INSTITUUT VOOR CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHOUDING NOTA 3 74 dd. 3 februari 1967
Nacalculatie ruilverkaveling Waarland
L. J. Locht en A. M. Filius
(De gegevens zijn verzameld door K. Visser)
Nota's van het Instituut zijn in principe interne communicatiemid-delen, dus geen officiële
publikaties-Hun inhoud varieert sterk en kan zowel betrekking hebben op een eenvoudige weergave van cijferreeksen, als op een concluderende discussie van onderzoeksresultaten. In de meeste gevallen zullen de conclusies echter van voorlopige aard zijn omdat het onder-zoek nog niet is afgesloten.
Aan gebruikers buiten het Instituut wordt verzocht ze niet in pu-blikaties te vermelden.
Bepaalde nota's komen niet voor verspreiding buiten het Instituut in aanmerking.
Inleiding
KRIJGER en DE REGT (1962) hebben het inkomen (Y) a l s het netto-". . d r i j f s i n k o m e n o v e r g e n o m e n uit boekhoudingen van b e d r i j v e n in de polder W a a r l a n d en van b e d r i j v e n in de omgeving van W a r m e n h u i z e n . In W a a r l a n d i s een r u i l v e r k a v e l i n g g e r e e d gekomen in 1952; het inkomen nadien i s dua het inkomen volgens een g e s t i m u l e e r d e ontwikkeling (Y )• Door hen w e r d het inkomen in W a r m e n h u i z e n gezien a l s het inkomen voor W a a r l a n d bij een niet g e s t i m u l e e r d e ontwikkeling (Y™ ), a l t h a n s p e r ha berekend-Zij v e r m e l d e n de omvang van de b r u t o - i n v e s t e r i n g e n f d e n e t t o - i n v e s t e r i n g e n
- J - p l u s de vervangingen).
Deze gegevens van KRIJGER en DE REGT zijn door ons gebruikt o m een e e r s t e indruk t e k r i j g e n van het v e r b a n d Y —» J — d u s de i n v e s t e r i r j s -functie — (o. a. in: Van den B e r g en Locht, 1965). Deze gegevens w a r e n e c h t e r d a a r t o e niet goed geschikt o m d a t ze in niet v e r g e l i j k b a r e t e r m e n w a r e n gegeven ( n e t t o / b r u t o en b e d r i j f s i n k o m e n / t o t a a l inkomen). Om t c t een b e t e r inzicht Li de i n v e s t e r i n g s f u n c t i e t e k o m e n , zijn door ons m e e r g e g e -v e n s uit de boekhoudingen o -v e r g e n o m e n en i s de r e e k s -van j a r e n u i t g e b r e i d .
Bij de b e s t u d e r i n g van dit m a t e r i a a l bleek dat ingrijpende c o r r e c t i e s op de c a l c u l a t i e van KRIJGER en DE REGT m o e t e n w o r d e n a a n g e b r a c h t . Deze c o r r e c t i e s zijn in p a r . 1 behandeld, te weten: voor de inflatie, voor de v e r g e l i j k b a a r h e i d d e r b e d r i j v e n , voor het k o o l p r i j s - e f f e c t en voor de g r o t e r e inkomens g r o e i die in W a a r l a n d ook z o n d e r r u i l v e r k a v e l i n g had k u n -nen w o r d e n b e r e i k t . E r blijkt n a m e l i j k een b e l a n g r i j k v e r s c h i l in inkomen (25%) t u s s e n W a a r l a n d en W a r m e n h u i z e n in de u i t g a n g s s i t u a t i e . Om deze l a a t s t e c o r r e c t i e t e k w a n t i f i c e r e n i s in de p a r a g r a f e n 2 en 3 een o v e r z i c h t en a n a l y s e van de e c o n o m i s c h e g r o e i gegeven. D a a r m e d e i s t e v e n s — "ij het nog bij wijze van proef — een e e r s t e t o e p a s s i n g gegeven voor de m e t h o de van n a c a l c u l a t i e z o a l s die d e s t i j d s i s v o o r g e s t e l d (LOCHT, 1962). La par-4 i s h i e r u i t een r u i l v e r k a v e l i n g s-effect b e r e k e n d .
1. O p m e r k i n g e n bij de p r e s e n t a t i e van KRIJGER en DE REGT
De b e l a n g r i j k s t e c o n c l u s i e van KRIJGER en DE REGT i s , dat aan de r u i l v e r k a v e l i n g een e x t r a inkomen kan w o r d e n t o e g e r e k e n d van ƒ 2657 p e r b e d r i j f / j a a r . H i e r o p zijn de volgende 4 c o r r e c t i e s nodig:
ƒ 3896 ƒ 1239 ƒ 2657 2 -Genoemde ƒ 2657 i s n a m e l i j k a l s volgt b e p a a l d : G e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1956/58 in W a a r l a n d m i n u s i d e m in W a r m e n h u i z e n ƒ 8526 - ƒ 4630 Gem. i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1948/50 in W a a r l a n d m i n u s i d e m in W a r m e n h u i z e n ƒ 5224 - ƒ 3985 T o e g e r e k e n d v o o r d e e l in g e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r
Het v e r s c h i l in 1948/50 van ƒ 1239 i s dus een b e d r a g in p r i j z e n van 1949; het v e r s c h i l van ƒ 3896 e c h t e r in p r i j z e n van 1957. D e r h a l v e :
C o r r e c t i e voor inflatie 0,475 x ƒ 1239 ( p r i j s i n d e x i s 134/91) ƒ 590 ' V o o r d e e l ' n a c o r r e c t i e v o o r inflatie ƒ 2067
Dit is i e t s geheel a n d e r s dan h e t g e e n K r i j g e r en de Regt in v e r b a n d m e t de inflatie b e s p r e k e n , hetgeen in p a r . 4 nog aan de o r d e k o m t .
Door K r i j g e r en de Regt wordt g e w e r k t m e t een w i s s e l e n d e o p p e r v l a k te (Waarland 80 ha tot 130 ha) en een w i s s e l e n d a a n t a l b e d r i j v e n ( W a a r -land 19 tot 31) en ook de r e p r e s e n t a t i v i t e i t voor hetzelfde o p p e r v l a k of '•oor dezelfde b e d r i j v e n kan niet w o r d e n aangetoond v o o r de j a r e n v o o r de a f s l u i -ting van de r u i l v e r k a v e l i n g . Door ons i s o v e r g e g a a n op een g r o e p van speeds dezelfde b e d r i j v e n . L i e v e r w a s o v e r g e g a a n op s t e e d s hetzelfde o p p e r v l a k , m a a r dit w a s niet m o g e l i j k . V o o r t s i s de v e r g e l i j k b a a r h e i d n a a r l e e f t i j d s -opbouw van de bedrijfshoofden r e c h t getrokken (bij W a r m e n h u i z e n w a r e n 8 bedrijfshoofden opgenomen die g e b o r e n w a r e n voor 1900) en zijn o v e r i g e n s enkele b i j z o n d e r e gevallen buiten beschouwing gelaten (zie bijlage 1). Voor de r e s t e r e n d e b e d r i j v e n zijn de b e l a n g r i j k s t e ontwikkelingen v e r m e l d in b i j -lage 2.
Het ' v e r t e e r b a a r ' i n k o m e n , i s in fig. 1 v e r g e l e k e n m e t de b e d r i j f s u i t -k o m s t e n volgens K r i j g e r en de Regt. De c i j f e r s blij-ken g r o t e n d e e l s v r i j w e l dezelfde.
