Staartwortel en watervlekken bij opengrondspeen, 1961

(1)

O b Bibliotheek Proefstation Naaldwijk A 3 D 98

PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK.

Staartwortel en watervlekken bij opengrondspeen,196l.

door:

T.Dijkhuizen.

(2)

4 3 S; A^O

Proefstation voor de Groenten- en Fruitteelt onder Glas te Naaldwijk.

3.

%

X '

%

_{, ^}

'• x/%. '*v

Staartwortel en watervlekken "bi.j opengrondspeen 1961 »

Inleiding.

Zie voorgaand verslag (196O-I961).

Proefopzet.

Zie voorgaand verslag. (196O-196I).

Uitvoering van de proef.

Op 15 juni 1961 werden alle putten per grondsoort gemonsterd ten behoeve van het onderzoek naar de aanwezigheid van plantenparasitaire aaltjes. De resultaten van dit onderzoek worden later vermeld. Op 19 juni werd op basis van het voorgaande grondonderzoek de hoeveelheid mest stoffen op 20 g 12.10.18 per put vastgesteld. De meststof werd per put afgewogen en vervolgens op 20 juni uitgestrooid en bij de grondbewerking door de grond gemengd. Daarna werd per put 4 g Aldrin over de grond gestrooid en door het bovenste grondlaagje gemengd. Tenslotte werd de grond in de putten gelijk gemaakt waarna per put 0,2 g gewreven zaad van het ras Amsterdamse bak werd uitgezaaid. Tijdens de gehele teelt waren

de ramen van het warenhuis af, zodat de teelt in de open lucht plaats vond. Het water geven vond bij deze teelt bij alle putten op gelijke wijze plaats.

Resultaat van het aaltjes onderzoek.

Bij het onderzoek van de grondmonsters door de Plantenziektekundige Dienst werden per 100 ml grond de volgende aantallen aaltjes gevonden:

(3)

2. Pratylenchus Paratylenchus Tylenchorhynchus Hotylenchus Hemicycliophora Trichodorus Overige Tylenchida Saprofage aaltjes klei -(-) 930(+750) 10 veen 190(-85) - ( - 1 0 ) 60(-40) 120(+15) zand l60(+95) 5(+5) 10(+4) +(-) 75(—25) zavel + ( + ) 15(+15). 4(-4) 50(-50) 1.335C+625) l.980(+490) 2.725(4-1625) 25io(+240) niet aangetroffen bij de telling doch wel enkele exemplaren gevonden bij contrôle van dat deel van de suspensie dat niet voor de telling is gebruikt. In de toelichting staat alleen dat de verkregen resultaten nog veel over eenkomst vertonen met de resultaten van de voorgaande monstername uit gevoerd in het voorjaar van 1961. Ter vergelijking is de resp. toe - of af name tussen haakjes vermeld. Hieruit blijkt dat bij veen de schadelijke aaltjes belangrijk in aantal zijn verminderd; alleen het aantal overige Tylenchida nam iets toe. Bij kléi is he t aantal Tylenchorhynchus sterk toegenomen maar het is een vraag of deze soort voor peen schadelijk is.

Tylenchorhynchus belangrijk toe, terwijl ook het aantal Bij zand nam het aa.ntalVRotylenchus en Hemicycliophora toenam, het aantal Trichodorus en overige Tylenchida daalde. Bij zavel nam het aantal

Paratylenchus en Tylenchorhynchus toe, het aantal Rotylenchus en overige Tylenchida àaaiÉÂ.af. Een duidelijke stijging vertoonde bij alle grond soorten het aantal saprofage aaltjes.

Waarnemingen tijdens de teelt. (bijlage 5 en 6).

Deze beperkten zich tot het controleren van de vochttoestand en het doen van grondtemperatuur waarnemingen. De belangrijkste gegevens die hierbij werden verkregen zijn in onderstaande tabel vermeld.

Gemiddelde grondtemperatuur op 5 tot 10 cm diepte in C.

zand zavel klei veen

9 uur 17.2 16.6 16.5 16.9

2 uur 22.4 20.7 21.4 21.3

De temperatuur van de grond lag om 9 uur alleen bij zand duidelijk boven

(4)

duidelijk hoger lag. Tussen de drie overige grondsoorten bestaan onderling slechts geringe verschillen. Het verschil tussen morgen en middag tempera tuur bedroeg gemiddeld 4.7°G. Uit de grafiek blijkt dat veen en klei

het meest gelijkmatige temperatuur verloop hebben gehad. Zavel maar vooral zand vertoonden de grootste fluctuaties in temperatuur.

