Leden Diversa sed Una: 1816. Inv.nr. 2
Naam
Functie in genootschap
Beroep
Geboortejaar
Oprichting Diversa
Leeftijd in 1816
Gemiddelde leeftijd
P. (Pieter) van Braam
President
Boekhandelaar/Uitgever
1740
1816
76
46
J.B. (Johan Balth) Crol
Vice-President
Dokter
1747
1816
69
mr. P.S. (Peter Steven) Schull
Penningmeester
Advocaat
1791
1816
25
J. (Johannes) Kisselius
Secretaris
Koopman
1778
1816
38
P. (Pieter) van Braam
President
Boekhandelaar/Uitgever
1740
1816
76
J.B. (Johan Balthazar/Baptista) Crol
Vice-President
Dokter
1747
1816
69
Mr. P.J. (Peter Steven) Schull
Penningmeester
Advocaat
1791
1816
25
J. (Johannes) Kisselius
Secretaris
koopman
1778
1816
38
J.F. Haver Droeser
Penningmeester (na Crol)
Chirurgijn
1789
1816
27
Mr. Van Dam/Obiit
x
1816
A. (Anthonie) Kist
Procureur
1786
1816
30
C.G. (Charles Guillaume) Merkus
Predikant
1788
1816
28
D.E. (Ewaldus) Kist
Voorzitter
Predikant
1762
1816
54
G. Fenema
x
1816
J. Schouten
x
1816
Mr. J. (Jacob) Crans
Advocaat
1789
1816
27
M. van den Brandeler
x
1816
Mr. J.J. van den Brandeler
x
1816
H. van Eijnden
x
1816
Hendrik van Baalen
Koopman
1782
1816
34
G. (Gerrit) van Maerseveen
Accountant
1777
1816
39
D. Hoffer de Kanter
x
1816
Mr. J.H. (Johan Herman) Holle
Procureur
1786
1816
30
Mr. J. (Jacob) Evera
Procureur
1790
1816
26
J. Smits
x
1816
Dr. C.W. (Carel Willem) Stronck
Predikant
1775
1816
41
Mr. J. (Johan) Repelaer
Sous-prefect arrondisement
1760
1816
Mr. W. B. Donker Curtius
advocaat
1781
1816
35
Mr. P. (Paulus) Repelaer van Spijkenisse
Rentenier
1766
1816
50
Mr. Hugo Gevers
koopman
1766
1816
50
Mr. J. (Johannes) Breur
Koopman
1765
1816
51
Mr. H.P. (Hermanus Pieter) Hoog
Rechter
1769
1816
47
C. A. Van Iurijk
x
1816
D. (David) du Bois
koopman
1761
1816
55
P. (Pieter) Blussé van Oud Alblus
Boekhandelaar/uitgever
1786
1816
30
A. (Adolf) Blussé
Drukker
1779
1816
37
O. Blusse de Jonge
x
1816
W.J. (Willem Jacob) Bruin de Neve
Suikerraffinadeur
1759
1816
57
D. van Poelien van Nuland
x
1816
J. van Gelder
x
1816
E. (Etienne) de Court
Koopman
1783
1816
33
J. (Jan) de Court
Koopman
1765
1816
51
J.C. (Jan Cornelis) Rens
koopman
1757
1816
59
C.O. (Cornelis Oeker) Rees van Fets
Rentenier
1787
1816
29
A.J. Ros
Conrector
1763
1816
53
E. (Engelberts) Willemsen
koopman
1727
1816
89
F.W. Plukhooy
koopman
1776
1816
40
H. den Bandt
x
1816
B. Cor
x
1816
Mr. H.G. (Herman Gerard) 't. Hooft
Advocaat
1788
1816
28
G. Haentjes
Koopman
1788
1816
28
Mr. Bielaerts
x
1816
Jan Hordijk
koopman
1764
1816
52
B. (Bastiaan) van der Elst
Voerman
1777
1816
39
O. Hoop
x
1816
Dr. (Franoos den) Roo van Westmaas
Rentenier
1772
1816
44
Jantzon van Effrenten
koopman
1769
1816
47
Ds. Fortmeijer
x
1816
Mr. S. Evera
x
1816
De Kanter
Rentenier
1781
1816
35
M. van Hoecke
x
1816
E. van der Dusfen
x
1816
J. van Beest Holle
x
1816
R. (Rudolf) van der Pijl
Franse school
1790
1816
26
(Caspar) van Dura
Chirurgijn
1785
1816
31
Timmer Verhoeven
dokter
1773
1816
43
Zuyle van Nijeveld
Rentenier
1780
1816
36
J. (Joachim) Bodel
dokter
1767
1816
49
Jacob van Wageningen
Koopman
1771
1816
45
G.J.L. (Gauillaume, Jacob Louis) Maritz
Student
1789
1816
27
Ds. Van Kooten
Dominee
1764
1816
52
Fi (Fransiscus) de Court
x
1816
H. fi (Henrij François) de Court
Koopman
1746
1816
70
H. (Huibert) Struijk
Notaris
1723
1816
93
J.J. (Jan Jacob) Blusse
Notaris
1788
1816
28
J. (Jan) Papenhuyzen
x
1816
Salomon de Vries
Dokter
1757
1816
59
Mr. A. de Klopper
x
1816
Mr. Phil (Philip) van den Brandeler
x
x
1816 x
A. (Adriaan) Kluit
Apotheker
1766
1816
50
Schultz von Haegen
Notaris
1779
1816
37
Mr. O (Ocker) Gevaerts
x
x
1816
Mr. P. (Paulus) Gevaerts
Seceretaire de la ville
(stadssecretaris)
1763
1816
53
P.W. (Philip Willem) Rovers
x
1816
Mr. B.j. Vrijthoff
x
1816
Ds. Wildschut
x
1816
B. (Bastiaan) de Kat
Kassier
1737
1816
79
H. (Herman) de Kat
Kassier
1771
1816
45
Fi. (Franciscus) Duffer Critz
Suikerraffinadeur
1753
1816
63
J. van Tricht
x
1816
J. (Johannes/jacob) van der Elst
x
1816
Di
re
ct
e
u
re
n
H
o
n
o
ra
ir
e
le
d
e
n
G
e
w
o
n
e
le
d
e
n
w
a
a
rva
n
o
p
ri
ch
te
rs
e
n
d
ir
ec
te
u
re
n
G
e
wo
n
e
le
d
e
n
Leden van Diversa sed Una volgens sociale stratificatie 1816
Totaal per tussencategorie
Aantal
Adel
2
Aanzienlijken van positie Hofdignitarissen
Diplomaten
Hoge staatsfunctionarissen en volksvertegenwoordigers
Magistraten
2
Ambtenaren en officieren
0
Hoge ambtenaren
Middelbare ambtenaren
Lagere ambtenaren
Hoge officieren
Subalterne officieren
Vrije en (semi-)intellectuele beroepen
28
Advocaten, procureurs, notarissen
11
Geneeskundigen
6
Apothekers
1
Godsdienstleraren
(ook predikanten en dominees)
4
Leraren en onderwijzers
(ook studenten, Franse School en Conrector)
3
Kunstbeoefenaars
Boekhouders
(ook accountants)
3
Kantoorbedienden
Ondernemers, fabrikanten, handelaren
20
Bankiers, commissionairs in effecten, assuradeurs.
