Die O.B. Jaargang 1, no.46

Geregistreer aaa die H.P.K. as 'a Nuusblad.

Die

Party

se strewc

is om

d.il'

regeri11

g

oo1·

te

neem.

EERSTE JAARGANG.

WOE

NSDAG, 23 SEPTK\1B

E

1

1

1942.

Vreemdeling

se

Nndrukke van n

Brandw~g=

V

ergade

rffng

Ossewa=

Ver

al

Getref

deur DissipJine van Gehoor

Ons neem die volgende oor uit 'n b~langwekkende artikel in Trek, 'n tweeweeklikse

tydskrif wat in Eng.sls en Afriltaans uitgcgee word, waarin die indrukke van 'n builestander

gegee word wat hy by geleentheid van die Ossewabrandwag-vergadering op '17 Augustus jl. te Stellenbosch opgedoen het. Oit is gesltryf deur H. L. Ryan en het in Engels versltyn.

Hy begin ~.,. anikcl meL (lie woordc: , L:~<'lt my 'n bPskrywing gee van ll'at, ck op 2i Au:.,rus

-Lus in die 1::\lellenbossc :-it a<lsaal gesi<'n ht'l toe

'ra skarc v:1n ongeYecr iwet'dni~end deur <lr. \'an Rcusbnrg. O.B.-kommantl:tnl-gener:1al, t•n 111111'. .J. A. Smith, :b si:.tcnt-komm:Judaul-gl'lloraal,

Loogespn'ok is.·'

'J'oo ck die ~nal bimwgaan, het ck hy vier sLudentt' i11 wit broeke c·n hcmdc nwt clric-hoekigc hluu nekdoekc ou1 hul hals \'i.'rhy~c·g:a'ln.

Hulle he~ op aambg J.!l>-laan- hor,.to uitgc-stoot en kcnnl' iugctrek- maar hullc lwt. Plk-ccn noukcul'ig betrag ''':ll l)innekom. l·ik was Lwiutig minULc voor die (~·d, maar die snal was a! gcvul en ck het ccn vnu die wQinige oop plekke :1:111 die end ,·an 'n ry agi.er in di<.' saal gekry. Die ,·oorl>oms ,·an die saal en ''e1·hoog was, om clio ruinste tc si'·, lreffend. ~\I Jaugs die mnro en galcry hot ·lang spitsvormil-(c hlou vaandels gchang met die 0.11.-w:-~pen. I Iulie is

afgcwis~cl meL Vierldcure, wai, alles bail• good gemaak wa:s. Die \'Crhoog was voorsicn ,·an

'n swar~ gordyn op die agtergrond \\':l:ll't<.'l'll 'n wit vlagpl\al op 'n vorhoo~de ,·octstnk skerp afgesteok hot.. Die enig,;lc rnensc op clio \'Cr -hoog was die Jedo van 'n bl:laso!'l>es gc'ldccd in blou en wit. uniforms. \'rouc van aile o udl'r-domme iu wit gekleed ulet wit opgc•si:J:JIHie hoede heL in grocpe saamgcsit.

Ek was nouliks gevesLil-( en nog bcsig om die gehoor to hct.ra~, toe 'n man na diu luic!sprc

-ker stap l'll se: ,As icmand die sa:ol wil Yerlaal, moot h;\' dit nou doen. .b die Kommanda nt-genernal tcrs binnc i,, ~at die dcnro1g;c,luil eu

bewa;tk word." .Ek hl.'~ iet•·;n.t ~Cliii\I'Cca~lig

ronclgekyk en waarlik by elk vnn clio :tgl lll·ure het man no in blou en wiL gesl:lrm - op wag.

Bl:'\.\'l~KQ:\18

Plotseling het <tlrnal opgl•,.,la:tn en al dit• ligto is nil.getloor. 'n 'rambol•r· hcL begin Lromrnel en tot 'n hoogtepunt gest.yg mel. dip gckliHk ,·an simbalt'. 'n .Ligslr:o:l! het. van 'n hoi.i ''<'11!->lCl'

agter in die saal neergl.' ... kict op 'n prosc,.,sic w:lt in dio gang n t'gestap gckom het. Toe die ligte weer aangesl:tan word, was al die sto..,lc op die

vorhoo~ gcvnl. Vier sloclo by clio t.:ll'el wtls

beset. dcm· dio Kommandnnt.-gencraal, die A~,_,;,_. tenl-komm:~udunt.-gcncr:ull. die pfa:1sli~t' Ieier en die voor:sitter. A:ln die kanL Yan die ,·er-hoog hot drie middeljarigc nouo in wit. rokke en boedo gesil; 'n man in VoorLreklwrdrag en 'n predikant. L:~asgonoomdo he~ 'n gcbcd go-cloen en ska:ll'~ hct ons gt'~it. of 'n l:11nhocr

•

ht'gin weer

t

o

trornrncl en :olrnal heL op dio been gC!lmrn. 1\'eoreeu~ lwL die ligte clood~ogann on die lil-(slraal ncer~c:--kyn, hien]i,• kcor op 'n I!;IO<'Jl ~lnclentc opgl•slt'l in hYN'r, J!:<.'lei deur t\ICC wat Yierklcurt' dra aan Jan~ stokke. .,Kanwradc, \'OOrwa:lrt>- mar::.jecl'!'' Yinnig en •il'ljit•s hcl die k11HCI':tth• in die donkcr n;1 ,·ore

gcrnar:-.icN· lot op dit• ,·crhoo~ en die ligto is weer anugeslaan. llullc J1et ngtvr <lie L:-~fel

voor .ti<' vlagp:1:1l gc·~tann en die lHwPI .,regs-omkl·tr" uitge,·oer·. Op ·n ,·erdt'tt• b<'vel \'.lt

ck uh' kon hoo1· nic, het die orkvs t '''l'P m;1;1 t -slrc•pc \':Ill Die ~lt'm g:e~peel pn die yJag is g0hys oncl(lr gorrouunel van dio i.amboPre. ·

Da:1nra het dit' groep afgemarsjc•er ('Jl die lwee k:tutcr;Hll' met die \'Ia(' agtergel:l:Jt. Die per-~one op die ,-cdwog hot hullc na die "be gc-'' end en hu\le en tlit• 1-(choor hot di t 'n sahmL gebriug: met die linker- (hy bedoe\ regLCr) YOOr -:onn horisontaal t.c·en die bors. Daar was gcen merkbare selfbewustheid hieromtrent nie en

geen geweifel.

Na

die saluut het almal vinnig

en stil gaan sit.

'l'o<' heL clio toesprake begin. N(~ die pla as-lil''' lt•ier hot 111111' . . J. A. Smith gcpraat.. Hy

is 'n uilcrs duidclikc· ~prC'ker en hot, die geko n-senlre<•rd<' :~andag ''an die gehoot· op hom ge" \'('st i~. Ek hot ho111 uic voorh<'en gesien nie. Tty is 'n mooi geboude man en dr:uuatiseer "Y woordt• op dieselfd0 manier as l-liLicr . . . Die

gehoor he.t op waardige wyse. handc gelllap wan· ncer hy tussen·in ophou. Oaar was geen ge· skreeu en ge~uig nic. I nderdaad was die dissi·

pline van die gehoor een van die treffenoste ver· skynse!s van die aand. 'l'oe die Kom mandant-gorwn1al later gepr:1:1l. hct, het 8rnilh die t oe-juigirll-( gelci en Van Hcnsbnrg hoL tlit 111eL ':n wuii' \'an die hand io(. hedaring gcbring wanneer

hy tlit nodig ag.

:\':i !-'mith se tOI.''IH'nak he! cli~o· gchoor

opgc-stann ''" die 0. fl.-li(•d ge;,ing. Daanw het die orkes rnnrsmnsit?k g:e~pc('l. Die spnnniug in die s:1:1l ltd mcrkb:<:n gl·Si.yg, hoewcl tlic• atmo:fcer v;lll dil• begin af gt•spnnnc-w;ts. Oaar was nou gecn tel!.cn van gewoel of geskuifel, geen ge· praat of gcfluister nie. Ek het 'n sigaret opge

-steek maar ek hct nie tyd vir meer as een skyf gehncJ nie toe twec van di~ wagte vinnig na my

toe aankom. ,Verskoon my, maar ons rook nie

in teenwoordigheid van die Kommandant-gene· raal nie," en ek het met teesin my sigaret in 'n klein dosie met sand geooof wat hulle voor

my gehou het. Hierdie wagte was gemanierd

dog beslis en -ek l:'!as die enigste oortrcctcr wat ! ,.:lc mce moes llnndei .

Die

O

sse

u

;

a

-b

r

on

dzcag

~e

stg·ewe

i.-;

om

di(~

v

ryh

eid

te

bB

·i

u

g

.

~

0·-·

No

. 46.

