De tweede w in de televisiejournalistiek

De tweede w in de televisiejournalistiek

Eindscriptie

Arno de Natris

Inhoud

Een paar dagen kijken 7

Een jaar Acht Uur 9

NOS Binnenland 13

Van RTV Noord-Holland tot L1 14

Hart van Nederland 15

Enschede 16

Meningen 17

Naardermeer en Rijksmuseum 19

Cohen 20

Woon jij ook in Haarlem? 21

Correspondenten 24 Beelduitwisseling 26 Conclusie 26 Literatuur 27 Bijlagen 28 Procesverslag 34

Aanleiding

Chauffeurs van streekbussen houden de hele dag een publieksvriendelijke actie voor het behoud van hun rechten. Ze zijn bang dat ze minder loon krijgen als ze noodgedwongen moeten overstappen naar een ander busbedrijf. Veel streekbussen zijn vandaag gratis voor de reizigers.

Zomaar een tekst van de NOS nieuwssite van 29 maart 2006. In vrijwel heel Nederland is deze dag het busvervoer gratis. In het tv-journaal van deze dag is een reportage te zien over de streekbussen in Utrecht. Op het Centraal Station worden reizigers, vakbondsleden en

chauffeurs geïnterviewd.

Nederlandse senioren leven stukken ongezonder dan tien jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam, waarvan de resultaten vandaag in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde zijn gepubliceerd.

Een andere tekst van de site het NOS Journaal, nu van 3 januari 2006. In het journaal zelf wordt een verslag vertoond waarin behalve de onderzoekster ook twee ouderen, van straat ‘geplukt’in Amsterdam, worden geïnterviewd.

Wat is de overeenkomst tussen deze twee nieuwsberichten? Beide berichten hebben betrekking op heel Nederland. Ze gaan over Nederlandse streekbussen en Nederlandse

senioren. En beide reportages zijn in de Randstad gefilmd. De streekbussen van Utrecht en de senioren in Amsterdam.

Veel landelijke, niet politieke berichten worden door het NOS Journaal en ook het RTL Nieuws vertaald in een reportage met voorbeelden uit het land. Soms met vox-pop. Vaak komen die voorbeelden uit de buurt van Hilversum, Utrecht, Amsterdam of Rotterdam. Althans, dat is mijn vermoeden. Het lijkt me erg interessant om dat vermoeden eens te testen aan de hand van een onderzoek naar het ‘waar’ in een nieuwsbericht op een tv-journaal.

Geachte journaalredactie,

U brengt, zoals vele organisaties in Nederland, veelal nieuws uit het westen; als u een reportage met een voorbeeld brengt, dan is het uit Amsterdam of Den Haag etc.; dit zeg ik enigszins gechargeerd. Er wonen veel meer mensen elders in Nederland dan alleen in het westen. De nieuwslezers praten met een zodanig opvallend westers accent dat het irriterend werkt; ik noem u ete (moet zijn eten), drinke (moet zijn drinken), Asse (moet zijn Assen), terwijl men nota bene de teksten van de cue leest; niet of nauwelijks te begrijpen dat het zo moet zoals men het leest. U kunt uw nieuwslezers toch spreeklessen laten volgen. Dat was bij de KPN voor de telefonisten zelfs al het geval. Zo ook bij bijvoorbeeld de UWV. (gastenboek NOS Journaal 4 januari 2006).

Af en toe verschijnen op het digitale gastenboek van het NOS Journaal, nu ‘Journaal in discussie’, dit soort berichten. Sommige kijkers vinden het Journaal teveel op het westen gericht. Zij zien te weinig uit hun eigen omgeving terugkomen in de bulletins of zien juist teveel uit de Randstad. Sommigen spreken zelfs van Randstedelijke arrogantie. Hebben deze kijkers gelijk? Richten het Journaal en andere media met een landelijke dekking zich teveel op de Randstad? En als dat dan al zo is, hoe komt dat? Hoe komt de NOS aan haar

binnenlands nieuws? En waar komen de journalisten die je dagelijks op televisie ziet eigenlijk vandaan?

Doelstelling

Met dit werkstuk wil ik kijken of er een overwicht is aan nieuws uit de Randstad in de Nederlandse televisiejournalistiek. En dan met name in het belangrijkste nieuwsprogramma van Nederland: Het NOS Journaal. Als blijkt dat het grootste deel van de berichten inderdaad uit de Randstad komt, onderzoek ik of dit terecht is. En waarom? Ook kijk ik hoe een

landelijk opererende omroep omgaat met nieuws dat ‘niet in Amsterdam op straat ligt’. Kortom, hoe zit het met de tweede w?

Centrale vraagstelling

Richten de belangrijkste nieuwsprogramma’s van de Nederlandse televisie zich teveel op de Randstad?

Deelvragen

Hoe belangrijk is de tweede w in de (televisie)journalistiek? Waar vindt het nieuws plaats?

Hoe werkt een binnenlandredactie?

Zorgt weinig nieuws uit ‘de provincie’ op het Journaal ook voor meer kijkers bij de regionale omroep?

Een voorbeeld: de vuurwerkramp in Enschede, hoe versloeg de landelijke televisiejournalistiek de ramp ver van ‘Hilversum’?

Waar komen de journalisten zelf vandaan?

Hoe denken kijkers, collega’s en deskundigen erover: vinden zij het tv-nieuws teveel op de Randstad gericht?

Hoe kun je weer meer nieuws van buiten de Randstad op het televisienieuws krijgen? Begripsbepaling

5 w’s en h: Wie, waar, wanneer, waarom en wat. Soms kom je andere varianten tegen. Wie wat waar wanneer en waarom en vaak ook nog hoe. In deze reflectie gebruik ik de volgorde zoals die in Kussendrager (1997, p.104) staat: wie, waar, wanneer, waarom en wat. De tweede w staat dus in dit werkstuk altijd voor ‘waar’’.

Beeld en Geluid: De online-catalogus gebruikt als het archief van de publieke omroep. Dagbereik: het percentage van de tv kijkers vanaf 13 jaar dat op een dag (dus in 24 uur) minimaal één keer naar een omroep of programma kijkt.

FHJ: Fontys Hogeschool Journalistiek

Hart van Nederland: belangrijkste nieuwsprogramma van SBS

Hyves: Internetnetwerk met gemeenschappelijke en persoonlijke websites (www.hyves.nl) Journaal: belangrijkste dagelijkse nieuwsprogramma van NOS

L1:Limburgse regionale publieke omroep (TV Limburg is commercieel)

Landelijke omroepen/journalistiek/televisie: hebben een landelijk bereik en zijn dus in heel Nederland te ontvangen.

Randstad: grofweg het gebied Rotterdam-Utrecht-Amsterdam. De grote steden in het westen van Nederland plus het gebied daar omheen.

Regionale omroepen: het gaat om de publieke, regionale omroepen als RTV Oost, Omroep Brabant, L1, TV Rijnmond. Niet: AT5.

Stichting ROOS: Stichting Regionaal Omroep Overleg en Samenwerking: ‘De stichting ROOS stelt zich ten doel om op grond van samenwerking en beraad ordenend werkzaam te zijn en aldus de belangen van de regionale publieke omroepen te behartigen en het regionale aandeel in het publieke omroepstelsel en in het mediabeleid te versterken.’ ( ROOS

Aanpak

In dit reflectiewerkstuk onderzoek ik de tweede w in de televisiejournalistiek. Eerst omschrijf ik aan de hand van literatuur en mijn basiskennis over de journalistiek de twee w als begrip en hoe belangrijk dat is in de televisiejournalistiek. Vervolgens heb ik aan aantal

nieuwsprogramma’s een paar dagen gevolgd. Dit om een indruk te krijgen van waar de nieuwsberichten vandaan komen. Waar het nieuws zich afspeelt. En ik kijk daarbij of er verschil zit tussen de programma’s. Hierna neem ik één programma, het NOS Journaal van acht uur, onder de loep. Met behulp van de catalogus van Beeld en Geluid ga ik in kaart brengen wat de verhoudingen Randstad-provincie zijn. Hoe de binnenlandredactie van het NOS Journaal georganiseerd is en wat die organisatie betekent voor de tweede w in het Journaal komt in het volgende hoofdstuk. Gekeken wordt of er een verband gelegd kan worden tussen het dagbereik van bepaalde regionale, publieke omroepen en het aantal nieuwsberichten uit die regio’s. Het verschil in aanpak tussen het NOS Journaal en SBS Hart van Nederland komt naar voren. Aan de hand van een paper geschreven door een student Journalistiek van de Rijksuniversiteit Groningen laat ik een voorbeeld zien dat het NOS Journaal nieuws uit de regio soms onderschat, met grote gevolgen. In diverse

discussiegelegenheden op internet heb ik de stelling geplaatst: NOS (en RTL) richten zich teveel op de Randstad. Ik heb daar heel veel reacties op gekregen. Die staan (niet allemaal) bij elkaar in het hoofdstuk ‘meningen’, om zo een beeld te krijgen van hoe deskundigen,

collega’s en kijkers over het onderwerp denken.Waar komen de journalisten vandaan? In een overzicht staat de herkomst van veel bekende televisiejournalisten. Hoe werkt een regionale krant met correspondenten? En is dat toepasbaar in de televisiejournalistiek om meer nieuws uit ‘de provincie’ te krijgen.

Ik heb veel gebruik gemaakt van internetbronnen. Schriftelijke (papieren) bronnen met dit onderwerp staan niet opgestapeld in de bibliotheken. Maar ik heb wel het één en ander kunnen vinden in literatuur, bijvoorbeeld in het jaarverslag van ROOS en in De Journalist. Ook heb ik contact gehad met de NOS, een aantal (televisie)journalisten en deskundige Mark Deuze.

