Die O.B. Jaargang 2, no.26

· Geregistteer aan die H.P.K. as 'n Nuusblad.

In

die

demohrasie dra

die

b

csluit

z·a1l

hondm·d

lafaards

gr·oter gewi.g as

die

besluit

ra1l

een dap

-perc.

Ill die gesagsuwt ucm

die

Osse

u:abrandu:al<

Lriom-f~er

di

e

moed l'(ln clie

d(!pperes

oo

r

die

aug~- i,

1

l'lllligheid t:an

di<~

laf- . I

---C-1(-ll-·d __

~

_

.

___________

i

TWEEDE

JAARGA~G.

\VOENSDAG,

19

)lEI

19-

13

.

No

. 26.

O

ssewabrandw

ag

tot

Volksbe

w

eging

Volledige

Omskep

Uniafe Organisasie

me

t

S

es

Gebiede in

van

P

rovinsiale

Stelsel

pia as

'

Oie Ossewabrandwag hot tans sy finale

ontwik~eli

ng

as organisasie

·1

bereik deurdat ten vol!e uitvocring gcgec is aan 'r. O>es!uit van die

o

m

-sierslaer van Ol<tober 1!!41 te 131oemfontein, wat 110m tot die on:vattencle

vo:k~beweging van die Afril~ancvctom ver·:daar hct. Oie uitbouing van die Gr:Jotraad en nuwe indeling is reeds in wertdng,

Deur die Offi~icrslaer wat re Bloem

-fontein op 13 Okl. 1941 ~ehou is, is lw.sluit lot die uilbouin~ van die Osse -wnhrandwa~ to(, 'n volksbeweging. Ru:-ds toe is ge,·ocl t.lat die ideo waar -,·oor die Osse11'abraodwag as organisa -,jo hom beywer, t.oL ve1· buit..ckant sy orga nisatoricso grens st r<.•k, dat die

ideologic waarvoor hy str~·, selfs ge.-koester word in kringe wat organisa -t<>ri<:~ d io Ossewabranilw::~g as orgnni-•a•ie bekamp en <lenlens dat party

-~kap slcgs kun~nmtig en 'u tydclike, ;,>lt~d wisselende vorskym,el is wat, hoewel hintlerlik in die volkskoo-rs, die t>rganiel;e eenheid nog in sy boweging nog in sy bestemming kan \'Ornielig. Deur die omskepping van die Osse-wabrandwag tot. 'n volksbowoging moe:; dan voorsicning gcmaak word dr tlic in!>kakeling 1·an aile Afrikaner-kragtc in die ,·olksbewegiug. Uitvoc-ring hioraan is d<."l.ll' die Grootraad Kt?gee, eersteus dour sy eie uitbouing met die b.Foeging 1·an afdt?lings, elk -een met 'n eie hoof en <laarby met die nodig(,) ,·ert.akkings om sodoende aile teneino van die l'olkslewo to dck.

Cit bring ook organisatoriese v

er-anderings tot 'n seker mate mee, nl.

die hcrindcling

van

die Unie in ses gebiede wat die ou Provinsialc grense

uilwis. me gcr.!lraa!S~Ilppe bly CJ;ter onver<Jncte.r·d voorl.bestaan.

DlE GH.OOTRAAD

Die <:rootraad bestaan I'OOrtaan uil

tlie Ldcr, komdt.-generaal dr.

J.

F.

.f. l'an Rensburg; die Ol·f~anisasicloior, :Hljunk-l<omtlt.-gcnoraal ,J. A. Smith; (.;ebiedslcier, hoofl!:eneraat F. D. du T. van Zyl (Wes-Kaaplan<l); Gebictls-leier. hoofgenl. J. H. "J[oolman (Oos

-Ka.apland); Gcbic<bleier, hoofgcnl. J. F. ''llll tier :\Ic1·we (Vrystaat eu Gri -kwabml-Wes); Gebied,lcit'J', hoofgeul.

C. A. Pionaa.r (Natal en Grikwaland

-Oos); Gebiedslcicr, hoof~enl. Louis Dootha. (Witwatersrand) en Gcbi cds-leier, hoofgenl.

II.

:.\I. 1·an de-r West·

hu~·scn (~oord-Tra.nsvaal); BeloidsL u-diehoof, prof. L.

J.

du Plessis; Voor

-ligtingshoof, dr.

P.

J. )Jeyer; Finan

-:<it?hoof, d1·. P. Bothma; Noodhulphoof,

us. S.

J.

Stander; Inspekteurgeneraal. genl. J. D. Jerling; Jougleier, prof. Dirk l':ln Rooy, en hoofgenls. J. Schoemau, H. Neethling, C. i\Ioeke,

E. Cndlc, J. L. Uys, l\1. P. Wessels <!n die Sekretaris, prof. A. J. IT. van

<.ler Walt.

In plaas van die vroecrc Provin-siale Vroue-adjuukradc i~ daar nou 'n Uniale Vroue-adjunkraad vmt die Groot.raad, saamgest~ uit die ses Hoofnouc (generales), een van elke Gebictl en andor vrouc wat mot die oog op besondore vrouc-aa.ngoleen~

hede gelcoopteer word.

Die pligto, verantwoordelikhede, ens. ,·an tlie afdclin~shoofde . en vcrLak

-kinc;slciers word in omsendbriewe en bcvl-le kraf{l<"US h!.'sluil v:111 die Groo t.-raad bepnnl.

l\llc kommando's en ofii~i<!re is nan hul ondcrskeie Gcbictlshootkwartiero, ll'aarv:m hulle reeds kcnnis gekry het of nog ltennis sal kry, voranbvoorde -likheid i'Oos in die verletlo verskultlif!.

Om die gees val'l die Ossewabrand-was hc-s saam te snoer en die nodige wisselwer!<ing Gil vertruue tussen die I·Ciding en die getedcrc te bestenuig, word jaarliks l.acrtre!<kir.g van om-sicre uit aile gebicde gehou. By hier -die ge!eenthoid doen dio ~tom111andant· gen.eraai regstreeks nan hu!le vcrsiag.

DR

.

M

'

A.LAN OOR EENHEID

By gci<::E>nthcid 1·an sy vergadc-riug I'OOrverleclc week op \·reden -tlal bet dr. D. F. l\falan 'n aantnl vrae beautwoonl waarvnn . geeu vcrslag in sy pers 1·crsk.'·n bet nie. Omdat sekero d:ta.l'v:m

he-trekking het op die nn.nbotl vnn

dic Ossewabrandwag in \'crband met die 1·erk.iesing, is dit. van be-lang dat ons sy n.ntwoordo pl:tas.

Op die vrnag wat l1~· sal dOE'!\ om eli~ t.wis in Afrikancrgc!et1e.rc to beeindig. het dr. :.\!alan genm -woord dat. hy op 4 September a;tn p:onl. Hertzog aangebicd hot om onder hom te dicn <·n also eenheid 1e kry. In Bloemfontein het hy

'u grond!>lag necrgclo om die

~uwe Orde-gro<:'p hy hom re hou, maar adv. Pirow het. af14eLroklwl. Verdcr het hy die ~asiouale ko-mitce-,·oorstel gcdoen, maar c.h·. Yan Rem,burg hot dit vir slog:<; lwee dac aangcneem. , NOtl weier

cit om enigc verctcre stap te

doen," hct hy bel>lis uitgcroep. AangaalHle clio aunhod n111 dt·. Van Rensburg hcL hy g~·se daL tli~

l'il' die O•~t:W:tbl':\ll(]wag j~ Olll to·

s

e

waar hulle gaan ,rt?lll. , El( sal

nie hulle stcmlnc \'le1cr nie, maar ·e·k sal dit ook nio vra nie. H ulle kan doen Y..'at 111111e wil !"

INTEI<ENGELD V

E

H.HOOG

OP

DIE O.B.

1 ntekenare op Die

o.a.

word hicr -mec in kennis gcst.el dat weens on -vcrmydelike omstandighede inteke·

ning op Die O.B. vanaf i Julie 1943,

as volg verhoog sal wof'd :

-(1) Kommando·intckenare.:- (D.i.

intckenare wat dcur die Kommando

waarondor hulle ressorteer, intckcn:

6/· per jaar ,, 3/• per halfjaar

(2) lntekenarc wat ve¥kies om nie

dcur 'n Kommantlo in tc teken nie, maar regstreeks deur Voorslag Edms.

Bpk.,16/· per jaar.

Offisier Kies Pad van Plig en lEer:

GeneraaU

M

.

S.

F. Grobler

Kommandant~Generaal

oor

0

.

B.

a.s Brug na

Nuwe S

o

si

ale

Bedeling

'n Aanlwndiging dat aan genl. M.

s.

