200701161-o
Examen VWO
2016
aardrijkskunde
Bij dit examen hoort een bijlage.
Gebruik De Grote Bosatlas, 53e of 54e druk.
Dit examen bestaat uit 36 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 69 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.
Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of
berekening ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee
redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
tijdvak 1 vrijdag 27 mei 07.30 - 10.30 uur
200701161-o 2 / 8 lees verder ►►►
Aanwijzingen voor de kandidaat
Opgave 1 De hydrologie van Bangladesh
Bestudeer uit het bronnenboekje bron 1 en 2 die bij deze opgave horen. Bestudeer tevens atlaskaarten 216E, 217A, 217A5 en 217B (192E, 193A4, 193A5 en 193B).
Gebruik bron 1 en 2 en de atlas.
Bangladesh is gevormd vanaf de Alpine plooiingsfase.
2p 1 Leg het geologische proces uit waardoor Bangladesh werd gevormd.
Noem ook de namen van de bijbehorende platen.
Na de Alpine plooiingsfase waren vooral exogene krachten verantwoordelijk voor de vorming van Bangladesh.
3p 2 Welke drie exogene krachten hebben een grote bijdrage geleverd aan de vorming van Bangladesh?
Leg uit hoe elke exogene kracht heeft bijgedragen aan de vorming van Bangladesh.
Gebruik bron 1 en 2 en de atlas.
De rivieren van Bangladesh zijn gemengde rivieren. De klimaatfactoren veroorzaken op twee manieren een onregelmatige waterafvoer. Een van deze factoren is de moesson.
1p 3 Noem de andere oorzaak voor de onregelmatige waterafvoer van de rivieren in Bangladesh.
Gebruik bron 1 en 2 en de atlas.
In Bangladesh komen door de moessons regelmatig overstromingen voor.
3p 4 In welke maanden van het jaar is de kans op overstromingen het grootst? Leg je antwoord uit met behulp van de Wet van Buys Ballot.
Je kunt dit examen maken met de 54e of met de 53e druk van De Grote
Bosatlas.
De kaartnummers in de vragen verwijzen naar de 54e druk van de atlas.
Tussen haakjes staat de verwijzing naar de 53e druk.
Elke opgave bestaat uit enkele vragen. Bij elke vraag kun je, indien gewenst, de atlas gebruiken.
Schrijf op de eerste regel van je antwoordblad welke druk je gebruikt, de 54e of de 53e.
200701161-o 3 / 8 lees verder ►►► De regelmatig terugkerende overstromingen in Bangladesh hebben
voordelen en nadelen.
2p 5 Geef voor de landbouw een voordeel en een nadeel van overstromingen.
In Bangladesh leven meer dan 155 miljoen mensen.
Het natuurlijk evenwicht in Bangladesh is verstoord door de grote
bevolkingsdruk, waardoor het risico op overstromingen is toegenomen.
2p 6 Beredeneer wat het verband is tussen de grote bevolkingsdruk en het toegenomen risico op overstromingen in Bangladesh.
Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.
Gebruik de atlas.
In de buurlanden van Bangladesh wordt met waterkrachtcentrales veel hydro-elektriciteit opgewekt. Bangladesh mist een belangrijke voorwaarde die noodzakelijk is voor de bouw van waterkrachtcentrales.
1p 7 Wat is de belangrijke fysisch-geografische voorwaarde die Bangladesh mist voor de bouw van waterkrachtcentrales?
Gebruik atlaskaart 220G (219G).
De informatie van atlaskaart 220G (219G) duidt op een trend die zich tot op heden heeft voortgezet en ook in de toekomst zich zal voortzetten.
2p 8 Welke vorm van landdegradatie zal in Bangladesh toenemen als gevolg van deze trend?
Leg je antwoord uit.
Gebruik de atlas.
Bangladesh is voor de waterbeheersing zowel in droge als in natte periodes afhankelijk van India.
2p 9 Leg uit dat Bangladesh afhankelijk is van India voor de waterbeheersing.
200701161-o 4 lees verder ►►►
Opgave 2 Frankrijk: cultuur en demografie
Bestudeer uit het bronnenboekje de bronnen 1 tot en met 4 die bij deze opgave horen. Bestudeer tevens atlaskaarten 177B, 85A en 85C (165B, 83A en 83C).
Gebruik bron 1.
In bron 1 worden meerdere geografische processen beschreven, die betrekking hebben op cultuur.
2p 10 Noem twee geografische begrippen die toepasbaar zijn op bron 1 en geef van beide begrippen een omschrijving.
Gebruik atlaskaarten 177B, 85A en C (165B, 83A en C).
In Frankrijk is naar schatting 7,5% van de bevolking moslim. Dat is hoger dan in de meeste West-Europese landen.