assuradeurs, directeuren NV's Fabrikanten
(suikerraffiadereurs)
2
Wijn-, papier-, en andere handelaren
(ook koopmannen)
15
Boek-, kunst- en muziekhandelaren
(ook drukkers)
3
Tussenhandelaren
Ambachtsbazen
0
Bouwnijverheid
Voedingsnijverheid
Kleding- en textielnijverheid
Meubel en luxe nijverheid
Metaalnijverheid (niet edele)
Winkeliers
0
Voeding en genot
Kleding en textiel
Woninginrichting en luxe-artikelen
Winkelier/koopman (alg.) en overig
Overige zelfstandigen
2
Logement en koffiehuishouders
Stalhouders en vervoerders
(ook voermannen)
1
Overig
Overige werknemers/zonder beroep
5
Zonder beroep/zonder opgave van beroep
(ook renteniers)
5
Oud- en gepensioneerde ambtenaren, officieren e.a
Onbekend /onleesbaar
31
31
Jaar inv.nr. auteur Jaarverslag Onderwerp titel Inhoud Extra citaten.1 Opmerkingen/extra uitleg Categorie Thema 1 Thema 2
Nadeelige van het gebruik der meest gewone warme dranken. verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Oudheidkundige uitlegging der gezondsregelen van Pijthagoras. verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Toepassing eener lijfstraffelijke wet. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Over het zedelijk oogmerk der straffen. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Reegelen voor de liefhebber der schilderkunst bij de beoordeling van kunsttafereen zich behoort eigen te
maken. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Heilzamen invloed, die de beoefening van kunst en wetenschap op het geluk van den mensch heeft. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Oorsprong en de geschiedenis der edele kunst. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Zedelijke waarde en hoogere bestemming der vrouw. verhandeling/beantwoording vraag plaats van de vrouw
Dichttafereel: Standvastigheid van geest. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Oorsprong en de geschiedenis in kleedde dier orde welke hare geheimen met het raadselkleed van Isis
omsluiert. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Duitsche geleerde, dien men ons als schrijver en dichter ter navolging voorstelde. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Oorzaken kennen van den bijzonderen opgang der schriften van Gellert. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Nu was het een vaderlandsch - straks weder een ander onderwerp, waarbij beurtelings ernst, en beurtelings
boert [sic] voorzat. [Waarschijnlijk worden hier een paar onderwerpen samengevat.] verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde
Hoe men op zijn tijd zeemanschap gebruiken moet. verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Wat men van de Inrigtingen en van Lijlurgus met betrekking tot de Spartaansche jeugd te denken hebben. Over de opvoeding van Spartanen en levenswijze. Zeer doelmatige opvoeding door te richten op
krijgskunst, maar hieronder heeft wel het onderwijs in kunsten en wetenschap sterk geleden. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Over de Heloten als door Agis ten onder gebrachgte inwoners van Helos. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Bedenkingen omtrent de kracht van het bewijs uit het gevoelen van allen ontleend. Belang van het leren van Latijn voor de zedelijke verbetering. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Over het valsch vernuft en den goede smaak in de vaderlands. [sic] dichtkunde. De dichter moet door waar en ongekunsteld gevoel gedreven worden. Oorspronkelijkheid is belangrijk.
Het gaat om echte schoon, dichterlijke waarheid, duidelijkheid, welvoeglijkheid en overtolligheid. Verhandeling/beantwoording vraag literaire eisen Oorzaak der luisterrijke verheffing onzer Dichtkunde in de 17e eeuw. Nederlandse dichtkunde nam een emorme vlucht en was niet minder gewichtig dan de eeuw van
Lodewijk XIV voor de Fransen en de eeuw van Augustus voor de Romeinen. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend De vraag of de vereeniging der Zuidelijke Nederl [sic[ gewesten met de Noordelijke, eenige gunstigen
invloed voor de uitbreiding der Neder. Taal en Dichtkundst te wachten had? Zoo ja, welke de doelmatigste middelen waren om dien invloed te bevorderen.
Het antwoord was niet zeer toestemmend, aangezien de bekende gehechtheid der Zuid-Nederland bij hen ingedrongen Fransche taal. Onze sprekers stelde zich dus, voor onzen leeftijd, weinig hier uit voor, hij vestigde ons uitzigt alleen op de toekomst en hoopte intusschen alles van de tussenkomst van het
koninklijk Nederlandsch insituut en van het gouvernement zelf. Verhandeling/beantwoording vraag Haat Franse Taal/Frankrijk Is er in de oude Fabellen der Grieken en Romeinen in de sommige opzigten, zoo veel overeenkomst met de
geschiedenissen der gewijde schriften, dat het waarschijnlijk zij dat de eerste, voor een gedeelte, haren
oorsprong aan de laatste te danken heeft? Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Betoog over de den invloed dien de meeste stukken der Ouden inzonderheid van Homerus, zoo algemeen door de latere Dichters der Oudheid nagevolgd, vooral bij de meer onmiddelijke beoefening van deze, na het
herstel der letteren in Halie [sic] op onze vaderlandsche Dichtkunde gehad hebben. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Vaderlandsliefde
Beschouwing over de onderhouding van het evenwigt in de werken der schepping. De Slooping van ons werktuigielijk zonnenstelsel, werd ons bij de beschouwing van de
gedaantewisselingen der Natuur slechts de hoogere oplossing van ons edeler aanwezen. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen Schilderingen over de invloed van hetzelve op den aanleg en den stand der menschen in het
maatschappelijk leven. Galenus leer ontrent de mening der vochten die zich in het menselijk lichaam door
bloed, bal, water en zwarte gal onderscheiden. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Nadeelen welke uit een verkeerd streven naar oorspronkelijkheid in Wetenschap en letterkunde voortvloeien.
Valse smaak in de zonderlinge samenvoeging van voorwerpen in de vreemdheid en gezochtheid die de
wantstallige nabootsingen en de verkeerde beoefening van wetenschap kenmerken. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
2
Bespiegelingen van eenen zomernacht op het land. Vervolgens onttrok de zelve kunst ons aan onze geliefde kalmpte als zij ons in gedachten overbraght opdat bloedig staatstoneel waar de omwentelingsgeest van een verbijsterd volk zijne gruwel vol speelde. Op eenmaal zagen wij ons omgeven van de ijsselijkheden des Fransche schikbewinds. Wiens hart kon koel blijven, daar, waar zelfs de jonkvrouwelijke jeugd in felle wraak ontbrandde?? Waar men ons de daad eener Charlotte Corday als zelfs opoffering voorstelde, stonden wij over haren mannemoed van verbazing getroffen. Hoewel het denkbeeld van moord ons van haar doet terug ijzen, de Dichter, nogtans doet ons haar van stap tot stap volgen, tot zelfs van het verblijf van den dwingeland.
Ha! Nog hooren wij hoe haar dolk hem in de borst sist! Hoe het onstuimig gejoel der volksmenigte door de straten van Parijs, wedegalmt. Nog rolt door ons gehoor, het gehos der kar, die de veroordeelde naar het moordschavot voert! Nog sidderen wij op 't geluid van den vallende bijlblok, die het hoofd van 't ligchaam scheidt. Alles treft ons, als of wij tegenwoordig waren kunstige klankbootsing van onze krachtige moedertaal! Maar werde ons gemoed hoevig geschokt, daarna werden wij weer door zachter aandoeningen gestreeld. Wat zeg ik! Neen! Het scheen, als of men ons tevoren reeds een tafereel van zachtmoedigheid in ongebonden stijl, maar als in de verf der dichtkunde had opgehangen, omdat een gedrocht als Maar ter afschuwelijke zoude steken tegen reint Titus, die elken dag verloren achtte waarop hij gene goede daad verrigt
had. Verhandeling/beantwoording vraag Haat Franse Taal/Frankrijk
Schilderij van de vorderingen der natuurkunde. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst
Ook enkele fabelvoorstellingen geschilderd. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Schets van vaderlandsliefde. Die zich tegen het wereldburgerschap overstelt. Verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde
Afsluitende woorden. Belang van eenheid wordt benadrukt. Eenheid toch is die grondregel dien wij op al die verscheidenheid zij behagen moeten zien ingedrukt. Zij is de grote les die de natuur in het schouwspel van al het geschapene (ons dezen zomer zoo heerlijk ten toon gesteld) u ook gewis deed opmerken. Gedachtig aan de genoegens die zij hier door in de land ene veld tafereelen haar open leesboek, smaakte zulks bij dan ook, in uwe winter uitspanningen ons door uwe opkomst alhier, uwe gehechtheid toonde aan een grondregel die door ons met zooveel regt, ook op de aankweeking der fraaye letterheren wordt toegepast.
Verhandeling/beantwoording vraag Genootschap
Opgeklaardheid van geest bij stervenden. Verhandeling/beantwoording vraag godsdienst
Beoordeelende vergelijking van Mozes en Mohamet als profeten, als in zodanig karakter als beiden hebben
aangenomen tot bereiking an hun doel. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst
Vorming van den goeden smaak. Verhandeling/beantwoording vraag literaire eisen
Rede over de ware grootheid en welke daden overeenkomstig den eisch der maatschappij in 't algemeen de echte kenmerken daarvan opleverden.
Verhandeling/beantwoording vraag Goede maatschappij
Afwisselende bijdragen in proza en poëzie. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Antwoord op de vraag: of de algemeene Volksverlichtinig in onzer dagen zoo hoog geroemd voor de zedelijkheiden [sic] godsdienstigheid eener Natie, als voor- of nadeelig moet beschouwd worden?
