Hoge Raad voor de Werkgelegenheid
Verslag 2010
Jan SMETS
Ondervoorzitter
I. Recente ontwikkelingen op en structurele indicatoren
van de arbeidsmarkt
Recente ontwikkelingen
Structurele indicatoren
Aanbevelingen
-3,0
-2,5
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
-6,0
-5,0
-4,0
-3,0
-2,0
-1,0
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Bbp naar volume (linkerschaal)
Binnenlandse werkgelegenheid (rechterschaal)
Recent verloop van de activiteit en de werkgelegenheid
(voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde kwartaalgegevens, veranderingspercentages op
jaarbasis)
Conjunctuurenquêtes bij de ondernemingen:
werkgelegenheidsvooruitzichten
(gewogen gemiddelde van de saldi van de antwoorden, seizoengezuiverde gegevens)
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Afgevlakte reeks
Brutoreeks
Geharmoniseerde werkloosheidsgraad in België en in de EU
(personen van 15 jaar en ouder, procenten van de beroepsbevolking, seizoengezuiverde gegevens)
6
6,5
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
2006
2007
2008
2009
2010
België
EU27
-2,5
0
2,5
5
7,5
10
12,5
15
17,5
20
22,5
25
LV EE LT ES IE SK DK CZ BG CY SE PL PT UK HU FI GR IT FR SI RO NL AT MT BE LU DELaatste observatie (1)
Verandering t.o.v. twee jaar voordien
Verandering t.o.v. een jaar voordien
Bron: EC.(1) April 2010, behalve voor Estland en Litouwen (maart 2010), het Verenigd Koninkrijk (februari 2010), Griekenland en Roemenië (december 2009).
Aanbod van en vraag naar arbeid
(jaargemiddelden, tenzij anders vermeld)
2007
2008
2009
2010r
2011r
Geharmoniseerde activiteitsgraad³
67,1
67,1
66,9
67,0
67,1
Geharmoniseerde werkgelegenheidsgraad
362,0
62,4
61,6
61,1
60,8
p.m. Geharmoniseerde werkgelegenheidsgraad (EU2020)
467,7
68,0
67,1
66,6
66,3
Geharmoniseerde werkloosheidsgraad
57,5
7,0
8,0
8,3
8,8
Bronnen: ADSEI, INR, RVA, NBB.
1 Verschil tussen het vierde kwartaal van het betreffende jaar en het vierde kwartaal van het voorgaande jaar.
2 Landbouw, industrie, bouwnijverheid, handel en horeca, vervoer en communicatie, financiële diensten, vastgoed en diensten aan ondernemingen, met uitzondering van dienstenchequebanen.
3 Procenten van de bevolking op arbeidsleeftijd (15-64 jaar). 4 Procenten van de bevolking van 20 tot 64 jaar.
5 Procenten van de beroepsbevolking op arbeidsleeftijd (15-64 jaar).
2007
2008
2009
2010r
2011r
Beroepsbevolking
+19,0
+56,7
+34,1
+25,0
+36,3
Nationale werkgelegenheid
+72,1
+82,5
-16,4
-14,6
-1,3
p.m. Verandering in de loop van het jaar
1+80,9
+64,2
-38,5
-12,9
+8,2
Loontrekkenden in conjunctuurgevoelige bedrijfstakken
2+49,0
+48,7
-44,7
-35,2
-23,1
Niet-werkende werkzoekenden
-53,1
-25,7
+50,4
+39,6
+37,6
p.m. Verandering in de loop van het jaar
1-49,8
-4,9
+59,6
+42,7
+24,5
Jaar-op-jaarveranderingen in duizenden personen, voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens
Werkgelegenheidsgraad in België en in de EU
(
in procenten van de bevolking van 20 tot 64 jaar
)
Bron: EC .
60
63
65
68
70
73
75
78
80
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
EU27
België
EU2020-doelstelling
20
25
30
35
40
45
50
België
Brussel
Vlaanderen
Wallonië
Laaggeschoolden
2009
2000
EU27
Werkgelegenheidsgraad bij kansengroepen
(procenten van de overeenstemmende bevolking op arbeidsleeftijd)
15
20
25
30
35
40
België
Brussel
Vlaanderen
Wallonië
Personen tussen 15 en 24 jaar
EU27 = 35,2
20
25
30
35
40
45
50
België
Brussel
Vlaanderen
Wallonië
Personen tussen 55 en 64 jaar
EU27 = 46,0
20
30
40
50
60
België
Brussel
Vlaanderen
Wallonië
Niet-Europese allochtonen
EU27 = 55,7
EU27 = 46,2
Basisopleiding
Bronnen: ADSEI, EC.
