s&d 1 / 2 | 20 0 4 10
i n t e r v e n t i e
jonge kinderen uit de kansarme autochtone en allochtone milieus gedoemd zijn te mislukken op school door slechte leef- en woonvoorwaarden thuis. Het manifesteert zich in het gebrek aan re-actie als lokale overheden en hogere inkomens-groepen de bewoners van kansarme buurten en concentratiewijken als zondebokken bestempelen voor problemen waarvan ze eerder het slachtoffer zijn dan de aanstoker. Dat is hetgeen wat Rotter-dam doet en Antwerpen zeker niet moet willen na-volgen.
Het is tijd voor een fundamentele ommekeer, maar dan wel een andere dan waar Rotterdam voor gaat: een ommekeer zonder moslimmensen en het verjagen van sukkelaars uit de stad. Begrijpen de aanhangers van die harde aanpak dat ze de proble-men daardoor niet alleen maar verplaatsen? Kun-nen de protagonisten niet overwegen onze demo-cratie daadwerkelijk in praktijk te brengen door uitdrukkelijk een beroep te doen op de verantwoor-delijkheidszin van de direct betrokken bewoners? Benaderd als volwaardige partners en op basis van respect voor hun eigenheid, zijn bewoners, ‘zelfs’ sociale huurders, best bereid om tot nut van het algemeen voor hun woonomgeving de nek uit te steken.
Een dergelijk overlegmodel zou in Rotterdam en Antwerpen de sleutel tot een kansrijk stedelijk beleid kunnen zijn. De eigenheid die daaruit zal voortvloeien zal waarborgen bieden voor een aan-trekkelijke, gevarieerde afspiegeling van de multi-culturele samenleving. Dit in tegenstelling tot de voorspelbare en gespannen troosteloosheid die naar voren treedt in de Rotterdamse plannen.
luc goossens
Hoogleraar stadssociologie aan de Universiteit van Antwerpen
t oby witte
Onderzoeker bij de Kenniskring ‘Opgroeien in de Stad’ (Hogeschool Rotterdam) en gemeenteraadslid in Spijkenisse.
Bruggen bouwen
of saboteren?
Bruggen bouwen! Vergezeld van deze kreet
presen-teerde de Tweede Kamercommissie-Blok die onderzoek verrichtte naar 30 jaar integratiebeleid op 19 januari van dit jaar haar eindrapport. In gro-ten getale had het journalistieke witte mannenbol-werk zich verzameld in de Oude Zaal van het Tweede Kamergebouw, om de langverwachte con-clusies van de commissie aan te horen. Maar ook een aantal Kamerleden (Nawijn, Herben, Halsema, Rouvoet en Vos), had zich wat onwennig doch ge-moedelijk in een hoekje opgesteld. De grootste cri-ticaster van de commissie vooraf, Hirsi Ali was af-wezig. Waarschijnlijk druk bezig zich voor te berei-den om nog diezelfde avond in actualiteitenpro-gramma’s her en der de conclusies van de commis-sie neer te sabelen. Want hooggespannen (geen cruciale koerswending van integratie naar assimila-tie) waren de verwachtingen bij voorbaat niet. En terecht, zo blijkt! ‘De integratie van veel allochto-nen is geheel of gedeeltelijk geslaagd, een presta-tie van formaat’, aldus de commissie in haar con-clusies. Ondanks dertig jaar lankmoedig integratie-beleid zijn veel allochtonen, discriminatie trotse-rend — dit blijkt nog altijd een behoorlijke barrière te zijn —, er toch in geslaagd een plek te verwerven in de samenleving. Hier en daar gaat het zeker nog moeizaam, maar wanneer meer aandacht wordt be-steed aan inburgering, actieve vervolging van dis-criminatie, gedifferentieerde woningbouw, opvoe-dingsondersteuning, voorschoolse opvang en het vroegtijdig signaleren van taalachterstanden, kan de bruggenbouw gestaag voortgaan.