2p 11 Leg uit dat dit percentage verklaard kan worden met behulp van het
koloniale verleden van Frankrijk.
Je uitleg moet bestaan uit een oorzaak-gevolgrelatie.
Het vruchtbaarheidscijfer is het gemiddeld aantal kinderen per vrouw. De allochtone vrouw in Frankrijk heeft een vruchtbaarheidscijfer van 2,8. Voor de autochtone vrouw is het vruchtbaarheidscijfer lager, namelijk 1,9 .
2p 12 Geef een verklaring vanuit de culturele dimensie en een verklaring vanuit de sociaaleconomische dimensie voor het hogere vruchtbaarheidscijfer van de allochtone vrouw.
Gebruik bron 2.
De aanslagen in 2015 in Parijs worden door velen gezien als een aanval op de Westerse waarden.
2p 13 Noem drie Westerse waarden waartegen de aanslagen waren gericht.
Welke waarde betreft het in de cartoon?
Gebruik bron 3.
De aanslagen zullen in Europa de discussie over het wel of niet toelaten van meer vluchtelingen uit Syrië beïnvloeden.
2p 14 Beschrijf een politiek argument tegen en een politiek argument voor het
200701161-o 5 lees verder ►►►
Gebruik bron 3.
Eén van de gevolgen van de aanslagen is een toename van de politieke globalisering.
2p 15 Geef twee voorbeelden van politieke globalisering als gevolg van de aanslagen in Parijs.
Gebruik bron 4.
Bron 4 is een gedetailleerde bevolkingspiramide van Frankrijk. Hierin zijn historische gebeurtenissen herkenbaar, die tot het heden invloed hebben op de leeftijdsopbouw van de Franse bevolking.
Voorbeelden hiervan zijn aangegeven met de nummers 1 tot en met 5. Hieronder staan, in willekeurige volgorde, de 5 bijbehorende
demografische ontwikkelingen in Frankrijk:
A. Geboortetekort veroorzaakt door de Tweede Wereldoorlog (1939-1945); B. Daling van het geboorteoverschot: einde van de ‘babyboom’;
C. Geboortetekort veroorzaakt door een echo-effect van de Eerste Wereldoorlog; D. Sterke toename van het geboorteoverschot: begin van de ‘babyboom’;
E. Geboortetekort veroorzaakt door de Eerste Wereldoorlog (1914-1918).
2p 16 Zet de nummers 1 tot en met 5 onder elkaar op je antwoordblad en noteer de letter van de bijbehorende demografische ontwikkeling.
De asielzoekers en vluchtelingen die naar Europa komen, hebben bepaalde demografische kenmerken.
2p 17 Beredeneer dat de komst van asielzoekers en vluchtelingen een meer gebalanceerde leeftijdsopbouw van de bevolking in Europa tot gevolg heeft.
200701161-o 6 lees verder ►►►
Opgave 3 Vulkanisme in de Middellandse Zee
Bestudeer uit het bronnenboekje de bronnen 1 tot en met 4 die bij deze opgave horen. Bestudeer tevens atlaskaarten 126 en 217 (126 en 193A). Gebruik bron 2.
Bron 2 geeft aanwijzingen dat de Stromboli een jonge en actieve vulkaan is.
2p 18 Welke aanwijzing is er voor het feit dat de Stromboli een jonge vulkaan is? Welke aanwijzing is er voor het feit dat de Stromboli een actieve vulkaan is?
Gebruik bron 1 en 3.
Onderzoekers concludeerden dat de vulkaanuitbarstingen in 2002 veroorzaakt waren door een aardbeving eerder in het jaar.
2p 19 Beredeneer hoe aardbevingen vulkaanuitbarstingen kunnen veroorzaken . Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.
Gebruik bron 1, 2 en 3.
De aardbeving veroorzaakte niet bij alle omliggende vulkanen ee n uitbarsting omdat deze uitbarstingen afhankelijk blijken te zijn van de plaatselijke bewegingen in de aardkorst.
Wanneer de korst naar elkaar toe beweegt duurt het namelijk langer voor een eruptie ontstaat dan bij divergente plaatbeweging.
2p 20 Beredeneer waardoor de eruptie pas na langere tijd plaatsvindt, wanneer
de korst naar elkaar toe beweegt.
Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.
Gebruik bron 4.
De fossielen en dikke zoutlagen in de zeebodem waren voor de Spaanse onderzoekers een aanwijzing voor een ‘droge’ Middellandse Zee, zo’n 5,3 miljoen jaar geleden.
1p 21 Leg uit dat de dikke zoutlagen een bewijs vormen voor een droge Middellandse Zee in het verleden.
Gebruik bron 4.