Het antwoord was bevestigend in het voordeel van de stelling dat de verlichting zoowel voor geheele volken als voor ieder onderling eene weldaad is. Vanaf nu letterlijke citaten: 'Door de rede werd dit gestaafd, uit 's menschen neiging naar kennis en onze geestelijke behoeften. Door de openbaring, uit de bewijze nadat redelijkheid en zedelijkheid de uitsluitende voorregten zijn van de naar Godsbeeld geschapen mensch, maar vooral uit de leidingen der voorzienigheid met de redelijke schepselen. Door de geschiedenis uit de voorbeelden der verschillende volken en opsomming van die rampen, welke gebrek aan verlichting een geheel werelddeel deed lijden.
Nu bleef den redenaar nog over, om de geuite tegenwerpingen, 'dat namelijk de verlichting nogtans dikwerf een nadeligen invloed op het geluk der volken gehad hebbe', op te lossen; dan, zich dit tot eene volgende gelegenheid sparende, maakte de afzonderlijke behandeling daarvan het onderwerp uit, waarmede hij gelijk ik straks vermeldde: bij welke voorgezette stof hij betoogde, dat, waar zedeloosheid en zedenbederf met de volksverlichting hand aan hand gaan, dit aan niets anders is toe te schrijven, dan dat zij, bij eene verfijning van zeden, die zich voor de ware beschaving indringt, de grenzen van onze behoefte en vatbaarheid te verre overschrijven zoodanig dat de oogen van ons verstand de overdrevenheid niet verdragen kunnen van haren glans, die als dan slechts in eene valsche
flikkering ontaardt. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend De vraag: welke mannen, door daden of wetenschap, een blijvende aandenken waardig, Dordrecht heeft
opgeleverd?
Genoemd worden Everhard, Merula, Van Beverwijk, 's Landifort, Vossius, David van Hoogstraten. Bosveld, Pieter Hendrik van de Wall, Adrianus Kluijt, Pieter van Braam. Cats, Jeremias de Dicker, Joncklijs, Margier, Back, Roelof Arends, Ahazuërus van den Berg, Scholten en Bol, Aart Schouman, Jacob van Atrij.
In 't kort was het Dordrecht, aan wie Nederland, naast den staatsman Jan de Wit, ook zijnen krijgshaftigen Broeder der held van Chattam verschuldigd was, een Gijsbert jan van Rijsvoort bleef, onder onze
tijdgenooten den alouden zeeroem van een Cornelis de Wit waardig. Verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde Vertaling van Salustius brief van Mithridates aan Arfaces. En liet derzelve van eenige Historsiche en ritische aanmerkingen voorafgaan. De koning van Pontus voert
daarin, als het ware , zelf met kracht en wesprekendheid de pen, ten einde Arsacus overtehalen om den Romenschen trots wederstrand te bieden. De krachtige wijze waarop zulks geschiedt, stelt de Romeinsche heerschzucht in vollen dag, zoodat men aan het geheele tafereel geene waarheid ontzeggen kan, en men wegens het belangrijke en onpartijdige, zeden heeft te bejammeren dat men, onder de verloren gedenkschriften der Oudheid, ook de Romeinsche geschiedenis van Salustius moet rangschikken.
Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Oudheidkundig onderzoek over de oudduitsche fabelen van Rijntje den Vos. Waarbij ons verscheidenen, min bekende, bijzonderheden opdischte omtrent derzelver Oudheid, en de
verschillende uitgaven en vertalingen, die er, sedert de eerste verschijning, van zijn in 't licht gekomen - door verschillende uititreksels maakte hij ons met derzelver voornamen inhoud, bedoelingen en waarde bekend, en beschouwde ze als een comische heldendicht van dien tijd, van hetwelk hem, na vele
onpartijdige nasporingen, gebleken was, Hendrik van Alkmaar de schrijver te zijn. fabel/romance/gedicht anders/onbekend 1
J. Kisfelius 120
Dit zijn allemaal lezingen die zijn gehouden bij de leesvergaderingen. Kisfelius vindt het een herhaling om alle redevoeringen opnieuw te noemen. Hij wil daarom alleen de bijzondere lezingen herhalen. De leesvergaderingen kunnen namelijk alleen door de gewone/werkende leden worden bijgewoond, maar niet door de honoraire leden. door ze hier te noemen hoopt hij dat deze leden ook kennis nemen van deze redevoeringen.
1817
121 J. Kisfelius
In hoeverre het oorlog als onvermijdelijk schijnende, wijsgeerig en zedelijk te verdedigen is. En beantwoordde deze vraag na eenige ophelderingen bepalingen op de volgende tweeledige wijze: voor eerst, leerde de Redenaar dat, waar de veronderstelde voorwaarde van onvermijdelijkheid werkelijk plaats grijpt, het oorlog als zoodanig naar de grondbeginselen van wijsgerige zedekunde, maar in zooverre ook alleen, te verdedigen is, als zijnde dan slechts noodweer tegen onregtvaardigt aanvallen: maar, ten 2e dat alles wat in zoodanige gevallen, meer geschiedt, dan de noodwendige verdediging van eigen veiligheid en regten vordert, als strijd met de beginselen van de zedeleer der natuur moet beschouwd worden.
Verhandeling/beantwoording vraag Goede maatschappij De vraag: Is het eene gegronde opmerking, dat het Lente- en Zomerluchtgestel deszelfs invloed van jaar tot
jaar later uitoefent, dan die getijden, volgens de gewone berekening, invallen; in dat men ook minder warme zomers heeft dan voorheen? Zoo ja, aan welke natuurkundige oorzaken zou zulks zijn toe te schrijven?
Het gevoelen hierover was, det er in het algemeen geene vermindering van temperatuur des aardrijks bestond, dat koude en warmte afhangen van den luchtstroom die zich, op geregeldd tijden van den eenen pool naar den anderen verplaatst, en nu, eens dit, dan weder in een ander land, meerdere of mindere warmte of koude doet ontstaan. Volgens Tvaldo's waarneming te Padur, mogt de gemiddelde warmte, in 50 jaren, 9 graden van Fahrenheit zijn terug gegaan, het uitdoven van vulkanen in die streek, was de oorzaak van het plaatselijk afnemen der temperatuur wier algemeen vermindering niet erkend, maar alleen verondersteld werd in het volksgevoelen gegrond te zijn; zoodat men besloot, met de vraag
ontkennend te beantwoorden. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
3
Onderzocht of Cicero van de beschuldiging van zwakheid van karakter ware vrij te pleiten. Ten dien einde toetste hij de voornaamste dier beschuldigingen als: zijn te spoedig en bevreesd wijken voor zijne vijanden, door zich vrijwilig in ballingschap te begeven en zijne moedeloosheid gedurende dezelve. Zijn besluiteloosheid en zijn weifelend gedrag in de burgertwisten tusschen Cesar en Pompejus, als mede. Zijne overdrevene Roemzucht. Nu werden de middelen opgespoord, waardoor deze beschuldigingen konden worden verdedigd, en deels ook, door Cicero, en zijne voorstanders waren wedergelegd. Voor zijn vroegtijdig wijken bragt men in, dat de ijver van zijne vrienden, zoowel als de haat van zijne vijanden, hem, als het hoofds zijner partij, daartoe dwong, om eenen burgeroorlog voortekomen. Zijne moedeloosheid, rees uit het diep gevoel van den ondankbaarheid des volks en uit zijn eigen kwijnend lichaams lijden, dat hem de rampen van het gemeneebest nog zwaarder deed worden.
Ter verschooning van zijn weifelend gedrag werd beweerd dat hij, burgeroorlog, als het verderflijkste kwaad schuwende, alvorens de partij van Pompejus te kiezen, eerst alles beproeven wilde, om hem met Cesar te vereenigen, en dat hij, na den Focrefalischen [?] slag alles verloren achtende, de genade van Cesar slechts aannam, om voor het vaderland te behouden, wat nog te behouden was; terwijl daarentegen zijn betoonde moed zoowel tegen Catilina en Antonius, als bij andere gelegenheden, genoegzame blijken opleverde, dat waar het algemeene welzijn gold, geene zucht tot zelfbehoud, hem zijne burgerpligten deed verzaken. In zijnen zucht naar roem eindelijk, zag men slechts het kenmerken van het volkskarakter der Romeinen; in zijnen eigen lof, noodweer tegen zijne beschuldigers, en in zijn verzoek van zekeren geschiedschrijver, om hem ten koste der waarheid te verheffen, niets dan luimige scherts.
