na de vervelling duurt het een tijdje voordat de nieuwe huid van een kreeft hard is geworden. Niet lang na de verschaling wordt er gepaard, wanneer het vrouwtje dan nog “zacht” is van de vervelling. De vrouwtjes kunnen met 1 of met meerdere mannetjes paren (Streiff et al. 2004).
De periode waarin de vrouwtjes de meeste eieren leggen hangt af van het gebied en van abiotische factoren zoals temperatuur (Tabel 2-3). In enkele bestanden leggen de vrouwtjes elk jaar eieren, terwijl in andere bestanden, zoals de Noordelijke bestanden bij de Faroe eilanden en bij IJsland, veel vrouwtjes waarschijnlijk eens per twee jaar veel kuit schieten. Er is hier echter nog veel onduidelijkheid over en vaak is het niet duidelijk of de meeste
vrouwtjes eens per jaar of om het jaar kuit schieten. In sommige bestanden, zoals bij ‘the Firth of Clyde’, ‘Farne Deeps’ en in het Botney Gat, lijkt het erop dat de kleine individuen in een populatie om het jaar kuit schieten, terwijl de grotere vrouwtjes elk jaar eieren leggen. De piekperiode van het kuitschieten is meestal in augustus en september, ze leggen dan 150-5000 eitjes (Figuur 2-4). De hoeveelheid eieren hangt af van de grootte van het vrouwtje: hoe groter de lengte van de carapace, hoe meer eieren ze legt (Figuur 2-4) (McQuaid et al. 2007). Deze eitjes hechten zich vervolgens aan de pleopods (gereduceerde pootjes aan de staart van de kreeften) van het vrouwtje zitten.
Van deze eitjes komt 40% tot 70% uit, gedurende meerdere periodes in het jaar. Wanneer ze uitkomen hangt ook af van het gebied, maar in de meeste gebieden komt het grootste gedeelte van de eieren in april-juni uit (Tabel 2-3). Het ei-stadium duurt ongeveer 8-9 maanden, maar ook de duur van het eistadium hangt van het gebied af (Tabel 2-3). Er zijn vervolgens 3 larvale stadia die ongeveer 6-8 weken duren. De larvale en postlarvale stadia duren ongeveer 6 maanden. Overleving tot na het postlarvale stadium hangt af van de temperatuur en de bodemstructuur (Aguzzi and Sarda 2008). De larven en juvenielen verblijven vaak in (soms aparte) gangen van het hol van volwassenen. Als ze groot genoeg zijn beginnen de jong volwassen kreeften met het zoeken naar een geschikte plek om hun eigen hol te graven of om een verlaten hol te bezetten. Noorse kreeften kunnen 15 jaar worden, gemiddeld worden ze 10-15 jaar (Chapman 1980).
Figuur 2 Figuur 2 Data uit 2-3 Noorse 2-4 Relatie t de Ierse z e Kreeft. De tussen de zee (from: e lijnen gev lengte van McQuaid, 2 ven de cara n het vrouw 2007) pace lengte wtje en het e (CL) aan. aantal eier Plaatje:FA en dat ze le AO egt.
