De macht van de wetenschappelijke redacteur
Citation for published version (APA):Tilanus, C. B. (1986). De macht van de wetenschappelijke redacteur. (TH Eindhoven. THE/BDK/ORS, Vakgroep ORS : rapporten; Vol. 8603). Technische Hogeschool Eindhoven.
Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1986
Document Version:
Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record
Please check the document version of this publication:
• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.
• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.
• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.
Link to publication
General rights
Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain
• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.
If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:
www.tue.nl/taverne Take down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl
providing details and we will investigate your claim.
De macht van de wetenschappelijke redacteur
Samenvatting van een voordracht gehouden voor de Wetenschappelijke~
redacteurenkring, Leersum, 20 maart 1986
door C.B. Tilanus
Rapport ARW 03 THE BDK/ORS/03 Technische Hogeschool Eindhoven Maart 1986
Bibliotheek
Technische Universiteit Eindhoven
De macht van de wetenschappelijke redacteur
Samenvatting van een voordracht gehouden voor de Wetenschappelijke~
redacteurenkring, Leersum, 20 maart 1986 door C.B. Tilanus
De macht van de wetenschappelijke redacteur laat zich verduidelijken aan de hand van bijgaand beivloedingsdiagram van de wetenschappelijke informatievoorziening. Midden in het diagram bevinden zich een tweetal knooppunten, die de redacteur en de uitgever voorstellen. De redacteur is meer wetenschappelijk, de uitgever meer commercieel gericht.
De redacteur wordt in enge zin opgevat als de functionaris die part~
time, honorair, wetenschappelijk redactiewerk doet, bijvoorbeeld als hoofdredacteur van een tijdschrift of als lid van een redactieraad. Bij de uitgever bevinden zich eveneens functionarissen die zich redacteur noemen en lid kunnen zijn van WERK, bijvoorbeeld acquisitieredacteuren en bureauredacteuren. Samen vormen zij een centrum van macht, zoals zal blijken als wij de beinvloedingsrelaties langs gaan.
De hierbij te geven opmerkingen zijn grotendeels gebaseerd op eigen praktische ervaringen als redacteur van het European Journal of
Operational Research. De hierna te noemen stukken zullen op aanvraag worden toegezonden.
Allereerst de relatie redacteur A auteur. De publikatiedrang neemt
nog steeds toe. Het Amerikaanse principe "publish or perish" komt schaamteloos voor de dag. Voor de redacteur, die tijdschriftruimte heeft aan te bieden, betekent dit een "seller's market". Hij kan en zal de auteur steeds strengere Instructions to Authors voorschrijven. De redacteur beslist over het lot van de ingediende artikelen.
De relatie redacteur A beoordelaar is er een van baas boven baas. De
beoordelaar beoordeelt de hem toegezonden manuscripten of bespreekt de hem toegezonden boeken. Als leidraad stuurt de redacteur hem Notes for Referees en Notes for Book Reviewers. De redacteur beoordeelt de
beoordelaars en beslist over publikatie op grond van de uitgebrachte adviezen (minimaal twee per artikel). Voor de auteur zijn de
beoordelaars anoniem, tenzij zij zichzelf bekend wensen te maken.
Eenmaal per jaar worden de beoordelaars bedankt voor hun, voor de goede gang van zaken essentiele, werk. Hun namen worden gepubliceerd. Deze lijst telt mee voor hun academische prestaties.
De relatie redacteur ~ redactieraad kan gekenmerkt worden door het
verdeelMen~heers~principe.Hun aantal loopt al gauw in de tientallen. Zij komen slechts tweemaal per drie jaar, op congressen, informeel en onvoltallig bijeen. De overige contacten zijn schriftelijk. De
redacteur kent hun de volgende drie functies toe: 1) bron van ideeen en klankbord voor het beleid;
2) belangenbehartiger van het tijdschrift in hun land;
3) super~beoordelaar, in al die gevallen waarin de beide beoordelaars tegenstrijdige oordelen geven.