1
Procenten van de bevolking tussen 18 en 24 jaar.
2Procenten van de bevolking tussen 20 en 24
jaar.
3Gegevens m.b.t. het jaar 2008.
4
Lissabon en EU2020.
5Lissabon.
Jongeren die voortijdig de school
verlieten
1
Jongeren met een diploma hoger
secundair onderwijs
2
2000
2009
2000
2009
Brussel
20,7
15,6
75,4
74,8
Vlaanderen
11,6
8,6
83,7
87,4
Wallonië
15,0
13,8
78,7
79,5
België
13,8
11,1
81,2
83,3
EU
17,6
14,9
3
76,9
78,5
3
EU-doelstelling
10,0
4
85,0
5
Bron: EC.
(1) Gegevens m.b.t. het jaar 2007.
Permanente vorming in 2008
(bevolking van 25 tot 64 jaar die tijdens de referentiemaand deelgenomen heeft aan opleiding of onderwijs, in
procenten van de overeenstemmende bevolking)
0
5
10
15
20
25
30
35
SE DK FI UK NL SI AT ES EE CY LU DE CZ FR IE BE LV IT MT PT LT PL SK HU GR RO BG
BR VL WL
EU27 = 9,5
Lissabon-doelstelling = 12,5
(1)
Aanbevelingen
inspelen op internationaal herstel met vrijwaring van concurrentiekracht
vermijden dat conjuncturele werkloosheid structureel wordt
•
opvolgings- en activeringsbeleid aanpassen met bijzondere aandacht voor diegenen
die het verst van de arbeidsmarkt staan
•
tijdelijke werkloosheid "activeren" (opleidingsplicht)
na de crisis meer dan ooit, naast begrotingsstrategie (terugkeer naar
evenwicht), groei- en werkgelegenheidsstrategie uitstippelen (cf. EU2020), o.m.
gericht op hogere werkgelegenheidsgraad
•
arbeidsaanbod kwalitatief verbeteren : ongekwalificeerde schooluitstroom beperken,
meer life long learning
•
arbeidsaanbod kwantitatief versterken, met bijzondere aandacht voor
II. Groene banen
Context
Definitie van groene banen
Industriële verandering en overgang naar een groene economie
Opleiding en vaardigheden
Doelstellingen van het Energie- en Klimaatpakket en situatie in
de lidstaten van de EU
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 CY ES MT PT IE GR AT FI IT SI LU NL DK EU 15 FR EU 27 SE BE UK CZ DE PL HU SK BG RO EE LT LV 0 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400 BG RO EE CZ SK LT HU PL LV SI FI CY BE MT PT ES GR NL EU 27 FR LU SE DE IT AT UK DK IE 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 SE LV AT FI PT DK RO EE SI LT DE EU 27 ES FR IT SK HU PL GR BG CZ NL BE IE LU CY UKDoelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
UITSTOOT VAN BROEIKASGASSEN1 ENERGIE
-
EFFICIËNTIE2AANDEEL VAN HERNIEUWBARE ENERGIE IN HET FINALE ENERGIEVERBRUIK3 AANDEEL VAN BIOBRANDSTOFFEN IN HET BRANDSTOFVERBRUIK VOOR VERVOER4
2007 2000 Nationale Kyoto-doelstellingen (2012) Nationale doelstellingen van het Energie- en Klimaatpakket (2020)
Bron: EC.
1 Indexcijfers waarbij het referentiejaar gelijk wordt gesteld aan 100 (dit referentiejaar kan verschillen naargelang het broeikasgas en het land); gegevens in CO 2 -equivalenten. Malta en Cyprus kregen geen individuele doelstelling in het kader van het Kyoto-protocol.
2 Bruto binnenlands energieverbruik gedeeld door het bbp naar volume; kilogram petroleumequivalent per duizend euro. 3 Procenten; geen gegevens voor Malta.