Uit onze c i j f e r s volgt:
Gem. inkomen/bedrijf / j a a r o v e r 1956/58 in W a a r l a n d m i n u s i d e m W a r m e n h u i z e n ƒ 8160 - ƒ 4900 = ƒ 3260 G e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1948/50 in W a a r l a n d m i n u s i d e m W a r m e n h u i z e n ƒ 4132 - ƒ 3335 = ƒ 797 ' V o o r d e e l ' / b e d r i j f / j a a r z o a l s t o e g e r e k e n d door K r i j g e r en de Regt ƒ 2463 C o r r e c t i e voor inflatie: 0, 475 x ƒ 797 ƒ 380 ' V o o r d e e l ' / b e d r i j f / j a a r na voorafgaande c o r r e c t i e s ƒ 2083 19
3
Deze u i t k o m s t op grond van ons m a t e r i a a l i s v r i j w e l dezelfde a l s de g e c o r -r i g e e -r d e u i t k o m s t m e t het m a t e -r i a a l van K -r i j g e -r en de Regt De v e r b e t e r i n g in de v e r g e l i j k b a a r h e i d , h e t k l e i n e r e a a n t a l b e d r i j v e n en het v e r s c h i l in inkomensdefinitie heeft dus weinig invloed.
3. yo(yr_de_kpolp^i2zen}_
Zowel voor de g r o e p e n b e d r i j v e n van K r i j g e r a l s voor die van o n s , blijkt de kool een g r o t e r a a n d e e l te hebben in het bouwplan te Warmenhuizen ( v e r g e -lijk de pieken in K r i j g e r ' s figuren op pag. 226 en in onze fig. 1 en l a ) .
Toevallig zitten in de gekozen einddata (gem. over 1956-1958) twee j a r e n van slechte k o o l p r i j z e n (te weten 1957 en 1958), en dus van lage i n k o m e n s in W a r m e n h u i z e n . H i e r v o o r zou kunnen w o r d e n g e c o r r i g e e r d door a l s einddatum het gemiddelde te n e m e n o v e r een slecht en een goed j a a r , b i j -v o o r b e e l d o -v e r 1958 en 1959, t e r w i j l a l s b e g i n d a t u m 1948/50 wordt gehand-haafd, om zoveel mogelijk aan t e sluiten bij K r i j g e r en de Regt. Dan volgt m e t de gegevens die voldoen aan 2:
G e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1 9 5 8 / 5 9 in W a a r l a n d m i n u s i d e m W a r m e n h u i z e n ƒ 9873 - ƒ 7391 = ƒ 2482 G e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1948/50 in W a a r l a n d m i n u s i d e m W a r m e n h u i z e n ƒ 4132 - ƒ 3335 = ƒ 797 ƒ 1685 C o r r e c t i e voor inflatie 0, 48 x ƒ 797 ƒ 385 ' V o o r d e e l ' / b e d r i j f / j a a r n a voorafgaande c o r r e c t i e s ƒ 1300 Uit fig. l a blijkt, dat zich een z e k e r e p e r i o d i c i t e i t in de p r i j s o n t w i k keling heeft v o o r g e d a a n . Een goede wijze van e l i m i n a t i e van het k o o l p r i j s -effect i s d a a r o m het w e r k e n m e t gemiddelden over 4 j a a r . Dan volgt:
G e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1956/1959 in W a a r l a n d m i n u s i d e m W a r m e n h u i z e n ƒ 8845 - ƒ 5922 = ƒ 2923 G e m . i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r o v e r 1948/1951 in W a a r l a n d m i n u s i d e m W a r m e n h u i z e n ƒ 4249 - ƒ 3455 = f 794 ƒ 2 1 29 C o r r e c t i e voor inflatie: 0, 41 x ƒ 794 ƒ 326 ' V o o r d e e l ' / b e d r i j f / j a a r na voorafgaande c o r r e c t i e s ƒ 1800 De h i e r behandelde c o r r e c t i e — h e t koolprijseffect — blijkt dus nogal b e -l a n g r i j k . Het b-lijkt bovendien b e -l a n g r i j k hoe h i e r v o o r g e c o r r i g e e r d w o r d t . 4. Voor het groei^-effe£t: Het i n k o m e n s v e r s c h i l p e r b e d r i j f / j a a r t u s s e n beide groepen in de u i t g a n g s s i t u a t i e i s volgens K r i j g e r en de Regt ƒ 1239 en z o a l s boven b e c i j f e r d c i r c a ƒ 800. Dat wil zeggen, c i r c a 30% en c i r c a 25% van het
4
-'inkomen in W a r m e n h u i z e n . Ons i n z i e n s m o e t dit v e r s c h i l niet alleen m e t
een p r i j s i n d e x w o r d e n v e r m e n i g v u l d i g d , m a a r ook m e t een g r o e i - e f f e c t . I m m e r s ook z o n d e r r u i l v e r k a v e l i n g was het in W a a r l a n d mogelijk om m e e r te s p a r e n en m e e r te i n v e s t e r e n dan in W a r m e n h u i z e n , omdat m e n de b e
schikking had o v e r een b e l a n g r i j k g r o t e r inkomen. Om h i e r v o o r te c o r r i -g e r e n m o e t e n de -g r o e i - p e r c e n t a -g e s w o r d e n b e r e k e n d ; m e n komt dan te'; de in p a r . 2 en 3 gegeven b e n a d e r i n g . Men zou het eventueel ook a l s c o r r e c t i e kunnen v e r w e r k e n . Bij een u n i f o r m e g r o e i v o e t uit hoofde van da b e -s p a r i n g e n van 4% volgt e e n c o r r e c t i e voor K r i j g e r en de Regt van ƒ 675 en bij de onder 3 gegeven b e r e k e n i n g e n r e s p e c t i e v e l i j k ƒ 523 en ƒ 411. Ons i n z i e n s i s de l a a t s t e het m e e s t r e ë e l en komt d a a r m e d e het effect in 195 7 op ƒ 1400. Alhoewel dit dus p a s na 5 j a a r is b e r e i k t , n o e m e n wij het h i e r -na 'onmiddellijk' effect.
2. De g r o e i van het inkomen
Het standpunt is ingenomen (LOCHT, 1962), dat de b e o o r d e l i n g van de r u i l v e r k a v e l i n g het b e s t e kan w o r d e n aangevat a l s v e r g e l i j k i n g van het g r o e i p a t r o o n . Om d a a r m e e te beginnen i s in fig. 2 de i n k o m e n s o n t w i k k e ling in i n d e x c i j f e r s gegeven en wel op b a s i s van 4 j a a r l i j k s v o o r t s c h r i j d e n -de gemid-del-den. De in-dexcijfers en dus -de gemid-del-de g r o e i - v o e t (g) o v e r de voorafgaande p e r i o d e , blijken in 1952 v r i j w e l dezelfde te zijn. Op deze grond lijkt het v e r a n t w o o r d om g na 1952 te W a r m e n h u i z e n , na een kleine c o r r e c t i e , te zien a l s de w a a r s c h i j n l i j k e g voor W a a r l a n d , w a n n e e r d a a r
T> pa c e l p T
niet zou zijn h e r v e r k a v e l d (gF ).
