AANPASSINGEN EXAMENS 2011 TIJDVAK 1
VMBO-KB NEDERLANDS
EXAMENOPGAVEN
Let op! Vraag 1 wordt vervangen door vragen 1, 4, 5 en 7 uit examen GL/TL Nederlands. Vragen 2 t/m 25 worden daarom doorgenummerd als 5 t/m 28! titelblad
tekst aangepast (Bij dit examen horen ... in de uitwerkbijlage.): Bij dit examen hoort een bijlage.
Beantwoord alle vragen op een apart blad.
tekst aangepast (Dit examen bestaat ... en een schrijfopdracht.):
Dit examen bestaat uit 26 vragen, een samenvattingsopdracht en een schrijfopdracht. bladzijde 2
vraag 1 wordt vervangen door vragen 1, 4, 5 en 7 uit examen GL/TL Nederlands: Vraag 1: 1 punt
Hoe wordt het onderwerp van de tekst in alinea 1 (regels 1-21) ingeleid? (Kies uit: A B C D)
A door de aandacht te trekken met een persoonlijke ervaring van de schrijver B door de bijzondere deskundigheid van de schrijver te laten blijken
C door de directe aanleiding te noemen voor het schrijven van de tekst D door de mening van de schrijver over het onderwerp weer te geven
Gebruik onderstaande informatie voor het beantwoorden van de vragen 2 en 3. We kunnen de tekst verdelen in vijf stukken:
Deel 1: alinea 1 (regels 1-21)
Deel 2: alinea 2 tot en met 4 (regels 22-64) Deel 3: alinea 5 en 6 (regels 65-105) Deel 4: alinea 7 en 8 (regels 106-134) Deel 5: alinea 9 (regels 135-142) Vraag 2: 1 punt
Welk kopje geeft het beste de inhoud weer van deel 2 (alinea 2 tot en met 4) (regels 22-64)? (Kies uit: A B C D) A Botsingen in de ruimte B Natuurlijk ruimtepuin C Satellieten en raketten D Supersnelle brokstukken Vraag 3: 1 punt
Welk kopje geeft het beste de inhoud weer van deel 3 (alinea 5 en 6) (regels 65-105)? (Kies uit: A B C D)
A 2000 kilometer boven de aarde B Landen en ruimtevaart
C Mogelijke oplossingen D Zesduizend satellieten Vraag 4: 1 punt
Welk verband is er tussen alinea 2 (regels 22-41) en 3 (regels 42-54)? (Kies uit: A B C D)
A Alinea 2 en 3 vormen een opsomming.
B Alinea 3 bevat een samenvatting van de inhoud van alinea 2. C Alinea 3 geeft de oorzaak van alinea 2.
D Alinea 3 geeft een voorbeeld bij wat in alinea 2 wordt verteld. correctievoorschrift vraag 1 t/m 4 aangepast
1 pt vraag 1: antwoord C 1 pt vraag 2: antwoord A 1 pt vraag 3: antwoord C 1 pt vraag 4: antwoord A vraag 2 = vraag 5
bladzijde 3 t/m 7: vragen doorgenummerd bladzijde 7
tekst bij "Bronvermelding" vervalt
BIJLAGE
Let op! Tekst 1 wordt vervangen door tekst 1 uit examen GL/TL Nederlands. Deze staat op bladzijde 2 en 3. Bladzijdenummers 8 t/m 14 worden daarom omgenummerd als 4 t/m 10!
titelblad: geen aanpassingen
bladzijde 2 t/m 7 = bladzijde 2 en 3
tekst 1 wordt vervangen door tekst 1 uit examen GL/TL Nederlands: bladzijde 2
Tekst 1
Naar een artikel van Gerben van 't Hof, Algemeen Dagblad, 12 februari 2009 Verkeerschaos dreigt in het heelal
alinea 1
1. Kortgeleden beleefde de ruimte zijn 2. eerste serieuze verkeersongeluk. Op 3. ongeveer 800 kilometer boven Siberië 4. kwamen een Amerikaanse en een 5. Russische communicatiesatelliet met 6. elkaar in botsing. Volgens de
ruimte-7. vaartorganisatie NASA hebben niet 8. eerder twee satellieten elkaar vol ge-9. raakt. De Amerikaanse Iridium 33 was 10. bij het leger in gebruik om verbindin-11. gen via satelliettelefoons tot stand te 12. brengen. De Russische Kosmos 2251 13. satelliet, die in 1993 is gelanceerd, 14. functioneerde al een tijdje niet meer en 15. zweefde rond als ruimteafval. Door de 16. botsing zijn twee grote wolken van 17. puin ontstaan. De brokstukken van de-18. ze satellieten kunnen weer tegen 19. andere satellieten, raketten en 20. ruimtestations botsen, met alle 21. gevolgen van dien.