K0-'1.\1 A :'\DAl\"'1'-GJ~:\gRAAL

Toe het clio voor~iLter :t:lll~OkoncJig dac die 1\omnntndnnt.-generaal g:-~:<n pmat. Op hicrdic l,\'dslip het clil· orkcs 'n deel van die 0.13.-licd ht'l-(in speel en dit• hele gehoor heL sLil en vinnig

op~e~<aan,. die ~rduu" gegee en daarna die uit-gc,trektc· regtera rm op J:nropcso wysc (hie relit• saluuL word hlykhaa1· vir die ll.'icr ,·oorbchou)

wnt. deur Van Hensburg met die horisorna\o >-aluuL benntwoord iB. .Aim<ll het gaan sit ioc dit• J\:ommnnd:llll·!!Cneraal na. die lnidsprckcr kom. Dit was ook die eennc mnal dat ek hom g••>-il'n her. 1-l y is lank, mooi gebou en beweeg maklik en met selfvertroue. Hy praat vlot en

kahn met enkcle dog betekenisvolle gebarc. 1<1 y

behandel sy gehoor soos vricnde en volgclinge en sy onderwcrp het hy voorgedra in 'n vorm v1at bedoel was om 'n logiese saak te bepleit terwille van die studente en terselfdertyd te vol· doen aan die smaak van sy plattclandse toe· hoorders. Daar was ge.en in die ooglopende volksmennery nie, maar 'n eenwording tussen die sprctter en sy gehcor as 'n groep wat oeur die pcrs, die Regering, dis geldmag en selfs die opposisie vervolg word. , H ulle kan ons in die

tronk smyt, of in l\ampe gooi, maar ons sal die

stryd voortsit."

l•:k het rondl-(ekyk om tc sien \\'<lt. die gehoor

~'' reaksic is. Di t was een van spanning, 'n glol icmle gee~d ri f, · n fanali:,mo wnL my :.iek l:1al \'Oel heL. J u die ry waarin ek gcsir. bee

was die oc op dio spreker· in 'n soorb ,-au golu

k-s<lli~e dankbaarhcid ge,•cstig vir die betor

w

e-( V en·olg op bls. 2)

GE

SON

DHE

ID I

S

MEER W

ERD

AS

RYKDOM

GE

BR

U

IK.

GESONDHIE

B

D

~SlE

EP

DI

T IS MEER AS

'

N

GOEIE

SE

EP

-DIT

I

S

'N

GOEIE

GEWOONTE

'n Produlk van

LEVER BROERS.

\

TWEE

Vreemdeling

s

e

Incl

r

ukk

e

V

an

O.B

.-

V e

r

g

ad

e

ri

ng

(Vorvolg van bls. 1)

rolu wat, l1y belowe. Dit was c1uidelik dat hier

-dio monso die gcloof l10L dat hul Icier euigiet,;

kan doeu. Die atmosfeer was een van eerbie<t

e.n ontsag, tot so 'n mate dat 'n jong man wat

tangs my gesit het die gcvaar getrots.eer het

om te vcrsmoor dcur 'n aanhoudcndc hoes in sy sakdock te onderdruk . . 'n F!uistering sou deur die saat wcerklink het, so gespanne en bcla;:1i was die stilte. Die indrult was blykbaar al ge-meen dat 'n maatskaplike h·ervorming slegs onder le.iding van die Ossewabramlwag totstanc.l

gebring kan word. Die oc \':111 vrouo het ge -klecf aan die figuur agter die luidspreker.

Van ·Rcnsburg het SJ toespraak meL 'n

plotse-liuge ldimaks beeinclig en onmiddellik gaan sii.

Die gehoor het 'n paar minute lank donderem!

gejuig, toe opgestaan en <lie saluut met uitge

-strek t.e arm gegee en soos een man ,hul<le!" gesl\rccu, hoewel ek geen teken daal'voor gesien

net nic.

Ek

hot 'll jo11g meisio opgernork met haar kop Ol1ll100g, haar OG het gCS\1'0111 en h<l~ll'

gelnat het 'n glooiende en mistieke uitdrnkkiug vcrLoon.

Daarop beL die vlaggroop weer die ,·or1l0og

best.yg en almal het op aandag gestaan onde r-wyl die Vierldeur neergeb:lal is onder begelci

-ding van Die Stem. Weereeus hot d~o ligte

doodgegaan en die ligstraal hot. op die grocp

van die vorhoog geskyn soos hullo me;, die gang

:.~f uitstap m,et Van Reusburg ann die spiLs. Die gehoor hot nog altyd op aandag gesi..aan;

ok bet gcmerk hoe die koppo van elkc ry ua die groep draai sodra hulle \'erby kom. Die

voclst;)PI>e hot in die vcrLo weggcsi.erf en die

motor ko!'1 gehoor word by sy wcgry. Toe het die ligte weer aangekom en met baie min geraas en f}ecn stotery nie het die gehoor kalm uit-gestap soos mense wat uit die kerk kom.

Die skrywer verklaar ten sloLto dat dit hom

laat. dink hot aau die byeenkomsto van Nurem -berg irt Dnitsland.

K.ORRESP

ONDEN§!EK

IURSU§

.A,_F.Ril\.AN'E:US J.UISTER U.IEU! - H!er Is die gs.ru;

wat vir u die [;ouc eiers sal I~: Bestudeer on.

Korrespoudeosfekursus in Boekhou deur medium van

Afrikaans or Engels slegs vier roaande lank en word

<lao 'n gckwalifiseerdc Bockhouer met 'u goeie sa11ltr1s. Oos kursus Is goedkoop en doeltreffend. Oos waarborg ultrouotende resullate. Oils speslaliscer ook io

N&-t.uurgcneslng, Ligsaamsbou, Skoonhcldsku1tuur.. 1\fagnc·

tiese Pcrsooollkheid en Energleboukutsusse. Lo.asge· noemde Itm·sU,Ssc \vord gratis uitg:ercn~ nnn ons Bock·

lloustudeote. Bcsonderbde gratis van: Onl&-Boeklloo

-l,o!lct:c, l"osbun 32, Alexnnd.ria.

li»HE GOIEHJE

lH!O

O

lP

(KOOP.) HAl\J'DELSHUX8, BPK. 1Foon 9-7184. '1:! i A Moofweg, I'Jur!:>an'<li!!o. Foon 60.

KRUIDENIERSW ARE- LA.AGSTE PRYSE.

MANS- EN DA.MESKJ.~ERASIE. DIE BESTE - DIE GOEDKOOPSTE.

f{fliA~

iOCAGlE

NI

SOCk

lF I

V

lf@e~ W

li~

ne

=

Wna1ur~

K

AAJPST

A

D

0

IBetaling ges

k

ied

o

nm

i

clde

llil

c,

tveeldilcs

,

nwandeli

.

ks

of

soos

verl

a

ng.

B'BSTE IIEEHSENDE l'JtYSE.

M

IN

NAA

R

&

lV

AN

S

CH

OOR

}~lcnMr: GUST,\.V REl:O~J;·.

Telefoon 2-0212.

DIE

O.B.

, W

OEN

S

DA

G

, 2

3 SEP

T. 19

t

1

2.

YH~'ER

VAN

PE

l

VKOPP

E

~'ydaus die wintervakausio het twee dogter

-tjics, l!:lla ntu dcr \Val on Anna do J_,auge van

die Ohrigslacl~e kommando ('l'vl.) in belang .-an

die kinders

'''Hl

gei'nterncerde:s gekollekteer on

tesnme met 'n konscrLjic wnt hulle in dia huis

\':til lioofkomdt. JJ. l'\cothliug gehon l1et, hot hullc die hc<.lrag van ~1-13-l ingclewcr vir oor-handigiug.

Van l<:ngeb du Plessis, ,\Jorgenson, dis!,. Pot-

-gietersrusb (r!',·l.), hot ous 'n briefic moL 17s.

9d. ontvang wn.t sy stmu vir die ,kiuders wic

so pappies in die inLernoringskn.mpo sit". Sy

skryf dat sy angclie1·e verkoop het vir 4/31 ier

-wy! ha:u hroedjie lckkors gekoop en d[t in 'n

pot!cl gesit hot en !.oe moes sy maatjies teen

betaling raai hoevecl char in is. Op die manier l1eL hy 5/6 gemaak. " n 1\Inatjie, C. Swaucpocl,

hcL 'n l10ender op die basan1· gos[L wat vir 6/

-v;rkoop is, 011 clan het lweo maatjles nog elk 'n

l->jieling gegce.

!

ERE

SE

M

E

TODE?

Die H.N.l.,. bcweer tlat hullo die weg van Jorlancl wil volg in die verkryging van 'n rcpt< -bliek. Ons wonder of hullo die gewapondc

aan-vaUe 01) polisio in Belfast on anclor ge\\'elddade

waL geloi hct tot die onbugse io1·cgstelling \':t>• dio jong; \Villiams ook ns dccl v<1n hul meLode bcskolt? Of gaan hullo net die decl uavolg w<1t be'trekking het op die vcrsoekskrifte om genadc vir Williams?

Len

ings vir

gesa

la

rieerde

persone

ve

rk:r

y

gbaar.

Tcrmo

uiters billik

.

l?

AARJL:-

Posh us

200.

W

ORCE

S

TE

R:

-

l?oobus

5'1.

K

AAPS'll'

AID:~

PosbUJJS

2387.

=:=:=: : : :=: :=::

=== :

:=:=:=: :

=

:

===== ::;:;:::::::::::: ::: ==~

ons

Pcsbestelling-Afdoling BevJeeg daelil~s.

o

m

uself te oortuis Bester van ons tcr.~.s. Fluweel Ry -broeke £4-15/ -Bestel vrocgtydig Voorrade Be perk Stuur u mate So pas ontvang 'n pragtige reeks Somerpakke; kom

koop vroegtydig. Voorrade baie be perk.

