Uit eenvoudige grootheden af te leiden pF-waarden voor de zee- en rivierkleigronden

(1)

stichting voor Bodemkartering Postbus 98 6700 AB Wageningen Tel. 08370-19100

BIBLIOTHEEK

ST ARINGGEBOUW

Happol'l, nr·. 1,19;~ Project nr. 144.33

UIT EENVOUDIGE GROOTHEDEN AF TE LEIDEN pF-WAARDEN VOOR DE ZEE- EN RIVIERKLEIGRONDEN

,J .N .13. Poe lman en Th. van Egmond

ISBN 90 327 0057 X Wageningen, november 1979

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, micro-film en op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting voor Bodemkartering.

(2)

(3)

-. ~·: .~, ,

I N H O U D

Inleiding

Het beschikbare materiaal Bewerking en resultaten Voorbeeld van een berekening

Voorbeelden van uitgewerkte pF-curven Algemene beschouwing

Lijst van tabellen en figuren

(Alle tabellen en figuren zijn achterin het rapport opgenomen)

Tabel 1 Het aantal waarnemingen, dat per pF-waarde en per gebied

trokken in de berekeningen van de bovengronden

blz. 5 7 9 lS 13 15 17

be-Tabel 2 Het aantal waarnemingen, dat per pF-waarde en per gebied is

be-trokken in de berekeningen van de ondergronden Tabellen 3-13 Overzicht van de coëfficiënten

pF = b

0 + b1 .H + b2.L + b3.sv

Tabel 3 Bovengronden - jonge rivierklei

Tabel 4 Bovengronden - zeeklti noord

Tabel 5 Bovengronden - zeeklei Noord-Holland

Tabel 6 Bovengronden - zeeklei Zuid-Holland

Tabel 7 Bovengronden - zeeklei Zeeland

Tabel 8 Oude rivierkleigronden

Tabel 9 Ondergronden - jonge rivierklei

Tabel 10 Ondergronden - zeeklei noord

Tabel 11 Ondergronden - zeeklei Noord-Holland Tabel 12 Ondergronden - zeeklei Zuid-Holland Tabel 13 Ondergronden - zeeklei Zeeland

in het regressiemodel

Tabel 14 Het aantal waarnemingen van voor pF-bemonsterde bovengronden in vijf gebieden, ingedeeld in een aantal lutum- 'en volumegewichts-klassen

Tabel 15 Het gemiddelde humusgehalte van voor pF-bemonsterde bovengron-den in vijf gebiebovengron-den, ingedeeld in een aantal lutum- en volume-gewichtsklassen

Tabel 16 Ovcrzichl van de nummering van de gral'ieken. Tevens zijn de

Lu-tum- en humusgehalten en de volumegewichten van de gekozen voorbeelden gegeven

Fig. 1- 48 pF-curven

Fig. 1 Bovengrond

-

jonge rivierklei

l• ig. 2 Bovengrond

-

jonge rivicrktci

Fig. 3 Bovengrond

-

jonge rivierklei

Fig. 4 Bovengrond

-

zeeklei noord

Fig. 5 Bovengrond

-

zeeklei noord

(4)

Fig. 6 Bovengrond - zeeklei noord

Fig. 7 Bovengrond - zeeklei Noord-Holland

Fig. 8 Hovengrond

-

zeeklei Noord-Holland

Fig. 9 Bovengrond - zeeklei Noord-Holland

Fig. 10 Bovengrond - zeeklei Zuid-Holland

Fig. 13 Bovengrond

-

zeeklei Zuid-Holland

Fig. 14 Bovengrond - zeeklei Zeeland

Fig. 17 Onderg1·und - oude rivierklei

Fig. 18 Ondergrond - oude rivierklei

Fig. 22 Ondergrond - jonge rivierklei

Fig. 26 Ondergrond

-

jonge rivierklei

Fig. 28 Ondergrond - zeeklei noord

Fig. 29 Ondergrond

-

zeeklei noord

Fig. 33 Ondergrond - zeeklei Noord-Holland

Fig. 38 Ondergrond

-

Fig. 39 Ondergrond - zeeklei Zuid-Holland

Fig. 41 Ondergrond

-

Fig. '1'' 011uvr·g1·0111..l - zvvkl.vi 7.uitl-lloll.an<l

Fig. 44 Ondergrond - zeeklei Zeeland

Fig. 48 Ondergrond zeeklei Zeeland

(5)

-INLEIDING

Er is in de laatste jaren in Nederland weer een toenemende vraag naar fjsisehe gegevens van de bodem. Eên daarvan, de pF-curve ook wel vochtkarakterisliek van de grond genoemd, heel't al vele jaren in wis-selende mate in de belangstelling van hydrologen en landbouwkundigen gestaan.

De pF-curven van de afzonderlijke bodemlagen zijn nodig voor de kennis van de vochthuishouding van een grond. In samenhang met de grond-waterstand geven ze inzicht in de mate waarin de poriën met water ge-vuld zijn. Ook is de pF-curve onmisbaar voor de berekeningen van deca-pillaire nalevering.

Indertijd is door belanghebbende instituten, zoals het Instituut voor Bodemvruchtbaarheid, het Instituut voor Cultuurtechniek en Water-huishouding en de Stichting voor Bodemkartering, besloten tot de opbouw

van een algemeen pF-archief. Deze poging is verzand, doordat de toele-vering van gegevens stagneerde. Wel zijn in 1973 door A.J. Krabbenborg van de Stichting voor Bodemkartering standaard pF-curven van fijnzan-dige zandgronden vervaardigd, maar deze tonen alleen gemiddelde waarden van de verschillende horizonten. Ook berusten ze op een wisselend en niet altijd voldoende groot aantal waarnemingen.

Sedert enkele jaren heeft de afdeling Bodemtechniek van de Stich-ting voor Bodemkartering het pF-onderzoek geïntensiveerd. Wat tot nu toe aan gegevens bekend is, wordt verzameld en voorlopig geselecteerd en geordend. Waar pF-gegevens ontbreken, worden ze bepaald, zodat geheel Nederland met een voldoende dicht net van waarnemingen wordt bedekt.

Het bepalen van de pF-curve is een betrekkelijk kostbare zaak. Daarom wordt het bij het bodemkundig onderzoek slechts op een betrekke-lijk gering aantal plaatsen gedaan. Wanneer echter een samenhang te vin-den is tussen de pF-waarvin-den van een bodemlaag en de groothevin-den die ge-durende de kartering bij de boringen worden vastgesteld (zoals humus-gehalte en lutumhumus-gehalte), ontstaat de mogelijkheid deze gegevens te ge-bruiken voor het vaststellen van de bijbehorende pF-curven.

Bij het hier te beschrijven onderzoek heeft een bewerking van het aanwezige pF-materiaal van zee- en rivierkleigronden geleid tot het sa-menstellen van formules, waarmee de pF-curven voor verschillende gebie-den kunnen worgebie-den berekend uit het humus- en lutumgehalte en het volume-gewicht van de grond.

Omdat er grote vraag is naar de reeds bereikte resultaten, presen-teren we de huidige stand van zaken; echter met de nadrukkelijke

(6)

-ding, dat de gegeven f'ormul.es in de naaste of' in een wat verdere toe-komf-lt nog wel enige verandering kunnen ondergaan. De verwerkte gege-vens moelen namelijk in een aantal. gevallen nog gecontroleerd worden op administratieve fouten en/of op het ontbreken van de noodzakelijke veldgegevens van bemonsteringsplaatsen, waarbij gedacht wordt aan pro-fielbeschrijving, rijpingstoestand, Gt-klasse etc. Ook moeten aantoon-bare verschillen tussen bepalingen van verschillende laboratoria gere-dresseerd worden. Dit alles vraagt echter veel tijd.

De rapportage is eenvoudig gehouden om de resultaten voor de man in het veld zo bruikbaar mogelijk te doen zijn. Daarom is de gebruikte terminologie op een uitzondering na, nog niet aangepast aan de nieuwe regels op het gebied van de benoeming van de eenheden van hel Int.crna-tionele Stelsel van Eenheden (SI). Daarin wordt bijvoorbeeld het ge-wicht als massa aangeduid. Andere termen zoals volumegege-wicht en

speci-fiek-volume staan nog niet vast en zullen in dit systeem moeten

wor-den ingepast.

Ook is voorlopig voorbijgegaan aan de gebruikelijke vermelding van de literatuur die voor het onderhavige onderzoek van belang kan zijn. Bij de eindrapportage zal daaraan de nodige aandacht worden besteed.

(7)

-HET BESCHIKBARE MATERIAAL

Begonnen werd met het samenstellen van lijsten van alle voorhanden zijnde gegevens van jonge en oude rivierkleigronden en van zeeklei-gronden. In grote lijnen werden alleen de gegevens verzameld die

betrek-king hadden op de profielopbouw van vaaggronden. Hel ging hicrbi,i in hel.

bijzonder om de pF-bepalingen, de volumegewichten en de granulaire sa-menstelling van de onderzochte lagen.

Bij de voorlopige selectie van de pF-waarden is gelet op de vorm van de curve en op te grote verschillen tussen het berekend en het be-paalde poriënvolume. Systematisch optredende afwijkingen, zoals veelal te hoge waarden bij pF 3,4 vooral bij hoge lutum- en/of humusgehalten, zijn als een bekend en later op te lossen probleem binnen het materiaal gelaten.

Uiteindelijk bleef een bestand aan gegevens over, dat in de tabel-len 1 en 2 nader is onderverdeeld. Een scheiding in ondergrond en

boven-grond (ongeveer 25 à 30 cm dik en/of een relatief hoog humusgehalte ten

opzichte van de ondergrond) laat zich verstaan, als bedacht wordt dat de bovengronden regelmatig veranderen onder invloed van het weer en van mens, plant en dier, de ondergrond echter in veel mindere mate. Daardoor blijft onder andere het humusgehalte van de ondergrond binnen engere grenzen. Overigens wordt de bemonstering veelal in het voorjaar uitge-voerd bij een bezakte, nog onbewerkte bouwvoor. Door bemonstering in vrijwel steeds dezelfde situatie blijft de variatie in volumegewicht be-perkt.

