Die O.B. Jaargang 1, no.49

Geregistreer nan die H.P.K. as 'n Nuusblad.

In

'

n

volhs-b

e

weging

is

daar

gele

e

11

t

-l

wid

om ook

lw

ld

e

te

1cord

.

,.

.

₀

EERSTE

J

AARGANG.

'l)ie

..

\VOEN'SDAG

,

14 OKTOBER

19,J2

.

Calvinistiese

Standpunt

Teenoor

Verduidelik

Demokras

i

e

Pr

o

f

.

V

a

n der

Walt

o

or

Waarde

v

an T r

a

di

s

i

e

Ons verhouding tot die tradisie was die onderwerp van •n toespraak dcur genl. prof. dr. A. J. H. van der Walt, Sekretaris van die Grootraad, by geleentheid van die Provinsiale ltongres van die A.N.S. op Stellenbosch verledc week. Prof.

v

a

,

n

der Walt het in duidelike taal die Calvinistiese standpunt teenoor die dcmokrasie gestel en beklcmtoon dat dil by ons nie so seer

oor 'n stelsel gaan nie as oor uitvoering van d:e ewige beginsels van die geopenbaarde woord

van God.

J\leL hctrckking iot die tradi~ie he~ spr. ~lan­

gevocr <he ons eerbie(t daan·oor moet. ho, maar aall die ander kant is <lit 'n feiL dnL uiks wat gcword hot en bcst.aan juis 'u sLr!llckrans VIlli

hcilighoid dra en gevolglik ona:l!l!.asb:l:u- is nie. In die woordc ,·nn Paul Kruger: JlCCill uit, ll1e

''erlcdc wnL ~ocd en edel is en bou da:nop die

t.oekoms Hi juis opgesluit Oil~ ~cbondcnhcid en tcgclyk ons vryheid tccnoor die lradisic. Ell1e

historiese handcling moot getoets word aan die

behoeftes van die lewende geslagte en aan die

lll<ltltstaf van die goddelikc wet.

:\fct bctrekking toL die gcsag~faat waarna vandag gt'sLrccf word, het prof. Van dor 'Valt

"" ge::,c dat on~ llOII die verwyt loegeslinger word dat ons met die b'1dwator ook die killll wil wcg-W()rp, orntlat nl., so word bcwccr·, ons U:Jh·inis

-ticsc t.r:ulisio in wycre sin, ('n om; volk~t.radi,;ie

in engcro sin, die demokrasie aangcwys hct as prinsipit'el die sniwere regerings\·orm.

Die Calvinisme gaan uit van die gronclstelling dat aile gesag by God berus. ,\s :"k('pper \'"" natuur en mens, as Onderhouer ,·an :-~lies, ook

van die mcnslike samelewing, i:; C:od <lie oor

-Rprong van die slaat, wat lly in Sy algcmcne gcnadc ingestel hct meL dwanggcsnp; \'(Ill die ~;La~Lsowcrhoid om die verwoeslt'nde uit.wcrking

vau d ic son do Le bcteuol.

Die owerheidsgesag bcrus dus prinsipieel .nog

op die volkswil, nog op kontrak, nos op usurp

a-·sic, ma:~r op die wil van God. Tn die Maat gelcl die gcbod \':ln God, maar die posili\·ering <laar -van is :lan mcnsc opgedra, cn die ondcrdaan is ondcrworpc ~tan die positi\·cring~bcvel ,·;tn die ow('rhcid bchnh,·e \\'atJ!lccr die bcv('IC hande -li'ngc cis waL in stryd st:~an meL die Codclelike onlinnnsics, soos gein!erpreteer, nic deur tlic

individuolc·, ma~tr die gemecn~knplikc Chris

le-liko gcwolo. Calvyn het die gcsag dus onw rik-banr· gcfondecr, maar tersclfdorLyd die wortcl van aile Lirannie deursny, dour sy leer dat ook

dio in die skcpping en herskepping gcgronde

lcwcnskringe soos die Yolk, die huisgesin en die

kerk 'n direk \·au God afgoleidc ge~ag hiunc cie

pcrkc besit.. Daarmee is die grondslag \·an burgcrlikc vryheid teenoor willekeurigc tiraunie gele. Maar nerens is daar sprake dat die gesag

uit die volk Mm of dat die owerheid op prins

i-piele gronde deur die yolk, optredendc as indi· vidue, daarscstcl moet word nie. Oit is nodis om hicr baie duidelik te vcrklaar dat die be

grip-pc vryheid on dcmokrasie hoesenaamd nie sino -niem is nie.

Dat die Cah·inismc in die gcskiedenis mcdc

-scggcnslmp v:ln die volkslewe in die rcgering be\·ordc-r hct, is w:1ar, maar wat beklcmtoon moet. word is da ~ waar en wannecr dit gebeur

het die docl was om die mag van wat besi<ot~ is as afgodiese of Gods wil weerstrewende ower -hedc in te per11, on nie omdat die Calvinisticse beginscls die medeseggenskap van die volk in die staatsgesag gcbicd nie.

oaar is in die gcskiedenis ook duidelike

ge-valfe waar Calviniste in direkte teestelling tot

die demokrasie gckom het. Ek wil hicr ,·olsta:ln

met twce voorbccldc tc nocm. Die ecrstc is die

~ederlandse 'Rcpublick na die nfs\\'cring; Wtn

Philips I f. I licr he!. die Cahiniste, hocwcl d('s-Lyds m(lar 'n 10% va11 die be,·olldng, die mng

vas in hantlc gcgryp in die stryd teen Sp:111jc. Om die mag lc kan bchon .cu die volk diensbaa1· I.e 'maak aan clic bcslryding v:m die volk1wyand is in die stcdc dio regte van die Cildclcde om mee tc W< rk in die v('rkicsiug van die stedelike 0\\'erbeid en d<•ur hullc in die danrstclliu~ \':\11

die staat~owcrheid, opgchef omdat die mecslo van die C:ilddcdc nog Katolick was en dus potcnsiiid Rpaans~csind. Die Republiell was dus i.11derd:~ac1 vecl minder demol1raties ond2r

Calvinistiesc bestuur as die Geweste tytlcns clio Spaanse bcstuur. Tog het ck nog nooit dio

bewcring gehoor <lat die Nederlandsc bmgcrs

in die RepubliCI< onvry was nie, of dat die eerste republikeine die Calvinistiesc bcgirisels

ver!1rag het nic, hct. spr. vcrklaar.

Die t. weedo \'Oorbecld is die Engelan<l van Cromwell. :1\a die onthoofding ,·an Koning

Karel 1 hcL hy (nl. Cromwell) die \'Olk:;vcrt<'Cll· woordigcn; in die sogcnn:1mde Lang Parl<'mcn~

sondcr gewolcnswroC'ging Intis-toe gesLuur or" -dat. !mile vir hullo in ~y oog onbehoorliko magLc

opgecis hot., en Len slot.te hot l1y gecindig met. 'n ~nilit.cre dildaLuur· om bclange I.e bcskorm wat by hocr gong hot as dcclname van die volk, deur hulle \'OrlcenwoordigCl:S, ann clio w

ct.-gewing. F.k glo nic da~ daar iemaud is w:n sal bewcer dat hierdic groot Puritcin daarmcc die

Cah·inistiesc b('ginscls outrou was nic. Gcen Stelsel

Ons Christclikc begin sols eis indenbad • nic

een of andcr bcsondore regeriugsvorm nic, of dit nou dcrnolnasic is of iets audcrs; daarorn

ook hct Calvinistc altyd weer opnuut stclling genccm teenoor die instellinge en bchoeft.es van

hul tyd. Die enigste, maar dan ook onve¥bid·

0

ln

di

e

party·

politielt.

is

daar

geleent-lwill

01n

slegs

stenwee

te

bly

.

0

N

o. 49.

delikc cis, \'!at gestel word, en kan word, is dat die lewensvorme en die instellingc sowel as die

sosiale- r,., staa tsprak tyke van aile tye moet

beantwoord aan die ewige beginsels van die geopenb:~ardc Woonl van God. Ook vir ons, in hienlie Lyd \·an omwcn!cling Ctl volksnootl is die bchoefLe ,·:m clio volk en die bcginsels van

Gods Woonl die enigslo maatslnwwe waarmee

ons rckcning hoef (e hou.

\Vat. die dcmokrasic in dio algcmeen betref, d.w.s. die dit·ektc dcelnamc van ~lie volk self,

of denr sy ,.c1·leenwoonligcrs aan die wctgewing

en rl'gering, staan ons prinsipiccl nentraal. Di~ kan in sommige omstandighedo gocd wees, in

ander skadelik. Tn b.)' wesc gaau die stryd van-dng ook nie teen die d('mokrasic as sochnig nio, maar teen die lewcnshouding van die liberalisme \\':tt wortcl in die l<'ransc rcvolusie, met sy

atomisticse volksop\•alLing en sy geloof aan en lwldemtoning vau die vryhcid van die individu.

