Onderzoek naar de kwaliteit van sinaasappelen

(1)

Project 404.0040

Onderzoek landbomoJ- en visserijprodukten voor Kansurnenten Kontakt

Rapport 88.33 April 1988

ONDERZOEK NAAR DE KHALITEIT VAN SINAASAPPELEN

J .J.H. Driessen

Afdeling: Algemene Chemie

Goedgekeurd door: dr H. Herstel

Rijks-K\oJaliteitsinstituut voor land- en tuinbom>~produkten (RIKILT) Bornsesteeg 45, 6708 PD Wageningen

Postbus 230, 6700 AE Wageningen Telefoon 08370-19110

Telex 75180 RIKIL

(2)

VERZENDLIJST INTERN: directeur sectorhoofden projectbeheer bibliotheek circulatie

afdeling Algemene Chemie (3x) Langerak

afdeling Levensmiddelenadditieven en Micronutriänten afdeling Organische Contaminanten

v. Klaveren EXTERN: directie VKA directie DLO - Algemeen

+

management - Plantaardige produktie directie AT

Voorlichtingsbureau voor de Voeding Sprenger Instituut

NEVO

Overname van de inhoud is toegestaan, mits met duidelijke bron-vermelding.

(3)

I

INHOUD

SAHENVATTING

l INLEIDING

2 NETI-lODEN VAN ONDERZOEK

3 RESULTATEN EN DISCUSSIE

4 CONCLUSIE

5 PUBLICATIE IN KOOPKRACHT

BIJLAGEN

A BRIEF AAN KONSUHENTEN KONTAKT OVER DE ONDERZOEKRESULTATEN B PUBLICATIE IN KOOPKRACHT

C KRANTE-ARTIKEL OVER HET ONDERZOEK

blz l l l 2 3

(4)

I l

SANENVATTING

In december 1987 zijn voor Kansurnenten Kontakt 30 monsters sinaas-appelen onderzocht op uiterlijke kwaliteit, gewicht, diameter, hoe-veelheid schil, hoeveelheid perssap, aantal pitten en suikergehalte. Zes monsters zijn bovendien onderzocht op het gehalte aan vitamine C en 15 monsters op een aantal bestrijdingsmidden. Bij de uiterlijke kwaliteitsbeoordeling is gelet op kleur, beschadigingen, stevigheid, rijpheid en rot. Ondanks een aantal lichte gebreken qua kleur,

beschadigingen en stevigheid \vas de uiterlijke kwaliteit van de

monsters net voldoende tot heel goed. De monsters varieerden nogal in gewicht en diameter; daarentegen zat er nauwelijks variatie in de hoeveelheid schil en perssap en het suiker- en vitamine C-gehalte. De diameter en de hoeveelheid perssap waren bij alle monsters groter dan de daarvoor geldende produktschapsnormen. Bij de meeste monsters zijn geen pitten aangetroffen. Het suikergehalte lag gemiddeld iets boven de richtwaarde uit de voedingsmiddelentabel en het gehalte aan

vitamine C er iets onder. Bij ongeveer de helft van de onderzochte monsters zijn o-fenylfenol en thiabendazol gevonden. Bifenyl en

benomyl zijn beide bij slechts êin monster aangetroffen. In alle gevallen ging het om gehalten die ver onder de toegelaten gehalten liggen.

Kansurnenten Kontakt heeft, mede op basis van deze onderzoekresultaten, een artikel gepubliceerd in het blad Koopkracht van maart 1988.

(5)

-1-1 INLEIDING

Op verzoek van Kansurnenten Kontakt zijn in december 1987 30 monsters sinaasappelen onderzocht op uiterlijke kwaliteit, gewicht, diameter, hoeveelheid schil, hoeveelheid perssap, aantal pitten en suiker-gehalte. Bovendien is bij zes van de 30 monsters het gehalte aan vitamine C vastgesteld en zijn 15 monsters onderzocht op de aanwezigheid van de bestrijdingsmiddelen bifenyl, o-fenylfenol, benomyl en thiabendazol. De monsters bestonden doorgaans uit 20

sinaasappelen. Voor de beoordeling van de uiterlijke lu-1aliteit zijn 15 vruchten gebruikt, voor de vaststelling van het gewicht 20, voor de hoeveelheid schil, de hoeveelheid sap, het aantal pitten en het

suikergehalte 10 en voor de overige aspekten S. De beoordeling van de uiterlijke kwaliteit geschiedde op basis van Verordening PGF 1977 K\-laliteitsvoorschriften Groenten en Fruit \-laar bij is gelet op kleur, beschadigingen, stevigheid, rijpheid en rot. Tevens is een algemene indruk van iedere partij gegeven.