De indeling is naar moedermateriaal in resp. oude en jonge rivier-klei en zeerivier-klei, waarbij de laatste naar vier regio's is onderverdeeld, nl. in noordelijke zeeklei (Groningen en Friesland), Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland. Vooreerst werden de gegevens uit de jongere gebieden, zoals de IJsselmeerpolders en de Dollardpolders, buiten dit bestand gehouden. Over deze vrij kleine groepen zal nog afzonderlijk worden gerapporteerd.

Het aantal waarnemingen bij de oude rivierkleigronden is vrij klein, nl. 44 in totaal; de bovengronden vormen daarvan maar een klein gedeelte. Daarom werden in dit geval de boven- en ondergronden bij de bewerking als één groep beschouwd.

(8)

(9)

-BEWERKING EN RESULTATEN

Reeds in 1957L58 vonden we voor de jonge zeekleigronden van

Noord-Beveland en Wilhelminapolder een goed verband tussen enkele pF-waarden (2,2 en 4,2) en het lutumgehalte van de grond (J.N.B. Poelman: Rapport

betreffende het vochtonderzoek in de Wilhelminapolder (1956); rapport

nr. 128 van de Stichting voor Bodemkartering, Wageningen).

De eerste aanzet tot het huidige onderzoek was de bewerking van ri-vierkleigronden, waarbij de pF-waarden gerelateerd werden aan het humus-en lutumgehalte van de grond. Dit gaf zeer redelijke correlaties (zie

het beknopte jaarverslag 1976 van de Stichting voor Bodemkartering, blz.

38, fig. 3). De verdere uitwerking heeft tenslotte tot een model geleid, waarin bij elke pF-waarde niet alleen lutum en humus geacht werden een deel van het water vast te houden, maar ook aan de structurele opbouw van de grond een vochthoudend vermogen wordt toegekend. Voor de laatste werd het specifiek volume (Sv) als grootheid ingevoerd, zodat de volgen-de formule ontstaat:

vochtgehalte bij gegeven pF-waarde = b

0 + b1 .H + b2.L + b3.sv waarin

b

0 , b1, b2 en b3 regressiecoëfficiënten zijn, H

=

gew.% humus en L

=

gew.% lutum. Het vochtgehalte bij de gegeven pF-waarde wordt uitgedrukt als een gewichtspercentage. Zowel het humus- als het lutumgehalte heeft

betrekking op de grond. (Let wel: in de granulair-analyses van hel.

lh.:-drijfslaboralorium in Oosterbeek wordt hel Lulumgehalle gegeve11 in% van de minerale delen.) Sv, het specifiek volume, is de reciproke waarde van het volumegewicht. De eerstgenoemde grootheid is gekozen, omdat de laatste zich minder goed leent voor een lineaire vereffening.

Voor elk van de in tabel 1 en 2 genoemde gebieden is door een

meer-voudige regressie-berekening volgens het bovenstaande model een set for-mules ontwikkeld voor resp. boven- en ondergronden. Hiermee kunnen bij een gekozen lutum- en humusgehalle en volumegewicht 7 pf-waardcn w11rden berekend. De coël'fïciënlcn b

0, b1, b2 en b3, die voor elke pF-waardc

moeten worden ingevoerd, zijn samengebracht in de tabellen 3 L/m 13.

Deze tabellen bevatten behalve de coëfficiënten voor bovengenoemde formule nog enkele kolommen. Zo geeft kolom 6 de totale correlatiecoëf-ficiënt van de formule. Zoals bekend mag worden verondersteld, is dit een maat om aan te geven in hoeverre de in de formule ingevoerde groot-heden samen de werkelijkheid benaderen. Hogere correlatie-coëfficiënten

(in het traject 0,00 - 0,99) b~tekenen een betere benadering van de wer-kelijkheid.

(10)

-Kolom 7 geeft de standaardafwijking van de berekende waarde (even-eens in gewichtsprocenten vocht). Dit wil zeggen dat elke werkelijk ge-meten pF-waarde waaraan een betrouwbaarheid van 68 of 95% wordt toege-kend, binnen het traject van resp. één of twee keer de standaardafwij-king+ en - de gemiddelde pF-waarde ligt.

Kolom 8 geeft het bij de regressieberekening ingevoerde aantal waar-nemingen. Hoe groter dit aantal, des te betrouwbaarder is meestal de uit-komst.

De volgende drie kolommen 9, 10 en 11 geven de gemiddelden van de ingevoerde waarden van humus, lutum en specifiek volume, alsmede de standaardafwijkingen ervan. Hieruit is bij benadering af te lezen, hoe de spreiding van de ingevoerde waarnemingen is. Dit is belangrijk, omdat het bij het gebruik van de tabellen raadzaam is geen hogere of lagere waarden in te voeren dan overeenkomt met plus en min twee keer de stan-daardafwijking.

Omdat het specifiek volume een wat ondoorzichtige grootheid is,werd deze kolom door ons vertaald in volumegewichten. In de laatste kolom staat het traject van volumegewichten, overeenkomend met de gemiddelde Sv-waarde + en - eenmaal de standaardafwijking.

Wanneer voor de gekozen gehalten aan humus, lutum en volumegewicht de 7 pF-waarden zijn berekend, moeten ze nog vermenigvuldigd worden met het volumegewicht. Immers, de gegeven formules zijn uitgedrukt in ge-wichtsprocenten en moeten omgefekend worden tot volumeprocenten. De

laat-ste getallen worden uitgezet in een pF-grafiek, waarna door de gevonden punten een lijn wordt getrokken, die zo vloeiend mogelijk verloopt tus-sen pF 7 op de y-as en het uit het gekozen volumegewicht berekende po-riënvolume op de x-as. Om dit laatste punt te berekenen, werd gebruik gemaakt van de reeds ontwikkelde formule voor de dichtheid van de vaste fase (vroeger soortelijk gewicht van de grond genoemd) (zie Poelman, J.N.B.: Dichtheid van de vaste delen van rivierkleigronden. Boor en Spade 19 (1975): 32-38).

dichtheid van de vaste fase (in g.cm- 3 ) % humus 1,47 + 100 % lutum 2,88 + 100 - % humus - % lutum 2,66

Verder kan uit het gekozen volumegewicht en de berekende dichtheid van de vaste fase (s.g.) het totale poriënvolume als volgt berekend worden:

100.volumegewicht

poriënvolume = 100

-dichtheid van de vaste fase

Zoals reeds werd opgemerkt, komen er bij pF 3,4 regelmatig te hoge waarden voor, vooral bij hoge lutum- en humusgehalten. Ligt de 3,4-waarde 10

(11)

-te veel rechts van de vloeiende lijn, dan wordt die pF-waarde bij het trekken van de lijn buiten beschouwing gelaten. Waar pF 3,4 wel meege-nomen kan worden, is dat natuurlijk een winstpunt.

(12)

-VOORBEELD VAN EEN BEREKENING

Als voorbeeld voor de berekening van een pF-waarde nemen we de

waarde pF 2,0 van een ondergrond van jonge rivierklei met 22% lutum,

1% humus en een volumegewicht van 1,50, In tabel 9 staan de

coëffi-ciënten die in het model voor pF 2,0 moeten worden ingevuld. De

for-mule ziet er dan als volgt uit:

vochtgehalte bij pF 2,0 = -34,03 - 0,34 . H + 0,234 • L + 78,15. Sv

Voor onze grond moeten we nu de waarden voor humus, lutum en Sv invullen,

zodat vochtgehalte bij pF 2,0 = -34,03 - (0,34 x 1) + (0,234 x 22) +

(78,15 X 0,6667)

=

-34,03 - 0,34 + 5,15 + 52,10

=

22,88

De laatste uitkomst luidt in grammen vocht per 100 gram droge grond. Een

ring van 100 cm3 met een volumegewicht van 1,5 g per cm3 bevat 150

gram-men droge grond. Omgerekend hoort daar bij pF 2,0 34,32 (22,88 x 1,5)

gram water bij; dat is afgerond 34,3 vol.%. Een laag van 10 cm dik

be-vat dan bij pF 2,0 34,3 mm vocht. Zetten we de berekende waarde uit in

figuur 24 van de in de volgende paragraaf te behandelen voorbeelden,

dan zien we dat onze berekende waarde precies op de getrokken pF-curve ligt. Niet voor alle berekende waarden is dat het geval, in dit voorbeeld

voor bijvoorbeeld pF 2,3 niet. Dit komt omdat aan de getrokken curve een

zo vloeiend mogelijk verloop is gegeven.

(13)

(14)

-VOORBEELDEN VAN UITGEWERKTE pF-CURVEN

Om het cijfermateriaal wat toegankelijker te maken, werden voor alle gebieden, zowel voor de bovengrond als voor de ondergrond, voorbeelden uitgewerkt (fig. 1-48). Voor de keuze van de lutum- en humusgehalten en van de volumegewichten voor de bovengronden werd gelet op de spreiding in de waarnemingen. Om daarin een inzicht te krijgen, werd tabel 14 vervaardigd. Er is een indeling gemaakt in lutumklassen en in volumege-wichtsklassen. De cijfers in de tabel geven het aantal waarnemingen per klasse. In tabel 15 is dezelfde indeling gebruikt, maar deze geeft het gemiddelde humusgehalte per klasse. Met behulp van deze tabellen werden veel voorkomende waarden van volumegewicht en humusgehalte gekozen. De keuze van de lutumgehalten is voor de boven- en ondergronden ongeveer gelijk en als volgt geschematiseerd:

lichte zavel zware zavel lichte zavel zware klei 10 en 15% 22% 30% eventueel 40 en 50%.

Voor de ondergronden werd verder een uniform humusgehalte gekozen, nl.: 1%, terwijl ook de volumegewichten resp. 1,5, 1,4 en 1,3 steeds gelijk bleven. Tabel 16 geeft een overzicht van de gekozen waarden en de num-mering van de daarmee overeenkomende figuren.

