• No results found

Techni-Circus; een VTB-Pro combistage project

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Techni-Circus; een VTB-Pro combistage project"

Copied!
10
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Tech

n i-Ci

rcu

s;

eenVTB-Pro

combistage

project

P A B O - en PTH-studenten

o n t w i k k e l e n

l e e r m i d d e l e n

@@

l n h e t k a d e r v a n h e t V T B - P r o

s t a r t t e i n s e p t e m b e r 2 O O 8

e e n g r o e p b e s t a a n d e u i t t i e n

d e r d e j a a r s s t u d e n t e n ( L o e s ,

R i a n n e , A n n e , M o n i e k , D i a n ,

S t e f f i , E v i e , l v y , E r n a e n M y r n a )

v a n d e F o n t y s P A B O L i m b u r g

( F P L ) e n t w e e s t u d e n t e n

( M a r k e n F r a n k ) v a n d e F o n t y s

P e d a g o g i s c h e T e c h n i s c h e

H o g e s c h o o l

( P T I - I ) Eind hoven

a a n e e n u i t d a g e n d c o m b i s t a g e

p r o j e c t - H e t d o e l w a s h e t

o n t w i k k e l e n

e n u i t p r o b e r e n

v a n t e c h n i s c h e p r o t o t y p e s

e n h e t o n t w i k k e l e n

v a n

b i j b e h o r e n d e I e s m a t e r i a l e n

v < r < > r

h e t T e c h n i - C i r c u s

p l a n - O n l a n g s h e b b e n d e

s t u d e n t e n h u n e i n d p r o d u c t e n

o p g e l e v e r d - E e n g o e d

m o m e n t o m h e t p r o j e c t e n

d e r e s u l t a t e n e e n s n a d e r t e

A a n l e i d i n g

WB-Pro biedt PABO-studenten de mogelijkheid om samen met studenten van een andere tech-nische HBO of Universitaire opleiding een com-bistage project uit te voeren. VTB-Pro stelt een financiële vergoeding beschikbaar voor de twintig dagen die de studenten extra naast hun studie rnvesteren. De bedoeling van de gecombineerde stage is het leren van elkaars expertise. Een com-bistage is gebaseerd op een authentieke ontwik-kelopdracht die vanuit een basisschool, bestuur of een andere organisatie wordt aangedragen. Hoewel de combistages vrijwillige studieprojecten zijn, die extra trjdsinvestering vragen, streeft de FPL er naar dat deze een inhoudelijke relatie heb-ben met het reguliere onderwijsprogramma. De FPL heeft op verzoek van het schoolbestuur SPOLT een combistageproject met de PABO en PTH-studenten (via Technific Eindhoven) ingericht ten behoeve van het Techni-Circus project. De taak voor de studenten van beide opleidingen was het samen ontwikkelen van prototypes en lesmaterialen voor dit project. Door die samen-werking leren PABO-studenten technische kennis en vaardigheden en ontwikkelen de PTH-studen-ten pedagogisch/didactische kennis en vaardig-heden. Een voorwaarde is dat het ontwikkelde materiaal en de werkwijzen in de stagepraktijk van de basisschool uitgeprobeerd worden.

t l e t T e c h n i - C i r c u s p í o j e c t

Het Techni-Circus is een samenwerkingsproject van Discovery Center Continium, schoolbestuur SPOLT, scholengemeenschap VMBO Ursula en de FPL. Het Techni-Circus plan wil thematische aanhangers met inspirerende innovatieve W&T ideeèn voor basisscholen ontwikkelen en deze langs de scholen laten rouleren. Het gaat om on-derwijsmateriaal dat vanwege omvang, complexi-teit, kosten of andere redenen niet standaard in een basisschool beschikbaar is. De aanhangers bezoeken op verzoek basisscholen om kinderen in staat te stellen inspirerende W&T activiteiten te ondernemen. Tevens nodigen ze uit om in het

b e s c h o u w e n

(2)

a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a i a a a a a a a a a a a a a a a a a a r a a a a a a a

M i n d n r a p instal

l a t ie t e c h n i e k

r-x"l*--'.Èr

i Discovery Center Continium op zoek te gaan ! naar meer boeiende W&T ervaringen. ledere the-! matische aanhanger bestaat uit enkele modules i met leermiddelen, lessen, handleidingen en ver-: duidelijkende posters die geschikt zijn om binnen

;

n", reguliere onden,rijsprogramma te gebruiken.

