Tussen prostituée en maitresse : de hospitality girls van Ermita, Manila

TUSSEN PROSTITUéE EN MAITRESSE :

DE HOSPITALITY GIRI1S VAN ERMITA,MANILA

Leo van der velden postbus 11220

1001 GE Amsterdam

Lijst van kaarten Lijst van tabellen

Inleiding Hoof dB tuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk ₄ Hoofdstuk 5 conclusie Appendix Bibliografie Samenvatting summary :Ermita

De free lance hospitality girls ,.., 1

van :E;spano a

De keuze voor het beroep hospitality gtrl

Klanten en boyfriends

Kabit:mannelijke Filipino vrienden van hospitality girls

Prostitutie en de wet in de Filippijnen

-i-1 6 20 33 46 64 68 70

74

77 79

Kaart van Errnita, T.M.Kalaw st./Padre Faura st. 7b Kaart van Ermita, Padre Faura st./Pedro Gil st. 7c

1. LeerLijdsverdeling van de hospitality girls 2. plaats van her*omst

3.

Tijdsduur van verblijf in Manila met de reden voor de komst naar Manila

4. Via wie meisjes in Espafiola begonnen zijn

5.

via wie barmeisjes begonnen zijn als

hospitality girl

6. overzicht van uitgeoefende beroepen

7. overzicht van de bereikte schoolopleiding

-ii-26 ') '7 '-- 1 28 37 37 42 42

Tijdens mijn studie in de Filippijnen in de jaren 1977-1979 aan ondermeer de University of the philippines ben ik in aanraking gekomen met het uitg8ansleven van Metro Manila.

ne

vriendelijkheid en aanhankelijkheid van de animeermeisjes van bars en nachtclubs frappeerde en intrigeerde mij.Zij

zagen hun beroep niet alleen a1s een bron van inkomsten, maar ook als een mogelijkheid om mannen te ontmoeten en via een vaste relatie met een van hen hun baan te

verlaten •

ne vragen die ik in deze scriptie hoop toe te lichten zijn

f. l "d i· · r t v r ond.E•ri·ng ~oe zi'J'n hos·p1~ta·lity a: .. ge eJ. van m Jn ee s e e w .·,_ ·. ,: 11 • .

girls tot hun beroep gekomen,en hoe is de praktijk van hun beroep,d.w.z. hoe zijn hun relaties met klanten en hoe komen hun belangen hierin tot uiting?

Deze scriptie is vooral gebaseerd op resultaten van een drie maanden durend doctoraal leeronderzoek in Metro Manila in het eerste halfjaar van 1980.De oorpronkelijke opzet van dit onderzoek was tweeledig: a) een algemene beschrijving en inventarisntie te doen va.n de verrrnhillende uit-gaansgelegenheden wa8rmee prostitutie in Metro Manila ver~

bonden is, en b) casestudies te maken van een klein aantal uitgaansgelegenheden in Manila en daarbij vooral in te gaan op de manier waarop deze met prostitutie verbonden zijn.

De geplande uitvoering van deze opzet hinkte op twee gedacht-en, namelijk enerzijds een kwalitatieve beschrijving te geven van het 1social drama of work' (met een nadruk op

arbeidsre-laties,werkomstandigheden en korte en lange termijnstrategie-en voor voor de veiligstelling van inkomtermijnstrategie-en termijnstrategie-en toekomst),termijnstrategie-en anderzijds een meer kwantitatief beeld te schetsen van 1_het

beroep en de heroepsbeoefenaars 1,dat een overzicht zou geven van de soci8le samenstelling,en de recrutering c.q. beroeps-keuze in samenhang met kenmerken als

beroepsbe-oefenaars worden in de eerste zienswijze opgevat als informan-ten en in de laatste meer als respondeninforman-ten.

Om een aantal pragmatische redenen heb ik mij naderhand bij de uitvoering van het onderzoek beperkt tot Ermita-Malate, het toeristendistrict van Manila.De uitgaansgelegenheden hier worden vooral bezocht door buitenlanders.Daardoor valt een whi!l, (blanke) er niet op en is een JPilipino introductie overbodig.De beslissing de nadruk te leggen op free lance hospitality girls is genomen in de loop van het onderzoek. Deze groep bleek het meest toegankelijk doordat ze zelf-standig opereren en eigen baas zijn over hun doen en laten.

Tijdens mijn verblijf in Ermita verbleef ik in twee hotel-letjes waar ook hospitality girls woonden.In deze hotels

en in bars,restaurants en disco's sprak ik met vele hospitali.ty girls.slechts in een paar gevallen zijn er systematische

interviews gehouden.Meestal waren het open gesprekken waar-in ik zo nu en dan gerichte vragen stelde.Ik maakte hierbij gebruik van een lijst van vragen die v66r en na een bezoek aan een bar,disco of restaurant werd ingekeken en aan de hand waarvan naderhand de verkregen informatie werd opgete-kend .De vragenlijst was samengest d op grond van een

literatuurstudie over prostitutie en beroep in het algemeen. Het onderzoek werd bemoeilijkt doordat 'liegen een deel van het spel is1 _{,zoals een hospitality girl het}

uitdrukte.Hier-door verschilden in het begin verstrekte gegevens over bij-voorbeeld inkomen,gevolgd onderwijs en kabit (i.e.Filipino vrienden) van naderhand verstrekte gegevens.Deze laatst ven:;trekte gegevcms WD.ren het meest betrouwbaar. verder pro-beerde ik verstrekte gegevens te controleren o.a. door ze bij anderen na te vragen.Hierdoor en door de manier van

onderzoek (participerende w~iarneming en informele intervlews) is de betrouwbaarheid van dP antwoorden versterkt.

Jn het totaal heb ik van 55 free lance hospitality girls gegevens verzameld.van slechts 30 van hen heb ik genoeg betrouwbnre en vergeli ;jkbare ger;eve:ns. }l;en deel van de refmltaten hiervan wordt lüer weergegeven , aaneevuld met

inlichtingen verstrekt door informanten zoals barmeisjes, portiers en rnamasFHl ( vrouweli ;jke b;:u·managerB) .Alhoewel deze groep van 30 free lance hospitality girls niet

representatief is en hot onderzoek slechts van korte duur was,ben ik toch van mening t de hier gepresenteerde gegevens een redelijk beeld geven van de free lance hospitality girls die vooral in Espafi0Ja1s Disco komen.

J)rosti tutie kunnen we omschrijven als het verlenen van sexuele diensten (buiten het huwelijk of andere vaste partnerverhoudingen) tegen een materigle vergoeding,

veelal geld.Een prostitu~e is dan een meisje of vrouw die prostitutie beroepsmatig uitoefent (vgl.Scholtes c.s. 1979: 4 ;IIeyl 1979:2;Bonger 1967:321).we spreken van beroeps-matig indien een vrouw haarzelf als zodanig omschrijft of als zij voor een belangrijk deel haar inkomsten uit prostitutie haalt,althans tracht te halen (Scholtes:idem; Heyl:.idern) •

Jn de Ji1_{ilippi jnen worden de termen J2.!0sti tute en}

hs~.E~.t~~;i t;x: girl gebruikt voor meisjes die proc~titutie

uitoefenen.Tussen deze twee termen wordt echter een

duidelijk onderscheid gerna8kt.Het woord hospitality girl wordt gebruikt als een algemene benaming voor meisjes die werken in een bar,club,taxi-dance hall of massagesalon,en voor call-en escortgirls.Hostess is de term die speciaal gebruikt wordt voor een hospitality girl die in een bar of club als animeermeisje werkt.Naast animeren,dansen en

escorteren oefenen hospitality girls ook prostitutie uit. prostitutie is direct verbonden met het werken als

hospi t8,li ty girl en wordt als zodanig ook verwacht door de bezoekers van de diverse gelegenheden waar zij werken.De ver-diensten die samenhangen met prostitutie 1naken 7ielfD veela1 het grootste deel uit van de inkomsten van hospitaJity girls. Deels zijn hospitality girls dus ook prostituée.

De term prosti tuée (:euta,p8;rn32a~'12rosti tl}_te, burikak)wordt in de Filippijnen echter alleen gebruikt voor tippelaarsters (die er nauwelijks zijn) of voor meisjes werkzaam i:n

bordt~len (~~"~aJi.ay-ali~).

De term hospitality girl wordt in deze scriptie onvertaald overgenomen om het duidelijk onderscheid met de Filippijnse l?.E.2.E'ti tute tot uiting te lnten komen.

Hoofdstuk 1 geeft een beeld van Rrmita,de buurt waarin de free lance hospitality girls werken.Tevens wordt er een type-indeling gegeven van de verschillende uitgaansgelegen-heden in deze buurt.van elk type worden in het kort de arbeidsvoorwaarden en-omstandigheden voor de werkneemsters ervan geschetst,waardoor een vergelijking met de situatie van de free lance hN>pi hüi ty girls mogelijk is. Hoofdstuk 2

is een inleiding op de free la.nee hospitality girls en hun werkterrein.