(15)

(16)

-ALGEMENE BESCHOUWING

In grote lijnen zijn de resultaten van dit onderzoek niet onbevre-digend. Door de berekende waarden zijn vrij redelijk curven te trekken. Maar, zoals in de inleiding al is gezegd, zal in de naaste toekomst een verdere bewerking en aanvulling van het materiaal het geheel moeten verbeteren. Als voorbeeld van één van de problemen kan verwezen worden naar de pF-curven voor de bovengronden van Zuid-Holland, waar bij 40% lutum de curve iets gaat afwijken van de overige en de x-as niet op het verwachte punt snijdt. De oorzaak zou kunnen worden gezocht in bemonste-ring in een te droge toestand, waardoor na bevochtiging het volume

gro-ter wordt dan de gebruikelijke 100 cm3 van de pF-ring. Dit soort

afwij-kingen is tot nu toe nog niet in de berekeningen betrokken.

Een andere vraag is, of vooral de lichte zavels op de overgang naar zand wel voldoende vertegenwoordigd zijn geweest in het bewerkte materiaal en of daardoor de getekende curven niet een verkeerd beeld ge-ven van deze gronden.

Beschouwen we het gehele cijfermateriaal, dan blijkt dat vooral bij de lage pF-waarden de structurele opbouw van de grond een belangrijke invloed heeft. Bij hogere waarden neemt de invloed van de lutumfractie toe, terwijl die van de humus nogal wisselend is. Voor de ondergronden geldt in het algemeen dat de invloed van de humus zeer gering is; de re-gressiecoëfficiënt kan zelfs negatief zijn.

Uit de verkregen resultaten is wel duideli,jk geworden dat voor een

goede scha L L i ng van de pF-waardcn in hel veld kermis van de voorkomende

volumegewichten een onmisbaar gegeven is geworden. De karteerder zal zich daarom het schatten van volumegewichten van de grond eigen moeten maken.

(17)

(18)

-Tabel 1 Het aantal waarnemingen dat per pF-waarde en per gebied 1S betrokken 1n de berekeningen van de formules voor de bovengronden

Materiaal en gebied pF-waarde

0,4 1,0 1,5 2,0 2,3 2,7 3,4 4,2 Jonge rivierklei 87 27 53 87 87 57 46 76 Zeeklei - noord 102 102 102 39 39 69 102 Zeeklei - Noord-Holland 61 61 61 61 61 22 22 Zeeklei - Zuid-Holland 118 114 119 112 112 67 67 Zeeklei - Zeeland 90 72 90 72 72 65 65

Tabel 2 Het aantal waarnemingen dat per pF-waarde en per gebied is betrokken in de

berekeningen van de formules voor de ondergronden

Materiaal en gebied pF-waarde

0,4 1,0 1,5 2,0 2,3 2,7 3,4 4,2 Oude rivierklei 44 44 44 44 44 44 44 Jonge rivierklei 239 164 164 229 239 173 173 239 Zeeklei - noord 163 163 163 93 107 93 163 Zeeklei - Noord-Holland 74 74 74 74 74 32 32 Zeeklei Zuid-Holland 138 133 138 132 132 69 69 Zeeklei - Zeeland 110 110 110 110 110 110 110

(19)

Tabel 3 Bovengrond en - jonge rivierklei. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = _{bo + b1} H + b 2

.

L + b3

.

Sv pF-waarde bo bl b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol.gewicht 0,4 -36,84 +0,04 +0,062 +95,04 0,97 2,4 87 4,4 .:!:_3 ,0 23,4 +12,5 0,735 .:!:_0,099 1,57 - 1,20 1,0 -36,21 -0, 16 +0,159 +89,30 0,95 2,8 27 4,5 .:!:_3 ,3 23,6 +12,8 0,724 .:!:_0,093 1,58 - 1,22 1,5 -29,85 +0, 14 +0,135 +77,98 0,85 4,7 53 4,2 .:!:_2, 7 22,2 .:!:_12,0 0,720 .:!:_0,084 1,57 - 1,24 2,0 -29,93 +0, 19 +0,213 +72,47 0,94 3,2 87 4,4 .:!:_3,0 23,4 +12,5 0,735 +0,099 1,57 - 1,20 2,3 -27,37 +0,06 +0,242 +66,63 0,93 3,4 87 4,4 .:!:_3,0 23,4 +12,5 0,735 .:!:_0,099 1,57 - 1,20 2,7 -27,87 +O, 16 +0,224 +64,70 0,89 3,5 57 4,2 .:!:_2,6 21,0 +12,4 0,721 +0,082 1,56 - 1,25 3,4 - 2,48 +1,16 +0,455 +10,71 0,89 3,3 46 4,0 .:!:_2, 2 21,3 +11,1 0,724 .:!:_0,077 1,58 - 1,22 4,2 -12,67 +0,34 +0,39 +24,30 0,91 3,0 76 4,3 .:!:_2, 9 24,0 +11,7 0,739 +0,098 1,56 - 1,19

(20)

Tabel 4 Bo\·e:1.gronden zeeklei - noord. Overzicht van de coëfficiënten in het regressie~odel pF = b 0 + bl H + b2

.

L + b3. Sv pF-waarde _bo _bl _b2 _b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol.gewicht 1,0 -2';',46 +0,37 +O, 115 +76,83 0,98 1,8 102 3,4 ±2,2 2.B, 2 ±13, 2 0,741 +0,09ï 1,15 - 1,55 1,5 -20,81 +0,44 +0,159 +64,55 0,97 2,2 102 3,4 ±2,2 28,2 ±13,2 0,741 ±0,097 1,15 - 1,55 2,0 -13,57 +0.79 +0,252 +46,95 0,97 2,1 102 3,4 ±2,2 28,2 ±13,2 0,741 +0,09ï 1,15 - 1,55 2,3 -14,40 +l,31 +0,255 +43,94 0,96 2,7 39 3,2 ±2,0 26,7 ±11,3 0,725 +0,090 1,23

-

1,57 2,7 -1.:., 90 +1,58 +0,314 +34,66 0,97 2,4 39 3,2 ±2,0 26,7 ±11,3 0,725 ±0,090 1,23

-

1,57 3,4

-

::, 94 +1,54 +0,503 +11,32 0,97 2,3 69 3,4 ±1,7 33,1 ±13,0 0,742 +0,082 1,21

-

1,52 4,2 -ï, 12 +0,75 +0,443 +12,08 0,96 2,4 102 3,4 ±2,2 28,5 ±13,0 0,741 +0,097 1,19 - 1,55

(21)

Tabel 5 Bo\-engronden - zeeklei Noord-Holland. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = b 0 + b1 H + b2

.

L + b3 Sv pF-waarde bo b1 b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol.gewicht 1,0 -30,13 +0,57 +0, 137 +78,46 0,97 3,2 61 5,7 .:!:_3, 9 22,1 .:!:_13 ,3 0,853 +0, 148 1,42 - 1,00 1,5 -20,89 +0,85 +0, 134 +62,92 0,96 3,8 61 5,7 .:!:_3 ,9 22,1 +13,3 0,853 +0, 148 1,42 - 1,00 2,0 -18,03 +1,44 +0,239 +48,84 0,96 3,9 61 5,7 .:!:_3, 9 22,1 .:!:_13 ,3 0,853 .:!:_0, 148 1,42 - 1,00 2,3 -18,07 +1,36 +0,299 +44,76 0,95 4,2 61 5,7 .:!:_3, 9 22,1 .:!:_13, 3 0,853 +0, 148 1,42 - 1,00 2,7 -15,80 +1,49 +0,358 +36,61 0,95 3,8 61 5,7 .:!:_3, 9 22,1 .:!:_13, 3 0,853 .:!:_0,148 1,42 - 1,00 3,4 - 7,34 +1,27 +0,653 +15,54 0,98 2,5 22 5,4 .:!:_3,5 20,5 .:!:_11, 1 0,841 .:!:_0,135 1,42 - 1,02 4,2 - 6,04 +1,41 +0,586 + 4, 18 0,97 2,4 22 5,4 .:!:_3, 5 20,5 .:!:_11, 1 0,841 +0, 135 1,42 - 1,02

(22)

Tabel 6 Bovengronden - zeeklei Zuid-Holland. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = b 0 + b1 H + b2

.

L + b3

.

Sv pF-waarde _bo _bl _b2 _b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol.gewicht 1,0 -19,36 +0,82 +O, 114 +62,52 0,99 1,4 118 3,8 ~3,4 22,0 ~8,4 0,728 ~o, 113 1,63 - 1,19 1,5 -13,59 +1,34 +O, 138 +49,21 0,98 1,8 114 3,7 ~3,4 22,0 ~8,4 0,727 +0,113 1,63 - 1,19 2,0 - 9,29 +1,45 +0,219 +37,43 0,98 2,2 119 3,8 ~3,4 22,1 ~8,4 0,730

~o,

113 1,62 - 1,18 2,3 - 3,75 +1,80 +0,300 +22,81 0,95 2,6 112 3,4 ~2,5 22,2 .i_8,5 0,720 +0,098 1,61

-

1,22 2,7 - 3,12 +1,73 +0,400 +16,40 0,95 2,7 112 3,4 ~2,5 22,2 ~8,5 0,720 ~0,098 1,61 - 1,22 3,4 + 1, 53 +1,61 +0,449 + 4,23 0,96 2,5 67 4,2 ~4,3 20,4 +7,4 0,748 ~0,128 1,61 - 1,14 4,2 + 2,70 +1,41 +0,429

-

3,76 0,98 1,5 67 4,2 ~4,3 20,4 ~7,4 0,748 +0,128 1,61 - 1,14

(23)

Tabel 7 Bovengronden - zeeklei Zeeland. Overzicht van de coëfficiënten 1n het regressiemodel pF = _{bo + b1} H + b 2 L + b3

.

Sv pF-waarde _bo _bl _b2 _b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol.gewicht 1 ,0 -17,85 +1,32 +O, 132 +58,27 0,98 2,3 90 3,2 +2,8 19,3 +6,8 0,722 +O, 131 1,69 - 1,17 1, 5 -17,15 +l,13 +0,098 +57,51 0,98 2,3 72 3,6 +3,1' 19,7 +6,9 0,736

~o,

141 1,68 - 1,14 2,0 - 9,02 +1,68 +0,247 +35,82 0,97 2,6 90 3,2 ~2,8 19,3 ~6,8 0,722 ~0,131 1,69 - 1,17 2,3 - 8,84 +1,69 +0,290 +31,73 0,97 2,6 72 3,6 +3,1 19,7 ~6,9 0,736 +0,141 1,68 - 1,14 2,7 - 6,36 +1,60 +0,388 +22, 10 0,96 2,6 72 3,6 +3,1 19,7 ~6,9 0,736

~o,

141 1,68 - 1,14 3,4 - 8,43 +0,86 +0,777 +13,23 0,94 2,7 65 3,7 ~3,2 20,6 +6,7 0,740 ~0,150 1,69 - 1,12 4,2 -14,08 +O, 18 +0,624 +19,62 0,94 2,2 65 3,7 +3,2 20,6 ~6,7 0,740 ~0,150 1,69 - 1,12

(24)

Tabel 8 Oude rivierkleigronden. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = _{bo + b1}

.

