zulle~t, ,zo. heeft::4'r ,ga~g yan. zaken. rpn4 d~ ;s11perhef- . · , fing:itl .. ltali,~·.la,tel":'ziel~,ong'etwijfeld.wordett'benut •. ·
9m die reden heeft een aantal agrarische hooglera-retl'het id<;e geopperd'om inkomenstoeslag~n 'en prij~ ste1lllt~: :yeryan~~n',9o9r ee11hectaretoeslag::een vast · bedrag per hectru:;e; ongeacht de bestemming van· de grond. M:efgelijktjjpigeafschaffing van aile andere subsidies,·quotaregelingen en wat dies meer zij. Op die · manier ral,<en we van de overschotten a£, terwijl de boe-ren toch nog eert. redelijk inkom en kunnen verdienen.
\-Vespraken ero"er met professor
J.
de Veer, voorma., lig dire<:teur yan,he,t J:.a~ldbouw-Economisch Instituut en.:bedenker~ande;h~ct~rehJeslag. Enm<;~ professor.R ... Rabbinge;!h'ogglei'a~r·en lidvan de Wetenschappelijke'·.·Raadvom:het~egerings:beleid, die zozijn twijfels
heeftoverto~slagen;pf ~e·nu geboden,worde,nover hethtkomen .. ofove. r .. d .... e. g. ron. d; · .,
' < : ', ' :_ ~ ' ' ' : i . - -. - --
-Prof. R. Rabbinge: Marktontwrichting tegengaan is betere oplossing
A
ls grond een agrarische be-stemming heeft, zal de eige-naar zijn inkomen uit de markt moeten halen. Een toeslag, of die nu wordt gegeven op inkomen of grond, is economisch niet ver-antwoord", meent prof. R. Rab-binge. "In plaats van toeslagen kun je beter de huidige markt-ontwrichting tegengaan."Toch valt er volgens hem wel iets te zeggen voor een toeslag; "Maar dan tijdelijk en aileen voor grond die een agrarische of een andere, duidelijk omschre-ven, maatschappelijke bestem-ming heeft. Het kan niet zo zijn dat iemand die een paar hecta-ren heeft en daar niets mee doet, zomaar geld krijgt. Niet uit cal-vinisme, maar omdat dat econo-misch niet te rechtvaardigen is."
Koppelen aan bestemming
Volgens Rabbinge is het idee van een hectaretoeslag welis-waar een hele verbetering verge-leken met het mengsel van prijs-steun en inkomenstoeslagen van MacSharry, maar klopt de ach-terliggende redenering niet. "De hectaretoeslag is gebaseerd op het idee, dat het bezit van grond
Heidemijtijdschrift 1993-1
een aantal vaste kosten mee-brengt. De hectaretoeslag zou dan een tegemoetkoming in die vaste kosten zijn, zoals we ook vastrecht kennen bij de elektri-citeitsrekening."
"Die gedachte geldt slechts tot op zekere hoogte, namelijk ai-leen voor grond die een bestem-ming heeft. Grond die geen be-stemming heeft, kost niets. De kosten hangen dus niet samen met de grond, maar met de be-stemming. Ik ben er dan ook niet voor om een toeslag per hectare te geven onafhankelijk van de bestemming. Dat is net zoiets als vastrecht betalen voor een centrale die geen elektriciteit Ievert of voor een telefoonnet dat niet functioneert. Ik vind dat boeren hun inkomen uit de markt moeten halen."
Verkwisting tegengaan
Rabbinge erkent dat boeren, met name de grondgebonden boeren, problemen hebben om een inkomen uit de markt te ha-len. Volgens hem is de oorzaak daarvan niet de prijs van de grond, maar deal decennia du-rende ontwrichting van de
markt.