Hoofdstuk drie geeft een beeld van de manier waarop het beroep van hospitality girl binnen het gezichtsveld is ge-komen van de meisjes die ten tijde van het onderzoek als free lance hospi taLi ty girl werk:;mam waren, en welJce facto-ren daarbij een rol gespeeld hebben.Het beroepskeuzeproces wordt gezJen alf~ 'a series of progresuive limi tations of alternntives1(nosenberg 1957:4).net gebruik van 1

beroeps-keuzeproces' als een ingang om de keuze voor het beroep van hospitality girl te benaderen,is mogelijk omdat er bij het animeren,e8corteren en de prostitutie dat door free lance hospitality girls en barmeisjes uitgeoefend wordt,sprake is van vrije,ongedwongen arbeid.Gedwongen prostitutie die

in de Filippijnen in de vorm van schuldgebonden arbeid wordt geplaatst,komt voornamelijk voor in ~ (bordelen) en taxi-dance halls.

De praktijk van het beroep hospitality girl spitst zich vooral toe op de relatie van hospitality girls met hun klanten.Een beeld van deze relatie en de manier waarop het afwegen en samenkomen van twee belangrijke belangen van hospitality girls,een belang op een korte termijn (inkomen) en een belang op lange termijn (veiligstelling van de toekomst door een vaste relatie),hierin tot uiting komt,wordt geschetst in hoofdstuk vier.

In het westen is naa.st de klant de souteneur vaak een

belangrijk figuur in het leven van prostitu~es.Het laatste hoofdstuk schenkt daarom aandacht aan de mannelijke J?ilipino vrier1den van de hospitality girls.Red.enen worden er gegeven waarom deze vrienden niet als souteneur kunnen worden om-schreven en waarom souteneurs zo weinig onder hospitality girls te vinden zijn.

Hoofdstuk 1 ERMITA

Metro Manila bestaat uit een aantal steden en gemeentes die als een waaier gegroepeerd liggen rondom Manila,de hoofdstad van de Filippijnen.Het geheel heeft plusminus acht miljoen inwoners.clubs,bars,bierhuizen en massage-salons zijn verspreid over heel Metro Manila.concentraties zijn er onder andere in sta.cruz,calumpang,Grace I)ark, pasay City en Ermita-Malate.

Direct ten zuiden van 1uneta park ligt in het hart van Manila de wijk Ermita,die aan een kant begrensd wor~t door Manila Bay.De buurt staat ook bekend als de 'Tourist Belt• of als 1Mabini1 _{,naar Mabini street die er doorheen}

gaat.Een

145

café-restaurants maken samen met ongeveer 150 bars en clubs,een twintigtal disco's en een twintig-tal massagesalons Ermita tot een uitgaanswijk,niet alleen voor toeristen maar ook voor Filippijnse ingezetenen.De laatstgenoemde uitgaansgelegen.heden bieden werk aan naar schatting 4000 hospitality girls.

Vijfendertig hotels - van kleine pensions tot internationale vijfsterren hotels - geven onderdak aan binnen- en buiten-landse toeristen en zakenlieden.Een tiental grote motels, die kamers per uur ver.huren,bieden aan Filippijnse zaken-Jieden,ambtenaren en studenten de gelegenheid hun vriendin te ontmoeten of zich met een hospitality girl af te

zonderen.

Naast een uitgaanswijk is Ermita echter ook een zakenwijk~

Niet alleen vinden we er talloze souvenir-,kunst- en

antiekwinkels,geJdwisselaars en speciale kleer- en schoen-makers voor toeristen,maar ook vele reisburcaus,banken, winkels,kantoren en overheidsdiensten voor Filipino1_s. De wijk wordt omringd door een serie van overheidskantoren zoals het Ministerie van Buitenlandse zaken,het 'National Bureau of rnvestigation'(NBI),en de Amerikaanse ambassade die gevestigd is op een groot terrei11 direct aan Manila Bay.

Het Ministerie van Buitenlandse zaken en het NBI verstrek-ken ondermeer paspoorten en uitreisvergunningen aan

Filipino 1s die op vakantie gaan,emigreren of in het buitenland gaan werken.De bureaucratie en corruptie heeft tientallen 'reisbureaus• in het leven geroepen die veelal in Ermita gevestigd zijn.voor een vergoeding zorgen zij voor al dan niet originele paspoorten,reis-papieren en visa1s.speciaal helpen zij met het verkrijgen

van een visum voor de verenigde staten,dat een zeer gewild artikel is in de Filippijnen.ook beloven tientallen

1_{overseas employment} 1_{-kantoortjes in de buurt Filipino•s}

goedbetaalde banen overzee.verder zijn er vele kantoren en kantoortjes die zijn aangetrokken door de aanwezigheid van andere offici~le instellingen in de buurt,zoals de Nationale Bibliotheek,het Ministerie van Toerisme,het Filippijns Nationaal Hospitaal en het Ministerie van Justitie en verschillende gerechtshoven.

nat het Filippijns element doordeweeks overheerst in de Tourist Belt is vooral op zondag te zien als alle kanto-ren, uni verfd tei ten, banken en overhe.idskantoren gesloten zijn.De buurt maakt dan een uitgestorven indruk met slechts hier en daar een voetganger.Het anders zeer drukke

verkeer,een verwarrend geheel van taxi•s,priv~-auto 1 _s

en overvolle jeepneys,bestaat nu slechts uit wat half-volle jeepneys en een enkele taxi of andere auto.

Het toeristische element van het district komt pas duidelijk 's-avonds naar voren als men tientallen buitenJ.anders op straat en in de bars en restaurants kan aantreffen.E6n bepaalde categorie toeristen dat eenderde van het totaal aantal toeristen in de Filippijnen uitmaakt,de Japanners, ziet men niet zo vaak in het openbaar doordat ze veelal in groepen in moderne luchtgekoelde bussen rondreizen en zich beperken tot hun 'eigen' souvenirswinkels,restaurants, clubs en bars.IIiervan ligt een deel ook buiten Ermita.

Bijgevoegde kaarten laten de ligging van bars,clubs,discors en massagesalons in Ermita zien.De grootste concentratie

N MAN !LA

~.A.Y

\ / 1 /

d;i f?y:1n 1: 'r, Lh lfu111.I ,.,,,j ( ; //,' 'N.i.::igaca Ija:-1 :~

.

_c; i.i;J Jarrar:l;J, •,1 j rnbo •Dolly' •Vil( i ng ( ;; ) •Ki él Son ,r,i.ty LLte "r,ucky Guys x )( Playpon ~ J.-.>---~'""'"''"--"•-• ... ait---J " ;t J,lJnota HcaJth pa] nee, ( f)) Tiovc1_{1h.i.rcl ,} ITióJJmoon• J~;.;·;i0r:1n~a· Mafjn• Ti'1,Jwcr•s r1oorri c)tonecl Crow, !lom co' n] l • 0 m r-.~

"

0 ~ l>

"

;i, Norrna 1 :i "' Klrbyir; ;i

.

f1'ff'm'WI'

~j

Qu11r1n Ann<' -~) j ~·; <~ n rJr t cmmcn • rrtnce J< omoo,ll·,J ul.Lu •GOGO ]\orneo•s • i;·20 •Hi canlo' ::i

<'c.~ "~" ST. '~ o'l"I'> ~'\'\ -Tb-G1·.11nd "' V' 0 >.. R ~ ~

"

0 0 "' li\ (/) (/l

"

0 t ):, b "' " ft ;-1 _IJ> ;-1 Il i J I. Il 01, ( ( (~ )· [ ei) ~~"\ 0 Pl (\l I·'' 1-j ID Pl

"

[Jl (·'· m rn x • Hoppongj

Î

1

G'I >: m

"'

;;.

'"

;:.. 0 " ."'l r~ec • China Co<rnt • Q11een • Spi.dcr• s wc~blJ• v;DgJet~~ Nc~::t• Jp.

ound Lhe CJ ock, 1 Go] dou cave,

!{ o cH; G <1 rcfo n ( S )1/1 er• ]Jjucu. Green Ij<û1torn• JfiJiLC? • zudrc]• D 111 r • (woodshccl) •Delsima 1+2 • z ur.i 1 nn L • ~):Ll verloungo

•Y r' 11 uw Hut. l;nrJ'J.y

• TGdclwe:Lt:;u •[\orli.ner niir • (ooahorse) •,JrJrnato • F? oe pc0rbnhn Mi.nam:i • r s• •Hime We l.S t WOJ:]d •

Baroneu~-:i• • ( G aj. ety)

rp:c ix ·j e: • 1':1 Bodegon• F'E.Oi<to GIL PIS'L'ANG PI LJ PTNO

-7c-? J:, [f'I è. V> .-1 •Grapes •Sultan( s) •Chivas Hügal •Citade1 , f!Hppy Garden • Now Kag:L ;. c -;.. :t> -1 () (1 "' -j . J Man.i [, JVIirlLo· narnad, f[otnl ( +f3)

bevindt zich tussen Luneta park en pedro Gil street,een afstand van zo'n 800 meter.Aan Del Pilar tussen Arquiza strest en sta.Monica street bevinden zich de grootste en drukbezochtste uitgaansgelegenheden,waarvan een deel in handen is van buitenJanders (o.a. Australi~rs,Amerika­ nen en Duitsers).Op de hoek van United Nations Avenue en Del pilar ligt 1_Fishnet1,een caf~· Pstaurant waar · 1s-middags free lance hospitality girls en toeristen

elkaar ontmoeten.'s-Avonds vinden we beide groepen terug in de disco Espanola.