Het in fig. 2 v e r k r e g e n beeld i s een b e v e s t i g i n g van hetgeen in 1962 bij de behandeling van de g r o e i - e f f e c t e n in het a l g e m e e n w e r d g e s c h e t s t . T h a n s e c h t e r gaat het om i n k o m e n / b e d r i j f , d e s t i j d s om inkomen/hoofd. Het a a n t a l a r b e i d s k r a c h t e n kon t h a n s n a m e l i j k niet w o r d e n a c h t e r h a a l d . Op zichzelf leent fig. 2 zich tot v e r s c h i l l e n d e i n t e r p r e t a t i e s , bijvoorbeeld (vergelijk fig. 2a):
Worden, e v e n a l s in p a r . 1, s t e e d s s l e c h t s twee w a a r n e m i n g e n v e r g e l e -ken en wordt a l s eindstand w e e r 1956/59 genomen, dan volgt:
2^ G e m . r e ë l e ' g r o e i / b e d r i j f / j a a r , 1 9 5 1 / 5 4 - 1956/59 in W a a r l a n d m i n u s i d e m in W a r m e n h u i z e n 3, 4% + 0, 1% = 3, 5% Gem. r e ë l e ' g r o e i / b e d r i j f / j a a r , 1948/51 - 1 9 5 1 / 5 4 in W a a r l a n d m i n u s idem in W a r m e n h u i z e n 9, 5% - 8, 6% = 0, 9% ' V o o r d e e l ' in g r o e i p e r j a a r 2,6% 19
Deze conclusie houdt in, dat het v o o r d e e l in 1957 in i n k o m e n / b e d r i j f / j a a r 3)
s l e c h t s c i r c a ƒ 1000 zou zijn, in 1965 e c h t e r r e e d s ƒ 3200 '. Aldus w o r d e n s t e e d s v e r d e r uiteenlopende r e e k s e n aangenomen.
2: Al^jvj^r_^arnej^om^njdj!_rj!^ksen
Worden a l l e w a a r n e m i n g e n in de beschouwing b e t r o k k e n , dat wil zeggen wordt het in fig. 2 v e r k r e g e n beeld van de ontwikkelingen r e c h t s t r e e k s v e r -geleken, dan volgt dat beide r e e k s e n wellicht w e e r s a m e n k o m e n .
Deze c o n c l u s i e houdt in, dat het v o o r d e e l in inkomen s l e c h t s tijdelijk i s ; van ƒ 1400 in 1957 daalt het voor 1965 tot 0(nul) '.
3: Als evenwijdige of i e t s uiteenlopende r e e k s e n
De l a a t s t e u i t g e z e t t e index i s beïnvloed door het u i t z o n d e r l i j k e (kool) j a a r 1962. Wordt deze index buiten beschouwing gelaten dan volgt uit het in fig. 2 v e r k r e g e n beeld dat beide r e e k s e n o n g e v e e r p a r a l l e l lopen. Het 'on-m i d d e l l i j k ' effect i s u i t e r a a r d , e v e n a l s o n d e r 2, ƒ 1400.
Het i s duidelijk dat uit een en a n d e r geheel v e r s c h i l l e n d e r e n d e m e n -ten over de r u i l v e r k a v e l i n g s i n v e s t e r i n g volgen. Om een keuze t u s s e n de i n t e r p r e t a t i e s te m a k e n , en t r o u w e n s ook om tot een j u i s t e b e o o r d e l i n g in het a l g e m e e n te k o m e n , i s enig inzicht nodig in de wijze w a a r o p de e c o n o -m i s c h e g r o e i i s g e r e a l i s e e r d .
3. Het p r o c e s van de g r o e i
Z o a l s r e e d s o p g e m e r k t zijn in dit geval onvoldoende gegevens b e s c h i k -b a a r . E r n s t i g e t e k o r t k o m i n g e n zijn:
Geen gegevens o v e r de g e z i n s a r b e i d ;
Niet het gehele gebied i s in het o n d e r z o e k b e t r o k k e n ( a l l e e n dan zou de invloed via het afvallen en stichten van b e d r i j v e n tot zijn r e c h t kunnen k o m e n ) ;
Het a a n t a l b e s t u d e e r d e b e d r i j v e n i s klein. De v e r k r e g e n c i j f e r s wijzen op het volgende:
1. V e r d e l i n g inkomen in c o n s u m p t i e (C) en s p a r e n ^ S )
De s t a a f d i a g r a m m e n in fig. 3 geven de v e r d e l i n g van het b r u t o - i n k o m e n w e e r . Het v e r l o o p van de c o n s u m p t i e blijkt v r i j r e g e l m a t i g . D a a r b i j gaan p e r i o d e n van snelle stijging van het inkomen g e p a a r d m e t snelle stijging van de c o n s u m p t i e , m e e s t a l m e t een v e r t r a g i n g van 1 j a a r . Dit zou kunnen b e t e k e n e n dat het door r u i l v e r k a v e l i n g a l s 'onmiddellijk' effect v e r k r e g e n v o o r d e e l van ƒ 1400 v r i j spoedig d a a r n a wordt g e c o n s u m e e r d . Dan zou zich
/ d u s g e e n g r o e i e f f e c t v i a e x t r a b e s p a r i n g e n v o o r d o e n e n z o u ( c p . ) d e i n -t e r p r e -t a -t i e a l s w e e r s a m e n k o m e n d e r e e k s e n , d e j u i s -t e z i j n . D e s t i j g i n g v a n d e c o n s u m p t i e blijft, e c h t e r — o v e r e e n k o m s t i g h e t , in 1 9 6 2 , i n h e t a l g e m e e n b e h a n d e l d e — in e l k y a n . d e b e d o e l d e p e r i o d e n a c h t e r b i j d i e v a n h e t i n k o m e n . D e c o n s u m p t i e q u o t e (con s u m p t i e / n e t t o -i n k o m e n ) d a a l d e d a n o o k -i n d -i e p e r -i o d e n e n w e l a l s v o l g t : G e b i e d P e r i o d e s n e l l e s t i j g i n g Y C / Y W a a r l a n d W a r m e n h u i z e n W a a r l a n d W a r m e n h u i z e n 1 9 5 0 —•* 1 9 5 0 —•* 1957 - ^ 1 9 5 7 —> 1955 + 1 9 5 4+ 1 9 6 2 + 1 9 6 2+ c a . 0, 90 c a . 0, 95 c a . 0 , 9 0 c a . 1 , 0 0 —> c a . —^ c a . —* c a . —•» c a . 0 , 6 5 0 , 5 0 0 , 6 5 0 , 5 0 In d e p e r i o d e v o o r de r u i l v e r k a v e l i n g i s e r d o o r a n d e r e o o r z a k e n e e n s n e l l e s t i j g i n g v a n h e t i n k o m e n g e w e e s t . D a a r d o o r w a s o o k t o e n C / Y l a a g e n i s de d e s t i j d s a a n g e n o m e n d a l i n g v a n C / Y \ v o o r d e e e r s t e 10 j a a r n a d e r u i l v e r k a v e l i n g ) h i e r n i e t of n a u w e l i j k s g e r e a l i s e e r d . C / Y ( e l k i n v o o r t -s c h r i j d e n d e g e m i d d e l d e n ) w a -s i n W a a r l a n d : v ó ó r d e r u i l v e r k a v e l i n g : 0, 8 3 ; 0, 80; 0, 80 e n i g e j a r e n n a d e r u i l v e r k a v e l i n g : 0, 77; 0, 7 8 5 ; 0, 77; 0, 78 en 0, 72 H e t l a a t s t e c i j f e r i s b e ï n v l o e d d o o r h e t b i j z o n d e r e j a a r I 9 6 0 . Op g r o n d h i e r -v a n i s -v o o r d e t o e k o m s t a a n g e n o m e n e e n s p a a r q u o t e (= 1. - c o n s u m p t i e q u o t e ) v a n 20% of 2 2 | % . B i j g e l i j k e o v e r i g e o m s t a n d i g h e d e n v o l g t i n b e i d e g e v a l l e n d e i n t e r p r e t a t i e a l s e n i g s z i n s u i t e e n l o p e n d e r e e k s e n . H e t v o l g e n d e k a n d i t i l l u s t r e -r e n . B e r e k e n i n g v a n h e t i n k o m e n i n 1 9 5 8 w a n n e e r h e t i n k o m e n a l l e e n v e r a n d e r t v i a s p a r e n e n i n v e s t e r e n e n d a a r b i j s t e e d s a l l e b e s p a r i n g e n (S) w o r -d e n g e i ' n v e s t e e r -d ( J ) , w a n n e e r S / Y = 20% (1) of 2 2 | % (2), t e r w i j l s t e e -d s (3) e e n r e n d e m e n t o v e r J v a n 20% w o r d t b e r e i k t . — - — --_ j T 9 5 8 ~ = R T 9 5 8 ~ ^ Y*'Ï958~ = Y 1 9 5 7 Y 1957 - C 1 9 5 7 S 1 9 5 7 20% J 1 9 5 8 Y 1957 + R P a s s i e f ( 1 . 3 ) 7445 1 4 8 9 1 4 8 9 298 7745 A c t i e f ( 1 . 3 ) 8845 1 7 6 9 1 7 6 9 3 5 4 9199 A c t i e f (2. 3) 8845 1 9 9 0 1990 3 9 8 9 2 4 3 H e t ' o n m i d d e l l i j k ' e f f e c t v a n d e r u i l v e r k a v e l i n g v a n ƒ 1400 i n 1957 z o u d a n i n 1-958 b i j a c t i e f 1 . 2 z i j n a a n g e g r o e i d t o t ƒ 1 4 5 4 e n b i j a c t i e f 1 , 3 t o t 1 4 9 8 . De g r o e i v o e t (g) z o u r e s p e c t i e v e l i j k 4%, 4% e n 4^% z i j n e n h e t i n k o m e n s v e r -s c h i l in 1 9 6 5 ƒ 1 9 0 0 e n ƒ 2 3 5 0 . 19