S!L

VA

(JEdms.

)

Bpk.

ORION·GEBOU Voortrckl<er-Wcg 386 a CAPITAl PARK

PRE

TO

R

I

A

~

~======= ::=:::::::::::::~== :=:=:=:=;. : :=:=:=::=:=:=:=:;-::-.;;

VIR £NIG lETS SMAAKVOL EN DEFTIG IN

DAMlESoJR.OKKE

b

e

soek

PAROW SE NUWIE: MODERNE SAAK 1

~~.6o~ke

A VB

0 IB

Ledc Hoofkantoor: Rcserwe-fonds £90,000

St. Johnstraat 65,

B

L

O

E

M

F

ONTE

I

N

BEGRAFNISSE, KISTE. KRANSE. GRAFSTEN

I

Scclffio~m&IDliDJ~~lw

~

tDrcaiDlk

Vffi

JKW

ALITEIT EN

TJEVRJEDIS:N-JR!!EID

D~E

GOEDKOOJP'§'.!l'T

i!l

WYNE: Fonkelwyn Lewenswyn Veri':nouth Hanek.raai-Cocktail Likeurwyn Jeripigo, Rooi Jeripigo, Wit Soet Muskadel Port Worcester Hocl:s: Pontak Spesiale Sjerrie Sjerrie BRANDEWYNE.: Schoemanel!o Ekstra Spesiaal

F

.C

.

JENEWER LlKEURS: 5 /-3/6 2/6 S/6 2/-l/3 1/S 1/tt ll~ ~/1

X/1

Hd

10<1. Ker,sie-Brandewyn 3/- -Anys-Brandewyn

5/-Gemmer -Brandewyn

'5/-Lemoen Brandewyn

5/-Peperment-Likeur

5/-Van der Hum 5/ -JENEWER LIKEURSz S/-3/6 2/6

S

/

-1/8 1/1 1/1

1

/

- 1/-l!d. lld. lOd. 9d. 5/-4/9 4/S

S/-4/

S

4/3 4/3

4/

S

4/S

4/

S

Lemoen Jcnewer

6/

-

5

/

- Suurlemoeo-Jenewer

6

/-

51-6/6 6/ -6/ -S/6

I

5/6

5

/-5/ -4/6 4/-26/6 25/ -24/ -"2.4/ - ' 24/-24/ -247 -24

/-Voeg by Ill- "'li' kuaalc~ ~ botk>lo, oo U/6 v/.1

vae.tjle wat •·ergoed sal word b>' terug..,ncllng. '<Joa

lewer drunk ln ons lnbouera aolank o~ voorra.de vn.c

inhouel's bet, en aJ!eenllk op voorwa.arde dat d!~

l.r..boUcX'tl blnne oestlg ds.e nan ons terog beaorrr

word. Weeu.s bette! ok=rete !.<no ons a!leeillll: !n ono ele bottcl~, ldsslca drau.k verpak, wa.ar sn1ke d.t"'ir..nJc '.n tnJnlmU.nl Jrr:n• '"\'£Ul fl-US·O beloop. IndJc~ goe<l1i.opez -Wssleo Yettang word 01oet u a ele tc.

-houertJ nan ons atuu.r.

Word verkoop fn 12-bottel-k!JJoles or !l·gellfngva&tl!Oll

of groter. U l<lasle van l.2 bottel! ka.n Wyn, Bran

-4owyn, Jencver, Llkeur, Vermouth eo Hanekrast

beve.t. Tcrme: K.M.B., pins trelogeld na sy!yno

lt.B.A., pluo trefnl<ommioa!c. V.O.B. OUDTSBOORN. BESTEL VAN

JUIR•G

IE

N

§

§

C

IHiO

JE

IVlf

A

N

DIE

OJ

3

.

,

_\'\_:O~~~DAG,

23

SEPT

. 1

942.

Spreek

Gehor

e

Korn

ma

ndan

t

-

G

en

e

r

a

al

G

ee

sd r

ift

i

ge

i

n

Vrystaat

.,

,.

uo

e

So/date met

R

ooi

L

us nre o

n

s

Vyande n

i

e

Die Koll:mandant-gcneraal, dr. J. F. J. van Re11sb~!rg, het •n buitcngcwoo:J gecsdi·iftigc

vcrgadering te Ellenburg, 0.

v

.s

.,

op 4 September t;chou toe hy

•n

gehoor v:m mccr as 500

tocge.spreck hct. tcmamt I'Jat ons •n berig gcstuur het, ver!(laar dat hy die afgelcp() scw.e j:lar aile vergadcrings daar bygewoon het, maar dat ily nog nooit so 'n gcestll•iftige ge!1oor

cesien hct nie.

l'crsone w:1t voor dig vcrgadcring neg gepraat het cat tul!e die vergadering wil opbreet<, het

u:teinC:elik ook -;~::1:1gejuig. 'n Vraestel!er, mnr. 'Jan de!· Mcrr.2. het later verk!aa1· dat hy r:or.; ':.'J hcle lewe lan!t 'n Nasionalis was, maar <l:l! hy van nou af nfhs :mdcrs as 'n Bramlwa:;:

wit wces nie.

Dt·.

\':.11 Jleushur~ is rlie middag t Wt'l' myl

buitc die dorp ;n:.;cw:tl! de·11· 'n stoet \':\11 28 IIIOLors wa:tr ook 'n trcw:~g van daml's dcur die

kornmando opgesi c·l was. }\.Jtmh. .). ,J. van

~tndcn hei. die K.G. verwelkom.

In tlio aanu is 'u kOl'C cit' :., die stad>.a;1l ~c­

W'C, wiuu·na die opcmbarc verg:<deriug p;l•hou is.

l)s. A. ::;, R Ysscl v;Ht die Geref. f\:erk hf't die

vcrg:tderi11g mel gcbed ~copen. By sy binne

-koms is die K.C:. dcur die Jeugfront lOCJ,l·~in~. Die 1\a:nn. A.K.G., gcnl. .Tap:c \':ln <IN

~lcn,c, het ook 'n paar woordc gesprc·ck en be

-kl~:mtoon dat die o~s(\1\':lbrandw:-tg 0.:1, tharn:\

st rowe om vir dit> wolsyn van sy me<lcnH'J• Lc sorg.

Tn sy toespmnk hct ll1·. Van Renslmrg die

strcwc ,·an dic Ossewabr:\lld\\'a~ 1crduidelik l'n

,·erld:~:n dat hy nic net na ·n n•pnbliek strewt!

met 'n amler ll:1:1m ,·ir die sla.ltshoof en n

audcr \'lag; met dieselfdc armblankedom en

lmpitalist icst• stf'l&el v:ln nllltlag nic, maar na 'n Christelik-nasionale gcsa:.>;s(aat wat nasionaal

en sosiaal \·:m :1:n·d is. Ow; nasionale stryd

totso>cr \\:IS hooisaaklik 'n lculturdo shyd waL grootlik~ gc\1 on ne is. )fa:> r nit· lll'l dr die gees nie. maar ook vir die liggaam van c!kc A..fri ka-ncr meet. ~t·:;or~ word. Da:trom is dit ook ·n sosialo :,tryd.

Volgens bt•rig in Die Yolksblad hot dr. Van Rcnsb1u·g ook 'n , ,goetl bygewoondo'' vergntle-.

ring op Wt•pc•ner toegcsprcck. In die loop van sy tocspra:JI\ het 11y na tHe so!cl1te met die rooi

lussc vcrwys

:m

gese dat d:l<Jt partye is

wat

llierdic mensc vcrag, maa; die Ossewabrar.dvJag

doen dit t~ic. lnteemlect S:ll h.at:o baic ;·J~lkom

wccs, \1/ant ons \))eat dat ba~c v::m hulle daartoe gcdwing of ge'intimideer is.

:\lei 'n l'unksio op Smithfidd hot die O . .U.

Satcnl:~g. 5 dt'Sct·, cor dio £1:!0 ingesnmel. Die

; ; =:=:=

--=-=-==:::::::::

:

:

:

:

:

:=:::::

=============================== =:= :\\

Di

e

E

ers

t

e Skoubu

r

g e

n

Fil

m

t

e

aier op

K

o~

operatiew

e

Grollll

&slag

ill1l

Ons

la

n

d

Die Stigtingsvet·gadering onder voorsitterskap van mnr. ]. dt: V. Tr·uter is

gehou in die Komiteekar.~er, Groote Kerk-gebou op Donderdag, 3 September 1942 waar besluit is om 'n Ko-operatiewe Maatskappy te stig met die doe! om die

bestaandc onderneming, bekend as Afrikaanse Skouburg wat reeds baanbrekerswerk

op die gebied van vermaaklikheid verrig het, oor te neem.

Hierdie nuwc maatskappy nl. Afrikaanse Skouburg (Ko-operatief) Beperk, stel hom ten doe! om die besigheid van 'n filmteater, skouburg en indien nodig 'n koffiehuis volgens 'n ko-operatiewe stelsel te dryf; om rolprente le vertoon,

toneelstukke op te voer, sang- en musiekkonserte le hou, volksdanse en volkspck

te organiseer en cnige andcr soort vermaaklikheid vit- die vryclyd-bcsteding en ontspanning van sy lede en klante op ko-operatiewe grondslag te ondcrneem en tc reel.