Het overgrote deel van de bars en disco1s zijn internationaal

gericht,d.w.z. niemand wordt geweerd en geen enkele groep wordt speciaal aangemoedigd.Ze worden bezocht door

blanken,Japanners,chinezen en ook wel Filipino1s.Naast een twintigtal bars exclusief voor Japanners (de portier laat anderen niet binnen of meisjes mogen anderen niet animeren),zijn er een evengroot aantal bars en disco1_s die speciaal door Filipino•s worden bezocht.verder zijn er een tiental die zich in hun reclame speciaal richten op een bepaalde groep blanken (Duitsers,Australi~rs),maar echter voor iedereen toegankelijk zi;jn.De meeste uitgaans-gelegenheden zijn gericht op de manlijke heterosexueel, maar er is ook een tiental voor homosexuelen.

Onder de uitgaansgelegenheden met hospitality girls in de Tourist Belt kan men de volgende indeling aanbrengen : 1.De pick-u;e .. ~

Alhoewel dit soort bars zich cocktaillounge noemt is het niet de bedoeling dat een klant lang blijft en door de aanwezige meisjes geanimeerd wordt.Als de portier buiten een klant ziet aanJ\:omen,drukt h.i.j op een beJletje wan.rc1oor een twintip; tot dertigtal hor,pitality girls binnen gewaar-schuwd worden.neze nemen dan plaats op een lange bank die in een zee van licht staat.vele klanten gaan niet eens

zitten maar blijven staan en zeggen tegen een personeels-lid van de bar die naast hen staat,welk meisje ze willen meenemen.De klant betaalt daarop een vast bedrag (90 tot 150 peso) aan de bar en verlaat met het meisje de gelegen-heid.van dit bedrag krijgt het meisje een gedeelte (1/4 tot 1/2).verder hoopt zij op een tip van de klant naderhand. net bedrag kan niet worden opgesplitst in een barfine die een klant ter plekke betaalt en een bedrag voor het meisje dat hij naderhand ook aan haarzelf kan geven.

oe

inkomsten van de pick-up bar komen haast niet uit drankomzet,maar bijna volledig uit de betaling die een klant moet doen om een meisje mee te nemen.Er zijn slechts

een vijftal pick-up bars in het district.

2.De cocktai21ounge

De meeste cocktaillounges hebben tien tot vijftien hostes-ses in dienst.Meestal zijn er geen a-go-go danseressen aanwezig en is er ook geen andere show.Indien er al agogodanseressen in dienst zijn,is dit veelal bijzRak, d.w.z. het staat n I ··· t centraal in de bar en is het rEHml-taat van het zoeken naar een antwoord op de opkomende popula.ire agogobars.De cocktail.lounge is er op gericht dat de klant iets drinkt en eventueel een meisje aan zijn tafel vraagt (of kr:Ljgt Bnngeboden).De klant iJ1edt het meisje een zogenaamd 1lady1s drink' aan en kan dan met haar praten,dansen en wat vrijen.Ben 'lady's drink' is een drankje,vaak cola met rum,dat twee of drie keer zo duur is als een drankje dat de kalnt voor zichzelf bestèlt.Het meisje krijgt een bepaald gedeelte,vaak de helft,van de prijs van een 1_lady1_{s drink' als commisste.van tijd tot}

tijd spoort ze daarom haar klant aan om voor haar nog een drankje te bestellen.

Als een klant het meisje mee wil uitnemen moet hij een

laatste kan geschieden tezamen met de barfine of apart dezelfde avond of de volgende morgen aan het meisje zelf. De barfine bedraagt tussen de 50 en 100 peso en komt

geheel ten goede aan de barexploitant,op een tien peso na die de mamasan of manager krijgt.Het meisje moet veelal zelf met haar klant overleggen over haar vergoeding voor de komende nacht.In het algemeen bestaat er een soort

basisprijs van 100 peso.De prijs komt op ongeveer dezelfde manier tot stand als bij free lance hospitality girls (zie pag. 51).

Het is de hospitality girl zelf die beslist of ze al dan niet meegaat met een klant die de barfine voor haar betalen wil.Er is echter druk van de mamasan of de eigenaar om met

een klant die de barfine betalen wil mee uit te gaan.De eerste ziet haar 10 peso deel van een eventuele barfine verloren gaan en de tweede de barfine-inkomsten voor de bar,indien het meisje zou besluiten niet met de klant mee uit te gaan.Zodoende is dit een mogelijk punt van wrijving

tussen hospitality girls en management.

Elke bar heeft zijn eigen huisregels ten aanzien van kleding, make-up en dergelijke.Twee regels worden in alle bars en

clubs aangetroffen: l.de meisjes moeten op bepaalde tijden aanwezig zijn,en 2. 1no sneaking out',wat wil zeggen dat

een hospitality girl de bar niet voor sluitingstijd zal verlaten tenzij haar barfine betaald is.verder moet ze er voor zorgen dat als ze langer met dezelfde klant optrekt, deze ook voor die volgende dagen barfine betaalt.Een klant die met een meisje langer dan een paar dagen wil blijven, op vakantie gaan door de Filippijnen bijvoorbeeld,is echter vaak niet bereid om elke dag de barfine te betalen.net meisje van haar kant wil nu juist graag wat langer met een klant optrekken.Niet alleen is het een welkome afwisseling maar het geeft ook de kans op een vaste relatie of zelfs

mamasan dat ze •naar de prov.incie gaan' (d.w.z. hun familie gaan bezoeken),maar gaan in de plaats daarvan met een klant op reis.Anderen gaan zonder meer met een klant op reis.ze mogen daarna niet meer terugkomen in de bar waar ze werkten zonder de onbetaalde barfines alsnog te betalen.Dit is dan ook een van de redenen .om een bar te verlaten en naar een andere bar te gaan of als free lance te gaan werken.

Een andere reden om een bar te verlaten is dat een meisje ruzie krijgt met een ander meisje in dezelfde bar.Veelal is dit een kwestie van jaloezie en gezichtsverlies dat ontstaan is doordat het ene meisje de 'boyfriend' van het andere meisje zou 1_{stelen•.Qok kunnen wrijvingen}

met de management over de weigering van het meisje om met een klant mee te gaan of over onjuistheden in haar uitbe-taalde dansvergoeding en drankcornm.i.ssies ertoe leiden dat ze de bar verlaat.

Als een meisje om een van de bovenstaande redenen een bar verlaattwordt ze vaak gevolgd door één of meerdere van haar vriendinnen.Als een meisje naAr een andere bar

gaat,gaat zij meestal naar een bar van dezelfde soort.De meeste hospitality girls in Rrmita gaan niet door naar de

exclusieve nachtclubs langs noxas Boulevard in pa~3ay city. De meeste bezoekers van deze clubs zijn namelijk Filipino, terwijl een van de redenen om in Rrmita te gaan werken

juist de mogelijkheid is om met buitenlanders,en speciaal blanken in contact te komen met mogelijkerwijze een huwelijk met een van hen in het vernchiet.

Wanneer ze meotruatie hebben gaan hostesse::1 veelal n.i.et uit maar verhor,en hun inkomen door een tip te vragen aan de klant d.i..e hen mee had w:i.1len uitnemen.De klant wordt ver-ondersteld medelijden met hen te hebben omdat ze mogelijke .inkonrnten van het mee uitgaan (leze keer rrüslopen.~)omrnige

hun klanten.Dit is echter niet gebruikelijk in Manila.Het komt wat meer voor onder free lance hospitality girls

omdat hier de klant naderhand niet zijn beklag kan gaan doen bij een mamasan of bareigenaar.

Hostesses zijn of s

_

__,,_

__

ins (ze verblijven in de bar) of

outsider~ (ze hebben een eigen verblijfplaats buiten de bar). stay-ins slapen in de bar zelf op de tafels,banken of vloer, of hebben een slaapgelegenheid boven de bar,veelal met zijn allen in een kamer met stapelbedden.Dit is de •free lodging' die vele bars noemen op hun 1_{wanted hospitaJ.ity}

girl'-borden buiten aan de deur of muur van de bar.In tegenstel-ling tot outsiders mogen stay-ins in de meeste bars na

sluitingstijd de bar niet verlaten, omdat ze er dan verdacht van worden een afspraakje met iemand gemaakt te hebben en de barfine te willen vermijden.Deze regel leidt wel tot

wrijvingen tussen de management en de stay-ins die •s-avonds laat nog uit willen.voor de middagdienst in de bars die

dan open zijn is er een schema voor wie er dan aanwezig moeten zijn,meestal niet meer dan twee of drie meisjes.Deze worden via een roulatie systeem uitgekozen.stay-ins kunnen

echter altijd geroepen worden indien het druk wordt.