7
-s — —— —• ' ' v V
In fig. 4 zijn de b e s p a r i n g e n en de i n v e s t e r i n g e n tegen e l k a a r u i t g e -zet. Het v e r s c h i l t u s s e n S en J i s de n e t t o - m o b i l i t e i t van het v e r m o g e n . Uit deze figuur blijkt:
• Dat het e e r d e r voor de landbouw v e r o n d e r s t e l d e v e r b a n d t u s s e n de i n -v e s t e r i n g e n en de b e s p a r i n g e n , z e k e r tot 1958, i n d e r d a a d aanwezig w a s . Dat dit v e r b a n d in deze gebieden redelijk wordt w e e r g e g e v e n m e t
Jt = St - 1 '
De consequentie h i e r v a n i s in het onder 1 gegeven s c h e m a r e e d s v e r -w e r k t .
Na 1957 i s m e n afgeweken van J. = S. . en heeft een aanzienlijke af-vloeiing van v e r m o g e n p l a a t s gehad. V o o r s h a n d s wordt a a n g e n o m e n dat dit b e r u s t op een tijdelijk g e b r e k aan v e r t r o u w e n a l s gevolg van de a l g e m e n e
conjunctuur in die j a r e n en van de lage inkomens in 1956, 1957 en 1958, d e r h a l v e dat voor de t o e k o m s t 1^ = 5^ . kan v/orden v e r o n d e r s t e l d .
t t - 1
In i£guur 4a is het v e r s c h i l in m o b i l i t e i t van v e r m o g e n t u s s e n beide gebieden w e e r g e g e v e n . H i e r u i t blijkt:
. Dat in de j a r e n 1955/1958 uit de b e d r i j v e n in W a a r l a n d ƒ 3000 à
ƒ 4000 m i n d e r w a s afgevloeid dan uit die in W a r m e n h u i z e n . Het i s m o g e lijk dat dit de a a n p a s s i n g s i n v e s t e r i n g e n zijn. Zij hebben stellig e r t o e b i j -g e d r a -g e n dat in 1957 een e x t r a inkomen van ƒ 1400 w e r d v e r k r e -g e n .
Dat in 1959 het v e r s c h i l i s v e r d w e n e n . De afwijkingen ten opzichte van J = S. A zijn in beide gebieden dus uiteindelijk even groot. D a a r u i t volgt dat de r u i l v e r k a v e l i n g in dit geval s l e c h t s gedurende enkele j a r e n e x t r a p a r t i c u l i e r v e r m o g e n heeft v e r e i s t .
De g e c o n s t a t e e r d e e x t r a i n v e s t e r i n g van ƒ 3000 à ƒ 4000 i s niet d e -zelfde a l s de door K r i j g e r en de Regt genoemde e x t r a i n v e s t e r i n g e n . Ten e e r s t e n i e t , omdat wij h i e r a l s e x t r a beschouwen hetgeen uitgaat boven de b e s p a r i n g e n ; ten tweede n i e t , omdat het bij hen de b r u t o i n v e s t e r i n g e n b e -treft.
3. Verhouding v e r m o g e n (W) tot inkomen
De m a t e w a a r i n het inkomen t o e n e e m t bij het a a n g r o e i e n van v e r m o g e n of k a p i t a a l (= het g e ï n v e s t e e r d e v e r m o g e n ) , i s niet goed o n d e r z o c h t omdat de invloed van de v e r a n d e r i n g e n in de hoeveelheid a r b e i d niet kon worden afgezonderd en omdat de w a a r d e van het k a p i t a a l of v e r m o g e n niet goed kon w o r d e n bepaald. Het k a p i t a a l en v e r m o g e n zoals dr.e op de balans voorkomen, b e
8
-/ r u s t e n op de h i s t o r i s c h e p r i j s en f i s c a l e v o o r s c h r i f t e n . F i g . 5 geeft de ontwikkeling van het b a l a n s t o t a a l w e e r . .
E l d e r s ( p r o d u k t i e f u n c t i e - o n d e r z o e k L. E . I. - b e d r i j v e n , 1967) i s een produktiviteit van het ' p a c h t e r s ' v e r m o g e n g e c o n s t a t e e r d van 13% en 20% voor de gemengde b e d r i j v e n en de w e i d e b e d r i j v e n . Om deze r e d e n i s in het voorafgaande v o o r s h a n d s een produktiviteit van 20% voor alle a a n w e n -dingen aangenomen z o a l s ook in de publikatie van 1962. Het v e r m o g e n en de i n v e s t e r i n g e n omvatten e c h t e r ook ' e i g e n a a r s ' v e r m o g e n z o a l s de g e -bouwen, w a a r v a n de produktiviteit v e e l a l l a g e r i s . Op zichzelf geeft fig. 5 de indruk dat de produktiviteit niet in alle aanwendingen dezelfde i s ; m e t n a m e dat de produktiviteit in W a a r l a n d relatief i s v e r b e t e r d . I m m e r s vóór 1954 w a s in W a a r l a n d r e l a t i e f m e e r v e r m o g e n aanwezig en in de j a -r e n I 9 6 O / I 9 6 2 -relatief evenveel. In die l a a t s t e j a -r e n w a s e c h t e -r j u i s t het inkomen relatief h o g e r (fig. 1 en 2). Z u l k s i s ook t e v e r w a c h t e n . I m m e r s door de overgang van v a r e n op rijden kon m e t eenzelfde v e r m o g e n m e e r w o r d e n b e r e i k t . De consequentie h i e r v a n zou zijn een i n t e r p r e t a t i e m e t
5)
m e e r uiteenlopende r e e k s e n . E r zijn aanwijzingen ' in het m a t e r i a a l om dit t e doen door m e t een produktiviteit van 15% te r e k e n e n voor W a r m e n huizen en de p a s s i e v e ontwikkeling en m e t 18% voor W a a r l a n d na de r u i l -v e r k a -v e l i n g . B e r e k e n i n g -van het inkomen in 1958, w a n n e e r het inkomen a l l e e n v e r a n d e r t via s p a r e n en i n v e s t e r e n en d a a r b i j s t e e d s alle b e s p a r i n g o a (S) w o r d e n g e ï n v e s t e e r d (J) voor S/Y = 20% (1) of 2 2 | % (2) en een r e n d e
-m e n t over J van 15% (4) en 18% (5), geeft:
P a s s i e f ' . 1 . 4 ) : Yt + R = Yt + 15% Jt + 1= Yt + 15% St = Yt + 3% Yt = = 1,03 x ƒ 7445 = = ƒ 7668 Actief (1.5) : = Yt + 18% J ± = Y t + 1 8% ^t = Y t +3,6%Yt= = 1,036 x ƒ 8845 = = ƒ 9163 Actief(2. 5) : = Yt + 18% Jt + 1 = Yt + 18% St = Yt + 4% Yt= = l , 0 4 x ƒ 8845 = = ƒ 9199 »•- ft
In 1965 is dit inkomen (Y *" ) a a n g e g r o e i d tot (1 + g) x Y 1957, w a a r b i j (g) dus nu 3%, 3,6% en 4% i s . Dus Y*1965 i s ƒ 9430, ƒ 11 740 en ƒ 12120. Het v o o r d e e l door r u i l v e r k a v e l i n g i s dus t o e g e n o m e n van ƒ 1400 in 1957 tot ƒ 2300 of ƒ 2700.