"De markt wordt niet aileen ontwricht door prijsgaranties. Ook de overmatige inzet van meststoffen en bestrijdingsmid-delen wordt niet gestraft. In de landbouw gaat het principe niet op dat de vervuiler betaalt. Die ontwrichting zou je moeten be-strijden; ten eerste door een meer marktgericht beleid en ten tweede door de overinzet van meststoffen en bestrijdingsmid-delen terug te dringen via hef-fingen. Door de huidige ver-kwisting tegen te gaan, sla je twee vliegen in een klap; minder vervuiling en minder kosten. Op die manier kun je ook komen tot een meer duurzame landbouw."
Beheer vergoeden, niet de hectare
Om een goed inkomen te re-aliseren zullen, aldus Rabbinge, bedrijven grater moeten wor-den. Andere bedrijven zullen over moeten stappen op teelten, die meer opleveren per hectare, zoals groenten. Ook zal een groot deel van de grond in de EG aan de landbouw onttrokken moeten worden. Braakleggen is
daarbij niet de meest geeigende oplossing. Beter lijkt het om die grond te bestemmen tot natuur-gebied voor non-food produktie, zoals energie of grondstoffen, of om er bomen op te zetten. Maar daar moet ook geld bij.
Rabbinge: "Als de samen-leving vindt dat een bepaald ge-bied natuurgege-bied moet worden, dan zal ze daarvoor een vergoe-ding moeten geven. Maar ook hierbij gaat het om een vergoe-ding voor het beheer van de grond, niet om een vergoeding omdat er nu eenmaal zoveel hectaren liggen. Overigens zou-den de boerenorganisaties er op aan moeten dringen, dat de or-ganisaties voor natuurbescher-ming voldoende geld krijgen van de regering. Aileen dan kunnen de natuurbeschermers een behoorlijke prijs betalen voor de grond die ze aan willen kopen. Dat is meer in het belang van de boeren, die moeten ver-kopen, dan de aankoop bestrij-den." 0
FOTO'S: STOKVIS
'1,'1
.Tot
vori~ j~arkregen d~ b·&~i~ri·~1lb~i~i;iri'
dev~rm
. . vattprijs~~~ttn vo.~r eenaantatgrondgebo11den pro·/.: 'dul<te11 (gtaan,,bieten,. kaa,s,:.wijn, ~olij foUe',etc). ··. · G!of~~g.l<'~va1ll:~at .erop.,ne~~.dat .. a,~e•.~Gi,'·de.belasting .. ·. betaler, d~~~ 1\~t y~rschil biJP;~St~c (l,l~Sell dE;, marktpri j S
·en .. dejnijs waar1Jij de.bo~rellnog~ee~ ;r~,delijk
inko-ID(!ll .konden verdienen.l\.fet de invo(!;ring yan de
voor-·stdlen:~at)_l<lndbottwcomuti$~afis IyiacSharry wordt de .· prijss_teu11 dit jailr 'gedeelt~lijk;v~ryangen
doorinl<o-J:11..ensstettl1·'Dil.arnaast wor4en de overschotten-bestre-delt doot· gr":nd'braal< te legge;n. . . ·• •:. .
De ag~etrische.Jdenktan~'van J~{ederl~nd heeft forse kriti(!k op A~voorstellen
yan
rv!ac~~<\;rry. ze· zullen, zo meen.t'men,Jei4en tot verlwgi~g van Ael~n:dhouwuit gav(!n. Dus wat de consum~n(enerZijds'ail.n.voordeel heeft door. de lag ere prijzen} wordt hem, n:te.t de andere hand, via bela~tingv erhogiqg,,wee:r Of1b,lo11len. Boven-.. dien t"!-vijfel,f.~¢n.aan de ttit\T.();er'ba~r~eid :yan de voor-stellen.·Pe mogelijkhederi.tot'sjoemelen' .. zijn legio en,.;',,,,;>. ··;! ',1,1
~~I"u~.
·::";.
:;·:~~{·,d~·fk:~~~:&:·~~~~~i~
.. -.· .. ·:
,~.
:".:',?
j:\:·{f:~··~il~f~~J:8Q~t~~i~§rj~~:~vi~/L~
Prof.