Soos clkc lewens- en worclclhcskouing het ook die libcralisme \'ir horn lcwcnsvorrnc geskep waarin sy beginscls bcliggaam en uitgcleef kon

word, en die som \'::Ill him·die liberalist.icse

lcwcnS\'OTJll is die parlementCrc dcmokrasic wat

ons ken. ·

Op materielc gebied het die ekonomiesc l ibera-:ismc gelei tot uitbuiting van die swakkc deur

<he stcrke, van die c.ngeorganiseerde deur die goedgeorganiseerde; tot matclose rykdom naas skrcicnde armoede, oorprolluksie naas ha

nger-snood; tot periodieke ,booms" en depressies, en eindelik tot werklooshcid en die vo111svernieti·

(\Ten•olg op bll;. 2, kol 1)

TWE

E

CAL VINISTIE

SE

ST Al\ OPUNT

(Y cn·olg 1·a n hi,. 1)

scnue klassestryd. icenoor hicruie dinge staan die parleme.:-~tcre demol{rasic magteloos Sy behccrradc, sy sosinlc wctgewing. sosinlc

kongrcsse probcor wei tlio ;,osialc pyn Ienig,

Ill na r kau di (; nie gences omrla [. nic toL die

wor-tcl ,·nn die kwaad, die ste],t'l ~>ell', dcurgedring lmn ,,·or·d nie.

Op gcestelike gebicd i:, dit nic bcter nic. 'n

Byna onheheerdc pers en sprecknyhcid. 1

swakueheenle ''ermaaklikhcid~wc~c, hcL gelei tot karakter·ondenn,·ning en vcrbroklwlin" van

'n gesondc ,·olksgc;indheid. "'

Skynvryheiu.

Ten slottc is daar die stnnlsinstcllinge en

st.nnlsprakLyk waarin clio lihcnllisticsc bcginscls

bcliggaam is, nl. die parlcmentero dcmokrasic,

met. sy noodwendige party-or::!anisa:.ies en party

-r·c~ering. Die skoonklinkende lt'll!>t' is hicr:

Dour die volk vir die volk; ma:lr onder~<ock toon aan dai. hi01·die ,dcu•· die ,·olk'' grolcndeels skyn is, en dat van die ,vir clio volk'' weinig leregkom. Tu 'n pnrlcmentcrc demokrn~ie is ·n good en oupartydig ingeligle kieser.,korps ,·an die grootstc bclang. Him·,·an k:111 cgtcr weioig

l.cre::;(kom. In werl1lillheid word die opcnbare mcning grotendcels sevorm

dour

die pcrs, wat OJ) sy beurt w2cr grotendcels in cfie hande is va.n die georganiscerdc. geld mag; or waar dit nie die geval is nie vir sy bcstaan afhanklik van advertensics gekontroleer dcur die geldmag. In plaas van 'I'! demokrasie kry ons dus •n

Mammonokrasie, 'n diktatuur van die georga -nisccrde geldmag, die ergste soort dik tatuur denkbaar, omdat dit naamloos, onverskillig en wrced is, bclustig slegs op wins en bcgunstlger van die belange wat sy wins kan vergroot.

Die sLelsel \':11l partyrcgering sctr dra in hom

opgC!sluiL, uit tlic anrd vau sy wcse, die kiem

van mngtcloosheid. Ook by die bcste aanvang s-be.doelingc weeg die partybelange, d.w.s. die

.noodsaaklikheid om stemme te behou en nuwe

stemme te wert, en by individuele lcdc om setels te verse11er, op die duur swaardcr as die volks

-en lanusbelange. Daarom moet mens onder

hierdie stclscl nooit na deurtastcndc maa tre~ils

VOlKSKAS

~S

U

E~E

BANKi

F omlse

oorskry £2

,

800,000

Vol

k

skas

(K

oo1)cr

at

i

ef) Bpk.

(Opgorig kragtens die Koopcratiewe wet)

Hoofkantoor:

l

VOLKSKAS-gebou, Scntraalstraat,

PRETORIA

Dlo Voll< so ll:Lnk.

_

_ , . ,

soek nie. Die partyregering gaan van komp

ro-mis tot kompronliS. Ons kan, w:ll on~ lana betref. 111:1:1r 11et noem die dagwNgcwinj:!;, die

wct~cwing op ldending- en nnlurollcstcutreg en

~;o,·ool ntet•r. Oie putyregering korn cers lot denna;.tende haiHleling wnnnecr dit s.1' cic wesc 1·erloih• cu self oorgaan tot 'u dik1aluur, ~oos

c.lic huidigo rPp:ering.

'l'cenoor die atomisLicsc ,·olksop1·aU iug 1·an

die lihcralisrne s!el ons die organiesc: teenoor ~lie bcklemioning Yan die reg en die ,·r~·heid ,·an die onkcliug, die I.Jcklemloning 1·an die reg. die geestelike en liggaamlike gcsondhcid en die ,,·eh·a:lrL \':\11 die 1·olksgemeensk:tp: lccnoo1· die

panyorgani,a,.,ie en die sLcl,;cl van part~-rege­

ring. die volksorganisasie of volksbewegiug met die ge,>l~staat wnt 111 nouste voeling meL die

''oJlo;bcwcging tot; stand kom.

OndE>r volk word ,·orstnan die dour <lie dric

-lwid blood, bode111 en l;ult.uur·-gerneenskap b

e-p:1~lde en! it oil.

Die Volk.

Jn die 1·olksbeweging geld as hoogstc begin;cl

naa~ die cer I'!Hl Cod, lotsgemeenskap nm eli<'

eukcling binnu clio volk eu nie binne 'n klas or

kbssc van die ,·olk nie; ,·ercler selftug en diss

i-pline "' plaas vau indi1·idnalistiese l

osbnndig-heid; ,·olkstliens Jll plaas van persooulike win

s-bejag. Dis die lank ,·nu die volksbeweging om

clio volk rn oorecnslcmming met hierdic hcgin -sels te orguniscer tor, roepings,·enulling. Dis

die taak \':111 die gesngslaat, wac in die nonslo

,·erbonclenhcid met di<" 1·olksbeweging lor, ~tnnd

kom en handel. om deur regs,·orming, rcg~hand­

hawing en reg.,roepassiug dit v11· dio volk as

gehcel. en vn· die volksgenoto arsondedik,

moontlik lt• maak orn hulle ,·olks1·oeping re

ver-nrl en 'n ~cestolikc en materieel gcsonde vol kti-gcureensk:r p op le bon en sLaancle tc hon.

In die nasLrewing 1·an hierdie idoaal lmn ons

ons dc·s i.e $Lerlwr· ,·ocl omdat ons op die sel<ere

afspringplck van ous \'Oikstradisio s(.l\:111 1·ir

ons eic waa::;(sprong 111 die !oekoms. Tn die

llocre-in,.,(cllinge ;o,oos beliggaam 111 die l3

oere-statc, wa" daar n('emde elemeutc en ook sknd<·•

like clemente. :\lanr in die kern Ynn dio in::.te l-liugc het opgcsluit gelc die volkstaatsicJee, en

Ill die JWnktyk 1s dit reeds tot 'n aan~ienlikc

mate bclcef. Dis die wesenlike en gesondc l•cru nadnL die ool'lolligc en skadoliko gcwas 1·an die

plan~ wcg~c~noei is. Die bcsto hnlde :t:\IJ di

c-volb heldt• van die 1·crledc is om op die gc:-,ondc fondarnonlc ,·nn dio volksgebou YOort, !c hou,

die sw:rkk<' tc crkcn en weg i.e breek.

,~---

---MARKAGENTSK~p

V

rroe~ Rli~ff®

..

Mark

KAAPSTAD

~

Betaling geskied

omniddellik,

tveehl

i

/,

·s

, m.aande

l

ik

s of soos

verla

ng.

ll~:STE HEER~E~DE PR)'SE.

!UlNN AAR

& Ji

AN

SCHOOR

};teunar: OUSTAV llE'l'IEF. Teletoon 2-0ZU.

•

SLUlfT

NOU

AAN BY

·

DIE

V.

M.K.

Du; AYIUH..!L"JER S•; F:ll!: M0l'ORY.EU£JiiiGD10.

V.:\J:.H.. Klubbcdlenlng Slult die Volgende In: Ornlls eleepdlens.

Gocdi<OI>Cr motor.-ersekertng, grntls res;-sndvtea.