De tweede W

Om een indeling te maken voor de nieuwswaarde van onderwerpen gebruiken we de vijf w’s. Wie, waar, wanneer, waarom en wat? Dat is één van de dingen die in het Basisboek

Journalistiek (Kussendrager, 1997) staan. Eén van de dingen ook die je op de eerste dagen van de opleiding Journalistiek leert. Een nieuwsbericht is pas een nieuwsbericht als de vragen wie, waar, wanneer, waarom en wat beantwoord zijn. Als bij een ongeluk twee doden zijn

gevallen, willen we weten wie (twee 18-jarige jongens) er verongelukt is, waar (op de A2 bij Utrecht) het ongeluk plaatsvond, wanneer (vanacht rond twee uur) het gebeurde, waarom (gedronken) en wat er gebeurde (het ongeluk zelf).

De tweede w staat voor waar. Waar een gebeurtenis plaatsvindt is een criterium. In de buitenlandjournalistiek geldt de regel ‘hoe verder weg, hoe heftiger het nieuws moet zijn om in aanmerking te komen voor plaatsing de krant, het televisiejournaal of in de

radiouitzending.’ In het Basisboek Journalistiek (Kussendrager, 1997) staat een formule: ‘aantal doden gedeeld door de afstand van Nederland’ (p 106). Als bovenstaand ongeluk in Duitsland zou gebeuren, dan is de kans heel klein dat het NOS Journaal erover bericht. Hooguit in een kort berichtje en als het verder een hele rustige dag geweest is. Als het

ongeluk plaatsvond net over de grens bij Arnhem en de twee jongens zouden uit Arnhem komen, dan is de kans veel groter dat ‘Nederland’ hierover hoort in een journaal.

Waar een televisieitem gedraaid wordt is ook belangrijk. Volgens Kiekebosch (2006, p. 92) kun je als journalist ‘inzetten op de mooiste locatie, maar je moet ook op tijd terug zijn. Uiteindelijk moet het item uitgezonden worden.’ Als je redactie in Hilversum zit en je wilt om twaalf uur in de middag voor een verslag naar Stadskanaal en om drie uur diezelfde middag weer terug zijn om te monteren, kun je er wel vanuit gaan dat je het niet haalt. Een

schrijvende journalist kan eventueel in de trein van Groningen naar Utrecht zijn verslag uitwerken. Of hij gaat er met zijn laptop rustig voor zitten in de auto en e-mailt het vervolgens naar de redactie. Een televisiejournalist moet met beeld werken. Hij kàn niet zonder een camera verslag doen. Geen beeld, geen item.

Veel nieuws komt uit de Randstad. De landelijke politiek zit in Den Haag. Veel grote bedrijven houden kantoor in het westen. Philips is weliswaar van oorsprong een Eindhovens bedrijf, maar bij de presentatie van de (winst) zie je vrijwel altijd het hoofdkantoor in Amsterdam. Ministeries zitten in Den Haag. De grote musea vind je in Amsterdam. De grootste havens van Nederland liggen in de Randstad. Het grootste vliegveld en het grootste treinstation liggen er. En dan kun je verwachten dat er meer gebeurt. Er komt meer nieuws vandaan. Al dan niet voor belang van heel Nederland.

Een paar dagen kijken

In april 2006 heb ik vier dagen het RTL Nieuws van half acht, het NOS Journaal van acht uur en (de late editie van) Hart van Nederland bekeken. Bij ieder onderwerp dat zich in Nederland afspeelt, heb ik een korte aantekening gemaakt. En ik heb in het bericht proberen te

achterhalen waar het zich afspeelt. Politiek Den Haag heb ik buiten beschouwing gelaten. Politiek speelt zich weliswaar voornamelijk af in Den Haag, maar men praat in de Tweede Kamer natuurlijk meestal over dingen die heel Nederland aangaan.

Ik wilde van iedere omroep het belangrijkste nieuwsprogramma bekijken. Dus: het NOS Journaal namens de publieken, het RTL Nieuws namens RTL en Hart van Nederland namens NOS. Ook NSE van Talpa zou ik meenemen. Maar NSE hield met bestaan gedurende mijn onderzoek.

Het eerste onderwerp dat het RTL Nieuws op maandag 3 april brengt, richt zich al op de Randstad. De invoering van 80 km-zones op snelwegen rond grote steden leidt tot meer files. De beelden en een interviewtje worden gedraaid langs de A10, de Ring van Amsterdam. Als dit zo doorgaat, dan is de stelling ‘RTL (en NOS en HvN) richten zich voornamelijk op de Randstad’ al meteen bevestigd. Het tweede onderwerp van het RTL Nieuws vindt echter plaats ver weg van Amsterdam en Hilversum. Er komen massaontslagen bij Nedcar in Born. Born ligt in Limburg. Er is een verslaggever terplekke die interviews houdt met werknemers, directie en de Gouverneur (Limburgse Commissaris van de Koningin). In een volgende reportage wordt één en ander uitgelegd over de geschiedenis van de werkgelegenheid in Limburg.

De andere binnenlandse onderwerpen in het Nieuws: Actrice Frederique Huyts is overleden en Jan Peter Balkenende gaat een bezoek brengen aan Australië.

Het NOS Journaal van acht uur vindt het massaontslag bij Nedcar belangrijker dan de files op de 80 km-zones. Ook geeft de NOS veel tijd aan dit nieuws met een verslaggever terplekke,

interviews met werknemers, ondernemingsraad en directie. Een andere verslaggever interviewt Minister Brinkhorst van Economische Zaken.

Pas na het bericht van het overlijden van actrice Huyts bericht het Journaal over de files op de 80 km-zones. Weliswaar erg uitgebreid. De Verkeersinformatiedienst wordt gevolgd. De A12 bij Den Haag wordt bekeken. In Amsterdam leidt (in tegenstelling tot de berichten van RTL) de invoering van de lagere maximumsnelheid tot minder files. Ook volgen er reacties van kamerleden van de VVD en PvdA.

Minister Veerman uit in het volgende onderwerp zijn zorgen over de varkenspest, uitgebroken vlakbij Winterswijk. Ook hier een verslag terplekke. Veerman wordt overigens in Den Haag geïnterviewd.

Na enkele korte berichten komt een uitgebreider verslag over dikke kinderen in Drenthe. Zij worden door de Universiteit van Groningen gedurende hun jeugd gevolgd. Ook hier is een verslaggever naar de ‘plek des onheils’ gereisd.

Ook Hart van Nederland besteedt aandacht aan de 80 km-zones. HvN heeft een verslaggever op pad gestuurd. Bij een parkeerplaats worden automobilisten geïnterviewd.

En ook het massaontslag bij Nedcar krijgt veel aandacht. Ook hier interviews met werknemers en quotes van de inmiddels afgelegde persconferentie van de directie.

De andere onderwerpen van hart van Nederland spelen zich af kriskras door Nederland. Een herdenking in Den Haag, zoektocht naar een vermiste Veldhovenaar (Noord-Brabant), een aanklacht tegen een vmbo-leraar in Aalten (Gelderland), een verdronken hond in Den Bosch, ‘verkrotte’ woonwijken in Rotterdam en voetballiefhebsters in Utrecht. Van één bericht, de naabestaanden van een vermoorde vrouw krijgen bezoeken van de parlementaire commissie TBS, is onbekende waar het zich afspeelt.

Hoewel de files rond de grote steden enorm veel aandacht krijgen vandaag, kun je nog niet spreken van een overwicht aan Randstedelijke berichten. Immers, het massaontslag bij Nedcar in het Limburgse Born wordt ook erg belangrijk gevonden.

Ook de twee volgende dagen heb ik het RTL Nieuws, NOS Journaal en Hart Van Nederland bekeken. Per uitzending staan hieronder de ‘waar’-s.

4 oktober

RTL Nieuws

Gevangenisstraf geëist tegen Ahold-top. Rechtbank Amsterdam

Vossenjacht weer toegestaan. Verslag ergens in het noorden van Nederland, afgaand op de accenten van de geïnterviewden

Korte berichten over Nedcar (met archiefbeelden) en over een ontruiming van een kraakpand in Amsterdam

NOS Journaal

Gevangenisstraf geëist tegen Ahold-top. Rechtbank Amsterdam Kort: Nedcar, college van PvdA en Groenlinks in Amsterdam

Vossenjacht weer toegestaan. Verslag in Moergestel (Noord-Brabant) Hart van Nederland

PSV-supporter gevonden in het water in Roosendaal (Noord-Brabant) Woningbrand in Lelystad (Flevoland)

Boerderijbrand in Leemenerveld (Overijssel)

Opgeknapte begraafplaats in Nieuwpoort (Zuid-Holland) Inburgeringscursus in Haarlem (Noord-Holland)

Snelwegplannen langs of door het Naardermeer (Noord-Holland)

Website geopend over dwangarbeiders in Tweede Wereldoorlog in Noord-Limburg Huisarts in Kerkrade (Limburg) aangeklaagd na overlijden patiënten

Oranjekoorts in Amsterdam (Noord-Holland)

5 oktober

RTL Nieuws

Inspectie van intensive care op ziekenhuizen, onbekend waar Philips sluit lampenfabriek in Weert (Limburg)

Kort: stijging gedwongen huizenverkoop, meer soa’s (landelijk)

Meer leerlingen op speciale scholen. Gefilmd op school in Dalfsen (Overijssel) Dutch Space in Leiden maakt robotarm (Zuid-Holland)

Nos Journaal

Rijksmuseum misschien gratis. Amsterdam. Lampenfabriek in Weert dicht (Limburg)

Kort: Milosevic stierf natuurlijke dood (Den Haag, Zuid-Holland), belastingdienst mag zeshonderd man aannemen (plaats onbekend), Talpa stopt met NSE (waarschijnlijk Hilversum)

Inspectie van intensive care op ziekenhuizen, ook nu onbekend waar

Mogelijk fraude bij gokken op voetbalwedstrijden. Interviews in Zeist (Utrecht)bij KNVB Hart van Nederland

Onrust na misbruik in Arnemuide (Zeeland) Brand in fabriek in Mook (Limburg)

Wirwar van kabels gevaarlijk (geen plaats) Dieren in de bibliotheek in Wijhen (Gelderland)

Voetbalclub in Leende (Noord-Brabant) op de foto met Uefa-cup Man redt meisje uit brandende flat in Schiedam (Zuid-Holland)

Motorcrossers zorgen voor overlast op de Elspeetse Heide in Gelderland E. Polat begraven (plaats onbekend, niet genoemd in deze uitzending) Apotheek in Ommen (Gelderland) omgebouwd tot erotisch centrum

Na drie dagen kun je nog niet zeggen of de drie programma’s zich op de Randstad richten. Wel kun je al zien dat Hart van Nederland verslaggevers in heel Nederland heeft rondrijden. Een jaar Acht Uur

Op de website van Beeld en Geluid kun je alle onderwerpen van het NOS Journaal opzoeken. Hieronder een overzicht van de plaatsen die genoemd worden in de NOS Journaals van acht uur in het hele jaar 2005. De onderwerpen over politiek Den Haag zijn niet meegerekend. Bijvoorbeeld: ‘Minister Verdonk verdedigt standpunten over Schiphol in Tweede Kamer’ niet, maar ‘Minister Verdonk bezoekt Schiphol’ wel.