Tot direkteure van Afrikaanse Skouburg (Ko-operatief) Bcperk is gekies:

scnator D. H. van Zyl, d1·. F. C. L. Bosman, mnr. C. H. Susan, nmr. J. A. vnn Eeden,

mnr. G. Geldermnn, mnr. C. J. lmmelmal!1n en mnr. C. D. de G. Bot'ha. Mnre.

Van Ecden, Gelderman en Immelmann is geruime tyd al bedrywig op vermaaklikhcids -gebied en met hul hulp is Afrikaanse Skouburg op die been gebring. Mnr. Botha

is 'n groot filmentoesias; lid van RARO-tak, Paarl, en een van ons beste amatcurfoto -grawe. Heelwat van sy filmproduksies het dan ook .al op die doek verskyn.

Mnr. G. Pfeil is deur die Direksie benoem as bestnurder van die maatskappy.

Ten aanhore van die geesdriftige aandeelhouers op die stigtinesvergadering

het dr. F. C. L. Bosman die groot behoefte aan 'n ko-operatiewe maatskappy van hierdie aard geskilder en aan die slot daarop gewys dat die geskiedenis hom blykbaar

met die stigting van hierdie maatskappy herhaal.

Presies 142 jaar gelede, :;o het spreker verklaar, is die eerste gebou vir

openbare vermaaklikheid in Suid-Afrika opgerig, die ou ,Afrikaansche Schouwburg" op die boereplcin in Kaapstad in 1800. (Vandag staan dit nog daar as die St. Stephen

s-kcrk). Die oprigting daarvan was ook 'n soort ko-operatiewe onderneming en

die doe! was meer kulturee! as finansieel. Hierdie maatskappy dra onbewus dieselfde naam en kenmerke as die cue, behalwe dat dit 'n suiwe1· Afrikaanse onderneming

is. As eerste poging van Afrikaanse kant om die Afrikaner se behoefte aan openbare

vermaaldikheid op georganiseerde en saaklike basis te sit, wens spreker die onder

-neming aile sukses toe. ,Mag dit ons jong onlluikcnde Afrikaanse film-, toneel-,

musiek- en voordragkuns ten goede kom net soos die ou ,Afrikaansche Schouwburg'

lange tyd die suksesvollc draer was van die Kaapsladse l10ere vermaaklikhcidslewe."

Met die nodige kennis, ondernemingsgees en rype ondervinding van persone

soos sen. Van Zyl, dr. F. C. L. Bosman en mnr. C. H. Susan en met die entoesiasme

en ywer van mnre. Van Eeden, Gelderman, Immelmann en Botha aan die spits van

sake kan aileen 'n groot en rooskleurige toekoms vir so 'n onderneming wag.

Mnr. H. R. van der Pocl wat met raad en daad bygestaan hct met die oprigting van hierdie maatskappy, verdien aile ecr, en sal gewis in mcdewcrking met

die direksie sy decl bydra om hierdic saak tot 'n groot volks,aak tc laat ontluik. Die openingsaand van hierdie nuwc maatskappy sal eersdaags aangekondig word.

Wo~d lid en mcde-cicnaar van Afrikaanse Skouburg (Ko-ope1·aticf) Beperk deu~ aandele te koop.

Aansoekvorms en verdere besonderhede is verkrygbaar by die Bestuurder,

Groote Kerk-gebou, Kaapstad.

ONS LEUSE:

,K

o

-

operatiewe Ar

bei

d

vi

r KoHckl

i

e·we

B

elangc

.

"

~==:=:::::;::

:

:

:

:::

::::

:

:;:;

:

,

=:

::::

;::

:::

:

::::;::::;::;:::,

: :

,

:

,

:

,

:

:::

:::::::::::

::::

:::::

:

:

=

:

,

:

=

:

=

:

:

:::

:::::

DRIE

Kornmamlant-gcncraal is die middag orntrcnt

'n myl \'an dio dorp at op die ''" cpcnel·-J..I:ld d<'lll' mee1· as scwt·util! motors onfmoet

em

die a:tnd, ou1 8-uur, he~ hy 'n :tanral offisicn' inge -lyf w:l:nn;\ hy 'u Vl•rg:uloring ondc1' I'Oorsi~tet'· skap l'::ln hoofkomdt.

J.

J. du Ple~sis in die

I!<.'Jl:lklc stndsaal tocge"prcck het.

ONDERS1'EUN

ONS

ADVER1'EERDERS

-

--

-

-

---

-

-

- - - -

--Voortrokker>!n>Cl, ili!DD£lBU~C, Tv!. Horefordatraot, GP.OBLERSDAL, Tv!.

Bicna.ar: D. D. DE! K.OCK

.~sent0 ~tir Pcntl::.c en G.M. Vl!'e>1,lm.otoro

TO

T

U

/DIENS

t

'V.M.K. AANBEVEEL.

Vir

'

n

Suksesv

oU

e

Loopbaan

SLudie

m

et b

e

hulp vuu die bc

pr

oef-d

e lesing

s

vun

die

Helpmckaa

r

Kor-r

e pondensic

Koll'

eg

e is die besie e

n

gocclkooptse m

a

ni

c

1·

o

m

u suks

c

s

iD

die

lewe te

.,.erse

k

c

,·.

MEER

AS 200

lCURSUSSE

Die

H

el

pm

ckaa

r

is

die

enigste

Afrikaanse

in

Silld

-ouiwe

r

opvocdlnmdi

g

e

K

o

rr

e

spondensie Kollcge

Afrika

.

needs Y

il

eer as

]

6,00

0

Studentc

het

met hehnlp

'\'an on

s

l

e

s

ings s

u

kscs

b

c

haal.

Ook

U

kau

d

it

doen

.

Pos

die

Koepo

u

nog

vauda

g

vir

grat

i

s

h

cso

n

dcrhcde

Die Beslurcnde D!rcklcw-.

He!pmekaar Korrenpondensle Kon~ce.

Posbu• 3512, Voorlrekk~rgebou,

10HA..">'NESBURO.

Stuur m)' a~scbltet ocsondcr.t:e~· o;:ntr •nt 't

l:orrespondcnsle Kureu•••·

IDil. otel bel an:; ln ... .

Ne.am: ...••...•• . . Adrc:~ ..•..•...••...•. _.

(0. H. 2 Sept. 1942).

Ucsturendc Dlrcktcur: Dt·. H. G. LulU;;. li!.A.

(S.·A.), D.I.Itt. ol Pllll. (Lclden).

~lc<!e-Direkteure: J. H. Grcljbc (voors.), S. N.

v~n Vuurcn, P. Joubert, P. 1. v. Z. Hatllngh,

A. c. v. w. Stroh.

K

O

RR

E

SP.

ONDE

NSIE

I(OLLf<~GE

Voortrekkergci:lbu 310, t«cekstraat 111,

JOHANNESBURG.

VI

ER

DIE 0.13., WOE~~DAG, 2:3 EPT. 1912.

Hoogtepunt Hoog

In Die lug

, Afrikanurdom, sw:m op in u luag ut• clocn !'·'

hot dr. .\!alan sy iocsp1·aak voor clio kongre» verlede week afgcsluit. 'l'oc die Afrikam•rdom hom da,1rnn - soos ons ons dit :;ou kan 1·oor

-~tel-gena

,Yolkslci<'r"

:.,tem - -d it

nitslnyf. ''

hot, war mocL ons doen ?'' hct die

,·ol glocd geanlwoonl: .. Gann

wil so indicn ~muts 'n v(•rkicsing

fn hicrdic prcntjic-die :lDti-klimak, 1·an

die hoogu•punt van ·n toc~praak wat di<' hoogtc-punt gc1·omt het 1·:m ·n kongrcs wat di<'

hoog-Lcpunt- was in llic gcskicdcnis van ,·ol

k~>kon-1-(rcssc-won! die nuglclose en i11houdlo5c

magleloo~hcid van die panypolitiek gctckl'n. :.\let groot gcba:~r en ba,uingekl:Hik is die kongres aangckondig as die be!!lngrik~t<' I'Olks

-,·orgaclcring waL nog ooit in die geskicdt'nis van ons l::tud gchou is. \~crrasscndo vorkl:u·ings on

hoogtepunto in die ,kl'isisuur van ons l

otshe-:,lissing"· is in die vooruitsig gc~Lel. Yon1· die

oc 1·:1n die volk hot dit' partypers ·n hcrg. swan-gcr 1·an moomlikhcde t'n daadkrag p;ctowcr, en

die ,·olks,•crbeelding is tot so 'n ma.t<.' iu I

'C1'-voering gobring dat clnnr <lie mees onmoonllike

,·crwagtiugs van die kon~n's gekocslcr is,

.i:t

selfs dai llr. Malan :1s Icier ~on beclnnk!

Die Burgc.>r ~e ,·er~!ap:_gc11 cr gee die l·ol~cndc

bcskrywing l':tn die hoop:tcpnnt wat h,'rt·ik is:

, Die geslagte wat l':'as het rcil(halsend en in die goloof uitgesien na hierdie dag. Die geslagtc wat !<om, wag. Staan op in u krag en doen! Hierdie woorde van dr. D. F. Ma!an hel in clie Pretoriasc stadsaal weergalm toe die Unialc kongres van die Herenigde Nasio!1ale P:lrty vanaand sy grootste hoogtepunt bereik het."

