Toetsen vwo
Zuidoost-Azië actueel
6
Gebruik waar nodig de atlas.
1 Cambodja is een land van zwerfkinderen Bron 1 Zwerfkinderen
Cambodja is een land van zwerfkinderen. Hoewel het daarin niet uniek is, heeft een bijzondere cocktail van omstandigheden het land op de voorgrond geplaatst. Er is grote armoede. Een aantal jaren moorddadigheid van het Rode Khmer-regime heeft families ontwricht, door de economische groei lokt de grote stad en er is alom corruptie.
Er zijn in Phnom Penh zeker 5.000 straatkinderen en als je de definitie wat ruimer neemt, dan kunnen het er ook wel 20.000 zijn. Sébastien Marot schrok er tien jaar geleden zo van dat deze Franse backpacker sindsdien hier is gebleven en nu – hij is inmiddels 42 – een organisatie met honderden medewerkers leidt, primair actief in Cambodja, maar nu ook in andere landen in Zuidoost-Azië.
Kinderen van het platteland worden verkocht aan mensenhandelaren, die ze in de stad aan het werk zetten. Soms doen de ouders het zelf, vaak worden ze simpelweg ontvoerd en krijgen de ouders als troost later nog een kleine vergoeding. Serai Nai is al een vrouw, twintig jaar oud. Ze is nu anderhalf jaar in de stad, was rond de jaarwisseling 2005-2006 de bus opgestapt en plompverloren op de laatste bushalte van de hoofdstad er weer uitgestapt. Gevraagd naar het waarom begint ze te huilen en het is een verhaal van veel broers, een stiefvader en misbruik, te gruwelijk voor details. Gevraagd wat ze wil worden, begint ze prompt te stralen en zegt met een brede glimlach: chef-kok. In het nabije opleidingsrestaurant,
ondergebracht in een fraaie, oude Franse villa, staat ze soms al in de keuken. En inderdaad, zo blijkt, talent heeft ze: Frans, Cambodjaans, fusion.
Sampoa is al 21 en belandde als veertienjarig kind al eens na enige zwerfmaanden in dit centrum. Ja, bloemen heeft ze ook nog even aan de man gebracht, maar net op tijd is ze weer naar haar dorp teruggekeerd met wat geld. Thuis was iedereen voorlopig tevreden. Totdat de kostwinner uit het gezin uit beeld verdween.
Nu zit ze hier weer, maar dat komt omdat ze bij haar in het dorp een textielfabriek hebben geopend. Daar wil ze gaan werken, maar dat kan alleen wanneer je al kunt naaien. Opleiden doet de fabriek niet, daar beginnen ze niet aan, want getraind personeel is er ook al genoeg. En naaien leert ze nu hier, tot ze ook ingewikkelde patronen onder de knie heeft. Over een maand denkt ze zover te zijn. Er is dan nog slechts een kleine horde: ‘een baan op een textielfabriek kost geld, je moet een afdelingschef betalen, anders neemt hij je nooit aan.’
Ze schat het tarief op zo’n twee maandsalarissen, maar ze is vrij optimistisch. Bron: NRC Handelsblad, 11 mei 2007
Bron 2 Gegevens van Cambodja uit vier verschillende jaren Cambodja, 1979
Aantal inwoners 8,7 miljoen
BNP landbouw 41%, industrie 17%, diensten 42% Beroepsbevolking landbouw 75%, industrie 4%, diensten 21% Uitvoerproducten rijst, rubber, hout
Exportlanden China, Frankrijk
Cambodja, 1984
Aantal inwoners 7,5 miljoen
BNP landbouw 60%, industrie 5%, diensten 35%
Beroepsbevolking landbouw 82%, industrie 4%, diensten 14% Uitvoerproducten bijna niets
Cambodja, 1994
Aantal inwoners 10 miljoen
BNP landbouw 47%, industrie 15%, diensten 38% Beroepsbevolking landbouw 69%, industrie 5%, diensten 26% Waarde uitvoer 230 miljoen dollar
Uitvoerproducten hout, rubber Exportlanden Thailand, Japan Cambodja, 2004
Aantal inwoners 13,5 miljoen
BNP landbouw 33%, industrie 29%, diensten 38%
Beroepsbevolking landbouw 70%, industrie 11%, diensten 19% Waarde uitvoer 2,5 miljard dollar
Uitvoerproducten textiel
Exportlanden Verenigde Staten, China Bron: Fischer Weltalmanach, meerdere jaren
1 In 1953 werd Cambodja onafhankelijk van Frankrijk. Dat was het begin van een roerige periode. Welk bewijs daarvoor tref je aan in de bronnen?
2 Cambodja speelt nu een (bescheiden) rol in de wereldeconomie. Geef hiervan twee voorbeelden.
3 Beschrijf de ontwikkeling van de landbouw in Cambodja, zowel in relatie tot het BNP, als in relatie met de beroepsbevolking.