I O " c o m b i s t a g e o p d r a c h t ( S p a a r l r m D )

>-{

q*s'<,

-@fo

a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a O a a a a a a a a a ! a a a a a a a a a a

De opdracht omschnjft dat de te ontwikkelen mo-dules voor een Techni-Circus aanhanger aanslui-ten bij de natuurlijke verwondering (de waarom vraag oproepen) en bij de exploratiedrang (het willen weten, het wlllen kunnen) van kinderen. Deze verwondering wordt gevoed met kennis en inzicht door het (systematisch) onderzoeken van technische producten en natuurkundige verschijn-selen en wordt versterkt door (structurerende) inbreng van de leerkracht. Belangrijk is dat het ontwikkelde materiaal bruikbaar is binnen het re-guliere onderwijsprogramma van de basisschool Passend bij het thema van hun derdejaars on-derwijsprogramma moeten de studenten van de PABO in de ontwerpen en uitvoering van de ma. teríalen expliciet rekeníng houden mei diversiteit van leerlingen. Dat betekent dat het lesmateriaal het inhoudelijk en didactisch mogelijk maakt aan te sluiten bij leerlingen met verschillende cogni-tieve mogelilkheden, interesses, geaardheden, leerstijlen en leeftijd.

Het programma van eisen beschreef verder: - Er zijn een aantal concrete

leerlingenactivitei-ten bedacht die passen binnen het domein '

I n s t a l l a t i e t e c h n i e k ' .

- Er is een selectie van vijf ideeën die als mo-dule prototypisch uitgewerkt worden. - Een uitgewerkte module bevat

leerling-activiteiten die leiden tot zelf installeren enl of beter inzicht krijgen in aspecten en werking van installaties.

- De module wordt ontwikkeld rondom een inspirerende spelachtige of verwondering op-roepende doe-activiteit.

- De activiteiten moet leiden tot gesprekken met kinderen over het hoe en waarom van bepaalde techniek?

- Br.1 de module is didactisch en inhoudelijk materiaal voor de docenten en leerlingen beschikbaar met name praktisch werk- of demonstratiemateriaal, lesbrieven, posters

I n s t a l l a t i e

Van schets naar ontwerp

Instdlali6to{briêk

H€t cilinderdoolhot

(3)

aanpak vraagt. Er werd voorvarend aan de slag gegaan. Frank en Mark brachten een mindmap in om de PABO-studenten te verduidelijken wat er zoal bij het domein installatietechniek aan de orde is.

Vervol gens werd geïnventari seerd wel ke onder-werpen van het domein geschikt zijn om uit te werken naar modules met leeractiviteiten voor het Techni-Circus. De PABO-studenten stelden veel vragen over de werking van techniek en de PïH-studenten probeerden alles zo goed mogelijk uit te leggen. Begrippen als hydrauliek en pneu-matiek werden verduidelijkt maar nog niet altijd meteen begrepen. Mark verzuchtte een keer: 'Heb

je niet twee spuitjes en een slangetje want ze snappen de werking van pneumatiek maar niet'. Terloops kregen PTH-studenten lesjes di-dactiek en pedagogiek. Er werd verduidelijkt hoe je met concreet materiaal begrippen (voor

leer-lingen en PABO-studenten) beter inzichtelijk kunt maken, hoe je rekening houdt met verschillen tus-sen leerlingen, hoe je aansluit bij de beginsituatie, wat meervoudige intelligentie betekent enzovoort. Er werden twintig activiteiten vezameld die in aanmerking kwamen voor verdere uitwerkÍng. De onderwerpen varieerden van; molentje op zonne-energie, kleurenfabriek, vragenspel met quizscha-keling, lasers in een kastje, ballenschietmachine, pneumatisch doolhof, ranja mix machine, bellen-blaasmachine tot suoer toilet. Van ieder

onder-werp werd een voorlopige beschrijving enlof ontwerpschets aangeleverd.