F. Grobier van Pretor1a die eis

gcstel 5s dat hy onmidc.:.eai~l •n verl<laritlg moet teken dat IW aile verband met die Ossewabr-andwag sal aibre!lk en al sy bedrywigilede in die rigting

s«l st«ak met die dreigement d<Jt hy andet·s omniddellik gei'nterneer sal

word, is Saterdagaand,

s

Mei,, op 'n gt·oot uergadering van me.a1· as lO,OCO

op Louis Trichardtplein, Pretol"ia, deur dr. J. F. J. van Rensburg gectoen. Eerw. Groblcr het kon. 11aarna 'n

,·orldaring oor die Juidsproker afge~

lees waarin hy die cis Yan die int er-neringsowerheid 1·an die hand wys.

Dt·. Van R(!nsburg hot op dieselfdc l'ergnderinr, 'n besluit. van clie

Groot-raml aangekondig om met die oog op

meC'r intensiewe organisasie 'n nuwc imlcling in te stel waarclcu1· die O.B. in gcbicdo in plaas van provinsies in-gcd<:'el word.

Die. twco A.K.G.'s van Transvaal <:'n Kaap:and word uni:1le offisioro; genl. J . .A. Rrnith, van Kaapland, word .1\fljuuk-Kommandant-g:enoranl on adv. J. D . . Jcrling van Transvaal word

ln;,pcktem·-~teneraal.

Dio gewouc Brandwngto, hot hy v er-Jdaar, word nie vee! geraak deur die nuwc indeliug nie. Hul pligte bly dieselfdo hoewel dit. hopelik makliker

word.

Dr. Van R~nsburg, wat gopraat het oor die betckenis van die O.B. in hier-dic oorgangstydpcrk, het p;eso tlat dit di<> Ueweging se taak is om clio kem

Die appcl van die 22 jeug

front-offtsiero wat 'n tyd ga;·e.ae cieur

tlie magistraat van B1"emfontein V•!ll'oordeel is tot £25 b:Jete of twee maande tronkstraf elk, is ver!ede ·vrydag dew· die Appillllof verwerp. Die mannc vJas dc:arvan aangekla dat hu!!e aan driloefeninge declge· necm hct in 'n t«ll11t1. lmlertyd hGt

hullc hu! almai bOI"l!id verklaar om tronkstraf te onde~gaan indicn ht!i llOPr oe~cep nie sfaag nie.

1 an clie Ai'•·ikancnlom ryp tu maak 1·ir die oorganp; van Jmpitali;;tie~<' Bri 1 ~e dominium n:~ 'u t-.o~ialistic,;tl rcpubliC"k. Die 0.6. is die brug

waar-op ons voll~ moct loop vanaf die ou

l<apitalistiese Mdeling na die nuwe

sosialistiese bedeling wat onverbidcleiik kom ,, want daardic bn1g moet nasio-n

a

a! wees of die Afri~anervot:< sal

hO

m

nie be tree nie- nasionaal en nie inter·

nnsionaal nic.

l•;n die O.B. is na.>ionaal, na:;ionaol

in hart f.'n niorc. fly is clio rewolu sio-ne•·t· nasionnlc suurdceg in hicrdie tyd van wcreldgistiug. Rewolusie betekcn nio st raatgcvegte en barrikades nio. Dit, is maar die uitedikc resultaie d:1:1n·an. Die wa1·c ren·olusie i:; dio onHnc.,waai in die volk so uitkyk on

~Y mentalitoit. En wie sal botwis da~

a~ ccn beweging 'n ommcswna.i in die mcnt.alite:it ,·an hierdie voll<. of t.en

rniu~te die al<tiwisLiese gedeclto dao.r-l':tll, bewcd<Sit!llig het.₁ dit die O.B. is. Or. Van Rensburg het <.lr·ie aspeltt~ v:\u hit>rdie rewolnsionore uitkyk gc· n•)t:m : die ot·ganiese gedagto, die so-sial~ ge<lagle en die dissiplinore, ond

e-mokraticse samestclling.

O!c O.B. !let die liber·a!e partystcl

-sel verwerp. H y het geleer clat die

partygenoot soecl mag v1ees maar uat die volksgenoot beter is; dat volks· eenhcid in .die eer.stc plaas in l>loed en

bodem g.eiee is en nie in stemtmsse nie. :.\1aar daar is bv die O.B. nie ll•'L broederliefde nie. "Da:u· is ool< broc-dersorg, ,·olksorg. Dio.• 0.13. so ,Ja, ek is m v brocr se hot'dc r". Die n

asio-nnslism~, byna. fan at i('kc nasioHalisme van die O.B. word nic bet.wyfel nic. Slogs 'n sielsieko I< an dit onti<CJL

Maar sv nasionalismo i:> ook sosi:tal gekleur.- Hy

1\e

, nasionaal omtlat on>\ breeders i,, ~o,iaal omdat ons hoeder" is''.

Hy ltet n:rwys ua. mcisies i11 Johan-nesburg wat. leen 'n loon van .£.1 16s. per maand in fabrieke meet work. Daarvan moeL die helffo gaan vi1· ka-rige losies. 'n ?~lens kan daardie mci-sies nie kwnlik necm

a,.,

bulle in hul

wanhoop selfs na. die komP.tuni~mc a-;

redding wil ~ryp uie. As tlie demokra-ticso staat hullo nie teen sulke uitbui-tillg kan bcskerm nie., i-s hy ldaar. Noodhulp

Daarou1 wil die O.B. nie net lang'

TWEE

(Ycn-olg van bls. 1)

nasionale weg nic, maar ook langs ~o::.iale we.g vooruit.. Die O.D. is gecn lei:: woorde nie. Die O.B. bchccr nie die stnat nie - tlit sal nojl: kom -maar hy het in cic gclederc die sosialc problccm wat onL:staan het, l'cral mi. die rockcloso int.omoring~beleicl van <lit• Regeriug. Daurdie noucn;; en ldnde1-s van mannc ,!·at in die kampc en tronke sit, hot. die owcrhcid geen kommcr besorg nic. Hnllc hcl 11ie omgcgec wat vau daardie none en kindcrs wonl uic. '.l'oe kom die 0.13.

M' Koodhulpfoud:s.

, 'oos gewoonlik, hot ook die dcmo -kratc groot la.waai gemartk, I'CCI la-waai maar wcini~ wol. Die J3urgcr 1·n sy ondergeskiktc blaaie hot 'n op

-rocp nan sy mensc gerig om 1•ir die al'hauldikcs ,.a11 gci'nternccnlcs to

~org. As ludic dio oproep dtut~·by gc-lnat. het, sou ous hulle gcrcspckleer cu gedank het." hct dL \'an Hcn

s-hur~ ge;;e. ,:Haar die O.B. mocs dit ook ontgeld. Die .Burger bet gcskryf da.t. die sorg ntn die afhanldikcs cint -J ik <lie

o

.

n.

:;~ tn:tk was, maa I' da~ tlic

organisa;.ie ni<~ mccr in sta.;tt wo.s

da::n·-

SchoennSlneHRo-Drr

anrn

k

0 0 0 0 0

Vm. KWALITEIT BN

TEVRB

-DENHEID

DIE OOElDKOOPSTE

i~

~

~

_~UQ

s~

1::"'~ _oUO

I.

8 • <1.S ~

o

...

. .0 c ,Q ..:! .. ..:1<1 0

~i

~lOg~

_~;~:

s~

_sc

~

..

_..

o~d,...

0~

IQ - >

=S!g

... 0

rel

f

~ ~Q

~f:Dtpo

"'":B

~u~

WYNE: Fonkelwyn

5

1

-

5/ -Lewenswyn 3/6 3/6 Vermouth 2/6 2/6 Hanekraai -Cocktail 3/6 3/ -Likeurwyn 2/-

1/8

8/6 Ou Port

2/-

1/8 8/6

J

cripigo Rooi 1/3 1/2 6/-Jeripigo, Wit 1/3 1/2 6/ -Soct Muskadcl 1/2 1/1 5/6 Port 1/2 1/1 5/6

Worcester Hock 1/1

1/

-

5/-Pontak 1/1 1/- 5/-Spcsiale Sjerrie

1/-

lld. 4/9 Sjerrie lld. lOd. 4/3 BRANDEWYNE: Schoemanello 7/6 6/6 36/-Ekstra Spcsiaal

7/-

6/3 34/-Brandewyn, F.C. 6/6 6/- 33/-LlKEURS: Kcrsie-Brandewyo 6/6 5/6 31/-Anys-Brandcwyn 6/6 5/6 31/- Demmer-Brandewyn 6/6 5/6 31/- Lemocn-Brandewyn 6/6 5/6 31 /-Pepcrment-Likeur 6/6 5/6 31/-Vander Hum 6/6 5/6

31/

-..YENEWER LIQEURS:

Lemoen-Jenever 7/6 6/6 Suurl

emoen-Jenever 7/6 6/6

\'ocg bY 61- vl.:r ltns&le en botteln, en 1$/G vir vr.atile wnt vergoed anl word by

terag-•endlna~:". Ons !ewer drnnk In ons lnhoacrs

3oluuk oos voor.rado van lnbouero bet, en

allcenllk op ,·oorwnlll'de dAt clle lohouora blrule

ncAIIJ: dno nan ooo tezug bcsorg word. WccllJI

bottcl el<!\nrsto knn ooa 1>lleenllk In ODS ete

hottcts, kL•Rica drnnli vcrpak, wMr suJke drnnk •n minimum prya vnn fl-5-0 bciOOJl

(IS/-vlt lnhoocra lngeslult). In ellen goedkopcr

kls-oles •·crlnng word moet u u ele lnhouou ~Won

ons atuur.