Achter de plaatsnaam staat het aantal keren dat de plaats in Beeld en Geluid genoemd wordt en de afkorting van de provincie.

Amsterdam 153 NH Rotterdam 117 ZH Schiphol 69 NH

Eindhoven 21 NB Utrecht 19 UT Groningen 11 GR Nijmegen 11 GE Maastricht 9 LI Uden 9 NB Enschede 7 OV Wageningen 7 GE Arnhem 6 GE Leiden 6 ZH Pernis 6 ZH Alkmaar 5 NH ’s Hertogenbosch 5 NB Hilversum 5 NH Zoetermeer 5 ZH Haarlem 4 NH Scheveningen 4 ZH Zeist 4 UT Assen 3 DR Den Helder 3 NH Middelburg 3 ZE Rijswijk 3 ZH Tolbert 3 GR Urk 3 FL Zwolle 3 OV Apeldoorn 2 GE Bentelo 2 OV Borgharen 2 LI Born 2 LI Boxtel 2 NB Delft 2 ZH Den Helder 2 NH Goor 2 OV Gouda 2 ZH Heerenveen 2 FR Helden 2 LI Hoorn 2 NH Leidschendam 2 ZH Lisse 2 NH Roermond 2 LI Rosmalen 2 NB Schiermonnikoog 2 FR Slochteren 2 GR Sneek 2 FR Uithoorn 2 NH Venray 2 LI Waalwijk 2 NB Weert 2 LI Westerbork 2 DR IJmuiden 2 NH Abcoude 1 UT Almelo 1 OV Almere 1 FL Amersfoort 1 UT Baarn 1 UT Balkbrug 1 OV Barlikum 1 FR Barendrecht 1 ZH Bartlehiem 1 FR Beekbergen 1 GE Biddinghuizen 1 FL Blitterswijk 1 GE Bloemendaal 1 NH Bussum 1 NH Bunnik 1 UT Deurne 1 NB Doetinchem 1 GE

Domburg 1 ZE Doodstil 1 GR Dordrecht 1 ZH Ede 1 GE Ee 1 FR Eede 1 ZE Eibergen 1 OV Emmen 1 DR Ermelo 1 GE Foxhol 1 GR Fijnaart 1 NB Geldrop 1 NB Gilze Rijen 1 NB Groesbeek 1 GE Haaksbergen 1 OV Harderwijk 1 GE Heemskerk 1 NH Heerlen 1 LI Helden 1 LI

Hoek van Holland 1 ZH Holten 1 OV Hulst 1 ZE Itteren1 LI Katwijk 1 ZH Kilder 1 GE Kraggenburg 1 FL

Krimpen aan de IJssel 1 ZH Landgraaf 1 LI Leeuwarden 1 FR Leusden 1 UT Maasbree 1 LI Margraten 1 LI Middelharnis 1 ZH Muiderberg 1 NH Naaldwijk 1 ZH Oldeberkoop 1 FR Oosterhout 1 NB Oss 1 NB Oudenbosch 1 NB Rhenen 1 GE Roden 1 DR Rottumeroog 1 GR Schiedam 1 ZH Schijndel 1 NB Sittard 1LI Sleewijk 1 NB Sluis 1 ZE Spijkenisse 1 ZH Stein 1 LI Ter Apel 1 GR Terschelling 1 FR Tilburg 1 NB Usselo 1 OV Valkenburg LI 1 Valkenburg ZH 1 Varsseveld 1 GE Veendam 1 GR Veenoord 1 DR Velsen 1 NH Venlo 1 LI Vught 1 NB Wateringen 1 ZH WIeringen 1 NH Wezep 1 GE Wilnis 1UT Wijhe 1 OV

IJsselstein 1 UT Zaanstad 1 NH Zwanenburg 1 NH

Provincies (als het bericht over de hele provincie gaat of als alleen de provincie genoemd wordt) Limburg 8 Noord-Brabant 8 Friesland 4 Zuid-Holland 3 Gelderland 3 Overijssel 2 Zeeland 2 Drenthe 1 Groningen 1 Noord-Holland 1 Utrecht 1 Flevoland 0

Overige plaatsen of gebieden Nederlandse Antillen 9 ANT Veluwe 5 GE Westerschelde 5 ZE Twente 2 OV Hoekse Waard 1 ZH Naardermeer 1 NH Oostvaardersplassen 1 FL Tiengemeten 1 ZH Waal (rivier) 1 GE Wieringermeer 1 NH IJsselmeer 1 NH/FR/FL/OV

Aantal berichten in het NOS Journaal van acht uur per provincie in 2005

Als je al die getallen per provincie optelt, kun je een kaartje maken met het aantal berichten in het NOS Journaal van acht uur in 2005, per provincie. Hoe lichter de provincie ingekleurd is, hoe minder aandacht het journaal in de bulletins van acht uur hieraan besteed heeft. Duidelijk te zien is dat er heel veel berichten uit Noord-Holland komen, maar dat provincies als Zeeland, Flevoland en Drenthe amper in het NOS Journaal voorkomen. Flevoland komt het minste voor. Met acht onderwerpen krijgen de Flevolanders zelfs nog minder aandacht dan de Nederlandse Antillen (niet op de kaart). Als je op de archieven van Beeld en Geluid moet afgaan, kun je zeggen dat er in een willekeurig acht uur Journaal zeventig procent kans is op een bericht uit Noord-Holland en maar twee procent kans op een bericht uit Flevoland.

NOS binnenland

De redactie van het NOS Journaal is gevestigd op het Mediapark in Hilversum. Maar dat wil niet zeggen dat het televisiejournaal alleen vanachter de telefoons, computers en montagesets in Hilversum gemaakt wordt. Het Journaal heeft verspreid over Nederland correspondenten. Zij wonen en werken in Groningen,

Maastricht en Nijmegen. Daarnaast zijn er nog correspondenten in Amsterdam en

Rotterdam. Deze correspondenten komen niet iedere dag naar de redactie, maar houden wel contact met Hilversum. Zij houden in de

gaten wat er in ‘de provincie’ gebeurt. Is een onderwerp interessant voor de landelijke televisie, dan maakt de correspondent een verslag met een ingehuurde cameraman. De NOS heeft geen eigen cameramensen, maar maakt gebruik van een netwerk van freelancers en bedrijven in heel Nederland.

Als een onderwerp ‘groot’ is en er meer dan alleen een item van een minuut gemaakt moet worden, stuurt de redactie verslaggevers naar de plaats van het onderwerp. Hoe groter en belangrijker het nieuws, hoe meer mensen er naar toe gaan. Een verslaggever kan met een satellietwagen komen. De beelden kunnen in de ingebouwde montageset meteen gemonteerd worden en naar de redactie gestraald worden. Ook is het met deze wagens (met grote

uitklapbare schotel op het dak) mogelijk om een live-verbinding in de uitzending te krijgen. Dit voor bijvoorbeeld een vraaggesprek tussen presentator en verslaggever. ‘Lex

Runderkamp, jij staat nu bij de extra beveiligde rechtbank in Amsterdam....’ Vaak reist er een radioverslaggever mee. NOS Journaal is natuurlijk meer dan alleen een televisieprogramma. Het kan ook andersom. Het komt voor dat de redactie een landelijk onderwerp overdraagt aan een correspondent. Voorbeeld: Een aantal weken geleden bleek dat veel pabo-studenten slecht in rekenen zijn. De NOS bracht niet alleen het nieuws, maar zocht daar ook een voorbeeld bij. Een correspondent is naar Venlo gegaan en heeft daar interviews gehouden met studenten en docenten.

Volgens de NOS komt er zoveel nieuws uit de Randstad omdat daar nou eenmaal meer nieuws vandaan komt dat landelijk van belang is. De meeste belangrijke instanties zijn gevestigd in het westen van Nederland. De meeste persberichten komen daar ook vandaan. Het nieuws uit de andere delen van Nederland komt zoals gezegd van correspondenten. Maar er is ook regelmatig contact met de publieke, regionale omroepen als Omroep Brabant, RTV Oost en ook de Amsterdamse zender AT5. De omroepen weten van elkaar wat ze doen. Er vindt ook vaak uitwisseling van beelden plaats. Wel met vermelding van afkomst. Dan staat er boven in beeld bijvoorbeeld: ‘beelden Omroep Brabant’

Overigens wordt er niet voor ieder onderwerp een correspondent of een verslaggever, een geluidsman en een cameraman gemobiliseerd. Stel: Elektronicaconcern Philips presenteert de kwartaalcijfers. Dat is nieuws en krijgt aandacht in het Journaal. Maar de cijfers zijn niet opvallend. Het item kan dan volstaan met archiefbeelden, een graphic en een voice-over. Algemene (kwalitatief goede) beelden van het bedrijf zijn zelfs rechtenvrij te downloaden van de website van Philips. Ook bij follow-up berichten maakt de redacteur vaak gebruik van archiefbeelden. En als er cijfers over de Nederlandse economie naar buiten komen, zie je (vaak dezelfde) beelden met winkelend publiek.

Op de redactie van de NOS liggen geen regionale kranten. Redacteuren halen wel nieuws van de websites van die kranten.