In dit rapport worden de resultaten van bovengenoemd onderzoek weergegeven. Kansurnenten Kontakt heeft, mede op basis van die resultaten, een artikel geplaatst in het blad Koopkracht met als titel: "Absurde prijsverschillen bij sinaasappels".

2 ~illTHODEN VAN ONDERZOEK

Voor de toegepaste onderzoekmethoden wordt verwezen naar bijlage A.

3 RESULTATEN EN DISCUSSIE

De resultaten van het gehele onderzoek zijn weergegeven in bijlage 1. De uiterlijke kwaliteit was bij alle monsters net voldoende of beter; bij 70% van de monsters zelfs goed tot heel goed. Desondanks zijn bij individuele vruchten soms lichte gebreken geconstateerd. Deze gebreken hadden betrekking op een afwijkende kleur, beschadigingen of stevig-heid. Bij ongeveer de helft van de monsters zijn bovendien één of twee vruchten aangetroffen met beginnend rot. Van één monster werd bij de uiterlijke k\-laliteitsbeoordeling geconcludeerd dat het vermoedelijk uit mandarijnen bestond. De monsters varieerden onderling nogal in gewicht. De lichtste sinaasappel woog 138 gram en de zwaarste 360 gram. Alhoewel ook in de diameter een behoorlijke variatie werd

(6)

-2-gevonden voldeed die wel bij alle monsters aan de minimumnorm van het

Produktschap voor Groente en Fruit (PGF). De hoeveelheid schil bedroeg

gemiddeld 24 % van het gewicht; de hoeveelheid perssap 57% (ruim 20%

meer dan de PGF-norm). Bij vijf van de 30 monsters zijn pitten

aange-troffen. Het monster dat vermoedelijk uit mandarijnen bestond week

zowel in hoeveelheid schil als in hoeveelheid sap en aantal pitten af

van de overige monsters.

Bijna alle monsters hadden een suikergehalte dat iets boven de

genoemde waarde in de voedingsmiddelentabel ligt. Het gehalte aan

vitamine C daarentegen lag bij de onderzochte monsters iets onder de

waarde uit die tabel.

De gehalten aan bestrijdingsmiddelen lagen vaak onder de

bepalingsgrens. Zowel bifenyl als benomyl werden slechts fifinmaal

ge-vonden. o-Fenylfenol en thiabendazol zijn beide in ongeveer de helft

van de monsters aangetoond. De gevonden gehalten lagen ver onder de

waarden die volgens de bestrijdingsmiddelenwet zijn toegestaan.

4 CONCLUSIE

Ondanks een aantal lichte gebreken qua kleur, beschadigingen en

stevigheid \-las de uiterlijke kwaliteit van de monsters net voldoende

tot heel goed. De monsters varieerden nogal in gewicht en diameter;

daarentegen zat er nauwelijks variatie in schil en perssap, suiker en

vitamine C-gehalte. De diameter en de hoeveelheid sap waren bij alle

monsters groter dan de betreffende produktschapsnormen. Het

suikergehalte lag gemiddeld iets boven de richtwaarde uit de

voedingsmiddelentabel; het gehalte aan vitamine C er iets onder.

Bij ongeveer de helft van de onderzochte monsters zijn o-fenylfenol en

thiabendazol gevonden. Bifenyl en benomyl zijn bij slechts €fin monster

aangetroffen. In alle gevallen ging het om gehalten die ver onder de

(7)

-3-5 PUBLICATIE IN KOOPKRACHT

In maart 1988 heeft Kansurnenten Kontakt, mede op basis van dit

onderzoek, een artikel gepubliceerd in het blad Koopkracht met als

titel: "Absurde prijsverschillen bij sinaasappels" (Bijlage B). Kansurnenten Kontakt heeft, zo blijkt uit het artikel, nogal uiteen-lopende prijzen geconstateerd. Het merkt op dat de kwaliteit niet erg

prijsbepalend is geweest. Bij de conclusie over het voorkomen van

be-strijdingsmiddelen dient te worden opgemerkt dat de bij het onderzoek

gevonden gehalten ver onder de toegelaten waarden liggen.

Naar aanleiding van deze publikatie is ook in een landelijk dagblad

een artikel over dit onderzoek verschenen (Bijlage C).