Word v0rkoop ln lZ·bottcl-ld!ls!cs o% 3-.s:c

i-Un::vn.ntJlcs of groter. U ld!!sle3 ..-an 12 bo t-tcts Jtnn Wyn, Drtu:uleW)'D, Jenewer, LUccnr, V~rmoutb en Uaoelal>lll bevat. 'l'c

rmo:-ll:.~t.B. plus trcln~;ch1 Ill\ aytync, K.B.A, plus

trelllkommlssle. V.O.S. OUDTSHOOI!u...,.

Beste! valll.

JURGENS SCHOEMAN

:.

oabus

142

.

Oudt&lhoorn.

too nio. Derhalwe trco die Hercnigdo

Part~· ioo grootmocdiglik in." )let. a! sy propagnudamiddels bet die ParLy sowat £3,000 "ir die dool inges:unol en ml. 'n mnand of twcc ,hct hulle tlio sank I nat van r. Maar die

0.8. wat cfcstyds dan reeds deur vcr· keerde I·Ciding gebreel< sou gewees het, het voor•tgegaan met sy taak en in die afgelope veertien maande reeds mcer as .£30,0GO aan noodnulp verstr.ek aan die gesinne van manne wat in die Em

-pire sc tron11e sit, soldate van die Re-publiek, 1\l·ygsgevangenes van die

Empire. Selfs betaalde advertensics van Noodhulpfunksies is deur hicrdie pers wat homseli nasionaal noem, se· \'Ieier, maar sondcr hulp 11et die 0.8. sy tnal< verrig.

:i\ra:~r stork sosiulo optrede is ou-moontlik in 'n libernlo demokratiese sLaat. want. die gcldmag k:1n telkcns wee•· met sy middels vcrbrokkcling en ,·crdeling veroorsaak. Dnm·om hot die O.B. nic die klem kom lc op die dcmo -kratiesc gcskree oor gewannde reglc nio, maar licwer gcwys op die pligLo. Dit is slegs aau die vcrha.rdende nit-working "an dissiplino tc danke dnt die O.B. nii drie jaar van vervolging nog staau.

,Dit is nie hoera-patriotisme wat manne na dric jaar van vervolgins nos

die gevansenis taat vc.rkies bo ccd-v·erbreking nie. Dit is pligsgetrouc gcwotc. Dit is die sees wat jong·

manne na drie jaar van stryd bewees om teitlik lewenslanse gevangenisstraf in die Empire se tronke te laat aan-tr&o met 'n lakonieke, , Lank I ewe dio Ossewabrandwag," hot hy gese.

'l'en slotto, het dr. Van Rensburg gesc, is daar vir hom 'u pynlik en tog dnnkbaro plig. Dit, is pynlik om-dat dit 'n ge\·al is waat· n' goeie Afri-kaner vo.n sy nou cu kindortjies wcg-geskcur kan word. 1\fnar dit is 'n dankbaro plig omdat die geval so tip6-rend is van die onvcrbiddelike goes \·an vcrsct in die O.B., die Beweging wat nan die Regeriog nie dan.kie on ook nie o.sseblief

se

nic.

Dr. Van R~nsburg hot vertel boo dat aan genl. cerw. 1\:f.

S

.

F.

Groblcr die eis gestol is om die O.B. to bedank of intornoringska.mp-Loc ic gaan. Dr. Ya.n Rensbure: bet claaraan herinnul' dat eenv. Grobler twco Jllar gelede uit die intornoringskamp oncslaan is.

Hy

bet hom dadelik en opcnlik weer in die volkstryd ingewerp. ,Wat

4y

gc-doen het, bet hy openlik gedocn. Ann geen onderaardse bedry11•ighede is h.v

skuldig nio. En nou moet by weer lm~p-too of sy eed brcek," het hy geso.

Dr. Van Rensburg bet gese dat h~· net van eon ding woet. wat plaasgO'\·ind het wnt moontlik d1c oorsank ko.n weos. As voorsitter van 'n skool kom-missie het .eorw. G·robler gcbots met •n naturellekommunis. . Die natm'el hct

hom setart dat hy, Grobler, maar net

'n Hollandse K-erk agter hom het, maar dat hy, die nature!, miljoenc naturelf.e en in die agtergrond Rooi Rusland agter hom hct. H ierdie voor-val was in die pers en het 'n opskud·

ding veroorsaae{, Omdat -eerw. Groblcr nou in onguns geraa!< het by naturellc· l<ommuniste, moet hy onskadelik

se-maak word. Mnr. Lawrence en die

ander here moes kies tussen 'n natu· relle·kommunis en 'n blanke Afrika -ner. En hulie het g.eJdes soos •n mens van hulle gewoon is, ,oat hulle teen gcneraal Grobler gOkies het is vir hOill 'n kompliment. Of dit vir die nature! 'n kompliment is dat hulle sy kant Galdes het, laat ek aan hom oor," het dr. Van Rensburg sese,

,Cenl. Grobler is 'n bn•t·llle kon~c opgcdwing clcur dio handlangor-reg c-ring. Hy het gckies. Hy kies sy plig en sy esd, ,My God, my volk, my land Suid-Afrika." .As dit in die Rcgering se oe strnfbaa.r is. is dii. bulle saak. nie syuo nie," het dr. Van Rensburg verklaar. Hy het gcnl. Grobler ,· er-seker ,·an die cerbiecl en die respek

van clio O.B.

,,Marthinus Groblcr. ann u en ann u ;-ron wat n in hierdic nur weer bv-staan, ons hring hulde," het dr. Vau 'Rensburg uitgeroep en dio sko.ar het. '

driekeer Imide geroep.

,.En vir u vcrvolgers se ons," het hy

voortgegaan, ,wees versistig. Die

wiel van die geskiedenis is besis om te draai en wat bo was gaan onder, diep onder, S\om."

D

IE

O.B.,

WOENSDAG,

19

l\IEI

19

4

3

.

Verklaring

Oenl. Grobler het vervolgons die vol -gende vcrkl:u·ing gedoeu:

,Aan my is die cis gcstcl da.t ek d~e

Ossewabrandwag moct bcdank en tu1s onder sekcre bcperkings moet gaan sit. Indion ok nie die dokument on-dertekeu wa.t bcpaal dat ok my li d-maatskap van die 0.13. moot verbrcek, sal ek onmiddcllik gelntcrneer word. Hierdie cis wys ·eJ{ voor u alma! hier vanaand van die hand. El< weier om daaraan te voldoen:

,1. OmtlnL die ondcrtekening nw

daardie vrystelling van internering die prysgce betekcn \':11\ die onver-vreombarc bnrgerska.p van my vader-land, wat my aileen dour geweld maar nimmer vrywillig ontncem kan word nie.

,.2. Omdat. ck my nooit te eni ger-t:nl in wat.ter verhnnd of hoedanighcid, nog in my pligte on werksnnmhedo as Staatsburgot·, nog die U j tlewing VO.ll my lewensbcskouing en roeping, nog in my hocdanigheid a~ lid of offtsie1· in die Osscwabrandwag op cnige wyse hoegenaamd skuldig gemunk het aan misdaad; sclfs nie aan cnige bedry-wigbeid wat taus kragtcns die nood-regulasics tot misdaad vcrklnar word uie. Ek daas in hierdie opsig die hele wetlike gesas van die Staat sowe1 as enigo ander gesag vir die toepassins van die noodregulasies uit om enige oortreding teen my in •n openbare en onpartydigc hof te bewys.

.. 3. Ek woier om vrystellin~ van

int~rncriug te verkies om reeds

ge-melde retles, maar in besonder omdat

C!{ weier om my eed van trou tcenoot' my volksgenote in die O.B. te breek,

die verbreldng waarvan meineed en

godslastering beteken.

,4. Ek weicr om my gcwote to ver -!nag en my plig teeuoo1· my volk te Yerso.ak.

,5. Ek weicr omdat m~ eed my tot plig, sclfopoffering en dtens nr my

,

Hy

Iuspireer en Boesem

V

ertroue In

"

By geteentheid van die groot R

e-publikeinsc fees en vergadcring

wat op 8 Mei op Louis Trichardt

-plein, Pretoria,, gchou is, hct hoofkomdt'. dr.

c

.