Na de periode waarin de Middellandse Zee droog lag, is deze in hooguit twee jaar volgelopen met oceaanwater dat met grote kracht en in grote hoeveelheden naar binnen stroomde.
1p 22 Wat is een geomorfologische aanwijzing voor het proces waarbij de Middellandse Zee snel volliep?
Gebruik bron 4.
De Middellandse Zee was 5.3 miljoen jaar geleden een ‘droge’ zee.
2p 23 Geef een mogelijke verklaring voor het feit dat de Middellandse Zee toen droog lag.
200701161-o 7 lees verder ►►►
Opgave 4 Zuidoost-Azië: Alfabetisering in Indonesië
Bestudeer uit het bronnenboekje bron 1 en 2, die bij deze opgave horen. Gebruik bron 1.
De grote culturele diversiteit van Indonesië, met als gevolg een gebrek aan nationale eenheid, zijn mede veroorzaakt door fysisch -geografische kenmerken van het land.
2p 24 Noem twee van deze fysisch-geografische kenmerken van Indonesië.
Gebruik bron 1.
De overheid bestrijdt analfabetisme en daarmee indirect ook de kans op ontbossing.
2p 25 Leg het indirecte verband uit tussen analfabetisme en de kans op ontbossing.
Gebruik bron 1.
Overheden van jonge staten trachten met bijvoorbeeld een nieuw volkslied en een nieuwe vlag meer eenheid te kweken.
1p 26 Met welk begrip wordt het stimuleren van nationale eenheid aangegeven?
Bestudeer bron 2 en atlaskaart 157A (151A).
De regionale ongelijkheid in analfabetisme heeft overeenkomsten met de bevolkingsdichtheid in Indonesië.
2p 27 Beschrijf de relatie tussen ongelijkheid in analfabetisme en de bevolkingsdichtheid in Indonesië.
Verklaar deze relatie met behulp van de termen centrum en periferie. Stelling: ‘De alfabetisering in Indonesië heeft tot gevolg dat de rangorde op de Human Development Index (HDI) hoger wordt’.
2p 28 Geef een argument voor en een argument tegen deze stelling.
Gebruik de atlas.
Singapore heeft een grote economische groei meegemaakt in de afgelopen decennia.
Gebieden in Indonesië, die dichtbij Singapore liggen, profiteren mee van het economische succes van Singapore.
2p 29 Leg uit hoe Indonesië economisch heeft geprofiteerd van het economische succes van Singapore.
200701161-o 8 lees verder ►►►
Opgave 5 Toerisme in Zuidoost-Azië en het Caribisch gebied
Bestudeer uit het bronnenboekje bron 1 en 2, die bij deze opgave horen. Gebruik atlaskaart 155 (149).Zowel het Caribisch gebied als Zuidoost-Azië ontvangen jaarlijks
miljoenen bezoekers. Beide gebieden hebben veel gemeenschappelijke kenmerken waardoor ze aantrekkelijk zijn voor toeristen.
2p 30 Noem twee fysisch-geografische en twee sociaalgeografische kenmerken, die voor beide gebieden gelden die de grote aantallen bezoekers verklaren. In sommige delen van Zuidoost-Azië wordt het toerisme als bron van
inkomsten bedreigd door politieke gebeurtenissen.
1p 31 Geef hier een concreet voorbeeld van.
Gebruik bron 1.
Toeristenbureaus in de landen van Zuidoost-Azië willen meer toeristen aantrekken uit Aziatische landen en investeren daarom veel geld in reclamecampagnes, die vooral gericht zijn op twee landen uit bron 1.
4p 32 Welke twee landen zijn dit?
Noem voor je keuze drie argumenten: één argument op basis van de bron, één demografisch en één economisch argument.
Gebruik bron 2.
Bron 2 geeft de verdeling van de toeristen naar herkomstgebied die Cuba bezochten in 2010.
Dezelfde informatie, voor bijvoorbeeld 2016, zal een grote verandering te zien geven.
2p 33 Welke verandering zal dit zijn? Verklaar de verwachte verandering vanuit de politieke dimensie. Gebruik in je uitleg twee verschillende argumenten.
Gebruik bron 2.
Een nadeel van het toerisme is de seizoengevoeligheid.
2p 34 Noem twee andere nadelen van het toerisme als belangrijkste economische activiteit.
Zowel Zuidoost-Azië als het Caribisch gebied krijgen jaarlijks veel toeristen uit Europa.
2p 35 Leg uit hoe de tijd-ruimtecompressie hieraan heeft bijgedragen.
Gebruik bron 1.
Het aantal toeristen in de ASEAN landen dat uit de regio afkomstig is, is tussen 2007-2011 gegroeid.
1p 36 Beredeneer dat deze groei past in de overgang die de ASEAN landen op economisch gebied hebben meegemaakt.