V.:"\l.li. nnnbcvole garage8, botellc, lostcsbulse on k8feea ~ gc&\'Tllheld en

IJUIIIC(' A.frlliancrtx:.dleuJog u ln\Tll.f~.

Snclto ntlcn:·crlngsd!eos.

Pud\·crsl:~.e, Pad- au roete.knnrte.

'n UuJcl<o motortic.nteken.

Volle Besonderbede vc.n :

-DIE llOOFilES'l:UURDEB, _{DIE TAKllES1'UURl>£.U,}

DIE 1'AK8ES'l'UUJ.LDEB, Bus 1093, JotmnneoiJOJ'a.

Boo 20·13, liABpstnd

Bus 383, »toomJonwln.

'---

- - - -

- -

- -

-

- - - -

--

- - -

-

-

-

- - -

---DIE O.B

.

,

\VO

ENSDAG,

14 OKT

.

19

42

.

SdilotemanllU!~I@

o

Drru1k

I

vm

KW ALITEIT

E~

TEv'R

E

DEN-

1

HEID DIE

~KOOPST:E

I

WYN£: Fonkelwyn 5/ -Lewenswyn S/6 Vermouth

a;e;

Hanekraai-C<>cktail ~/6 Likeurwyn

_Zl

-jeripigo, Rooi

1/S

jeripigo, Wit 1/S Soet Muskadel 1/2 Port 1/3 Worcester Hock !./1 Pontak 1/1 Spesiale Sjerrie 1ld. Sjerrie !Ocll. BRANDEWYNE, Schoemanello

Ml

I

Ekstra Spesiaal

s;e

F.C.

S/-JENEWER

G

/-LIKEURS: Ker.sie-Brandewyn $/ -Anys-Brandewyn '!J/-Gemmer -Brandewyn

5/-

.

Lemoen Brandewyn

5/-Peperment-Likeur

51

-Van der Hum 5/ -JENEWER LIK.EURSJ Lemoen _jenewer 6/-Suurlemoen -jenewer 6 /- 3/-3/6 2/6 S/ -1/S 1/1 1/1 1/ -1 /-l!d. lld. lOd. 9d. 5/ -4/9 4/3

5/

-4/3 4/~ 4/S

4/S

4/3 4/S 5/ - S!-8/6 6/-5/6 5/6

5

/

-5/ -4/6 4/ -26/6 25 /-24 /- 1.4/-24 /- 24/-24 /-247 -24

/-Voeg by 6/- vLr ka&al& M botW!D, ea LB/8 v-..

•aatjle wat vergoed &t>l u-or4 by r.e.rugoen<l.tn!l'. -·on,.

tewer <irnnk lD on& tnhoncro eolun.lt ona voorrade VIUl lohoucrs bet, en r .. lcenlll< 011 voorwnru-de dat dJ~

t.uhouera blnno scs!lg- d~.>o rmo ODJI terug bet>ora word. Weena bottcl Alu•nrijl0 I<J\u on• nlloonll!! lo. ou.c ete bottcls, kl&sles dr~.>uk vcrpr..k, waar •ulk$ 4fan.!r 'n rnl.nloloru prya vnn n-1~-0 betoop. lnd.Jen

~roedkoper k1•slen verlang word woet o e eJe In·

~ouera aaa ons eturu·.

Word verkoop In 12-botltl-IUoalea or tj-gel!logvaat)loa

of groter. U klssle vc.n 12 bottclll k&n Wyn, Bran· 6.ewyn, Jenever, L!kcur, Vermoutb en Hanekrru>l

beve.t. Termc: K.:ll.B., pluo trelogeld ns. ayl}'llc

li.B.A., piUJI tr<tnkomm1u!o. V.O.S. OUDTBHOOR!i'.

BESTEL VAN

PO

SBUS 142

.

_OUDTSifOORN

_.

W

o

V(())HGJ

IBSJFK

09

HUG

IENOOT

.

Fabrikante van .

Kelder

en Besproe

i

ing

s

Masjien

e

rie,

Sleepwaens

,

Boerewaens,

Ens.

,

Ens.

Foon: Paarl 23.

If»oslbmts

]0

9

IHhmgeiDJ.oot

ON

D

ERSTEUN ON§

ADVlEU

TEERDER

S

l

I

I

•

DI

E'

5

).

D.,

W

OE

N

SDAG

,

1L1

Ois_~.

(

Kom

itee se

Ope

Brief aan

Dr.

f\1al

a

n

,

Onderstaande , Ope Srief" is deur die Saamwerkl<omitce wat op 11 S!!ptember 'n ver· socningspoging ~ll Pretoria probccr bewerllstellig het, gerig <~an dr. o.

::=.

Malan in antwoor<l op sckcro aantygings en warwoorstellir:gs wat aangcvoer word om die Icier van die H.N.P. so

wciering om sy mede·Afrika.ners dio broedcrhand to reik, good to prnat. Die brief is ondertckcn

d!!ur mm. P. G. Visser, sel<retaris van die komitc.o, en wont effcns vcrkort weergegec. On thou sal word dat die komi! eo oorwcgend uit H. N. P .·aanhangcrs bcstaan het.

Cc~glo Dr. i\Iabn, -Ons l1et tl vorslng aan die Kongrcs ~or ons ,poging tot vorsocuiug'' gclccs in Die Transvaler nln 18 S<•ptcmbcr, maar kon skaars ons oc glo dat

u,

die Icier ,·an die magtigo ~a!.ionale Party, so kon nfdaal om 'n indlllk van gcmene onderhandse huigclagtig

-hcid nlll dio Komitee ,-an 21 en die antler drio lt>i01·s by die kongres to skep.

Die Komitee het 'n paar wsnl:c voorgestcl wat gcwysig of selfs van die hantt gewys lwn

word as dit nic prakties geblyk hct nic. !Tulle ho~ gllld on t.yd opgeoffer om dio saak so good moontlik to dieu. Nie 'n saak van individuelc parlyc of organisasics nio, maar vnn bcstaan van ons ~asic·.

li. hot, nadat u ,·erncom hot dat die ander dric lcicrs ook teenwoordig sou woes, nco, nadat, ou~ en hullo roods teenwoonlig was. 1a:tL wcct da~ dit nic die afspraak was nic. l\lnr. J la\·eng;.., ath·. Pirow en dr. \"an Rensburg hot IIH:rop v,,. trek sondcr tht die saak bcsprock i~; omd:t~ hnllo gcwoior hot om ieis to bospreok in u afwesi g-hcid, en ons hot hicrmeo saamgeslc1n.

U heL opgecl:\ag nadaL hiordio drio hero vcr -Lrck he~ en ons hot u presies mccgcdccl hoc dit gckom hcl cbt ons juis al vier die Jcicri! bymc

-kaar wou he. Ons hot aan u die cenparige

bcsluitc ,·an vcrskillende ,-crgadcrings ,·oorg~­

lccs t-n meL nndruk ,-erkl:l;u, nadat U dit bc'lveer en as boswaar geopper het, dat. ons strewe nie

'n vcrkicsingsoorccnkoms is uic, maar 'n poging om ct:e A friltancrs byme!1aar tc !<ry.

U sal u horinner dat clio lComit.co dour s;;

woorth-ocrtler u by hcrbaling ,-ior. m:t:d die vol -gcndo nao gcslcl het, on u \'Crsock he~ om ·u.

dirckto nnLwoord op elkoen te gee, 11!.

l. ts u berc:ct om af to stap van aile gctwis

en gcstlillc.

2. Is u bcrcid om partybelange omJcrgcs!tik <o

stel ann (Jio rcpub!ikcinse voU1sbclangc'?

3. Is u boreid om aile geskilpuntc tusscn c;:;

lciers aan 'n volksrefermldum te ond~rwerp'?

·J. 1 s u bcreid om die andcr dric leicrs to ont·

moct en die brocdcrhand te nccm '?