Inmiddels werd het tijd voor de tussentijdse pre-sentatie aan de opdrachtgever (de leden van de stuurgroep van het Techni-Circus) en het kiezen van de vijf definitieve activiteiten en uitwerkingen in lesmodules. Deze presentatie werd gecombi-neerd met een bezoek aan het VMBO Ursula te Heythuysen.

Mark en Frank lieten de PABO-studenten ken-nismaken met hun doelgroep. Na een ontvangst door de sectordirecteur, die een inleiding gaf over de opzet van het VMBO, werden de verschil-lende afdelingen en groepen bezocht. De reacties waren sprekend: Anne 'lk wist niet dat ze in zo een opleiding zoveel praktijklokalen hebben', Dian 'Je

geeft in de bovenbouw soms advies voor ver-volgonderwijs, nu weet je beter waar leerlingen naar toe gaan', Steffi 'Wij weten niet goed wat een VMBO is omdat we zelf een andere school-loopbaan hebben gevolgd', Evie 'Eigenlijk zouden alle PABO-studenten dit moeten ervaren', Rianne 'Leuk

dat leerlingen aangeven dat ze hier zaken leren die goed bij hun passen'. Bij het bezoek aan de techniekgroepen werden PABO-studenten uit-genodigd mee te doen. De handen gingen even uit de mouwen en zo kreeg lvy van een VMBO leerling een snelle cursus lassen en werden en-kele eerstejaars leerlingen geholpen bij het mon-teren van hun werkstukje

,'1i,l1ll

a . a a . a . t . . a , a . : 4 . t , . 4 , 1 , , 4 , , ! r , ! l , r a , : a , a , , , l . a . a . . a . a . a a ara,,a a a a a a a-rrr::r::ril::lr,&liillillil.,r j:,.ri,r:,r:i,:i,:::rrrr:rr.., a !iï1 a a

*.

.ss a a ! a 1, .l {i l í:il dit:, i:::ll a l oktober 2009 DE TONDELDOOS

(4)

...t tt::rl ':iit::: .atta,a:

,:.,:',,;

,,!r ;i::: a i o i a. a a a i ! ! i:! : C.t. l a a a a a a a a a a a a a a a *{*$flffis$6gw .lri,i :iila:,t:l :a:::::l . ; i , : , : a a t a a a

Tildens dit VMBO bezoek presenteerden de stu-denten aan stuurgroepleden en leerkrachten van PO en VMBO de verschillende ideeén. De stu-denten beargumenteerden ook de ideeën die ze zelf het meest aantrekkelilk vonden. Waar nodig werd het een en ander nader toegelicht en samen met alle aanwezigen werd bediscussieerd welke keuzes uiteindelijk gemaakt moesten worden. Natuurlijk was er niet altijd overeenstemming. En-kele ideeén vielen af omdat ze te weinig verníeu-wend en inspirerend werden gevonden. Soms werden twijfels over de technische haalbaarheid of didactische zinvolheid uitgesproken. Maar de studenten verdedigden zich met verye en er werd toegelicht hoe en waarom men bepaalde zaken wilde realiseren. Uiteindelijk werden vijf modu-les voor verdere uitwerking gekozen. De Super WC, de Ballenschietmachine, het Pneumatisch doolhof, de Kleurenmengmachine en Laser in een kastje kwamen door de selectie. De studenten: 'Het

is wel jammer als je eigen ideeèn niet door selectie komen maar met de uiteindelijke keuze zijn we wel tevreden'. Een groot compliment

i$:..