Soms treden leden van de redactieraad als gast~redacteurvan een speciaal thema~nummer Ope Daarvoor krijgen zij dan Information for
Guest~Editors.
De relatie redacteur P uitgever dient er een te zijn van twee handen op ~~n buik. Hun gemeenschappelijk belang is een tijdschrift dat groeit en bloeit en van onbetwistbaar wetenschappelijk niveau is. De redacteur bepaalt de wetenschappelijk inhoud, de uitgever stelt de prijs vast en draagt zorg voor de verkoop.
De relaties die de uitgever er op na houdt, met zijn adviseurs (wat de uitgave van boeken betreft), met de drukker, de boekhandel, het bibliotheekwezen en de lezer, liggen wat verder van de redacteur af, al dient er een niet onbelangrijke voeling met de lezer te zijn, die
trouwens dikwijls met een andere pet op als auteur optreedt. De
relaties van de uitgever hebben overwegend het karakter van een vraag~ en~aanbod4verhouding.
E~n instantie kan hier nog worden toegevoegd aan het beinvloedingsU
diagram. Dat is het Institute for Scientific Information (lSI). Het lSI geeft de roemruchte Citation Indexes uit, voor Science (SCI), voor de Social Sciences (SSCI) en voor de Arts and Humanities (AHCI). In de Citation Indexes worden per auteur en per artikel de verwijzingen daarnaar in andere artikelen opgesomd. Daarenboven geeft het lSI jaarlijks een Journal Citation Report (JCR) uit. Hierin worden per tijdschrift de verwijzingen door (citing journal) en naar (cited
journal) dat tijdschrift geteld. Voorts wordt een rangorde bepaald van tijdschriften vol gens de "impact factor", dat is het quotient tussen het aantal verwijzingen naar artikelen gepubliceerd in dat tijdschrift in de voorafgaande twee jaren en het totale aantal citeerbare artikelen
gepubliceerd in dat tijdschrift in de voorafgaande twee jaren. Het JCR kan in de markt van de wetenschappelijke tijdschriften en boeken een rol vervullen die iets weg heeft van een consumentenbond, al is
gemakkelijk aan te tonen, dat auteurs, zowel als tijdschriften, met hun citaties gemakkelijker kunnen manipuleren dan met hun publikaties.
We hebben nu de verschillende relaties van de knooppunten van het beinvloedingsdiagram met de periferie de revue laten passeren en, hopelijk genoegzaam, de macht van het centrum aangetoond. We willen nog opmerken dat dwarsverbindingen tussen perifere instanties weinig voorkomen. Met name is de dwarsverbinding tussen auteur en beoordelaar formeel uitgesloten. Hierdoor wordt de macht van het centrum nog
versterkt.
Ik ben benieuwd, wat Tom van Loon te vertellen heeft over "de onmacht van de wetenschappelijke redacteur". Toegegeven, hij zal niet bij machte zijn de doorsnee ingenieur te leren spellen en sommige auteurs zullen nooit een bruikbaar manuscript weten te produceren. Met zulke frustraties moeten wetenschappelijke redacteuren leven. Toch vind ik de positie van de wetenschappelijke redacteur in het
wetenschappelijk circuit niet zwak. En, niet om het een of ander, maar ik vind eigenlijk dat de macht, en niet de onmacht van de
wetenschappelijk redacteur het laatste woord zou moeten hebben in onze Kring.
bewaken kwaliteit, richtlijnen, redactionele beslissingen, aanvaarden, Oaten) herzien, verwerpen publikatiedrang, voorstellen, indienen van manuscripten
Auteur
- - - ---1
rechtstreekse communicatieI I
I
I I II
I
I Redactie-raad beleid, ideee know-how uit de dagelijkse praktijk Redacteur rechtstreekse communicatie I r - - - ----1
I I Ikeuze, beoordeling Ivan hog ere orde I
Beoordelaar I I I oordeel, advies I