H. Rautcnbach

die volgende verklaar:

, !n Maart 1942 was ek S<lalll

met twee ander predlkante by

wyle genl. Hertzog op sy plaas om oor dio politieke toestand te ge·

sels. In 'Ciie loop van die gesprek

het genl. Hertzog aan ons sese

dat hy vertroue het in .die toe

-koms van die Afrikanerdom, want ,daar is •n jong !eier onder die Afrillaners wat weet wat hy wil he en dit is dt·. Hans van Rens-burg•.

Gent. Hertzog het ver.der gese

dat dr, Hans van Rensburg die volk inspiree.r en vertr•oue in b<>il-sem, en hy het die oortuising ui

t-gespi'Cel< dat niemand die Afrika

-nervoll< sal lei wat nie vertroue inboescm nie." - (Tvlse Korr.) God, my Volk en my J,and bind.

,,Onder llierdie b_escf v~ln my groot

-ste plig en trou teenoor my volk -1ln teenoor u hicr kies ek die lydensweg my deur gcweld opgcdrins bo die ver

-kragtiging van my oortuiging en g.e-wete, bo die malllii<Cr wcg van 'n laf

-aard, bo die verraacl van my volksge· note in die O.B. - 1\0m wat wil.

,As man wil ek nie swakkcr wees as die skoolmeisio Elsa.be Nei nle, as :\.frikt~nor nie mindcr onsolfsutgig as bulle wat hullo goed en blood op die altnar van nyheid golo het nie. Ek Ides die hamfhawing van die cer on die reg van my volk. !..ani< !ewe die Osscwabrandwag.''

Xadat gcnl. Grobler sy \'Orldarin:r ,·oorg;cleos het, het die !>lwrc op dit> heen g;ckom en die Trnnsw•alse Yolks· lied ,Kent gy dat Yolk' uit voile borl' anngehef.

Die skarc het op onmiskonbaro wyse uiting gcgec ann sy waarclering on trots vir die mnnmoedige optrede van geul. Oroblor. ,.Ons brill!!; Imide" is tlrie keer luid aangehef.

Die Kommnndant-genoraul het met.

'n ferme handdruk sy waardoring aan ge:1l. Groblcr. ,Ons bring hulde" is sterkte toegowons.

Hierna hot Elsabe Nel, die jong skooldogter wa"t tronkstraf verduur

K.G

.

D

.EU

R 10,000

IN

HOO

J

'S

TAD

ONTVA

NG

ln hul duiscnde bet Protoriane Saterdagaancl, S )[ei, na Louis Tri -chardtpleiu opgctrek om to gaan luister n;t 'n tocspraak nm die Leier van die Otisewabra.ndwag, dt-. J. F. J'. van n~nsburg wat die hoogtepunt was van die j!;root Republik<'inse fee:; wat t·eeds die rniddag 'u aan,·nng ge-ncem het.

Ons Leier is tlie middug na die fecs-tenein gcbring dcur 'n opt.og bestaan-de uit studenlc van die Voortrekke r-Uni\·crsiteit, Pretoria, Ycrtccnwoordi -gers van die verskillendo Pret.orinse lwmmantlo's, clko afdeling met sy banic·r en ,·aandels, en ho& offtsiere tcenwoordig. Op die maat. \'O.n

tam-bocre bet die opt.og statig in gelitl deur die st.raat bewoog en onder groot toe juiging va.n die skar~ deur 'n Jeug· front-erewng, wat voor die vorhoog opgestel was, gogo.an en die J.oier tot op die verhoog gcbring. ~ndnt. dr

Yan Rensburg die erewng

gcinspek-icer het, het clio Jeugfrout 'n plogtige vlaghysing lnngs die verhoog uitge -voer. Statig hot die groot O.B.-vlag in die koel luggio ontvou torwyl ,Die Stem" uit vollo bors aangehof is. Om die \'orhoog was 'u erewng van dam e-studcnte ,·an clio Yoortrekker-Univer

-sitcit opgestel. ,

Hicrna. bet dr. P. J. l\Icycr, vool'lig-tingshoof van die Ossewabrandwag, 'n loesprank gelewor. Di.e mc-cste fees-gangers hct dio anndetc op die torroin gonuttig on clio none-kommando's hot dan ook gcsorg dat daar genoeg

lekke·rn~·e was.

Toe die vorgadering van die aand •n aanvang geneem het, he·t •n skare van

minstens 10,000 in die koel aandtug hul plek om di.e verhoog ingcneem • l\Iot die nand so vcrrigtingo hot die manne-studcnte van die Voortrokker-Universiteit 'n aaneengesloto orewa~

om die verhoog gevorm.

-Dio volgende offisiore was t. ccnwoor-dig: Gebiedshoofgoul. H. l\L van dcr West.huizen, ltoofgC'lll. H. L. Neeth-liug, boofgenl. Henri Slochtkamp, genl. l\1. S. F. Oroblor, genl. Opp er-man en genic. mev. Rautcnbach, a.> ook bcsoekende komdt.. H.oux, van Darkly- Oos. Di(} vorrigLin~e is gelei dour hoofkomdt. dr.

C

.

H

.

Ruut,oubach wn.t ook met skriflestng en gobed go-open het.--('II'Ise Kor.)

hot omdat sy gewcier het om getuienis teen 'n mede-Afril(aner af te te, met betraande oe gent. Grobler 'n hand -druk g.esee. en hom sterktc toegewens. Ook die offisicrc teenwoordig en bile persona nit die skare het met 'n bund-druk hul waardcring Yir die mnumoe

-di~o besluit bctuig.

Die verrigtingo is met. 'u dcwkge-becl denr dr. Rautenbnch en die sing Yan ,Die Stem" afgesluit.

El< slen hoe groot rlvlere. Deur onse hand t:{elel, Verl<wlkklng bring vir dlo.ro, En mensc moeg Restry.

Ek slen hoc l<ortrigvetde Ons dor Karoo verryl< .

A. D. KEET.

Een van dill woonhulse (12 ver

-trelckel oo twcc putk aanmckaar-grcnsende Vrystao.tse otase met ete besproellngsskema. wat tn hande van ·n ondernemendc kooer In welnlge jure hulself sal afbetaal. Prys, a f-sonderUk, £8.10.0 per mor~t·b gesa-mentltk. £8. VIr volledlge eskry

-wlng van hlerdle en 'o groot ver-skeldcnheld ander plase wat ons het

om te vert<oop of vcrrull, of oodrag om u ele plans te verkoop of ver

-rull. skryf o.nn die vlnnllle

olnan-vcrkopers.-sTEUNMEKAAR.

Verla.mmende

Uitwerking

Partypolitiek

e

S-telse!

va

n

B

ri

t

oor

Sp

aa

nse

Voorbeeld

W nnneor c.lie Ossew<!brandwag daarop wys clat die pat·tystelscl magte· loos is om ons volk te red om<Jat die ellendige toestand \'marin ons vol!: vandag vcrvai het juis dio gcvolge van <Ee par-typolitieke parlementiire stelsc: is, word ons deur sekere beroepspolitici verwyt dat ons ,die Afrikanerdom

so cnigste party" ondermyn. ·

In sy oul:lngsc vcrldaring by gcle<>ul

-hcid ,·an die ticndo herdenkingsdag

\'!Ill die :\:1sionaal-sosialisticse bew

ind-Ut\nvaanling in Duitsland, het Hitler

ook verw) s ua clio magtclose toestand wnarin Dnit .,(and Lydens die pttrl.ybo -wind vcrkeer het. Dit is ook bckcnd

hoo )lu~.;oliui nan bcwind gosLap hot

ns g.:-volg v::tu partypoli t icko slwa km,tt.

Om aan-t,. loon dat dil in allo laude die gcval i-1 waar dio parlomentore

slulsel iug(•voer is, en dat hierdio

toe-stand allh•n dcur 'n gesagstnnt he

r-stcl lmn word, necrn ons oudor~tanu­

dc nanhalings uit 'n bock van 'u Engclse skrywet· oor die bur~croorlog in Spanjc 'n pnar jaar geledo:

,1'ot ann die end van die \'Orige

cou was die toestand van die boe1·, die

worker en van openbare onderwys

swak en bedclary was nan die orde van die dag. Die redo was politicke on· mag, gedurige verandCI'ing van rege· ring -en JlOlitiekc

en

industrielc naywcr wat nie ::!lieen die land se vcrmoe en

welllaart tam geic llet nie, maar ool~ tuaatskapiiko wctgewing

en

aandag

aan die vollt se wolsyn vcrhoed hOt.