Bij een aantal cocktaillounges staan een paar meisjes buiten de deur en proberen klantert naar binnen te halen door te roepen 'carne inside,sirl ' en eventueel door pas$erende mannen te omarmen en de bar binnen te loodsen.

Ren paar cocktaillounges hebben kamers op de eerste verdie-ping die een klant voor een korte tijd ('short time•) kan gebruiken.In het algemeen nemen toeristen hospitality girls mee naar hun hotelkamer,en nemen Filippijnse ingezetenen meisjes meP naar een motel of eventueel naar hun huis.

Jets meer dan drievierde van het totale aantal bars en clubs in het toeristendistrict zijn cocktaillounges.

3 '.:.ne f ir_st clasf3 cocktaillounge

Deze bars noemen zich ook wel club of mini-club.Ze hebben dertig tot vijftig hostesses in dienst.Meestal zij11 ze met hun reclame afgestemd op Japanners en Chinezen.Het verschil met een normale cocktailJounge is niet alleen in de luxe van de plaats en in het feit dat er levende muziek is, maar ook in de manier waarop de hostesses hier Geld

verdienen.Het systeem van extra geprijsde lady's drinks is hier vervangen door een vact bedrag per uur,veelal 50 peso, dat een klant die een meisje aan zijn tafel uitnodigt moet betalen.Het meisje krijgt de helft van di·t bedrag.sommige van deze bars hebben het systeem van lady's dri~cs ~n van een vast bedrag per tijdseenheid tezamen.

In de first class cocktaillouges wordt in tegenstelling tot gewone bars in het algemeen niet gevree~n,zelfs het op de schoot zitten komt niet voor.Er wordt wel gedanst en gepraat,zover dit laatste mogelijk is.De meeste Japan-ners beheersen namelijk nauwelijks het Engels.

De basisprijs die de meisjes vragen voor het uitgaan,ligt veel hoger dan bij normale bars.De vraagprijs hier begint bij 300 à 400 peso en loopt op tot 700 à 800,afhankelijk van het me in ;je. In Ernmmige firF1t class cocktaillounges

exclusief voor Japanse toeristen is er een 1_all-in1 _barfine

van US$ 100 (ongeveer 750 peso) waarvan het m~isje 120 peso ontvangt.ze zaJ wel echter een extra tip vragen of

ver-wachten van haar klant.

First class cocktaillounges kennen geen 1stay-ins1 _en

zijn alleen 's-avonds geopend.Er zijn een tiental bars die

4.De ago_goba:r:x

De grootste attractie van de agogobars is een show waarbij een drietal in bikini geklede meisjes dansen en poseren op discomuziek.De dertigtaJ aanwezige agogodanseressen in de bar zijn tevens animeermeisjes,maar moeten gemiddeld zo'n drie of vier plaatjes (muzieknummers van drie of vier minuten) per uur dansen.wanneer ze eventueel bij een klant

zaten,laten ze hem even alleen.

Naast commissie op lady's drinks ontvangen agogodanseressen ook een vast salaris per dag (25 à 35 peso).Daarbij is er nog het voordeel dat ze via het dansen reclame voor zich-zelf kunnen maken.voor het overige (barfine,huisvesting etc) vertoont een agogobar dezelfde kenmerken als een cocktail-lounge. Rr zijn een tiental agogobars in Brmita.

-

-

-

-

- -

-

-x:Behalve a-go-go bar wordt ook wel het woord go-go bar gebruikt.I(ë1;go-go aänsen is zeer waarschijnlijlê"Vi1nuïl; de Verenigde staten,waar het ontstaan is,naar de Filipp~­

nen gebracht.Het go o dansen in Ermita vertoont vele kenmerken zoals die voor het go-go dansen in de verenigde staten zijn beschreven (zie Gonos 1976:189-220).Een voor-beeld hiervan is de opmerkelijke afwisseling van dansen met poseren.De oorsprong van de term go-go dancing gaat terug naar een Britse film uit de jaren 1950 'Whiskey Galore•. Deze film verhaalt over het zinken van een schip geladen met whiskey.De Franse titel van deze film was 'Whiskey

à go-go' ;go-go is een Franse uitdrukking voor 1zonder

be-perking1,en hier gebruikt als vertaling voor 'galore'.In de periode dat deze film i.n Prankrijk draaide ,kwamen net de.discotheques op als een nieuwe vorm van uitgaansgelegen-heid.Door het grote succes van dA film en het snob appeal v~n het drinken van whiskey in Frankrijk werden een aantal

disc?th~ques 'Whiskey à go-go' genoemd.Het was ook de tijd

waar1~ dansen geintrod~ceerd werden,waar de ene partner los

van d~ a~dere dans~e.N1et lang na de opening van de

disco-~h:;gue13 J_n Jî'ra~krJ.Jk werd er een dtscotheques in ]ï'ranse -~~t~J1 geopend i~1 Ne".' York,met dezelfde naam als haar

~ranse voorbeeld:Wh1skey à go-go.In Amerikaanse

disco-tlrnques werd spoedig een vorm van vermaak geïntrodueeerd dat .be~~~~d uit jonge meisjes die dansten

in

de nie~~e, ' losse st1Jl,maar nu zonder partner.De go-go danseres was ge boren (Aldr idge 1971: 566-56 7) => ··· ' ._

5. De n.i.ghtc1ub

Het kenmerk van een nightclub is levende muziek:bekende

Ji1il1npijnse en internationale zangers en zangeres;::rnn

teza-men met een band.De zanger of zangeres is de grootste trek-pleister.Niet alle nightclubs hebben hostesses in dienst. Als er hostesses zijn , zitten deze in een groot Ve.rtrek met aan een kant een 1_{one-way mirror' erin.De klant aan de}

andere kant van het raam wijst het meisje aan dat hij aan zijn tafeltje wilt hebben,en de nachtclub assistente die naast hem staat roept dan het meisje.

Er zijn slechts een paar nightclubs in de Tourist Belt.De meeste en bekendste liggen 2& kilometer verderop,waar ze zich over

3i

kilometer langs Roxas Boulevard uitstrekken. De bezoekers zijn overwegend Filipino.

6 • Het ma s s ae;.~!,J.-~.li s

Een massagehuis wordt ook wel sauna, 1_{health center',}

massagekliniek en massagesalon genoemd.

De klant· kiest aan de hand van een nummer of naam een masseuse.Is hij nog nooit in die bepaalde massagesalon geweest,dan kiest hij op 8dvies van de receptioniste,of blijft hij warhten totdat masseuses bij de receptioniste langskomen om te laten weten dat ze beschikbaar zijn en onthoudt hij een nummer of naam, of kiest hij op goed geluk een nummer of naam zonder te weten welke masseuse het is. Slechts een zeer enkel massagehuis heeft een systeem waarbij de klant kan kiezen uit een aantal meisjes die zichtbaar in een kamer zitten.

van het bedrag dat de klant betaalt voor een massage van plusminus een uur ontvangt de masseuse ongeveer 66nderde (veelal 7 van de 22 peso).Fij massagehuizen is een bepaalde vorm van sexuele dienstverlening ( 1_{sensation' ,i.e. masturbatio}

in de prijs inbeerepen.Inkomsten uit extra sexuele diensten die een masseuse verleent op verzoek VAD een klant,zijn

volled.:Lg voor de masseuse.Zij besl1st ook zelf of ze op het verzoek ingaat.

In vele maSE>agehuizen kunnen masseuseEJ ooJ<: tegen een kleine vergoeding wonen. Het voordeel van de eigenaar :i r1 dat ze dan altijd bereikbaar zijn.1

Er bevinden zich een twintigtal massagehuizen in Ermita.

Alhoewel de volgende typen uitgaansgeJ.egenheden niet of slechts met één of twee in Ermita vertegenwoordigd zijn en zogoed als alleen door Filippijnse ingezetenen bezocht worden,zijn ze voor alle volledigheid opgenomen .

.§:;.•De 1 _{b!2e~~gard.en '.}

Een typische beergarden (beerhouse) laat van binnen het beeld zien van tientallen Filipino1s die in groepjes aan

tafeltjes bier en andere drank aan het drinken zijn,terwijl ze naar de verrichtingen van een paar gogodanseressen

kijken.In de grotere beergardens wordt dit afgewisseld met toneelsketches waarin een macho ;jongen en een eenzaam meisje de hoofdrol spelen.striptease komt niet voor want dit is een van de weinige verboden die in de Filippijnen streng gehandhaafd worden.