H + b

2

.

L + b3

.

Sv

pF-waarde bo bl b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol .gewicht

1,0 -37,42 +0,28 +0,129 +93,85 0,96 1 ,4 44 0,4 !:_0,7 24,2 !:._12, 1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47 1,5 -34,07 +0,59 +0,220 +82,66 0,90 2,4 44 0,4 !:_0,7 24,2 !:._12,1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47 2,0 -33, 10 +0,15 +0,370 +71,70 0,86 3,4 44 0,4 !:_0,7 24,2 !:._12,1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47 2,3 -33,94 +0,13 +0,435 +68,60 0,89 3,3 44 0,4 !:_0,7 24,2 !:._12,1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47 2,7 -31,94 +0,22 +0,451 +63,03 0,91 2,9 44 0,4 +0,7 24,2 !:._12, 1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47 3,4 - 3,13 +0,60 +0,553 +12,47 0,96 2,0 44 0,4 -:.,0, 7 24,2 +12, 1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47 4,2 - 3,35 +0,34 +0,442 + 6,39 0,99 0,7 44 0,4 !:_0,7 24,2 !:._12, 1 0,640 !:._0,042 1,70 - 1,47

(25)

~,

Tabel 9 Ondergronden - jonge rivierklei. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF

=

ho+ b1 H + b2

.

L + b3. Sv pF-waarde b 0 bl b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol.gewicht 0,4 -35,64 +0,11 +0.098 +92,18 0,99 1,7 239 1,6 2:_0, 9 40,9 2:_21, 1 0,758 +O, 131 1,59 - 1,12 1, 0 -38,03 +0,24 +0,118 +92,74 0,99 1,6 164 1,6 2:_0, 9 47,3 2:_20,4 0,787 2:_0,137 1,54 - 1,08 1,5 -39, 39 -0,01 +O, 148 +91,73 0,99 1,9 164 1,6 2:_0, 9 47,3 2:_20,4 0,787 2:_0, 137 1,54 - 1,08 2,0 -34,03 -0,34 +0,234 +78,15 0,98 2,3 229 1,5 ~0,9 39, 1 2:_20,7 0,733 2:_0,097 1,57 - 1,20 2,3 -38,89 +0,15 +O,~~ +81,20 0,98 2,7 239 1,6 2:_0, 9 40,6 2:_21,3 0,757 2:_0,129 1,59 - 1,13 2,7 -35,93 -0,35 +0,319 +72,00 0,98 3,4 173 1,6 2:_0, 9 45,5 2:_21,7

o,

776 2:_0,137 1,56 - 1,10 3,4 -16,10 +0,45 +0,384 +36,26 0,95 4,3 173 1,6 2:_0,9 45,5 2:_21,7 0,776 2:_0,137 1,56 - 1,10 4,2 - 7,30 +0,56 +0,338 +17,63 0,95 2,9 239 1,6 2:_0,9 40,9 2:_21,3 0,758 2:_0,129 1,59 - 1,13

(26)

Tabel 10 Ondergronden - zeeklei noord. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = bo + b1 H + b₂

.

L + b₃

.

Sv pF-waarde b 0 bl b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol. gewicht 1,0 -37, 16 -0,43 +0,052 +95,47 0,96 2,2 186 1, 1 .:!:_0,9 25,5 .:!:_13, 1 0,719 .:!:_0,076 1,56 - 1,26 1,5 -33,58 -0,40 +0,080 +87,56 0,97 1,9 186 1, 1 .:!:_0,9 25,5 .:!:_13, 1 0,719 .:!:_0,076 1,56 - 1,26 2,0 -37,47 -0,39 +O, 104 +90,08 0,94 2,5 186 1, 1 .:!:_0,9 25 r5 .:!:_13, 1 0,719 .:!:_0,076 1,56 - 1,26 2,3 -37,73 +0,15 +0,184 +84,62 0,96 2,7 117 1,0 .:!:_0,8 27,5 .:!:_14,8 0,732 .:!:_0,086 1,55 - 1,22 2,7 -38,47 -0,08 +0,266 +79,59 0,97 2,5 131 1, 1 .:!:_Ü, 9 27,8 .:!:_14,2 0,728 .:!:_0,084 1,55 - 1,23 3,4 -19,72 +1,22 +0,497 +41,77 0,93 4, 1 117 1,0 .:!:_0,8 27,5 .:!:_14,8 0,732 .:!:_0,086 1,55 - 1,22 4,2 -18,19 +O, 17 +0,417 +32,11 0,94 2,8 186 1, 1 .:!:_0,9 25,5 .:!:_13, 1 0,719 .:!:_0,076 1,56 - 1,26

(27)

Tabel 11 Ondergronden - zeeklei Noord-Holland. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = _{bo + bl} H + b

2 L + b3 • Sv

pF-waarde bo bl b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol. gewicht

1,0 -31,26 -0,27 +0,064 +88,41 0,99 1,9 74 1,2 2:0,9 22,3 2:14 ,6 0,775 2:0,120 1,53 - 1,12 1,5 -28,34 -0,33 +0,073 +82,46 0,98 2, 1 74 1, 2 2:0,9 22,3 2:14,6 0,775 2:0,120 1,53 - 1,12 2,0 -25,59 -0,66 +O, 134 +74,97 0,96 2,9 74 1,2 2:0,9 22,3 2:14,6 0,775 +0, 120 1,53 - 1,12 2,3 -27,87 -0,38 +0,259 +69,92 0,95 3,8 74 1,2 2:0,9 22,3 2:14,6 0,775 2:0,120 1,53 - 1,12 2,7 -30,06 -0,08 +0,387 +63,77 0,95 4, 1 74 1,2 2:0,9 22,3 2:14,6 0,775 +0,120 1,53 - 1,12 3,4 -20,31 -0,48 +0,520 +45,40 0,90 5,3 32 1,2 2:l ,O 20,4 2:13

,o

0,774 2:0,126 1,54 - 1, 11 4,2 -17,26 -0,17 +0,425 +31,06 0,91 3,9 32 1,2 2:l ,O 20,4 2:13,0 0,774 2:0, 126 1,54 - 1, 11

(28)

Tabel 12 Onderg!"o:--,den - zeeklei Zuid-Holland. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = b - b C 1 H + b2

.

L + b3

.

Sv pF-waarde b 0 bl b2 b3 R s n H + s L + s Sv + s Vol. gewicht 1 ,0 -32,59 -0, 11 +0,037 +89,16 0,96 1,7 138 1,4 ~0,6 21,0 +11,4 0,725 ~0,063 1, 51

-

1,27 1,5 -31,02 -0,15 +0.051 +84,68 0,94 2,0 133 1,4 ~0,7 21,0 ~11,3 0,725 ~0,064 1,51

-

1,27 2,0 -33,3j_ -0, 12 +0, 104 +83,70 0,92 2,5 138 1,4 ~0,6 21,0 ~11,4 0,725 ~0,063 1,51

-

1,27 2,3 -37,23 -0,25 +0,209 +81,54 0,91 3,0 132 1,4 ~0,7 21,0 ~11,3 0,726 ~0,064 1,51

-

1,27 2,7 -37,00 -0,81 +0,303 +73,41 0,92 3,0 132 1,4 ~0,7 21,0 ~11,3 0,726 ~0,064 1,51

-

1,27 3,4 -20,69 -3,77 +0,459 +36,35 0,90 3,7 69 1,3 ~0,6 21,4 ~11,0 0,726 ~0,054 1,49 - 1,28 4,2 - 4,08 -2 ,30 +0,473 + 7,44 0,93 2,5 69 1,3 ~0,6 21,4 ~11,0 0,726 ~0,054 1,49 - 1,28 I ,/

(29)

Tabel 13 Ondergronden - zeeklei Zeeland. Overzicht van de coëfficiënten in het regressiemodel pF = _{bo + b1} H + b 2

.

L + b3

.

Sv pF-waarde b 0 bl b2 b3 R n s H + s L + s Sv + s Vol. gewicht 1,0 -31,97 -0,26 +0,131 +86,20 0,97 110 1,4 1,7 =0,9 22,3 ,::11,3 0,703 ,::0,061 1,56

-

1,31 1,5 -29,58 -0,45 +0,117 +81,63 0,95 110 1,8 1,7 -0,9 22,3 ,::11,3 0,703 +0,061 1,56

-

1,31 2,0 -27,76 +0,03 +0,276 +68,77 0,92 110 2,6 1,7 7-.0, 9 22,3 ,::11,3 0,703 ,::0,061 1,56

-

1,31 2,3 -28,36 +0,70 +0,341 +62,74 0,91 110 3,3 1,7 =.0,9 22,3 ,::11,3 0,703 ,::0,061 1,56

-

1,31 2,7 -33,87 +0,46 +0,473 +62,83 0,92 110 3,3 1,7 ::_0,9 22,3 ,::11,3 0,703 +0,061 1,56

-

1,31 3,4 -28,01 -0,08 +0,618 +49,78 0,93 110 3,3 1,7 ---0,9 22,3 ,::11, 3 0,703 ,::0,061 1,56

-

1,31 4,2 -22,97 -0,29 +0,505 +37,44 0,96 110 1,9 1,7 .:::_0,9 22,3 ,::11,3 0,703 ,::0,061 1,56

-

1,31

(30)

Tabel 14 Het aantal waarnemingen van voor pF-bemonsterde bovengronden in vijf ~ecieden, ingedeel~ ic een aantal lutum- en volumegewichtsklassen. De getallen tussen haakjes zijn sommeringer per klasse.