Van RTV Noord-Holland tot L1

Tijdens mijn stage bij de Limburgse regionale publieke omroep L1 vertelde programmaleider Henk Jakobsen dat deze omroep veel kijkers heeft ‘omdat Hilversum niet zoveel aandacht aan Limburg geeft’. Zouden de regionale omroepen in de provincies die volgens het onderzoekje in het hoofdstuk ‘Een jaar kijken’ het minst aan bod komen in het NOS

Journaal ook meer kijkers hebben? En geldt dat ook

andersom? In Noord-Holland zouden dan veel minder kijkers zijn dan in Flevoland. In het Jaarverslag 2005 van Stichting ROOS (Regionale Omroep Overleg en Samenwerking) staat onderstaand schema. Hierin is het dagbereik van de regionale, publieke omroepen te zien. Dit schema gaat niet over alleen de

nieuwsuitzendingen, maar over de hele omroep. De cijfers geven aan hoeveel procent van de tv-kijkers vanaf dertien jaar per dag (van 24 uur) gemiddeld naar de omroep kijkt.

In het acht uur Journaal kwam Limburg in 2005, volgens mijn tellingen bij Beeld en Geluid, 39 keer voor. Vrij weinig ten opzichte van Noord-Holland dat 259 keer voorkwam. Het dagbereik van L1 was dan ook ruim twee keer zo groot als het dagbereik van TV

Noord-Holland. In Zeeland, een andere provincie die amper in het Journaal voorkwam, kijken relatief ook meer mensen naar de regionale zender. En in Zuid-Holland kijken relatief minder mensen naar de regionale omroep. Uit mijn telling blijkt dat Zuid-Holland 213 keer voorkomt in het 8 uur Journaal in 2005. Je zou, op de provincie Utrecht

uitgezonderd, kunnen zeggen dat er een verband is. Hoe minder onderwerpen uit een bepaalde provincie in het journaal zitten, hoe meer er naar de regionale omroep gekeken wordt in die provincie.

Hart van Nederland

Het NOS Journaal en het RTL Nieuws lijken qua onderwerpkeuze heel veel op elkaar. Eerder al stond een vergelijking van RTL en NOS op een willekeurige dag en ook als je teletekst en de websites met elkaar vergelijkt, zie je weinig verschil in onderwerpen.

Hart van Nederland maakt hele andere keuzes in onderwerpen. HvN schroomt niet om een verslaggever naar een uithoek van Nederland te sturen om een item te maken over een brand in een monumentale boerderij. En niet voor niks. Een miljoen mensen kijken er per dag naar het nieuwsprogramma van SBS, zo staat te lezen op de website hartvan.nl.

De redactie van Hart van Nederland werkt heel veel met tipgevers. Uit heel Nederland. Wie getuige is van een brand of een speciaal evenement aan te kondigen heeft, kan bellen met de Tiplijn of een e-mail sturen. HvN zegt dat de tipgevers (de kijkers genoemd op de website) zelfs de belangrijkste nieuwsbronnen zijn.

Op de website hartvan.nl:

Nieuws krijgen we door via het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), de landelijke en regionale kranten en tal van andere media zoals het internet. Maar onze

belangrijkste informatiebron is onze kijker. Nieuws kan de kijker kwijt op onze Tiplijn of via onze Hartmail ... De Tiplijn belt u als u actueel nieuws heeft zoals een grote brand, een ernstig ongeval of andere urgente zaken. Het nummer is 020-8007777. Een redacteur staat u dan te woord. Hij noteert uw verhaal, en zal dit, indien het

geschikt is voor onze uitzending, verder uitzoeken. De berichten die via de Tiplijn op de redactie binnenkomen zijn zeer divers van aard. Het kan gaan om een zwaar ongeval, een politie-inval of een grote brand. Maar ook een ontroerend verhaal is welkom over

bijvoorbeeld de hond die zich ontfermt over een ontheemd haasje of het doodzieke kind wiens behandeling niet door de verzekering wordt betaald. Schroomt u nooit om de tiplijn te bellen. Misschien is uw verhaal wel het verhaal van de dag.

Het zijn vaak hele andere onderwerpen dan bij het NOS Journaal of bij het RTL Nieuws. Maar de onderwerpen komen uit heel Nederland. En er zijn nog altijd een miljoen kijkers die graag naar deze items kijken.

De journalisten van Hart van Nederland werken in heel Nederland. Toch merk je af en toe dat ze geen flauw idee hebben waar ze zich bevinden. Een aantal jaren geleden, bijvoorbeeld,

stond een monumentale villa in mijn woonplaats Valkenswaard in brand. Hart van Nederland deed verslag. De verslaggever en cameraman waren naar de plaats gereisd. In de

avonduitzending: ‘Een brand heeft een monumentale villa in het Limburgse Valkenswaard in de as gelegd’. Wie de kaart van Nederland voor zich heeft liggen, kan zien dat Valkenswaard in Noord-Brabant ligt. En dat deze plaats dichter bij Belgisch Limburg dan bij Nederlands Limburg ligt. Een tijd later, nu zo’n twee jaar geleden, berichtte Hart van Nederland over een ontvoering en een achtervolging. De ontvoerders werden in het Belgische Hamont-Achel, ook vlakbij Valkenswaard, overmeesterd. De presentatrice sprak die plaats in het Frans uit. Hamont-Achel is echter bijna het meest noordelijke dorp van Vlaanderen.

Dit lijken twee slordigheden. Slordigheden zonder grote gevolgen. En de Raad voor de Journalistiek zal hierover ook geen oordeel geven en een rectificatie willen zien. Maar in mijn omgeving waren bovenstaande ‘foutjes’ het gesprek van de dag. De tweede w is, zeker in een nieuwsprogramma dat ‘klein’ nieuws brengt, erg belangrijk.

Juist omdat er vaak andere onderwerpen in Hart van Nederland zitten, is het misschien niet helemaal fair om een vergelijking te maken met het NOS Journaal of RTL Nieuws. HvN hanteert andere nieuwswaarden en een andere benadering.

Enschede

De NOS is veel te laat en wordt afgetroefd door SBS 6 en RTL. Bovendien valt op hoe goed de regionale media zich op eigen terrein bewegen en van alle kanten zeer snel berichten. Naast alle nieuwe media speelt hierbij de regionale televisiezender TV Oost een belangrijke rol. Ze voorzagen alle zenders van de eerste beelden. (Lammers, 2001)

Op een zaterdag in het jaar 2000 ontplofte er een vuurwerkopslagplaats in Enschede.

Uiteindelijk vinden overlijden 22 mensen aan (de gevolgen van) deze ramp. Op televisie werd het Songfestival onderbroken ‘vanwege de gebeurtenissen in Enschede’. Ruim vier uur na de ramp kwam er een live-verbinding. Joost Lammers, in 2001 student aan Rijksuniversiteit Groningen, richting journalistiek schreef in 2001 een paper over de verslaggeving rond de vuurwerkramp.

Lammers, student Journalistiek aan de Rijksuniversiteit van Groningen, stelt in een paper over de verslaggeving rond de vuurwerkramp dat de ‘oude media’ het qua snelheid moesten afleggen tegen de ‘nieuwe regionale media’. De NOS (de oude media) zou volgens Lammers veel te laat over de ramp bericht hebben. De regionale televisiezender RTV Oost (nieuwe regionale media) heeft de NOS afgetroefd. De NOS heeft de ramp onderschat. Lammers spreekt van randstedelijke arrogantie.

RTV Oost deed als eerste verslag. De regionale zender had beelden van explosies die

vervolgens de hele wereld overgingen. Later volgden SBS en RTL en veel later pas NOS. Het Songfestival was belangrijker dan de grote ramp in het oosten van Nederland. Het duurde vier uur voordat men bij de NOS besloot de uitzending te staken en te berichten over Enschede. Lammers schrijft in zijn paper: Een verslaggever van TV Oost maakte de opnamen van de

explosies die in de loop van zaterdagavond de wereld rondgingen. RTV Oost mocht op 25 mei ook als eerste cameraploeg (legaal, want een ZDF ploeg had de eerste beelden van het rampgebied) de binnenste ring in. Internationale media als CNN, MSNBC, BBC en ZDF berichtten uitvoerig over de ramp en vertoonden de videobeelden van TV Oost op hun

website. RTV Oost bewees hiermee dat de regionale omroep een serieuze concurrent aan het worden is voor landelijke televisie en zeker bij dit soort rampen een vooraanstaande rol kan vervullen bij de verslaggeving. Dit is niet nieuw wat radio betreft, maar met name de

regionale televisie onder aanvoering van TV Oost heeft zich nu ook ontpopt als een geduchte concurrent voor de landelijke televisie en wint nog immer aan populariteit.

Meningen

Op diverse internetfora heb ik de stelling geplaatst: Het NOS Journaal en het RTL Nieuws richten zich teveel op de Randstad. Hoe denkt ‘men’ hierover? Een aantal interessante reacties daarop staan hieronder. Op de website bladzijde2.nl in het onderdeel ‘serieuze discussies’ stelde ik de volgende vraag:

Berichten NOS en RTL (te)veel vanuit Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag? En is dat terecht, omdat daar nou eenmaal meer gebeurt? Of zouden Groningen, Zeeland en Limburg bijvoorbeeld meer aandacht moeten krijgen?

Een freelance-journalist en samensteller van bladzijde2.nl die post onder de naam Turbo MacKwek antwoordt:

....Punt is dat er nogal eens geëist wordt door LANDELIJKE media, dat al hun personeel in Amsterdam komt wonen.

En dus 's avonds in de zelfde kroegen rondhangt, dezelfde lezingen bezoekt, dezelfde 'gewone mensen' spreekt en van diezelfde gewone mensen dezelfde tips krijgt van iets wat leeft onder de gewone mensen. Dan heb ik het dus puur over datgene wat zijn weg tot de journalistiek weet te vinden. Dat staat dan nog los van je scheve wereldbeeld dat ontstaat...