Waarnemingen tijdens de oogst.

Op 5 en 6 september 1961 werd de peen geoogst, 'l'en aanzien van de beoordeling en de notitie van afwijkingen en kenmerken werd dezelfde werkwijze gevolgd als bij de vorige proef. De verkregen gegevens worden in bijlage 1 vermeld. Het aantal punten dat bij de beoordeling was betrok ken bedroeg nu 16, terwijl het aantal combinaties 27 was. Evenals bij de vorige proef werden de combinaties ontrafeld en de gegevens per put ver meld (bijlage 2). Deze gegevens werden per object gesommeerd (bijlage 3) en per 1000 wortels omgerekend (bijlage 4)«

Bespreking van de resultaten.

Van de belangrijkste afwijkingen en kenmerken zijn de gemiddelde aantallen per 1000 wortels in onderstaande tabel weergegeven.

Klei Veen Zand Zave!

G geringd 551 577.5 112 255.5 Gs gescheurd 11 6 5.5 1.5 H hoekig ₃₇ K staartwortel 1.5 12.5 2 1 P puntig 487-5 381.5 536.5 496 S stomp 280.5 461.5 345-5 381.5 Spr, . sprantelig 48 27 IO.5 20 Th te kort, harig 1 W watervlekken 4.5

Evenals bij -de vorige teelt blijken er tussen de verschillende grondsoor ten vrij grote verschillen te bestaan.wat de aard en het aantal van de afwijkingen betreft. Klei gaf een groot aantal gescheurde, hoekige en sprantelige wortels en een vrij groot aantal geringde en puntige wortels. Het aantal staartwortels was gering. • Qeel4 komt vrij goed overeen met dat van de voorgaande teelt.

(5)

Teen gaf een groot aantal geringde, stompe en staartwortels en wortels met watervlekken. Ook het aantal gescheurde en sprantelige wortels was vrij groot. Ook hierbij zien we, wat de aard van de afwijkingen "betreft, een grote mate van overeenkomst met de voorgaande teelt. Zand gaf een groot aantal puntige wortels. Afgezien hiervan was de kwaliteit van deze wortels zeer goed, dit valt ook af te leiden uit het betrekkelijk geringe aantal geringde en sprantelige wortels.

Zavel gaf iets meer afwijkende geringde en sprantelige wortels dan zand overigens was ook de kwaliteit van deze wortels heel goed.

Wat de aard van de afwijkingen betreft is in het algemeen weinig verschil met de voorgaande proef. Wat het aantal afwijkingen betreft was de zomer-teelt in alle opzichten gunstiger dan de voorgaande winter (voorjaars) teelt. Een en ander wijst wel zeer sterk in Je richting van een hecht verband tussen de groeiomstandigheden in de grond als structuur en waterhuishouding en het optreden van afwijkingen.

Invloed van plantenparasitaire aaltjes.

Zoals reeds werd vermeld vonden er enige veranderingen plaats in de aantallen parasitaire aaltjes die in de vier grondmonsters werden gevonden. Bij klei en zand namen de aantallen parasitaire aaltjes toe bij veen en zavel af. Het is echter zeer de vraag of deze veranderingen in de aaltjes populatie in de mate van aantasting tot uitdrukking kunnen komen, daar de weinige afwijkingen die mogelijk door aaltjes worden veroorzaakt eveneens door talrijke andere factoren worden beïnvloed. Tussen de aard en het aanta! van de afwijkingen en de mate waarin de plantenparasitaire aaltjes aanwezig waren lijkt bij deze proef geen duidelijk verband te bestaan.

Samenvatting.

belangrijk Bij deze puttenproef met peen was het aantal afwijkingen\4:leiner dan bij de voorgaande winter (voorjaars) teelt. Ook nu was het aantal af wijkingen het grootst bij kléi, daarop volgàen veen en zavel terwijl zand het beste resultaat gaf. Het vermoeden dat de meeste afwijkingen min of meer karakteristieke eigenschappen van de grond samenhangen werd hierdoor bevestigd.