Lutumklasse <10% 10-20% 2-J-30% 30-40% 40-5]%

Vol.gew .klasse Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld.

l ( 1) 1, 70 1 1 (2) 2 7 7 4 (20) 1 l 1 ( 3) 1,60 2 5 ( 7) 5 13 5 20 1g (62; 3 4 6 6 (24) 1 1 2 1 ( 5) 2 1 1 ( 4) 1,50 5 2 ( 7) 10 15 2 7 11 (45) 9 3 1 i5 12 (40) 1 4 3 1 ( 9) 1 1 ( 2) 1,40 3 6 (9) 7 6 6 3 2 (24) 4 2 15 2 (23) 3 8 2 2 (15) 6 1 ( 7) 1,30 1 1 3 1 (6) 2 2 7 6 2 (19) 1 5 3 2 (11) 3 6 1 3 (13) 4 9 1 ( 14) 1,20 1 7 2 1 ( 11) 3 ( 3) 2 2 2 ( 6) 1 1 1 ( 3) 1,10 2 (2) 1 3 2 1 ( 7) 1 4 ( 5) 2 3 1 ( 6) 2 3 3 ( 8) 1,00 3 1 2 ( 6) 1 4 1 ( 5') 2 3 2 ( 7) 0,90 1 1 ( ~' _{i '} ₄ _{1 ( 5) 1} ₁ _{( 2)} 0,80 1 ( 1; (33) ( 195) (120) (63) (38) Totaal: 452 waarnemingen

(31)

Tabel 15 Het gemiddelde humusgehalte van voor pF-bemonsterce bovengronden in vi]f gebieden, ingedeeld in een aantal lutum- en volumegewichtsklassen.

Lutumklasse <10% 10-20% 20-30% 30-40% 40-50%

Vol.gew.klasse Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Ri V. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld. Riv. Nrd. N.H. Z.H. Zld.

2,9 1,70 2,8 1, 7 2,5 1,6 2,5 2,0 1,5 2,2 2,7 1;50 3,9 2,2 2,0 1,7 2,0 2,1 1, 8 2,4 l, 7 2,3 2,6 3,0 2,4 2,5 2,3 8,7 1,6 0,6 1,50 4,3 0,7 3, 1 2,1 2,8 1, 7 1, 9 3,1 3, 1 2,3 2,9 2,5 2,7 3,4 3,7 2,3 2,5 4,9 1,40 2,9 1,4 2,9 4,4 2,5 2,7 2,9 2,6 4,9 3,7 3,2 2,5 5,6 3,3 3, 1 3,6 2,9 1,4 1,30 3,8 4,7 2,1 3,9 3,3 4,5 3,3 3,2 3,7 5, 1 4,3 4,1 7,8 5,3 6,8 5,3 4,9 4,3 4,9 5,5 1,20 5,0 5,2 1,6 6,7 8,0 6,4 6,3 6,0 11,0 5,2 5,4 1,10 6,7 10, 1 8,0 7,5 6, 1 7,0 11,6 10,1 8,2 11,9 8,7 5,3 6,2 7,3 1,00 7,2 11,3 11,5 12,8 9,5 10,9 8,7 12,2 0,90 13,9 11,0 16,7 16,9 5,2 0,80 8,8

(32)

Tabel 16 Overzicht van de nummering van de grafieken. Tevens zijn de:.:.~- en humusgehalten en de volumegewichter van de gekozen voorbeelden gegeven

Gebieden Vol. gew. 10% lutum 15% 1 utum 22% l1;tum 30% lutum 40% luL~ 50% lutum

bovengr. ondergr. bovengr. ondergr. :.c·;engr. ondergr. bovengr. ondergr. bovengr. ondergr. bovengr. ondergr.

-nr. hum. -nr. hum. -nr. hum. -nr. hum. '."r. :'"1um. nr. hum. nr. hum. nr. hum. nr. huR>. nr. hum. nr. hum. nr. hum. -Oude rivierklei 1,60

}ll

} 18

} 19

},o

_}21

1,50 1 1 1 1 1 1,40 Jonge rivierklei 1,60 1 2

}22

1 2

},3

l 2

}24

1 3

},s

},6

}"

1,50 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 1 1 1,40 3 4 3 4 3 5 3 6 Zeeklei Noord 1,60 4 1

},a

4 1

}g

4 2

}30

4 3

}31

}32

1,50 5 2 1 5 2 1 ~ 3 1 5 4 1 5 3 1 1,40 6 3 6 3 5 4 6 5 6 4

Zeeklei Noord· Hollanc 1,60 7 2

}33

7 2

},

7 3

}35

7 3

}36

}37

1,50 8 3 1 8 3 1 3 4 1 8 4 1 1 1,40 9 4 9 4 9 5 9 5 Zeeklei Zuid-Holland 1,60 10 2

}38

10 2

}g

10 3

}40

10 3

}"

10 3

_}"

1,50 11 2 1 11 2 1 11 3 1 11 3 1 11 4 1 1 1,40 12 3 12 3 :2 3 12 4 12 4 1,30 13 4 13 4 13 4 13 5 13 5 Zeeklei Zeeland 1,60 14 2

}44

14 2

},s

14 2

}6

14 3

}47

}48 1

1,50 15 2 1 15 2 1 15 3 1 15 3 1 1,40 16 3 16 3 ~ ~ 3 16 4

(33)

pF +- -+-t ~, +-h, r- . +½-~+

*

1 e1 1 --t---t 1 ! : ! 5-+-+-++-+-+-l-+-~+-!--,"Ht--+-+-'--4ri-+---+-+-+--+-+-++-+-+-l-l--+-++-+-+-l-l--++-+-+-+-l-+++--H-+-1-+-+-+-i

. mJ

~~

-:

,+'-...

%.,...<'-~·-*,r,=--m--+-1-1--++-+-l-+-t-+++-+-I-+-! ++--HH--+-++-+-HH--++-H ' 1, 11~::~,--h~+-+++~~~~·....;..-...J--++..;...+-HH-++-l-l--l-H-++...f-..l-HH-++...f-..l-+-l-+-+-+--H-+-N '-• ~ : - ' -~~ ,...:'-... _~.--+--, >-+-~,--+,-+-'e-C-+-+-+4-\-!--+--+-+-+-+-+-e-+-l-i--+-+--+-+---+·+-1--+-,-~ "-1 ' ','-; ;

"

3 -+-+-++-+-+-f-++++-+-+-l-+-++-+-+-+-1-'I\.:,.._._ , · '--,11, ... 1 +-!, .... , ... ~'...+-+-1.+-+-+-+-++++-+-+-1-+-++-+-+-+-+-+++--H-+-+-++-+-i

....

"

' ' f\ : ! ! f\, 2 ,__

---, .. Jtt

1

+

t~h -

\

ll. ++-+-l"-1-i-f--++-+-'--H 1-+--H--+ 1,'\11 , \++·,i,-+--IH-+++-f-+-i-f--++-H-+-i-f--++-+-1-+-+-++-l + T IJ,- f-+-

~-l -H

j

l

0 10 Vol. gew. 1,60 Sv 0,625 20 % lutum 10 15 22 30 . 1 ! ' 30 % humus 2 2 2 3 f\

Fig. 1 pF-curven bovengrond - jonge rivierklei

40 50 60 vol.% pF 7-.-r-..--r--c-r-,~,--rr:r:::r=i=r::r::::r::;::::;::::i.-r-,--r_T~r-';-.rrr.:r..::r2::2;-.r.r.r.:r~2;';1C[rI.J.J::!CCCrI.J]::!C'Cr.:r-+T1

_J

tf-=·L·-j...J-+..+...f-..l-l··H , i

"

I\ f\ 1' Il,; " "

"

Il: '

'

"

1 i

t-0,-~1-+J.. -1-J. -l..!.. -l_r-_j--j-L....-1-J.... +J.. -1-.J. -4-+ -l..J.. -1J-J-L....-l-l.... -1-J. -+.J. -l..J. -J-j-_-1-~ +J.. -1-J. --l..!.. -i~.J-L....-1-,_ +J.. -I-J.-1-..!.. -l-1--lj-J-j-L,_+-j.... +.,_ -1-.J... --l-t -l..J. -_J--j-r-+''-lll..,ll'.;_'~j~~ttttij-=.f::.tt±. 1ij:.q

0 10 Vol. gew. 1,50 Sv 0,667 20 % lutum 10 15 22 30 30 % humus 3 3 3 3

Fig. 2 pF-curven bovengrond - jonge rivierklei

40 50 60

(34)

pF 7--.111...,.-~.,....,..1~-.,....,..~~....,.-~~-~~~~~-~~,~1~, .,....,..~-~1...,.-~ ... -~1.,....,..;~1-~

~l'

~++:

+-+-t-+-t--+-+:---++--.---++-l+-+-1-H----H--+++-1--++-~l++---+-+-H.-+4--'--,-' ++-+H~c-1·-l•-+-l-•- -

+

:+-

·;+

1 6 -\'i~1"1"1-- -1. 1. l ' >-+- f-• \ .'\!- ._1'_,_ _ _._!>-+-+-'-'1-+--'-++-l-l--+---'+-l-l-_,__,_-+-l-l--l---'---.I-•~ 5 4 0

+

--,--~ 0 1 · f-+-~-'li " r, r L 1 1 1 '1 i 1 i ! ' i 1 1 1 1 ,-r ! + _) '" 1 1 •

...

" ,

..

_" 1 _:

'

-.

i 1 ' ' '

'

·.: : r !

' t·

,,

_" 1 ; : 1 ~

: I'\. 1:,

.

J J ~u· o I.< ' 1

" . '.'\• 1

..

, •

.

_' +-++-++-l-l-..__...-~_._,..-+-+-+--1--',._,_++-+-._,_+-'--+-._,__• ;..1-:- --'-1-T+ r-. -;-+-1-+--r++++~f--+-+ t++-1+-1-+-!'..-,l-'k-.,.+-+.-1.""l-+++-f.4<+++-t+-r-++-•++: +-',-1---t+-t+-l-+-l--i-l--+--++-f-++-l--l-+-l 1 ~ '- · 1 1 , . 1 1 1. 1 ' " t 1 1 1 1 1 1 i 1 1 ₁ 1 1 t -+ 1 1 i---h --~

+

1 1 1 1 1 1 -+-+- --~

~+----.