(8)

IJijlage A

Kansurnenten Kontakt

t.a.v. de heer ir M. Schuttelaar Sweelinckplein 74 2517 GS 's-GRAVENHAGE 0174 J ,J,M, Driessen/dr H. Herstel 1988-01-19 diverse Onderzoek naar de kwaliteit van sinaasappelen. Pr.nr.404.0040

Hierbij doe ik u de resultaten toekomen van het onderzoek naar de

kwa-liteit van sinaasappelen, alsmede de bij de monsters behorende

mon-sterbriefjes.

De rapportage is als volgt ingedeeld:

1. Inleiding

2. Methoden van onderzoek 3. Onderzoekresultaten

Over de resultaten van het onderzoek zijn wij gaarne bereid met u van

gedachten te wisselen.

De directeur,

ir G.S. Roosje

cc.

VKA,

t.a.v. de heer ir A.J.A. van Reijen

(9)

Bijlage bij brief 0174 d.d. 1988-01-19

RIJ KS-KWALITEITSI NSTITUUT VOOR LAND- EN TUINBOUWPRODUKTEN

WAGENINGEN

83.50.003

1 Inleiding

Conform de gemaakte afspraken zijn in december 1987 30 monsters sinaasappelen onderzocht op de volgende aspecten: uiterlijke kwali-teit, gewicht, diameter, hoeveelheid schil, hoeveelheid sap, aantal pitten en suiker. Van de 30 monsters zijn er 6 onderzocht op het gehalte aan vitamine C en 15 op de bestrijdingsmiddelen bifenyl, o-fenylfenol, benomyl en thiabendazol.

De monsters bestonden doorgaans uit 20 sinaasappelen. Voor het onder-zoek naar de uiterlijke kwaliteit zijn 15 exemplaren gebruikt, voor de vaststelling van het gewicht 20, voor de hoeveelheid schil, de

hoeveelheid sap, het aantal pitten en het suikergehalte 10 en voor de overige aspecten 5.

In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de aanduiding en herkomst van de monsters.

De monsters 5, 7, 9 en 17 zijn, na overleg met Kansurnenten Kontakt, niet onderzocht.

2 Methoden van onderzoek

2.1 Uiterlijke kwaliteit

Bij de beoordeling van de uiterlijke kwaliteit is gebruik gemaakt van bijlage 19 van Verordening PGF 1977 Kwaliteitsvoorschriften Groenten en Fruit. Hierbij zijn 15 sinaasappels beoordeeld op kleur, beschadi-gingen, stevigheid, rijpheid en aanwezig rot. Volgens onderstaand

pun-tensysteem is voor ieder aspect een waardering gegeven.

Puntensysteem:

Waardering 1 2 3 4 5

Omschrijving slecht onvoldoende net voldoende goed uitstekend

De 15 verkregen waarden zijn vervolgens gemiddeld. Per monster is tevens een algemene indruk gegeven.

2.2. Suiker

In het sap is m.b.v. een Abbe-refractometer het suikergehalte bepaald, uitgedrukt als percentage saccharose.

(10)

-- 2

-2.3 Vitamine C

Intern analysevoorschrift A 119. 2.4 Bestrijdingsmiddelen

De bestrijdingsmiddelen zijn bepaald op de schil, na scheiding van het vruchtvlees en daarna omgerekend naar produkt.

2.4.1 Bifenyl en o-fenylfenol Ware(n)-Chemicus 8(1978) 74-80

2.4.2 Benomyl en thiabendazol

Intern analysevoorschrift A 208.

3 Onderzoeksresultaten

De resultaten zijn weergegeven in de tabellen 2, 3 en 4. In tabel 2 is

een overzicht gegeven per monster van het gemiddelde gewicht, de

gemiddelde diameter en de resultaten van de uiterlijke

kwaliteitsbeoordeling. De gemiddelde diameter voldoet in alle gevallen

aan de minimumeis van 53 mm. De beoordeling van de kleur,

beschadi-gingen, stevigheid en rijpheid heeft bij 2 monsters (KK-nrs. 15 en 24)

een gering aantal onvoldoendes opgeleverd (max. 3). Opgemerkt zij, dat

monster 24 vermoedelijk uit mandarijnen bestaat.

Bij 17 monsters is bij maximaal 2 sinaasappelen rot aangetroffen. Bij

8 monsters ging het om een geringe aantasting; bij de overige 9 om

veel rot.

De algemene indruk is gebaseerd op de besproken aspecten, alsmede op

variaties in vorm en diameter. De monsters 6, 15 en 24 scoren

duide-lijk minder dan de overige. Bij de opmerkingen is aangegeven wat daar de redenen van zijn.