De proefnemer:

T. Dijkhuizen. Naaldwijk, 24-6-'63.

(6)

1 Bijlage 1 "biz. •. Trf Tl tj Td tSJ tS3 N [S3 a CÔ rQ T- CM N"\ "3-Cfl CÔ & rQ Ifl vo CO 9 aK 10 aK 11 bK 12 bK t3 tSJ £> N"\ T— 1—1 rH 1—1 rH CSJ Csl tSJ tsi & cd cd IA VO t— T— T- T" T-' 18 bK 19 bK 20 aK 21 aK > ,0 ,n > a} •> cô (M A ^ IA CM CM CM CM TJ tSJ ,Q \o CM rH 1—1 rH r—I

tsi tsi tSJ tsi

<d cö & ,a c— 00 ON 0 CM CM CM K> M M « M ai a} rQ r CM IA KN N"\ KN KN 'O ti 'ö tsi tSI tsi tS3

cd aJ & rQ in vo t- 00 KN KN fO, I > > > > cfl CÖ & CTN O T- CM KN -3" P 25 15 10 28 13 6 - 10 13 28 7 21 24 11 19 22 24 1 13 - - 7 3 2 8 22 15 5 25 16 4 10 8 8 22 19 18 18 8 2 6 7 PG 3 4 4 8 22 39 22 17 8 16 35 26 3 10 14 3 8 45 29 35 42 17 21 29 25 - 14 23 10 7 12 19 20 31 - 2 - 3 : 24 26 38 22 PG1 1 j PGH 5 5 4 2 -PGK 2 1 i j PGSch i j j i _S PH 1 _ji i j _» \ PK 2 1 1 ! I I I

{

j

\ PWt 1 i i _j _i PWtwb i : ! i j S 12 12 17 17 15 14 19 15 11 10 20 16 13 26 26 16 12 - 10 11 - 6 15 12 12 19 11 9 16 12 : I 6 6 6 1 1 ; 21 22 22 15

I

j Ü 1 16 6 5 6 j i SG - 3 4 8 32 17 28 22 8 9 10 10 5 2 5 4 5 25 6 11 18 25 33 19 23 - 7 11 1 7] 1 3 1 0 7 6 2 - 2 2j 15 22 21 22 I SGH 2 4 1 ? SGK 1 i ? j SGSch 1 ! SGVlsch 2 i SGW ₁ SH 5 I _? SK 1 3

!

ST 3 7 1 1 1 6 6 1 0 6 1 3 2 5 sw I 1 SWtwb i ? Gs 1 2 4 1 1 1 1 2 1 ₁ 1 1 R 5 6 5 5 22 7 10 15 15 15 20 15 5 2 8 7 9 23 17 10 5 11 9 10 9 1 3 3 4 3 5 8 10 10 7 6 4 4 4 2 8 5 Spr 1 6 6 11 7 2 2 2 3 2 1 2 I 2 2 1 1 1 13 1 12 1 1 3 2 1 4 SprGs

,

1 1 1 Th 1 ! I s » _-, _J Totaal 46 40 43 69113 ^7 85 84î 64 80 90 90 51! 55 72 55 001101 83 69 70 85 89 84 86 45 50 52 57 45 59 54 63 60 52 5U 47 43 75 62 79 71

(7)

n n cd cd •«t •"4" W « M M ,0 rO aJ cd LfN VO t— CO _{t "=*} -St -,0 & cd cd ON O r- CM LfN LT\ LfN 1—1 1—1 1—I 1—1 N N N N J3 ,a cd cd rA '"t iA m m m la •VS TJ "O 13 fSJ N CS3 ESJ rQ ^ aJ a} t— 00 ON 0 LfN LfN ITN VO .H rH ESI :SJ T- CM VO V£> i> cj s p A tA LIN VÛ M3 VO VO VO •d t) T) NI N N N cd cd ^3 .a C— CD ON O vo vo vo r_— M « W W _Cd _a _rQ t- CM KN C— C— C— ri H ri H H rl NN N N N N _od al ,o cd cd LfN VO C— CO ON O r- r— r— r— t— co | p _{34 27 9 19 2 6 6 3 8 2 20 28 23 23 27 33 23 23 12 17 4 8 3 10 24 17 29 31 3} 8 8 I 28 12 14 23 19 14 PG 3 4 32 26 35 17 25 24 14 12 8 5 6 5 6 10 3 4 12 14 30 25 20 24 2 5 2 5 25 26 25 12 6 7 13 4 12 12 PG1 1 PGH 7 4 5 PGK 5 1 2 1 PGSch 1 PÏÏ 2 PK 2 PWt 1 PWtwb 1 S 18 6 5 1 4 2 6 7 18 5 29 14 21 21 10 20 13 11 18 11 7 5 8 6 16 13 16 11 9 13 5 - 11 18 22 8 18 17 SG 2 2 10 10 16 18 18 21 22 9 3 3 5 2 6 1 2 4 11 5 18 12 20 23 M» ^ mm mm 18 6 18 7 5 - 5 3 5 10 SGH 3 6 SGK 2 SGSch SGVlsch SGW 6 SH 3 SK _j ST 1 5 7 3 5 3 1 4 3 2 3 1 2 sw 1 SWtwb I 1 1 j * 1 GS I I 1 2 3 1 1 1 1 i| R 4 3 jl 5 15 11 10 7 13 10 16 11 7 5 6 9 12 3 9 9 8 8 5 1 4 4 4 3 8 1 0 2 1 1 1 1 0f I O 2 5 3 6 2 fx Spr 1 I 1 2 7 4 2 2 1 2 1 3 2 1 2 1 3 1 2 1 41 1 11; 1 2 1 Spr Gs : 1 1 1 I 1 • Th I i 1 _i \ j i 1 ; Totaal 64 42 72 74 79 74 71 77 77 66 65 62 65 58 56 73 53 48 64 59 73 65 63 80 49 40 50 57- 70 75 68 43 61 40 60 43 61 59