Reactie van ‘Kokomo’, functie onbekend:

Het is mij meerdere malen overkomen, dat ik videobeelden aanbood aan zowel Nos, RTL als SBS, en als mededeling kreeg dat de onderwerpen niet interessant genoeg waren. Kijkend naar het nieuws die avond zag ik vrijwel dezelfde beelden van een vrijwel gelijk gebeuren in Amsterdam of Randstad maar later hadden plaatsgevonden, in ieder geval na mijn kontakt met de betreffende redaktie.

H. Kriele, functie onbekend:

Randstedelijke arrogantie in het journaal? Hmmmm... de talloze keren dat de (wan)prestaties van Ajax breed werden uitgemeten ten koste van 'provinciale' kluppies is zeker te magertjes (concreet voorbeeld: over de laatste wedstrijd van PSV tegen Olympique Lyon werd geen woord gezegd in het NOS-journaal de volgende ochtend, maar iedere scheet die de Randstad-clubs laten moet minutenlang in beeld worden gebracht)? ... Ook een leuke: iemand met een zachte 'g' krijgt bij de landelijke omroep een doorverwijzing naar de logopedist, terwijl een Gooise 'r' onderhand als een pre wordt behandeld. Geloof me, zelfs Saskia Dekkers zal eraan moeten geloven mocht ze ooit het pluche willen beroeren waarop de 'echte' journaallezers als Sacha de Boer plaatsnemen.

Op het intranet van onze opleiding mocht ik de stelling ‘NOS journaal en RTL Nieuws hebben vooral oog voor de Randstad’ plaatsen. Een paar reacties:

Inderdaad, alle landelijke media zijn erg gericht op de Randstad. Ze komen pas naar 'de provincie' bij rampen en rellen of wanneer er een sportheld te vereren valt. Wanneer de lichten van de media er niet op schijnen, lijkt het alsof er niets te doen is ten westen (bedoelt oosten, red.) van Utrecht/Amsterdam! Het ergste is dat we het in de provincie zelf haast gaan geloven.

Student Bas Koel:

Ik ben het niet met de stelling eens, in beide journaals komt gewoon het belangrijkste nieuws. Dat dit veelal in de randstad gebeurt, daar verander je niks aan. Het lijkt me verschrikkelijk als ze dan allemaal onzinnige nieuwsfeitjes van het platteland erin gaan proppen, terwijl er veel belangrijkere dingen in de randstad gebeuren.

Student Maud Robberts:

Zoals anderen hier ook al schrijven, de 'platteland nieuwsberichten' zijn voor hart van Nederland en 4 in het land. Het harde nieuws speelt zich nu eenmaal eerder in de grote steden af. En ik zou bijna zeggen: helaas hebben wij een aantal grote steden geconcentreerd, waardoor de Randstad gevormd wordt. Ik ben wel van mening dat andere grote steden buiten de Randstad wel eens 'vergeten' worden. Zoals Eindhoven, Tilburg, Maastricht, Groningen. Maar ik geloof dat als er in die steden of op het 'platteland' iets nieuwswaardigs gebeurt dat de NOS en RTL dit zeker meenemen.

In het gastenboek op de website van het NOS Journaal schreef Groninger Wim Grijze op 4 januari 2006:

Geachte Journaal-redactie,

U vraagt hoe of we denken over het NOS-Journaal. Over het nieuws op zich hebben we alleen maar posieve geluiden. Goede volgorde van onderwerpen. Prima zo.

Wel moet ik een paar opbouwende kritieken laten horen. Daar gaan we:

1. U brengt, zoals vele organisaties in Nederland, veelal nieuws uit het westen; als u een reportage met een voorbeeld brengt, dan is het uit Amsterdam of Den Haag etc.; dit zeg ik enigszins gechargeerd. Er wonen veel meer mensen elders in Nederland dan alleen in het westen.

2. De nieuwslezers praten met een zodanig opvallend westers accent dat het irriterend werkt; ik noem u ete (moet zijn eten), drinke (moet zijn drinken), Asse (moet zijn Assen), terwijl men nota bene de teksten van de cue leest; niet of nauwelijks te begrijpen dat het zo moet zoals men het leest. U kunt uw nieuwslezers toch spreeklessen laten volgen. Dat was bij de KPN voor de telefonisten zelfs al het geval. Zo ook bij bijvoorbeeld de UWV.

3. Het korte nieuws wordt vergezeld van achtergrondmuziek; dat heeft toch geen enkele functie! Laat dat achterwege.

Student Maaike van Dam van School voor Journalistiek in Utrecht, dus in de Randstad, in een e-mail:

Ik denk niet dat NOS of RTL zich teveel oriënteert op de randstad. Beide programma's brengen het grootste nieuws, of dat nou plaatsvindt in Amsterdam of in Groningen. Wel is het zo dat de grote dingen nou eenmaal vaak plaatsvinden in de Randstad omdat de hoofdstad en de politiek daar gevestigd zijn. Maar evengoed gaat het over stakingen bij NedCar in

Limburg. Het zou dus best kunnen dat de Randstad het meest in het nieuws zit maar het lijkt me niet dat dat met opzet gebeurt.

Student Margreet Fernhout op de Hyve van de School voor Journalistiek in Utrecht:

Eens. Uit 'de provincie', om het even denigrerend zo te noemen, komen vaak alleen de haha-berichten. Met een attitude van 'kijk de provinciaaltjes weer eens bakkeleien over sullige onderwerpen'.

Aan de andere kant; programma's als Hart van Nederland en 4 in het land vullen dat gat uitstekend op....

..Maarja, menig journalist haalt z'n neus op voor regionale journalistiek..

Op diezelfde Hyve een reactie van student Michiel de Vries: Zelf woon ik in Amsterdam en ik

moet eerlijk toegeven dat ik niet zoveel heb met nieuws uit de provincie. Toch ben ik wel benieuwd of het nieuws wel 'eerlijk verdeeld' is. Alleen het is moeilijk voor mij om dat te zien, aangezien ik niet een krant lees uit Brabant of de Achterhoek of whatever.

Ook op die hyve: Student Kim Brink:

Hart van Nederland haalt echt het regionale nieuws naar boven....Dat programma heeft ook een hele hoge haha-factor.

Mark Deuze, schrijver van ‘Journalisten in Nederland’ in een reactie per e-mail:

...tja, landelijke televisie heeft een bias t.o.v. politieke, economische en culturele elite - en die wonen nagenoeg allemaal in de Randstad.

Je zou kunnen zeggen dat dit alleen maar goed is, het houdt de lokale media in stand...

Dit is maar een aantal reacties die ik gekregen heb. Eén ding komt steeds terug:

(student)journalisten uit de Randstad hebben weinig met wat er in ‘de provincie’ gebeurt en vinden het ook minder belangrijk. (Student)journalisten van buiten de Randstad vinden juist dat er te weinig bericht wordt over hun gebied. En dat journalisten ‘teveel in hun eigen wereldje leven’. Dat laatste wordt in het volgende hoofdstuk behandeld.

Alle reacties heb ik in de bijlagen achterin geplaatst.

Naardermeer en Rijksmuseum

Tussen Almere en Amsterdam sta je twee keer per dag in de file. De snelweg tussen beide steden loopt dagelijks twee keer vol met forenzen. Een nieuwe snelweg of verbreding van de huidige weg is een oplossing. Maar beide opties krijgen weerstand. Natuurmonumenten is bang dat de weg het Naardermeer aantast en bewoners ronde de snelweg zijn bang voor meer vervuiling en geluidsoverlast. Eind April van dit jaar komt de discussie hierover in het nieuws. NOS Journaal opent hiermee, RTL bericht, NOVA/Den Haag Vandaag doet verslag en Twee Vandaag heeft een reportage. De nieuwe snelweg is landelijk nieuws. De discussie is van algemeen belang voor heel veel Nederlanders.

Toch hebben vergelijkbare berichten uit andere delen van Nederland niet Twee (nu Eén) Vandaag, Nova of zelfs het NOS Journaal gehaald. Voorbeeld uit eigen omgeving. Ook de Randweg van Eindhoven is een verkeershel. Ook hier staat dagelijks het verkeer vast. En ook hier zijn plannen voor een nieuwe snelweg door een natuurgebied. Ook hier vergadert de Tweede Kamer over.

Als je de nieuwswaarden gaat invullen van deze twee berichten naast elkaar legt, zie je dat beide berichten veel op elkaar lijken:

Wie automobilisten, omwonenden, natuurorganisaties automobilisten, omwonenden, natuurorganisatie

Tweede Kamer Tweede Kamer

Waar Amsterdam-Almere Eindhoven

Wanneer voorjaar 2006 voorjaar 2006

Waarom teveel verkeer, files teveel verkeer, files

Wat nieuwe weg door natuurgebied nieuwe weg door natuurgebied

Doorslaggevend bij de vraag ‘nieuws of niet’ is hier mogelijk dus de plaats. De tweede W. Kennelijk is de weg tussen Almere en Amsterdam belangrijker voor de nieuwskijker dan de weg rond Eindhoven. Dat bevestigt de NOS ook. Margriet Gersie, binnelandchef, legde uit dat die weg tussen Amsterdam en Almere één van de grootste verkeersknelpunten van Nederland is waar dagelijks heel veel mensen rijden. Dit is nieuws, de Randweg van Eindhoven niet. Berichten over files daar komen ‘alleen via de Verkeersinformatiedienst’, aldus de NOS. Op 10 maart 2005 berichtte het NOS Journaal over een conflict tussen het Rijksmuseum en de gemeente Amsterdam (stadsdeelgemeente) over een fietstunnel onder het museum. De tunnel was niet goed toegankelijk voor fietsers. Nieuws? Nee. Alleen voor Amsterdammers die daar dagelijks fietsen, de deelraad en mogelijk een aantal architecten dat zich interesseert in de bouw van het museum. Ook de verplaatsing en de heropening van de ingang van het Rijksmuseum hebben het Journaal gehaald.

