Rapportage
Trendonderzoek Interne Communicatie 2013
Resultaten online enquête
Suzanne Janssen
Universiteit Twente
Bas van Glabbeek
Involve
Joyce Ribbers
Achtergrond van het onderzoek
Involve, specialisten in interne
communicatie, Universiteit Twente en vakblad Communicatie hebben in 2013 voor de tweede maal het
Trendonderzoek Interne Communicatie gehouden in Nederland en België.
De doelstelling van dit onderzoek was het verkrijgen van inzicht in de
ontwikkelingen op het gebied van interne communicatie en de
professionals die daarin werkzaam zijn.
Doel onderzoek
Kwantitatief, online onderzoek. Interne communicatie professionals uit
Nederland en België zijn uitgenodigd via CommunicatieOnline, de nieuwsbrief van Involve en via diverse
vertegenwoordigers op Twitter.
Methode
Aantal deelnemers: 111
Respons
Waar mogelijk is gerapporteerd over de volledige onderzoeksgroep in vergelijking tot het onderzoek in 2011. Waar
resultaten niet generaliseerbaar of
Inhoudsopgave
1.
De interne communicatieprofessional
2.
Belang van interne communicatie in organisatie
3.
Spelers in interne communicatie
4.
Interne communicatie met impact
5.
Effectiviteit van middelen
6.
Functies van interne communicatie
7.
Inhoud takenpakket
8.
Organisatiethema’s
9.
Positie
10.
Positie – Budget
11.
Interne klanten
12.
Samenwerkingspartners
13.
Onderzoek door de IC professional
De interne communicatieprofessional
Op basis van het onderzoek kunnen we vaststellen wie de ‘gemiddelde’ deelnemer aan het onderzoek is. Dit lijkt een goede weerspiegeling van de beroepsgroep te zijn. In deze editie had 89% van de deelnemers de Nederlandse nationaliteit, 8% de
Belgische en 3% wilde dat niet delen of kwam uit een ander land. De respondent is overwegend vrouw (bijna 85%) en tussen de 31 en 40 jaar oud (bijna 49%)
[zie ook volgende sheet]
18,1 48,9 23,4 9,6 20 41 24 13 21-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 51-65 jaar 2013 2011 12,2 20 84,7 80 3,1 0 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2013 2011
Leeftijd
Geslacht
De interne communicatieprofessional
De deelnemers zijn over het algemeen hoogopgeleid. Ruim 90% heeft minimaal een HBO-diploma. Er is een stijging in professionals met een HBO-opleiding ten opzichte van 2011. De gemiddelde werkervaring is ook toegenomen ten opzichte van 2011. Er zijn meer deelnemers met 6-10 en 11-15 jaar werkervaring. Er zijn nog altijd relatief
veel starters in dit vakgebied. [zie ook volgende sheet]
Opleidingsniveau
Werkervaring
56% 41% 46% 50% 3% MBO HBO Universiteit Gepromoveerd Zeg ik liever niet2011 2013 0 10 20 30 40 50 60 0-5 jaar 6-10 jaar 11-15 jaar 16-20 jaar > 21 jaar 2013 2011
De interne communicatieprofessional
Als gekeken wordt naar de sector waarin de deelnemers werkzaam zijn zien we
nadrukkelijke verschillen met 2011. Het aantal vakgenoten werkzaam in de non-profit sector is sterk toegenomen, het aantal vakgenoten uit de industrie is juist gedaald. Deze verschillen zijn vermoedelijk toe te wijzen aan de steekproef en zijn naar verwachting niet representatief voor de beroepsgroep.
Sector
3% 7% 25% 32% 18% 15% 2% 15% 5% 15%25% Consultancy & Advisering
Industrie Non-profit Private sector Zakelijke dienstverlening Anders 2011 2013
Belang van interne communicatie
in organisatie
Hoe kijken IC-professionals naar IC in hun eigen organisatie? Om daar achter te komen is de respondenten een aantal stellingen voorgelegd. Opvallende resultaten zijn zichtbaar in het feit dat organisaties zich minder bewust zijn van het belang van IC dan in 2011 en de focus sterker op externe communicatie is komen te liggen, aldus de deelnemers. Zie de grafische weergaves voor meer details en stellingen.
De organisatie is zich bewust van de toegevoegde waarde van interne communicatie
5% 22% 17% 40% 16% 6% 20% 14% 45% 15%
Helemaal mee oneens Oneens
Neutraal Mee eens
Helemaal mee eens 2013
Belang van interne communicatie
in organisatie
4% 15% 14% 41% 26% 2% 20% 16% 35% 27%Helemaal mee oneens Oneens
Neutraal Mee eens
Helemaal mee eens 2011
2013
De focus van deze organisatie ligt meer bij externe communicatie dan bij interne communicatie
Belang van interne communicatie
in organisatie
11% 40% 31% 18% 16% 40% 24% 15% 5%Helemaal mee oneens Oneens
Neutraal Mee eens
Helemaal mee eens 2011
2013
Het topmanagement geeft het goede voorbeeld op het gebied van interne communicatie
9%
39%
21% 28%
3%
Helemaal mee oneens Oneens
Neutraal Mee eens
Helemaal mee eens
Belang van interne communicatie
in organisatie
Er wordt voldoende budget vrijgemaakt voor interne communicatie
Belang van interne communicatie
in organisatie
Onze communicatieafdeling weet wat er
leeft en speelt binnen de organisatie Ik geef ook ongevraagd advies
5% 15% 26% 52% 3% Helemaal mee oneens Oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens 2% 9% 49% 40% Helemaal mee oneens Oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens
5% 35% 27% 24% 9% Helemaal mee oneens Oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens
Zonder onze afdeling stopt de organisatie niet. We moeten ons niet belangrijker maken dan we zijn.