\Yoonlo w;lL wec.rgalrn in 'n sla<lsanl, die

hoogtepunt.l J)aar het \I dic.> wesc 1·an die

Jl'll'ly-politiek waL 'n 1·olk 1·crlam tol 'n magtc.>lose dar.dloosheid. Ken ketsend van hierdic lot ·Jic

gebrek :tan werklildlC~id~in is ook die volgcndc

1\·oorde n:t nanleiding yan 'u , voorslel v:1n pro

-los": ,i\rnr. P. 0. Sauc•·, I1.Y., wal die

voor-stcl gcsckondcer h'ct, hct. vcrklaar dn L daal·

hier geprotcsteer word ook om 'n beskcrmende h<!nd bo die Arril1aners uit te strek . . . "!

Die Jlnrt)·politiek met :;y hoof;:,trUil' om

t>Lcmme (c lok on mol bchnlp v:tn dio ,·olk;,tcm ann die bcwind le kom, hct in die loop van j<tre gelccr om abstraf{ te dinl1, d.w.s. soncler ver· band met die werklikheid. Volksbehot'ftcs en nang;;tnkke word uic ondcr,oek o~ I'Oor~-:cdra

uil beginscloorweging nic,· maar moe iii<' oog op sLcmmoYnngery. Dit, word 'u holle :;:eldank

1·an woordc wat by tye soos kongrcsso of pnrl

c-menlsmosics ,hoogt.epumc" bcreik, maar dit b!y hoogtepunte in die lug, los van die harde werldikh2id. Daarom kan 'n pany groot ,·olk~­

nodo of bchocftes sondcr gt'll·clcnskwelling links

laat

l

e

indicn dit skadclik mag wccs met. clio

oog op sicuunevangcry. Soi<'ls soos P;<'lncngde

huwelilm knu 'n party weicr om lc beJel omdat.

hy afhanklik is 1·:tn geld<'urde slcmmc, dog as

'n absnnksie kan dit soms 'n nuttigc ,.plank"

II'Ces in die n~rkicsingspro~J':llll I'Hll 'n OJJposisie,

wat indien hy ann bewind kom, gceu uilvooring

aau dn:trdie ,.pl:lnk" snl gl'c nie, om die cen

-I'Oucligc redo dat die nic wcddikhcid by hom ,,·as nie. maar panypolitit•kc woordgcklank.

Op dicselfde wyse is ons vryheidsiclea::~l in die v.grlede nog steeds behandel as 'n abstral{sie,

icts wat in die lug hang- 'n verldesingsplanft!

Hoogtcpuutc in die ,·orm van klinkcnclo loc-sprake en slagkrete. op kongrc~se soos in lf'l9

knn he1·eik word in 'n party so propagcring van

l>Y ,republikcinse pl::lnk'', dog die pmldyl. wag tcvergeeis op ven1·csonliking daarntn solfs

wan-neer daardio party aan dif.'. bcwind kont. En na

'23 jaar van hoogtcpunte en laagtepunte trer eli t die vo111 nil! eers meer komics as hy by ge!eent

-heid van 'n nuwe hoogtep:mt die volgende vry -heidsbe!ofte hoor nie: ,Ons sal doen wat ons in 1919 gerloen hct, maar hicnlie kccr, na ck glo, met oncindig meer kans op sukses as toe"! Xet

co

n

result:tat van die partypolit.ick bly

(Ven·olg op ''oct ,·an ,·olgcnde kol.)

I

Hy

Vt/

eierr Sam

e

sjpneki

!nl

g

K

nH

IPo~~~icek

e

I

aa

~

l~ldcrs in hi~rdio uitgawe vcrskyn 'n berij!;

1·an 'n mi~lukte poging om Dr. )lal:lll saam met die anckr opposisiclc.>it rs byeen w bring toneindo 'u lwlt•r verstandhomliug Le bewerksiollig. Die komitcr heC natm1rlik nie juis 'n Lcnheidsoor-eenkoms bcoog nic, maar wou enigi< !s docn om die slryd te heperk en samewcrking til

hevor-dcr 11 a a r gcmeen~k:tplikc bclangc on beginsols

dit wrn&lik ruaak. Soi(·ls sou die hole volk

vor-Wt'lkulll het. Volgens dr. :i\fnlan sy kongres

mcugeclecl heL, ~ou clio doel c:~tcr n<.'i. gowecs

l}et om 'n vcrkicsillg~ooreenkoms ((' bereik. Ons wil nie hicr stil~lann by eli<.' skcwc weer-gawo va11 clio feitc nit.', maar dr. )lal:m se 1·er·

klarin~: en sy ckslmse behanclol soos hy dit.

g<'gct• lwt. as die \>:He fci to. In sy cie woorde

beL hy goweier om dk• ander leicrs tc ontmoct. omdat dit dan .. nio die ak.koord" son gcwees .

hot nic.

'l'oo hct hy die ah·aardiging aileen onlmoet

en hut bemidC:cling vun C:ie hand gewys omdat

in die ~c rste plans ,adv. P irow nooi l aangcdui

l1c.t da I hy 'n verkiesingsooreenkoms wil ~e nie"

en in die tweede plaas omdat .. !ls hy met dr.

Yan Hcn~bnrg 'n ~aml''t>rcking ,ou he, hy hom as die Icier van 'n politiell!) party sou erken, en ,ek is nic ber~Jd om !lie O.B. in enigc omstan·

cligllccle as s::~danig tc erl<en nio', nldus dr. Jlnlnu, \'Olgens l'<.'r~l:ig \·an Die nnrgcr.

Sy bt•sw~tar wnarom hy nie 'n C'cnheidsfront met, tlk oog op dit• verkiesing kan sluil nie, is d:tl 'n samcsprekiug nwl dr. \7_{:tn Hcnsbtug 'n}

crk'cuning s:tl wces dar, die

O.B.

'n pan,y is!

Maar ons het clan in etkc tocspraak van dr.

Malan in die argc!O:JC tyc! vcrnce.m clat ,clio

0.8. nie mee; cite :,!)L'Jeging is wat hy was nie,

n~aar r.c..l d.c Van ~cnsi.Jurg-~arty geword hct"! (.:c: :.::;ctor woo7cic, as dr. 1\lalan 'n s!ok soe«

~"l die O.B. te s:::.m, en danrc:o stol; kan ge -vinu wor:l in di·:l beskuldiglng van die 0. B. as

'n Van Ronsburg-party, DAN ERKEN HY

B 0 M AS • N P A P.TY (maar as liy • n ekskuus

wil seck o:n sa1:1:P1er!dng in be!ang van die

A fri!~anercJo:n van cJie hand tc ''!YS, dar. is hy

,NIE BEREID OM HOM AS ':-.1 PARTY TE ERKEN NIE!"

llicrdio optt'l'Cl<' van clio lcirt· vnn die II.N,

Party tooll LII'Ct· diuge gl:tsheldor. EersL<'ns, dnt die H.X.P. in'hom die wc.:,l· 1•an die party-politick bcli~gaam, nnarnlik dat partyb~l<::ng;!

bo vo!ksbefat)gc eaan en dat politicke taal iets is wat geen verbancJ hou mst die werl<likheid

ni·e, ctat dit net woorde is, want antlers, hoc l~an jy die ecn dag •r. beweging beskuldig dat lly 'n party is en die volgcndc dag weier om hom ,as socJanig ts erken" "!

Twcedens toon dit dat die huidigc loiding v~n dio 11.:\\.P. nie die minste bolcommcrd is oor die

uit>-lag van dio verkic,ing nil' tensy hulle en

hl:lle aileen daarl>y sal baat cteur aile ander

groepe uit te sltaltel. Die ve:·~iesing is vir hulle

nie 'n I:Jidde! om die oorlog te be:iiindig nie,

m:~ar net 'n propaganda-middel 0111 die bestaan van :mder volksorganisasies (.a beei11dig.

Dit wo:c! bcvestig deur adv. Eric Lot:w sc ui

t-lating op Vrededorp dat die party ,liewcr •n

paar setels ltan verloor as 0111 met andcr te

onderhandel."

Di

e Ossevvab

r

andwag en

Ve

rk

i

e

sin

g

s ·

Verklari

n

g

van

K

o

mmandant-Gene

r

aal

Die volgcnde vcrldaring is dcur die l<omd!.·gcnl., dr J. F. J. van Rcnsi:JUrg, uitgcrci11: lJniclens die kocr:inl<'> sou aclv. Pirow die steun

van :Xu we Orde-aanhangcrs by 'n l'crkic~ing aan O.H.-kanclidate bclowt• het.

Die houding 1·an die Ossewabrandwag !.en opsigl<' van verldesing;; is al mecrmalo gcsLcl. Die Ossewnbrandwng is gecn eleksic-mn:,;jien nie en hy heg geen bcsondcrc geloof a:\n die

kor-rupsic <'U gclmoei Y:tll politick dcnr verkicsings nic.. On, :;ien die ht·il 1·an die A frikancrdom in die di~siplillering en orgaui,ering van die 1·olk op audt•r en mind<:r oppcrl'lakkigc gebicde. Die

1·olk ~WI f is dio dl'n rslap:gGweude m:tg, en niG 'n bC'Iconkelde mccrdorhcid in die praalhuis nie.