Rapportnum Tabel 2 meeste jaarlijks Gebied IJsland Faroe Schotla Noordz Deep) Ierse Z Adriatis Portuga 2.5 H Figuur 2 Noorse Rice and (Figuur graven. elkaar k deeltjes daardoo en klei i 1980). Het hol centime Het hee hebben, 2-6). In vertoon mmer C091/11 2-3 Schattin larven uit s of om het d and zee (Farn Zee sche Zee al abitat – ho 2-5 Noorse kreeften ko d Chapman 2-6). De ze De bodem kunnen blijv s en de hoev or of de ond in de bodem van een No eter diep (Ri eft een open , en daarna n elk systeem t rondom he ngen van d tkomen, h t jaar kuit s Meeste Mei-Jun Juni-Au Aug-No Aug-Se Aug-Se Juni-Ju Aug-Se olletjes en b e Kreeft die omen voor o 1971). Op eebodem is moet besta ven, zodat h veelheid slib dergrond ges m zitten, om oorse kreeft ice and Cha ning die er u ast nog 1-8 m zit meest et hol (Aguz e periode w oe lang he schieten (C e kuit L ni M ug M ov M ept M ept A uli J ept F bodemstruc uit de inga op dieptes tu de bodem g niet overal aan uit klein het stevig ge b en klei in schikt is. Er m een hol te kan versch pman 1971 uit ziet als e 8 aparte sma
tal maar 1 v zzi and Sard
waarin de m et ei stadi hapman 19 Larven Mei-Juli Mei-Aug Mei-Juni Mei-Aug Apr-Juni Jan-Feb Feb-Maart ctuur
ang van zijn ussen de 20 graven ze a geschikt vo ne modderde enoeg is om de bodem b r moet een kunnen gra hillende vorm 1). De gange een krater (F alle opening volwassen N da 2008). meeste kuit um duurt 980, en refe Ei sta 12-13 maan 9-12 9 ma 10 m 8-9 m 7 ma 6 ma n hol kruipt 0 en 800 me parte lange oor de Noors eeltjes (0.5 m een hol in bepalen de s minimum h aven (Camp men aannem en in het ho Figuur 2-5). gen die voor Noorse kreef t wordt ges en of de erenties da adium 3 nden maanden anden maanden maanden anden anden t. Uit: (Cam eter (Campb , vertakte t se kreeften µm - 60µm te graven. stevigheid v oeveelheid pbell et al. 2 men en is m ol lopen par . Het kan 1 r ventilatie ft, die sterk schoten, wa meeste vr aarin) Kuit tweejaarli tweejaarli (?) jaarlijks tweejaarli (?) jaarlijks jaarlijks jaarlijks mpbell et al bell et al. 20 unnels als h om hun ho ) die goed b De grootte van de bode (rond de 20 2009; Chapm maximaal 30 allel aan de tot 3 ingan dienen (Fig k territoriaal 9 van 23 aarin de rouwtjes ijks ijks ijks l. 2009) 009; hol llen te bij van de em, en 0%) slib man 0 e bodem. gen uur gedrag
Figuur 2 1980) Noorse verschil binnen 9 2.6 W Noorse van de d onderho buiten h 2008; C Er zijn t door mi logboek geduren activitei dat ze a experim meerde Figuur 2 laborato 2-6 Onderg kreeften mi lende tijdsp 9 km van de Wanneer kom kreeften wo dag zitten z ouden, hun hun hol zijn Chapman 19 twee soorte
ddel van ex kgegevens. I nde een dag t vertonen actief worde menten in he re gebieden 2-7 Activite orium, waa gronds syst igreren hee perioden is g e loslaatple men de Noo orden voora ze echter in territorium op een dag 980). n onderzoek xperimenten In laborator g. Deze expe (“locomotor en wanneer et donker ui n aangetoon eit (“locomo arbij de kre teem van h l weinig van gebleken da k bevinden orse Kreeft al gevangen hun hol en te bewaken g varieert en ken naar wa n in een labo ria richt het erimenten l r activity”). het in hun o itgevoerd (F nd. otor activity eften 24 uu olletjes van n plek naar at kreeften d (Chapman ten uit hun
wanneer ze komen er a n en te pare n hangt af v anneer de N oratorium e onderzoek aten zien da Deze nacht oorspronkel Figuur 2-7).
y”) van Noo ur in het do n de Noorse plek. Uit me die worden 1980). hol? e buiten hun alleen uit om en (Chapma van de lichti Noorse kree en (2) door zich op de at Noorse k telijke activ lijke omgev De hoge na orse kreeft onker werd e Kreeften. erkexperime teruggevan n hol zijn. H m te eten, h n 1980). De ntensiteit (A
ften uit hun analyse van activiteit va kreeften ’s n iteit is endo ving nacht is achtelijke a gemeten i en gehoude Uit: (Chap enten over ngen zich m Het grootse hun hol te e duur dat z Aguzzi and n hol komen n survey- en an de kreeft nachts de m ogeen, wat i s, ook al wo ctiviteit is v n een en. De zwa pman eestal deel ze Sarda n; (1) n ten eeste inhoudt rden de voor arte balk
Rapportnum geeft aa (Aguzzi Analyse groot be worden 2-8). In zonsond licht dat hol. Dez seizoen te kome hol kom meeste Doordat ze erg g 1985). Figuur 2 De tijd vierkan lijnen g zijn (Ch mmer C091/11 an wannee and Sarda e van vangst elang is voo de meeste n middelmat dergang en t door het w ze lichtinten . Hoe ondie en, hoe diep men. Hierdoo kreeften uit t de ogen va gevoelig voo 2-8 Relatie is relatief t tjes zijn da even aan b hapman 198 r het buiten a 2008) t en (televis or het uit hu kreeften ‘s tig diep wat