(l3y 011s is <lit ook maar ocr;; vnnjaar,

en dan wei met die oog op propag:m

-da, dat die parlemen& anndag go;;kcuk

hcL ann 'n sogenaamde maa t .. ;kaplikc

program.- Uctl.) Die vernaa.rnst-e

oor-soak van hiordic ij(cgtc m:w.tskaplikc

toostnad in Spanje: moot tocgeskryf

word nan dio feit. dat Spanjo nan dio

bagiu van die negcnticnde ccu opgl~ ~ani i~ nwt 'n BritR-Fransc pnrlcmcn

-tiiro stc-!sd wat hccltomal ongcskik was vir ~,· aard on bchoeftes en wal.

t1 ie land ·, n ceu vnn die slogs to be-si.uur denr ewig-wisselcnde beroeps

-pol i tici r;cgc() hot ..

,DiL was hierdio enwel l.'n hiordia

~~~lsel wat r.enl. Franco vernietig bet,

mnat· waL ondersteuncrs van dr.

Negrin so howind (die desty<lso re

gc-ring) wil bcstendig. Dr. l\"cgrin is

dic reasl,rcckso af&tarnrneling \'!Ill die poliricf waL Spanjc \'ir 100 jnar lank wanhestuur het . . ..

,Hoewcl daar 'u mate v:ut vorbel&-rina in die tocstaud die afgclope Yecr

-t ig "'janr ing<:trce bet, was. dit be trek.~ lik gering as gevolg van the onvermou

van dia parlemcntero stclsei om docl

-trcffend to fungeer."

Die skr)>·.cr toon dan mel. syfers nan hoe dio toestand op daadkrngtigo

wvso vcrbotor is tydons die scsjarige

di.ktr.tnur van Primo de Rivera lot in 1931 toe olio demokrasie weer ingostel

is. ,

o

io onm::g op nywer:1eidsge!:lied

het toegcneem, bedclaar:; he.t weer nul

vcrs~tynins cemank in die strato en die aantal skole hot op g1·oot s11aa1

::fgcneem. weereens is dlesel~do poli·

tieke on!Jcvoegdheid v<:n die Spaansa

parlemcntlirc stelsel vmargenaem wat

saam met die afbrcltendc poginss van

sosialistc, kommuniste en anargisto

aile pogings van hervor·mers gedwars· boom het. Baie wettc is gemaak, som· migo waarvan uitstekcnd, maar dit is nie in dio prailtyl< toegepas nie. Dit was 'n toest<~r.d van ewigdurendo

woordc sondcr dade."

'n )!ens k:m dio woord Spnnjc dour Suid-Afrik:t vcrvang, C!l dit sal feitlik

'n ware bcclcl va11 on~ landsomstan

dig-hcdo ,·::m va11dag gee. En tog is da:\r

Afrikanc-rl•·iers \I'll\. self;; l'(o)lllblikeins

is, maar ,.i1· die b(·hom! ,·an dio

party-~telsel iu die tockornstigo rcpublick

pleit, cu ftnder buvcg wat teen dio euwe-ls 1'1111 hionlio Heemdo stcbt•l

wanrsku.

VEH

IK

IESI

NG

B.N

JULIE

Volg:ms besluit van die Smuts· b<:wind sal die algemene Voi!1S·

raadvCl·ldcsing op 7 Julie plaas· vind • . Van verskeic kante sal

gc-vra wonf wat die Ossewabrandwag se houding in verband daarmec

gaar. w:Jes. Dio vraag is mi~pfaas.

Die Ossewabrandwag het 'n on·

baatsugtigc aanbod gedoen tot die skepping van 'n vorkiesingsfront

teen die oorlcg. H ierdie aanbod

is dour twee andcr politieke groc·

pe, t.w. die Nuwc Ordc

en

die

A frikancrpa;ty as grondslag aan-vaar·, en albei was i:lcreJ.d om offers te bring vir dio eeni1eid. Dr.

Malan sc antwoord het tot sovcr nog uitgcbly. Die vraag moot dus

wecs: Wat gaan dr. Malan se by·

drae woes

em

tc verhoeo dat ons

volk homsclf tot s!~ande maak '?

Koenmi.

Mu

ak

On

gdnk

'n YorlJd& aauval i!l op ::!!J ~\pril

deur Die \' olkshl:ul, orgaan vnn dil'

lT.N.P. in die Vrystant, pc1· abuis op sy hooflcic-r, dr. i\[al:!n, gedoon in 'n hoofartiktl waarin d!o bind to kero

1-!:!lttn tecu , \'OlkH!ciertjics en slim

-l;o~e" Wfl.L dan so dorn is om to

be-weer daL Engclnlld en Amerik:l onR sal

hclet om ui t die oorlog tl' t n.'<'. Die

aauval was t'intlik gerig il'.:ll die O:;

se-wnhrandwag, maar voordnL dit kou r.rof, het dr. ?.-1:\Jan per ong,•luk op

Vrcdendal eu Garic.; voor die- geweer-hok gaan t;tann 011 die ,·ol!e ~>I<OOt· ha£-1

op die lyf geloop. Dit is rnt:<·r as intc-rc;;sant om so 'u paar annhalings tc

mMk uit. die veroorclelings wat so ro

e--keloos ua 'n rigtiu~ gewcqJ is waar

dr. :\lalnn 'n dng to vore nie dcnr sy

l'ertrouclingc venrag is nic.

1'\adnt rlic blat! vcrwys hct, tl!t die ,pas ontpopte leierLjics" so nitlaLing~ in vcrbnnd met kol. Heitz so drcige-ment en 'n wee uitgesprc"k het oor ,die volk wo!. ou hcp1·oefdl! Jcit•rs v or-laat om ttl-(tot· hiordie slimko:;u nan to

hard loop", vervolg hy :

,,)lou is drrat· wc•et· 'a t \'cede storio wat deur ons vy::tndc \'CI:;prei word en

klnkkoloos Jeur hi(q·die selfanngestel<lt• Jciert.jics nngoprua~ word. Dit lui aH \'Olg: Dr . • \{alan en die !l.X.P. sou dnu nie die vol~crH!c \'cddcsing wil

Wl·n nio. Hullc wct·t dau l<a~tig; dat, hullc nio hul I.Jcloftcs a:~n dio \·olk sou knn uit\·ocr nic. Suid·Afrilta sal dan

nio in st:::at wees om hci:i aan die oo,·· log te onttrek nie, en al sullle onsin meer. Ook hicr ~;peel hil.'r·dio

onkun-digc Jciol'tjics in dio h;tudu van gcnl.

Smuts. Dis die i1npcrialistl' wat ccr>J nan ous n·rtel lH:L dnt Suid-A frika ui"

SLU

IT

NOU

A.A

N

H

Y

o

n:

V

.

!\1

.

K

.

Dill AFfl.l.!<.A.NEll SE Elk: l\IO'l'OUVEli,I:;,"'IOLNG.

, .. ll.!L .ruoblJNitenl!l;; SlU.:t die volg~ncle 1:1: Omt~ ftleepdJen.s. OoedJ;co;u~r mutorver~~herlnr., ;m&

rcg-1!\advlf·:t. v.~\I.J{. naubc\·ole gnrt~o;:;rs. fwt('lle, lostr.&

htll!Jo en k~!ce-& wn.nr ;;n.avcyhc!d c.u bHllke AfrJ.kanei'l)~

dlenJn:: u lnwllg. ~urlle niJowt'rtn::!tllenn. Pa.dverelac Pad- eo r->otf'kaor-to. •n Ullit:ltr ~1tJ!ork~nttl<l'n.

Vlllle B~•c.nderbcue van:

-DH: Hl)t>YlSESTlJt)lll)Y.R, OlE !'~RSHt<;:.TUU!:l)l,~. nuu %043. Krool'll-I.!U!ld. Cos 1093. J•,ilaa:....:.ehtH~.

DU': 'l'll.Kll!;;STUUltnE~. l:Ju.a :J83. i!h.trrutoo~Jl.

E!LK.E W

E

UKE.H

BEHOOHT

SY LA.t'\D 'i'E BESiGTIG

In diu knpitnlislieso Slant was diu werket· 'n menslikc masjieu w:u arbeid •

goiewcr he\. per lllll' waan·oor hy 'n

loon onwnng hoL. Dio belangRtoliing

in hotn het not !lo \'Cr gciltrcJ;: ns sy

atbeid ill die fnbriek of be><igheid. Of

lty in 'H krot gclcwc hC't, ot hy diL

kou b<-lwsug om 'n huisgesin to

ho,

~<:t.> dingo \\·narQOI' nicmand hom

bo-kommc>r het. uio, wnnt elkccn hct, ncL \'ir homsolf geveg. ::lcifs W:\1\1" UiO

wer-kurS hullc ,·eronig he~, wus dit nio

omdat. hulle die con \·i r die andcr

jamm,·r g<H·ool het, uio, maar dit. was

ol wapcm waurmoo hulle olkoen 1•ir

h<lmsell die besto kon 1·erkry. lu die nasionalo en :;o,ialo

gosug-,.,taaL vnn die Os:;owabramlwng word

in die Wl·rker bolaug gestei nio Ot}ldat hy oor · n hocvcelhc1d werkkrug boskik

nze, maar omd&t hy 'n vOI!ISgenoot is

en as sodanig ger.egtig is op alles wat

aan die volk bs:1oort. Hy moe~ dus