SY ..:L~'£'WOORD

IIicrdic nao sou ook aan die andot· drio Icier:~

gcslcl ~cw<:es hct as bulle toc~clant was om tconwoordig te wees. 1-l ierop hct u kccr op keer

die t<omitce ven'!YS na die feit dat 'n e1cksic·

oorecnkoms nic op die voorgestelde manicr ge· doen word nic, as ook dat d;c volk moot tc

rug-kccr na die basis van 3 Junie 1941, nieteer.· stnandc die Komitce u kecr op keer vercluidelik

het dat hulle nie aandring op •n clel<sic·oureen· korns nio en dat die voorstel van terugkecr n..-clie basis van 3 Junie rectts vyfticn maande 'n

mislu~<king t'!as-,necm ns bowys hoc

ver

-deeld die volk is na al h:erdic maandc.." Ons hot. ook :t;ln u Yerduidclik dal, hocwcl u ons cerslo \·crsock om saam meL die nnclcr drie leicrs t.c \'Orp;nder, Yan die band p;cwys hot, ons wcct· by 11 nangedring h<:t- altyd nog: met

clic-Mifde doc!. As u dit andcrs opgenccm hct is dit jammer, het ons u oor en oor bcduie, maar

dit was ons opvatting en bcdoeling. U hct dus, too u van ons af na die l<ongrlls is, good gewcet hoc die vur·11 in die hcf steel<. Tog ga<Ml u direk vandaar en gee die kongres en die hcle land •n

wanvoorstclling, nl. ,.dat WEERSYDS aange·

ncern was", dat die eerste voorstel van die baan is!

U was slim, en hot 'n ,·cnlraaidc ,·crslag on-middcllik die l:Jnd ingestuuL Jn die inlcidings -artikcl \':)n Die Trnns,·aler word bcskryf hoe geprobccr was onmiddellik ua. clio Uninlo Ron-grcs 0111 twyfel en onsekcrbeid to !an~ ontstaan en d:tt dit opvalh:nd is dnt. aclv. Pirow, dr. Van

l~cnsburg en mnr. Havonga blykbaar sa:JmsLaan

en bcLl'okko was by 1_{n !)oging om <h. )(al::m}

onverwags by 'u onderhandoling wnt hy tovore lda:u gcweior hct, in to sleep, en Yorcler daL 'n

wclmcncnde komitco die middel geworu hot 0111

so ·n taktick to help bc\·ordcr. Hierdic insinua·

sic is laakbaar, en as die volk hicr 'n oordccl

mots vel sou ons nic aan die uitspraak twyfcl nic.

::\ouja, ons kan Die 'frans,·nler nouliks kwalik necm

dac

hy clio snok so opgeneem hot, n[L n toespraak. Dit is cgtcr ons plig om onomwonc.:e

te verldaar cl<~t

nog

arlv. Pirow, nog tlr. van

Rensburg, nog rnnr. H avenga hicrdie aantygi,ng verdie-n hct, aanscsicn aldric dour die Komitcc

genader w<ls, net soos u, om 'n samespreking to

hou met die doel soos reeds uitccngcsit.

Hierdie , wclmcnoude" Komi teo n::tm·aar dus \'Olle veranl woordclikhoid ,·ir onigo sogenaamdc ,tnldiek", en diL spyt, hom dat sy pogiug so

BE

S

KU

L

DIG!

NG

S EN

l

i'

EITE

Op 2-5 Oktobor 1911 het ach. C. R. Swart, Icier van die If.:\ .P. in die Yrystaat, die ,-olgcnde gcsc: ,. \' oor clr. Yau Reusburg op die tcrrein ,·cr:;kyn hct, is ons, wat die 0.13. gelci hot, gcdurig ,·cn-olg en bcspicd. Klop-jagle is op ons huisc en kantoro ni tge,·ocr en drcig<:>mente is teen ons gclos. Maar nou is rJit allcs stil. Nou stcl genl. Smu!.s en min. Lawrence dio Yolk gerus deur clio .-crsokel'ing daL die O.TI. nio mecr govan.-!ik.

is nie. H ierdic versl{ynsel moct vir (lie

Nasionaliste betckenisvol en onrusbarcnd wees."

Seclcrt hierdic besku!diging is vier lode van die Grootraad geinterncer of in tron11e

gestop. Httllc is A.I<.G.

c.

L. de Jager,

A.K.G. 0. L. Ncl, gent. D. P. Elofr en ;;enl. J. F. van cJcr Mcrwe. In die afge!ope

paar we!t-e aileen is vier hoofg-enernals en

gcnoraals

en

tnlio under hoc offisicro van die

O.B. r;ev:mso gcncem.

'n , n:rwarring" veroorsaak het. Verder moot ons u hcrinncr dnt die chtum van hierdio ~•tmc­ koms. nl. die dn~ n:'• die l;ninle Kongrc:s. nio deur die clrie YCrclnp;gcmnnlne here of die Komi· tee bepaal was nie, maar dettr uself, en daarom Yincl ons die aantyging in bogcnocmde inlciding~;­

:Jrtikel so onresvcrdig.

En non gcagte Doklor, 'n laaste woordjie. Ons hct probcer 'n strooiLjio bydra tot opbou van ous Afrikanerdom in ullc ccnvoud en op rcgt-heid; Cod wee>t clit. Ons poging het misluk.

u

hot gowen. So mcon u. So hot die kongrcs gemccn en so Die 'rr:ms,·aler. al~oi nn u ,·cr-draaidc ,-oorstcllinp;. Ons bedoeling was nie dat enigc party of orsanisasic moes wen nic, ons

wou hc!p dat die volk moes wcr~.

Dcur u ;Joliticko gebnrilt of miskien misbruik van omstanu;ghcdc hot u moonUik gewcn or

vcordecl bchaal, E I E·voordecl e!lrstcns, en

party·voordccl ook.

Ons het .,vcrloor"; bete'r en grot.er mannc as ons het al ,verloor" ~n swa!d<er en kleiner

mannc as u h!lt al ,gewcn"! Maar so 'n oorw in-nf,ng wou ons ook nic

he

nic.

AI wat ons kan se is: God behoedo ons volk

vi;· c:aar<lie soort .,oorwinning!;"!

KOl\I

G

HA

Die Komglw-kommando het 8 Augu:slus op die plnas vau mew. l~ls Jl;Ovier en die gcesdri f-tige grocp he~ .C:31-l0-0 bycongebring, W:J.L bcson -dcr goed is vir dio klein plekkio.

'N V

OO

RBRAND PR

OD

U

K

T

ANS IN V

I

ER

V ERPAK l{JNGS:

G

E

EL

BLO

U

ROOI

li

g

mid del

pop

uih

douk

et·p

y

p

GR

O

EN

Vo

o

r

brand

Tabakma

atskap

py

(

E

dms

.

J

B

pk.

Kornrnrssarrsstraat 200

J

OHANNESBURG

0.

B

.

·

-

MUSIEKB

U

N

D

E

L S

2/6 e)k, 3. 6 insluitcnd 'n portret

van die Kommandant-gencraal.

Bevat die

OSSE\V

ABRANDW

AG

-

LIE

D

A!m

a

n

al~

v

u·

1942

'n Pragstuk met afdruk van 'n skil

-dcry -deur Coetzer op omslag, wat die O.B. in sy wese en strewc simboliseer. Belangrike datums uit ons geskiedenis • sowel as die geboortedae van ons helde

word aangedui.

Hierdie almanak is die eerste van 'n

reeks en is hoofsaaldik aan ons vo

lks-geskiedenis gewy. Dit sal dien as

posi-t!ewe propaganda vir die doe! en stre·nc

van die Beweging, asook 'n leidraad

vir aktiwiteite wat gcdurende die jaar

deur die organisasie, en vera! deur die

vroue Kommando's waargeneem kan

word.

Geen O.B. lid behoort daarsonder te wees.

P

RYS 9d.

POSY

RY

6

/

·

PER

DOSYN

Beste! van

O

.

B.

-

HOOFKWART

IER,

Voortrekl<ersgebotr 403, Johannesburg

--

---

--

---, . - -

-

=

A -

- - - - -

- - - - :

B

EU£

U

GIELD

I

waar di

t.

va

n

I

r

ente

k

an

verd

i

e

n.

I

Ra

EJ

a

clp

E

l

\IO

eeg clade

LI~SBAN

lik

K

u

SPO

ORBON

1Dl(A§

B

EPERT

(

P

o

s

bn

s 8289.

Jo

h

a

nn

es

burg.

Takk

e

oor die

hcle Un

ie.

VIER

Dm O.B., WOI•:NsD,\0, ltl OK'l'. 1942.

Vo~ksvreemd

~

~"." hct. tc1·orc dnnrop gcwys hoc in die party -pohtwk los van die wcrldikheid gcdink word, hoc daar gebruik gcma:~k word van termc en

~bg;krcLc waun•an die inhoud by die sprckcr gl'cn wcrklikhcid is nic, maar slogs as holle kl:lllkc aaugcweml word om stcmmc te t.rek en die I'Oll<&ma~~a in bcrocring te bring mC't die

0~~ op parL.FOOrdcel. L:~tc-r as uieselfdc poli

-.._ tiC! nan be\\'lnd kom en geleeniheid hct om daar

-dic sl:~gspreuko in dado om tc sit, boor nicmund

ooil weer da:HI·an nic.