zonsopgang water komt v nsiteit hangt
per het wat per het wate or hangt het t hun hol zij an de kreeft or licht. Bij t tussen de ten opzichte atapunten v bij welke di 80). n nacht is. sie) survey un hol kome nachts gev er (40-100 g (Chapman van groot b t af van de ter is, hoe m er hoe meer t dus erg af jn. ten vooral a teveel licht diepte en d e van de zo van vangstg epte en de Op de x-as gegevens g en van de kr angen, en i meter) kom n 1980). De belang is voo diepte van meer ze de n r kreeften e f van de ple
aan het don beschadige de tijd waa onsopkoms gegevens, tijd van de s staat de t even aan d reeften. Bij n heel diep men de mee e conclusie h or de activit het water, t neiging heb er verwacht k en (sub)p ker en de s n hun ogen rbij de mee t en zonson driehoeken e dag de m ijd weergeg at de diepte ondiep wat water juist este kreeften hieruit is da teit van de k tijd van de d bben om ‘s n worden om populatie op chemering (Loew 197 este kreefte ndergang. n van televi eeste kreef geven. Uit: e van het w er (<30 me overdag (F n uit hun ho t de hoevee kreeften bu dag en van nachts uit h m overdag ui p welk tijdst gewend zijn 6; Shelton en uit hun Cirkels en sieopname ften uit hun
11 van 23 ater van eter) Figuur ol bij elheid iten hun het un hol it hun ip de n, zijn et al. hol zijn. en. De n hol
3 Vis 3.1 G De FAO aanland vangsto aanland van bijn percenta Figuur 3 (bron: F 3.2 Aa Vangstg Voor dit aanland 3-1 laat Deze ho in 2009 De mee septemb (Figuur horns re De mee gevolgd sserijgege lobale aanl (Food and dingen bij va ontwikkeling dingen is van na 800%. H age registra 3-1 Hoevee FAO). anlandinge gegevens wo t kennisdocu dingen en vi t zien hoeve oeveelheid i . In 2007 w ste Noorse ber, Figuur 3-3). Nede eef’ (Figuur ste kreeften d door de bo evens landing Agriculture an onder an g van de bij n 9300 ton ierbij moet aties sinds 1 elheid were en in Neder orden door ument zijn d sserijinspan eel ton Noor
s flink toege werd de mee kreeften wo 3-3). De m rlandse sch 3-9 en Figu n worden ge oomkor (TBB Organizatio ndere Noors de FAO ger in 1950 toe wel worden 1950 ook to eldwijde ger land middel van deze gegeve nning van d rse kreeft er enomen; va este Noorse orden gevan inste Noors epen vange uur 3-12). evangen me B) (Figuur 3 on of the Un e kreeften. registreerde egenomen to n aangemer oegenomen registreerd verplichte ens gebruik e visserij op r sinds 1997 an bijna 600 kreeft aang ngen in het e kreeften w en de meest et Otter bot 3-4 en Tabe nited Nation In Figuur 3 e vangsten. ot bijna 730 kt dat het w is. e aanlandin EU logboeke kt om inform p Noorse kr 7 is aangela 0 ton in 199 geland; iets derde kwar worden in h te kreeften tom Trawls el 3-1). ns) houdt de -1 staat de De hoeveel 000 ton in 2 waarschijnlij ngen (ton) en door viss matie over N eeften te ac and in Nede 97 naar iets meer dan 2 rtaal (juli, a het eerste kw in het ‘Botn (OTB; bord e globale lheid geregi 2009, een to jk is dat het van Noorse sers geregis Nederlandse chterhalen. rlandse hav meer dan 1 2100 ton. ugustus, wartaal aan ney gat’ en i den-visserij) streerde oename t e Kreeft streerd. e Figuur vens. 1600 ton ngeland n ‘off )
Rapportnum
Figuur 3 Visstat
mmer C091/11
3-2 Hoevee
database) elheid Noorrse kreeft (tton) aangeland in Nedderlandse hhavens (bro
13 van 23
Figuur 3 2009 (b Figuur 3 hebben dan 1 % 3-3 Nederla bron: Vissta 3-4 Percent aangeland % van de to andse aanla at database tage aanlan d. Gemidde otale vangs andingen p e). ndingen pe ld over de st zijn wegg per kwartaa r tuig van s periode 19 gelaten (bro al. Gemidde schepen die 97-2009. T on: Visstat eld over de e in Nederl Tuigen die m database) periode 19 andse have minder van . 997-ens ngen
Rapportnummer C091/11 15 van 23
Tabel 3-1 Tuignamen
Tuig afkorting
Naam
OTB Otter Bottom Trawls
OTT Otter Twin Trawls
PTB Pair Bottom Trawls
TBB Beam Trawls
3.3 Grootte verdeling vangst
Figuur 3-5 laat het aandeel in de aanlandingen zien per marktcategorie. Bij Noorse kreeften bestaan de marktcategorieën uit de hoeveelheid kreeften per kilo. Het grootste gedeelte van de aanlandingen bestaat uit categorie 2 (Tabel 3-2), namelijk 50-80%. Het aandeel in deze categorie is behoorlijk gestegen sinds 2007, wat vooral ten koste is gegaan van categorie 3. Er worden dus relatief meer grote kreeften aangeland sinds 2007.