J n ons oc is die hoi<' parlcmentcrc dcmokrasie

'n ,·olhvcrlammendo vcrgiftiging wat corder uitgcsk1•i as dour 0. ll.-rlcelnamc bc.>slt•ndig moot wo1·d. DiL is 'n king wat ons licwer wil be

-grawo-. l<}u dat clio wl''rC'ldoorlog hom gaan be

-grawc, word vir iNlC'ro mens dnidclik.

.\s icmand liggclowig genoeg was om 'n

rcd-middcl teen die sinnolose oorlog in 'n kicsers-kruisic le ~>ion, dnn JH,t. die brutalc opgnhartig·

hei<l v:m die Acljunk-Eerste Minister hom reeds ontnugter. Met or sonder par!cmcntcre

mGu-dcrheid, die imperiale demoV.rate wil die oorlog

voortsit. Ons antwoord hom in dicsclfdc tnnl:

met or sonder parlemcntcro mecrdcrhcicl, die

A fril<anerdom wil die oorlog bceindig.

Derhalwe is diG Osscwabrandwag mindcr be

-g3nn oor meordcrl!edc en Yerkicsings. Ons he

r-b:~nl: Die Ossewabr:uHln·ag is gocn el<.'k i

e-m:~sjicn nic. .\s ~ocl:tnig stcl h:-· ook geen kau

-d:dato nic. Oie inclividuelc lid van die Bewe

-(Vorvolg vn n voorgaanclc kol.)

nooil onvenvescn\ik nio- die m:lgtclose ver

-deling van 'n volk clcur die beoorloging van

meclc·vol!tsgenote wat in die pad staan van die·

gene wat ,;;;creed staan om cJie bestuur van

die land oor to nccm", 'n result:wt w:~t ~Y

donlu:r ~kacluwee reeds wcrp in clio volgt:nde

OJiheil:;p<,llendc 11illnting vnn die parlypolitieko leicr: , El< moet u sc clat die moonllikheid claar

is dat in die tockoms nog verden~ stappe teen

die Van Rensburg-party gedocn sal moct word"

- 'n nui'Je lloogtepunt dus wat le op die pad

van clio partyge.skicdonis, en ,waarna die gc -slagto wnt ¥\'as r.eikhalscnd uitgesicn het en

Vlaarop die geslagte wat kom, wag . . • "

ging •<Vat as kieser sy stem by 'n verkiesing wil

uitbring, sal stom vir enige ordenUil<e Afrika

-ncr-kandidaat l''at sy vyand sien in die Empire .

en nie in sy mede-Afri!taner van die Ossewa·

branclwag nie.

(Gel.) J. 1<'. vnn R8:\ISBURG.

15 Sept. 1912.

Die

Kaa

p

stadse

0 B.

Tone

elvet

·e

niging

st,/ voor

ID

a

e

S

poo

k v

a

n

V

e!d

<n~

e

n f

o n

i

e

Rll\

A

g

9

Va

d

ertji

e

h

e

lp

t

X

~

~

fu

fto

~err

9 o

m

~J~ n

.m

.

HOF

M

EYRSAAL

P

r

yse 2

/

6.

1

/

1

0

.

l$elo~tin&

in

&

e

5l

u

i

t.

O

p

br

e

n

g

s t

en

be

h

o

z

w

e van

N

o

o

d

1

y

dwdes

.

.Plekbesprel<iug: Pienaar se !Ta:trSll)'Salon'

pi

E

O.

B

.

, W

O

E

NSDAG

,

23 SE

PT

. 1

9

<

!2

.

V

YF

Se!fstandige

Voffksbewegffrrtg

Due Stryd

Die

Vrug

van

(Dcnr Hoofgenl. F. D. du T. van Zyl.)

, La at die stryd kort van duur en bes!issend wees." 'so het die dagorcler gelui toe die

.zerstc off·2nsief van <lie H.N.P. teen die O.B. geloods is. Tans, na 'n jaar van stryd waarin

die ecn offensief die ander gevolg het, is dit moontlik om die resultate te beoordeel. Be·

langrikst!! lliervan is dat die O.B. sy absolute S E LiFSTA NO 1 G HE I D verwerf het.

'J'ot 'n ja:n goledo hot die O.B. na clio H.N.P.

opgosicn as die organisasio om op politioke

gc-bied Ieiding ;1:1n die. volk i.e gee. Die O . .U. l1et

dan ook, in sovcrro die Ieiding nic teens~rydig

met sy eie sLaaLkunc1igc bcgrippe was nie, sy

beleid bepaal met die besLc gcsindheid teenoor die H.N.P.

Dat dit geskiod het moot nic beskou word as

'n token van s\rakhcid nic, nog mincJer as 'n

token van onvcranLwoordolikhcicl. Die OJ3.

'het slcgs in die besLaando toestande berns wa:w

die H.N.P. beskou was as die organisasie ·om

<lie volk op poliLicke gcbicd Ieiding Le gee. ])it

is met vcrtrouc gcdocn omdat die H.N.P.-lcicrs by .herJwJing die 0.J3. \'Crsckcr het d:lt hullc

dit cons was meb die strcwe van die O.J3. 11:1. 'n

nnLi-liberale, uic-kapit.alisLicso

Afrildncr-g;esag-staat. Die O.B. het hi01·die vcrsokerings ver

-welkom omdat sy standpunt nltyd was (soos

dit vandag nog is) dat gebrnik gemank moes

word van aile moontlikc volkskragte tot

bcroi-kiug van ons gemcensknplikc doel Dit hct

iugcsluit die ondersteuning van clio OJ.l. aan

enigc politieke en parlctncntere optrcdc tor vcr

-wesculiking van ons Republiek.

As volksbewcging waL poog om allo goeio

Afrikaners wa.t. 'n republick nast>rcwe in to sluit, lwn die 0.13. egler nio voldoen :~au die eis om

die a,ksicfrout van die. H.N.P. aileen to word nic. Hicr hot die hrcero volkseenlleidsgcdaglc

gebots met die engere partygedagtc. Die gevolg was 'n skeidiug van die wee.

word reeds hiertoc ingcspan. ·waar die p::tr~y

vcrkics om b)' die vlcospottc \'an 'u verclw

y-nondc dcmokrasio agtcr Lo bly, dnar het dit die plig gcword van die

o.n.

om die volk to lei tot sy regrna,tige pick in 'n llll\\'0 wercldbedeling.

Die O.B. lJCt die taak ten voile aanvaar en

Lans, 11:1 'n j::un van dio biLterstc aanv::tllc van

clio H.)l".P., kan ons terugkyk en getuig dat

clio O.J3. sy selfstandighoid nie onwaardig was

nie. Die 0.13.-lciding het ho!1iself niks te ver

-wyt nie. Is dit dan 'n wonder dat sterkcr en

ste1·ker invloedc, binnclauds on buitebncls, hulle aan clio kant van die O.B. skaa.r?

Hoc py11lik die ·onc1on~indings van die jongste

vcrledc ook was, mag die skcicling tusscn die

partye tog blyk 'n b~dekte seen to gcwccs het.

Die vrug daarvan is 1_{n luagtiger en selfstandi}

-gcr volksbcweging wat uooit weer met politicke

pa·rtye of anclcr domolnaticso inrigt.iugs sal ska

-kcl nic, hocwcl hy aile volkskragte verwelkom wat samn met hom, en in aansluiting by die

groot Revolusic va.n die 'l\viniigste Eeu, wil

voortmarsjecr om Suid-Afrika sy rcgmatige plck in die werdcl van die toekoms to verseker.

AIF

JRII KA.N

IER

-K!LIEIRIEMI

AKJER.!

Foon 5-1486

@ Vir u \folgende IP'a!t 0 IBillika IP'rysa

® Wer~ Gewaarborg ® Beste Materiaal

N.

<C.

lK

CO>

<C

lHI

Soutrlvierweg 62 Soutrivier

VOlK(SKAS

~S

U IE

il

E

Die Volk se Bank.

I

F'ondse

oou-sku-y £2,000,000

Volkskas-

g

ebon

,

Sentmalstmgt

,

lPRETOfR

llA

(Opge;Jg !aagteno die Ko-operatle"'e Wet)

MEUBELS

PRYSE STYG VINNlO.

KOOIP .NOU!

ONS HOU ALLEENLIK GOEIE KWALI'rEIT

MEUBELS IN VOORRAAD.

Werda

Meu

b

elhandelaars (Edms.)

·

Beperk.

Groote Kerkgebou, KAAI?STAO.

FI>OD 2-680G.

ONDIERSTIEUN ONS Bl.A.D

1

ij

I

n

Of hul vroeerc nitlatings nic eerlik bedoel

was nic, en of die pa.rtyleicrs van sienswysc ve

r-ander het, weet ons nie, dog dis opmerklik dat

onmiddellik nadat die party die

o

.n.

tot vyand

verldaar het, die partylciers 'n totaal under

dcuutjie begin sing het., Van daardie t.yd a.E hot

!milo na voro gctroc as die kam1Jvegters vit· die

domokrasic en die paTtysLelsel icon die

staats-vorm wat die O.B. voorstaan.