WaiH1COI' dus polit.ic:i, wat die een dnr, oorlo" l con ' n volk~bcwcg111. g vcrklnar omdat b hy 'b n

pol.ilieko p;1rty gcwonl hct" en die volgcndc dag wo1cr om vredc meL daardie volksbcweging tc maak omdat hy , nio 'n polit.ieke party is nie" of wat in ceo volsiu pr:Jat van 'n Icier wat

,homsolf anngcstcl hot" en 1·ir wic sc aanstcl

-Ji:lg ,scs gesLcm en 1•yf tecngestem het", ous

::;c, as ~:.ulko politi<:i sckcro bcwcrings

,

.

,u,

die polilicke ,·crhoog nf m(Wk, behoort daar geen

notisie van gcnccm lc word nic. Dit is politickc tnnl w::n bcdocl is om >ooos miswolke in die h1('f

rond to sweef en slcg;; dicn om die uitsi" 0

~:.:

bcncwcl. \\"annccr hicrdic uiLialing;; cgicr van ,,,·eranlwoordtlikc poliLic·i'' afkomstiet is en dour die per" onder die volk ingcdra wo;d, kan ons diL ongclukkig nic me!. die miuagting bejeen waL dit 1·erdi<'n nic.

So 'n bcwcring word (:Ins ,·an I'Crhoog tot \'C

.-hoog gcdocn dour dr. )i:llan waar hy so: ,Die

nasionaal-sosi:Jiismo wn!. die Osscwabramlwag wil iuvocr is nccmd t•n dnarom het dit vcrdccl

d-hcid gcskcp." l.cmand wat mce1· bekommerd is

oor die waarhcid as oor setols son cors onder

-sock ingcstcl he!. n:~ die Ossewabrandwag se be•

loid om daarui!. !.o vcrnccm of hy ic!.s vrccmds

1·oorstaan of nic. Dr. Mnlan hct hom cgtol"

blykbaar nog nio die- lyd gcgun om die 0.13. se

bolcids,·erklal'ing soos "asgcslel in sy brosju1·e ,Die Ossew:lb1·andwa~: Vamranr en \Vaarhcen"

to lees nic. of ancien; wcct hy nic wnt. Calvinisme

is nic. Want. daarin (bl. 23) Ices ons die vol

-gcndc. en ons laat <liL nan die onb01·ooroordceldc

Jt.;cr oor om LC bc~!uil of dit C;th·inistics of

.,,·olk;;ncemd'' is:

, Eie Lewensbeskouing."

,.In die hcn·orming en f,!;Ce~telikc hcrbcwapc -ning \"Hll OilS voJk tree die Q.ll. as \'O!kSbO wC-ging in die ccr~lc plnas op, nic Leenoor die

gcvolgc en vruglc nic, maar teen die oors::tak van ons ,·olk>-I'CI'\'fll- dil' liberalismc! Ons eerste plis is hicr om tecnoor die liberalisme. te

stcl en te handhaaf ons EIE LEWENSBE -SKOUING. Dit is die CH RISTELI K-NASIO· NALE GEDAGTE wat ons langs clie weg van

die seskiedenis kan terugvoer tot ons vroegste

voorgeslagte en wat aanpas by ons volllskar·ak· ter en bel1oeftcs. Troucns 'n volk leer sv

lcwcn~op

v:tLL

i

ng

die heslo uit sy geskicdcnis. ..

,As uitga.ngspunt dicn daarom die cie Chris -telill·nasionale lewcnsbeskouing, maar dan in

:l:lllsluiting by die wcrcldhcrvorming wat aaa

die gaug is. fu die ccrstc plnas snocr die Chri s-Lclil::-na~ionalc ~ctlaJ.!l(: as 'n bindc11de krag ons

,•olk~lcwc s:l:llll lol 'n lcwcndc organicsc \'Olks

-!!cmccn~kap. Die ,·olk is 'n le\\'Cnde ccnhcid diL ankc:r in <•en co die,clfdc botlcm,

sprni

~ ni

~

cen hloccl en h1.•11·ccg tot cen bc~tcmming. Vcr-clccldhci<l. \'l'l'h)'SLCrinJ:t en ,·crwarring is alLyd

die wrangc nuglc ,·an 'n volksl'l'eemde gcdagte (by voorhtc.>ld die demokraLicsc p:lrt.yslclsel !

-Red.). Dn:utccnoor handh:wf die Ossewabraud

-wng 'n le\\'Cilsk r:lgliJ.!O ,·olksccnhcid "''' t. hom uitltcf in dicsclfdc, cic lcn'ensruimtc, Lrou bly

a:Hl s~- eie hlocd:Hl!.•l, gcrig op dicsclfde idcaal en l'nshou :1:111 diesel fdc lell'ensopvaLting

,Om dit moontlik te maa11ak, wi: die O.B. as

vo!ksbeweging ons 11e!e volk saamtrck onder een

ges«g. Dit stel daar die noodsaaklil<heid van

dissiplir.c wat borus op die Goddelik·e regswet as hoogste gosag, en g<'handh:~nl' word dour 'n

kragligc volksll.l'iding, II'~L regecr on dicn, mov

D

IE

O

.

B.,

WOENSDAG,

14

OI<'r. 1942.

Vrugbare

Sffttong

van Gro

o

traad

ewc,·ccl gesag as regvcrdighcid, met krag en

verar.twoordclikheid. Tl it-rtlic dissipline strek

hom niL oor die hclc ,-olkslcwc met. in:vmeming

\'an die bewccgruimlc wat.

~ouig

is

~ir

clkc

lcwcnsterrein om to bcaulwoord n:~n sy cic

doe!!"' ·

Onderwys.

En op bl. 44 lees ons die ,·olgcll(lc in vcrb::md

met die ondcrwys: , Die volksbcwcgin~ bcklcm-toon da:trby die plig v:u1 die ondcrwysinslcllings om in Christclik-nasionalo sin die opvocding van die volksjeug te volbrinc; en cis as ccrst.c ,·oor

-1\':Janle dat die ondcrwys 011 opvocding dour die

mocdcrtanl gegoC' moot. \\'Ord; clat die onderwys· inrigting 'n Chirstcliko karakter en nasionale gees moet dra !.en eindo die licfdo vir die taal

as natuurlike \'Ortolker l':tn die ,·olksgcc~ to

vcrryk en I.e 1'ordicp. Die opvoecling moet ver -dcr daartoe clicn om die Christclik-nasic.nale

!ewensbeskouing by die joug te verstcrk en te

GROOTHAAO W

AAUSKU

TEEN

WANPR

AKTY

K

In ,·crband met die bchandcling ,·an

pcr-so:J!c wat aangchou word 1·ir polilickc oor

-! rcdings en ,·an gci'ntcrnccrdcs, is dio 'ulgr-ndc bcsluit. gcnccm dcur die 0 roolraad

op ~~· siLting ,·an 1 Oktobcr 19-12 to lllocm-for.tcin:

,uie Grootra;:d van erie Osscwabrandwag in sy sitting van 1 Oktober 1942, besluit eenparig om ten sterkste te waars!1u teen

die rangdurigc aanllouding- soms vir maande- van sy Ieete en ander Afrikaners

dcur die Departcment van J ustisic sonder

dat 'n aanklag ter,n 11ulle ing~bring word,

waarctetlr en waarv·olgens in 'n bevoegde hof hulle skuld of o.nskuld bewys 11an word.

H ierdeur word die mees clement ere regte

van die burgers verkrag, sonder dat daat··

deLir die handhawing van rus en orde bcter

in dia land bevorder word, as wat dit sou gebcur het wanneer die reg van spoedigc 1

verhoor gehandhaaf word. 1-lierdie mis· standc hot inteendcel die ,neiging om grotcr verbittering en gevolglik gt·oter onrus tc skep.

Verder word gewaarsku teen die verkrag

-ting van aile gcsoncle beginsels van regs-plcging deur intimidasie van persone so a2.'1gc.hou clcur o.a. persone met interner:n., te dreig tcnsy hu!le die gewenstc verklaring afle of ond~rneem om skuldig le l>leit.

H ierdie tirannieko met<>des saai

drakc-tandc wat vinnig opskict.

ve.rinnig en om die nodi8e trots op die gecstes· rykdomme, kunsprodul<le en kurtuurprestasies

van die vo111 te verstcrk tot 'n gcsondo waar

-dcring en kragdadigc uitboui,ng. ''

Dil is 'n paar ~rcpo niL die Ossewabrandwng se beleid. lndien dr. Malan nog staan by sy

standount van 19?.7 toe hy opgctrec het as

!campvegter van die iiberalistiese sogenaamde

Gewetensklousule tttat Christelill-nasicnalo hocr-onderwys onmoontlik gemaak het tennille van die klompie Jode en vrydenkende belastingbeta

-lers in ons land, dan kan ons cleeglik verstaa.n

waarom hy hierdie Cht·istelik·nasionalc bcleid van die O.B. as ,volksvrecmd" beskou, maar dan is dit ook nodig dat die volt< o:>r die saak ingelig word.