De meeste beergardens hebben ook animeermeisjes maar er zijn naar verhouding altijd veel meer klanten dan

hospitality girls.Dit is het verschil met agogobars,die niet alleen veel beslotener zijn,maar waar ook een redelijk evenwicht is tussen het aantal mogelijke klanten en het aantal aanwezige hospi taLity girls .J~,ovendien zijn de drankjes in een bar in het algemeen veel duurder.

~:Voor meer informatie over masseuses in Metro Manila

Op Taft Avenue aan de rand van de Tourist Belt liggen de beergardens Arizona en Oklahoma.De namen van de andere staten van de verenigde staten komen we tegen bij de

beergardens in de rest van ~etro ~anila.

b.Het cabaret

Begin jaren 1910 werd de taxi-donce hall,ter plaatse cabaret genoernd,als vorm van vermaak ge!mporteerd uit

de verenigdP stateJ.vroeger was het het vermaak voor de Filippijnse elite en de Amerikanen,maar teg0nwoordig echter bezoekt alleen de gewone arme stafü:îbewoner de

taxi-dance hall.

In een dance-hall kunnen mannen tegen een betaling van 20 centavo (1975) met ef'1n bai1eri~.ê; (taxi-danseres)

één muzieknummer lang dansen.De helft van deze 20 centavo is voor de zaak,de andere helft voor hrt meisje.Deze moet hJ.er weer de helft afstaan aan diegene die haar gerecru-teerd heeft (haar nag-aalaga),waarmee ze in een schuldre-latie E1taat.

Naast animeren en dansen (waarbij e0n sterk sexueel aspect is door ~rictie') verJ.eent een bailerina eventuee1 ook tegen een geldelijke vergoeding sexuele diensten in of buiten de dance-ha11.

Er zijn geen cabaret in Frmita.De bekendste taxi-dance halls staan in Grace park,caloocan City.~X

l:Paul cressey deed in de eind twi~iger jaren een onderzoek naar de dance-halls in Chicago.Een belangrijk deel van de klanten waren Jï'ili ppi ;j rrn e stud en ten. voor hen w;::;iren de

taxi-danseressen ongeveer de enige Amerikaanse meisjes met wie zij in contact konden komen.Ben klein deel trouwde ook met een taxi-danseres (Cressey 1969:145-170).

:R.K:Gebaseerd op Gleeck 1977: E.38-89,96-98 ,

en artJkc~len uit Ji'ocus Tlhi1i ppines, sept .13 1975; Philippine nanorama July 6 1975; en Philippine Free press vay 2 1970.

c.Het bordee1

}Jrostituées :in een bordeel (~) kunnen een klant n1et weigeren en bedienen vele klanten per dag.IIet contact met een klant is veela1 al1een sexueel van aard en de tijdsduur ervan is beper*t.Meisjes zijn via dwang of bedrog in een bordeel geplaatst.ze zijn bijvoorbeeld op het platteland onder het voorwendsel van een goede baan :in de stad door arbeidswervers ertoe overgehaald mee naar Manila te gaan,waar ze overgeleverd zijn aan bemid-delaan::;ters (buga~) die hen in een casa plaatsten.De onkosten die een arbeidswerver maakt aangevuld met zijn of haar eigen vergoeding worden betaald door de bugaw. Deze ziet de door haar gemaakte on.kosten als een schuld van het meisje aan haar,welke het meisje door het werk in een bordeel moet terugbetalen.net js dus een vorm van

1 _de btbonda~~ _{1 ( 1 schuldslaverni j ' ) ( rJasker 1950: 113vv.) •} Klanten in bordelen in Binondo betalen 30 peso (1979)voor één uur of één orgasme.De bordeelhouder houdt hiervan 20

peso zeJ.f en geeft de prostituée 10 peso in de vorm van een plastic penning.De eigenlijke afrekening wordt ge-maakt als haar bugaw 1angs het bordeel komt.van de 10 peso J!,oet de proi3ti tuée de helft afstaan aan haar bugaw aJ.o afbetc:iling van haar Eichuld .J)oor het aankopen van kleding,make-up en dergelijke zorgt de bugaw ervoor dat

het rneü:;je bij haar in de schuld blijft.

Fr is tenminste één bordeel in Rrmita.nordelen worden zogoed als alleen bezocht door FiJippijnse ingezetenen.

Naast de genoemde oategorie~n uitgaansgelegenheden waar werkneemsters in dienst zijn die prostitutie uitoefenen, zijn er ook uitgaansgelegenheden zoals restaurants en

disco's waar hospitality girls komen die niet verbonden

zijn met deze restaurants en disco 1s,maar er wel hun kJ.anten ontmoeten.

voor een klein deel zijn het hospitality gitls die elders

. I" ' t b f' J b k _,, f J ' t '

in •,rrrn ·a EHl een ar o. c_ u · wer en,m::iar voor o na s ..

u1··1.ngr:i-tijd van hun bar of club deze gelegenheden bezoeken.11et

overgrote deel van de hospitality girls die hun klanten in disco's of restaurants vinden zijn free lance,in het geheel niet verbonden met een uitgaansgeJegenheid.neze

Hoofdstuk 2

Naast de animeermeisjees,agogodanseressen en

massage-rne1sjes vinden we in Frmita ook een opvallende groep meis-jes die volledig zelfstandig werken,de free lance hospitality girls.Zij zijn n1et verbonden aan een bar of club maar

vinden hun klanten in restaurants en disco's waarmee zij geen enkele overeenkomst hebben.~e moeten dan ook zoals

elke klant die een zaak bezoekt iets te drinken bestellen. rn cocktaillounges en agogobars kouien zij alleen onder be-geleiding van een klant of boyfriend,omdat 1_unescorted

girls' niet toegelaten worden.

Free lance hospitality girls animeren en dansen ook met

mo elijke klanten in een disco,maar hiervoor krijgen ze niet betaald.Het dient slechts om een klant aan te moedigen haar mee uit te nemen.verder escorteren free lance

hospitality girls klanten -and.ertussen boyfriends geheten-ook voor dagen en weken.Het geheel van converseren,dansen en escorteren vormt tezamen met romantisch gedrag en uiter-lijke tekenen van genegenheid de setting waarin hun sexuele diensten zijn 1_verpakt'.

De mogelijkheid om als free lance hospitality girl te werken biedt voor hospitality girls werkzaam in bars,clubs en

dergelijke een mogelijkheid om volledig zelfstandig te wer-ken zonder enige (eventueel uitbuitende) bemiddeling.Deze mogelijkheid moet als zodanig positief beoordeeld worden.

net voordeel van een meisje om als free lance te gaan werken is dat ze eigen baas is.ze beslist zelf of ze al dan niet gaat werken,wat voor kleren ze draagt,of ze wel of geen make-up opdoet etc.

voor de klant is het voordeel van :free lance hospitality girls dat er geen sprake is van barfine of lady1_{s drinks,}

terwijl de basisprijs voor uitgaan dezelfde is als bij hospitality girls die in een bar werken (i.e. 100 peso).

Een nadeel voor free lance hospitality girls is echter dat zijzelf voor behuizing moeten zorgen en dat zij geen vast inkomen hebben uit agogodansen of uit commissie op lady 1_s drinks.Ook vinden bepaalde meisjes het moeilijk om zelf geld te vragen aan een klant,wat in een bar ook wel de mamasan doet als het meisje daarvoor te verlegen is.In een bar kan een meisje zich,als ze dat wil,grotendeels afhanke-lijk maken van de mamasan, terwijl ze als free lance volledig zeJ f E3 tandig :is.