• Het r u i l v e r k a v e l i n g s e f f e c t 1. C£i^errum
In het r u i l v e r k a v e l i n g s e f f e c t m o e t e n de b a t e n g e s t e l d w o r d e n t e g e n o v e r
9
-de l a s t e n . Ons i n z i e n s v e r d i e n t v o o r a l die n o r m -de aandacht, w a a r b i j -de uitgaven in de a a n l o o p p e r i o d e , a l s i n v e s t e r i n g w o r d e n v e r g e l e k e n m e t het saldo van i n k o m s t e n en uitgaven die zich e e r s t in de loop van de tijd r e a l i s e -r e n , a l s b a t e n . Het v e -r s c h i l m e t het geb-ruikelijk i n v e s t e -r i n g s effect i s niet groot. B e l a n g r i j k i s v o o r a l dat nu ook de p a r t i c u l i e r e i n v e s t e r i n g e n in de n o e m e r komen. E l d e r s is h i e r o p n a d e r ingegaan.
De gebruikelijke bepaling i s die m e t de i n v e s t e r i n g e n g e r e k e n d a l s een é é n m a l i g b e d r a g en de baten g e r e k e n d a l s een j a a r l i j k s gelijk b e d r a g . Thans i s dit niet t o e p a s b a a r . E r i s een ' é é n m a l i g e ' i n v e s t e r i n g door de o v e r h e i d en een p e r i o d e van i n v e s t e r i n g door de p a r t i c u l i e r e n , t e g e n o v e r een o p k l i m m e n de r e e k s van baten. Een e l d e r s veel gebruikte m e t h o d e is om beide in c o n t a n t e w a a r d e uit te drukken. De d a a r b i j i n g e v o e r d e r e n t e v o e t heeft grote i n vloed op de u i t k o m s t e n . Eigenlijk m o e t een r e k e n r e n t e v o e t w o r d e n i n g e -v o e r d , welke een uitdrukking m o e t zijn -van de o p b r e n g s t e n die e l d e r s m e t J zouden zijn te b e r e i k e n . Deze r e k e n - r e n t e v o e t i s niet bekend. Een d e r d e mogelijkheid i s de i n t e r n e r e n t e v o e t van het p r o j e c t t e b e r e k e n e n . Dit : s die
r e n t e v o e t , w a a r b i j de baten en de l a s t e n aan e l k a a r gelijk zijn. Deze r.iethode heeft het grote v o o r d e e l dat het v e r g e l i j k e n van het p r o j e c t m e t r.iethode m o g e -lijkheden van a n d e r e o p b r e n g s t e n voor J, geheel buiten het p r o j e c t - o n d e r z o e k w o r d t gehouden. Een b e z w a a r i s dat het nogal wat r e k e n w e r k v e r e i s t , t e g e n -woordig i s dat niet m e e r zo'n b e z w a a r , t e m e e r omdat e r hulptabellen voor ontwikkeld zijn. In p r i n c i p e valt de i n t e r n e r e n t e v o e t s a m e n m e t het u v e s t e
-ringseffect.
2. De lnyesj;e£ingj3n_
De o v e r h e i d s i n v e s t e r i n g ( J ~ ) i s ƒ 7500 p e r ha g e w e e s t , dat v/il z iggen, 4 , 1 8 x ƒ 7500= ƒ31 350 p e r bedrijf. Dit heeft o m s t r e e k s 1950 p l a a t s gehad. K r i j g e r en de Regt stellen dat de i n v e s t e r i n g in 1957 even groot zou zijn g e -w e e s t , omdat de k o s t e n b e s p a r i n g e n op-wegen tegen de p r i j s s t i j g i n g e n . Voor de v e r g e l i j k b a a r h e i d m e t hun u i t k o m s t e n wordt h i e r n a a l s mogelijkheid o p g e -n o m e -n J-, 1957 = J _ 1950. Wellicht i s dit toch -niet zo'-n goede k e u z e . I m m e r s
Lx v j
w a n n e e r de i n v e s t e r i n g in 1957 zou zijn u i t g e v o e r d zouden de baten niet zijn o p g e t r e d e n vanaf 1957 m a a r b i j v o o r b e e l d vanaf 1964. Een t i j d s v e r s c h i l t u s s e n J en B m o e t dus ons i n z i e n s w o r d e n gehandhaafd. Als m e e r r e ë l e m c g e l i j k -heid i s d a a r o m opgenomen: l a s t e n in 1957 van J „ = J „ 1 9 5 0 (1 + i) .
Met de i n v e s t e r i n g w o r d e n ook k o s t e n b e s p a r i n g e n voor a n d e r e s e c t o -r e n b e -r e i k t . Een deel van J_, zou d a a -r a a n kunnen w o -r d e n t o e g e -r e k e n d . Doo-r
G
10
-Door ons zal 40% of 20% van Jr aan die andere bestemming worden
toege-rekend. Wellicht is het laatste het meest reëel.
De particuliere investeringen (J, ) die tot stand komen uit het extra verdiende inkomen vormen geen lasten in deze beschouwing. Wel is dit het geval met particuliere investeringen die tot stand komen uit de extra M.
die onder 3. 2. is becijferd op ƒ 3000 à 'f^4000. gedurende 4 jaar. De lasten in 1957 van J, zijn daarom ƒ 3500 (1 + i )4 - ƒ 3500.
3. De baten
De baten in 1957 en volgende jaren zijn reeds uitgebreid aan de orde geweest. Twee punten bleven onbesproken. Ten eerste over hoelang deze reeks mag worden doorgetrokken. Het is gebruikelijk om bij dit soort cal-culaties een tijdshorizon (T) van 50 jaar in te voeren. Ons inziens mag het ruilverkavelingseffect, dat naar zijn aard een lange termijn effect is, tot aan de tijdshorizon in aanmerking worden genomen. Dit kan ook gezien wor-den als de veronderstelling dat na 50 jaar een nieuwe ruilverkaveling moet worden uitgevoerd. Het tweede punt dat onbesproken is gebleven betreft de baten in de aanloopperiode 1952 - 1957 en de eventuele opbrengstdervingen in de periode van uitvoering. Beide zijn moeilijk te bepalen en zijn daarom bij de effecten in de andere sectoren gerekend.