In tabel 3 zijn het schilgewicht en het perssapgewicht, beide

gere-lateerd aan het gewicht van 10 sinaasappelen en het aantal pitten van die 10 exemplaren, vermeld. Uit het relatieve schilgewicht blijkt, dat

ca. een kwart van de sinaasappel bestaat uit schil. Het schilgewicht

is verkregen na persen en correctie voor de aan de schil

achterblij-vende vezels.

(11)

-- 3

-Het relatieve perssapgewicht voldoet in alle gevallen aan de

minimum-eisen. Bij 5 monsters zijn pitten aangetroffen; bij de monsters 24 en

33 opvallend veel.

Tabel 4 geeft een overzicht van de gevonden gehalten aan suiker,

vita-mine C en bestrijdingsm~ddelen.

Het suikergehalte is bij nagenoeg alle monsters gelijk aan of hoger dan het in de voedingsmiddelentabel aangegeven koolhydraatgehalte (10 gram/100 gram eetbaar gedeelte). Het gevonden gehalte aan vitamine C

is echter wat lager dan de waarde uit de voedingsmiddelentabel (50

mg/100 gram).

De gehalten aan bestijdingsmiddelen zijn alle veel lager dan de

tolerantie. Die bedraagt nl. voor bifenyl 70 mg/kg produkt, voor o-fenylfenol 12 mg/kg produkt, voor benomyl, bepaald als carbendazim

4 rog/kg produkt en voor thiabendazol 6 mg/kg produkt.

(12)

Tabel 1 Monstergegevens KK RIKILT nummer nummer 7/4 1 7168 2 7169 3 7170 4 7171 5 7172 6 7173 7 7174 8 7175 9 7176 10 7177 11 7178 12 7179 13 7180 14 7181 15 7182 16 7183 1 7 7184 18 7185 19 7186 20 7187 21 7188 22 7189 23 7190 24 7191 25 7192 26 7193 2 7 7194 28 7195 29 7196 30 7197 31 7198 32 7199 33 7200 34 7201 0174.4 Aanduiding Navelina's Navelina's Oude Raaf Clementines Navels Clementines Navelines Clementines Navels "Super Navels" Oude Raaf Navels Navelina's Navels Navel Navels Valenela's Salistianas Navels Navel Navel? Navel Navel Navels Valene ia Navelines Navelinas Navels Diphenil Navels

- 4

-Herkomst

'Klap, Den Haag

AH, Den Haag

Paap, Den Haag

Jansen, Uen Haag

p, v.d. Gugten, Den Haag

niet bekend, Den Haag

A. Heeringa en zn., Den Haag

De Zon, Den Haag

Ruttens Groentewinkel, Den Haag

Friedus Kriege, Den Haag

"Ricus" Groente en Fruit, Den Haag

"Groente, Fruit en Coca-cola", Den Haag J.L. Klingeman

Buurt Super Verwey, Den Haag

c

1000

Marktkoophof, Den Haag

Marktkoophof, Uen Haag

Dagmarkt, Den Haag

Jac. Hermans Profimarkt

Van Niet Verswinkel, Den Haag

UGLU

ISI,

Den Haag

HAZAR, Den Haag Vossers, Wageningen

Vossers, Wageningen

EDAH, Wageningen

Centra Mostert, Wageningen

Van Brakel, Wageningen

Centra Tarthorst, Wageningen

Wessels, Wageningen

(13)

- 5

-Tabel 2 Gemiddeld gewicht, gemiddelde diameter en uiterlijke kwaliteit.

KK Gemiddeld Gemiddeld Uiterli~ke Kwaliteit (3)