middelen. Er werd nagedacht over een plan van aanpak. Er werden vijf teams samengesteld van twee PABO-studenten geflankeerd door een van de twee PTH-studenten. leder team werkte aan de realisatie van één module. Gezamenlijk werd een bezoek gebracht aan het Discovery Center Continium te Kerkrade om een beter beeld te krijgen hoe je technische activiteiten kunt vertalen naar didactische en inspirerende ervaringswe-relden voor kinderen. Mark en Frank werkten de schetsen om tot de eerste technische bouwteke-ningen. Daarbij werd rekening gehouden met de wens dat iedere module een duurzaam product moest zijn. De bouwtekeníngen werden door de directeur van het Continium bestudeerd en in een werkoverleg van enkele kritische technische kant-tekeningen en suggesties voozien. Hij vond een sterk punt van de uitwerkingen dat veel gebruik werd gemaakt van materialen die leerlingen ook in hun omgeving kunnen tegenkomen zoals fiets-en voetpompfiets-en, dompelpompfiets-en, expansievat, koppelslangen, toilet enzovoort. Op die manier laat je leerlingen eryaren dat heel veel techniek in

1l ' a

(5)

die meeleefden met het succes van het project. Indien nodig werden expefts benaderd zoals een pneumatiek deskundige die hielp bij het kiezen van het juiste materiaal voor het pneumatisch doolhof. Terwijl er gewerkt werd aan de materiële uitwerking van de module werd een begin ge-maakt met de lesbrieven, docentenhandleidingen, posters en dergelijke. Een belangrijke eis was dat er in de docentenhandleiding naast didacti-sche informatie voldoende voor de leerkracht te begrijpen inhoudelijke achtergrondinformatie opgenomen is. Daardoor kan de leerkracht zijn leerlingen begeleiden met inhoudelijke suggesties en vragen. Het doel was dat de PABO-studenten ook zichzelf verdiepen in de technische inhouden zoals werkingsprincipes, constructies en eigen-schappen van materialen. Er kon niet worden volstaan met knippen en plakken van Internet. De gevonden informatie moest bewerkt wor-den tot leesbare en begrijpelijke teksten. Bij de uitwerking van deze lesmaterialen werden de PTH-studenten op hun inhoudelijke kennis ge-consulteerd. De lesmaterialen werden door de PABO-studenten gemaakt en uitgeprobeerd. De PlH-studenten kregen vooral inhoudelijke vragen en door hun betrokkenheid ontstond een beter zicht op de wijze waarop lessen gemaakt worden. Voordat de lesmaterialen naar de praktijkschool gingen zijn ze in de PABO nog door de PTH-stu-denten en enkele PABO-stuPTH-stu-denten met groepjes kinderen uitgeprobeerd . Zo werd snel duidelijk

dat de allerkleinsten niet zelfstandig de luchtpom-oen konden indrukken. Ook werd een technische fout in de kleurenmachine gevonden die leidde tot alsnog ombouwen. Bij alle producten werd goed gelet op de veiligheid. Bijvoorbeeld een laser mag nooit in een oog schijnen. In de praktijk hebben studenten zelf of leerkrachten van de stageschool de lessen uitgetest. Aan de hand daarvan werden de leermaterialen inhoudelijk verbeterd of werden keuzes gemaakt om een onderdeel didactisch anders aan te bieden.

In een eindpresentatie voor de techniekcoórdi-natoren van schoolbestuur SPOLï en de stuur-groepleden werden alle producten lesbrieven, handleidingen, lesmaterialen tentoongesteld en toegelicht. Met behulp van basisschoolleerlingen werd gedemonstreerd hoe de producten func-tioneerden en wat leerlingen er van leren. De bezoekers waren onder de indruk van de orach-tige materialen de inspirerende uitwerking en de kwaliteit.