4 Cambodja ontwikkelt zich langzaam van een ontwikkelingsland tot een NIL of NIC. Beschrijf in maximaal 75 woorden hoe deze ontwikkeling verloopt. Maak daarbij gebruik van de bronnen.
2 Terrorisme Bron 3
Bij een bomaanslag op het Indonesische eiland Bali zijn zaterdag zeker 182 doden gevallen. Een auto, beladen met explosieven, ontplofte zaterdagavond in het uitgaansdistrict Kuta, een badplaats ten zuiden van de Balinese hoofdstad Denpasar.
De medische hulpverlening in Denpasar is niet berekend op een bloedbad zoals dat van zaterdag, waarbij ook nog 300 gewonden zijn gevallen. Algemeen wordt aangenomen dat de aanslag het werk is van een moslimgroepering die banden onderhoud met Al Qaeda.
Bron: AP, 2001 Bron 4
In de Zuid-Thaise provincie Yala zijn gisteren tien paramilitairen gedood door een bom langs de weg. In het gebied heerste de noodtoestand sinds in maart tien burgers omkwamen bij een granaataanval. Volgens een legerwoordvoerder was dat het werk van moslimrebellen. In het overwegend islamitische zuiden van Thailand woedt sinds drie jaar een
onafhankelijkheidsstrijd, waarbij al meer dan 2000 doden zijn gevallen. Bron: NRC Handelsblad, 1 juni 2007
Bron 5
Bij gevechten tussen het Filipijnse leger en het Moro Islamitische Bevrijdingsfront (MILF) zijn gisteren tientallen doden gevallen. Over het precieze dodental lopen de berichten uiteen. Wegens de viering van het islamitische offerfeest heeft president Arroyo afgelopen nacht een staakt-het-vuren afgekondigd, maar het MILF zei vanmorgen dat de acties van het regeringsleger nog steeds doorgaan. De organisatie is ervan overtuigd dat de massale militaire inzet overduidelijk is bedoeld om de moslims te dwingen tot overeenstemming met de regering te komen bij de lopende onderhandelingen over vrede en autonomie.
Bron: NRC Handelsblad, 12 februari 2003
5a Waarom vinden sommige moslims het gerechtvaardigd om aanslagen te plegen tegen de overheid van het land waar ze wonen?
b Met welk doel worden aanslagen gepleegd op buitenlandse toeristen? 6a Tussen welke godsdiensten komen in dit gebied conflicten voor?
b Eigenlijk is het onjuist om de godsdienstige conflicten in dit gebied op deze schaal te bekijken. Maak dit duidelijk door van schaalniveau te veranderen.
7 Is er in de gegevens uit de bronnen sprake van regionalisme, separatisme of irridentisme? Geef voor elk begrip dat je gebruikt aan waar dat eventueel voorkomt en waarom dit begrip hier op zijn plaats is.
8a Formuleer een voorspellende vraag over deze godsdienstige conflicten. b Een voorspellende vraag bestaat uit verschillende onderdelen:
▪ een beschrijving van het verschijnsel ▪ de verwachte ontwikkeling
▪ een voorspellend principe ▪ bijzondere omstandigheden
Werk elk van deze onderdelen kort uit.
3 Bosbranden Bron 6 Brandcultuur
Op heel veel plaatsen in Indonesië wordt gezocht naar ruimte om nieuwe plantages aan te leggen. Veel plantages liggen op Sumatra en op dit eiland vinden ook grote uitbreidingen plaats. Om nieuwe plantages aan te leggen wordt in laaggelegen gebieden de waterstand verlaagd en vervolgens wordt het bos in brand gestoken. Als het bos verbrand is, trekt het vuur de veenbodem in. Daar smeult het verder, zodat er vaak nog jarenlang sprake is van grote rookontwikkeling.
Officieel is het verboden om het bos in brand te steken, maar bij de rechtzaken die daarover gevoerd zijn, werden de brandstichters steeds in het gelijk gesteld.
Wetenschappelijk onderzoek heeft inmiddels vastgesteld dat verbranden om economische redenen niet nodig is. Vanaf het moment waarop toestemming wordt verkregen om een gebied als plantage in te richten tot de eerste productie zijn de kosten van verbranden even hoog als die van een mechanische aanpak.
Bron 7 De oliepalm
De oliepalm geeft voor het eerst productie na 5 jaar. Vanaf 12 jaar heeft de plant een maximale opbrengst. De plant stelt de volgende eisen aan de omgeving:
▪ een gelijkmatige temperatuur van ongeveer 26° C ▪ elke dag minstens 5 uur zon
▪ per jaar moet er 1500-3000 mm neerslag vallen ▪ er mag geen droge tijd zijn
▪ er moeten diepe, goed ontwaterde gronden zijn ▪ de grond moet veel stikstof en kali bevatten
Bron 8 Sumatra, eigendomsverhoudingen van oliepalmplantages
9 Het woord brandcultuur wordt in de titel van bron 6 op een andere manier gebruikt dan meestal gebeurt. Waarin verschilt de traditionele brandcultuur van de manier waarop in bron 6 wordt gewerkt?