ook in slant gcstol word om nio uC't 'u gelukkigo gcsiu~lo\\"O to \'Oe•· uiu,

m:lat· om \'Ull allc~ tc genic\. wat ann

sy ,·olk behoort. In die ge~>:tgstaat

van diu Ossewabruudwag word daar o.a. voorsicniug gomaak da,t ellcu

\'Oll,sgcnool-cu veml die wcrk.:r wat

~ls kia& iu <lie n:rlcdo baie vonvaarloos

\\":~">-gt·lc~ontheid sal ho om sy vader-laud ie d(\ltrrois en te geniot ntn die

skoonhcid van ous land.

ls di~ 'n \·orkicsingsbeloftei' Nco,

dio Os:scwabrandwag do!'-n geen be-lofte:, uio. lnteondeel, l1y oi!' van

clko lid die grooLste opol'foring

-sells sy lowe. .IJit. word got.loen om·

dat. diG staac \'an die Q.,,e wahraud-wag Rtaau op die grundslag ,·nn ,,!:!k

is 1ny Jn·ocr se wagLor". Clat.rt kyk

Hn DuiLslantl wanr hiordie scltdo gees gelcenthcicl gokry hot. utn hom

nil die lowe. Sclfs demokmtc erken

cla t hi01·die gees daa.r , wouclcrs n~r­

rig hot,".

Dio O.>.;ewabmndwng gaan wet

hieuli,, gees ook .,wond.-r.-1 \'OI'rir{'.

uit die oodog kon g\)hly hot ni;;; nou

\'Crlcl ltullo ous Wl'Cl" dat 011~ ui<' Ja:tr

-uit kau kom nie. Hulle he!. die ref!.

gehnd om ons in <lit: oodog iu ic- slee-p,

maar ons het nio die reg om {laaruit

to gaan nie! Wattcr onsin! Ons kau dit he~r_yp ual lmperialil;to sulko

dingo 1\an \'erkondig tPn c·inde ons mouse to vcrwar·, maar dai, mconso wa!.

voorgeo dat hullo die stryd vir 'n

rcpub!iclc hiet· aangcknoop het, mot.

sulkc bangmnnkstories na die \·olk knn kom, i~ 'n bowys daL die 1·olk hom uio

op bulle kau verlant nie. Amerika en

Engeland sot! dan nie toelaat oat ons ons onttrelt nie! Dit laat ons dinlt

a an die storie wat dr.

w.

P. St-een·

kamp kort na 4 Septembsr vcrkondiS het . • • Altnal hot. hcerlik gelag, eu nou kom daar gcdoriewaar weer 'n

ldompic volkorcddcrs en na dio ,·olk

om nic die H.KP. aan die hc\\;ud to bring nie, want as dit sou gcbeur sal

Engeland en Amm·ika dit en dat aan

ons kom doen . . •

, Dnar bestaan nie soiots nia. A:s di:l ll.X.P. ann di~ bewind kom. sal

die Regoring wat hy daarstel, die

vol-sto rc~ ho om hom a an d itcJ oorlog to outtrek indicu dio mcerderhcid in dio p::trlemeut daarloo bcsluit . . . Die

ff.).i.P. hot 'n· grwi() ~aak. Hy sal die

mandaat wat die volk aan hom earm

gac,. onvcrst1rolllto uitvoe.r. Ons vra die volk om hom ass:Jblief nie te steur aan hicruie bangmaa!{storics nie. Dit

kcm van 'n !dompie wat wil lei, maar

t-aeds bc~ig is om clie. hasepad te !des nog voordat die cerste skote al geval

1:-et. Soos Ollti o11s volk k<'n, sal hy

hom ~oc1· sekcr nie laat lei clcur bier-die soort van aglurrycn; ni.:."

En Loo staan dr. )falau in die pad

van hierdie skoot bokhael deur dio

volgeudo cbg op Vrcdondal en Garics

te ''erldn:u·: ,As dio H.:\.P. nan dio bcwiud kom, sal hy mins(ons terug-keel· to~ die po~isic w:Lt vcldm. SmuLS

too in die ,·oomitsig ge!<lel hot. Of

ons vercler sal ((all gaan wect ons nie.

Eng~land en /\mcrilla mag maak soos

met Fransc koionies gedoen is en dreig om ons land en ons hawens in basit te

n

ee

m

as ons vrcde wil maak. Of

ow;

absolute ueutralitci~ snl kan kry, "c<'t

ons dns nio. Dit sol afhnng vnn om-srnndigltcdo."

DRI

E

GESONDHE

I

D

IS MEER

WERD

AS

RYKD011

Beskerm "

Gesondheid

en

Lt->wcnskr

ag

Gebruik

lH

FE

BUQY ...

G

ES

ONDHEID~

SEEP

DTT

IS J:v

lE

ER

AS

'N

GOEIE S

E

EP-DI

T

IS

'N

GOEIE

GEWOONTE

'n

LE

VER

P

r

oduk

=

===--,

=

=

Vir

'n Suksesvollrs

St

u

die

m

et

behulp van die

be-procfde

losing

s va

n

die

Hclpmc-l

<aar Ko

nespond

e

nsie

Ko!lege

is

d

i

e beste en

goecl

ko

opste

mani

c

r

om u

snkscs

in

die

lcwc

te

v

er-se

ker.

fi.JEER

AS

200

KURSUSSE

Die J:'!:e

l

prnc

kuar

is di

e

eni

gs

t

e

su

i

wel' opvoedkund

i

ge

A.frikaansc

Korr

cspo

nd

c

n

s

i

c

Kollege in

Snid-Afrika.

Reeds meer

as

16,000 Studente

h

ct

m

e

t

b

e

hulp va

n

ons

~lesings

sul~ses

bchaal.

Ook

U

knn

clit

doen

.

Pos di

e

Koepon

n

og- van

d

ag

vir

gTatis besonderhede

Ole Bcaturcnde Dlrcktcur,

Bclpmcknnr Korrcspondensle Ko!lege,

Posbus 3512, Voortrekkergebou,

JORA..t'<NESilURO.

Stuur my nsseblleC besonJerbcde omtrent u

Korrespontlensle Kursll'll!e. Ek ~tel beln.ng In ...•... No.nm ...•...•.•...•. 1\dre.:s ...••..••••...•••.•••. ~ ••..••.

I

(O.B. 19 Mel

1

9~3)

... · .. ..

i

_

_

__

...

____

...

_

Besturende Dlrekteur: Dr. U. G. Lutllg, M.A.

I

(S.-A.), D. Lilt. et Phil. (Lcldeo).

l

Mede-Dirckleure: J. II. Greljbe (voors.), 8.

N. vo.o Vuuren, P. Joubc.1·t, P. J. v. Z.

. Hnltltlgh, A. C. v. W. Stroh.

!

H~lpmekaar

I

KORRESPONDENSIE I(OLLEGE

• voortrel(kergcbou 310, · Hoekstraat 16,

JOHANNESBURG

VIER

DIE O.B., WOEl'\SDAO, 19 :\[1<:£ l9-L:3.

'N V

OLKSBE

WEGING

By die aankondiging in hic·rdic ui t-g:\wc van die nuwe grondslng waarop

(hO O.,~cwabrandwag gcorganisccr is,

hot on~ die finale stadium 1·an die Osscwabrandwag as organisasic bereik,

en die ciudstadium van die Ahikauer -volk so stryd teen die l"ordol•wdc mag

-tE- van clio Britse Imporialismc. Die os~owabrandwag he<L UOll ten vollo ontplooi tot die on\\'attende

volksbew<':;;ing van die Afrikanerdom.

Hy is nou ·u eenheidsorganisa~ie in die volstc sin 1·an die woord. Daar sal nio r~eer provinsiale grouse woos wa& eenhc1d 1·an optrede in die wicle ry en 'n ougesoode wedywering Lu:sscn volksgcnoto towccgbl'ing nio. Aile

lede van die bcweging staau uou onder f!io lci~ling van con sentmlo gesag, met d1c gevolg dat; dio I'C't'moe en kragtc 1·an die bcwcging sovccl stc r-ker toegcspits kan word op ecn doel

-pnnt. i\laat· nic net in 'n "<'Ografiese

sin is die Osscwabrandwng nou 'n eeuhoidsorganisasie nie, dog ook in

nasionnlc sin. By die Grootraad is

nou ingeskakel die belangri11sto ver-tak!dnge van ons volkslewe.. Die Be -leidstudie-ufdeling ouder Jeitl ing van p1·of. L.

J

.

<ht Plessis skakcl 'n ge-wcldige l>rcinkrag uit aile dele van ons \'Oik by die beweging in- rnanne wat

l'~eds groot bydrae tot ous volkso.ot-wikkeliug gelewer hot, on taus in

sta:<t is 0111 deur middcl van die Oss e-wabnutdwag hul kragte reeds to wy ann die Rcpul>liek van 8nid-Afrika .. Dan i~ d;lar die voorligtiugsafdeling, wat 1110 net die

o.n.