Tabel 3-2 Aantallen Noorse kreeften per kg per marktcategorie
Marktcategorie Aantal per kg
0 < 11 1 11-20 2 21-30 3 31-40 4 > 40 5 Alleen staartjes
In het beheerplan Noorse kreeft is in 2008 een minimum maat afgesproken; het aan te voeren aantal kreeften per kg is toen gemaximeerd op 30 stuks. In een aanpassing in 2009 is besloten om dit aantal voorlopig aan te passen naar 35 kreeften per kg (www.vissersbond.nl).
Figuur 3 marktca 3.4 Se In de va de sex-r heeft m in hun h komen e dat 90% van het sex-rati de lokal Daarnaa daardoo groter d vangst a Als er e mannetj populati meer vr 3-5 Aandee ategorie ex ratio van angsten zitt ratio van de eerdere oor hol zitten. Z er bijna niet % van de vro jaar voorna o in de van e populatie ast verschal or groeien m dan vrouwtje aangetroffe en periode jes groot is ie zitten die rouwtjes in el Noorse k ngst en vaak me e populatie rzaken. Ten Zowel manne t uit als ze e ouwtjes elk amelijk in h gsten versc en van het len mannetj mannetjes s es. Hierdoo n (Chapman is waarbij e geweest, is e ook buiten de vangst z reeft (in % eer mannetj 50%-50% i eerste zijn etjes als vro eidragend z jaar kuit sc un hol. De chilt per geb t seizoen. jes vaker da neller (Chap r worden m n 1980). er veel vrouw s het mogel n hun hol ko zitten. %) aangelan
jes dan vrou s (Chapman de kreeften ouwtjes zitt zijn (Chapm chiet, zitten broedcyclus bied, afhank an vrouwtje pman 1980) meer mannet wtjes niet e ijk dat er tij omen. Daard nd in Neder uwtjes, terw n 1980). De n zo goed a en veel in h an 1980). D de meeste s verschilt o kelijk van de es nadat ze ). Mannetje tjes in de gr eidragend zij jdelijk even door kunnen landse hav wijl er vanui e afwijking i ls veilig voo hun hol, ma Doordat er a vrouwtjes ook per gebi
e fase in de volwassen z es zijn gemid rotere groot jn en de vis n meer vrou n er soms e ens per t wordt geg in de sex-ra or de visser ar vrouwtje aangenome het grootste ied, waardo broedcyclu zijn geword ddeld dan o tteklassen v sserijdruk o wtjes in de een korte tij
gaan dat atio ij als ze es n wordt e deel oor de s van en en ook van de p de d juist
Rapportnum 3.5 Pr De gem 3.92 Eu in deze laagste De ontw groottek en daar een zelf tussen 2 . Figuur 3 Figuur 3 mmer C091/11 rijs iddelde opb ro per kilo i periode wa prijs was 10 wikkeling in klassen 0, 4 door erg va fde soort tre 2004 en 200 3-6 Gemidd 3-7 Prijsont brengst voor in 2009 en 6 s 29.93 Eur 0 Eurocent de prijs per 4 en 5 wegg ariabel ware end zien: ee 07 en vanaf deld ontvan twikkeling r een kilo N 6.08 Euro p ro voor een in Augustus r groottekla gelaten omd en. De prijso en lichte afn f 2007 weer ngen kilopr per grootte oorse kreef per kilo in 20 kilo kreefte s 2008 voor sse is varia dat ze in som ontwikkeling name tussen r een afnam ijs (bron: V eklasse (bro ft tussen 20 007 (Figuur en in grootte r een kilo in bel (Figuur mmige jaren g van de gro n 2001 en 2 me (Figuur 3 Visstat) on: Visstat) 01 en 2009 r 3-6). De h eklasse 1 in grootteklas 3-7). In Fig n erg weinig ootteklassen 2004, daarn 3-7). ) 9 varieert tu oogste opb April 2006 sse 2. guur 3-7 zijn g waren aan n 1, 2 en 3 a een toena 17 van 23 ussen rengst . De n de ngeland laten ame
