KU Leuven
Lessen voor de XXIe eeuw
Eenentwintigste editie, 2014-2015 23 februari 2015
LEREN VAN TISSERGATE Frank Delmulle
Denken en werken rond het ontwerpen van dichte stedelijke gemeenschappen voor morgen met een nieuwe sociale orde en dit communiceren met de juiste tools om een maatschappelijk discours te openen.
Frank Delmulle 2050.
Hoe moeten we tegen 2050 in een veranderende wereld negen miljard mensen op een kwalitatieve stedenbouwkundige en architecturale manier huisvesten?
Dit is een vraagstuk dat reeds lange tijd speelt, maar omwille van de steeds groeiende wereldpopulatie, almaar meer aan belang wint. We zouden tegen 2050 wel eens met 12 miljard mensen op de planeet kunnen zijn
Ksour.
Alternatieve woongemeenschappen, gebaseerd op het concept van de ksour, zoals bijvoorbeeld groepswoningen, kangoeroewoningen, aanleunwoningen, zorgwoningen,… kunnen een oplossing zijn om de toenemende vergrijzing van de bevolking op te vangen en kunnen een sleutel worden tot de zorgcultuur van de toekomst: de zorg voor boorlingen, peuters en jonge kinderen, de zorg voor jongeren, de zorg voor ouderen, de zorg voor werklozen, …
Discours.
Een discours over dergelijke concepten kan een evolutie in de hand werken van onze huidige geforceerde passieve verzorgingssystemen, zoals bijvoorbeeld rusthuizen, seniories en serviceflats, naar evidente actieve verzorgingsstructuren die de vergrijzing beter het hoofd kunnen bieden.
We bekijken ksar Tissergate, een historisch dorp gesitueerd in Zuid-Marroko, BsS, een hedendaagse commune in Gent,
Avalon, een residentie met een sociale mix, B@L, een vertikale transgeneratieve woning,
waarbij we de karakterisitieken van de ksar proberen te vertalen naar kwalitatieve architectuur in een streven naar optimalisatie van de beschikbare ruimte en mogelijke transgeneratieve woongemeenschappen voor de toekomst.
New York versus Tissergate.
Stedenbouwkundige Evert Lagrou had het in “Learning from New York” over de onderhandelingsmethode voor toepassing van de stedenbouwkundige voorschriften. Wij zoeken in “Leren van Tissergate” naar een handleiding voor transgeneratieve leefgemeenschappen gebaseerd op sociaal maatschappelijke kwaliteiten.
Axonometrie als Interface.
De tool voor de studie en voor het ontwerpen is “axonometrie”. Een tekening als een interface om de intermediair tussen mens en machine te duiden. Via een soort simplificatie van complexiteit verduidelijkt die de relatie tussen mens en ruimte waarbij het “gestalt” zichtbaar wordt.
Criteria voor toetsing van kwalitatieve ruimtelijkheid.
We gebruiken 31 criteria om kwalitatieve ruimtelijkheid te definiëren. Die criteria worden op basis van relevante architectuur, kunst, literatuur, film, en een aantal cases, gelegitimeerd. Tugendhad en Pienza.
We toetsen de criteria aan Tugendhad en Pienza, een paar historische voorbeelden, op zoek naar evidentie in architectuur en om te duiden dat architectuur niet vrijblijvend is.
Wat, wie, waar , wanneer is architectuur? Delmulle Delmulle Architecten.
We kaderen Tissergate, BsS, Avalon en B@L in een driedelige chronologische tijdslijn -realisaties, projecten en het academische- in het werk van Delmulle Delmulle Architecten. BsS en Avalon in detail.
We bespreken 2 projecten in detail in relatie met Tissergate BSS (8 stedelijke wooneenheden), Gent op basis van 4 echelons
en checken hoe het zich gedraagt in de omgeving via de stedenbouwkundige voorschriften. AVALON (residentie van 40 wooneenheden), Waregem.
Op basis van een sociale mix, geforceerd via de architecturale opbouw en de structuur, is Avalon een harmonie tussen vorm, functie, economie, ecologie en het sociale.
De vesting van Zoutleeuw, een vergeten parel.
Als toemaat wordt even stilgestaan bij een door Delmulle Delmulle Architecten. recent gewonnen PPS wedstrijd “Ravelijn” in Zoutleeuw.
Het programma omhelst seniorenvoorziening, wooneenheden, infrastructuur voor een jeugdvereniging en de drijfveren daarvan sluiten nauw aan bij de thematiek van
transgeneratieve leeftgemeenschappen.
De site is een verdedigingsgordel aangelegd naar een ontwerp van Vauban in de 17 de eeuw. B@L in stelling gebracht voor een maatschappelijk discours.
Om af te sluiten nemen we een kijkje in de vertikale woning B@L in Knokke, gebouwd voor de familie van kunstenaar Jan Vandeweghe. We bezoeken de tentoonstelling Horizon8300 waar het project geexposeerd werd.