10 De bosbranden in Indonesië zijn in veel opzichten nadelig.
a Welk gevolg kunnen ze hebben voor het toekomstige klimaat? Werk dit kort uit. b Welk gevolg hebben de bosbranden op de huidige productie van palmolie?
11 Veel nieuwe plantages worden aangelegd op plaatsen waar het bos verbrand is. Hoewel dat verbranden zeker niet goedkoper is dan het bos verwijderen met zaag en bulldozer, wordt er nog veel verbrand.
Welk voordeel heeft verbranden voor de toekomstige eigenaren van de plantages?
12 De uitbreiding van het areaal van de palmolieplantages is vooral begonnen met de Nieuwe Orde-politiek. a Wanneer werd deze politiek ingevoerd?
b De Nieuwe Orde zorgde in de provincie Bergkuli voor een grotere uitbreiding van het oliepalmgebied dan in de provincie Sumatra Utara. Bewijs dat met gegevens uit de bronnen.
4 Toerisme in Zuidoost-Azië Bron 9 Toeristenbalans 2005
Inkomsten (mln US dollar) Uitgaven (mln US dollar) Aantal toeristen (x 1000)
Brunei 127 Cambodja 675 1.700 Indonesië 4.316 3.651 2.693 Laos 147 857 Maleisië 8.543 3.759 12.903 Myanmar 630 Filipijnen 2.130 1.279 2.843 Singapore 5.740 9.855 9.673 Thailand 10.108 5.000 13.821 Vietnam 3.581
Bron 10 Herkomst van de toeristen in de ASEAN-landen
Bron 11 Aantal buitenlandse bezoekers per ASEAN-land
13 In de gegevens van bron 9 wijkt één land duidelijk af van de andere landen. a Welk land wordt hier bedoeld en waaruit bestaat de afwijking?
14 Je hoort vaak dat toerisme belangrijk is voor de economie van een land. Voor sommige landen geldt dat zeker, maar het belang wisselt wel per land.
Stelling: De ontvangsten uit toerisme zijn vooral belangrijk voor landen met weinig inwoners.
Werk deze stelling uit voor de zeven landen waarvan in bron 10 inkomsten vermeld staan. Gebruik hierbij de statistiekbladen uit de atlas.
Wat is je conclusie?
15 Op welke andere manier dan in vraag 14 kun je het belang van toerisme voor deze landen aantonen? Is de uitkomst van deze werkwijze gelijk aan die in de vorige vraag?
16 Een belangrijke werkwijze bij aardrijkskunde is het werken op verschillend schaalniveau. Geef op drie verschillende niveaus het belang van toerisme voor Zuidoost-Azië. Noteer ook op welk schaalniveau je hierbij werkt.
5 Overzeese Chinezen Bron 12 Chinezen in Zuidoost-Azië
17 In veel Aziatische landen wonen Chinezen. In dit kader worden vaak de begrippen etnische minderheid en culturele minderheid gebruikt.
Pas deze begrippen toe op de positie van de Chinezen in Indonesië, Singapore en Thailand. 18 Het aandeel van de Chinese bevolking is in sommige landen heel gering.
a Waarom is deze telling in landen als Vietnam discutabel?
b Als er weinig Chinezen zijn, is de kans op spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen ook gering. Dat is een algemene opvatting.
Leg uit dat dit niet altijd opgaat voor Chinezen in Zuidoost-Azië. 19 In verschillende landen is de positie van de Chinezen omstreden. a Welk politiek motief speelt hierbij op mondiaal niveau?
b Welk economisch motief speelt hierbij op nationaal en regionaal niveau?
Klopt deze uitspraak?
Als dat niet het geval is, wat klopt er dan niet aan deze uitspraak? Bron 13 Reünie
In 2007 hield de familie Wu een grote familiereünie in het zuiden van China, in de provincie Guangdong. Hoewel er in de 19e eeuw veel mensen uit dit gebied vertrokken zijn, liggen hier nog altijd de roots van de familie. Hier liggen ook de voorouders begraven.
Enkele enthousiaste familieleden hebben geprobeerd om verwanten op te sporen, die inmiddels over grote delen van de wereld verspreid zijn. Dat is maar voor een deel gelukt.
21 Gebruik bij het beantwoorden van de volgende vragen in ieder geval een keer het begrip assimilatie en het begrip integratie.
a Waarom was het onmogelijk om deze familiereünie 50 jaar eerder in China te houden?
b Enkele bezoekers van de reünie kwamen uit Nederland. Beschrijf hoe deze familieleden in Nederland zijn gekomen. c Volgens kenners van de familie Wu zouden er ook familieleden moeten zijn in de Filipijnen. Het was echter niet
