N31545.0178
OOR CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHOUDING
G r o n d s l a g e n v o o r de b e o o r d e l i n g van de k o s t e n van een kwelopname
• c c - : ; *1"
Nota n r . 17?fd. d. 14 f e b r u a r i 1963
W. C. V i s s e r
2*]°^
De k o s t e n van de opname van de kwel over grote oppervlakten hangt in s t e r k e m a t e af van:
1. de grootte van het a r e a a l
2. de dichtheid van het w a a r n e m i n g s n e t 3. de o r g a n i s a t i e van het w e r k .
Om een beoordeling mogelijk te m a k e n , i s een b e r e k e n i n g opgezet aan de hand van e r v a r i n g , opgedaan op het eiland Schouwen. De b e r e k e n i n g heeft a l s g r o n d s l a g een a r e a a l van vele duizenden ha en een o r g a n i s a t i e van het w e r k m e t voor elk type van w a a r n e m e n t e n m i n s t e één m a n . De debietmetingen w o r -den dus alle door dezelfde g r o e p gedaan, de z o u t m o n s t e r s wor-den d o o r een a n d e r e g r o e p genomen, e n z . V e r d e r wordt het t r a n s p o r t van meetbenodigd-heden m e t auto of b r o m f i e t s gedaan, w a a r v o o r in de b e r e k e n i n g a l s snelheid
15 km p e r u u r i s g e r e k e n d . Het loopwerk op het a k k e r l a n d is m e t 2 k m p e r uur in a r b e i d s u r e n o m g e z e t .
Voor de invloed van de dichtheid van het w a a r n e m i n g s n e t zijn op de k a a r t netdichtheden g e p r o j e c t e e r d en de afstanden en tijden b e p a a l d . Hierbij z a l b i j v e r w i j d e n van het net het w a a r n e m i n g s p u n t geleidelijk d i c h t e r bij de weg g e -kozen mogen w o r d e n , zodat de loopafstand afneemt, t e r w i j l de r i j - a f s t a n d gelijk blijft. Bij v e r d e r e verwijding gaat m e n sloten o v e r s l a a n , w a a r b i j de loopafstanden p e r waa m e min g spunt gelijk blijven e v e n a l s de r i j - a f s t a n d e n . Een dichtheid, w a a r b i j wegen o v e r g e s l a g e n kunnen w o r d e n , omdat e r geen w a a r n e m i n g s p u n t e n m e e r aan voorkomen en dus dan de r i j - a f standen gaan t o e n e m e n , t r e e d t e e r s t op bij m i n d e r dan één w a a r n e m i n g p e r 100 ha en zal voor het v a s t s t e l l e n van een kwelpatroon geen b e t e k e n i s m e e r hebben.
Voor enkele netdichtheden i s o n d e r s t a a n d e tabel van r i j , loop en w a a r -nemingstijden opgesteld en het aantal u r e n p e r w a a r n e m i n g spunt b e r e k e n d . Voor de kwelmeting blijkt de tijd p e r w a a r n e m i n g s p u n t weinig m e t de dichtheid te v a r i ê T e n , omdat h i e r de tijd van m e t e n zoveel g r o t e r is dan de tijd van
tijd p e r w a a r n e m i n g s p u n t wel aanzienlijk toe. Tabel I afstand t u s sen m e e t p u n -ten in m 100* 200 400 600 800 Slootkwelmeting aantal b e m o n s t e r i n g s -punten/1000 h a 522 222 128 56 34 r i j w e r k i n k m 90 90 90 90 90 m a n -u r e n 6 6 6 6 6 e n loopwerk i n k m 90 78 24 4 2 m a n -u r e n 45 39 12 2 1 p l a a t s e n en l i c h ten a p p a -r a t u u -r in m a n u r e n 4 7 1 200 115 5 1 31 totaal aantal m a n -u r e n 522 245 133 59 38 m a n u u r p e r w a a r n e -ming spunt 1,00 1, 10 1,04 1,05 1,11
dichtheid van het w a a r n e m i n g s n e t in de Prunje
Tabel II Z o u t g e h a l t e - en debietmeting in de d r a i n s afstand tus sen m e e t p u n -ten in m 400* 600 800 aantal b e m o n s t e r i n g s -punten/1000 h a 143 56 34 r i j w e r k i n k m 4 5 4 5 4 5 m a n -u r e n 3 3 3 loopwerk i n k m 30 4 2 m a n -u r e n 15 2 1 a f v o e r m e -ten e n / o f zout b e -m o n s t e r e n 25 12 7 t o t a a l aantal m a n -u r e n 4 3 17 11 aantal m a n u r e n p e r b e m o n s t e -ring spunt 0 , 2 0 , 3 0 , 3 2
dichtheid van het w a a r n e m i n g s n e t in de Prunje
De m e t i n g van zoutgehalte p l u s afvoer z a l ongeveer v e r g e l e k e n mogen w o r d e n m e t de slootkwelmeting, m a a r i s van m i n d e r belang, omdat s l e c h t s 5 à 10% van de. meetpunten op deze wijze behandeld w o r d e n .