(8)

Bijlage 2 biz. 1. Zand. a. put nr. ^ 1 2 35 ?6 43 ₄₄ 59 60 67 68 Totaal G 3 7 2 2 5 6 5 8 2 6 46 Gl 1 1 Gs 1 1 2 H K P 29 19 22 21 37 31 26 29 26 22 262 E 5 6 7 6 4 3 12 3 4 4 54 S 12 15 23 22 21 8 15 15 17 14 162 Sch Spr 1 2 2 5 T 1 1 Th VI sch W Wt 1 1 2 Wtwb I 1 1 Zand, b.

4

put nr. ' ₃ 4 13 26

X

₃₇ 00 57 58 69 70 Totaal G 8 16 8 - 2 5 12 11 2 5 69 Gl 1 1 Gs 1 1 1 1 ₄ H K 2 2 P 15 38 27 22 18 21 33 43 31 36 284 R 5 5 5 1 ₄ ₄ 6 ₉ ₃ 8 50 S 21 25 18 20 24 17 16 21 16 12 O O N Sch Spr 2 1 1 1 1 6 T 1 1 Th 1 1 VI sch W Wt

_!

i ,fW twb i i ï _* s 1 1

(9)

Bijlage 2 biz. 2. Veen.

Qt

• put nr. 5 6 24 25 39 40 51 52 63 64 Totaal. G 54 56 50 48 40 48 32 34 49 37 C O Gl Gs 1 1 1 3 6 H K 7 1 8 P 35 45 31 33 32 28 22 19 35 33 313 R 22 7 10 9 4 2 10 16 8 8 96 S 50 38 43 41 35 30 43 27 29 21 357 Sch Spr 6 6 2 3 2 2 1 1 3 26 T 3 7 10 6 3 2 3 5 4 3 47 jTh | VIsch 2 2

I

|W

M

1 6

!

7 wt _i iWtwb t Veen, b. put nr. " 7 8 22 23 41 42 49 50 65 66 Totaal G 52 40 42 54 59 44 43 45 41 49 469 Gl

_i

i Gs 3 1 4 H K 4 4 2 2 12 P 25 27 24 24 44 29 31 27 26 36 293 R 10 15 11 9 8 5 7 13 5 14 107 S 49 41 47 54 26 33 29 35 30 32 376 Sch 1 1 Spr 1 1 1 2 1 4 4 2 1 17 T 1 16 6 5 5 7 2 3 : 45 Th Visoh. _i W • : I ! Wt

!

_S

Wtwb _i i i

)

(10)

Bijlage 2 biz. 3» Klei. a. put

?

10 20 21 31 ?2 47 48 71 72 Totaal G 16 25 46 70 31 29 55 46 43 32 393 Gl Gs 2 1 3 1 7 H 9 5 9 11 34 K P 21 44 35 47 20 29 43 28 28 34 329 R 12 15 10 5 5 8 11 10 10 21 109 S 19 19 22 23 21 16 23 26 27 19 215 Sch 1 1 Spr ₇ 2 2 13 1 2 8 ₄ 1 40 T Th 71 s oh W 1 ! _i I 1 wt

|

I : ;Wtwb Klei, b. —a put nr. ^ 11 12 18 19 33 34 45 46 7? 74 \ Totaal G 46 36 70 42 27 39 42 46 43 20 411 Gl Gs 5 1 2 1 9 ïï 7 2 10 19 K 1 1 2 P 43 47 47 47 28 41 41 43 33 14 384 R 20 15 23 17 10 10 15 15 11 10 146 S 30 26 30 18 13 17 15 14 23 7 193 Sch Spr 1 2 1 12 1 1 1 11 30 T Th V/lsch •

|

W u i Wtwb

(11)

Bijlage 2 biz. 4. Zavel. a. put nr. 16 17 27 28 S 55 56

I

_s

?