Ons sal iu die ''cn·olg ~crccld grepc uit ons

beleids,·crklarin~ pla:~s sodaL clltcc•n ,.j r hoHlseH kan sien wnar die

0

.

13.

sta:~n. lndien iemand

daaraan aanstoot necm, sal dit vir die volk

cluide·lik wees dat so iemand hom nie vcreensel·

wig met die Christelik-nasionn!c of carvinistiese lewonsbcsiiOUing van die Bocrevolk nie, maar vr.eemdc begriPt~e aanhang, of so nie doelbewus onwa·at·hede vcrkomlig met die oog 011 cie-bclans.

Van 3 t~t 5 Oklobe1· jl. het die Croot.rnnd in

Bloemfontein 1·ergadcr tcsamc met die lciers

,-an die ,·crskillendc studiclaers onder Ieiding

1·nn prof. J. T.. du Plessis. B\' die ,.,clccnthcid is die ,·ersl:Je 1·an die

,-

cr ..

kill~ndc \~rlakkings

1·nn die uitgeboudc Grootrand Ollll':lllJ.! en in

gesamenrlike Stllmg bchandel. Kcnmcrkend Y:\11 hierdic samekoms was die cnormc

hoc,·ccl-llCid opbouendc wcrk wa( gclcwcr is en die \TU~­

bnre bcsprckings 111 l'erbancl nlCL die ver,kil-lendc volksaangcleenthulc - rnnatsltapliko, sta:ukundigo, ekonomiesc. kulturclc hon·o1·mings in ooreenstemming mel die ,·olksbelcid wat dcur die Ossewabrantlwag vcrkondig word.

Merkwaardig, clog daarby oo~{ kenmerkend

v2.n die Ossewabrandwag, was die treffcnde oor -ecni\Oms tussen die verskillende stut.liclacrs in-sake besondcrhede l'Jat in die be.ginsols opseslui le tot herskepping van uie grondslae en instel lings van clie staatkundige e.n maatsl<aplike

bestaans- en beclryfs!ewo van die volk op die gronds!ag van_ 'n Christelik-nasionale rcpubli kcinse gesagstaat.

.Hicrdic vrngb:Jrc work is gelci en ~c,·ocr OOI' ccnkomst.ig die bcginscl:s en belcid van 'n :\fri

kaans-nasioualc en so,ialc :Jard om hom ann tc

pas by die lewenswysc, morclc en godsdicnl>ligo op,·attitlgs van die Afrikancn·olk, u1 !;lJ·ccf nt

die hoogstc cu mees algcmccn uitgcbrcidc mate

nm ,·olksgcluk en ,·olk,weh·aan, sowcl gE:>c~le

lik as stoflik.

Same,·;utings ,·an hierdic uitgcwerk~c idee. sal ,-an tyd tot tyd in ons blad en langs andc1

wee openba:n gemaak word as leidrnnd 1·ir die

dicnslaers. '16 Takke 4 1,000 Lede

AVBO

B

Reserwc -' Iondo £113.000 Hoofkantoor:

St.

J

ohns

t

raa

t

65. BLOEMFONTEIN

BEGRAFNISSE. KISTE. KRANS£. GRAFSTEN

'1

errig Volksdiens

J

---T.enings

vir

gesalar

i

eerd

e

p

er

so

ne

verkrygbr.ar.

Ter

n

1-o uiters billik

.

"

Raadpleeg

SA§BANK

? AARL :

-

Posbus

2~8.

W

ORCESTER:

-K

AAPSTAD:

-Posbua

57

.

Posbus

238'1.

NS

i.a

dwars

dem

d

ie

U:u!G

0

,

;owel as bui

t

e sy

grellBe~

be

kend

vi

r

goeie drukwe

rk

teen konkurrerende

p

r

yse.

HOU

KOER8

N A

1P1ro

IE«=d

esna-

Dr

lUI

kk

e~ry

₉

•

DIE

O.B.,

WOENSDAG,

1

4

OKT

.

1942.

F

ondsdagviering

on

Vrystaat het

Verwagtings

Oortre¥

Stoutste

I

Verslag

van

die Hoofkwartier

0.

V. S

.

Die vicring van Fondsdag in die Vrystaat wiis deurgaans gcltenmerll deur gces<lrif. Dwarsdeur die hele Vrystaat hct Brandwagtc saan1gekom om die verjaardag van die

Ossewa-brandwag te vier. Op talle plekke was meer mensc byeen as ooit tevore.,. selfs toe die Ossewa-brandwag op sy sterkste was. In kort, dit lyk of die Osscwabrandwag 'n herlewing ondergaan het.

Man, vrou en kind het snamgokom en alma.l l1et hartlik saamgewerk om fondse in te s::unel.

Baie oorspronklike metodcs is aangewcnd om JoJ"Ulse to in en bykans £.3,000 is ingebring.

Die \Vinbnrgkommando, t1A6, sc opbrcngs was £200 waL bcsondcr gocd is in die omstauclighcde. Weens die feit dat Nagmaal oor 'n groot dccl

van die VrysLaat sa:un met Fonclschg geval hot, is rcclings getrcf dat op plckkc waar hullc

saann-al, die funksies voor of na Fondsdag gc

-hon moet word, maar so na nan 8 Augustus as

moontlik. Hierdic reeling hct as gevolg gclw.d

dat die Kommanclant-genernal op rnecr as e{)n

plek in die Vryslaat met li'onclsdag,'iQJ·ing teen

-woordig kon wecs. So b.v. was hy op 1 Augu

-tus op Parys en mot die hooffunksic op 8

~<\.ugusLns op Kroonstad, wnar mecr as duis~nd mense ann die vcrrigti nge deelgenecm het.

Hoc"·el die Suidelike Vryst~aL weens Na.grnaal -<licnsto op 8 Augustus bcsluiL heL om vir die

K.G. tot 3 September Le wag, was clio funksie in hierdic sogennamde swak dccl in die

Vry-staat, besonder gcslaagd. Die aand van 5 Sep -tember was op SmiLhficld, bx., nie mindor as 800 mense ieenwoordig too clio K.G. d<!aruio

:tfcleling toegespreok hot..

Hoofgcneraal ds. S. J. Stander, voorsitter Ya:n

die Grootraad, was die hoofsprekcr in die Vry

-staalsc hoofstad op 'n funksic wat b):gowoon is

dour mcer <IS 800 mcnsc to Estoire. Op 1:-J.arri -smith het prof. JJ. J. du Plessis, hoof ,·an clio

G1·ootrnad se bcloidsafdeling, op 22 Augustus

as hoofsproker opgctrcc. Die· waarnomendo

A.K.G.; geuernal J, lt'. van clor l\lcrwo on die

vroue-hoofoffisier yan die Vrystaat, genl. me,·.

C. llfe~·cr, was samn met die l(.G. op

Kroon-stad, i.cnvyl gcnoraal Van dcr :\Im·wc ook op

die mcostc plckko wnt die K.G. in clio Suideliko

Vrystaat besoek he~ iccnwoordig wns.

Ons dank gann uit nn gencranl mov. :\leycr

Yir die besondcr praktieso wenkc "·at sy aan

die hand geclocn hcL om die reeling Yan J!'oncls

-dag so 'n rcnse-sukses tc maak. Dit is groot-liks io dankc aau die iuspirasic on bcsioling

wac van l;aar uitgcgaan het, 1vat die cleurslag

gegec het tot snkses; ook aan die vrouc en al

die ander Braudwagtc wat so hartlik snamgc

-werk het. Ons wil ook die Kaapse O.B.-notte.

hedank vir die geskcnk van 'n pragi,igc skildery

(geskilder dour mev. I~crguson-I ... omv) ~1:111 die

Yryst:lai.. Dit word nou in die Vrystaat as

wissC'lpr:ys gobrnik. Jnarliks word dit toegeken

aa.n die \TOnc-komm:-tndo wat die meeste fonclso

insamel. Vanjaar ogter het clit gcgaan aan die

kommando, mans of vroue, wa.t die grootsLc

heclrag gcmiddcld per lid daanoo~· opgesLuur

}Jet. Die kompetisic was geesclriftig on die win

-lJende kommanclo, JB2, van Bloemfontein, was

mel 6/8 not 'n ~d. voor Clio twcede kommando,

4A6. Die totals bcdrag van £83 2s. Sd., is

o

'

p

hierdie manier i ngesamel. Vorclcr wil ons ook

al die Adjuuk-raadsledo bcdnnk vir die mooi

mnnicr w::t<HO!) hullo gewoekcr hot mot die pond

wa.L deur gcneraal mcv. :J[oyor aan elk Y:ln hulle

rl..ocgeken is. Met die £11 wat daar aan hullc

alma! toegel<en is, is gewoeker tot £71 13s. Sd. i,11gesamel is. Hoofkomclt. mev. H.

c.

van dcr

Merwe hct mc.t haar £1 gewoelter totdat sy £22

11s. Ocl. gehad het. Ons is ook dank vcrsknldig

aan vclcllkl. C . . J. Swart van Gras! and, P.K.