Een ander nadeel is dat free lance hospiLality girls geen beschikking hebben over offici~le papieren zodat ze kwets-baar zijn bij een eventueel politie-optreden.prostitutie is in de Filippijnen theoretisch strafbaar onder een zelf-standig wetsartikel.Het is echter zodanig in de wet omschre-ven dat het in de praktijk niet op grond V8n deze wet

vervolgd wordt. Wel wordt soms ,; 0or de poli tie opgetreden op grond van een wetsartikel over landloperij ('vagrancy'). Hospltality girls die officieel in een bar,club of massage-huis werken vallen hier echter buiten.Zij oefenen narne1iJk: dan naast evrntuele prostitutie een baan als animeermeisje, danseres of masseuse uit,en kunnen zodoende niet voor

1_{landloperij' gearresteerd worden.Deze hospitality girls} hebben om officieel erkend te werken een geldige 1_police

clearnnce', 1_mayor1s permit' en •pink-card' (geslachtsziekte controlekaart) nodig.Free lance hospitality girls kunnen deze papieren niet krijgen omdat ze niet verbonden zijn aan een club of bar.Daarom kunnen zij bij een politie-controle voor 1vagrancy1 _{gearresteerd worden.Er is echter} tegen hen geen streng vervolgingsbeleid.Slechts incidenteel worden meisjes door politieagenten aangehouden en gedwongen

geld of sexuele gunsten af te staan.x

---l:Individuele politie-agenten zien free la:r:i~e hospita;lity girls als een extra bron van inkomsten.ZlJ.~ouden fr?e _ lance meisjes 's-ochtends vroeg soms aan blJ het verlaten

E2;.12ano:~

•s-Middags en in de vroege avond zijn er in café-restaurant 1_Vishnet1 _{op de hoek van United Nations Avenue en nel}

piJar street tussen de tien en dertig hospitality girls.ze zijn een deel van de ongeveer hondervijftig tot tweehonderd free lance hospitality girls die 1s-avonds in Espafiola1s Disco,kortweg Espaliola,te vinden zijn.Een aantal. zeer jonge meisjes (elf tot zestien jaar) die ook wel in Fishnet

komen, vinden hun klanten voorname1i jk in rjuneta J?ark. Espafiola op de hoek van padre Faura met Del Pilar street heeft een capaciteit van zo1_{n 350 bezoekers.Aan beide}

straatkanten is het door een reeks winkeltjes afgescheiden van het straatverkeer.De overdekte dansvloer in het midden van de disco scheidt twee in de openlucht gelegen zitge-deeltes .De rest van het zitgedeelte is overdekt.De free lance hospitality girls komen tussen zeven en tien uur

1s-avonds naar _~spanola;de meesten zijn er al voor negen

uur wanneer de levende muziek begint.

Als een meisje binnenkomt gaat ze naar een tafeltje waar vrl end innen of ken:rlie1 ~Hm van haal' zi tter1. Dit taf el tj e ligt altijd hetzelfde deel van Eapafiola.De meisjes verdelen Espanola namelijk in ruwweg drie gebieden:de Japanse sector, dit is het onoverdekte gedeelte bij de ingang aan Del pilar street; de blanke sector,dit is het zowel in de openlucht gelegen als overdekte gebied voor de ingang aan Padre Faura street; en de internationale sector,het overdekte gebied in het noorden.

De verschillende sectoren zeggen voornamelijk iets over de

van luxe hotels in Ermita,Einondo of Makati.De meisjes worden dan voor de keuze gesteld mee naar het politiebureau te

worden genomen of hun geld af te staan.soms wordt er ook als derde mogelijkheid geopperd dat het meisje door middel van sexuele gunsten haar vrijheid kan herkrijgen.Van sommige hotels is het zo bekend dat er met stellige zekerheid een politie-agent zal zijn,dat free lance hospitality girls met gasten die in deze hotels verblijven niet meegaan of hen een extra bedrag zullen vragen,zodat na het afstaan van een geld-bedrag aan de politie-agent er voor henzelf ook wat overbl~ft.

meisjes die er aan de tafeltjes zitten.zo zitten in de Japanse sector de zog0naamde 'Japanese lovers1_{,dat zijn}

meisjes die vooral met Japanners of Chinezen gaan.Gaan Chinese of Japanse bezoekers zitten in de blanke sector, dan staan een aantal Japanese lovers in de Japnse sector op en voegen zich bij hen.De meisjes in de blanke sector

gaan hoofdzakelijk of alleen maar om met blanken ( 1_{whities1 ),}

alhoewel een klein aantal ook met zwarten meegaan (en dan black of negro-lover ,of soms nigger-lover worden genoemd). De internationale sector is deels een uitloper van de Japanse sector en de blanke sector,maar ook de plaats van de 'Iranian lovers' en de meisjes die geen speciale voorkeur hebben

en zowel met Chinezen,Zuidaziaten als blanken meegaan.

In het algemeen zijn er geen meisjes die met Filipino klanten meegaan,n1et uitzondering van Filipino-Chineesche bezoekers die als Chinees worden gezien.

In welke sector meisjes starten in Espafiola is niet zozeer afhankelitik van hun voorkeur of wie aé1n hen de voorkeur

f t J ·~ t j' it h . -1 • J~ ~ 1 ..

geE0. ·,maar vee .. meer van üe · :e. .oe z1"1 in ~,r:ipa:no .. a zi;Jn gekomen.De nieuwkomelingen die in Bspafiola zijn komen werken via meii:jes die al daar werkten, starten met dezelfde categorie bezoekers als de meisjes die hen in E~pafiola introduceerden. Meisjes die vroeger in bars werkten en op eigen initiatief naar Espa~ola zijn gegaan,komen meestal in het wat achteraf maar strategisch gelegen mi.ddendeel van de internationale sector terecht.Hier kunnen ze onopvallend staan of aan een tafeltje zitten.

Vanaf zeven uur •s-avonds druppelen hospitality girls en bezoekers Espafiola binnen.pas rond negenen begint het wat volJer te raken als de muziek begint te spelen.Een half uur na aanvang van de muziek heeft hot totaal aantal aanwezigen zich verdubbeld tot zo'n 150 personen,maar zijn er nog

altijd twee keer zoveel meisjes als bezoekers.Tussen tien en elf uur stabilüieert het aantal zich op zo'n 300 perr:rn-nen en zijn er ongeveer evenveel meisjes als bezoekers.wat

later tussen elf uur en middernacht is er een groot verloop wat vooral komt doordat Japanse bezoekers 1net ln1n pasver-worven 1girlfriends1 Espa*ola verlaten op weg nanr hun hotel.Tegelijkertijd komen er ook weer wat bezoekers en meisjes binnen.Rond middernacht zijn er rond de 200 bezoe-kers en meisjes over,wat tegen enen tot ongeveer 100

aanwezigen is teruggelopen.Dit aantal blijft tot iets na

drie~n stabiel,waarna het terugloopt omdat dan de muziek

ophoudt.Tegen half vijf zijn er nog 20 tot 30 meisjes, en zo'n 10 tot 20 bezoekers over.Een kwart van de meisjes slaapt met de armen onder het hoofd op tafel.De rest zit wat in groepjes bij elkaar.Meisjes blijven na tweeên,drieên nog in Rspaiiola tot 's-ochtends vroeg als het licht wordt omdat ze geen eigen verblijfplaats hebben of tamelijk verweg wonen.ze zijn bang om 1_{s-nachts met de jeepney te} gaan omdat ze bestolen kunnen worden, of omdat ze vrienden, buren of verwanten 's-nachts niet wakker willen maken.

woonsituatie en contact met de familie

Iets meer dan de helft van de free lance hospitality girls woont bij verwanten (tante,zus,moeder,ouders,nicht,oom of grootmoeder).De meisjes die niet bij verwanten wonen,vinden onderdak in een pension of hotelletje,of in een eigen

1_appartement 1_{,vaak niet groter dan een ruime kamer.}

Midden 1980 waren er z oed als geen meisjes die helemaal geen eigen onderdak hadden of op de 'laundry' (wasserij) in Cortada street waren aangewezen.Boven deze wasserij is een grote kamer die de eigenaresse beschikbaar stelt voor meisjes die geen onderdak hebben.In principe wonen ze hier gratis,maar van de meisjes wordt wel verwacht dat als ze geld hebben,ze fooien geven aan de mensen die in de wasserij werken.Volgens de meisjes is er een overlast van muskieten

en zijn er ratten.Een aantal meisjes die boven de wasserij verbleven zijn dan ook begin 1980 verhuisd naar een

hotel-letje dat ook in Frmita ligt.De meeste hotelletjes en pensions liggen in Ermita-Malate,maar sommige ook wel in sta.cruz of Quiapo.

Diegenen met een eigen appartement wonen vooral in pasay City of Singalong.ne huren zijn er relatief laag en het is slechts ~~n jeepneyrit van Erruita verwijderd (tussen de vier en zes kilometer).De vervoerskosten zijn 60 à 70

centavo per jeepney en 6 tot 9 peso per taxi.De reistijd is zeer afhankelijlt van de drukte,maar buiten het sp:Ltrmur

i s het niet meer dan tien à twintig minuten.Diegenen die

bij verwanten wonen,wonen vaak ver van Ermita verwijderd, bijvoorbeeld in parafiaque,Las pifias,Quezon City,Malabon of caJ.oocan City .De lAr1ge reistijd ernaartoe, 30 minutE:!n, een heel uur of :nog langer, is de reden dat een cleel v::1n hen van tijd tot tijd verblijft bij vriendinnen die in Ermita in een hotelletje wonen.