In de reacties op de internetfora komt regelmatig de reactie terug: ‘In de Randstad gebeurt nou eenmaal meer’ of ‘in de provincie komt vooral nieuws met een hoog ‘haha’-gehalte’. Dat beeld is ontstaan omdat de landelijke televisiejournaals niet of minder berichten over dingen die in de provincie gebeuren (alsof Amsterdam niet in een provincie ligt, terzijde), maar wel berichten over dezelfde dingen die in de Randstad gebeuren. Een nieuwe snelweg rond Eindhoven is geen nieuws. Een nieuw tunneltje onder het Rijksmuseum wel. De opening van de hoogste woontoren van Nederland in Tilburg heb ik niet op het Journaal gezien. De opening van de daarna hoogste woontoren in Rotterdam wel.

Cohen

Alles wordt door bepaalde (progressieve) omroepen gedaan - de NOS zeker niet uitgezonderd - om de enige aansprekende "leider" van links Nederland keer op keer in beeld te brengen en hem een podium te verschaffen voor zijn boodschap. Cohen wordt te pas en te onpas in items getoond, voor gesprekken uitgenodigd en in programma’s gelauwerd, zonder dat er sprake is van werkelijk nieuws. Vanavond in het NOS journaal weer hele stukken uit de

nieuwjaarstoespraak van Cohen, waarbij het progressieve geluid weer ruim baan kreeg, zonder dat er ook maar enige nieuwswaarde in was te ontdekken. Waarom horen wij veel minder de boodschappen en standpunten van andere burgemeesters (Opstelten, Deetman)? Waarom worden zij maar zelden geciteerd, uitgenodigd en in beeld gebracht? Welnu, het is duidelijk welk bewust beleid er zit achter deze manipulatie. De hoofdredactie van de NOS kan het gewoon niet laten en kiest bewust voor het politiek beïnvloeden van de nieuwsvoorziening.

Een anonieme kijker plaatste bovenstaande reactie op het gastenboek van het NOS Journaal. Over de al dan niet linkse of rechtse invloeden van het Journaal kan een heel andere reflectie geschreven worden en is ook al onderzoek naar gedaan. Daar ga ik ook niet op in. Maar hier is wel interessant om eens te kijken of de Amsterdamse burgemeester Job Cohen inderdaad veel meer op televisie is dan zijn collega’s in andere steden. Bijvoorbeeld door de namen van

een aantal burgemeesters in te vullen in de oline catalogus van Beeld en Geluid (catalogus tot maart 2006). Je komt dan tot de volgende resultaten:

Aantal treffers

Job Cohen (Amsterdam) 517

Wim Deetman (Den Haag) 181 Ivo Opstelten (Rotterdam) 109 Alexander Sakkers (Eindhoven) 7 Gerd Leers (Maastricht) 61 Geert Dales (Leeuwarden) 58 Ton Rombouts (Den Bosch) 29 Koos Schouwenaar (Middelburg) 1 Margreet Horselenberg (Lelystad) 1

Hierbij is gezocht naar voor- en achternaam in NOS Journaal, actualiteiten, overige programma’s en commerciële zenders. Helemaal realistisch en betrouwbaar zijn de cijfers niet. In een aantal gevallen zal alleen de achternaam genoemd worden en mogelijk staan korte quotes er niet in. Maar je kunt wel zien dat Job Cohen veel vaker op televisie komt dat de burgemeesters van steden als Eindhoven, Den Bosch of Lelystad. Als dit keiharde cijfers zouden zijn, kun je zeggen dat de Amsterdamse gemiddeld anderhalf keer per dag op televisie is te zien. En de burgemeester van de hoofdstad van Zeeland zien we amper.

Woon jij ook in Haarlem?

Punt is dat er nogal eens geëist wordt door LANDELIJKE media, dat al hun personeel in Amsterdam komt wonen.

En dus 's avonds in de zelfde kroegen rondhangt, dezelfde lezingen bezoekt, dezelfde 'gewone mensen' spreekt en van diezelfde gewone mensen dezelfde tips krijgt van iets wat leeft onder de gewone mensen.

Dit was één van de reacties in het hoofdstuk ‘Meningen’. Waar wonen de journalisten van de landelijke media in Nederland dan? In De Journalist van 26 september 2006 (p. 12 e.v.) staat beschreven waar Nederlandse journalisten wonen. ‘Nergens lijken zoveel journalisten op een kluitje te wonen als rond de Grote Markt in Haarlem’ schrijft redacteur René van Trigt in ‘Bij ons in postcode 2000’. Van Trigt heeft bijvoorbeeld in kaart gebracht dat veruit de meeste Journalisten (het gaat hier dus niet alleen om tv-journalisten) Amsterdam wonen. Dat laat hij zien in onderstaand kaartje van Nederland. Hij heeft zijn gegevens gebaseerd op de postcodes uit de ledenadministratie van NVJ.

Veel journalisten wonen in Amsterdam. Veel onderwerpen in het NOS Journaal komen uit Amsterdam. Weinig journalisten wonen in Drenthe. Weinig onderwerpen in het NOS Journaal komen uit Drenthe. Ook hier zou je een verband kunnen zien. Maar het gaat hier om alle journalisten in het adressenbestand van de NVJ. En dat betekent niet alleen

televisiemedewerkers van de landelijke nieuwsprogramma’s, maar ook om bijvoorbeeld redacteuren van BN/de Stem of de Nieuwe Revu.

De grote landelijke dagbladen houden redactie in Amsterdam. Dan kun je verwachten dat veel redacteuren daar in de buurt gaan wonen. Niemand wil natuurlijk iedere dag vanuit Maastricht naar Amsterdam en weer terug rijden. NOS en RTL ‘zitten’ op het Mediapark in Hilversum. Hart van Nederland komt ‘rechtstreeks uit onze hoofdstad’. Weinig redacteuren zullen iedere dag van Enschede naar de redactie willen rijden. En weer terug in de avond. Logisch dat veel berichten uit de omgeving van de journalist eerder op de redactie aankomen dan die uit het verre oosten, noorden of zuiden.

Uit De Journalist van 26-9-2003, pagina 12

Op de website van Villamedia, doorklikkend naar dossiers van De Journalist staat ‘Profiel van de gemiddelde journalist’. De gemiddelde journalist wordt hier beschreven. Eén van de onderdelen:

Hoewel de Nederlandse journalist graag de straat op wil om mensen te ontmoeten, komt er in de praktijk niet zoveel van: de meeste tijd wordt toch doorgebracht op kantoor, voor het computerscherm. Het aantal contacten met het publiek – en met name met etnische

minderheden – is bijkans nihil. De journalist is zich over het algemeen niet precies bewust van wat dit publiek nu eigenlijk verwacht. Terwijl de werkgever aanzienlijke sommen gelds in

computersystemen en websites investeert, blijft de journalist een beetje achter en wordt niet of nauwelijks betrokken in deze vernieuwingen.

Research op internet leert dat veel, eigenlijk de meeste, bekende televisiejournalisten niet alleen in de Randstad wonen, maar daar ook geboren zijn. Paul Witteman komt uit Haarlem, Jeroen Pauw is geboren in Hilversum, woont nu in Amsterdam. Ook uit Amsterdam: Clairie Polak, Kees Driehuis, Hanneke Groenteman, Ivo Niehe, Joris Luijendijk, Felix Rottenberg, Marga van Praag, Frits Barend, Rik Felderhof, Conny Mus. Uit Haarlem komen Rob Trip, Jeroen Overbeek, Paul Witteman, Anette van Trigt. Karel van de Graaf,

Francisco van Jole, Koos Postema en Wouter Kurpershoek groeiden op in Rotterdam. En ook Joost Zwagerman, Philip Freriks, Henk van Dorp, Aart Zeeman, Tijs van de Brink, Marcel van Dam, Astrid Joosten, Sacha de Boer, Willem Lust, Astrid Kersseboom, Brecht van Hulten, Antoinette Hertsenberg, Catherine Keyl, Margriet Vroomans, Frits Wester, Peter R. De Vries, Adriaan van Dis, Andries Knevel, Suzanne Bosman en Maartje van Weegen zijn in of rond de grote steden in de

Randstad geboren en/of getogen. Jeroen Pauw uit Amsterdam

Maar een kleine groep bekende journalisten komt van daarbuiten. Gerard Arninkhof komt uit Roosendaal, Twan Huys uit Horst, Willibrord Frequin uit Arnhem, Lidwien Gevers uit Eindhoven, Fons de Poel uit Winschoten en Charles Groenhuijsen is geboren in Joure. NOS hoofdredacteur Hans Laroes komt uit Middelburg. Noraly Beyer komt uit Curaçao, Aldith Hunkar uit Paramaribo. Rik van de Westelaken volgde het vwo in Uden. Jeroen

Latijnhouwers is een Limburger. Presentator van het Jeugdjournaal en mijn oud-klasgenoot Pepijn Crone is opgegroeid in Hilvarenbeek. Deze groep is een stuk kleiner dan de groep Randstadters.

Nogmaals, het gaat hierboven voornamelijk om geboorteplaatsen van bekende

televisiejournalisten zoals ze in biografieën op internet te vinden zijn. De meeste journalisten die in Hilversum werken, gaan daar ook in de buurt wonen. Niemand wil graag driehonderd kilometer per dag rijden. De meeste binnenlandredacteuren wonen op overbrugbare afstand van de redactie. Binnelandcorrespondenten uitgezonderd. Maar zij komen uit heel Nederland. Zij komen niet alleen van de opleiding journalistiek in Utrecht en uit de binnenstad van Haarlem.

Van een journalist, die verder (begrijpelijk) niet met naam genoemd wil worden in deze reflectie kreeg ik een afwijzing op een sollicitatie. Reden: de journalist woont niet in Amsterdam. De tekst in de brief:

We hebben tientallen brieven gekregen en zijn dus noodgedwongen erg selectief geweest. Het spijt me te moeten zeggen dat je niet in aanmerking komt voor een uitnodiging. Om je te helpen zeg ik erbij dat onze voorkeur uitgaat naar mensen die Amsterdam wonen.