Verhandeling/beantwoording vraag
Oudheid
Bespiegeling op den toestand onzer ziel na de dood: zal de mensch met zijnen dood terstond gelukkig of ongelukkig wezen, of zullen alle menschen, zonder van zichzelven bewust te zijn, in hunne graven blijven rusten tot eene algemeene vergelding?
[Samenvatting] De ziel is voortdurend werkzaamheid na de dood. Er wordt een theorie over bewusteloos insluimeren aangehaald. Zeer lange, deels theologische, uiteenzetting over leven na de dood.
Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst De vraag: Wat leert ons de geschiedenis in het algemeen, en die van ons vaderland in het bijzonder,
aangaande de waarheid van het gezegde van Anacharfis, dat namelijk elke eeuw zwangergaat van de volgende, - dat de eeuw der wetten en der deugden, die der dapperheid, en des roems voortbrengt, - dat de laatste het bestaan geeft aan de eeuw der veroveringen en der weelde, welke met den ondergang van een
gemeenebest of eenen staat eindigt. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Dichtstuk waarin de heldengrootheid in het karakter van Nederlands zeeheld De Ruyter wordt bezongen. De steller onderzocht uit de geschiedenis in 't algemeen, welken invloed de eene eeuw op de andere hebben kan, en ook werkelijk gehad heeft; doch meende, dat ons vaderland, ten oprigt der 16e 17e eeuw, eene schitterende uitzondering verdiende, boven andere bestaan hebbende volken, maar vooral uit die van Nederland, den invloed aante tonen van de eeuw der wetten en der deugden op de beschaving, en veredeling, alsmede op den roem waarna hij beweerde, dat de eeuw des roems dikwerf die der verovering, maar de eeuw der verovering, minder die der weelde, dan der algemeene behoefte en ellende zou hebben voortgebragt, bijwelk alles hij aanmerkte, dat ook hier weder ons vaderland eene gunstige onderscheiding maakte, daar de eeuwe van Frederik Hendrik, die van deszelfs grootsten roem, tevens die
der verovering, of liever van wettigen zegepraat werd. Verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde De vraag: In welk opzigt verdient Herodoot [sic] de vader der geschiedenis genoemd te worden, daar toch
Cicero, die hem dezen eernaam gaf, tevens zeide, dat men bij hem vele fabelen aantreft?
In de eerste plaats toonde de redenaar aan, welke verdiensten Herodoot aanspraak gaven op de neernaam van vader der Geschiedenis. Ten 2e gaf hij eene taalkundige verklaring van de plaats van Cicero, omdat de eenheid in dezelve te bewaren, waarna hij Herodoot als den vader der geschiedenis, bij uitnemendheid, begroette,e ofschoo men ook in zijne schriften daden vermeld vindt, van welke allen hij niet altijd ooggeetuige geweest was; maar die hij, ook slechts door overlevering, van andren had; terwijl hij in de bevalligheid, schilderachtigheid, levendigheid en belangenrijkheid van verhaal, ja, in de aaneenschakeling van gebeurtenissen, ook die genen zijner navolgens welke het hem in de schoonheid
van uitvoering in verlicht oordeel afwonnen, verre achter zich liet. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Afsluitende woorden. (…) terwijl ons aller verschillende zamenwerkng aan onze zinspreuk getrouw bleef. Verscheiden, maar één
was de bendleuze, door den eersten voorzitter des genootschaps gekozen. De ondervinding overtuigde ons ieder jaar van de gepastheid zijner keuze. Werke wij dan slechts ook meer en meer, met verscheiden krachten, toch één doel te zamen; opdat wij, met eenstemmige verscheidenheid; het gebouw van ons genootschap eenmaal tot die hoogte mogen opvoeren dat het, niet alleen tot nut en genoegen van onze stad strekke; maar, ook in de zamenstemmingen aaneensluiting met andere genootschappen; eenmaal dat voor het vaderland worde, was onze onderlinge zamenwerking aanvankelijk reeds voor onzen
stedelijke kring geworden is. Verhandeling/beantwoording vraag Genootschap
Welke reden zij, dat, daar de Spartanen volgens de wetten van Lijlurgus, kunnen zwakke en gebrekkige kinderen ombragten, Afefilaus, ofschook gebrekkig dit lot ontgaan zij, en tot koning van Tacedemon verheven werd.
Hoedanig Agefilaus het ongelukkige lot zijner gebrekkige landgenooten ontkwam veronderstelde de spreker, dat die vorst een gebrek gehad hebben het welk zich niet, bij zijne geboorte, maar eerst in rijperen leeftijd, geopenbaard had: terwijl men in de 2e plaats, de oorzaak, waarom hij den schepper verwierp, toeschreef, aan het vroegtijdig sterflot van zijnen vaderen broeder, Agis, dien hij alleen in 't bewind opvolgde door de medewerking der Spartaansche burgers, wier goede gezindheid hem over de mededinging van anderen deed zegevieren, eene voorkeur, welke de Spartanen, hem, om zijne deugden
en zijnen helden geest, alzins waardig achtten. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Landwetten der Romeinen in 't algemeen, en over de Licinische wet in het bijzonder. Overzicht over het Romeinsche gemeenebest, zoo in geschiedenis als vorm, de botsingen beschreef van der aristocratische geest der Romeinse Patriciërs, tegen de vrijheidszucht der Plebejers Cajus Licinius de daarsteller der wet, leerde wij kennen als een praktisch landbouwkundige, aan wien het volk, onder andere belangrijke wetten, ook de openstelling van het consulschap voor den Plebejer te danken had. vervolgens den inhoud der bewuste wetten ontwikkelende, bragt de verhandelaar, (hierin van anderen, die ze op 9 en 5 bepalen, verschillende) het getal derzelve tot zeven, waarvan de hoofdbepalingen nagenoeg inhielden, dat iedere Romeinsch burger niet meer dan 16 % morgen lands, honderd stuk groot en vijftig stuks klein vee, mitsgaders twaalf vrijgelatenen, als opzieners, bezittene mogt. In de geschiedenis der wet, was het vooral merkwaardig, dat de straf, voor den overtreder bepaald, het eerst op Licinius zelven gevallen was, terwijl ze vervolgens, na de zegepraal der Patriciërs, in onbruik geraakte.
Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Is het eene gegronde opmerking, dat sedert de invoering der koepok-inenting, de andere uitslag zichten, als
roodvonken, mazelen, kwaadaardiger geworden zijn.
Geschiedkundig aangetoond dat laatsgenoemde ziekten, vooral het roodvonk, ook weleer in Europa, reeds sedert de 16e eeuw en bijzonder in ons vaderland, onder andere te Rotterdam, in de jaren 1778 en 1779 en dus langen tijd voor de invoering der weldadige koepokinenting, met geene mindere woede dan
tegenwoordig geheerscht hebben. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Of de voorkeur voor de schriften der Ouden ook aan eenige vooringenomenheid, dan werkelijk aan deerzelver bijzonder verdienste, toe te schrijven zij.
Eene voorkeur die zich eeuwenlang voor den regterstoel van den goede smaak heeft staande gehouden, kon natuurlijk aan geene voorbijgaande opvatting worden toegeschreven, maar werd verklaard een gevolg te zijn van de meeredere deugdelijkheid van den stijl der Ouden, hetwelk dan ook, ten slotte met
eene vertaalde proeve uit Quintilianus werd gestaafd. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Pleit voor de nagedachtenis van Johan van Oldenbarneveld. Wiens onschuld hij, tegen allen aangetijgden blaam verdedigde, terwijl hem hem deed kennen als een ongelukkig doch standvastig slagtoffer eener staatspartij, waarvoor het oordeel van het nageslacht eene
onpartijdige vierschaar was dan 't moens [sic] vooringenomene regters. Verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde Over het hoogere nut waartoe de beoefening van kunst en wetenschap, den sterveling dienen kan. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen Verhandeling over de vereischten in eenen redenaar. [… 1e gedeelte] wees hij den Redenaar den weg aan, die tot de kunst leidt, zijnen hoorderen te behagen.