D e v i j f m o d u l e s k o r t b e s c h r e v e n Het Magisch Labyrinth

Het magisch labyrinth is een beweegbaar dool-hof. De moeilijkheid van het doolhof is aanpas-baar door het gebruik van verstelbare poortjes en schotjes. De beweging wordt gerealiseerd met drie pneumatische zuigers die omhoog en omlaag bewegen. Door het kantelen van het doolhof wordt het balletje in beweging gebracht.

l11'S,:,il,,l' \ r \ l

. \

I a a a a a " r l oktober 2009 DE TONDELDOOS

(6)

ledere zuiger wordt bediend met een kraantje en heeft een luchtreservoir dat met een voetpomp op druk wordt gebracht. De bedoeling is het bal-letje zo snel mogelijk door het doolhof te voeren. Dit vraagt goede samenwerking van vier tot zes l e e r l i n g e n .

Er is een lesopzet bestaande uit een inleidende, uítvoerende en afsluitende les voor de groepen 1 - 2 , 3 - 4 , 5 - 6 e n 7 - 8 . D e l e s s e n z i j n a a n g e p a s t aan het niveau van de groep. Er zijn activiteiten en proefjes die te maken hebben met het eryaren van de kracht van lucht bijvoorbeeld: het wegbla-zen van voorwerpen met rietjes, het zwevende

balletje met de fóhn, het verplaatsen van lucht met behulp van twee spuitjes, het gebruiken van een fietspomp, houten blaasdoolhoven en een met spuitjes te bedienen graafmachine. Tijdens de uitvoerende les wordt het doolhof bediend. Voor de leerkracht is er inhoudelijke achtergrond-informatie over de werkingsprincipe en toepas-singen van pneumatiek. Daarnaast zijn er verdie-pende posters en kopieerbladen.

De kleurenmengmachine

De machine bestaat uit drie bakjes met gekleurd water, drie dompelpompen, slangen met kraan-tjes waarlangs het water naar het opvangreser-voir wordt gepompt. De dompelpompen zijn te bedienen met knopjes op het bedieningspaneel. Door een bepaalde hoeveelheid gekleurd water naar het opvangreservoir te pompen kunnen de leerlingen een eigen kleur samenstellen. De leer-lingen sluiten zelf de slangen van de machine aan Er zijn lessen voor de groepen 4-5 en 6-7-8 ont-wikkeld. De lessen bevatten activiteiten rondom kleur en de werking van de machine. Bil kleur gaat om basiskleuren, mengen en splitsen van kleur, stoffen die goed en slecht mengen. Tevens wordt vanuit de Ml benaderíng verbinding naar kleur en gevoel, kleur en taal, kleur en muziek enz. gelegd. De posters geven de leerlingen meer inzicht in de werking van een dompelpomp en de stroomkring. l ' l

:

' l : l l : . r : . r l : l

:

a a ...1

(7)

3@.?

. " i i . a. a . a - - ' i a . . . . ! ' . . ' , 1 ' , : l , l l l a a l r i ' i r : " " ' a I li l::ilailii a a a a a a t e a i a a . , I tti:l a r . ' l r ' l Q . : r ll a , l r :i', :,:tl 4 , . , , 1 , r . , : : l al: rl:llallrl il,:l',rti,:a. el:il ilall i' Ql':l'lllirlill:rl:ll:a::l arir:l:tr'll:llirla,lai:ll ! ' : , : , t ' : r , ' t , ' ' ' i ' , , : 1 , i , . , , , ] i a . .i. r-,r1,, r r l ! ". t,t.ti,trtttl alllallalilalill:lall: !l:l.llli:lrl:il]]il:i]i arilrll:t.llt :t:llllil: t :i:::t:atitat'ttitatu rl.l t.:r:t,:.l,till.l':lil.]llrillril:irirl a r i r : r , r r r : : t , l a : t : l i : t t t : l l t : i t i t , t l l . l l , , . l ' : , , t t t : t : : i : t i : l : l : t : : i i t : t r t t : t : t , : ' i t t t , q r t l ' l : ] ] t t , : a t ' : t t t : t ' a : u t i t ] l t , t i t , t ' l l : atrtat.tt:tatitaitatttai:a::l:t:,rtt. a l , . l ' , l r r l : i r r r r : i i : . : r : l r l t t r t l l:]]]:]]t]:]il:ttllrir,:::illl.l::lr,,r: :at: ::tlt::::tltii::i:..,,,,,r. a i t : : t t : t t i : t t : t t : t t t : t : t : : : : t : t : t t ; t . r : l D e S u p e r W C