nr. gewicht (1) diameter (2) Kleur/ Stevigheid/

(_gram) (mm) beschadig i~ Rijpheid Rot Al__&emene indruk Opmerkingen

1 177 71 3,7 4,3 5 iets minder dan 4

2 187 72 4,0 4,2 5 4

3 232 76 4,0 4,1 5 4

4 158 67 4,0 4,0 4,7 iets minder dan 4 I

I

6 160 67 3,4 3,9 4,7 3 _{erg kleurongelijk; veel beschadigin}_g_en _I

8 225 76 4,4 4,1 5 4 I

10 258 79 4,0 4,1 4,7 iets meer dan 4

11 254 78 4,2 4,2 4,5 iets meer dan 4

12 248 80 4,5 4,3 5 ruim 4

13 244 79 4,2 4,2 4,7 iets minder dan 4

14 187 70 4,2 4,2 4,7 iets minder dan 4

15 156 67 3,6 4,1 4,7 3 _{erg kl}_e_urong_e_lijk; _{veel beschadigingen}

16 276 79 4,3 4,0 4,9 4

18 190 73 4,0 4,2 4,9 iets minder dan 4

19 208 76 4,0 4,4 4,9 iets meer dan 4

20 210 72 4,2 4,1 4,9 iets meer dan 4

21 178 72 4,4 4,5 4,8 ruim 4

22 200 72 4,1 3,9 5 iets meer dan 4

23 257 81 4,3 3,7 5 iets meer dan 4

24 178 75 3,8 3,2 4,8 3 _{vermoedelijk mandarijnen}

25 360 90 4,6 4,4 4,7 ruim 4

26 194 74 4,2 3,7 5 iets meer dan 4

27 148 67 4,5 3,9 5 ruim 4

28 212 74 4,1 3,9 5 iets meer dan 4

29 138 65 4,2 4,0 5 iets meer dan 4

30 224 76 4,3 4,0 5 iets meer dan 4

31 199 74 4,3 4,0 5 4 nogal wat variatie in diameter

32 162 68 4,3 4,4 4,9 iets meer dan 4

33 150 64 3,9 4,0 4,9 iets minder dan 4

34 164 69 4,1 4,1 4,8 4

I

- -

-(1) gebaseerd op 20 sinaasappelen; (2) gebaseerd op 5 sinaasappelen); (3) gebaseerd op 15 sinaasappelen.

(14)

- 6

-Tabel 3 Gewicht, hoeveelheid schil, hoeveel perssap en aantal pitten van 10 sinaasappelen.

KK Gewicht Hoeveelheid Hoeveelheid Aantal pitten

nummer 10 sinaas- schil perssap

appelen (%) (%) 1 1793 26 53

-2 1877 24 57

-3 2263 23 57

-4 1554 23 58

-6 1633 26 54

-8 2253 25 57

-10 2622 23 60

-11 2561 25 57

-12 2426 24 56

-13 2446 24 58

-14 1924 24 58

-15 1589 26 53

-16 2808 24 57

-18 1878 21 61

-19 2048 23 58

-20 2088 24 57 12 21 1740 22 61 4 22 1956 24 57

-23 2589 22 59

-24 1782 38 40 95 25 3614 25 56

-26 1918 21 56

-27 1502 23 60 7 28 2179 22 59

-29 1402 26 56

-30 2303 23 58

-31 1873 25 56

-32 1644 25 56

-33 1403 30 51 60 34 1605 24 57

-0174.6

(15)

- 7

-Tabel 4 Gehalte aan suiker, vitamine ~ en de bestrijdingsmiddelen bifenyl, o-fenylfenol, benomyl en thiabendazol.

KK Suiker Vitamine C Bestrijdingsmiddelen (1)

nummer (als % saccharose) (mg/100 gram) Bifenyl o-fenylfenol Benomyl (2) Thiabendazol

(mg/kg produkt) (mg/kg produkt) (mg/kg produkt (~/kg produkt)

1 11,3 49 2 11,5 <0,5 0,2 <0,1 3 11,4 <0,5 0,1 <0,1 4 11,3 <0,5 <0,05 <0,1 6 11,4 8 10,7 43 10 10,2 11 10,7 12 11,4 <0,5 <0,05 <0,1 13 10,6 14 10,7 <0,5 <0,05 <0, 1 15 9,4 44 16 11,0 <0,5 <0,05 <0,1 18 10,4 19 10,9 <0,5 <0,05 <0,1 20 11,1 <0,5 0,6 <0,1 21 9,9 <0,5 0,4 0,4 22 11,4 44 23 10,9 24 12,3 25 10,9 <0,5 <0,05 <0,1 26 10,7 <0,5 <0,05 <0,1 27 10,5 41 28 10,8 29 10,7 <0,5 0,5 <0,1 30 10,7 <0,5 0,5 <0,1 31 10,7 32 ₁₁_'7 <0,5 <0,05 <0,1 33 11,4 9,1 0,2 <0,1 34 11,4 43

(1) Bepalingsgrens voor bifenyl 0,5 mg/kg, voor o-fenylfenol 0,05 mg/kg, voor benomyl, mg/kg en voor thiabendazol 0,1 mg/kg. Recovery voor bifenyl 93%, voor o-fenylfenol

als carbendazim 80% en voor thiabendazol 83%. (2) Bepaald als carbendazim.