We worden als afdeling standaard te laat betrokken bij belangrijke beslissingen of projecten. 5% 21% 20% 40% 14% Helemaal mee oneens Oneens Neutraal Mee eens Helemaal
Belang van interne communicatie
in organisatie
Spelers in interne communicatie
46,8 36,9 28,8 25,2 38,7 7,2 67,6 43,2 27 27 51,4 10,8 0 20 40 60 80 100 2013 2011De deelnemers is gevraagd wie een belangrijke rol en verantwoordelijkheid in IC heeft: wie een speler in de interne communicatie is. Hierin is meer evenwicht
zichtbaar dan in 2011, maar directie en (team)management blijven zeer belangrijke rollen spelen.
Interne communicatie met impact
62,2 58,6 33,3 27,6 4,5 13,8 6,3 17,5 21,6 33,3 72,1 49,1 31,5 25,4 45 39 23,4 35,6 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2013; 1e 2011; 1e 2013; 2e 2011; 2e 2013; 3e 2011; 3eWelke vorm van interne communicatie heeft het meeste impact?
Persoonlijk via de lijn is nog steeds de meest impactvolle vorm. In vergelijking met 2011 zien we een kleine toename in impact van de communicatiemiddelen. Ook zien we een sterke afname van inschatting van impact van het informele circuit: meer
deelnemers noemen deze vorm als laatste wanneer gevraagd wordt ze te rangschikken van impactvol naar niet impactvol.
Effectiviteit van middelen
0 20 40 60 80 100 Geen mening Zeer effectief Effectief Neutraal Ineffectief Zeer ineffectief Communicatiemiddelen worden door de deelnemers aan het onderzoek gezien als impactvol. Maar welk communicatiemiddel vinden zij het meest effectief? Vooral intranet, personeelsblad en nieuwsbrief worden positief beoordeeld. Over het mededelingenbord, Yammer en Wiki zijn de respondenten minder positief. Ook in 2011 werden intranet, personeelsblad en nieuwsbrief als meest effectief beoordeelt. Ten opzichte van 2011 zijn de respondenten positiever over Yammer en blogs.Functies van interne communicatie
0 20 40 60 80 100Uit het onderzoek komt naar voren wie de professional is. Maar wat doet de IC-professional eigenlijk? De respondenten is gevraagd naar de inhoud van hun functie. Daaruit komt naar voren dat de IC-professional vooral adviseert en ondersteunende middelen biedt aan de mensen in de organisaties waar zij werken.
Adviserende rol Coachende rol Trainingen verzorgen Ondersteunende middelen Anders 69,40% 23,40% 17,10% 68,50% 6,30%
Inhoud takenpakket
23,72 2,6 8,34 11,87 14,72 11,62 12,52 5,15 3,69 5,75 11 10,7 10,3 9,1 10,4 10,7 7,6 11,3 10,1 8,8 2013 2011Naast de functie van de IC-professionals is de deelnemers gevraagd naar de inhoud van hun takenpakket. Ten opzichte van 2011 zien we vooral een sterke stijging in het schrijven en voorbereiden van teksten. Dit is volgens de deelnemers de belangrijkste taak. Daarnaast bestaat de functie vooral uit het adviseren en aanreiken van
verschillende middelen. Ook advisering rondom verandering is een belangrijke taak voor de deelnemers. Waar coachen belangrijk onderdeel uitmaakt van de functie van de respondenten, is dat in de inhoud van de taken nauwelijks terug te vinden.
Organisatiethema’s
23% 18% 16% 5% 7% 19% 10% 2% Organisatieverandering en reorganisatie Communicatiestructuur Strategie en businessplannen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Nieuwbouw en verhuizing Kostenbewustzijn en bezuinigingenTaken worden vaak ingegeven door de thema’s die in organisaties spelen. Wat is er op dit moment aan de hand in de organisatie van de IC-professional? We zien veel organisaties waar verandering en reorganisatie een belangrijk thema is. Daarmee hangen kostenbewustzijn en bezuinigingen samen. Een nieuw thema dat niet
genoemd werd in het onderzoek in 2011 is de communicatiestructuur die onder de loep wordt genomen.