4. B ate n/lnves ter ing
De volgens het voorgaande meest reële interpretatie van de ontwikke-ling in Waarland is die met een spaarquote van 22^% en een rendement van 18% als tegenstelling tot een ontwikkeling zonder ruilverkaveling met een spaarquote van 20% en een rendement van 15%, daarbij uitgaande van een inkomen in 1957 van respectievelijk ƒ 8845 en ƒ 7445. De interne rentevoet volgt uit J 1957 = naar 1957 verdisconteerde baten, te weten:
0, 8 x ƒ 31 350 (1 + i)7 + ƒ 3500 (1 + i )4 - ƒ 3500 =
- _
f 8 84 5 ( l + i ^ i ( l ^ i M V ƒ 7445(1 + ^ l i ^ 4
T)
1 + 1 (1 + i )1 + 1 (1 + i)1
Hieraan voldoet i is ruim 9%.
Voor enige mogelijkheden is i hierna vermeld:
1 1 ^ ^ Inve ste r i n g s -GroeimodeT~~~--^.^ 4%/3% d. w. z. s=22!%/20%"en r = 18%/15% 3, 6%/3% d. w. z. s= 20% en r= 18%/15% 4% d. w. z. s = 20% en r = 20% met 80% over J p 9% 8% 7% met 60% over JL, 10% 9% 8% als en de Regt Krijger • 10% 8%
Er moge op deze plaats nogmaals op worden gewezen dat deze calculatie slechts is opgezet bij wijze van proef. Ondermeer moest thans nog het aan-passingsproces van de hoeveelheid arbeid en het aantal bedrijven,aan de inkomensontwikkeling,buiten beschouwing blijven.
Samenvatting
Op het door KRIJGER en DE REGT bepaalde effect van de ruilverkave-ling in de polder Waarland van ƒ 2657 in gem. inkomen/bedrijf/l957, zijn enige c o r r e c t i e s aangebracht, te weten:
ca. ƒ 600 door het waarderen in prijzen van 1957 van het inkomensverschil tussen Waarland en Warmenhuizen in 1950;
nihil door het verbeteren van de vergelijkbaarheid der bedrijven; ca» ƒ 300 door de eliminatie van de invloed van de sterk wisselende prijzen
voor kool, een teelt die in Warmenhuizen een relatief grotere plaats inneemt ;
ca. ƒ 400 voor de inkomensgroei d i e in Waarland zonder ruilverkaveling gerealiseerd zou zijn boven hetgeen in Warmenhuizen is bereikt. Aldus volgt voor 1957 een effect van de cultuurtechniek in gem. inkom e n / b e -drijf van ca. ƒ 1400.
De in feite gerealiseerde inkomensgroei is op verschillende wijzen te interpreteren. Als voorbeeld is uit de feitelijke inkomensgroei een gemiddel-de berekend waaruit zou volgen dat gemiddel-de reeksen sterk uiteenlopen en dus het
ruilverkavelingseffect in de loop van de tijd bijzonder groot zou worden. Daar-naast zijn interpretaties gegeven als weer samenkomende reeksen en als min of m e e r evenwijdige reeksen. E e r s t na analyse van de wijze waarop de groei tot stand komt kan een keuze worden gemaakt. Dan blijkt dat:
De relatieve besparingen weinig zijn beïnvloed door de ruilverkaveling en gemiddeld 20% à 22|% zijn van het inkomen;
De investeringen in het algemeen gelijk zijn aan de besparingen in het voor-afgaande j a a r , m a a r dat in de aanpassingsperiode — 1 9 5 5 / 5 8 — in het
12
-v e r k a -v e l d e gebied ƒ 3000 à ƒ 4000 e x t r a w e r d gebruikt;
de produktiviteit van de i n v e s t e r i n g e n waarschijnlijk,,iëtft 'is:.vêarb,© -t e r d door de r u i l v e r k a v e l i n g , -te we-ten van 15% -to-t 18%.
Voor elk van deze — o p zichzelf niet zoveel uiteenlopende — m o g e lijkheden i s de gemiddelde j a a r l i j k s e g r o e i b e r e k e n d a l s de o v e r i g e o m s t a n -digheden gelijk blijven. Deze v a r i e e r t van 3% tot 4-|%.
De o v e r h e i d s i n v e s t e r i n g i s ƒ 31 350 p e r bedrijf geweest en heeft o m s t r e e k s 1950 p l a a t s gehad. Voor de w a a r d e r i n g van de i n v e s t e r i n g i s e n e r -zijds K r i j g e r en de Regt g e v o l g d e n a n d e r z i j d s rekening gehouden m e t een o p b r e n g s t d e r v i n g e n in 1950 1957 en m e t de b e t e k e n i s van de i n v e s t e -ringen v o o r a n d e r e s e c t o r e n . De p r a k t i s c h e conclusie i s , onder voorbehoud, een r e n d e m e n t o v e r de i n v e s t e r i n g e n van 8 à 10%. Voor het o n d e r z o e k i s van belang dat de bij wijze van proef gegeven t o e p a s s i n g van d e z e m e t h o d e van c a l c u l a t i e , tot een p r a k t i s c h e u i t k o m s t heeft geleid.
13 -Literatuur
BERG, C.VAN DEN en L. J. LOCHT, 1965. Overzicht van het economisch onderzoek in de Cultuurtechniek. Landbouwk. Tijdschr. 77/17 KRIJGER, P . D . e n J . T . P . DE REGT, 1962. De invloed van ruilverkaveling
op de inkomenspositie in Westfriese tuinbouwvaargebieden. Landbouwk. Tijdschr. 74/6
LOCHT, L. J. , 1962. Het effect van Cultuurtechnische investeringen in af-hankelijkheid van de mobiliteit van arbeid en vermogen. Cul-tuurtechn. Tijdschr. 2/4
Î 1967. Produktiefunctie-onderzoek. Jaarverslag I. C. W.
14 -/ ) Groei-lndex 1,37 1,45 1,37 P r i j s -index 1^7,5 148 141 Basis v e r s c h i l ƒ 1239 ƒ 797 ƒ 79^ Groei x p r i j x b a s i s ƒ 2504 ƒ 1700 ƒ 1531 s Reeds g e c o r r . ƒ1239 + /590 / 797 + /380 ƒ 794 + /326 Nog. c o r r . / 675 ƒ 523 ƒ 411
) Een g r o e i - v o e t uit hoofde van de b e s p a r i n g e n van 4% volgt conform p a r . 4 uit een s p a a r q u o t e van 20% en een r e n d e m e n t van 20%. De b e r e k e n i n g van de c o r r e c t i e i s a l s volgt:
Periode
Krijger en d.R. 48/50 - 56/58 Gecorr. K en d.R. 48/50 - 58/59 4 Jaars gem. 48/51 - 56/59
2) De i n d e x c i j f e r s voor de v o o r t s c h r i j d e n d e 4 j a a r s gemiddelden van het v e r -t e e r b a a r inkomen zijn g e c o r r i g e e r d voor p r i j s s -t i j g i n g e n en m e -t een -t a b e l voor s a m e n g e s t e l d e i n t e r e s t herleid tot % / j a a r . En wel a l s volgt:
P e i l ' d a t a ' Index t. o. v. 1948/51 I d e m , gedefleerd In % p e r j a a r Index t. o. v. 1 9 5 1 / 5 4 In % p e r j a a r
3) Inkomen in W a a r l a n d 1956/59 i s ƒ 8845. Dit heeft a l s index 118, hetgeen h e t -zelfde i s a l s 100 x (1 + 0,034) . Z o n d e r r u i l v e r k a v e l i n g zou deze index zijn g e w e e s t 100 x (1 + 0, 034 - 0, 026)5 = 1, 0405 en dus Y1^ " * ^ = ƒ 7800.