<0, 1 0,7 0,2 <0,1 0,4 <0,1 <0,1 0,2 0,3 0,2 0,1 0,5 <0,1 <0,1 <0,1

-bepaald als carbendazim 0,1

75%, voor benomyl, bepaald

(16)

.

.,

.

Sl'\aaSai>Pel's'leisçlilllen'abs"ré};"eelln

p"i\1&·

Bll

11en eindoirzoek

"an

• Konsumento;n Kontaki kO!\\Ie \ie

goeèi\<OO\lsl!l

"

k\lol-1

· ,~3

~n

de duurste

· t

5,72;otwe1 drie en een

half

\(eei

%0

.

duu

• Meestal l<lillle nler

.

eenS

• goed

.

beoordelen ofle dUUr uit bent.

.

· ·

· ,

~-

··

.

· Op

d'e

'

onderzoç!lte

Sln~asappels'I\Wall:i.eJ\ ."aa~

bestrijdingsmiddel•!'

.

. ,

"oor %orider

.

dal dat was aangege'len. verder.c;onstateerden de

· onèlerzoe·

. ·

;

~·6;:"

1\ers no!lal wiitrot;

.

· ·

· · :

..

· .

'

· ' ·..

·

· ' • ·

~.

· .

· :

.

,

. ,

:,

.'

pagin

· a

~

18

... "'

pagiQa 20.·

·!

.. . . . pagina 23 :

· I

, · ·

.!~

paglna.24.,

(17)

zijn navelsinaasappels. Oe Navelina, een soort vroege navelsinaasappel, wordt steeds populairder. Voorts zijn er de ge -wone navels en de "oudere" rassen zoals de Valencia en de late Salustiana. · In de winkel moet duidelijk aangegeven zijn tot welk ras de sinaasappels behoren en waar ze vandaan komen. Daarmee Is het tegenwoordig beter gesteld dan een aantal jaren geleden, zo blijkt uit het on-derzoek van KK. Van de ingekochte si-naasappels was nu steeds het land van herkomst aangegegeven. Met het ras zijn er nog de nodige problemen.

Wij kregen vier keer mandarijnen in plaats van handsinaasappels. Acht keer wist de. verkoper niet welk soort sinaasappels hij verkocht. ·

Onderzoek

Wij kochten begin december 29 partijen van twintig sinaasappels in, bij super-r kt en groenteboer. Bij het onderzoek is yekeken naar uiterlijk, gewicht, hoe-veelheid sap, suiker- en vitamine C-ge-halte.Bij de uiterlijke beoordeling ging het

om kleur, stevigheid, rijpheid, beschadi-gingen en waarneembaar rot.

Het Produktschap voor Groente en Fruit heeft een aantal eisen vastgelegd waar

sinaasappels aan moeten voldoen.Ais we

de partijen van het onderzoek daarmee vergelijken, waren ze gemiddeld allemaal inorde. .... 1

Twee groentewinkels verkochten navelsi-naasappels waarvan het nodige op het uiterlijk (kleur en beschadigingen) viel

aan te merken. · ' .

Volgens de normen van het Produkt· schap is er gemiddeld geen reden tot kla-gen over het optreden van rot bij

sinaas-appels. .

Maar wij kwamen toch gekke dingen te- ·

Q .In 16 van de 29 partijen is bij één of twee sinaasappels rot geconstateerd. Bij de helft van die gevallen ging het om be-ginnend rot, bij de andere helft was er sprake van flinke rot.

Je kunt ook zeggen dat je bij aankoop van

15 sinaasappels vijftig procent kans hebt

dat ze allemaal goed te eten zijn. Je hebt dus ook vijftig procent kans op een partij met 1 of 2 meer of minder rotte exempla-ren. Dat is kwalijk en vooral te wijten aan

de verkoper.

Oe gemiddelde (winter)sinaasappel weegt 208 gram. Daarvan is 50 gram schil (24% ). Wat je ervan kunt eten weegt dus 158 gram. Uit die 158 gram kun je 119 gram sap persen (57% van de totale si-naasappel).

Oe verschillen tussen de onderzochte

soorten zijn niet groot als het gaat om de

percentages schil en sap. Hooguit een paar procentjes.

Oe hoeveelheid sap was gemiddeld twin-tig pröcent meer dan het Produktschap ·

.

..

~

_'

.

als minimumnorm (35%) stelt. We troffen wel enorme verschillen aan bij het ge-wicht van het fruit. Oe lichtste partij die wij Inkochten woog gemiddeld nog geen

an-derhalf ons per sinaasappel. Oe zwaarste was gemiddeld bijna twee en een half keer zo zwaar.