76 _7? 80 Totaal G 7 13 21 34 11 7 11 i 7 17 22 ; 150 Gl *} t Gs : : H K ₁ _! 1 P 25 32 29 2 9 j 2 9 28 34 *9 3 2 27 284 E 7 9 3 5 j 7 5 10 2 6 2 ₅₄ S 20 17 18 20 | 26 23 16 1 9 23 29 2 1 3 Sch Spr 3 2 1 l 3 2 1 1 13 T 2 2 Th f I VI s ch. _i« W _ï s wt _S Wtwb • 1 1 1 3 Zavel. "b. put nr. '14 _{_15} 29 _ï 3 0 53 54 6 1 6 2 77 78 Totaal G 1 2 19 1 1 S h 11 8 23 19 18 7 142 Gl [ Gs 1 i f ti 1 2 Ä / _Ü K l I P 21 33 35 i2 5 28 33 25 31 27 27 283 R 2 8 _{4 1 3} - 1 1 9 9 5 3 54 S 29 31 _{17 i} _{1 9} 25 17 29 17 28 11 2 2 3 Sch 1 Spr. 2 1 5 _jf 2 1 2 2 1 0 T 1 _l 1 1 1 4 Th _\ Ylsch _• W

]

Wt ; * Wtwb 1 1

(12)

Bijlage 3. K V Zd i ZI a b a b a b 1 a b Bleek Geel Gl 1 1 Wit Wt 2 Geringd G 393 411 448 469 46 69 150 142 Gescheurd Gs 7 9 6 4 2 4 2 Hoekig H 34 19 Staartwortel K 2 8 12 2 1 Puntig P 329 384 313 293 262 284 284 283 Rommel R 109 146 96 107 54 50 54 54 Stomp S 215 193 357 376 162 190 213 223 Scheurtje Sch 1 1 Sprankerig Spr 40 30 26 17 5 6 13 10 Te kort T 47 45 1 1 2 ₄ T e kort, harig Th 1 Vlekje,scheurtje Vlsch 2 Watervlek W 1 • 7

jWitte wortel basis Î Wwb. • i ! , 1 1 3 1

(13)

Bijlage 4. per 1000 wortels. K V Zd ZI a b a b a b a b Bleek Gl Wt 2 4 2 Geringd G 562 540 557 598 95 129 267 244 Gescheurd Gs 10 12 ₇ ₅ ₄ ₇ ₃ Hoekig H ₄₉ 25 Staartwortel K 3 10 15 4 2 Puntig P 470 505 389 374 541 532 5O6 486 Rommel R 156 192 119 136 112 94 96 93 Stomp S 307 254 443 480 335 356 380 383 Scheurtje Sch 1 1 Sprankerig Spr 57 39 32 22 10 11 23 17 Te kort T 58 57 2 2 4 7 Te kort, Jaarig Th : ; 2 Vlekje,scheurtje Tisch 1 2 _s Watervlek W 9 f

Witte wortel basis wib

»

(14)

Bijlage 5.

Wortelen in betonnen putten.

9 uur 2 uur

zd

64 i

zl 24 k 31 v 12 zd 64 zl 24 1_ k 31 V 12

decades

juli 1e _17.7 16.3 17.O 16.4 23.I 20.8 22.3 22.0 2e 17.2 16.5 16.7 15,7 25.3 21 .7 22.2 21.9 5e 18.0 _17.5 _17.5 16.5 25.O 22.5 22.4 22.8 aug. 1e 17.6 16.6 17.I 17.I 23.2 21 .2 21.9 21 .8 2e I6.3 15.4 16.1 16.0 20.1 18.8 20.1 21.3 3e 17.4 16.7 16.5 16.5 2O.4 20.5 20.8 2O.9 sept.1e _17.3 • 17.3 17.5 17.3 19.8 19.4 19.7 19.3 No 29 1e afà.

(15)

(16)

Vj^Oïtelen. in_ WtonnÉn. pi^ttea-n.c> Zc^ ie of tL

Tcrnp«ratuu.r ^emiddeLA per cicade

llux-Pu-t 7<L 64

t_-X--Pu-t XL _ju, 0 — 0 - P ^ V *2.