Positie
11% 55% 7% 7% 21% 13% 44% 13% 2% 28% Aparte afdelingOnderdeel van Corporate Communicatie
Onderdeel van HRM
Onderdeel van Marketing Anders
2011
2013
De thema’s die de IC-professionals bezig houden en de taken die ze uitvoeren worden beïnvloed door de positie die de professionals en het team/afdeling innemen in de organisatie. In het onderzoek is gekeken naar de positie binnen
communicatie en de positie binnen de organisatie. Interne communicatie maakt vaak onderdeel uit van de afdeling corporate communicatie.
9% 57% 23% 11% 5% 55% 29%
11% Onderdeel van directie /Raad van bestuur
Een laag onder directie / Raad van bestuur
Twee lagen onder directie / Raad van bestuur
Geen positie, de IC-functie is versnipperd binnen de 2011
2013
Positie
Binnen de organisatie is de positie van interne communicatie vaak dicht tegen de top. Er is een toename zichtbaar voor teams/afdelingen die onderdeel zijn van directie/Raad van Bestuur of er één laag onder zitten.
Positie - Budget
25 34,2 3,9 15,8 6,6 7,9 6,6 7,9 31,6 18,4 9,2 5,3 17,1 10,5 0 20 40 60 80 100 2013 2011 0-100 101-1000 1001-5000 5001-10000 10001-50000 50001-100000 100000 of meerZorgt de hogere positie in de organisatie ook voor een toename in budget? Het budget van de deelnemers aan het onderzoek is hoger dan twee jaar geleden, maar op basis van de steekproeven is één op één vergelijken niet goed mogelijk. Er is een sterke toename zichtbaar in afdelingen met een budget tussen €10001 en €50000
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Het budget is met meer dan 10% toegenomen Het budget is met 10% of minder toegenomen
Het budget is ongeveer gelijk gebleven
Budget is met minder dan 10% afgenomen
Budget is met meer dan 10% afgenomen
Positie - Budget
De tendens is door het verschil in steekproef wellicht interessanter dan de exacte budgetten. Ten opzichte van 2011 zien we een negatieve trend. Bij meer afdelingen wordt er in het budget gesneden. Meer dan 30% geeft een afname in het budget aan.
57,6 5,1 5,1 11,1 21,1 8,5 8,5 70,2 8,5 4,3
Interne klanten
16 15 23 22 23 14 12 11 11 31 19 23 39 27 36 17 44 53 9 16 8 10 2 2 41 23 0 20 40 60 80 100 18 9 11 11De IC-professional is bevraagd wie zijn voornaamste interne klant is. Directie is, sterker dan in 2011, de voornaamste klant. Gevolgd door de managers en de
teammanagers. Bij de teammanagers is een behoorlijke stijging zichtbaar. Opvallend is ook de daling in medewerkers als eerste keuze voor belangrijkste klant.
Samenwerkingspartners
15 13 20 7 2 15 16 6 2 1 9 13 24 22 8 5 11 17 2 4 36 18 15 5 1 9 18 2 2 0 10 20 30 40 50 60 70Er is ook gevraagd naar de belangrijkste samenwerkingspartners in interne
communicatie. Ook hier is een tendens richting management zichtbaar, in de vorm van directie, managers en teammanagers. Opvallend hier is de grote aandacht voor HRM als samenwerkingspartner, een vakgebied dat op veel gebieden dicht tegen IC aan ligt.
Onderzoek door de IC professional
De respondenten is gevraagd naar welke onderdelen van hun werk onderzoek
gedaan wordt. Daarbij kon de respondent kiezen uit klanttevredenheid, effectiviteit, efficiëntie en invloed van interne communicatie. Er kan geconcludeerd worden dat er weinig onderzoek gedaan wordt naar communicatie door de respondenten.
Klanttevredenheid wordt het meest onderzocht. Gemiddeld scoort de afdeling daar een 6,9. De inschatting van de respondenten die niet meten was een voldoende te scoren. Ook op effectiviteit en efficiëntie verwachten de respondenten voldoende te scoren. Als het gemeten wordt scoren ze respectievelijk een 6,5 voor effectiviteit en een 6,6 voor efficiëntie. Gevraagd naar de invloed van interne communicatie geven de respondenten aan de invloed van interne communicatie op het resultaat van de organisatie in te schatten als neutraal: niet groot en niet klein.
6,9
6,5 6,6
Belangrijkste conclusies
IC is dichter bij de top gepositioneerd dan in 2011.
Het takenpakket is divers, maar ten opzichte van 2011 uitvoerender geworden. De interne communicatieprofessional is hoogopgeleid
en is gemiddeld gezien relatief kort actief in het vak
IC wordt in veel organisaties gezien als toegevoegde waarde, maar er wordt niet op die manier mee om gegaan: budgetten lopen terug, managers dragen belang niet uit
Coachen hoort volgens de professionals tot de eigen rol, het maakt echter zelden deel uit van het takenpakket
Reorganisatie, bezuinigingen en veranderingen zijn evenals in 2011 belangrijke thema’s en hebben invloed op de werkzaamheden/budgetten