alinea 2
22. Het is duidelijk dat de ruimte drin-23. gend toe is aan een grote schoon-24. maakbeurt. Er zweeft zo ontoelaatbaar 25. veel troep rond in allerlei banen om de 26. aarde, dat raketten, satellieten en 27. ruimteschepen zich tegen het ruimte-28. afval te pletter kunnen vliegen. "De 29. kans op botsingen wordt groter en gro-30. ter", zegt Ron Noomen, universitair do-31. cent satellietsystemen aan de Techni-32. sche Universiteit Delft. "Satellieten die 33. niet meer werken, blijven nu tientallen 34. jaren rondzweven, exploderen of val-35. len van ouderdom uit elkaar. Met 36. steeds meer objecten als raketten, sa-37. tellieten en ruimteafval is het begrijpe-38. lijk dat deze in de ruimte tegen elkaar 39. knallen." En dan praten we hier nog 40. niet over het natuurlijke ruimtepuin, 41. zoals meteorieten en kometen. alinea 3
42. Ruimteafval ontstaat niet alleen
43. door botsingen. Noomen: "Soms explo-44. deren restjes brandstof of batterijen in 45. afgedankte satellieten. Ook zweven 46. bijvoorbeeld afgestoten raketdelen 47. door de ruimte. Dat nu twee satellieten 48. tegen elkaar zijn gebotst, is niettemin 49. vrij uitzonderlijk. Maar er zijn bereke-50. ningen die aantonen dat tegen het 51. einde van deze eeuw veertig procent 52. van de satellieten en raketten met 53. elkaar of met ruimteafval in botsing 54. zullen komen."
alinea 4
55. "Een deeltje van twee millimeter
56. groot kan bij een botsing met een ruim-57. tevaartuig enorme schade
toebren-58. gen", zegt Gerhard Drolshagen, werk-59. zaam bij de Europese ruimtevaartorga-60. nisatie ESA en expert op het gebied 61. van ruimteafval. "Gemiddeld vliegt af-62. val met een snelheid van tien kilometer 63. per seconde door de ruimte. Dat is tien 64. keer sneller dan een kogel."
alinea 5
65. Botsingen laten zich voor een be-66. langrijk deel vermijden. Dan moet al-67. leen wel de bezem een keer door het 68. heelal gaan. Sinds de toenmalige Sov-69. jet-Unie in oktober 1957 de Spoetnik 70. als eerste satelliet de ruimte in schoot, 71. zijn er naar schatting zesduizend satel-72. lieten gevolgd. De helft ervan doet vol-73. gens de NASA nog dienst. De andere 74. helft zakt, al of niet intact, in zeer lang-75. zaam tempo richting de dampkring. 76. Daar zullen de resten pas verbranden. alinea 6
77. Satellieten kunnen worden opge-78. ruimd, maar ruimtevaartorganisaties 79. hebben volgens zowel Noomen als 80. Drolshagen tot dusverre nooit de moei-81. te genomen dat te doen. De volgende 82. aanpak van het afvalprobleem is denk-83. baar. "Een groot deel van de satellie-84. ten zweeft op een afstand tot 2000 85. kilometer boven de aarde", zegt Noo-86. men. "Ze worden gebruikt voor com-87. municatie of voor het observeren van 88. bijvoorbeeld de oceanen of de bossen bladzijde 3
89. op de aarde. Op deze manier probeert 90. men te achterhalen welke veranderin-91. gen er optreden. Als de levensduur 92. van de satelliet is verlopen, kan hij 93. richting de dampkring worden gestuurd 94. en daarin verbranden. Dat kost meer 95. brandstof, iets wat de satelliet bij zijn 96. lancering zwaarder en dus inefficiënter 97. maakt. Het voorkomt echter wel, dat in 98. onbruik geraakte objecten decennia-99. lang door de ruimte zweven." Een an-100. dere mogelijkheid zou volgens Noo-101. men kunnen zijn dat onbruikbare satel-102. lieten die op grotere afstand van de 103. aarde zweven, naar een speciale 104. 'kerkhofbaan' op zo'n 36.000 kilometer 105. van onze planeet worden gestuurd. alinea 7
107. ruimte blijven zweven, omdat dit te 108. klein is om te worden waargenomen. 109. Het duurt soms honderden jaren, voor-110. dat brokstukken verbrand zijn. "Daar-111. om zijn bij bemande ruimtevluchten 112. capsules voorzien van een schild, dat 113. als het ware een dikke, extra huid 114. vormt om het ruimteschip", zegt 115. Noomen. "Dit schild is niet bestand 116. tegen botsingen met grote brokstuk-117. ken, maar houdt klein afval redelijk 118. goed tegen."