Oe diameter van de sinaasappels was In

alle gevallen groter dan de eisen van het Produktschap voorschrijven (53 mm). Oe meeste sinaasappels waren ruim ze

-ven centimeter doorsnee. Als ze iets gro-ter of kleiner zijn,'scheelt dat meteen be-hoorlijk in gewicht.' Sinaasappeltjes van

6,5 centimeter bijvoorbeeld, wogen zo'n 140 gram, een partij navels van gemid· deld 9 centimeter spande met 360 gram veruit de kroon.

Je kunt ondanks de verschillen in grootte vaak moeilijk zien of sinaasappels

goed-koop of duur zijn. Oe ene winkel vergoed-koopt ze namelijk per stuk, de andere per kilo. Wij hebben alle Ingekochte partijen om-gerekend na~r kiloprijzen. Absurde

ver-. schillen noteerden we. Oe laagste prijs die we betaalden was

I

1,63, de hoogste

.

1

5,72. Anders gezegd: een sinaasappel-tje van twee ons kan dus ruim dertig cent

kosten, maar ook meer dan

I

1,1 0. Zulke verschillen zijn natuurlijk niet normaal. Te

,. meer niet als je beseft dat het niets met de kwaliteit te maken heeft.Zo kunnen grote "dure" sinaasappels omgerekend per kilo vaak juist goedkoop zijn.

Sinaasappels zouden dan ook altijd per kilo moeten wqrden aangeboden, zodat je meteen kan zien hoeduur je uit bent.

Vitamine C en suiker

Een gemiddelde sinaasappel bestaat voor 11 procent uit suiker (de schil niet

meegerekend). Een sinaasappel van twee ons bevat ongeveer 17 gram. Dat zijn drie klontjes. Oe sinaasappels verschillen onderling ook niet veel op dit punt.

· In sinaasappels zit ongeveer evenveel

suiker als in appels, peren, abrikozen,

ananas, bosbessen en pruimen. Bedui-dend minder suiker bevatten aardbeien,

bramen, frambozen, rode bessen en gra· pefruits: circa vijf procent. Citroenen

be-staan slechts voor drie procent uit suiker.

In fruit zit vitamine B, maar vooral

vitami-ne C. Oe onderzochte sinaasappels

be-vatten 41 tot 49 miligram vitamine C per

ONDERZOEK SINAASAPPELEN

Ru PriJ• per kilo lo gulden a Boeveelheld Boeveelheld Suiker

achllln% peraup In% In%

van-tol gem. vao-tol gom. vao-tot gam. vao-tot gom.

- Navel · 13x 1,99·4,53 2,84 21-26 24 53·61 57 9-12 11

Navolino's 8x 1,75-5,72 3,01 23-26 25 53-58 57 11 11

Divers' 8x 1,63-4,72 2,78 22-30 25 51·61 57. 10-11 11

Totaal 29x 1,63-5,72 2,86 21-30 24 51-61 57 9-12 11

Ral Gewkhl per a luk In grammen Uller11jk kwallltlt volgent Ptoduk1achop Groenten en Frult

k~urlbtacho- alevlghokll totul

opmtr-van-tot gam. dlglng riJpheld kingen

Navel 13x 160-360 220 matig-zoor goed goed goed

•

Navelino's 8x 1n-248 212 goed goed goed

Divers'

a

x 138-276 184 goed goed goed

Tolaal 29x 148-360 208 goed goed goed

• 2 x matig; kleur erg ongelijk, veel beschadiging

(18)

1 0( am eetbaar gedeelte. Omgerekend

levert een gemiddeld sinaasappeltje 70

mg vitamine C. Dat is meteen voldoende

voor je dagelijkse portie. In zwarte bessen

zit drie keer zo veel vitamine C als in

sinaasappels. Andere citrusvruchten, aardbeien en ananas zijn wat vitamine C-gehalte be1reft vergelijkbaar met sinaas-appels.

Bestrijdingsmiddelen

Op sinaasappels en ander citrusfruit

ko-men vaak schimmelbestrijdingsmiddelen

voor. Dat kan gebeuren door

onderdom-peling in een bad, of doordat de container

of laadruimte van een schip dat het fruit

vervoert met een bestrijdingsmiddel is

be-handeld. ,

Het gaat hierbij om middelen als Bifenyl

(E-230), 0-fenylfenol (E-231 ), Benomyl

en Thiabendazool (E-233). Bestrijdings-middelen moet je natuurlijk niet te veel

binnenkrijgen.