4 Procenten; geen gegevens voor Malta en Estland.
0 2 4 6 8 10 12 DE SK SE LT FR AT NL EU 27 PT LU GR ES BE RO UK PL SI HU CZ IE IT LV CY DK BG FI
Ramingen van het aantal groene banen
Ruim concept
1
:
benadering via de inhoud van de banen
•
Meer dan 26 miljoen directe groene banen in de wereld (UNEP, 2008)
•
5 miljoen directe en indirecte groene banen in de EU (WWF, 2009)
Beperkt concept
2
:
benadering via de activiteit waarin gewerkt wordt
Werkgelegenheid in de milieu-industrie
(in duizenden VTE)
Ecotec
(2002)
E&Y
(2006)
GHK
(2007)
Ecorys (2009)
Gebied
EU15
EU25
EU27
EU27
Referentiejaar
1999
2004
2000
2004
2006
2008
Directe banen
2.086
2.445
2.364
2.754
3.057
3.441
p.m. directe banen in
procenten van de totale
werkgelegenheid
1,4
1,3
1,5
1,6
1,7
Indirecte banen
582
507
1.320
n.b.
n.b.
n.b.
Bronnen: Ecorys, Ecotec, Ernst & Young, GHK.
1
Banen die bijdragen tot de vrijwaring of het herstel van de milieukwaliteit (UNEP, 2008).
2
Banen in de milieu-industrie, die zorgt voor de productie van goederen en diensten waarmee inbreuken op het milieu kunnen
Verloop van de werkgelegenheid in de milieu-industrie in
België tussen 1995 en 2005
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
2
2,1
50.000
55.000
60.000
65.000
70.000
75.000
80.000
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Directe banen in VTE (linkerschaal)
Procenten van de totale werkgelegenheid (rechterschaal)
Afvalverwerking in België en de EU
1
in 2006
(procenten van het totaal)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
NL
BE
DK
DE
IE
IT
AT
FR
EU15
SI
EU27
SK
PT
LV
UK
CY
LT
EE
ES
FI
SE
GR
HU
MT
RO
BG
Recyclage
Energierecuperatie
Verbranden
Storten
Bron: EC.
Productie van hernieuwbare elektriciteit in België
(GWh)
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
1990
1995
2000
2005
2007
Waterkracht
Wind
Biomassa
Zon
Uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling in België en in de EU
in 2008
1
(procenten bbp)
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
SE
FI
DK
AT
DE
FR
EU
15
BE
EU
27
UK
SI
NL
LU
PT
CZ
IE
ES
EE
IT
HU
LT
LV
PL
GR
RO
MT
BG
SK
CY
BR
VL
WL
EU-doelstelling
Bron: EC.Ondernemerschap in België en in de overige lidstaten van de
EU15
1
in 2005
2
: aantal nieuw gecreëerde ondernemingen
0
2
4
6
8
10
12
NL
UK
LU
IE
DK
ES
BE
PT
SE
FR
FI
IT
DE
AT
In verhouding tot de bevolking op arbeidsleeftijd
(per duizend personen)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
UK
DK
IT
DE
LU
NL
IE
FR
FI
BE
SE
ES
PT
AT
In verhouding tot het totale aantal ondernemingen
(procenten)
Bron: Wereldbank.
1 Geen gegevens beschikbaar voor Griekenland.
Vergelijking tussen de vergroening van de economie en de
introductie van ICT
Gelijkenissen
o
grote uitdaging én grote mogelijkheden voor economische activiteit
o
impact op het professionele en het privé-leven
o
niet-homogeen verspreidingstempo zonder "eindpunt"
o
impact op werkgelegenheid moeilijk in te schatten
o
bepaalde jobs verdwijnen, nieuwe functies ontstaan, maar vooral veranderingen
van taakinhoud (belang van onderwijs en opleiding)
o
telewerk
Verschillen
o
reden waarom deze veranderingen plaatsvinden:
ICT: bij de individuele economische acteurs
vergroening van de economie: vanuit internationale collectieve noodzaak
o
grotere tussenkomst van de overheid in de vergroening van de economie
Opsplitsing van de werkgelegenheid in de groene activiteiten naar
scholingsniveau, gemiddeld in vijf landen van de EU
1
, in 2000
(in procenten van het overeenstemmende totaal)
9
12
58
21
Eco-industrieën
3
5
50
42
Afvalverwerking
Bron: OESO.1 Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Spanje, Zweden.
16
8
48
26
p.m. Totale werkgelegenheid
17
23
55
1
Milieuconsultancy
Universiteit
Hogeschool
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Verwerkende nijverheid (Vlaanderen)
Verwerkende nijverheid (Wallonië)
Bouwnijverheid
Diensten
Belemmeringen voor de activiteit wegens een tekort aan
geschoolde arbeidskrachten
(aandeel van de ondernemingen die verklaren deze moeilijkheden te ondervinden)
1
Bron : NBB.
Afgestudeerden hoger onderwijs in de wetenschappen
en technologieën in 2007
(in procenten van de pas afgestudeerden bij de bevolking van 20 tot 29 jaar)
Bron: EC.