3.6 IC Het bes waarbij een hele bestand 3-9). Ge gebiede kreeften en Figuu Nederla (Figuur Figuur 3 CES tand van No (sub)popul eboel versch dsbeheer in ebied IV zou en werden in n gevangen ur 3-9). Ond ndse visser 3-12) . 3-8 Bestan oorse kreeft aties vaak e hillende bes ICES gebied u worden op n de periode in “Fladen” danks dit ad rs vangen vo den van No ten in de No een eigen d standen uitg d IV (Noord pgedeeld in e tussen 20 ”, een gebie dvies, legt d ooral Noors oorse kreef oordzee hee ynamiek he gaat. Hierdo dzee) per ‘Fu
8 van deze 07 en 2009 d ten noord de EU voora e kreeften i ften in Euro
eft een inge ebben. Figuu oor adviseer unctionele U e functionele het grootst doosten van alsnog één T n het ‘Botne opese wate wikkelde po ur 3-8 laat z rt ICES dat Units’ gebeu e units (Figu te gedeelte n de schotse TAC voor de ey gat’ en b ren (ICES 2 opulatiestru zien dat ICE
het urt (“FU”, Fi uur 3-9). Ui van de Noo e kust (Figuu e Noordzee v bij ‘Off Horn
2007). ctuur, ES van guur t deze orse ur 3-10 vast. De n Reef’
Rapportnum Figuur 3 Tabel 3-Functiona FU5 FU6 FU7 FU8 FU9 FU10 FU32 FU33 *UWTV: “U ** Voor h wateren mmer C091/11 3-9 Door IC -3 Door ICE al Unit N B F F F M N N O Under Water TV et eerst uitgevo CES gesugg ES gesugger Name Botney Gut - Farn Deeps Fladen Groun Firth of Forth Moray Firth Noup Norwegian De Off Horn’s Re V Survey”
oerd in het naj
gereerde “F reerde “Fun Silver Pit d eep eef aar van 2010 d Functional U ctional Unit UWTV* UWTV** UWTV UWTV UWTV UWTV UWTV nee nee door CEFAS (VK Units” ts” survey? *
K), plan is dezee survey uit te breiden naar N
19 van 23
Figuur 3 3.7 Be Bestand survey m kreeften worden. Tabel 3-waarbij het best kreeften Figuur (ICES 2 3.8 In Om de v gegeven Noordze tussen d meeste kreeften gehaald 3-10 Aanla estandscha dschatting v met camera n geteld. Op . Deze surve -3 staat voo er geen tv tand. Deze n en (2) op 3-11 Plaat 2007)). nspanning visserij inte ns gebruikt ee de Neder de 70 en 99 vissers heb n gevangen d is. ndingen pe atting van Noorse k a’s (Figuur 3 p deze mani eys worden or welke bes survey word is gebaseer de trends in
tje van een
nsiteit in ka van de Ned rlandse viss 9 millimeter bben gevist zijn en in d er ‘Function kreeften ka 3-11). Met b ier kan de d gedaan voo standen zo’ dt uitgevoe rd op (1) an n de CPUE’s n slee die aart te breng derlandse vi
ers die met vissen (Fig in 2009. In de rechter fi
nal Unit’ (zie
n gedaan w behulp van dichtheid en or de besta n survey wo rd, wordt ee nalyse van to s (ICES 201 voor de T
gen zijn Ves ssers. De V bodemtraw uur 3-12). de middels guur hoeve e Figuur 3-worden met deze opnam de aantalle nden bij de ordt uitgevo en schatting oe of afnam 0b). TV surveys ssel Monitor VMS gegeven wls (OTB) m Uit de linke ste figuur is eel vangst p 9) (ICES 2 behulp van men worden en van de h Engelse en oerd. Voor d g gemaakt v me van de g s wordt ge ring by Sate ns laten zie met een net r figuur is te te zien waa er inspannin 010a). een onderw n de hollen v ollen gesch n Schotse ku de bestande van de statu rootte van d bruikt (UK ellite (VMS) n waar in d met maasw e zien waar ar de meest ng er binne water van de at ust. In en us van de -CEFAS, e wijdtes r de te n