De super WC is een verrijdbare constructie waarop een werkend toilet is geplaatst. De leerlingen kunnen zelf een aantal leidingen met koppelelementen aansluiten. Als alles aangeslo-ten is kunnen ze de kranen openen, controleren of er lekkages zijn, ontdekken hoe de storlbak gevuld wordt en automatisch stopt als deze vol is. De hefboomwerking van de waterafsluiter en drijven en zinken blijken een rol te spelen. Als de storlbak vol is kan deze getest worden. Maar wel oppassen het riool is nog niet aangesloten het water loopt onder de WC uit.

Er is een lesopzet bestaande uit drie lessen voor de groepen 1-2-3,4-5-6 en 7-8 ontwikkeld. Voor de leerkracht is er inhoudelijke achtergrondinforma-tie over het werkingsprincipe van de stortbak, de zwanenhals en hefbomen en didactische informatie over coóperatief leren en meervoudige intelligentie" Daarnaast zijn er verdiepende posters en kopieer-bladen. Tildens de lessen worden technische prin-cipes verkend die bij het toilet voorkomen bijvoor-beeld de werking van een zwanenhals, drijven en zinken en de waterafsluiter. Er wordt ook ingegaan op verschillende type WC's. Er is aandacht voor het vormen van een begrippenkader.

Laser in een kastje

Laser in een kastje is een kist waarin een laser gemonteerd is. Via het zelf plaatsen en ver-draaien van spiegeltjes kan de laserstraal naar de ontvanger gestuurd worden. Als de ontvanger geraakt wordt gaat het alarm af. Het is wel een precisiewerkje om de laserstraal op de juiste plek te krijgen.

Er is een lesopzet bestaande uit drie lessen voor de groepen 5-6 en 7-8 ontwikkeld. Voor de

a a a o a a . - - t l . . { l a a : Y {il:l r o r . r ' i i 8

rW

,'l ,

J

, { }

ï '

it.:l*l::]..,,., oktober 2009 DE TONDELDOOS

(8)

]:is t:attatt: a a a. ',,, , i ' :, I , I , r r : r , , ' i , I i , I I i , I : I l t:: :: I I li: , , I , I I i I ,: : I l,: I ,. l

;l*i.::t'lt:iii:ti.r:{;$

:

:lt,ll:::ti.lt::l:t]].:].:.it:

leerkracht is er uitgebreide achtergrondinforma-tie over installaachtergrondinforma-tietechniek, licht en lasers. In de lessen worden allerlei proefjes met licht gedaan

la:ai::i::i,:i:l::::r,...-.. \ ' r . ' t : t ' r t ' : r * ; ; : , . . : : l r : , i ' a a a a o o I a a a a Í 4 " í l a

(9)

voet- of fietspomp kan het vat op druk gebracht worden. En nu maar schieten op een scorebord met gaten. De scores kunnen gevarieerd worden waardoor het via een spelelement gebruikt wordt om reken- of taalactiviteiten aan te verbinden. Via het variéren van de druk of de oositie kan geprobeerd worden het balletje in het juiste gat te schieten.

Er is een lessenopzet voor onder-, midden- en bo-venbouw ontwikkeld. In deze lessen wordt vooral aandacht besteedt aan pneumatiek en lucht on-der druk. Via concrete activiteiten als spelen met verschillende soorten ballen, opblazen en loslaten

van een ballon, opblazen van een fietsband, het maken van een Japie Pik met spuitjes. Ër zijn on-dersteunende verhaaltjes en voorwerpen.