-1-++-+-+-...++-+-+-.1--i--+-l-+--l---l--+-l-l--1---!--+--.+-->-J--~ - - • -1 -_k . • -+-<-+-i-++-1-+-+-+-+-<-+-+-+-+-f-+-+-t-+-f-++-+tf-1 ; 1 ~ ·-~---•r+-+-+-+--<r+-+--+-+-r+-+-i-+--+-+-+-<-+-+--+-+-<-+-, +-+-.

+ •-, -

C • 10 20 30 50 60 vol.% Vol. gew. 1,40 % lutum % humus

4

Sv 0,714 10

15 4

22 5

30 6

(35)

5

~

\ -Î

t

~~

~~i~,~~'-+-ii-+-l--+:-+-+-++++++++-+++++-+-J-Hf-+-li-+-l-+--t++-++++-++½-+-+-+-H 1 - ~ i\--t+~-~~...--+-,++-~.-H-I-H--+-+++++-H-I-H--t-++++-+-HH--H--+-+++++-H-1-1-t-H-++-l 1

r-titJ

~-+

1'

~+

1

'

.,

\-. \t

~ - . ' \ . 1

'

: 1 lt :_:_tt ---+-·" p ,,._ "-U t -~~l~++'+,~-H!-1-H--~~+++-+-HH--+-++-++++-+-H-HH--+-++++-+-H-HH--+--H \----,·'--+-+++t~,.-+++i--++-kH--++++---+-+-++-l--++-+-H--+++-HH-+++-1-+-+-++-l -''"-'~'\J- !\+---' -

"'

--

-1

...

., 1 ....

"''

..

-r-+

_"

,.,. ' 1' 1 Xl 1 +l- 1

' '

3 T++-, t i.q T 1

+

-++

--4-

'

..

,.,. '"+''-'\.-+-+-i~+'i.c.,.+++-+-H-H-t-+-+++++-i-HH--+-++++++-t-HH

..

1 i i t l 1, 1 1 i I I i

'

""

''

2 ~11t

= ;:;_

+

-r4~

-++-t--t-1-t-r -,-,-+,-1+, +++-+-+-++-+-+ ~--+--4----1 i i ·\'\ 1 .. +--t--t-++-+--l--+-1--+--r+-+-+-t--t-+-+-+-• - -i-1-1--t--t-+-+--t-+ '\.,,

,

Il ;-: 1 l+

...

+-t + _:--:::;_-:;-+:-tt--,-H_--r-t-t-1---+-+-+-+-+--t--+-++--t--+-+--1-+-'"_1'•,ec

•+-++++-+--++-+-+-+-+-+-+-+-::: :i

--~"

_:j~~î

I l-'t' ; .• ,

+

- t +-t- - --+ 1·

+~'-~--

-+1-++i--+'-+-1---+--~+-r+-++-t--t--+H-+-1--+--+-++-+-+--<•+--+--+-+-+--+-1--+--+-++-+--+--+--+--+--+-1-+-1 - r · i r t t t -, --.-..+-++-t -0-+-~~++~--1--~~~+-'-~-'--'~~--+~~~'-'--~"P-'-~~~'-'--"-+~~~~'---'-i 0 10 Vol. gew. 1,60 Sv 0,625 20 % lutum 10 15 22 30 30 % humus 1 1 2 3

Fig. 4 pF-curven bovengrond - zeeklei noord

40 50 60 vol.% pF 7 6 5 4 3 2 0 -r "" 1

' ' '

,.

'

-11

'

..,

'

i.

..

' •

_'

_~

,,

" ,~

..

""

_...

'

---

"" --~-

1-"'

'

r -,-- -

-

--'

"''-

-- i'\,:,--1-

,,

- _- _-

,-""

_'

1,

"'

'

_'

_"'

'

_'

" "

_"

..

"

'

,

'

"

_{' "}

_'

"' '

"

'

,

'

--1 1 ! 0 10 20 30 40 50 60 vol.%

Vol. gew. 1,50 % lutum % humus

Sv 0,667 10 2

15 2

22 3

30 4

40 3

(36)

:;:- -l+ ' ~ • -..l++ _+-rl+_ri----, f--- -i--t +-+--++-++-+-+

Hi.

-r + - ~ _+- .-++-t·'' + - r ~t+--i-

+

~ j e -+-

t· .

, ~ T P-- - -~ - ::::"-__ =r--1-

~f' -~---

·t

f

+-: ;

±-;1-rt~~

---' - t • . ~ t - + ' t 0 10 Vol. gew. 1,40 Sv 0,714 20 % lutum 10 15 22 30 40 30 % humus 3 3 4 5 4

Fig. 6 pF-curven bovengrond - zeeklei noord 40 ~ ' i_". • t + t-l ' ' ' . ' ,.. ...;. ... t ' : ' j • r-· t • ' j ' ' ' ••· rl t

i.,

i f.; 50 t .._ . t 1 . ' . 60 vol.%

(37)

pF 7 ~ - - ~ - ~ ~ ~ - - , -... -~~~ ... ~~~~--,-....,...,...T""T".,...,.-r-T-,-,--,-.--,-r-r-,--,--,--,--,-,--,-,

K~i~::;

~-~~-+-.+--t+--++-+--+-+-<-+-+--+-+-<--,__,__,__,_,__,_,__,_,_1--+--+-<'-++-<-++-+-+--+-+-+-+-+++-+-+++-+-+-+-< 1

\.\='·~ ..

1 1 \~=~~tX~Mr'--+-+-H+~--+-+-+-++++--4--+-+-+-+++++-+-H--+-+-+-++++--l--++-f-+++++-+-~H--l 6-+--~_._ _____ _._ ... _._._,_.._._...._ ... ..._ ... _._..._ ... _ ... __.

.=_,--\

+ - \ . - I", H 5 4 3 +-i---' -+~,'.J.--+,-+''~',...+,, +--H-++H-++--++-1--+-++-+-1-++-,H-+-f-+-+-++-iH-+-t-+-t-+-+-H-++--+++-+-+-+-+-I 1 1 1'- !\. 1

.

_' -i -y

-

...

"

,.

"'

;

..

_~

~-'

'-• _' _"' '

.

_-,•· _-;. cc " Il . ... y • • !

·.

....

,,

'1 1

'

t--,-- _i_{1-,,_} r,

...

;-,- 'XT

...

1 _"''

,..,

...

_...

,.,.

,-, ~ -' 1 IX

~--

_{' '} Î 1

,,

'

...

r 1 -: Î ' : ; 1\ 171 f.. U '

_"

:, 1\. "' _1\

'"

'

1\ '

,,

"

1 1 1

2-+----h-...-...4-+--<-+-i--+--l--l--l--+--l-l-+-i--+--l--l--l--+-1Y--ll,.,l-+--+--~-+-4-•--

+~~-+-++-+-,-+-HH--+-+-++-+--+-+-+-+-+-+-+·""' -1'1~

"

, ... 11 ~

"

1\

'

'-•-- --f'I 1'1'- ~- +\H,-+-H-++++++--+--H-+++-t--J ! '\ ,, - • + - -

:-r+

.,

-'---1-+-l--.!.-!--'-'-+-'-+-+-+-+--'---+--1 +--HH-+-+-+-H-++--1 l '\.i I 1 +-t--+-·+-+ +-t-+-+-+ +-f-+-+-+--H +">+·+++l+~,++lH+~+++++++l~!1++~+++~ ~ -+-+- . ~ •-ht- t L ++-+-r-l--; +-+-,-+-+-lH-++-+- ..

j' :

t-+-+-+-+-H>--4---+--lc--!-+-+-+--t--+~ '---~.::'t_---_'+·~-~·, __ -.. 1._'---1i-·--l·+l-~::t.tJ~~t.t~i::-t.t.:.+~tJ-J~;-J-.t~i:."tJ-J~z-tJ-J~z-tl-t~1''·~; •• ·,~l,---lt1-... 1----j+_t1f--... t----lt1-+f----1+--t1-... 1---4+_j ' - - - ' - - - L . . ~ +-+--++-+--f+-+-+-+-+-+-+-+--+-l-f+-+--lH-+-l-+-++-l-H-+--ll_,1_. "l'--l--++-+-+--+--+-l-f++--l--++-+~ 0 .J.--'---'-.:...;__~...J....l~c.l.-W...LL..J...J....J....l-L.W...LL~...J....l-.L.-W..LLL.J....-+---o-"---lll...l-.L.-W-LL.LL.LJ..--'---'-1-~ 1 1 1 0 10 20 30 40

Sv 0,667 10 2

15 2

22 3

30 3

Fig. 7 pF-curven bovengrond - zeeklei Noord-Holland

50 60 vol.% pF 7 6 5 3 2 0 1\ '"

'"

~ ... 1\ '1 • \ _" "" ,, '-... + V ! • .... , ! ' - 1 ""

_....

·, _""' "'' ;-..:. ',.. h <I C r-; r,

"

1\ l \ 1\ i 1--- .i,.,. .

-i'\.+-t

_~T ... ·~

_...

...

! .,.., '!'tl

..

' · î ! '

_'

Î

'

: :

•

0 10 20

Vol. gew. 1,40 % lutum

Sv 0,714 10 15 22 30 1\ "" 1 1 ! 1 r ! 1 1 ! 1 1 1 1 1 i 1 1 4++· 1 1 i ! 1 i

-,

1 i 1 ! 1 ! -i--H i ' ! " i ' ' !

'

1 "" I'\ ' f" 1\

'

""

i1 I'!.

,,

1" ' 1 1 1 1 1 1 1 1 1 i'\ ""' ., 1 1 j 1 ,

,,

" " l 1 1 1 1 1 ' 1 1 '1 '\ 1

"

_: 1 7 30 40 50 60 vol.% % humus 3 3 4 4

(38)

pF 7 6 5 4 3 2 0 ~~· _-l---·

M

,,

_'

~

+ ,-t'·~ -~+ +--it, ! ' , . ~ ·

+-,,

·h~

.... , 1 4 .. , _\ _+,/'

-~

_H-+

,,·

....

1 ~ ., ' ·r '. ~~ ' . ~l ,.,

'

+T 1 CT

...

,

...

•J " ' _, 1 u, 110 <. un :. ' ,... ' ·~ 1, ~ '

_"

!'-"

....