se propaganda -dopar[('tnCIIl is nie, maar 'n vee! wycr om1·ang het. D1., betekenis van bie r-die afdcling sal ccrs ro~ waardccr kan \\'Ord wauneer ons land in die nabve toeko111~ sal moot oorslmkol Jl!t

·

,

n

pcrs-, radio- on filmwc~o wat die

Afrilm:111sc gees sal adem en in diem:

van die AfrikanerdOIII sal Stann. Bv

dio Grootraad is ve1·dcr iugcsluit clio jeug van ons volk, terwyl daar oak \'OOrsiening gemaak is vir 'n afdelin"' 1·ir volli~<Org, wat voorlopig lllCCr Rpcs~ fiek die sosialc strewe 1':111 die l>ewe -ging sal b<'liggaam. Dan is daar ook nog di() finansicle afdt,linp; wic so aandag ook wycr toegespit.s sal wees as net die goldc-like sake vnn die Osse -wrtbrantlwag ns organisasio. In kart, die Osscwnbrandwag het non di.o. volledige volksl>cweging van tlte Aft·tkanerdom geword waarbinnc aile nasiouale kragte saam«esnoer

word in dicn~> 1·nn volk en l':l<~rlaud.

Dit betoken ook die bcgiu van die eindc v:w diu Afrikanonlom so stryd teen die vordelonde mall;to van die Empire. Dour die libcralisuw en im -perialismc is ons volkslewo uie net iu iallose p:ntyc en groc>pies op politieko gcbied I'Crsnippet· nic, maa1· ous volk

se innerlike krag is ,·erdcel deur die

skcpping 1·an kunsmatige torrciuc 1·ir die politick. die kultuur, dio ckonomie

en dio godsdions- tenoino wat

1\'<l-tcrdig vau mekaar geskei is sodat on» volk nooit al sy kragtc in een :sam

e-trekking kon inspan nie. Aun hienlic

lmn.sma~igo vordelirig het nou 'n eindc gekom tlcurdat die Ossewabrundwa"' hicrdic sogenaamdo gebiedc alma) i; homself saamgetrek het tot 'u cenhcid.

Op geograficso gobied is ons land in llic stt·yd Lccu Britse Imtl<"ri:tli'lnc iu ,·erskillcndc staatjics venice!. :\laar reeds \'001' clio begin van hierdie CC\l was diL 'n Afrikanerideaal om 'n vc:·-enigdc Snid-Afrika. onder cic \'lag te ho. .Oi t \\'as die iclcaal van die Afri

-kanerbontl 1·oordat hy tot; 'n poliLicke party v<'n·al hot, en 'diL was ool' die

strewc 1·au Paul Kruget·. Yanda« is hierdie ideaal in beginsel binne "'die Ossownbmncl\\'ag \"Orwoseulik. Ons volk staan vcrcnigcl van die Knap tot; die

Limpopo. Die stigting van die Unio in 1910 wa~ nog onder vreemde vhtg en op ouafrtkaanse gt·ondsl:tg en daar -by inuerlik verdeeld dour die pro

vin-sialc on die partypolitieko stelsel.

•rans is dit nog net die uilwendige mag van die Britse Empire wat t;taan

tusscn clio eeu-oue itleaal van die Afri -kancrdom en die verwescnlildrw daar -,·an. Dio fondamcnte \':u1 o:~ nuwo veronigde Suid-Afrika op nnsionaio en

:;osialc grontlslag is dour die Osse w<L-hrandwag gelo en die ra:tmwerk v;Hl die Gcsngstaat ,·an more i~ l'('Cds be -lig~nam in ous Volkshi'Wt'f.!ing.

M

in.

of

Re

taal

nie v

'

i

r E

m

p

ire

Icrland so bcgroting is vcrlo:do week by die Ierse parlemcnt ingodieu. Dit maak goon voorsieni·ug vit· hoar in

-lwmstchclasting of gcwonc bel:lsting nie. Die Ierse 1·olk bctnnl nie vit· die instandbouding van die Bu1piro nie; hullc slaau bu,itc ~lie <~orlog.

J

,

s

t

is

i

e W

e

e

r

in

A

k

sie

.In tlic afgclopo weko hot; d:tar weer·

'n vloetl van inheglcnisncmings aau tlio Unnd plaasgevintl. Ycrskeie Afri -kaners word anngehou op grood van aiiHh:\nde aanklagto teen hullc, ter -wyl ~ou1mige gei

.

nteru

.

co

.

r is.

J(o

mmun

is

t

ie

se

S l

ui

p

moo

r

d

ln l3ulgarye is meer a:; uuisend tncuso in hcgtenis gencem n.i die on-bngsc sluipmoordc op politieko pcr

-sonc. Ondct· bulle is 400 kommuniste. Hadio Sofia hot I"Crklant· dat 'n bende buitclnnd:;e agontc wa~ reeds etliko mauntlc in die hoofstad opgcLree en Bulgnarso bcampte:; doodgeskict hct, u i lj:!;C>roci moot

.

word.

JTI

elv

o

egl

ik

heid

HOt:

n

e

t '

n

M

u.

sez

un

stuk?

Henry Irving ':\largolies in !;y h

oc:-danigh0id as reclaktenr van ,Blimey" is vcrlcdc week in lilocmfontcin on -skuldig bcvind op vier aanklagtos dut hy onwelvocglilm of oubetaitmlike pu -blikaaies Le koop aangebicd, vcrkoop of in die openbaar verroon hot.

Die magi);traat hot. o.a. 1·erklaar dat die ,pcil en Sm<lHk van die moderne ~edaptc nie geoordecl moot. word vo l-gem; clio wat in 1902 bustann het toe llie rt'gt1la~ics ingcvolgc waan·an ':\lar -gol ie;; anngC>lda word, saamp;est<'l i>~

ltil\ 11. .

Vu

d-

:

;olda

te

W

'e

rlc

loos

ln 'u toespraak voor die Rotariers

in Johannesburg heL mnr. II. Welsh. hoof - vordedigingsk:tkelbcampt.e 1·er -lede week ges& dat soldnlc Hie kntg -tens wet tlaarop aan~praak lmn maak dat 'n l>etrekking vir !tulle gevind rnot't word nic. Dr11n is 'n rl'rrnlasie wat die soldaat so vorigu werkgewer

vorpli~ om hom \'ir Sl·S maando terug

to necm. maar baie mannc wat tans in dio leer is, het g:co:n betrekkings

gchad nic, tcrwyl andcr in dicns is

\'til l firma':s wat nou nit:- moor sake docn nio. Sommige van .die onts!aande mann.e loop vandag werltloos op straat rond, Ander· hct daarin gcslaag om

werk to ltry, maar het weens liggaa

m-like onbeltwaamheid dit weer verloor

en is nou werkloos.

S

m

ut

s W

'

erk S

a

a

m m

e

t sy

C

rootste T lJe

n

s

!

aud

e

r

ln 'll hoof<~rtikel wat handel oor di o-verkicsingsooreenkoms tusseu die Ve r-eni:;:dc Party en dio tweo mindt'rhoids -pnt·tyCI van die Arbei<lers en Dominio

-ni~tc verdnidelik Dio Suiderstem,'

l\:aaplnnd~e Sapbhd, da.t die oorcen-koms niks mcer inhou :\S dio gemeen -slmplike 1·oortsctting 1•au die oorlog nie. ,DiL niles bctelccu nic in cnige opsig da~ clio Vcronigdc l'arty den1· clio OI11'Ccnkoms nood\\'Cindig !lie binn<' -<.>1\ buitelandsc partypoliUck vnn die

Arbcitlon;- of die Domiuiou-par~y on -dorskryf nic. Trouens, met sy kr

oon-koloniale uitkyk en temperament is

die Dominion-party misltien die laaste party waarmee die vcrenigdo Party dit in di·e gewone politick ooit sal ee.ns word." Aldu~ die bhHI. Die doel is

in d!c ccrste plaas om dio o01·Jog voort tc stt·. en ,twcedcns om clio gcvaar nit te skakol clat deur 'n vonloling van hul stemme, hullo setels as 'n gcskenk aanbicd aan clio anti-oorlogspartve wa.t daa1·op uit is om die oorlogspoging tc

sabolecr."

. Dio bl:ld noem die Dominion-party d1o laaste party wa,u·m~u lutlle in vredostyd sal saamwc1·k, r11aar tcrwillo van die oodog geo genl. Smuts hi cr-dic pn.l'ly agt ou se.tels en ocn nuwe, m<·t dtfl gevolg dat clio oorlorrspartve \'<'renigd sL:lan. 0 · •

Dt·. :\!alan rlaarenteen wcie..- 'n \·e r-kiC'sing:<nanbod van n·p11hlikeinso gmc

-DIE