Thom Meens is ombudsman bij de Volkskrant. In zijn weblog op volkskrant.nl schreef hij over Randstedelijke arrogantie bij zijn krant. Ook hij verwijt dat journalisten (in dit geval krantenjournalisten van de Volkskrant) vaak op Amsterdam gericht zijn: ‘Nieuws is vaak pas nieuws als het ook in Amsterdam plaats heeft en als er straatinterviews of reportages gemaakt moeten worden, is dat vaak in Amsterdam. Dat is natuurlijk gemakkelijk, want het is bij de redactie om de hoek, maar het wekt de suggestie dat de krant geen oog heeft voor wat elders in het land speel’, schrijft hij in de weblog.

Je zou bijna zeggen dat het onmogelijk is om als provinciaal een bekende televisiejournalist te worden. Slechts enkelen is het gelukt. De kans om presentator te worden is veel groter als je roots in Haarlem, het Gooi of Amsterdam liggen. En als je dan toch wilt solliciteren bij landelijke media, dan wordt je misschien wel afgewezen omdat je niet in Amsterdam woont. ‘De’ Nederlandse journalist loopt dus niet in Sittard of Winschoten over straat om nieuws te garen. Als hij of zijn nieuws van de straat pikt, komt dat uit zijn of haar eigen omgeving. En dat is dus voornamelijk Amsterdam.

Correspondenten

Het Eindhovens Dagblad is een regionale krant die een klein verspreidingsgebied heeft. Grofweg het zuidoosten van Noord-Brabant. Hoewel iedere plaats waarover de krant in de regiopagina’s binnen een klein uurtje rijden van de redactie in Eindhoven ligt, maakt de krant toch gebruik van een uitgebreid correspondentennetwerk. Bovendien heeft iedere redacteur één of meerdere gemeentes die hij of zij in de gaten moet houden. Helmond, de tweede stad in de regio, heeft zelfs een eigen redactie. Het ED (Eindhovens Dagblad) heeft bewust gekozen om na de overname van het Helmonds Dagblad de redactie in Helmond te laten werken.

Zo zorgt de krant ervoor dat niet alle berichten uit het centrum van Eindhoven of de wijk waarin de redacteuren wonen, komen.

Toen ik mijn eerste stage afrondde bij de Helmondse

redactie van het ED, moest ik wat informatie opvragen bij de gemeente Laarbeek. De woordvoerster van de gemeente nam de telefoon op en vroeg meteen of ik ‘de nieuwe verslaggever’ ben ‘die Laarbeek doet’. In de krant (zie foto hiernaast) staat ook per gemeente wie je moet hebben als je nieuws uit je woonplaats hebt.

Het ED krijgt veel berichten van correspondenten. In iedere plaats is wel een correspondent actief die dagelijks of in

mindere mate verhalen, verslagen of interviews naar de redactie mailt. Het zijn fulltime journalisten of freelancers die af en toe wat opsturen. En soms laat de kwaliteit van de artikelen te wensen over. Eén van de chefs van de Helmondse redactie liep tijdens mijn stage vloekend tussen de bureaus. Een artikel moest helemaal opnieuw geschreven worden. Maar er was nieuws uit dat dorp. Zonder die correspondent was het verslag (onderwerp is me

ontschoten) überhaupt niet in de krant gekomen. De correspondenten ‘zijn de oren en de ogen van de krant’, zo vertelde Ton Leenen, correspondent in de Eindhovense wijk Woensel. En met fulltime redacteuren voor iedere gemeente is er de garantie dat de krant gevuld is met berichten, verslagen, interviews en reportages uit het hele verspreidingsgebied.

De krant heeft een voordeel wat betreft correspondenten. Een artikel kun je simpelweg e-mailen naar de redactie. De (hoofd)redacteur kijkt er nog eens naar en past het bericht in de pagina. In de televisiejournalistiek werk je met beeld en geluid. Nieuws is pas nieuws als er ook beelden bij zijn. Eigenlijk kun je pas een verslag van een gebeurtenis in een

televisiejournaal plaatsen als je daar met cameraman en geluidsman bent geweest. Als een landelijk nieuwsprogramma al correspondenten heeft, dan heeft men daar niet veel aan als er

niet een cameraman en geluidsman in de buurt wonen. De correspondent kan wel van tevoren aankloppen bij de redactie en bij de productie als hij op een bepaald tijdstip een cameraman wil hebben. Bijvoorbeeld bij evenementen of bij follow-up berichten. Maar bij onverwachte gebeurtenissen kan hij geen verslag doen. In een uiterst geval moet er een cameraman van Hilversum naar Vaals rijden en duurt het wel een tijdje voordat er beelden zijn. En dan is het nog maar de vraag of die beelden die na twee uur gemaakt worden nog actueel zijn. Vaak zie je in zo’n geval dat de presentator telefonisch contact heeft met de

verslaggever/correspondent. Dan zijn er (nog) geen beelden, maar zie je een foto met naam en telefoontje.

De Limburgse regionale, publieke omroep is gevestigd in Maastricht, de hoofdstad van Limburg. Maar om niet het contact met het noorden van de provincie te verliezen, heeft de omroep ook een redactie in Venlo. In de ochtend vergaderen de journalisten via een telefoon met luidspreker.

De NOS maakt gebruik van een handjevol correspondenten. En lang niet alle onderwerpen komen van de correspondenten. Om praktische redenen zal een landelijk nieuwsprogramma nooit zo’n uitgebreid correspondentennetwerk hebben als bijvoorbeeld het Eindhovens Dagblad. Wel kun je de oren en ogen van de rest van Nederland een camera geven en leren daarmee om te gaan. Camjo’s kunnen voor veel nieuws uit de regio zorgen. Met actuele beelden. Maar je kunt niet iedere verslaggever een dure camera geven. En de goedkopere camera’s zorgen weer voor beeld dat niet zo mooi is omdat er niet met een professionele cameraman gedraaid is en de kwaliteit van de beelden minder is. Je moet kiezen tussen goede beelden die niet altijd actueel zijn of beelden die in het heetst van strijd gemaakt zijn, maar misschien van slechte kwaliteit zijn.

Toch zie je dat er steeds meer naar de nieuwswaarde gekeken wordt dan naar de kwaliteit van de beelden. Steeds vaker zie je bijvoorbeeld beelden die met een mobiele telefoon gemaakt worden in de

televisiejournaals terugkomen. Denk nog maar eens aan de blokkerige, wazige beelden uit de brandende

metrostellen in Londen. In zo’n geval geldt ‘beter slechte beelden dan geen beelden’. Natuurlijk zegt het programma er dan bij dat het gaat om amateurbeelden. Internet speelt ook een belangrijke rol. De NOS is onlangs begonnen met NOS Headlines. Iedereen kan meewerken aan de site door filmpjes of foto’s met commentaar op te sturen. De vaste redactie van Headlines bestaat met name uit (ex-)studenten

Journalistiek uit Utrecht. Maar de bijdrages komen uit heel Nederland. Zo staan er op een willekeurige dag (7 november) bijvoorbeeld twee bijdrages uit Friesland.

Beelduitwisseling

Om meer nieuws uit andere regio’s dan Amsterdam te krijgen, kunnen de landelijke redacties gebruik maken van beelduitwisseling. Internationaal gebeurt dit al. Media sluiten zich aan bij de uitwisseling van Eurovision. Zo krijgen wij beelden uit Irak, de Verenigde Staten, Japan, te zien in het NOS Journaal of het RTL Nieuws, zonder dat er een Nederlandse verslaggever echt geweest is. Regionaal gebeurt dit ook. De NOS binnenlandredactie weet waar de regionale, publieke omroep mee bezig is.

Conclusie: teveel

De NOS richt zich teveel op de Randstad. ‘Dat klopt’ bevestigen chef Binnenland van NOS Margriet Gersie en ook buitenlandredacteur (tevens mijn begeleider) John Leenaarts. De redactie praat daar ook over. Veel nieuws komt uit de Randstad, omdat veel instanties die met nieuws komen in de Randstad gevestigd zijn. Politiek, grote bedrijven, belangenorganisaties komen met nieuws en dat nieuws gaat weliswaar vaak over ‘het land’, maar komt letterlijk uit de grote steden in het westen. Mijn kaartje laat de verhoudingen duidelijk zien.

Bekende televisiejournalisten komen uit de Randstad. Amsterdam is oververtegenwoordigd. De redactieleden van de journalistieke programma’s komen misschien wel uit heel Nederland, maar de persoon die de kijker ziet, die de boodschap overbrengt, woont in de Randstad. Soms zelfs duidelijk te horen (denk aan de rollende r van Rik Nieman). En af en toe komen ze daar trots voor uit (Jeroen Pauw in Pauw en Witteman: ‘als ik in Amsterdam naar m’n werk fiets’). De kijker krijgt daardoor het idee dat journalisten niet verder kijken dan de Ring van

Amsterdam. Als onderwerpen als een nieuwe weg tussen Amsterdam en Almere de opening van het Journaal zijn, de ondertunneling van de A2 bij Maastricht een kortje is en vijfduizend bomen kostende ombouw van de Randweg van Eindhoven dat niet eens het Journaal haalt, kun je wel begrijpen dat ‘provinçialen’ af en toe spreken van Randstedelijke arrogantie en hun ergernis hierover uiten in gastenboeken. Als (landelijke!) journalistieke nieuwsorganisaties sollicitanten uit de Randstad eerder een baan geven dan sollicitanten uit ‘de provincie’ kun je zelfs van discriminatie spreken. Het is begrijpelijk dat media aan hun redacteuren eisen of vragen om in de buurt van de redactie te gaan wonen. En de redacteur zal ook niet iedere dag driehonderd kilometer willen rijden. Dan is het ‘nieuws van de straat’ vanzelfsprekend het nieuws van de straat in Amsterdam, Hilversum of Haarlem.

Misschien moet de NOS eens kijken naar L1. In een kleine provincie als Limburg zijn al twee redacties. Eén in de hoofdstad Maastricht en één in Venlo. Dat zorgt daar voor nieuws uit hete hele gebied. Van Maastricht tot Mook bij Nijmegen.