woonden meisjes bij familie in en hadden ze kinderen,dan pasten verwanten op hun kinderen.De meisjes die een eigen a11partement hadden,hadden een yay_?.:. (kindermeis~je) ,zusje of buurvrouw om op de kinderen te passen.von twee meisjes met kinderen die in een hotelletje woonden,verbleven de kinderen bij hun ouders.Meer dan de helft van de meisjes had ~6n of meerdere kinderen op het moment van onderzoek: 12 hadden er ~~n,twee 2,twee 3 en ~~n had er vier.Tien meisjes hadden reeds ~~ri of meerdere kinderen op het moment dat ze als hospitality sirl begonnen te werken.De vader van deze kinderen was hun Filipino man of vriend waarmee ze hadden samengewoond of waarmee ze getrouwd waren geweest.De :resterende zeven me1sjes kregen hun

kind-eren nadat ze als hospitality gi:rl waren gaan werken.De vader was een buitenlandse klant,of een buitenlander waarmee ze voor langEn'e tijd hadden samEmgewoond of -in

overgrote deel zeer regelmatig contact met hun familie. f)lechts oen p::1ci,r meisjes, die allen in een hotell tj e wonen, zien zogoed als nooit familie.Ze zijn wees of zijn al zeer

jong in een bar of casa terecht gekomen.van een sociaal isolewent kan in het merendeel dUf3 niet gesproken worden.x

leeftijd

De leeftijd van de free lance hospitality girls loopt uiteen van 16 tot 29 jaar;de gemiddelde leeftijd is

bijna 22 jaar ( 7.ie ta.bel 1 ) • De rr,erniddeldt~ leeftijd waarop een meisje als hospitality girl begon te werken ligt

tussen de 19 en 20 jaar.De gemiddelde tijd dat een meisje in Rspaiiola heeft gewerkt is iets meer dan ~~n jaar.Dit loopt uiteen van een paar maanden tot drie-en-eenhalf jaar. De meisjes die eerder ergens anders in een bar of nachtclub hebben gewerkt (ongeveer de helft van het totaal),hebben gemiddeld iets meer dan twee jaar daar gewerkt.

fTet feit dat de gemiddelde leeftijd laag is en de gemiddelde loopbaan kort,komt overeen met de zienswijze van de meisjes

tabel _{Leeftijd,respectievelijk voor meisjes eerst}

in BE.~n bar en direct ·begormen _{in J~spanola} begonnen

a)op moment van b)bij aanvang c)bij _{aanvang als} onderzoek _{in Espanola hospitality girl}

13

_{1 2}

14/15

_{1 2 l} 16/17 4 l

₄

₁

₄

1 18/19 l 2 2 _{3 1 3} 20/21 2 _{5 2}

₄

₂ 4 22/23 4 2 2 1 _{4 1}

24/25

2 2 _{3 2 2} 26/27 1 1 2 _{2 1 2} 28/29 2 1 16 14 16

₁₄

₁₆

₁₄

- - - -

-

-

-

- -

-

-

-

-1

:Gegevens over de houding van buurtgenoten van free Jance hospitality girls tegenover hen zijn niet voorhanden.voor een krottenwijk die hij onderzocht heeft, schetst Jocano (1975:125-127) de houding van buurtgenoten van hospitality girls en prostitu~es als tolerant.

dat werken als hospitality girl slechts iets van tijdelijke duur .is.

Deels wordt dit ook versterkt doordat oudere meisjes

niet meer kunnen concurreren met jongere.Dit geldt vooral voor meisjes die werken voor Japanners en Chinezen,die in

het algemeen de voorkeur geven aan jonge meisjes,on niet zozeer voor meisjes die met westerlingen optrekken.Deze categorie toeristen heeft niet zo'n voorkeur voor jonge

meisjes of kan,zeker de eerste dagen,de leeftijd van Filip-pijnse meisjes maar moeilijk schatten.Tiet kost enige tljd voordat deze toeristen een differentatie hierintmaar ook in andere persoonlijke kenmerken,kunnen aanbrengen.

net was moeilijk te volgen wat meisjes gaan doen als ~e met werken ale hospitaJity girl ophouden.zover kon worden na-gegaan trouw~;n ze met bui tenlanclers of lceren ze eenvoudig-weg na een be~rnek aan hun ouders el cl ers in Metro Ma:r1Ll.c:1 of de provincie niet meer terug in Brmita.

nlaats van herkomst

..t:.---Slechts eenvijfde van de meisjes zijn geboren en getogen Jn Metro Manila.De rest is voornamelijk afkomstig uit Blcol en de Visayas (tabel2 ).Het overgrote deel van de meisjes verbleef al langer dan een jaar in Manila voordat ze daar als hospitality girl begonnen te werken (tabel3 ).

Tabel 2 streek waar een meisje voordat ze als hospitality girl begon te werken geboren en ge togen of

grotendeels opgegroeid is geboren en getogen in Metro Manila 6

centraal T1UZO!l ~TOord I1uzon cavite J3lcol/Masbate samar Jjeyte Cebu ]Vf indanao 2 2 1 5 3 5 5 1

-

₃₀

Tabe13

--·-

... _ _{hier als hOE-1pi tali} Tijd doorgebracht in Metro Manila voordat een meisje _{ty girl begon te werken, tezamen}

met de reden waarom zij naar deze plaats is gekomen (!:teruggekeerd)

Reden komst (terug-keer naar Metro w:mila :

verhuisd met familie weggelopen

Btudie

te werken als hospitality girl: reeds elders gewerkt nir:-;uw

ander werk (dan hospitality girl) geen it1formatie niet van toepassing

Tijd doorgebracht in Metro Manila: maand( en) jaar

<l 1-6 6-12 1-3 3-5 ~5 MMa onb~ : - 3 1

.

-.

2 1

.

-.

.

-.

.

-.

3 2 1 3 2 2 2 6 2 l l 2 2 8 1 5 6

_{1 /30}

a :geboren en getogen in Metro Manila

b _:onbekend

Indien de plaats van herkomst geen betekenis heeft in de zin van pas gearriveerde meisjes die een baan zoeken en zo eventueel in een bar terecht zouden geraken,wat heeft de plaats van herkomst dan voor een betekenis?

Anders gezegd: waarom vergeleken met het algemene 1nigratie-patroon naar Manila (zie Van den Muijzenberg 1973:456) de oververtegenwoordiging van meisjes uit de Visayas en Bicol, en waarom de ondervertegenwoordiging van Mindanao?

Hiervoor zijn twee redenen aan te voeren.

Ten eerste waren de Visayas en Bicol vroeger -en nu ook nog wel- gebieden waar door arbeidswervers al dan niet via bedrog bailerina, barmeisjes en prostitu~es werden ~erecz~­

teerd.Meisjes uit Ricol en de ViRayas die zo als hospitality girl zijn komen te werken,brengen dit beroep meer in het gAzichtsveld van streekgenotes dan van meisjes uit andere r; ~reken. voor Mindanao kan word.en opgemerkt dat cli t de 1s door moslims bewoond wordt.Onder de moslims van sulu bij-voor·beeld komt prostitutie door mosJimme.isjes haaJ:rt niet voor,omdat deze zich hierdoor totaal buiten de moslim-maatschappij zouden plaatsen.Het ov0rgrote deel van de

prostitu~es en hospitality girls in sulu zijn niet-moslim (Nimmo 1978:91-97).

ne tweede reden hangt deels met de eerste samen.

Door de Tagalog worden meisjes uit Cebu als bijzonder mooi beschouwd,wat weer een reden kan zijn dat juist hier meisjes gerecruteerd werden en worden.speciaal voor Bicol

en ook wel voor de Visayas geldt dat meisjes uit deze streken door de Tagalog als 'se:xueel vr:i.~j' (~harot) van aard word>'n gezien. (Dit zou volgenE3 hen voor de I3icolana komen omdat deze zoveel ~:i.li -Spaan::;e peper- eten) .Indien meisjes uit Bicol en de Visayas inderdaad sexueel vrijer zijn,betekent dit dat zij eerder hun maagdelijkheid en goede reputatie verliezen (wat door het stempel 1_sexueel

eerder het doel zijn van een kortstondige relatie dan van een langdurige,vaste relatie).noor het feit dat ze •sexueel vrijer' zijn en het verlies van hun reputatie en maagdelijk-heid kiezen er dan relatief meer meisjes uit Bicol en de Visayas voor het beroep hospitality girl als het binnen hun gezichtsveld korn·t,dan meisjes uit andere streken. Dit brengt ons op het probleem dat niet alleen onder de minderheden van de Filippijnen,maar ook onder de 1_lowland

Filipino~,d.w.z. de gekerstende Filipinos in de laaglanden

van de Filippijnen,een variatie bestaat in het esxueel ge-drag.Van sommige minderheidsgroepen zoals bijvoorbeeld de Jgorot is dat bekend.Maagdelijkheid van een meisje wordt bij hen niet gewaardeerd.Zij moet integendeel door zwanger-schap bewijzen dat ze kinderen kan krijgen voordat een huwelijk geB1oten wordt (Infante 1969:18).voor de Tweede wereldoorlog was de sexuele vrijheid onder ongehuwden bij

de Igorot groot,waarbij vooral het meisje het initiatief nam tot sexueel contact (Stewart 1975:177-179).

Hoe naast de algemeen voorkomende dubbele sexuele standaard de variatie is in het sexueel gedrag van 1lowland Filipinos' is grotendeels onbekend.