V o o r t s volgt: Index t. o. v. 1952 Inkomen in p r i j z e n 1957 Y^ 1 9 6 5l a n d 100 x (1 + 0 , 0 3 4 )1 3 = 155 155/118 x ƒ 8845 f 11 600 Yp a s s i e f 100 x (1 + 0, 0 0 8 )1 3 = 112 112/118 x ƒ 8845 =ƒ 8 400 Waai 1 9 5 1 / 5 4 1 5 0 , 9 1 3 1 , 2 9 , 5 1 0 0 , 0 • rland 1956/59 2 0 8 , 2 1 5 4 , 8 • 1 1 8 , 0 3 , 4 W a r m e n h u i z e n 1 9 5 1 / 5 4 1 4 7 , 4 1 2 8 , 2 8 , 6 1 0 0 , 0 • 1956/59 1 7 1 , 4 1 2 7 , 4 . 9 9 , 4 - 0 , 1 1965 YW a r m e n h u i z e n 1 0 0 x ( 1 _0, 0 0 1 )1 3 = 99 V e r s c h i l ƒ 3 200
4) T e r z i j d e zij o p g e m e r k t dat bij een gelijke index de i n k o m e n s zelf u i t e e n blij ven lopen. Bij een index voor b e i d e gebieden van 220 volgt:
I n k o m e n / b e d r i j f / j a a r W a a r l a n d : 220 x ƒ 4249 = ƒ 9350 in p r i j z e n 1' 50 I n k o m e n / b e d r i j f / j a a r W a r m e n h u i z e n : 220 x ƒ 3455 = ƒ 7600 in p r i j z e n Ie 50 In p r i j z e n van 1957 i s dat r e s p e c t i e v e l i j k ƒ 1 2 500 en ƒ 10 000.
15
-Het verloop van Y is als volgt berekend:
Gegeven l e : ( Y ^S s i^f , - Y„r . . ) 1951/54 = 131,2 - 128,2 = 3,0
b v Waarland Warmenhuizen' '
Gegeven 2e:Groei yp a s s i e /jaar is 0,9 groter dan de groei Y-yy'huizen ^ "a r
en dus: 51/54 52/55 53/56 54/57 55/58 56/59 Index W'huizen Corx^ctie voor Ie Correctie voor 2e T , „passief Index Y^ 128,2 3 , 0 -131,2 145,2 3 , 0 0 , 9 149,7 148,5 3 , 0 1 , 8 153,3 142,6 3 , 0 2 , 7 148,3 120,3 3 , 0 3 , 7 127,0 127,4 3 , 0 4 , 6 132,0
Dus bijvoorbeeld: yp a s s i e f in 1956/59 = 1, 32 x ƒ 4249 (in prijzen 1950) en
1,32 x ƒ 4249 x 1,345 (in prijzen 1957).
Er zijn regressie berekeningen uitgevoerd voor het balanstotaal waarbij het investeringsbestanddeel is gedefleerd-(W') op het-gedefleerde- verteerbare inkomen (Y'),voor de periode waarin de hoeveelheid arbeid niet is toegenomen, volgens Y' = aW' + b. De uitkomsten zijn:
Gebied Periode n a b r
Waarland 1956-1961+ 15 0,177 3995 0,588
Warmenhuizen 1956-1961+ 14 0,118 28 70 0,425
Volgens deze uitkomsten zou dus de produktiviteit van W' 17, 7% en 11, 8% zijn. Voorts is (v/aarbij 1 de loonsom is en a de produktiviteit van W) als volgt geredeneerd:
Y48/51 = 1 + a W48/51 d u s W a a r l a n d : f 4 2 4 9 - 1 + a x ƒ 14 000 Warmenhuizen: ƒ 3455 = 1 + a x ƒ 8 000
ƒ 894= a x f 6 000 dus a = 15%. Hieruit blijkt dat het verschil in basis-inkomen verklaard kan worden uit een
verschil in W.
Stel a is in Warmenhuizen in 1958/61 nog steeds 15% dan volgt:
Warmenhuizen: 15 8/6 1 = Y '5 g/6 1 - 15% W5 g/6 1 = ƒ 7226 - ƒ 3635 = ƒ 4591
Stel 1 in Waarland = 1 Warmenhuizen, dan volgt:
Waarland: a W5 8/6 1 = Y,.g/6 1 - ƒ 4591 = ƒ 10 737-ƒ4591 = ƒ 6146 en
a = ƒ 6146 : ƒ 33 057 = 0,186.
Hieruit blijkt dat —overige omstandiheden gelijk gehouden — inderdaad met een iets grotere a moet worden gerekend.
Bijlage 1 O v e r z i c h t van het a a n t a l in het o n d e r z o e k b e t r o k k e n
b e d r i j v e n
W a a r l a n d W a r m e n h u i z e n
Aanwezige b e d r i j v e n 125
T o t a a l op C. D. -lijst 43 33 w a a r v a n : Buiten C. D. - o n d e r z o e k :
land voor groot deel buiten W a a r l a n d
boekjaar niet van l / l - 3 1 / l 2 10
r e d e n onbekend 2 M a x i m u m in C D . - o n d e r z o e k 31 33 j_Minumurn in C D . - o n d e r z o e k ] IJ-9J L.31J Boekhoudgegevens o n t b r e k e n gedeeltelijk 6 T u s s e n 1948 en 1962 opgeheven (geheel of g e d . ) 7 G r o o t t e en v e r m o g e n s t e r k afwijkend 1 B e d r . hoofd •§• dagen in loondienst 1
3 e d r i j f geen v a a r b e d r i j f m e e r 8 Oud bedrijfshoofd (geboren v o o r 1900) 8
P l a n t e n kweken + g l a s bedrijf 1
R ed en onbekend 2
In I . C . W. - o n d e r z o e k 16 14
F i g . 1. Gern- v e r t e e r b a a r inkomen p e r bedrijf voor W a a r l a n d e n W a r m e n h u i z e n en G e m . b e d r i j f s u i t k o m s t e n bij K r i j g e r en de Regt voor W a a r l a n d en V/armenhuizen . . (boekjaar W a a r l a n d 1 / l - 3 1 / 1 2 , voor W a r m e n h u i z e n l / 5 - 3 0 / 4 )
1 4 .
I 2 r
1 0 .
4 l
1948 Ï950 ' " f ^ i s L~ii^4 l~r936"~t"~ï"9èïï"~L~r9ba~~1-T^fei t F i g . 1 a- G e m . v e i l i n g p r i j z e n rodo kool (Dron L. E . I . )
gld/100 kg
20
l ó
4 j a a r
\:x ( w e r k e -260 j-f 220 ; ! i i 180 j-I i-i 1 40 [.