:-.

''

. ,_

...

"

~ !'lrt.,• 1 l"'\ 1 _" ; N ' ~

'

; 1 _'

"

I"

...

"'

1 1,

"

1 1 J\ 1, ' 1 1\ 1, "' + 1 - L - H ; " J\ I'

'

"

'

H l ' !

"

" "

1:

" "

_,.. 1\ l 1,

"

L . L . .;_.

"

1 1,

,,

Il

...

"

'

1 +

....

;:-- ,.

..

· ~ , , . ++-- + ...

-·

L . L .

+l+

. +-+ 0 10 20 30 40 50 60 vol.%

Sv 0,769 10 4

15 4

22 5

30 5

(39)

pF 7 6 5 4 3 2 0

~~

~-1-- 1 1

+

~.t 1 ,_ L _-

..

_, -~ ' ~

'

_r.î"' +- -~e- _\ _~~~

...

-'

''-

..

,.-' T _I"

'

i'é

"

1

..

~ T ,;.

-.-

..

"

.

'

..

-

.

i• ... 1 -

..

:,

·-~

-

' "

₁ 1\.

"

..

-- '---"' '-- -T 1\.

..

...

"'

_''

"'

L-•-- ~

++

"' ' 1--1-- ' '

"'

î

" 1\ - ''-- _: "'

...

T 1\. 1' 1

..

1\ 11 ~

"

!'li 1 1\. 1\. 7

'

_"

L _ L _ ~ 1

"

1\. ' ' 1\.' :1 1-- -i-1 1-. ...J.__ - L _ _-~ - L _

"

•-c_f-r- _f++ L _ '- _' l'

-1

IÎ

l#L 1#

' ' - -- - L _ ~ L _ .,1...._,1...L-_ ~

~-',-+-j- Î ~

·-·-~

L _

-.

1-j

_t+-t+

_t+t -::: l 7 1 i--

H

+ H-~ ~i-+ 1 ; 0 10 20 30 40

Sv 0,625 10 2

15 2

22 3

30 3

Fig. 10 pF-curven bovengrond - zeeklei Zuid-Holland

' ' • +--L _ +--L _ L_,-j - - L L _ ~

-

-·-50 60 vol.% pF 7 6 5 4 3 2 0 I .,~tJ.,, - l""f"""I',._,, ·, __ .__.__ _, _

l' _,

~

..

'

_\

..

~-1\. ... " I' r, ... 1 1\. !"; ,_,_ 1\. , ....

"'

'

~ IU _,. 10 _,.... t 1-lll

"

..

_'.\.

l'I L _ "" L_r'I •-- +-+-1\. L _ ,

...

..

_"'

_'

I' :'Il 1\.

"

1\. 1\.

..

'

:'Il

"

"'

1\. 1\

..

_..

"

"'

1\.

..

"'" 1

'

""

'\' 1

t=t

L _ - L . - '--- - - - ,_ -'

..

,

'"

.

'

0 10 20 30 40 50 60 vol.%

Sv 0,667 10 2

15 2

22 3

30 3

40 4

(40)

pF 7 6 5 4 3 2 0

~l

Ul

'

+i-1 ~ 1 ' _{i '}1 J

--l--J_r:--r

i

l i+t

h-t±±

--- -t ~ ~ -rrt-·r

·r-+---,\\.\~

+ • t 1 ! 1 _c- --t--t-t· .... -+--t~~ --;--r l \\\~ :'x1 -· j ,--,

~tr

--++---+---+-- -4---i- c-c- ~

.-

~ - -- - -r- ~

r-~("

: +-! : -4-~---_H 1 '

t

1\\\

IX j '.: • + ' --j-

r-..

; l ---+ -l--t- ~~

·--

-- -H--1

,,,

_{!"-. ;)._}

.,,

j . '

+-;-=-~-

tTt - ~ i l

+t+-+

_~

~t

_~~;~' t

t .

1

-l-q:_

_\+

+ T ' l-+, 1 t7 Y1-, '1 _' t-+

'·\\

-+\.·

_,-,:1-s.

i i +

î

i

ti

\-.

,,

• j ' . . ' \ rÇ- 1

t\

'.I\

~,;L_:_

:~t·

₊

T

-,-++-

--,-+-

·- 1 1 l I t

:

_:

_\:'

_-_{\_}

· _:

:~~ '--"-~. _j_ t -·--+- +-l-t--, ~---,-- -' + t + t \ : :22

p:-:..:::_

·-"-t

l---µ

-1' _+--lt----t

:1

:1:0 ·--,-0 !40-% ;( •-+-.

"'

·-

-:+-r

-...

... -+- "'T Ij _' 1-' _!

r~)~

:\t:J

t1-X- ~

+-t'

j-+ , __

--'

f'

1 t

-H-"

_"

,--+t

t- -

_---t

·~

'-

"-"'

i

.,,,

"

'