O

.B., WOENS

D

AG,

1

9 MEI 1

9

43

.

B

e!

ang

rik

ll0 wa:nin va.n hom vorwag word om die Afrikanerparty sy agt setels to Jaat behou wat hy vandag vertee

n-woordig. Kan dr. Malan

se

dat die Afrikanerparty die laastc pat·ty is

waarnu~2 hy dit ooit sal oens word?

HiQrdio party wil

um

minstc ook Huid

-Afrilcn uit die oorlog he, en die is tog inuucrs die Rt.ry,h·raag wna roor dio verkicl"ing sal gaan.

D

ie

S

yf

e

r

300

,

000

Jn dio nfgelope week hel- veldm.

Smuts in 'n radioprnntjic syfers Yer

-strek in 1·crband met die Unic sc bv -dnlo tot die OO!'Iog. uit ous dunr;c bc,·olking van 2,250,000 blankc-s is do.:tr 300,000 iu die weormag in allet

·-lci hocdauigheid. In voiLydse militOre

dion~ allcon is dnar 166,000 manne en vrouc, waarby ook nog gevoeg kan word ougevcer 30,000 wat om allerlei rcdos soos b. v. medieso ongcskiktheid uit die leet· ontslaan is. ,Sommi<>'e" ~·an . hicrdie n ygesteldcs loop vandag

m <he strate wcrkloos, ua die Verdedi -ginsgskak~loffisier verlctle week moc

-geclcel het. Hoe. die land ,daar sal

uit-sien wanneer hierdi·tl tiencluisendc na

die oorlog uit die leer ontslaan word,

l<an ons maat· aan die stcrkste ve.rbeel -<.lingskragte oorlaat.

,Ons kan di"e eisc wat nan ons mannokrag <'n ons hulpbroune gestcl word om die ontsagliko vet·meerderdc

spoorwegverkeer le banlccr of om tc voorsion in die behoofLo van vcnneer -dc:lrdo voctlselprotlukte, sowel vir ons eic magtc as vir die groot kouvooie

wa.t ous hawens bcsock, en ook in die van die groot aantallc krygsge1·:tnge·

nes, vlugtelinge en andcr, nie in syfcrs wcot·gee uie," het genl. Smuts et·kcn. Elke ltuisvrou wat worst.cl teen 'n vorhoogdo lcwenskosto en elke belas -tingbelalor kan hicrdio syfet· wei ve r-strek on sal dit vir ticnLnllo jarc

na

.

die oorlog ook nog lmn vorstrck

wa.n-ll(ICt' 'n miljoene-slculdelas gedelg sal moot word.

Wn:u sou ons \'Oik nio gestaan hct ni<' as hierdie onbcrekcnbnrc ,eise"

nan die redding van die 300,000 ar m-blankcs in ons land bestco was in pla::ts van 300,000 ged won go handlan-gen; va.tt die Empire? En hoovecl 1·an hienlic nuwe 300,000 gnan u(L die.

oodog to~ die gctnllo nw die ou

300,000 l>ygevocg word?

78-

JAR

IGE SE GE

E

SDRIF

A:m ,·oorut>C>lde van gccsdrif by die jcug vir die Osscwabrandwng sc vr y-heidstryd ontbrcclc dit nio, maar ook die oues vnn dae so hurto klop nog warm vir die toelcoms wat vcrwerf m.oct; word. So het 78-jnrigc Brandwag Philip :.'llollcr by geleentheid van Vry -heidsdag op \Volseley twce myl t.ocn die berg ::~f gc·ldim en clio nag in die douker dit weer allcen bestyg omdat clio pad tc sleg is om in dio donker met kur on donkies to rv. Dit is die tweed c-mnal dat hy dit doen. Toe hom 'n

lanteru dcur dio offisior :1."\ngcbicd is vir sy terugrcis, hot hy dit v~n die band gcwys.

N

O

O

RD

-

AF

RIKA

Die veldtog in Noord-Afriko. hct sy cindo bc:lreik. Met die vemiet.iging V<tn

die Spil so strydma~te in 'fnnisie het

die Amerikaans-Brits-Fr:tnse boudg c-uotc in die huidige oorlog ]utile groot-ste oorwinuing op land beh:utl. Of die oorwiuniug in die nnn en industrieel

-onont wikkelde Afrika kau opweeg teen die I'Cl'pl~?tlerendo nedcrlao wat ged u-rcndo die huidige oorlog reeds in dio kernlnnd Europa en in die ryke Oo s-AsiU gcly is, is 'n sank waaroor bier nio hoer uitgowei te word nie. \Ver k-likheid is dat die Gcalliccrdcs vandag baas is in Afrika, dat die Italiannsc koloniale ryk 1·ernietig is, dat die gc-l':l!tr 1·ir Egipte- as 'n go1·aar uit die wocstynnglige Italiaanso kolonialc ryk moL al sy natuurlikc nadelc moontlik was-vcrwydcr is, dat tlio Gcallicerde skeOJWnart deur die ::l'fiddollandse See II'<'Cl' moontlik geword !teL 011 dat die

Amorikaoe en Britto vandag in Noon

l-;\ frikn. oor steunpuntc beskik vanwaa.r :t:Hll'alle op Suid-Europa. en vera! op ltalie gcmaak kan word. Dit is alma! 1\'Crklikhedc hierdie waarmco die oor -Jogvoercndes rekeuing moet hou.

'N NABE'rllAO'l'ING

Tn die oonvinningsroos is daar altyd

l);lW:la.t' om die nuglcrc wcrldikheidsin kwyt.. to raak. Nicmnnd minder as Hcrl.Jcrl; Morrison, Britse minister van binnclnndso sake, het dit dan ook 'n pan.r dae golede nodig geag om sy mensc le waarsku teen ,drome oot· 'n vinnigc en maklike oorwinning." Vol -gcns Morrison is die vcldtog in l'\oord -Afrika ,);legs 'n voorspel lo~ antler en miskien omvattender· optredc in Euro-P<t" ou hy meen dnt di~ , verst.anclig sal woes as ons ons hn•·t en gees voor-herei op ernstiger bcproowiugs in som-migo opsigte as w:tt ons nog vcrduur heL on die vooruitsigtc 1·oor ons in die mnande wat kom, sobet· en stnndnls

-tig bcstry".

By die behandeli!~g 1·nn die cen of nnclor veldtog of aspelc vnn die huidigo l'C•uso-worstelstrvd is diL noodsaaklik dat, die oorlog as gehccl nooit uit die

oog vcrloor W01'd nie. Elkc voldto« is

'n dccltjie, soms moor bclaugrik, s~ms

mindcr bclnngrik, 1·nn con groot go

-heel. ln l'crband met Koord-Afrika is dit good om tc onthou dat die Bol

-sjcwistiese kommissaris vi1· buitelaoclso sake, l\lolotof, in J unie 1942 'u bcsock nan Londen gebring hot. By hicrdie geleont.hcid is 'n Drits-Russicse ver -drag ge.~lnit waarin 'n , twccde front" in Wcs-Europa in 1942 :1an ::lloskou bcloof is. Die jaar het sy einde gcna-der maar die ,tweede fronL" hct nog nltyd uitgebly. 'l'oo oindclik iu die eerstc week van November 1942, op· vnllond gelyktydig meL die Russicse offonsief by Staliugrad en die Britso aanval in Egipte op Rommel, het die ,, venn~seude" Brits-Amorikaanso lan -ding in Frans-Noord-Afrika plaasge

-vind. Die beloofde ,tweedc front" in Wes-Europa bet nou in Frans -Noord-Afrikn opgeduik. Die besetting van slcutclstede in 'l'unisie binne enkele ciao is in die vooruitsig gE.'stel. Soos

~ekend lte~ daa-r egtcr 'n vert.raging mgeLrec omdat nio clio Geallieerdes nie, maar die Spilmagtc die be

lang-(V crvolg op bls. 5)

an

~

~

~

-

.

~

B

OERENDE BOERE EN

VERBR

U

IKERS

S

L

UIT

M

EKAAR

AAJ.'T

-STEDELIKE

N

A

D

ER

BY

stuur u prodnktc en vee nan u eie bemarkingsorgani -sasic. Ons !ewer reeds maandelank nitsl;nandc dienste

in hierdie nmre gee:; . . . As u ons dicnste ecnmaal

gctoets hot, sal ous u stcun blywend vorwerf.

VOLK

S

KO

P

ER

MARK

:B

P

K.

Moremark

Foon 34·144'2 JOHANNESBURG

=

Newto\·m Wolhuterst. 6'2