- ... - - - - -... ~ (; 0 0 0 '(; Q • <J

r

--====c=-====---<>~~----~~---~-Van him·clie 1.yd af is dit ldaarblyklik dnt

<lie lciers van die H.N.I'. nic die gees van die

Revolusie wat. die O.B. cleurdring, cleclagtig was

nie. Soos in die vcrledc het hullc bly voort

-wandcl in die stof van die libcralismo met sy persoonlike en partybcla.ngc, sy grocpvorming

en volks,·erdeling, in t.eestelling met die volk

s-gcdagto wa~n die hcl:mgc vnn individno en

grocpe vcrdwyt1 in diens va.n die groLer en

bly-wcnder bclang, die van die volk. Hiernit is

dit duidelik dat die H.N.P.-loiers nog altyd die

one, wat vinnig ann die vcrbygaan is, aanhang

.en nio in die wieg gele is om die JHtwe dccl~gtig to word nie. Daanlenr het dit vir die O.E.

Jinaal onmoont.lik gcword om enige Ieiding van

die H.N.P. to aanvnnr. Die gcvolg is claL die

O.J3. vorplig was om ten opsigto, uie net van

sy breerc volksvcrdedigings- en volksaks

ic-Jeiding nie, maar ook ten opsigte van sy gowouc

l)Olitiekc leiding op sy eie kragto en inisiatief

tcrng Lo vaL

Soos die jong arcnd is die O.D. uit die nes

gcslmp en hy hot hom nic in die dicpLos to

plotter goval nie (soos die party gchoop hct),

maar hy hot sy vlerke gevind. l\:La.w. hy hot

sy seHsi::tlldigheid ver"·erf. ITy het gegroei nit

'n sta!lt van oumondigheid tot cen nm

mondig-lwid. SLcunendo slcgs 9P die Ieiding wat hy

in homself kon vind, het hy claarin gcslaag om

staandc i.e bly teen al clio m;tgLe wan,roor sowcl

-die staat as die staat so opposisic beskik.

N·e.t so min as 'n mondiggcworc!e, seltrespck·

terende persoon sy mondigheid weer !\an pr

ys-gee en terugl\eer tot 'n staat van onmondigheid,

so min kan die 0. B. sy verkreii selfstandigheid

weer prysgec. Sy taak is duidclik. Sy se

lf-standighcicl moot vergroot, mecr omvattend on

-doeltreffender gcmank word. Alle volkskragtc

:

PA

S

V

E

R

SK

YN

!

0 0

!

₀ 0 0 0 0 0 0

:

I

0 Q 0 0

~

!

- ~

:

:

0 0

:

0

!

₀ 0 0 0 0

~

I

0

:

~

Bestel van

D

I

E

lDlilE

'

lBll'F

T

lER KEJL.K

d

eu

·

1·

111 yn

h

anlt

F'o1~1·ie

lP'r

ys

6

/

-

JllO

Svry

'n

l

VI

an

o

n

tde

k

dat sy vrou 'n

minn

aa.r bet,

en

d

an

b

egi

n

sy so

e

ktog na d

i

e

p

et'soon

met w

i

e sy hom

·

bedrieg

het: E

n

in d

i

e

soe

k

t

o

g

gebeur v

r

eem

cl

e, aa.ngr

y

pende

dinge i

n

sy

sie

l

:

Hy

word

'n

n

uw

e mens, en

uit

die

wedergeboorte

tree

hy

tc

voo1

·

s

kyn

met 'n

vrcemde

vrede

in

&'J'

ha

r

t, en 'n

kalm

te

wat

bo

aDe

h

artst

o

g verhewe

is

:

l\{aa

r

hierclie

vrecle

bereik

hy

eers

nadaf

sy siel dem

'n

nag

v

an

angs

en onheil g

eg

aan het

:

Altyd is

d

ie

vraag

hy hom

:

,

\

Yic is

die man

wat;

sy

l

i

efhet7" En

een

oggend

ontd

e

k

hy die identiteit van

sy

vrou

se

m

i

n

n

aat

·:

U

sal

die verhaal van

s

y

soektog stap

v

ir

stap

vo

l

g, met

ingehoue

asem, totclat

u van aanges

i

g

tot

aan-gcsig staan voor

die onbekende man, en dan

sal u

die

mis

t

ieke

s

k

oonhe

i

d

en waa

r

hc

i

d

va

n

Juerd

i

e

boc

k

hegtyp

-

U

sal die hitter kelk

van

B

r

and

sc

smaad en

l

y

ding

s

aam met

hom ledig,

s6 intens, s6 oo1tuigend is

hierdie

bock ges

kr

yf

;

e

n

aa

n

d

i

e slot

sa

l

u sa

a

m met hom d

i

e

hoe

v1:ede,

d

i

e

oorwi

ru

1ing

vau

die sie

l

vcel,

oor

a

lle

hal

·

t-s

togte e

n

.

alle sm

a

a

d

.

VAN

AAN<GiE§ll<G

TOlr AANGlE§HG

detw

C

.

M

.

vm~

den

H

eeve

1·

Pry

s

8

/

6

p

o

s

'v

r

y

D

i

s 'n moderne roman uit die

·

lewe

van.

'

n

k

le

i

n

-dorpse

gesin

.

'

n

Ontroe

r

ende

beeld

va

n

'n man wat

e

in

deli

k

van aa

u

ges

i

g

tot aanges

i

g

te staan kom

voor

die

werkl

ik

hede va

n

sy

eie

,

gehuigelde lewe

.

Dis

Van

den

lleeve

r

se grootste

menseskepping -

'n GrooLste

Roman

diep geput nit die

polsscude lewe.

'n

Roman van

0

.

M

.

v. d. IIeever

is

aliyd

'n

1it

ercre

gebeul'tenis

Yan

belang

.

Hierclie wetk

bring sy

kuns

op 'n

nuwe,

hoer

toppunt.

S

E

S

D

U

.

MALAN V

ERL

A

N

G G

E

EN

B

E

'

fER

VEUST

AN

D

H

O

UDRN

G

Wil

A

nder Lc

ie

r

s

ni

e

Sie

n

n

i

e

Or. 0. F. Malan, Ieier van die H.N.P.,

het vcrlede Oonderdag gewcier om die J.eiers

van <lie Ossewabrandwag, die Nuwe Or<le en

die Afrikaner Party te ontmoet deur be-middeling van 'n komitee van 21 Afril(aners bestaande merendeeis uit !ede van die H.N.P. Die doc! van ni.crdic komitee was

om die leiers byeen te kry teneinde die

moontlil<heid te bespreck om op sy minste

die stryd in Afril<ancr-geledere binne pcrkc

te hou indien niJ(S mcer bcreik J(an word nie.

Dr. Malan wou egter in geen

omstandig-hede die ander dric teiers, t.~-,. dr. Van

R·ensburg, adv. Pirow en mnr. N. C. Havenga ontmoet nie, en hierdie dric man-ne sowel as die komitee moes tcleurgest.eld omdraai. Ons hoop om in ons volgende uit-gawe 'n volledige oorsig van die gebeure te gee.

Dr. Mal.an het egter aan sy kongres ver-slag gedoen en sodoende die vcrldaring van die komitce voorgcspring, soos hy self ver-duidelik het ,omdat daar verklarings in

verband met die voorval in vyandiggesinde blaaie sal verslwn," en hy die kongros wil waarsku. Hierdie verslag van dr. Malan was egter nie 'n juiste en volledige weerga

-.we van die gebeure nie, daar hy o.a. dit net as 'n poging tot 'n verkiesingsooreenkoms beskryf het, wat dit inderdaad nie was nie

soos sal blyk uit die verslag van die

Sekre-taris van die Komitee wat ons a.s. week

sal plaas.

A

.

K

.

G

.

J

.

A

.

S

l\U

TH IN

O.

V

.

S

.

Genl. J. A. Smith, asst. ~\Omdt.-genl.,

spreek die volgendc vergaclerings in die

Vrystaat toe:

Vrydag, 25 Sept.: Fouriesburg, om 11-uur

vm.

Saterdag, 26 Sept.: B·ethlchem, 7 nm.

Maandag, 28 Sept.: Scnekal, 7 nm.

JllOODSK

A

P VAN

VO

L

HARDI

NG

V

A

N

GEif

N

'fEH

N

EERDE

A

.

K

.

G

.

Onderstaandc boodskap ann die Ossewabrand -wag is deur genl.

0

. L.

Nel,

A

.K

.

O

.

van Natal,

wal; gc'intcrncer is, aan gcnl. E. B. Cadle

ge-stunr:

,Aan my medc-gencraals en mcclc-offtsiere in

NataL Ek skryf him·die brief aan u alma! as 'n bodskap van my om vasbcraclc en mocclig in

n groot taak voort to gaan. Die Afrikancrvolk word dcur magtigc '"yande bcdrcig wat die Afri -kaner on sy kultuur wil onclerdruk en vcrnictig.

1\.[y in tcrncring is to wytc-, nic a an enige oortre

-ding van die landswet.te nie, maar bloot net

daaraa11 clat ck my bcywer in die belang van

clio A frikancrvolk.