i

+ t

~~~1

···\

'*

l"x--,-. C'l:J --l--

_"

._1-+~ - ~ '

:'XJ:-

+· '

-tH

·t-'- -

'. î +: _....'

"

.... !

;1.i-:-

_~+-"

_'

' , . t 1 , , f

...

,+ t i + f ·+ '. t-i +

--_:"\

~-

I~\.'- -

..

, i

1,

t·-L

- :-· t _·hti- - +

~"

,-+

1 ' • t 1 '

JrP

"'

+1-H

' '

_"

"

1

"'

' ' t. ~

:+-,-~

_,i

.,

"" ' 1

'

~~-

i

t 1 • -< + + +.; ; . f + l - ' ~

~

' i

-\

1

.

_,,

'1 ·+-t· i +- t ,t-4-- ... - -+-1"·-r-+

:x--+

·t- - -. -.(_

7+-H

,:p,

--l--j-f-"- 1 _~ -+

--H-+

t\.:

_"

1 1 \.

+

+- rr --:-- _' _'

_...

_' _"'' '

L

·t-f --!-·-t

't'+

tt

~t:

~r+

~l~

"'--H' ,+-!-

'l i

1

~ -l- --j- Il -t -1---+--+--,.-i 1 -t +-+-t ... t--- .... - ~ --+- i

--,-'~

~r

~+-

++

·-t~-+- - +·· _H ₁ _--t--+-+--+-_{H-- '} _{~'{' +} ! _j t '

tl

tt

_+- ₊ , ..

H±:+

t

-~N'

~

t

1

_{- ~}i _' l-+ +

-++-tti'

-;-:i.:1

. it

' Tt--'--:- ! ' ~ ~ - - -+·

t

-ri_;_ t + ' ' i ''.-- . et --;---,-,--r

-

--t---r- -- t-- 4 + .) + f ;Jd

t-r::L:

+

t

_"''-t

_N.=

_~-

h-- ~ l _-t-rl

t

,rr

_-.. ' i 1 j +--t--+-l- ~- - j + -+- '

'

• l _-+_1---+,

+

' ~ ,+-+- -

--

,- +---, -t T +

--

_' j= -+

• 1

+ j t

î

j l

tt

--t---t '

_p+

=t

-rt--

~

\t

·-4

·- i

_t

_t;

_t

_{~ ~}

_t

_~ ~

t'

_{+•- -}

--+r

~ r - •-;--,- r r

p:_

-1 + + 1-+ l- _{' t} _t _i _t-rt t-_, __

---rt-+ ~~

;

' t

:Hi

t i • -l t t

j-l

î

1-ft

-t~

,-

+j

j- H-- ~ -

\\

.;::+--t +

t

lr

~+

~î

+

--t

-11

'r·-

i t

:=

:t

! ._ i ₁

t+.

-+-' . ' _H- ,

..

'. j ;- ! ,,--i + + -~ ....,.

t-

_ _j_ _,_ 0 10 20 30 40 50

Vol. gew. 1.40 % lutum % humus

Sv 0,714 10 3

15 3

22 3

30 4

40 4

Fig. 12 pF-curven bovengrond· zeeklei Zuid-Holland

rr -~

-~

f-t-+-' ' .J-- --l- ---c-

c-+

1 1 1 60 vol.% pF 7 6 5 4 3 2 0

~H--+-

i '"'· 1 1\N:, ... ~( ~~ "

·-'

... '

'

1 c, ~--\--~;,- -

·,

,-:" -t· ,_ - r--+ 1 - c- - -

-'

_"·

r - ,--" '•

_'~

...

'

"'

r

-'

r. 1 ,-. ,_

·.

'

~+ rn-i\,

... -!io, 1 ' .. + 1 -

•,

--!--:t-~-tl.Û -+-

~

-~-µÎT \ 1!6,--t ,:,n·

..

' -~

-+

,-~,

,-

1, _{+- -}

-""

'

" --- -- ~,--- H - ....

'

... , _____

"'

'

'l'I;-- - · ·

"

"'

_,...

'

"'

..

"'

,,

"'

~

-'

,,

' ' '

... _'

'

"'

_'

" --

---

_;-.

"

"'

i

"

' 1-. ,...

..

I.._

"

'

...

"

_...

..

'

_'

'

_" '

"

0 10 20 30 40

Sv 0,769 10 4

15 4

22 4

30 5

40 5

Fig. 13 pF-curven bovengrond - zeeklei Zuid-Holland

- ,. -,--· --

~c---

,_. ~ ~ r -'

_'

1, '" _"' é

'

₁ 1 1 1 50 60 vol.%

(41)

0 + ...., __ _ 1 1-'-_; j '

,.

.

t t 1 • +- t L-1- W-1~ H '·+t-t 1-- - .:. '--,t ' -}, .. H

•-r-;-

l-, 1 t l,.t j tt

t

tt·t

·t

tî-1·

_t 1

t,·

L

··r

1'· 4 - r _{: . +}Lr _{+ • ..}t. t +. _{, , :}t • _1-t ~TT _r_{! :-}₁r I+ t-·-+ t , ,- , r -1 ₁ • , , , , , t , , • 1 -' ..

-.

1.

it

J:l

PH

lH:1rt

~r

l ..

:-=~~

₁

-:+~- :

!l

·-fit

ft-t

f

d±

1 t

t:1

+t

H

m+-n:-

tt-+-+++--1--1-+-·-++

.

-t-+; • !-4+-+-+-+-+' -+-+' -+-+-+-++-+-+--< 0 10 20 30 40

Vol.gew.1,60 % lutum % humus

Sv 0,625 10 2

15 2

22 2

30 3

Fig. 14 pF-curven bovengror.d - zeeklei Zeeland

50 60 vol.% - +--++t l ] l 1 î - - ·--+- 4+---t ~

+

i-+--+- l-

l~--l-+.;.+~+--l-lL.;.-l-+--<-+-JC-+-+I - ++·+--+----i L + +1-,· ·_.__•_ .'--' · .... t "-'--j_~'-'-<<-J...tl-L __ l-<~--+ l , 1 1 .. , , ,, IV 1 T,

n-i

_j_' 1-- J,.

-·~ t-!

1-+-' :f-• ;f-+.Jr+--f-.,.--+-++'-++++: +''\.· 1--1--'--< _ _,·,,._· +-, +-, +-' +-+-+-+-+-+-+-+-+-+-Il--+-'-' l....+-l--+--1--+f-· 1--+· . 1 - - ~ - 1--~ µ 1" - ! '.'". l--+

t

t j_

t+

-1--, t~ . + l -4

i-:

t !lt. t '\!- 1 1\ i t :"\. t i t '"i + \ i 1 t+, 1\1-f ij 1,,.t I

tf

1 " • t ' ,--...; j

-t+

t+ -1~ t -+ [

t+·

1 - P - · >-+---+--+-+-+-+--r+-<-lo.t-+t-l~l'\;.L + ~ +•+· N.+

tt

1--1--

x+-

1, t r +..;. t • - -

+

+- H , - 1-- t -- +

++-+-;,..t . . ~ '_;_: ; .+-r-+- . à j__J...< -<.+-l--'-+-'-'-'->-+--'-1--·I-'--+ ·-+ ·t +t+ -1 10 Vol. gew. 1,50 Sv 0,625 20 % lutum 10 15 22 30 - t t-+ ~ 1 ,~~

'\t

\~~+-t-

+- ... -

+-; _tt~-~- •,·:-+ 1 t ... , : \ , , "] ,-LIV i-. ' 1 1 '. " 1\. :, I 1 30 % humus 2 2 3 3 40 50 60 vol.%

(42)

pF 7 6 5 4 3 2 -0

·t

1 ' 1 ... 1 ~\ 1 '\ - 1\

,~

l

1--r~

-i't'\

t

, __ +--+- ~-1,

rl

~ - ~ t -,-,- t--e----· '

r~

rl-

~ -' ! -•-"' :

~--

-,~

'"'

T

.,

·-· . .i

".'4:~

--t \

'

l

}t

t--~ ,--1~! l

_ii

·+'t

₁

tl;( ₊

:( {r<

lUrr

,-t . h --+-,. ~- 1\

4

~

-1--- ,_ 1- - _-• ,_ -•--

--'

- 1' _....

_,,

~-·

' ₁1 ,-"'- t

~+

_'

_- l ' ' ' '-.

'"'"

r-.

_'

1 1 ' ' '

,,

"

'

1 ·- 1--~ '

_'

'

+-t

'

...

l--l.-..,..-'

'

1 l _; ...

'

'.:r- 1 --t· .'-1 1

'

:

"

_" 1 i 1

'

...

_"' _' - --' 1 -- _~~ -4,\---r-- _--t-1~11.--1--_{'1 .}, '

--

~- 1 - - - ~

'-+

+-

~-"~

+\

r

-

--'

-

---

t - - · -- ---

---

l--'--,---t'\' ~: -t ' u

f

-

--

- -

--- \~ t

--

-+

---- ê -t ~ -- -- ---- : ;"' ~-l ---1

-t

-t~

~+

J~

-·-t

+

_~+

. + ~ ~ -·- - _-+ --- -- -

--

- -• l---t---"-~ -- _'rt--i---,

+

t-

_-+

-t

+-

++-

' 0 10 20 30 40

Sv 0,714 10 3

15 3

22 3

30 4

Fig. 16 pF-curven bovengrond - zeeklei Zeeland

--C--_,_ --'~ _,__ __ ' 1

++-1 _{- -}

----t

-r- ~-

--

--- - -

-î~

î

~t

- --- - -1-- ---1 50 60 vol.%

(43)

pF 7 ~ -1 1 1 +-r 1 6 r h -1 ' 1

H

~-5 1 . ~ 1 ' : ' l

'

+~

t+

'" 4 i-!' ~ - ~

R-1++~

h-+

1\:, ~ H- 1 r. 1, 1 I'\

"'

3

.

""

"

~ 7 1 ,7 1 1 lf_

...

" r. 2

_µ~

,. .... "

""

...

' l _'

"'

"

+~:r

j ,·+t+

.

. h ·

i±u

-,-+ :, r,

+--"++- .

"--++

,_ - (i,__ :L _-C --++-t 1 1, 7 1

O _,_f--,--,_->-J.._-,--_ +_c_,_f -+-'--+_,_ ~~ --l_._ --1₄H_t-_t-_t-_+-'-+,_+,_ +..._ +..._ -+-'--l+ --1_;-_t-_t-_f-'-+-,_+,_ +J.._ -+.J.. --._,_ -l+ --l_t-_t-_t-_+-,_+J.._+J.._ +..._ +..._ -+-'---,+ --l_,_ --1_._-,_:_'-,.;:'_;_;-J .Jli.a+-,_+-J.._ +._ --l.& --._,_ -J_,_ -J_._ -J_J--_t-_f-_+-c_ +-1'-I

0 10 20 30 40 50 60

vol.%

lichte zavel 10% lutum - 1% humus - bij volumegewichten van 1,50 (al, 1,40 (b), 1,30 (c) Fig. 17 pF-curven ondergrond · oude rivierklei

pF 7 6 5 4 3 2 0 ~ f'li r, I"-- ~ 1--1--' ~ ~~

.

,-:

"

1,,. , ...

"

·-

_"

'

-...

1 0 10 20 30 , ...

.

_,, ~ 1-. ~ 1,

,,

l 40 ~ "' r, Il 1, 'I 50 ' 1 1 1 1 60 vol.%

lichte zavel 15% lutum · 1% humus - bij volumegewichten van 1,50 (a), 1,40 (b), 1,30 (c) Fig. 18 pF-curven ondergrond - oude rivierklei

(44)

pF 7-.-,-T,....,...,....,...~...,.T...,....,....,....,-,-,....,...~~-r-,-,-,....,...~~..,....,...,....,-,-,....,...,....,...~~..,....,.~-,-,....,...,....,...~..,....,...,....,.-,-,....,..., \ 1 1 1 6--l-ll-4-~l-l-l-l-1-1--!-!--4-4-+++++-+--+-l--l-l-t-l-4-l-l-l-!---!-1---l-l-++-l-l-+4-+-+-l--l---+4--+-l~--I-IH-ll-4-1-1--1--1 i -i-+-ll-+-+-++-++-+--+-1-+-+-++++++-+-l-lH-+-+-+-++-++-++-,-+-H-1-+++++-H-+-,1-+-1-+++-1 .__.__._._._ ... ~-Î-+-t-+-+++++--+-t-++++-IH-+++-+-+++++-H-+++-H-+++-H-++++-IH+++,H-t+-H ,, 5-+-+++++++-'y-1-+-+-++++-++-+-+-1-+-+++-++-+--+-11-+-t-++++-++++-l--+--H-1-++++++-+-H-+-f-++-+-I

"

-I'" --

,_

-,.

" "'-i'oo h~ "' r. ~ !'.

"

...

'

ll. 1, I' i..

'

++++-+1-+--lH--t-++++-++-+--+--H-+-++++-+-HH---t-+-+++-++-++-l~H--l-¼-i-+ 1~ 7 :

q._

Il· ~ ~- -+

++n

--11

_,,

7 T 1 li 0 ~ 0 10 20 30 40 50 60 vol.% zware zavel 22% lutum • 1% humus· bij volumegewichten van 1,50 (a), 1,40 (b), 1,30 (c)

Fig. 19 pF-curven ondergrond · oude rivierklei

pF 71-,..., t--!-r-+-,-+,... +,_ +,... +,... +,--+.,.. +.,.. -+.,.. -+.,.. --1--.--+..,..+..,.. --f...,.--f...,.--j...,.--f..,.--f...,.--j...,.--j..,...,.-1--lf.-f--f--!-!-!-,..., +-,-+-,-+,... +,... +,... +.,...-+.,..-+.,..--f..,..--f...,.--f"T-..,.,--11f.--!-t-,...,-t--+-r-+-.--+-,-+r +,-i-,--i-,---.,-r---, 1-\1--+-+++-+-1-+-H--t--t-+++++-+--f--f---Hf+-t--t-+-+n-+-1-+-H-++++-+-1-t-H-+-++++-+-H--t--r----t, -: 6

_'

'' ~ ~ ~ -~~~ -

.t+++++++++t++++++++++~~ ~"' -4

t±-+~t±~t-+-tt+--t±-+tt+--t±--+H+-t±-+tf+--tf-+-1§+--st-~t"'~EJJ=FJJEEJJjEJJEEJEEJEJ~_:=~

"

"' ' I'_

"'

2 I'_

'

•,

'

1\ 1111 ' 7 ' 1 7 r. Il 1:. 0 ~1-f-+-'-+'-+.,_ -+.,_ -4.._ ---1 ... ---lJ-J-J-_+-f-+-._+._ + ... +.:.. +.,_ -+.,_ --+-'----l _ ___,_ ---l.tJ-J-_J-_+-._+._ +-'-+.,_ -+ ___ -+_,_ ---l-+J-J-J-_+-._ +_,__ +_._ +~ -+_,_ ---1 ... -.rJ-J-_+-._-ll..., +_._ 0 10 20 30 40 I' i'-i ~ 1' : 1 " 1

Lt-H

1 1 i 1 1 < 50 i ' : ': 60 vol.% lichte klei 30% lutum · 1% humus· bij volumegewichten van 1,50 (a), 1,40 (b), 1,30 (c)

(45)

pF 7

'

...

'

... 6

_,

C -5 0 1 ... " 10 20 30 ' ; i ' i i 40 50 60 vol.% zware klei 40% lutum -1% humus - bij volumegewichten van 1,50 (a), 1,40 (b), 1,30 (c)