Spcnillc, wnt 'n pragtige osscwaentjie gcskenk

hot en wat by wyse van die Amerikaansc

opvcil-stelscl £.31 lOs. lld. ingcbring het.

IJ'en slottc wil ons nogrnan ls ma.n, vrou en

)find wat so mooi saamgewcrk het, van ons ha

rt-liksLe dank YOrsekcr. A.an die oprocp van ons

geccr:do Komrnandant-genernal is gchoor gcgcc op '11 wysc wat seHs ons stontslo vcrwagtings

oortrcf .hot.

Omdat sommigc funksics so laat gehou is, hot

al die bydrac die hoofkwartior nog nic ·bcrcik

nic. Die hoogsto bedrag totsovcr is iugebring

dcur gcncranlskap G, nl. £616.

WEDS'I'RYD VlU GESINNJE

By geleenthcid van die verjaardagvicring van die t<ommandaryt-generaaJ en Assistent-kommandant-generaa! op Vrydag, 16

Okto-ber, in die Paar! sal 'n prys uitgeloof word

aan die gcsi,n ·met die meestc !dnders op die

vergadering. Die ouers wat dcelnccm, moct

hul kinders na die vergadcring bring. Die seuns moet in vaal brocke

en

wit hemde

geklecd wees en die clogters in wit.

,SKEUR

B

NG"

Ons merk daL dr. :Jialan op E:1·oonslad en

elders vcrklaar clat die Os O\\':tbrand"·ag die

1\.N.S. gcskcur heL ca da~ ,die Oalvinis~icso

13ond bcsig is om in flenLers gcskcur lc word"

dour die O.J3. sc toedoen.

Wnt die A.N.S. bet.rcf, wil clio foito ogter dat

aile 0.8.-studente nog aan die A.N .S. behoort.

Waar daar ges11cur is, hct die skeuring cfus

beslis nic van O.B.·kant gekom ni e -net soos dis Party ook nog nie geskcur is omdat

O.B.-Icdc ccnparig daaruit bedank hct nie.

\Vat, die Calvinistieso Ilond botrcf, is pus glncl

nie bcwns v:ln cnige skc1rring 1mt daa1· a:tn die

gang is nio, maar blykbaar we!)t dr. Malan meer

van moontlike skeurplanne wat in die verbancf

gcsmce word as ans.

WENK

VIR

LAPPI

E

SKOMBERS

Die Yolgcnde .wenk aan Yrouo om 'n hcuniug

-koek-lappieskombers te maak, word gegec dour

sers. me,·. E. Bot.ha, wat Yoorlig~ing in

naald-werk in die Kaapsladso Vriendskapseutrum

gee:

Die maklikste is om 'n kombers van wasbaro

lappies te mank .Vcrsamel cors baic lappies.

Aile soortC' lappics en kloure word nio sommer

deurmckaa.r gebruik nie; daar moot con of

ander patroon in wces wa.t deur die donker

bp'pc aangegco word. Die kleurharmonic moet

ooreonstem met die patroon. 'n i\faklikc manior

is om geldeurde s~rcpc in eon hoofklcur te gc

-brnik. Token 'n scshock met; k:mtc van s&

iwce duirn. Knip vyftig of meer scshooko uit

ou huwelikskaart.jics of iots dcrgcliks wat; nic

ic slap is niC'. Sit nou 'n papic!·ljie op 'n lap

-pie, vou om en ryg vas (die lap pies mocL 'n

halfduim groLcr weos as die papicrLjics). Work

die lappies met 'n fyn oorhandsc sleek aanme

-lwar op clio verkeorde kant, en trek dan die

rygdrado uit, stryk die omgcvoudo raodjies

good vas on haal die papiertjios nit-lan-

sgc-noemdc kan weer gcbrnik word. Voer die

kom-bers met 'n goeic nuwe ruatcriaal nit. Dio

kombcrs moot opgc~top word meL vcre of

st.uk-kics flennio en a.ndcr wolstowwe.

'n Knder mctode is om die lappics op die

rcgtc kant moL 'n veerstckie op mckaa.r

w

werk. Een deurlopcnde klcnr word vir ;1l die lappies gebruik. Die mctode is besouder gcskik om bppies kruis en dwa.rs op tc wcrk ( dio

sogeuaamde ,cra~y"-patroon).

VYF

V

R

EE

MDE

O~TKRUID

OP

EIE

BOD EM

(, /l'UINIER")

Sommigc pcrsono, veral parcylciers, is does-ciao erg begaan daaroor dat ons toekomstigo

regoringsvonn op die grondslag van ons

,demo-kratiese volksverlede" ingerig moet wecs. Dit

moot dan 'n dcmokrasic W(){)S, vcrskillend van clio ,Brits-liberalisLicse demokrasie, soos by ons

bokcnd."

Outloecl ons ogtcr dio grondslae van die demo

-krasie waL vir die tockoms voorgcst.aan word,

dan vind ons dat dit na sy wese diesclfdc is as die gesltiedkundig geworde

liberalisties-demo-kratiese state van die negenticnde eeu, en da.t dit, soos dit op die gronclslng van ons eio

vor-lcdo opgcbou wil woes, slegs 'n afsJ,aduwing van

die Brit-~o demokrasie van ons vcrlede bly. Dinh maar net aan die partystelsel wat die de

mokra-te van die tockoms wil bly b!)hou.

Dio dcmokrasio wat hierdie pcrsoue- vir die tockoms voorstaan, verskil slogs uiterlik van die Britsc clemoluasie en tas gcensins die weso daan·art ann nie. lliordie uitcrlikc verskillo

1·aak en vcrander nic die groudslag en wcse van clio liberalisties-demokraticse st.clscl nic. DiL is bloot ,·erskille wat vanwce praktiese Jewen

s-omstandighede ontst.aan.

As die Afrilmansc domokrasie van die toe

-koms dau op nuwo nie-libcralistiese en nic

-individnalisliese grondslag uitgowerk wil woos,

en in wese van by voorbccld die Bril.se demo

-krasic wil Ycrskil, dan is dit geen dcmokrasie mecr nio, maar hecJtemal icts anders. Mot di c-selfdo bcgrip kan 'n mens tog nic iets wesenlik

anders aandui nie, Len.sy jy onlogies wil wees. Die Afrikaner hot genoeg kennis van die dcmokrasie opgcdocn om te wect;. dat dit vir

hom niks andcrs as volksvcrdeeldheid en volks

-vorslawiug gebring hot nie. Dit. rnaak nie saak wa.tter klced hy omgchang word Ilic; in sy n·eso

bly by diosclfcle.

'n Onkruid wat op oic bodom oorgcpla.nt i~,

,1·ord tog nic 'n brnikbarc plant net omdat dit

in die oie bod em wortel geskiet l1et nio! Nee, die Afrikaner sal tevrede woes met niks

mindcr 11ic as 'u ware rcpublikoinse Volkst:~at,

gcworte} in die-Organiesc YOlksbcskouing van· die

A frikancrclom.

~ ©lillffi~ll']

&l~~n ~~

IN SY

(

uitgcvoe1

·)

en

SW AARLII\TNE,

i

s haie

popnler

K

oop

dil

by

PAR

O

W

Die SJ<iereiland

se

lVIoderne

Afrikaanse Dam

e.

s

-

lVIodiste

IPrivaat ~oter.

DIE

A

FR

ll{ANER

SE TUISTE

alle

moderne

ger

iewe

Bill

ik

e

Terme

E

i

enares:

M

ev

.

P

.

J

.

RETIEF,

Fo

o

n

2

-

3833

On

s

o

ntmoet

alle 'Prejne.