'0
F i g - 2. G e r n , v e r t e e r b a a r i n k o m e n p e r b e d r i j f i n v o o r t s c h r i j d e n d g o m . o v o r 4 j a a r , in i n d e x c i j f e r s ( 1 9 1 3 / 5 1 ~ !')0) ' Y W a a r l a n d ' W a rmenhui./,<.•! 4 8 / 5 1 5 0 / 5 3 5 2 / 5 5 5 4 / 5 7 5 6 / 5 9 5 8 / 6 1 F i g - 2 a . I n t e r p r e t a t i e s v a n de i n k o m e n s o n t w i k k e l i n g I n d e x ( p r i j -. Ken 1950) 140 'r I Ii
1 0 0u i l b ™ VI i t f ' : : n i o p . ; n d s s i e f S a a r l a n d 1 10 [ 1 0 0h 1 180 h 140 100 „_—y a'Ccief W a a r l a n d Y; :siöf' W a a r l a n d r/ a c t i e f , / / / / £ ' / / ' ' / / ' . ƒ / / ƒ / ' 'YPa s s i e f / / ƒ / " W a a r l a n dF i g . 3- G e m . b e s c h i k b a a r inkomen p e r bedrijf en het v e r l o o p van C o n s u m p t i e (C), b e s p a r i n g e n (S) en i n v e s t e r i n g e n ( J ) x 1000 cid b r u t o -•Y b r u t o C -J b r u t o b r u t o b r u t o b r u t o 1943
Fig- 4. Ontwikkeling netto b e s p a r i n g e n (S ) en netto i n v e s t e r i n g e n (J) in xiooo gid h e t ° Pv o lse n d e Ja a r ( J t + i ) — I N . J . / , — 1 1 1 I 195 7 ^ 1;95 9 T % î t 8450 1947 1949 1951 1953 1955 , ^ > s 1958 I960 1962 t
Fig- 4a. Ontwikkeling van het e x t r a g d r i v e s t e e r d v e r m o g e n , d . w . z. (J -S / in W a a r l a n d , m i n u s idem in W a r m e n h u i z e n
1 0 0
r- 1 0 0 0 gld 40 F i g . 5. O n t w i k k e l i n g v a n h e t b a l a n s t o t a a l , g e m . p e r b e d r i j f / j a a r 30 20 10 W a a r l a n d W a r m e n h u i z e n 1 VI3 * 50 52 _j i 1_ 54 56 j 1 i i 58 60 62 t F i g . 5a. B a l a n s t o t a a l ( W ) in v e r h o u d i n g tot i n k o m e n in 1 9 5 1 / 5 4 (Y ) W / Y o 5 4 3 2 W a a r l a n d W a r m e n h u i z e n 1 913 50 52 54 56 58 60 62 t
0.. . 1,.: l.i '-•• :.•! J • i 'U 1 . b • :: i j 1 1 •M ' • / • • : 1 .-o-, ( V . ) 4 - J . . M ' i l - " . v M i r t J c h f / ' t ' i , Y ' ( ; ' - ) t C V a:-u-lord I . J - * Y ' (- !h.,V. 1'• t ƒ 1 - 1 ) V,, i d !.-11 . à M . ' i l M t ' d - i l A t o : - - i . i j r l u ^ . ; : , . i t . 1 ;:o-i<'n I : vit».; y - ' s i ' o r r . v o o : ' u : i j . o : t-w. t ' " V,:y 'ii 1 i n j 3•'(.!•: o i-l.O'. =..:-, ( j Y( ) V. a , i r - l ; i . . ' i Coi 3U! : . t i o ( C ) V-ir.:..>: h l . l - > ; : ' , . , . f . 0 l . . ; ; o ! , t : ' l ( Y ) V a a r l a s <2 * j I-I..C-. ; , h i l ~ i . . Cc. M,>.i.Mi q u o t e (C-, Y - ) t t ï i i ' M i : ! ^ . ! ; :--. CO:;:;uit : - ' : l « q u o t * ( C / Y ) Wa.<rlai tl W.'iriiienhi; l i . p i , E • • u t o - l t v c 3 ' > - : i .,:*i. ( ? J ) A f s c . - i f i j r l ;•• > { : ) N r t t O - l : w - e 3 L r > f i . • ( J ) ' ; r ••:•;•.' •. i j » - : B : " J ' . 0 - 1 - v ^ t ••< 1 . . . « : • ( , J ) Af J C ' T I J / I : .•>- ( D ) K e t t O l - , v * . - . e . - l - ( J ) D . l . i i : S t o ' . r - : Ü ( • " ) W . i i r l ai.d V.',irrü>r'i.!'iul2ei'i Si.,.- ï : : 1 ï • / ;-+7 ï U 4 : 1 1 : / (2, ••'. ^..2 i . l , 2 1 .. 1 •+•. 51 •+ 307 + 43 1 3 0 , 2 3 14;2< 1 7 1 loC 1 ^ 1 . 1 o , . 1 1 1 l > o , 2 i 3 , ; V7 o •y-r\ • 1 1 2 , . - ? 'j7, 1 i l . i l i 2 4 , 1 ó . 1 , l a , 16 7 - 7 1 • . C l / , , / I -6,7 I I / , , en ) 'AJ} 1 7 . 7 1 , ü , 4 , > 2 , £ • j 6 l ' 7 ' 7 l . /220-, d CCJ.-i 1 / 1 . • 1 1 , 1 1 i l l i . 11 i :• L 1 5 4 1 f i ; v , 2 1 2. 1 - • ; , C 1.'. l , 2 l 2 , £ i ? . j : / 2 , y 1 2 - ; , 2 I V , . , 1V ' . L. 1 :,. 1 2 . ' , 1 i ' i y 1 . -i - -i f • •* i . a a 1 4 , , 1 ' ;+ , ,' 1 , 2 . 6 .; 1 5 , 3 IA, •-' ~ i „ 7 ° 5 7 - 4 3 - ^ 1 2 2 y -j ••+ T-17 / 4 l t 42 r ) 32 4 ; 4 32 b '4 } v'l-J - 7 ' 4 / + i 31 14 ,4 J4 : • 6 » u i é v < c ;,2 . 1 6 2 / 1 1 7 l •77 i i-, ' i '•07 + l i - 7 7:' 7 ï y. ; o 4 21 i 7 -C Al / M •4722 CU AV>-CC/ '»,6.2 C . 2 1 ••AC ; i , ' i -1 . -1 C : V 2 1 77 ' J 'l'A') >' 1 « i l '17 l . >-<C 11713 4769 - 2 2 4 4 Cy-t CAI (.'-.•} 'AH 0 , 3 4 0 . 3 3 ' . • ' - i-. /; o , < 7 0 , 6 1 O . c l ,66 o , 7 . . ' • . 7 ' ' 77 -, i o.m-*. 't l ^ , 7 7 1;, , * l .il 14-+., 1 1 ;; * 6 j 3 0 , : j u 2 32,^ 261 \CA) y AI 1 -, , 7 12 4, ,4 i a Ci 7-, ,2 2 2 7 , 0 , 7 4 77} AC k-C 5 • o > J 4 4 4 9 1 1 6 7 : 7 9212 t _. o I w - f 7 - 2 2 A •'.21 12 • 1 i ' 1 • 1 j <•• I 3 2 1 2 l 6 t o ^ , ^ 4 2 V J 9 + 3:.7V2 72 ; ^ 7 331+^ 1.222; 2116'; 2 2'/-(; 2 : ^ 3 - 2 3 ; 6 2;,C43 1 - 1 U 12 1 + 1 1 . - 2 72' A ^:> l u l l 2 2 , 'J j 0 , 3 7 7-7 1 7 > J 7 " 2 o ^ c''2 '. 0 , 6 , 0 , 4 / ï + r ; ; • <•> 'Ti i . ';' _,. 1 : •)•,! 1. C 0.Ê'> , 7 2 3 ; i 6 2 £ l 7 2.,CC AA 1 4 7 , 2 , 2 2 l , ( i:i • ' Kf6 3 3 2 3-13. •'+ 27-.-, V y 3 22 43 C , r, '4 l , t l 1 - •„••. 1'. CC i{ Ml 6 : 2 4 3 9 111 0 , 7 0 0 , 2 1 l :• - ó 1 - ó . 2 4 C 1 . , 2 t v: f's 4!/3 2' , O-: v , ó 3 7 . 1 .,' 4 5 - 22 y 2 2 7 ". 1. / " • 1~> 'A'Vi lAy) 'iA-4 29 11 • 7 J 2 5 Ci, 0 , 3 1 2 . 7 i 2 J , 4 ICI 2 1 2 3 12 j f .- r , 'A 2 j , Co 2 , 4 3 21 -.7 1 . 2 7 1 1 1 0 2 4 0.1 7 A 17 ; 9 3 ; ? V )