Wat werd e.r ge.le.eld?

Het leeuwendeel van de technische produc-ten werd door de PlH-studenproduc-ten met hulp van PABO-studenten gemaakt. De PABO-studenten leerden vooral gaandeweg gereedschappen gebruiken, materialen bewerken en doorzien hoe technische producten bedacht, getekend, gebouwd, getest en verbeterd worden. Door het verbinden van technische inhouden met bijpas-sende lessen en de producten, werden voor de P,ABO-studenten een aantal technische orinciDes inzichtelijk en kregen ze een betekenisvolle con-text. De meeste lesmaterialen werden in aanzet door de PABO-studenten gemaakt, maar omdat de PlH-studenten betrokken werden bij de inhou-delijke invulling kregen zijbeter zicht om de wijze waarop lessen didactisch en pedagogisch goed afgestemd kunnen worden op de doelgroep. Met vallen en opstaan werd geleerd wat werken in

(10)

een project betekent (plannen, afspraken, begro-ten). Er werd inzicht opgedaan in de doelgroep b a s i s s c h o o l l e e r l i n g e n V M B O l e e r l i n g . E r w e r d duidelilk dat de PABO en PTH verschillende op-l e i d i n g s c u op-l t u r e n k e n n e n e n d a t h e t s o m s w e l a a n elkaar wennen is. Door de intensieve samenwer-king werd aan de praktijk ervaren dat waar men-sen samen werken er ook spanningen ontstaan. Deze ontstonden bijvoorbeeld door discongru-entie in verwachtingen, verkeerde interpretaties van uitspraken, verschillende prioriteiten, verschil-lende opvattingen over kwaliteit. Ondanks de botsingen leerde iedereen dat je pas resultaten krijgt als je echt samen naar oplossingen zoekt, elkaars problemen probeert te begrijpen, elkaar ruimte geeft maar ook duidelijke afspraken maakt, eigen verantwoordelijkheid voelt voor het eigen deel en gezamenlijke. De studenten ontwikkelden competenties op het pedagoglsch, vakdidactisch, interpersoonlijk domein. Tevens leerden ze orga-niseren en samenwerken met collega's en om-geving. Al bij al een succesvolle en waardevolle leerervarino. .t,,!,, :ii:ir:ir:ia a o o a a

l

i,:tt:turl :tl:l::l:il tattauatt:

:::

!iil a::tt::t:,t:i air:ir:i]:ir: aral':l':l:al f* iit.i:::l:i i.r.:tll:

{ïï

it a:ir:

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Voor de derde keer op rij hebben dit jaar weer meer sportaanbieders zich aangemeld bij het projectbu- reau Sport in De Ronde Venen.. De Sportaanbieders bieden in de

Ter gelegenheid van de Nacht van de geschiedenis sprak de kerkhistoricus, verbonden aan de KU Leuven, over zijn onder- zoek naar de relatie tussen de ka- tholieke

Opvallend is dat, hoewel natuuronderwijs als geïntegreerd leergebied in de Wet op het Basisonderwijs genoemd staat, op veel P A B O ' s de vakken natuur- kunde en biologie nog

Een tweede kenmerk van de vraagstukken is dat de oplossing niet in één stap kan worden gevonden en dat er gezocht moet worden naar de gewenste stappen en de volgorde waarin

Voorwaarde is dat leraren zelf enthousiast zijn over lezen, veel ruimte bieden om te lezen, kennis hebben van kinderboeken, geschikte boeken aanraden aan hun leerlingen en vaak

Brief aan creatieve studenten email: oscar-qube@uhasselt.be Resultaten van het laser graveren:. De resultaten die je kan verwachten kan je zien in

ØÑÑÚÜÍÌËÕ íò ÓÑÜÛÔ ÛÒ

In welke mate en op welke manier voldoet de digitale ondersteuning ‘Pabowijzer’ van Noordhoff Uitgevers aan de behoeften en wensen van Pabo studenten en docenten ten aanzien