,.As ek, of enige ander Afrikaner, my of sy

lot mot eliOt J3ritsc Imeperialismc sou ingooi, dan

sal rykdom en J3ritse ocr op ons gestrooi word,

lll:1:lr God dank, ek het nog genoeg krag en

sedeliko mood om by my cie nasie on by my eic

vices on blocd te staa,n, en 'n interneringskamp,

sclfs 'n vum·r>eloton sal gccn Afrik::mor wat; die

naam word is, vcrskrik of in die arms vnn die

Dritsc jaag nie.

,i\(y mcdc-offisierc en my medc-l3randwagte,

ma.Jmc sowcl as vroue, vra ck om getrou by die

Ossew;1brandwag en by hul volk te stna.n en

vn.sberadc Yir Jmlle beginscls iQ vcg: Vryheid

vir ons volk en Vryheid vir ons la,nd. Die wiel

ciratti en die wat onder is, sal bo kom. Ons is

a! op die gesigscinder, maa.r ons moet J1og diep

klowc deurgaa.n en steil opchacndes klim voor

-cbt ons by hom korn.

,Hou moed en hon kocrs.

!ewer u dieustc-dit. is nl. bot ons weer mclma.r sicn."

.Doeu u pliglc on

:'liy beste groetc

D

I

E

O.

B

.

, WOENS

D

AG

,

23 SEPT

.

1

9

4

2.

JN DIE lYIAANLI

G

.Or. )fa Jan op De Aa.r: , Die gevolg is da.t van die Ossew:1.lJrandwag net 'n floue skaduwec OOI'gebly }10t."

Dis natuurlik bekencl d<lt 'n mens in die

maanlig flottc skacluwces sicn.

GEB

OO

RTE

'

l")Al)f.Ol'l>'.- Aan Hoofl<omdt. en mevr. Gustav RacllofC ~ 'n fris Bra•ndwagseun, op 14- September te Derdc-straat G, Blocrofontcu>.

l<'RIS klein Brandwa~;-seun, op 17 Sept., 19•12, nan

mnr. en mew. Stephen KUhn, Arbcidsgenot, Eil!tndia1

Robertson.

T

E

KO

O

P

ME: Geolilluleerde Peka<ao-oeutbome, Tung, vrugt<> en Rose. 20 Jaar gevestigde beslgheld. Banh:

kskao, Pletermarltzburg. Skry( vir Kntaloguc.

jRO Vol

l'lUDlllfu'ISE EUENV.U.E KWEKEBY,

EDENVALE NATAL.

A

A

Jl'f

A

PPEL:MO E

i

tE

An

RAN CfllEl? aa•rlappclmoere, clcr-groolle, 20/- per

sak, JCM.l3., gclcwer Ceorge-Stnsie. :IL J. llotha,

J, Blanco.

~to.

'[

jl

TCELOOI'TE }:;,·ergooil-moere - oor 1~ onse 19/

-per sal{, onder lJt onse, 17/- per snk. V.O.S.,

eniqua-sylyn. Kontant. meL Bcstclling. FUANClS

mRTSON. J\letafontcin, Sinksnhrug, O't;OJlOl~. Out

ItO I

SOUl['

TJE

KOOP

JaR ANDWAGTE, om 'o eerl!ke bestaau te maak, vra

ck u vriendelfke ondersteuning deur van my sout

estel. AI ·1/G, No. l 4/·, .fyu bottersont 0/0 per salt,

pont!, ryn bottcrsont 3/6, 1.00 pond. Gelaal Soutpan,

tie ·venter, l~Ot;!·ta:I' Arbeld.slo()o, BLOE).fFONTEIN .

te b

200

.

Mnr

P

A1'

A

'l'

R

A

NKE

'l'

E K

OO

P

pA

TATRaNRE van die bestc gchalte word u aangebled teen 1/G vir 83 lbs. 6-mnandc l'ankc; •1/- vir 45 lbs.

~l:l·ndc. ranke; 1/- vir 15 lbs. borrie ranl.;:e, !<.M.B. S. I'. OERllER, r /S. Sera>cntl.ne, DlsL George.

3-m

pA

TATJtAN.KE. - Moo! gcsprulto ses-maandc rnoke 4/6 per 85 lbs.; drlc-maandc wit •1/- ·15 lbs.; Borrle

45 lbs. 1<.".\f.B. Gelewcr Serpentine Sylyn.

4/-:1. GERU£H, l'/sn., P.TC. llockwll, Dl!;t. George.

.n?'LA

AS

TE K

O

OP

pL AAS 33~ mors groot in J{lrltwood. l i;} morg bcsproe

l-bare Janderyc, lG morg wciveld. l!ui~ met 5 ,-er· kc, 2,000 lcmocnbome In <lrng, l!H2-oes. 5,500

oerl<istc. Opbrings van l!H2·ocs ongevccr· van £900 .£1,200. Prys £3,000 eo hclrte van oes. Doen

nnn-trek uitv

tot

soe k by A. L. BELLINGAN, Kirkwood.

JK.AROO

K

.R

AAlL

M

KS

JR

E

STEL \'TOegtyolg co wees verseker van n!Jcwcnna.

Karoo Kranlmis, fyngcmaal, gcsklk vir dle gebrulb

Kuosmlstoestelle 27/- per 11 8nkke-ton. 10 ton ""'

t 20/-. In u elo anW.<e 17/·. 'l'ry gelc\Ver Onle-stnoloo.

met

moo

J. A. SOUQI..;MA'N, l'.S. Grootroot<!l.u, Somersct-Ooa.

H

OUTSKOOL

IBI::

Aile

RAe

STE kwalllcit KAMEEL HOU'l'SI<OOL, teco 4/3 per sale Indlcn ele sal<ke versknf word

:

v-

per sak. enlik K.M.l3. l3cstcl van: J. J. PRETORIUS,

WOL-i\[, P.S. SHEERNESS oor VRYBURO.

HE

R

HOL

D

T

S

E BO

O

M

K

W

E

K

E

RYE

l'osbu• 6il0, .JOJL\.N1-... ESII'U.HG.

DA liLTAS: ,Sonsl<yn Vcrsarneling" 11/- vir 6; 21/- per

osyn. .,Sonstraal Uitdaag Vcrsamclin~;" 21/- vir 6. d . 1\fi l 1'.~; Pal

ISAN'l:Jo~: Rcusagli~;e Vertoonsoort.c fraaiste kleure.

5/6 en 17/6 per dosyn.

HGR,\S: Spcsialc 'l'ipe 21/· per sak.

ms, lTcintugbome, Sierbomc. Roosplantc vjr Januarie

planting. l(A'l'ALOC:US GRATIS. Ult Or ae

I

L

f

I

NUU

S!!

v u! J;Nl(H1:~TS wa.t u mag oodlg lle, veral, BU.BlmD STE:\I.PELS, sl<ryt aan :

-TAF

EL

BER

G !NDU

STRm

Ko

hling

s

tra

a

.'t

1

6,

Kaa

p

stad,

Privaat Motel.

D

IE AFRI

K

AN

E

R

S

E

T

U

IS

TE

/

a

lle

m

.o

d~

rne

ge

r

i

e

we

JR.ill

ik

e

Terme

Eiena

r

e

s

:

Mev

.

P

.

J.

RE'l'J[EF,

lFoon 2-3833

Ons

o

ntm

oe

t alle

T1·eine

.

K1

oof

straa~,

JKAAJP>S'Jl'AD.

V

OORBRAND

'f

ABA.K

a

MA

ATS!

\AP

J?Y

(JE

dm

s.

) Bp

k

.

K

om

m

issari

ss

t

raa

t

20

0,

J

O

H

A

N

NE

S

B

UR

G.

(Q)

NS

ia

dwarsdelll' die

U

n!

ea

ao

w

el

as

buite

f!Y

grenoo

3

bekend

vir

goeie drukwer

k

teen

konkur

rerende

pryse

.

B

ES'l

'E

i.s om

OM

te raadp

l

eag

in

·

v

erband met u

benodi.g-hede.

Prysnoterings

wo

rd

r

gratis

verskaf. Enige soor's

dl"llkwerk van visitekMrte

tot

geleerde

Diooertru>i

l!lfll

vord

ond~rneem.

.

-HOU

KOER8

NA

D

rn

k.kern, Ui

tge

wero en

B

ook

b

i

nd

e

rn

.

I

I

HOOFSTR

l.HANSU:D:TRUST

AAT

E

RS

EN

K

L

IE.IIllEMAKE

H

S

PAARL

V

oor

siene

r

s

in

S

portb

e

nod

i

ghede

GROOT VERSKE!OENH EIO TENNIS-RAKETTE

:IIA.XPLY l>ORT . . )•'tn~l) PERRY SPECIAL .. l\!A.'XPI,y TOIDt:'olai\I'ENT . . SWIFT STROKE . , . . . . . . ALICE MAJWL'E . . . . . . CJ,UU · · , , ..

ALIOE :IIAltULE JN.H. ..

~

~~~1.Pio".'.

·:. ·:. ·: . ....

HERSNARING VAN RAKETTE £1.12-6 - BESTE SNARE.

SI<RYF AAN ONS VlR 'N KA'l'ALOGUS.

~

&\

OOK OP

-

-

PO

R

T

E

RV

ILLE

J