De denkwijze, zoowel als de bijzondere stemming der laatsgenoemden, werden daarbij even zeer als de behoeften des tijds, met betrekking der zaak waarover de Redenaar handelt in het hoog gehouden. [... 2e gedeelte] De middelen om te behagen aangetoond, en door voorbeelden toegedicht. Niet minder werd aangedrongen, op het in acht nemen van regelen van orde, eenvoudigheid, duidelijkheid en waarheid dan gewaarschuwd tegen de zoo ontsierende verwaarloozing van taal en stijl, ja van de kunst der gebaren. [...3e gedeelte] Werden de oorzaken aangewezen der afwijkingen waaraan de Redenaar blootstaat, en de middelen om dit te vermijden. Van den eenen kant werd hij gewaarschuwd tegen angstvallige beschroomdheid, van den anderen, tegen te groot zelfvertrouwen, terwijl hem, bij den aanleh die men veronderstellen moet, hem door der natuur te zijn geschonken aangeraden werd, zich in zijne oorspronkelijke waarde, en vrij van allen geleenden luister, te vertoonen.
Verhandeling/beantwoording vraag literaire eisen Dit zijn de lezingen die zijn gehouden bij de
'gewone' vergaderingen. Hierna worden de lezingen genoemd. 122
4
Wat is verbeeldingskracht. Na hare kenmerken als onderscheiden van herinnering en geweten, te hebben opgegeven, onderzocht de spreker het werktuigelijke der verbeeldingskracht zelve. Vervolgens onderzag hij de werking der voorwerpen op haar, en hoedanig zij kunnen inlvoed uitoefening, door derzelven verband met de denkbeelden onderling, en omgekeerd, hetwelk de verhandelaar hare gecombineerde werking noemde, in tegenoverstelling van hare geïsoleerde werking, als zij door onze zintuigen wordt opgewerkt. Vandaar hare verschillende uitwerking en vorm bij de onderscheidende volken. Ten derde onderzocht hij hoe zij, op hare beurt, op de voorwerpen werkt, hoe zij het godsdienstig gevoel niet zelden tot het mystieke doet overhellen, hoe zij den blijde alles opheldert, den treuriger alles somber maakt, hoe zij ziekten en eigenwaan teelt, maar ook hare wonderkracht in de Homeren, de Vondels, de Bilderdijken, uitoefent; hoe zij door de rede bestierd Demosthenosfen en Ciceroos vormt, hoe zonder haar, toon- en schilderkunst niet zouden vermogen - hoe zij, in de gestichten der Bouwunde, uitblinkt, en wat wonderen zij in de Beeldhouwkunst, getuige een Apollo van Belverdere vermogt. Eindelijk besloot de Redenaar, dat, zonder de verbeelding wetenschap en kunst, onmededeelbaar voor anderen zouden zijn; terwijl hij tevens op de verpligting wees, om de Verbeelding aan de Rede te onderwerpen, met aanprijzing om bij de bewondering en navolging van de beroemste voorbeelden van groote meesters nimmer de grootste
leermeesteresse van allen, de natuur uit het oog te verliezen. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend Voordracht van een van de belangrijkste dichtstukjen van H. Tollens Cz. Kisselius leest op vezoek van hemzelf het gedicht van Tollens voor. Hij haalt daarbij ook zijn tafereel van
de overwintering der Nederlanders op Nova Zembla aan. fabel/romance/gedicht Vaderlandsliefde
Verhandeling over de geschiedenis mede der Dordtsche dichtschool voor en om den jaren 1650. Letterkundige geschiedenis soms niet, alleen ondankbaar is omtrent personen, maar ook tegen geheele scholen, die aan het een of ander kunstvak gewigtige diensten bewezen, zoo als bleek uit zijne vergelijking tusschen de Amst. en Dordtsche Dichtschool. Aan de eerste toch, die van Hooft / Vondel was geregtigheid wederervaren; die van Cats lag in het duister. [1e gedeelte] Betoonde de Verhandelaar, dat voor de komst van J.Cats, te deze stede, zoowel de bloei des handels, als de vrijheid in den burgerstaat, op de zelfstandigheid des burgers, on op de vroegere beoefening der Latijnsch en Grieksche letterkunde, alhier, blijkens het vroegtijdig Bestaan van eener Kamer van Rederijkers, eenen gunstigen invloed gehad hebben. Deze invloed nam, na de omwenteling in 1672, nog toe en kort na 1602, kwamen er verscheidene goede dichtstukken, onder aanmoediging van Rutgers en Heinsius in 't licht, welke uithoofde men zich destijds alhier minder met kerk en staatsgeschillen in licht van eene achtere stemming dan die der Amst. school, en in navolging van Cats, meestal aan de vrouwen en aan de pligten gewijd waren.
Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend Verhandeling over de geologie. Eene bijdrage of proeve over de geschiedenis der aardbols. [1e deel] daadzaken en verschijnselen, die ons van de vorming en verandering der aarde bekend zijn, als,
onder anderen, hare gedaante, hoogten, diepten, wateren, grotten, holen, aardlagen, verschillende opdelingen, aardbevingen en overstromingen. [2e deel] De onderscheidene stelsels op die verschijnselen en ontdekkingen gegrond, van Aristoteles af, tot op de Nieuweren, bij Balenstedt zamengetrokken. [3e deel] Uit dit alles leidde de verhandelaar ten 2e af dat hij geen grond genoeg vond, om in het gevoelen dergenen te deelen, elke eene voorwereld veronderstellen, maar besloot hij uit de vorming van onzen aardbol, dat er van tijd tot tijd, geweldige natuurlijke gebeurtenissen op moeten hebben plaats gehad, waarvan de voornaamste zou zijn geweest, de watervloed, ten tijde van Noach, en dat onze aard, nog steeds bij voortduring aan veranderingen en omkeringen onderworpen bleef.
Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen Verhandeling tot opwekkingen handhaving van den Neder. Roem in wetenschap, kunst en deugd. Na den mindere roem, bij de meerdere verlichting onzer dagen, tegen vorige eeuwen, in vergelijking te
hebben gebragt, stelde de Redenaar den vaderl. Roem in deszelfs verschillende bijzonderheden, oorzaken en uitwerkselen, in het licht zoodanig, als dezelve werd uitgebreid, en op geluisterd, door onzen handel en zeevaart; door onze betrekkingen met vreemde volken; door ons nationaal karakter; door de alom bekende geleerdheid onzer groote mannen, en door de gunst, waarin veten kunnen bij vreemde vorsten stonden. De gegrondheid van de roem werd gestaafd door eene karakterkundige en anekdotische opsomming van vele beroemde mannen en vrouwen, die bijzonder in den 16e eeuw, in alle vakken van wetenschap en kunst gebloeid hebben, waaronder werden aangevoerd Corn. Drebbel als uitmuntende in werken van vernuft en kunst; Reinier Klaasz. als een voorbeeld van godsdientigen en beraden heldenmoed, en de gemalin van Johan van Oldenbarneveld, als een toonbeeld van vrouwelijk ziele grootheid. Onder de drangredenene tot handhaving van den alouden roem, werden zoowel een gepaste zelfbelang als het algemeen belang opgegeven, maar vooral ook voortreffelijkheid van wetenschap en kunst, en het goddelijke der deugd. Eindelijk wees de redenaar als middelen aan, om tot dien roem te geraken, de beoefening der vaderl. geschiedenis, inzonderheid de getrouwe navolging van groot voorbeelden, en de uitoefeningen van oudnederl. deugden, waarna hij met eene algemeene opwekking,
tevens den lof onzer stad behelzende, zijne rede besloot. Verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde Den Christen als eenvoudig-verheven voor den dichter. Lofdicht op den verlosser. Geschiedenis en zedenleer van Jezus. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst Gedichten en poëzie. De hoofdlezingen zijn nu voorbij en nu zijn er enkele bijdragen in proza en poëzie door H. van Baale, G.v.
Maarseveen, J. Schouten, G. Fenema, P.J. Schull en J. Crans. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Bijdrage van de dichter I. Immerzeel door J. Schouten. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Over Adams eerste gewaarwordingen. Verhandeling/beantwoording vraag godsdienst
Lof op Frans Naerenbout. Nu klaagden wij in de klaagtoonen des Dichters, met de gevallen onschuld mede, dan weder weerd ons
hart voor de Vriendschap verteerd. Verhandeling/beantwoording vraag vaderlandsliefde
Dichthulde aan Dordrecht. Verhandeling/beantwoording vraag lokale trots
Zelfopoffering van Coriolanus. In echt Romeinschen stijl voorgedragen ons met bewondering. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Dichterlijke navolging van eenen Engelsen Bard. fabel/romance/gedicht Plaats van de vrouw
Beoefenen en voorlezen van dichterlijke voortbrenselen. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Verhandeling ter beantwoording van de vraag: 'Wat weet men van de wijze, waarop het buikspreken geschiedt.