J.
de Veer: Hectaretoeslag bevordert duurzame landbouw
"E
en toes lag per hectare draagt niet aileen bij aan een vermindering van de land-bouwoverschotten. Daarnaast biedt het meer mogelijkheden om te komen tot een duurzame landbouw en vergemakkelijkt het de omschakeling naar an-dere bestemmingen, zoals natuurbeheer." Aldus prof. J. de Veer, die twee jaar geleden het idee van de hectaretoeslag nieuw Ieven inblies.Grondgebondenlandbouw
"Als het gaat om de beperking van de landbouwoverschotten kun je kiezen voor produktiebe-perking met allerlei vormen van quotering. Een voorbeeld daar-van is de superheffing. Je kunt ook kiezen voor de marktbena-dering, maar dan moet je wei de gevolgen die dat heeft voor het inkomen van de boer compense-ren."
Compensatie is volgens De Veer vooral nodig in de grond-gebonden landbouw, de akker-bouw en de rundveehouderij. "Je kunt de boeren wei vragen om om te schakelen, maar daar gaan vele jaren overheen. Een 18
abrupte overgang naar de marktbenadering leidt tot pro-blemen, omdat de grondprijs hoog is en andere bestemmingen niet een, twee, drie gevonden zijn."
"Als de grondprijzen onder druk komen, zet je de conti-nulteit van de landbouw onder druk. Daarmee loop je de kans op een enorme en langd urige crisis, die niet aileen voelbaar zal zijn op het platteland, maar in de hele samenleving."
Nauwelijks fraudegevoelig
De hectare-toeslag is volgens De Veer een vorm van com-pensatie die, anders dan quote-ringsregelingen, prijssteun en/ of inkomenstoeslagen
a
la MacSharry, niet of nauwelijks fraudegevoelig is. Immers, het eigendom, c.q. de verpachting van de grond ligt administratief vast.De hectaretoeslag heeft ook een economische rechtvaardi-ging. De Veer: "Als de varkens-prijzen omlaag gaan, verdwijnt er een aantal varkensschuren. Dat is logisch; dat zijn nu een-maal de wetten van de markt.
Als de graanprijzen omlaag gaan, verdwijnt de grond echter niet. Die blijft liggen en die moet worden beheerd om verloede-. ring en verwoestijning te
voor-komen. Landbouw, zeker een duurzame landbouw, is vaak de beste manier om het landschap te behouden. De hectare-toeslag kun je d us zien als een vergoe-ding voor de vaste kosten die de boer maakt."
Plicht tegenover recht
Een toeslag per hectare verge-makkelijkt aldus De Veer ook de mogelijkheid om de bestemming van de grond te wijzigen. "Wel-iswaar zal het duurder worden om grond aan te kopen, maar eenmaal aangekocht is de ex-ploitatie goedkoper. Immers, ook de nieuwe eigenaar, ook als het Natuurmonumenten is, heeft recht op de toeslag."
Afgezien van een vergroting van het areaal natuurgebied, zou De Veer de hectaretoeslag ook willen gebruiken om een meer duurzame landbouw van de grond te krijgen. "Tegenover de hectaretoeslag mag best de ver-plichting staan om op een
mi-lieuvriendelijker wijze te boeren. In mijn ogen kun je pas dan aanspraak maken op de toeslag, als je ook voldoet aan de voor-waarden voor een duurzame landbouw."
Wat de hoogte van de toeslag betreft, denkt De Veer voor Ne-derland aan circa 900 gulden per hectare. In andere delen van de EG zal de toeslag lager uitvailen, omdat deze wordt berekend op basis van de gemiddelde op-brengst.
De Veer: "Zowel de boer als de consument gaan er op voor-uit; de boer omdat hij meer ze-kerheid heeft over zijn inkomen, de consument omdat de prijzen lager zullen worden. Alleen de belastingbetaler zal er wat op achteruit gaan."
De totale kosten van een hec-taretoeslag zijn niet of nauwe-lijks hoger dan de huidige uit-gaven voor het landbouwbeleid. De Veer: "Je bereikt aileen veel meer met een hectaretoeslag. Niet aileen minder overschotten, maar ook een schonere land-bouw en behoud van hetland-schap."