3
-De v o o r b e r e i d i n g van een dergelijke opname zal v e r g e n , dat de op een k a a r t voorlopig aangegeven meetpunten te velde vooraf worden g e ï n s p e c t e e r d en de plekken, w a a r d e b i e t m e t i n g e n aan d r a i n s m o e t e n w o r d e n u i t g e v o e r d , worden onderzocht op de grootte van het door d r i e opeenvolgende d r a i n s ontwaterde a r e a a l . H i e r t o e z a l voor de inspectie een t e r r e i n b e z o e k nodig zijn, dat oppervlakkig kan zijn. M a a r v o o r de v a s t s t e l l i n g van het o p p e r v l a k z a l in vele gevallen bij de b o e r n a v r a a g gedaan m o e t e n w o r d e n .
De benodigde tijdsduur kan voor een w i l l e k e u r i g deel van het Deltagebied niet worden afgeleid uit de toestanden op Schouwen, w a a r door de h e r v e r k a -veling a l l e s v e e l b e t e r bekend i s dan op andere eilanden en w a a r v a n d r a i n a g e k a a r t e n voorhanden zijn.
Het v o o r b e r e i d e n van de w a a r n e m i n g s p u n t e n voor de k w e l en z o u t b e m o n s t e r i n g z a l t i j d s e i s e n stellen gelijk aan de z o u t b e m o n s t e r i n g . De m o g e l i j k -heid van kwelmeting z a l v e e l a l vanaf de weg b e o o r d e e l d kunnen w o r d e n . V o o r deze b e m o n s t e r i n g i s dus e e n tijd nodig gelijk aan het a a n t a l m o n s t e r p u n t e n v o o r de zoutmeting m a a l 20 m i n u t e n .
De v o o r b e r e i d i n g van de debietmetingen zou m e n kunnen stellen op de dubbele tijdsduur van de slootkwelmeting. Het aantal punten b e d r a a g t 20% van het a a n t a l z o u t g e h a l t e m e t i n g e n , zodat deze v o o r b e r e i d i n g nog een t i j d s duur v e r g t van 120% van de v o o r b e r e i d i n g van de z o u t g e h a l t e m e t i n g . De v o o r -b e r e i d i n g zal dus o n g e v e e r de du-b-bele tijd v e r g e n van de uitvoering van de z o u t g e h a l t e m e t i n g .
Voorbeeld: 50 000 ha w o r d e n b e m o n s t e r d m e t een b e m o n s t e r i n g s a f s t a n d van 800 m voor de d r a i n m e t i n g en 400 m voor de slootkwelmeting. Dit v e r g t :
v o o r de slootkwelmeting 50 x 130 uur = 6650 uur voor de z o u t g e h a l t e - p l u s debietmeting 50 x 11 uur = 550 u u r voor de v o o r b e r e i d i n g 50 x 13 u u r = 650 uur
T o t a a l 7850 uur
Zou m e n dit in 3 maanden willen laten v e r l o p e n , dan kost dit m e t wat h u l p p e r s o n e e l van chauffeurs e n z . 20 m a n à ƒ 125 p e r week o f f 25000. V o o r t r a n s p o r t van m e n s e n en m a t e r i a l e n w a r e nog te r e k e n e n op ƒ 5000. V e r d e r zäl m e n over 200 k w e l m e t e r s moeten beschikken, welke ƒ 5000 k o s t e n .
De z o u t g e h a l t e plus debietmeting z a l gezien het v o o r k o m e n van t i j d v a k -ken, w a a r i n door ontbreken van afvoer niet gemeten kan worden, m e t een k l e i n e r e ploeg w o r d e n u i t g e v o e r d . De grootte w a r e op 5 m a n te s t e l l e n , w a a r v a n 3 z o u t m o n s t e r s n e m e n en 2 afvoeren m e t e n . D e b i e t m e t e r s heeft men s l e c h t s enkele b . v . twee nodig. De kosten van de d e b i e t m e t e r s zijn te v e r w a a r l o z e n .
De s t a a t van k o s t e n wordt dus:
Arbeidsloon ƒ 25000 T r a n s p o r t " " 5000 K w e l - en d e b i e t m e t e r s " 5000
Totaal ƒ 35000
De m e e s t wijde b e m o n s t e r i n g , die w e r d u i t g e w e r k t , zal dus 20 m a n g e -durende 3 m a a n d e n , 3 tot 4 a u t o ' s en ƒ 35000 aan k o s t e n v e r g e n . Voor on-w e r k z a a m on-w e e r e n z . moet v e r d e r nog op een t o e s l a g on-worden gerekend.
De dichtheid van het net dient vooraf te worden v a s t g e s t e l d wil m e n e e n n a u w k e u r i g e r beeld van de k o s t e n k r i j g e n . Dit hangt af van de gedachten, d i e m e n ten aanzien van de noodzaak van i n t e n s i e v e r of e x t e n s i e v e r w a a r n e m i n g s -m a t e r i a a l k o e s t e r t .