Waarbij hij na gepaste inleiding, ten 1ste aantoonde welke denkbeelden men, zoo van de oude als later tijden tot nu toe, aan dat woord, en aan die kunst gehecht hebbe; en ten 2de, de natuurlijke wijze verklaarde, waarop dat vermogen verkregen en uitgeoefend wordt; besluitende ten 3e met den geschiedkundig overzigten van het gebruik, 't welk van dat begoochelend talent, van alle tijden, het, tot
heden toe, is gemaakt geworden. Eerst worden de gewone en dan de leesvergaderingen besproken.Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend De bevruchting der planten. Verschillende van het stelsel van Wildenou, dat de Insecten de overbrengers van het stuifmeel der
planten zijn, op het spoor van Linneus den wind, die aan het plantenrijk reeds zulke gewigtige diensten door middel der zaadverspreiding bewijst, als het eenige voertuig beschouwd, dat in, dezen als het ware geheimzinnigen minnehandel, ter overbrenging van het stuifmeel, werkzaam is. Na de aanhaling van eeenige bewijzenhiervoor, gelijk onder anderen, de onverklaarde vraag: Welke insect dan toch wel die bevruchting bij geheele velden van hennip en kop zou bevordelijk zijn? Werd uit dit alles het besluit
afgeleid, dat Wildenou slechts een te algemeene stelling had willen verdedigen. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen Welke mannen hebben het meest getracht, onze Taalkunde in verschillende tijdperken te zuiveren, te
volmaken en op hechte grondslagen te vestigen?
De opkomst, de vorderingen en den bloei onze letteren, zich voor eerst bepalende bij de Dichtkunde daarna bij de welsprekendheid en geschiedenis, en eindelijk bij de taalkunde zelve, waarbij de taal onzer letterkunde werd opgemaakt, en ons het ruime veld werd aangewezen, dat, door Hooft en Vondel
beploegd, ook voor de Bilderdijken onzer eeuw nog te bebouwen ligt. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend Vertoog over hetgevoel van eigenwaarde. Bij de beschouwing van het 1e gedeelte, leerden wij dat de achting door anderen ons toegedragen, en
welke wij dikwijls aan toevalligheden buiten ons als geboorte, stand, of rijkdom, meer dan aan onze vediensten, verschuldigd zijn, geenszins de maatstaf kan wezen voor onze eigenwaarden. Neen, waar het gevoel derzelve zich in ons verheft, daar moet het zich kunnen grondvasten, op de ware kennis van ons zelven, na een onpartijdig onderzoek door waarheidsliefde en niet door eigenmin bestuurd. Dit gevoel bestaat derhalve in het regtmatig besef van zijne vredelijke krachten en geestvermogens, en is, in de 2e plaats, geenzins een bron van hoogmoed en eigenwaan, omdat het grondig ondezoek van ons zelven ons juist, en den spiegel onzer zelfkennis, met alle onze gebreken en tekortomingen, ook de wezenlijke drijfveeren. Onzer daden voor oogen stelt, en ons zoowel onze eigen onwaarde doet inzien, als wat ons boven anderen, en doet uitmunten; waarbij het ons tevens het oog doet opslaan of hem, aan wien wij die meerdere voorregten verschuldigdzijn zoodat het, juist hierdoor, een bron wordt van nederigheid en godsdienstigen ootmoed. Van daar werd dat gevoel ons geschetst als bevorderlijk voor de beschaving en verdeling van geest, als eene aansporing tot zelfverbetering, als een prikkel van om onze talenten, ten algemeenen nutte, aan te wenden, waarvan ons eene te overgedrevenen nederigheid terug houdt. Als zoodanig werd een gepast gevoel van eigenwaarde ons niet alleen als geoorloofd, maar zelfs als
aanprijzenswaardig afgeschilderd. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Over het Grieksche zogenaamd comische heldendicht: De muizen en kikvorschen krijg. Dat ten onregte aan Homerus werd toegeschreven, en hetwelk de verhandelaar aantoonde als deels tot der Fabel, deels tot het heldendicht te behooren, en als zoodanig eene niet ongelukkige navolging der Ilias te zijn. Na een korte ontleding van den inhoud, leerden wij dat de zedelijke strekking van hetzelve, de listen der Vorsten, de rampen des krijgs en de wisselvalligheid van het ondermaansche in 't licht stelde, terwijl ten laatste ook de letterkundige verdienste van dat werk werd aangeroerd; bijzonder van
eigennamen zoetvloeyende verfificatie [sic] en schilderachtig beschrijvingen. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid J. Kisfelius
123 1820
De vraag: Moet men om een goed dichter te zijn, de werken van ouden en nieuwere dichters, althans de meesterstukken uit derzelve gelezen hebben?
Kan men veronderstrellen, dat de navolging voor eens dichters vorming onmisbaar is, of is daartoe een zamenstel van regelen der kunst, met een kunstmatig onderwijs voldoende, of eindelijk, is het de natuur alleen, welk den dichter dat geboren worden? Na de verschillende gevoelens hierover te hebben opgegeven, als 1ste het aaloude denkbeeld van de inblazing eener godheid, ten 2de: het genoegzame van eene vlijtige beoefening van de regeleren der kunst; ten 3de het onmisbare en voldoende der navolging van anderen, beweerde de renaar, dat dichters altijd als zoodanig geboren worden, en dierhalve niemand door regelen, voorbeelden, noch onvermoeide oefening dichter worden kan, wanneer hij van zijne geboorte af aan er den aanleg niet toe ontvanggne heeft - dat allen in de school der natuur moeten worden opgevoed - dat de meesten nog daarenboven de hulp van kunstregelen en voorbeelden van groote voorgangers behoeven, ofschoon de aanleg van zeldzame geniën slechts in aanraking behoeft te komen met de hen omringende natuur, die bij hen volstaat, en meer is dan voorgangers of kunstregelen,
die zij ontberen kunnen. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Buikspreken Vanaf hier beginnen de samenvattingen van de leesvergaderingen.Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Verhandeling over de letterkundige verdiensten der gewijde schriften. Ten betoge dat deezelve, in schoonheid van stijl, niet behoeven onder te doen voor de gedenkstukken der Grieksche/Romeinsche wesprekendheid. Dit alles werd gestaafd door een zestal proeven in het eenvoudige, schilderachtige, figuurlijke, verhevenene, vindingrijke en gevoelige, waarvan de redenaar
eerst het schoon bepaalde, en vervolgens de voorbeelden zelven ten opheldering bijbragt. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend Natuurbeschrijven Welke vereischten in 't algemeen moesten bestaan, om, bij de beredeneerde en volledige opstellingen
van het geschapene, met betrekking tot deze aarde ook een volkomen denkbeeld, benevens eenen leidraad of wegwijzer te geven tot alle de bijzondere deelen van het zigtbaar geheel, dat hij ons wil doen kennen. Van zelf spreekt het, dat hij alle de daartoe noodige kundigheden bezitten moet, zoowel als die vereischten, waarmede ieder schrijver in 't algemeen behoort te zijn toegerust. In 't bijzonder passen hem volledigheid en nauwekurigheid, zonder langwijligheid of beuzelgeest: strenge waarheidszin, maar geene zicht om iets belangrijks na te jagen, of om door het wonderspreukige te schitteren: kortheid zonder
duisterheid, fijne onderscheiding en waarnemeningsgekunst. Verhandeling/beantwoording vraag literaire eisen Eene verhanderling over de verdiensten van Daniel Jonckijs als dichter. In den lof uit van dezen onzen voormaligen stadgenoot, uit willens werken hij, ten dien einde, eene
uitvoerige bloemlezing hield; welken arbeid de spreker bovendien nog, bij wijze van Bijdrage, besloot met enige natuurlezingen, op zijne hier, in 't vorige jaar, gehouden verhandeling over de Dordtsche
dichtschool. Verhandeling/beantwoording vraag lokale trots
Dichtstuk: Gods grootheid in de werken der natuur. De prachtige rijkdom, dien deze heerlijke stof den dichter, in de verschillende beschouwingen der schepping, aanbiedt is voor de koude taal van het proza te weinig geschikt, dan dat ik zou trachten u die in
de dood verw [sic] aftemalen. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst
Over het penseel der poëzij. Als tegenhanger van des heeren Swarts uitegegeven verhandeling 'De Poëzij van het penseel' een betooge dat beiden, dicht- en schilderkunst langs verschillende wegen, eene en dezelfde strekking hebben, waarna hij overging tot eene aestetische vergelijking van dichters en schilders niet alleen, maar ook van beider verschillende voortbrensels, en besloot met, eene beschouwing van dichterlijke
schilderstukken uit de Nederl. school. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Verhandeling over het gevoelvermogen der ziel. Na een inleiding over de vortreffelijkheid der zielkunde, de belangrijkheid van het gekozen onderwerp, en de gepastheid van hetzelve voor den tegewoordigen tijd, schetst de redenaar, ten 1ste: de verschillende eigenschappen en hoedanigheden van dat vermogen, ten 2e, de hooge waarde van hetzelve, deszelfs heilzamen invloed op het geluk ook deszelfs nut op de beofening des fraaye kunsten; ten derde het onderscheid tusschen het ware en valsche, met aanwijzing der gevaren waaraan het ons blootstelt, wanneer ons zedelijk gevoel kwalijk gewijzigd wordt, hetwelk hij als de bron van het mysticismus in het wijsgeerige en godsdienstige opgaaf. Uitwelk alles ten 4e, werd geleid, hoedanig dat vermogen behoort te worden bestuurd, om zich in deze tegen alle overdrevenheid te wachten.
Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend Geschiedkundig dichttafereel: de lotgevallen der edele Johanna Gray. Poogde voor ogen te stellen hoe noch de hooge stand der geboorte, noch de voorregten van deugd en
schoonheid tegen de wisselvalligheden der fortuin waarborgen; maar hoe daarentegen vaste grondbeginselen van godsdienst tegen de verschrikkelijkste onheilen, waaraan het menschelijk leven is
blootgesteld; doen pal staan. fabel/romance/gedicht Godsdienst
Verhandeling over de inbraak van den grooten Zuidhollandschen waard, in 1421. Verhandeling/beantwoording vraag vaderlandsliefde
Inleiding tot de leer der waterweegkunde. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Over de persing van het water op ingedompelde lichamen alsmede over de soortelijke zwaarte Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen Bijzonderheden om de omtrek het onlangs te Capelle opgedoken schip Over een schip dat in 1593 gezonken zou zijn in de oorlog tegen Spanje tijdens de belegering van
Geertruidenberg. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Geschiedenis der scheikunde. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Verhandeling tot onderzoek van de gronden van Gall's hoersen [sic] en schedelleer. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Vraag: Waarin bestaat de vaderlandsliefde? Verhandeling/beantwoording vraag vaderlandsliefde
Dichterlijke uitboezeming. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Meerdere gelegenheid te verkrijging van kennis en tot verstandelijk genot als een vrucht der gevolgenn van het maatschappelijk leven.
Over de bijzondere verbintenissen der gezellig zamenleving, waardoor men zich in kleinere maatschappijen vereenigt, ter opzettelijke beoefening van kunst en wetenschap, hoedanig ook ons genootschap is.
Vanaf hier een bespreking van de openbare
vergaderingen. Verhandeling/beantwoording vraag Genootschap De vraag of men, om een goed dichter te zijn, ook de werken der oudere en nieuwer dichters, althans de
meesterstukken uit dezelve moet, bestudeerd hebben? Verhandeling/beantwoording vraag Literaire eisen
Dichterlijke beschouwing van God en den Mensch. fabel/romance/gedicht Godsdienst
Gedicht de onsterfelijkheid. De hoop van den christen. fabel/romance/gedicht Sterven
Zedenkundige verhandeling ver den hoogmoed. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Menigvuldige voordelen en genoegens, die des levens ter bveschaving van de geest, en ter bevordering van
diepe menschenkennis en ware levenswijsheid oplevert. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Over den gunstigen invloed der leefwijze en maatschappelijke inrigtingen bij de Grieken op hunne
wetenschappelijke beschaving en den bloei hunner letterkunde. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Goede maatschappij
Beschouwing over de Romeinen. Dat zij niet alleen uitwendig beschouwd een groot, maar ook, innerlijk in
hunne huiselijke en burgerlijke betrekkingen een zoo groot, als eenvoudig en edel volk waren. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Verschillende gedichten uit de leesvergaderingen worden aangehaald. Op de inhoud wordt verder niet ingegaan, ook geen
titels genoemd. fabel/romance/gedicht x
doelmatigheid der satyre. Verhandeling/beantwoording vraag Literaire eisen
Bespiegeling van den heldenmoed. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Koddig opschrift van een uithangbord. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Dichterlijke ninval aan de verdraagzaamheid. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Wonderen van den profeet Elias, dichttafereel. fabel/romance/gedicht Godsdienst
Het verhaal van de edelste zelfopoffering uit huwelijks en kinderliefde gegrond op eene ware geschiedenis.
Verhandeling/beantwoording vraag Huiselijkheid
Smart over het verlies van onzen voorzitter. Waarschijnlijk in die extra leesvergadering, niet
opgenomen in de leesvergaderingen database. Verhandeling/beantwoording vraag genootschap
Gods grootheid in de spijziging der menschen. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst
Spreuk der ouden: Dat men van de Dooden nieet dan goed spreken mag. Verhandeling/beantwoording vraag Sterven
Natuurkundige zeldzaamheden. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Over het vinden der hoeveelheden van ieder soort in de gemengde metalen. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Inrigting der thermometers. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Toelichting over de soortgelijke zwaarte der metalen. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Welke zijn de oorzaken dat de Duitschen ver vooruit zijn in de zangkunst, en we welke zijnde beste middelen, die er, ook door de opzieners van het schoolwezen, kunnen worden in het werk gesteld, om onze
Natie onzen naburen in den regten smaak van zingen te doen evenaren? Verhandeling/beantwoording vraag Literaire eisen
Waar aan is het toe te schrijven, dat onze gemeene of zoogenoemde straatmuziek steeds zoo ver beneden
die der meeste beschaafde natien van Europa is en blijft? Verhandeling/beantwoording vraag Literaire eisen
Beoordeling der gronden van Gull's Hersen- en schedelleer. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Indien de mensch naar redelijke en nzedelijke beschaving streven wil, moeten dan gezondheid en welvaart hen in dat doel behulpzaam zijn, of zullen lichaamskwalen en ramspoed hem beletten zijn verheven doel te
bereiken? Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Welke Latijnsche geschieschrijvers hebben alle vereischten en bekwaamheden voor 't geschiedschrijven op
de voortreffelijkste wijze in zich vereenigd? Verhandeling/beantwoording vraag Literaire eisen Oudheid
Het al of niet nuttige van het openbaar beoordeelen van tijdgenooten. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Divera's hulde aan de nagedachtenis des betreurden. Vanaf hier leesvergaderingen besproken. Verhandeling/beantwoording vraag Genootschap
Dichterlijk lofwerk. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
John Howard. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Verhandeling dat de welsprekendheid meer is dan de kunst om wel te spreken, en dezelve zich ook wel
degelijk voorstelt te overreden. Verhandeling/beantwoording vraag Literaire eisen
Over de invloed der vrouwen. Verhandeling/beantwoording vraag Plaats van de vrouw
Verhandeling over den slaap, natuurkundigen wijsgerig beschouwd. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Gedicht het gevoel van eigenwaarde. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
heilzamen invloed van juiste volksbegrippen, omtrent regt en billijkheid op het geluk eener natie. Verhandeling/beantwoording vraag Vaderlandsliefde 5 J. Kisfelius 124 1821 6 J. Kisfelius 125 1822 7 J. Kisfelius 126 1823
Dichtstuk getiteld Daniel, aan het hof van Darius. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid Verhandeling tot geschiedkundig onderzoek naar de ware oorzaak van het zoo verschillend gedrag van
Ocatavius Cesar Augustus, als drieman en als keizer geschouwd. Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Redevoering ter nagedachtenis van J.B. Crol. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Dichterlijke nagalm voor J.B. Crol. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichtregelen bij den dood van een kind. fabel/romance/gedicht Huiselijkheid
Dichterlijke troost waarin de ouderliefde van A. Kist ez. De verjaring van het overlijden eens beminden
vaders herdacht. fabel/romance/gedicht Huiselijkheid
dichterlijke tafereen van den moord van Chios. fabel/romance/gedicht Oudheid
Historische vergelijking van Napoleon Bonaparte met Bellerophon. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Verhandeling Timon, of den menschenhater. Eerst worden de gewone vergaderingen besproken.
Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
De Latijnsche spreuk dat men van de Doorden niet dan wel moge spreken. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Welke beroemde veldheeren hebben de Nederlanders voortgebragt. Verhandeling/beantwoording vraag vaderlandsliefde
Wat de rede is dat de beeldhouwkunde zoo zeldzaam beoerend is en wordt in de noordel. Provincies onzes
rijks. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Waarom Lineus van de palboomen een aanhangsel heeft gemaakt aan zijn Elastificicatie en derzelve niet
met zijne rangen ingesloten. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Eene geschiedenis der planten. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap algemeen
Dichtstuk getiteld Cloë. De wederlegging van Cacosta's bezwaren. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Aanspraak des burgemeesters van de werf, aan Leijdens burgerij. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Eerkrans voor Dordrecht als de wieg en bakermat van vele verdienstelijke Nederlands. Ter gelegeheid van een speciale bijeenkomst. Waarschijnlijk het ingebruik nemen van het nieuwe
lokaal. Verhandeling/beantwoording vraag Lokale trots
Ode ter sluiting van de feestviering. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Vaderlands tafereel van een overstrooming in Klara en Ewoud. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Dichterlijke bijdrage de Leidsche wezen aan de burgerij in january 1824. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Het onsterfelijke kind aan deszelfs vader. Verhandeling/beantwoording vraag huiselijkheid
Dichtstuk de vader. fabel/romance/gedicht huiselijkheid
Dichterlijke bijdrage de toekomst. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Verhandeling in twee delen. De aanleidende oorzaken en de voorafgegane gebeurtenissen betrekkelijk de
grondlegging van Dordrecht. Verhandeling/beantwoording vraag Lokale trots
Hulde aan de verdiensten des overleden dichter B.H. Arntzenius. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Verhandeling over den oorsprong van 't geld. Beschouwd in betrekking tot de geschiedenis onzes
vaderlands. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Vertoog over de liefde tot vijanden. Verhandeling/beantwoording vraag Goede maatschappij
Dichtstuk aan J.J. Rousseau. Julia's huisgezin in het 5e deel der nieuwe Heloïse. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichtstuk de gouden bruiloft. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Verhandeling over Horatius Cocles. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Dichterlijk tafereel ov er de geschiedenis van Ruth. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichtstuk. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Vertolking van Timon, samensrpraak van Plutus en Mercurius. Werkzaamheden van wetenschappelijke aard Verhandeling/beantwoording vraag Oudheid
Gedicht Bozaris. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Herinnering aan den dichter Antzenius. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Zwangenzang aan dezelfs echtgenoote [Antzenius echtgenote], en den Rouwzang des oudsten zoons op 's
vaders overlijden. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichterlijke voorstellingt op de Haarlemmer Duinen. Openbare lezingen vanaf hier. Niet helemaal
duidelijk, de inhoud wijst op de leesvergaderingen. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichthulde aan de nagedachtenis van M. Rhijnvis Feith. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Gouden bruiloft. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichtstuk de tevredenheid. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Zang uit Frans Naerebout. Het redden der schripbreukelingen van Woestduin. fabel/romance/gedicht vaderlandsliefde
Dichter eed en lof. fabel/romance/gedicht Literaire eisen
Dichtrede aan de afgevaardigden van het nederl. Genootschap tot zed. Verbet. der gevangen. fabel/romance/gedicht Goede maatschappij
Dichttafereel den watervloed en inbraak van den zuid-hollandschen waard, in den jare 1421. fabel/romance/gedicht vaderlandsliefde
Over de oorlogsbijdrijven [sic] der Macabeërs. Tot staving van den voormaligen heldenmoed en vaderlansliefde der joodsche natie. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Zedelijke bespiegeling. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
De Noodlijdenden aan de feestvierenden. Het jubel van Leydens Hooge School als aan den jongsten waternood gedacht. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Over de weetgierigheid. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Moedertrouw. Verhandeling/beantwoording vraag Plaats van de vrouw huiselijkheid
De geschiedenis als oefenschool van de levenswijsheid. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Dichtstuk de vrouw te Sunem, of de kracht des geloofs. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst
De vraag welke instellingen der Romeinen het meest de kenteekenen droegen eener diepe wijsheid. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid Over het wezenlijken vermeende gevaar van het onweder en de middelen om er zich tegen te beveiligen. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Barometer als weervoorzegger en meter der Berghooten. Verhandeling/beantwoording vraag wetenschap algemeen
Het leven van Agricola naar Tacitus. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Wat men te denken hebben over de bezetenene in het N. testament voorkomende. Verhandeling/beantwoording vraag godsdienst
Het onderscheid tusschen ootmoed en nederigheid en of de wijsgeren der oudheid deze deugden ook in
onderscheiding van elkanderen hebben aangeprezen. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
De geschiedenis onzes vaderlandes als een tafereen van gods voorzienigheid. Verhandeling/beantwoording vraag vaderlandsliefde
Dichtstukje getiteld 'toewijding'. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Verhandeling over de geschiedenis en stichting van Dordrecht tot op 1421. Verhandeling/beantwoording vraag Lokale trots
De teleurstelling van het menschelijk leven. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
De waarde der algemeene belangstelling in de beoefening van kennis en wetenschap. Verhandeling/beantwoording vraag wetenschap algemeen
Dichtregelen bij den uitgang des jaars. fabel/romance/gedicht Genootschap
Pitorestk reisverhaal op zijnen togt naar den Riggi. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Dichterlijke opening vergadering. fabel/romance/gedicht Genootschap
Tafereel van Zacharias. Bij de aankondiging van zijn zoons geboorte en naamgeving. Verhandeling/beantwoording vraag huiselijkheid
Eerste gedeelte van La Marines dood van Socrates. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Verhandeling over Cicero en deszelfs brieven. Tevens een vertolking van Servius Tulpicius troostbericht aan
Marcus Tullius Cicero bij het overlijden van des laatsgenoeden eenige dochter Tullia. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Goedkoop van vroegere eeuwen. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Scheiding Verhandeling/beantwoording vraag huiselijkheid
Verhandeling over Mirabeau. Redenaar en staaatsman als een voorbeeld van staatkundige welsprekdendheid. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Uitboezeming bij den dood van keizer Hehander [sic]. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Dichtregelen. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Onderzoek in hoeverre tropen figuren (beelden en levensspreuken) derzelver oorsprong aan de armoede
der taal veschuldigd zijn. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Wat is valsch vernuft? Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Over den oorsprong en het doel der Piramiden van Egypte. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Eene scheikundige beschouwing van de natuur. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Over de zuurstof en derzelver eigenschap. Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
In hoeverre kunnen der menschen gezegd worden gelijk te zijn? Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Natuurproeven over zuurstofgas en enige kleurveranderingen en ontvlammingen tot aantoning der
chemische verwantschappingen. [geparafraseerd] Verhandeling/beantwoording vraag Wetenschap natuurkunde/scheikunde
Over den gunstigen invloed dien de wetgeving van Solon niet slechts op 't lot van Athenen maar op dat der
menschheid in 't algemeen gehad heeft. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Vertolking van Erasmus zamenspraak, over het huwelijk. Verhandeling/beantwoording vraag huiselijkheid
Over de weelde, beschouwd in hare voor en nadeelen. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
kracht der liefdeDichtstuk getiteld de Haarlemmer duinen. fabel/romance/gedicht anders/onbekend
Dichterlijke vergelijking van de burgerlijke en huisselijke deugden der oude Grieken en van het Romeinsch
gemeenebest met die der hedendaagsche, beschaafdere maatschappijen. Verhandeling/beantwoording vraag huiselijkheid oudheid
Pittoresk verhaal van zijnen togt door Zwitserland. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
De laate levensstonden van Mozes. Verhandeling/beantwoording vraag godsdienst
Verhandeling over het zedelijk volkskarakter onzer voorouders, in vergelijking met dat onzer tijdgenooten.
Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Gods grootheid en voorzienigheid in de werken der schepping. Verhandeling/beantwoording vraag Godsdienst
Geschiedkundige beschouwing van den Romeinschen keizer Publius Helvius Pertinax als schitterend
voorbeeld van braafheid, standvastigheid en grootheid. Verhandeling/beantwoording vraag oudheid
Vertelling van Joost Pik, wien de schoen past hem aantrekt. Verhandeling/beantwoording vraag anders/onbekend
Derde gedeelte zijner geschiedenis van Dordrecht. Verhandeling/beantwoording vraag Lokale trots
10 J. Kisfelius 129 1826 11 J. Kisfelius 130 1827 8 J. Kisfelius 127 1824 9 J. Kisfelius 128 1825