'bescheE!!lin_e; :tee;~.!1 zie1~te _en z::::angerscha32

Het merendeel van de free lance hospitality girls zijn nadat ze als hospitality girl zijn gaan werken zwanger geweest,maar hebben zich laten aborteren.Abortus is de meest gebruikte methode om het kri;jg0n van kinderen te voorkomen.Rnige meisjes hebben de 400 peso die een abortus tenminste kost,uit voorzorg aJ. gespaard in het geval dat ze het geld nodig mochten hebben.Andere meisjes blijven gewoon door werken als ze merken dat ze zwanger zijn

sommige gevallen betaa1t een vaste klant de kosten voor een abortus.

De anti-conceptie pil wordt haast niet gebruikt,omdat de pil gezien wordt als een mogeJijk gevaar voor de gezond-heid en door practische problemen bij het gebruik ervan. Van 'horen-zeggen' hebben de meisjes vernomen dat een vrouw van de pil dik wordt en dat de pil in het olgemeen 'slecht ·voor het lichaa.m ' is .De practische reden om de pil niet

te cebruiken is eenvoudig: een hospitality girl is vaak van huis afwezig of op reis en zodoende is de kans groot dat regelmatig vergeten wordt de pil in te nemen.

net condoom als preventie tegen zwangerschap ~n geslachts-ziekte wordt ook wel gebruikt ,maar zeer onregelma·tig.De klant kan namelijk beslissen over het al dan niet gebruik van een condoom.Deze wil veelal geen condoom gebruiken

omdat het 'onnatuurlijk' zou zijn en de sexueJe beleving negatief beïnvloeden.~~ommige meisjes staan erop dat een klant of boyfriend g~~n condoom gebruikt.~et het gebruik van een condoom zou hi ;j a1 bij voorbaat geen vertrouwen meer in ha<:1r hebben: door het gebru.ik erve.n geeft hlj te

kennen dat zij misschien geslachtsziek zou zijn.AIIospitality girls die Japanners als vaste klant hebben,laten het gebruik

1 :volgens Hartsuiker (Groothuyse 1970:83) is de betekenis van het eisen van he·t gebruik van een condoom door prosti-tu~es in Nederland niet al.leen contra conceptie of contra infectief-1,rnaar schPpt het ook een afstand,èliE~ zi;j met haar cl j Ê:h1t w:J.1, ma.é3T n :iet nJ(''t hné1r souteneur. Op de ze manJ e:r

is het pers~ eisen van het afzien van het gebruik van een condoom door een hospJ.tality girl juist het verhoeden van een afstand tussen haar en haar klant of boyfriend.

van een condoom deel.s afhangen van wat de klant wil en deEüs van hun (ür,en initiatj.ef .;Japanners staan bekend als :rnabanso' (geurig,welriekend): ze zijn 1_rein1 _{en Jetten}

goed op hun lichaam.Zij gebruiken dan ook veelal op eigen initiatief een condoom.Indien dit niet het geval is ,zal het meisje zelf het initiatief nemen.Als ze van haar klant hoort dat hij niet direct van Japan naar de Filippijnen is gekomen,maar bijvoorbeeld een 1otop-over1 in T pei

heeft gehad,of dat hij reeds enige dagen in Manila verblijft, z ze aandringen op het gebruik ervan.

Sommige hoBpitality girls controleren voor S(~xue1e gemeen-schap eerst ongemerkt of de klant gesJachtsziekte

(gonorrhoea) heeft door te kijken of er een afscheiding uit de urinebuis komt.fanderen laten hem eerst een douche nemen of nemen zelf een vaginale douche na sexueel contact. Het resultaat van deze onvoldoende voorzorgsmaatregelen is het veelvuldig voor~omen van geslachtsziekte zowel bij klanten als bij meisjes.(In mindere mate is dit het geval met meisjes die met Japanners optrekken).

Free lance hospitality girls gaan onregelmatig (2 à 3 keer per maand) naar een particuliere dokter voor een geslachts-ziekte-onderzoek. sommigen maken gebruik van het grat:i.s onderzoek dat in het san Lazaro hospitaal wordt geboden en wr:1ar het bovendien een vrouwelijke arts is die de meiejes helpt.vaak echter wachten de meisjes met eAn onderzoek af totdat een klant of boyfriend klaagt dat hij misschien via haar geslachtsziekte heeft opgelopen.De meeste meisjes doen ook aan zelfmedicatie als ze zulke klachten krijgen. Antibiotica zijn namelijk vrij te koop bij de apotheek en de 1 juiste1 _{dosering is algemeen bekend.}

neze zelfmedicatie samen met het gebruik van antibiotica

als profylaxe of geneesmiddel tegen vele soorten ziekten tot verkoudheid toe,heeft ertoe geleid dat de Filippijnen bekend staat als het land waar gefllachtsz1ekten z:i.jn

ontwikkeld die tegen velerlei soorten antibiotica resistent

Hoofdstuk 3

In dit hoofdstuk wordt een beeld gegeven van het proces van beroepskeuze voor hospitality girl van de meisjes die op het moment van onderzoek als free lance hospitality girl in Espariola werkzaam waren.van de meisjes die eerder als hospitality girl in een bar of elders hebben gewerkt, wordt nagegaan hoe zij voor het eerst als hospitality girl begonnen

te

werken.

Hos pi tality girl zijn in Ermi ta j s een onger:10hoold heroep met relatief hoge ink:omst0m ( 5 à 10 keer het wettelJjk minimumloon).De enige vereisten zijn enigszins de Engelse taal te beheersen en niet al te oud te zijn.Aantrekkelijk-heid geeft daarbij nog het ene meisje een betere conr11rren-tiepositie dan het andere.In navolging van Davis (1937:750) zou gezj_en de relatief hoge inkomt:.iten, de vraag niet moeten zijn waarom een meisje hospitality girl wordt,maar waarom slechts een beperkt aantal dit doen.

Hiervoor zijn een aantal redenen aan te voeren:

1.Het beroep hospitality girl komt n1et binnen ieders gezichtsveld.Beroepen die buiten het gezichtsveld van een individu liggen,worden vanzelfsprekend al geêlimineerd (Rosenberg

1957:5).De

vraag

die

uit voorgaande voortkomt is dan: hoe kwam het beroep hospitality girl binnen het gezichtsveld van de huidige free lance hospitality girls? 2.Vele beroepskeuzemogelijkheden binnen het gezichtsveld

van een inèU.v:Ldu worden door de mate van hun r:3tatus t hun

eisen (bijvoorbeeld onderwijs als selectiemiddel;het vereist zijn van bepaalde persoonlijkheidskenmerken), en hun morele aantrekkelijkheid uitgeschakeld uit het beroepskeuzeproces. In het proces van eliminatie kan zich een conflict voordoen als bepaalde middelen die acceptabel zijn binnen iemands waardesysteem ineffectief blijken te zijn voor het bereiken

van het doel,terwijl andere middelen conflicteren met zijn of haar doel (Rosenberg 1957:9,93-94).Een voorbeeld hiervan kan prostitutie zijn:een beroep dat wel goed verdient maar eventueel normatief als onjuist wordt gezien.

Uit het proces van eliminatie van beroepskeuzemogelijkhe-den zoaJ.s Rosenberg dat schetst blijven slechts een

relatief klein aantal mogelijkheden over waaruit

iemand kan kiezen.VolBens Elliott (1972:70-75) die dit verd.er uitwerkt,wordt uiteindelijk ~ekozen' aan de hand van de volgende 1commitments1

a. 1_{possibility commitment}1_{:heperkt aantal reeêle} mogelijk-heden b. 'cost commitment1 : de werkvoorwaarden en -omstandigheden,

ti ;j d en geld

c. 1social commitment1:een resultante van de mate van hulp en aanmoediging van ouders of

(volwassen) vrienden en verwanten die het beroep uitoefenen

Bij het beroep hospitality girl doet zich nog een bijzon-derheid voor.Naast het uitoefenen van een beroep wordt het h11wè1:tjk ( •ht.:dsvrouw e:n moeder') ook gedeeltelijk gezien als een alternatief om in het levensonderhoud te voorzien.van de man wordt in de Filippijnen namelijk verwacht dat h:Lj zijn vrouw en eventuele kinderen onder-houdt (Gonzalez and Hollnsteiner 1976:67).Een reputatie van maagdelijkheid is een vereiste voor de bruid voor een goed huwelijk in de Filippijnen.(verlies van maagde-lijkheid is voor een meisje niet erg als ze huwt met die-gene die haar ontmaagd heeft (Pinard 1971:160) of als het binnen een 9.uerida (rnaitresse) situatie plaatsvindt, waar een kind de relatie juist versterkt (Yu 1975:127) ). Het beroep hospitality girl verkleint door haar specifieke kenmerken (animeren,escorteren en het verlenen van sexuele diensten) de kans op een goed Filippijns huwelijk.