Bifenyl, 0-fenylfenol en Benomyl dringen

I I·

door in de schil. Met wassen krijg je ze er

niet uit. Het is niet waarschijnlijk dat ze

doordringen in het sap van de

sinaasap-pels. Thiabendazool is in water

oplos-baar; wassen kan. bij deze stof iets

schelen. · ·. ' 1 _'

Bij het onderzoek zijn vijftien partijen

si-naasappels gecontroleerd op de

aanwe-zigheid van bestrijdingsmiddelen. Op elf

daarvan kwamen we het spul tegen. We

vonden vooral 0-fenylfenol en

Thiaben-dazool. Er zat ongeveer tien tot twintig keer zo weinig in als volgens de Bestrij-dingsmiddelenwet is toegestaan.

Eén monster bevatte vrij veel Bifenyl. Er

stond, in het Duits, een waarschuwing op.

Onze oosterburen geven vaker aan of er

bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Dat is

prettig, wantdan weetje of je de schil van

het fruit kunt gebruiken voor het maken

van marmelade, cake en voor garnering

bij cocktails en maaltijden.

Voor de detailhandel wordt het in ons land

wel aangegeven, maar de consument

:•

mag het hier zelf uitzoeken. Dat is een kwalijke zaak. KK zal er bij de overheid

voor pleiten dat er een verplichting komt

de consument hierover te informeren.

Conclusie

Sinaasappels verschillen enorm in prijs,

zonder dat kwaliteit daarbij een rol speelt.

Doordat ze vaak per stuk worden

ver-kocht, merkt de consument dit niet.

De meeste sinaasappels zien er goed uit.

Maar als je vijftien sinaasappels koopt

heb je een kans van vijflig procent dat er

één of twee meer of minder rotte exem-plaren tussen zitten.

Een sinaasappel eten is genoeg om je dagelijkse portie vitamine C binnen te

krijgen.

In de schil van een sinaasappel komen

vaak schadelijke bestrijdingsmiddelen

voor, zonder dat je dat op een etiketje

(19)

B

i

j

l

ag

e

C

'Absurd' prijsverschil fruit

ll

·

Konsumenten Kontakt: 'Aanduiding per kilo verplicht stellen'

e'_.f

Van onze redactie economie per kilogram som~ minder dan dingsmiddelen aangeven, vindt de

AMSTERDAM- Sinaasappels van de· 'goedkope' kleintjes'', aldus KK. ·· organisatie ... Zij weten of hun pro·

zelfde kwaliteit zijn in de ene winkel De organisatie kocht 29 partijen van dukten er mee behandeld zijn."

soms wel drieênhalf keer zo duur als twintig sinaasappelen bij super·

In de andere. Deze 'absurde' prijs· markten en groenteboeren. De laag·

verschillen constateert Konsumen· steprijs (per kilogram) was 1,63 gul·

ten Kontakt (KK) in een onderzoek den, de hoogste 5,72. De kwaliteit

naar prijs en kwaliteit van sinaasap· van de partijen was gelijk. Super·

pelen in Nederland. _markten bleken gemiddeld. niet

Sinaasappelen zijn per stuk te koop

en soms per kilogram. De consu·

mentenorganisatie pleit voor een

prijsaanduiding per kilogram, het·

geen bij verpakte waren al verplicht

is ... Voor de consument is meestal

volstrekt on~uidelijk wat hij voor

zijn geld krijgt. Grot.e 'dure' soorten kosten omgerekend naar de prijs

goedkoper dan groenteboeren.

De helft van de partijen zijn onder·

zocht op bestrijdingsmiddelen. Bij

twee op de drie sinaasappelen kwa· men ze voor, maar niet meer dan

wettelijk is toegestaan. Toch raadt

KK consumptie van de schil, bijvoor·

beeld in marmelade of c·ake, af. Win·

keliers moeten - net als in Duits·

land - de aanwezigheid van bestrij·

Het Produktschap voor groe!lte en

fruit heeft geen verklaring voor het

uiteenlopen van de prijzen. ..Dat

komt ook bij andere soorten fruit en

groente voor. Soms weet je niet wat

je ziet. Ik kan mij voorstellen dat de

manier van prijzen ondoorzichtig is

voor de consument. Wij doen er

echter niets aan, dat moet de han·

del zelf regelen. Maar als de roep

van de consument duidelijk is, komt

de branche er vast wel mee. Dan

wordt het een verkoopargument",

zegt een woordvoerder van het Pro·