alinea 8
119. Gerhard Drolshagen zegt dat de 120. Verenigde Staten en Rusland inmid-121. dels precies bijhouden waar zich in de 122. ruimte rommel bevindt. "Nu maakt Eu-123. ropa nog gebruik van die informatie, 124. maar er wordt gewerkt aan een eigen 125. systeem. Met radars en optische tele-126. scopen kunnen brokstukken groter dan 127. tien centimeter worden waargenomen." 128. Rond 17.000 brokstukken van tien cen-129. timeter of groter zijn inmiddels geloka-130. liseerd. Ruimtevaartorganisaties ge-131. bruiken de gegevens over het afval bij 132. lanceringen, om te voorkomen dat bij-133. voorbeeld een raket regelrecht een 134. puinwolk wordt ingeschoten. alinea 9
135. Maar voorkomen is altijd beter dan 136. genezen. Volgens Drolshagen hebben 137. landen die actief zijn in de ruimtevaart 138. met elkaar afgesproken dat de hoe-139. veelheid ruimteafval in de toekomst zo-140. veel mogelijk wordt beperkt. "De regels 141. zijn nog niet bindend, maar dat veran-142. dert nog wel."
bladzijde 8 t/m 14 = bladzijde 4 t/m 10
bladzijde 8 en 9 = bladzijde 4 en 5: geen aanpassingen bladzijde 10 = bladzijde 6
tekst 3: omschrijving afbeelding
Naar een advertentie in de Volkskrant, 4 maart 2009 Omschrijving foto:
Afgebeeld is een man die een jas met reflecterende strepen draagt. Op zijn jas staat: VERKEERSREGELAAR. De foto is bewerkt, zodat de man nu 8 armen heeft, die verschillende verkeersaanwijzingen geven.
Tekst onder de foto:
Er wordt weer volop aan de weg gewerkt. Bij knelpunten worden weginspecteurs als verkeersregelaars ingezet om de doorstroming te bevorderen. Zij kunnen u ook helpen bij pech en ongevallen. Door samen te werken met de politie en hulpdiensten worden deze incidenten sneller afgewikkeld. Volg in ieder geval de aanwijzingen van de weginspecteur op. Andere tips voor een betere doorstroming vindt u op www.vanAnaarBeter.nl. Wilt u meer weten over het werk van de weginspecteur en van Rijkswaterstaat, kijk op
www.rijkswaterstaat.nl. Logo's:
Rijkswaterstaat - NEDERLAND MOET DOOR. (vanAnaarBeter)
GA VOOR UITGEBREIDE INFORMATIE OVER ALLE WEGWERKZAAMHEDEN IN NEDERLAND NAAR WWW.VANANAARBETER.NL - TELEFOON: 0800-8002 (GRATIS) bladzijde 11 t/m 13 = bladzijde 7 t/m 9: geen aanpassingen
bladzijde 14 = bladzijde 10
tekst onderaan (De teksten die ... van dit examen.) vervalt
UITWERKBIJLAGE uitwerkbijlage vervalt