Rapportnum Figuur 3 die viss (kilowat kreeften 4 Co In dit ke gezet. V over de zeebode uit versc tussen d biologie bestand mmer C091/11 3-12 Gegev sen met een ttdagen) (l n per 1000 nclusie ennisdocum Veel beschik biologie en em ingewikk chillende lo de bestande en wat voo d. vens voor 2 n net met e inks), vang kwh (recht ment is zovee kbare gegev n levenscyclu
keld is. Een kale bestan en is. Deze or één besta 2009 voor N een maasw gst van Noo ts). el mogelijk vens zijn dir us zijn echt ander bela den bestaat bestanden h and geldt, g Nederlands ijdte tussen orse kreefte de beschikb rect of indire er schaars, ngrijk punt t, waarvan hebben vers geldt daardo se OTB sche n de 70 en en in kg (m bare kennis ect door de mede door is dat het t aangenome schillende k oor niet per
epen (otter 99 mm. Ef midden) en over Noors visserij ver rdat onderzo otale Noors en wordt da kenmerken w definitie oo r bottom tra ffort in kwd CPUE in kg se kreeft op rkregen. Geg oek op de se kreeften b t er weinig wat betreft k voor een 21 van 23 awls) d Noorse een rij gevens bestand migratie hun ander
5 Referenties
Aguzzi J, Sarda F (2008) A history of recent advancements on Nephrops norvegicus behavioral and physiological rhythms. Reviews in Fish Biology and Fisheries 18:235-248
Baden SP, Pihl L, Rosenberg R (1990) EFFECTS OF OXYGEN DEPLETION ON THE ECOLOGY, BLOOD PHYSIOLOGY AND FISHERY OF THE NORWAY LOBSTER NEPHROPS-NORVEGICUS. Marine Ecology-Progress Series 67:141-155 Campbell N, Allan L, Weetman A, Dobby H (2009) Investigating the link between
Nephrops norvegicus burrow density and sediment composition in Scottish waters. Ices Journal of Marine Science 66:2052-2059
Chapman CJ (1980) Ecology of juvenile and adult Nephrops. In: Cobb JS, Phillips BF (eds) The biology and management of lobsters, vol II. Academic Press, London, pp 143-178
Cristo M (1998) Feeding ecology of Nephrops norvegicus (Decapoda : Nephropidae). Journal of Natural History 32:1493-1498
ICES (2007) WKNEPHTV
ICES (2010a) ICES WGNSSK REPORT 2010.
ICES (2010b) Nephrops in Subarea IV. ICES Advice 2010, book 6
Loew ER (1976) Light, and Photoreceptor Degeneration in the Norway Lobster, Nephrops norvegicus (L.). Proceedings of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences 193:31-44
McQuaid N, Briggs RP, Roberts D (2007) Estimation of fecundity in Nephrops norvegicus from the Irish Sea. In: ICES CM 2007/D:26
Rice AL, Chapman CJ (1971) OBSERVATIONS ON BURROWS AND BURROWING BEHAVIOUR OF 2 MUD-DWELLING DECAPOD CRUSTACEANS, NEPHROPS-NORVEGICUS AND GONEPLAX-RHOMBOIDES. Marine Biology 10:330-& Shelton PMJ, Gaten E, Chapman CJ (1985) Light and Retinal Damage in Nephrops
norvegicus (L.) (Crustacea). Proceedings of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences 226:217-236
Sterk W, Redant F (1989) Further evidence on biennial spawning of the Norway Lobster, Nephrops norvegicus, in the Central North Sea. ICES CM 1989/K:2
Streiff R, Mira S, Castro M, Cancela ML (2004) Multiple paternity in Norway lobster (Nephrops norvegicus L.) assessed with microsatellite markers. Marine Biotechnology 6:60-66 5.1 Websites ……….. www.IMARES.nl www.fisbase.org www.fao.org www.ICES.dk www.kenniskringvisserij.wur.nl www.vissersbond.nl www.scotland.gov.uk/Topics/marine/marine-environment/species/fish/shellfish/nephrops