Het gevoel van Randstedelijk overwicht in de televisiejournaals is niet onterecht. De verhoudingen zijn scheef. Meer correspondenten zouden voor meer nieuws van buiten de grachtengordel kunne zorgen. Kijk maar naar het Eindhovens Dagblad, dat zelfs voor iedere wijk in Eindhoven een correspondent heeft. Iedere wijk, iedere gemeente komt aan bod. Hopelijk kunnen goedkopere kwaliteitscamera’s, snelle internetverbindingen en initiatieven als NOS Headlines het gevoel in de toekomst wegnemen. Als je een item via internet kunt versturen en de beeld- en geluidskwaliteit daarmee kan waarborgen, dan zijn dure

satellietwagens misschien niet meer nodig. Dan kunnen de scheve verhoudingen rechtgetrokken worden.

Literatuur

Boeken

Deuze, M (2002). Journalists in the Netherlands: Amsterdam Askant Kiekebosch, H (2005). Nieuws voor RTV: Bussum Coutinho

Hagen, P (2002). Journalisten in Nederland: Amserdam De Arbeirderspers

Kussendrager, N, Van der Lugt, D, Rogmans, B. (1997) Basisboek Journalistiek: Groningen Wolters-Noordhoff

Vakbladen

Van Trigt, R (2003) Bij ons in postcode 2000. De Journalist, 108, 12-13

Internet

Bladzijde 2, Serieuze discussies (2006), www.bladzijde2.nl/index.php?forum=1 Catalogi, Beeld en Geluid (2006), www.beeldengeluid.nl

Villamedia/De Journalist (jaartal onbekend) Profiel van de gemiddelde Journalist, www.villamedia.nl/journalist/n/dossiers/journalisten8.shtm

Intranet Fontys hogeschool Journalistiek, www.fontys.nl/journalistiek NOS Journaal, TV Journaal,

www.nos.nl/nosjournaal/tvjournaal/achterdeschermen/organisatie/index.html Rijksuniversiteit Groningen Joost Lammers (2001), Enschederamp: Een dodelijke

vuurwerkshow,

odur.let.rug.nl/avalon/Papers/paper_joost.htm

Stichting Roos , Jaarverslag 2005,

http://roosrtv.lionhead.nl/downloads/jaarverslag%202005.pdf Weblog Volkskrant (2006), Over randstedelijke arrogantie www.volkskrantblog.nl/bericht/37242

Hyves:

Voor Utrechtse studenten Journalistiek: http://journalistiek.hyves.nl/ Journalistiek Tilburg: http://journalistiektilburg.hyves.nl/

Eindhovens Dagblad: www.eindhovensdagblad.nl Hart van Nederland: www.hartvan.nl

L1: www.l1.nl NOS: www.nos.nl

Omroep Brabant: www.omroepbrabant.nl RTL Nieuws: www.rtlnieuws.nl

Stichting ROOS: roostv.nl Wikipedia

Bijlage 1 Reacties op Intranet van Fontys Titel: Klopt een beetje

Afzender:F.Lambie@student.fontys.nl Datum: 19-6-2006

Het NOS-journaal en RTL Nieuws hebben automatisch aandacht voor landelijke zaken. Ze moeten daarnaast internationaal nieuws 'coveren'. Zaken van landsbelang en die spelen vaker in Den Haag of Amsterdam. Daarentegen besteden andere journalistieke programma's uit Hilversum aandacht aan de provincie: wat te denken van Hart van Nederland, Editie NL, 4 in 't land? Hoezo: Hilversum zou geen aandacht hebben voor de provincie?

Titel: Ja en nee...

Afzender:M.Robberts@student.fontys.nl Datum: 10-4-2006

Zoals anderen hier ook al schrijven, de 'platteland nieuwsberichten' zijn voor hart van Nederland en 4 in het land. Het harde nieuws speelt zich nu eenmaal eerder in de grote steden af. En ik zou bijna zeggen: helaas hebben wij een aantal grote steden geconcentreerd, waardoor de Randstad gevormd wordt. Ik ben wel van mening dat andere grote steden buiten de Randstad wel eens 'vergeten' worden. Zoals Eindhoven, Tilburg, Maastricht, Groningen. Maar ik geloof dat als er in die steden of op het 'platteland' iets nieuwswaardigs gebeurt dat de NOS en RTL dit zeker

meenemen.

Titel: Niet mee eens

Afzender:B.Koel@student.fontys.nl Datum: 9-4-2006

Ik ben het niet met de stelling eens, in beide journaals komt gewoon het belangrijkste nieuws. Dat dit veelal in de randstad gebeurt, daar verander je niks aan. Het lijkt me verschrikkelijk als ze dan allemaal onzinnige nieuwsfeitjes van het platteland erin gaan proppen, terwijl er veel

belangrijkere dingen in de randstad gebeuren. Titel: de vorige

Afzender:A.Bullema@student.fontys.nl Datum: 5-4-2006

Goedenavond, Sarah Stengs heeft helemaal gelijk, de huidige verhoudingen zijn correct naar mate van inwonersaantallen en belang van regio. (Sarah noemde het mainports) En komen de andere provincies nu niet genoeg aan bod dan(?), het is nu eenmaal vaak zachter nieuws wat daarvandaan komt. En dat past nu eenmaal beter in Hart van Nederland en Editie.nl van Rtl4, waar trouwens niks mis mee is. Met vriendelijke groet, Ondergetekende

Titel: niet kijken naar regio, maar naar nieuwswaarde Afzender:S.Teijn@student.fontys.nl

Datum: 4-4-2006

Als ik naar het journaal kijk, dan wil ik gewoon het belangrijkste nieuws zien en waar het vandaan komt maakt me dan niet uit. Ik zou het bijzonder storend vinden als er kleine nieuwsfeitjes van buiten de Randstad meegenomen zouden worden, omdat er anders te veel Randstadnieuws zou zijn. Gewoon kijken naar nieuwswaarde..niet naar regio.

Titel: En dat is terecht

Afzender:Kasper.Tromp@student.fontys.nl Datum: 4-4-2006

De verdeling van de items uit de Randstad enenrzijds en de rest van het land anderzijds strookt met de realiteit. Het is nu eenmaal zo dat uit de vier grote steden (allemaal in de Randstad) de grootste en belangrijkste nieuwsstromen komen. Ik moet er niet aan denken dat het NOS journaal en RTLnieuws de provincie induiken zoals SBS6 dat doet, puur en alleen om het hele land te dekken.

Afzender:D.Verschuuren@student.fontys.nl Datum: 3-4-2006

...in de rest van Nederland gebeurt gewoon te weinig? ;-) Titel: en terecht

Afzender:S.Stengs@student.fontys.nl Datum: 5-4-2006

Ik vind het niet zo heel gek juist. Den haag is de regeringszetel, en verder heeft de Randstad twee mainports en een belangrijk verkeersknooppunt. En op cultureel gebied gebeurt er ook heel wat meer.

Titel: Concrete voorbeelden

Afzender:D.Verschuuren@student.fontys.nl Datum: 4-4-2006

Zou ik u dan mogen vragen waarover u graag méér verslaggeving zou willen zien? Kunt u concreet aangeven welke 'provinciale' onderwerpen (die tevens relevant zijn voor het hele land!) de landelijke media, en dus journaals als die van de NOS en RTL, in uw ogen laten liggen? Titel: provincie

Afzender:C.vanEsch@fontys.nl Datum: 4-4-2006

Inderdaad, alle landelijke media zijn erg gericht op de Randstad. Ze komen pas naar 'de

provincie' bij rampen en rellen of wanneer er een sportheld te vereren valt. Wanneer de lichten van de media er niet op schijnen, lijkt het alsof er niets te doen is ten westen van

Utrecht/Amsterdam! Het ergste is dat we het in de provincie zelf haast gaan geloven.

Bijlage 2 Reacties op bladzijde2.nl

Heey..

het grappige is dat hier al eens een topic over geweest is. Maar op zich niet egrom een nieuw topic te openen aangezien in het oude topic toch nogal wat oude opmaakcodes stond...

Ik kan je wel aanraden om de zoekfunctie even te gebruiken en eens op te zoeken wat je kunt vinden. Ik heb zelf trouwens wel de indruk dat er een beperkte scheefgroei is, maar dat die wel vaak wordt overdreven. Denk dat je het vooral in de luchtige kleine dingen tegenkomt: de straatinterviews over te korte rokjes/over belgedrag/over durft-u-ook-geen-kip-meer-te-eten Die vinden in meerderheid nog wel in de directe nabijheid van de redactie plaats of worden juist heel bewust verdeeld over de rest van

Nederland. (dan weet je als ze gisteren Roermond de vox populi peilden over spijbelen, dat ze morgen in Zwolle staan..) Dit leidt toch tot scheefgroei, omdat bij alle items waarvoor de tijd ontbreekt het gooi dienstdoet.

Ik schrijf er een heel verhaal over, maar ik denk dat dit allemaal wel meevalt. Ik voorzie een groter probleem in de sollicitatieprocedures, al kan ik daar niet concreet ingaan op de NOS of RTL..

Punt is dat er nogal eens geëist wordt door LANDELIJKE media, dat al hun personeel in Amsterdam komt wonen.

En dus 's avonds in de zelfde kroegen rondhangt, dezelfde lezingen bezoekt, dezelfde 'gewone mensen' spreekt en van diezelfde gewone mensen dezelfde tips krijgt van iets wat leeft onder de gewone mensen. Dan heb ik het dus puur over datgene wat zijn weg tot de journalistiek weet te vinden. Dat staat dan nog los van je scheve wereldbeeld dat ontstaat.

Ik heb nog wel afwijzingen liggen van sollicitaties waarin ik werd afgewezen omdat ik niet in Amsterdam woonde. Als je wil mag je wel een kopietje hebben, al zijn die niet van RTL of NOS>

---Nu ben ik die diarree aan massacommunicatie-theorien van de AJV/FHJ/FAJVH alweer bijna vergeten, maar was er niet een communicatiestroming die veronderstelde dat de onderwerpkeuze van een krant niet zozeer werd ingegeven door wat de doelgroep wil, maar dat met name de directe collega's op de werkvloer (gatekeeper, kan dat?) bepalend zijn.