Deze vanzelfsprekende aanbevelingen geven weinig blijk van urgentie en deden zelfs wat surrea-listisch aan in een week waarin heel Nederland zo’n beetje in een shocktoestand verkeert door de moord op een conrector door een Turkse leerling op een Haagse vmbo-school. Juist aan crimina-liteit werd in het onderzoek van de commissie-Blok geen aandacht besteed, terwijl het hier, zo hebben ook de verhitte discussies dezer dagen laten zien, S&D 1/2 binnenwerk 26-01-2004 13:27 Pagina 10
s&d 1 / 2 | 20 0 4
11
i n t e r v e n t i e
juist om een potentieel wigdrijvende factor tussen allochtonen en autochtonen gaat, een mogelijk ob-stakel dus bij het integratieproces van etnische minderheden. Binnen de grootstedelijke volks-buurten, daar waar Fortuyn zijn grote aanhang vond, maar ook op grotere schaal, vormt crimina-liteit gepleegd door allochtonen een maatschappe-lijk probleem, zowel in termen van criminologische realiteit als van stigmatiserende beeldvorming. Dat is een gevaarlijk mengsel dat niet zelden als mobilisatiewapen wordt gebruikt door rechts-po-pulisten of extreem-rechtse groeperingen. Een kijkje over de grens leert dat dit doemscenario niet geheel ondenkbaar is. De svp van Christoph Blo-cher in Zwitserland en de Schill partij in Hamburg hebben door een systematische koppeling van etni-sche minderheden aan criminaliteit verkiezingen gewonnen. Maar ook over de grens bij onze Zuider-buren is het Vlaams Blok inmiddels aan de haal ge-gaan met criminologische data. ‘Eigen volk eerst’ is passé, ‘Stop immigratie, veilige stad’ — ‘Minder vreemdelingen, meer veiligheid’ is de nieuwe leus.
Hoe pijnlijk en potentieel gevaarlijk de koppe-ling tussen allochtonen en criminaliteit ook is, we kunnen in dit post-Fortuyn tijdperk niet langer een criminologische werkelijkheid politiek correct stil-zwijgen, waarbij allochtonen, veelal jongeren, dis-proportioneel opduiken in de misdaadstatistieken. Geen enkel individu kan zich natuurlijk misdrijven permitteren, maar in mijn beleving leden van etni-sche minderheidsgroepen nog minder omdat dit desastreuze gevolgen kan hebben voor het aanzien en de maatschappelijke acceptatie van de groep in
het algemeen. Dit is geen abstracte waarheid, maar een persoonlijk beleefde realiteit. Ondanks mijn succesvolle integratie in de Nederlandse samenle-ving kan ik, dochter van een Marokkaanse gastar-beider, niet ontkennen dat ik me nog steeds een beetje als gast beschouw. Ik geneer me en voel me beschadigd op het moment dat leden van etnische minderheidsgroepen, waartoe ik mezelf ook reken, anders met de Nederlandse ‘gastvrijheid’ omgaan dan ik.
Een van de meest brandende politieke en maat-schappelijke uitdagingen voor een partij als de PvdA is een antwoord te vinden op de vraag hoe we kunnen voorkomen dat criminaliteit gepleegd door allochtonen een splijtzwam van wantrouwen en ne-gatieve beeldvorming wordt in onze samenleving. Een open en eerlijk debat waarin deze fundamen-tele problemen en hun complexe achtergronden worden verkend en benoemd is een eerste stap. Het is in het belang van iedereen, maar van alloch-tonen in het bijzonder, dat deze voedingsbodem voor (extreem)rechts-populistische mobilisering zoveel als mogelijk wordt tegengegaan. Bruggen
bouwen is een langzaam proces dat een enorme
in-spanning vergt van alle betrokkenen. Criminaliteit, gepleegd door een minderheid, kan dit bouwwerk saboteren en ondermijnen. Zover moeten we het niet laten komen.
karima arichi
Projectmedewerker ‘Integratie en Immigratie’ Wiardi Beckman Stichting