SES

,

ALIAS LIT

W

IN

O

F"

Tn die anl.i-Na~.i-book , European ,J unglo" \'an

YeaLs-Brow11- J~yrO'

&

Spot.tiswoodo, London,

]!)39- lees on!> op bl. 182 die volgondo ali:1sso

,·an Lit.winof, Tiu~siese ~linister van J3uitelandse

Sake:

~I. :.\Jeyer :\loses Polynnski; ~tlias Eno<·k Fin

-kelstein; alias Oust

a,·

Graf; alias Buchmann;

ali:1s Harrison; alias l\faximovilch; alias '\Va

l-lach; alias ]3cor; nli:1s T,itwinof.

IliCJ·dic sl.aaLsman en , karnpYegtor van die

Christendom" hct dus i.ot dus,·er altesamc ncgo

name a~mgcneem.

MAG

,B

R

OOD"

N

I

E AANRAAK

V

AN BER

O

EP

SPOL

ITIKUS

,Dour middol V:lll 'n doputasio, crcns uit die

mieliewereld va11 1\fiddc-Transvaal . . . "

In

hierdio taal \'an Dio Volksblad \l':lt spreck van

minagting. word dio \·olk n~nlag gem:wk teen

die Saamwcrk-komitce wat op 17 September 'n

poging aangcwend hot om die A frikancl'leicrs

byeen to lo·y. ,f.:rens uit die mielicw&reld"!

'n Mieliebocr hct seen reg om te pleit 'vir die

cenheid van sy volk as beroepspolitici vir ver

-deeldheid pleit nie. En 'n professor hPt ook gccn reg om hom Yir volksccnheid lo bcywor nie,

want dit. is .,onbehoorlikhoid" en inmenging in

die part.y so sake, danrdio party wat nlmal \'an

die pad \·an • uid-:\ft·ika afskop waL bcslwu

word as moontliko persono of bewegings wat die repnbliok \·66r die pa.rty kan hl'ing. Poli

-tick en volksaangelcenthede is iets wat voor

-behou word vir die bcroepspolitici - daardie mense wat van hul setols afhanklik is om hul

dacliksc brood te eet. 'n Mieliebocr en •n pro· fessor hct seen reg om hom in te meng met wat beskou word as ander se brood nie. Dit is

partypolitiek, en dit is hierdie ding wat die

0. B. wil vervang dcur volkspolitiek waarin elkC

Afrikaner die res sal he om iets in bclang van

sy volk te doen.

GEE

N VE

R

SK

IL

IN

OFFERS

Hoc miu ,·crskil die broederstryd iu dw (laa d-krag van die Osscwabrnndwag Lowccggcbring

hot, blyk o.a. uiL die opbrcngs van l\fosselbaai

op S Augw;tus. Voot· die skeuring hot die

II.~.P. Ycrlcdc jaar 'n basaar gchou waaraan

die huidige O.H.-Icdc aldaar declgcneem het.

Die opbrengs by di6 gcleentheid was £120. Op

8 Augustus lHl~ llio 0.13. se basnar £120-G-0

opgobring.

K

.

G.

BESTAAN U

I

T ELF

In sy toc~praak op Kroonstad ,·orledo week

bet dr. )!alan in sy ywcr om die Kommandant~

generaal Yerdag to 111aak die volgcndo toensLry

-c.lighoid l\wyLgeraak \'Olgcns Ycrslag in Die Bur

-ger:

,or. Van Rcnsburg het homself aangestel. Sclfs Duilsland hot nio cons dit gcdoen nio ~faar wie hd dr. Y an Hens burg gekies? Ses

hct vir hom gestem en vyf teen hom." Die \·erslng YOCg by dat da:~.r gelag is.

0

.

8. SE UU

l

ME

B

Y

JO

R

A

E I/S

KR

IUGEHSTA

N

D

B

EEL

D

Die \·olgende brief is dour die sckrotaris Yan

die Krugcrgcnootsknp ann die O.D.-hoofkw:n

-tier, Johanncsbur~, gorig in YCrbanc.l rnct die

O.D. sc bydrao tot die vorskuiwing van die K rugcrstandbtlelcl:

,l\fet dank orkeu ek ont\·angs van u skrywo van 19 dcsor tesamo met tjck vir .£<133 7s. 9d.

Kamens my best.uur wil ons graag ons oproglc

dank en waardering uitsproek \'ir die welwil

-lcndc sam('wcrking om hierdic mooi bedrag in

Lo sam,,l.

Graag :;tu 011s ook ons opregtc dank wil

be-Luig aan a[ ~ JO lode van u bewegiug wn~ Lot die

fends vir .lie verskuiwing Yno die Krugcrst and-bi!cld bygccira hct."

N

O

G 'N GENE

R

AAL

AAl\'G

E

HOU

Genl. H. B. de \VoL 11':\i, on1:1ugs <leur dio

Nasioualc Pers in Port Elizabeth in die prtd

gcsteek is on scdortdicn nan die Kaaplnndso

hoofkwrtrLier \'erbonclo was, ts vorledo week

dour die spcurders in hegtenis gonoem. Dio

redo \'ir sy a:~.nhouding is nio bekond nio.

,D

I

E

VO

L

K

SE S

KUL'O"

, As uasionaal- on republikoinsgcsindo

Suid-A frik:~. s<'lfs dan nog ,-crdceld wil slaan, sal nllo

hoop op nyhoid soos 'n soetc maar ydele droom

,·erdwyn. Ons diep-teleurgeslelde en

ontnug-terdo volk sal dan sy C:od~cgewo gelecuthcid

om ::;y bcstcmming te hcrcik, gomis hot. En

hy sal self die skuld daarvan moet dra." Aldus

dr. ]\l';:d:ul voor die Unialo kongres in Pretoria.

Nou word die sllUid op die volk gepah asof dit die ,volk" was wat op '27 Augustus 194l op Stellenbosch 'n ultimatum aan mede-Afrika -ners uitgeslinger he.t oor di!! publikasie van •n Cnristelik-nasionale grondwet, en nio die

, Vol ksleier" nic!

En uou moot ons vomoom dat clit die volk is w:~.t , vcrdecld \VlL staan", maar op daardie

lydslip het ous uit die ,Volkslcicr" so mond

sc.Jf vcrnecm dar. ,die volk wil nie skeur nic, die volk het eenmaal bcsluit om byn}l:l\aar tc kom"!

Sou dr. :\!'alan begin bang word vir die af -t·eko·ning \':\!1 'n ,dicp-telcurgesieldo on ontnu g-tordo volk" met diegono wat die skeuring vot

-oot·saak hct met ultim:~.lums en oproepe tot 'n

stryd wat , kort; en bcslisscud" moos wees, dat

hy die volk nou wil probeer wysmaak dav dit

a lies ma:t r sy oie skuld is?

K

o

lTil

tandt

vnrt'

U

§

paa

rttt

y

<rll

VERDIEN MEER AS U SALt\RlS DEUR 0:-IS

POPUL£RE REEKS VAN

f(E

RSFE

ESKAA

RTE

(Ontwcrp dcur ,o\. 1'. UU TOl'l')

J\AN U VRIENDE TE WYS. VIR VERDrJRE BESONDERHEDE SKRYWE A.<U'<

A

.

P. DU TO

I

T

.

AT

ELJ

E

ES

PQ)o:IIUS 1M • - - - • • • • • l'RET01UA.

KE

RS

FEES

-

KIS

SI

E

S

Bespreek dadelik u Kersfeesbestelling KISSIE No. 5, ses bottcls wyn en ses

ou Bn1ndewyn vir 46/6. Ryloon is bc-taal na enige Uniestasie. Stuur die kis

-sie en bottels terug en u kry 4/- terug.

Kontant met bestelling of K.O.A. Vra vir ons Pryslys. BRINK BROERS BPK, MONTAGU.

IOE KOCKS

se

GA

R

AG

E

·

Voortrckl<eratraat, MJDDELBURG, Tvl. Herefordstroot, GROBLERSDAL, Tvl. lillcnaor: D. D, DB KOCK.

Asonte vir Pontiac en G.M Vraemotoro

T

O

T U DIENS!

V.M.K. AANBEVEEL.

H

ERHOLDT

S

E BOOM

K

WE

K

E

R

YE

l'osbas 660, JOllANNESllUllG.

DtUlLIAS: ,.Sonskyn Vcrsamelln;" 11/- vir 6; 21/- per

dos)·n. ,Sonstraal Uitda.as Vcrsamclfns" 21/- vir G.

lUll SA NT£: Reusagtige Vcrtoonsoortc fraaisle klcurc.

15/6 en 17/6 per dosyn.

rEROltA~: Spesialc Tlpc 21/- per snk.

Palms, He!ningborue, Sierbomc. Roosplante v!r Janunrle plantin;. KATALOCUS GRATIS.

D

IE

O.

B., WOENSDAG, 1

4

OKT

.

1942

.

D

I

E

O

.

B

.-

NO

OD

HULPFONDS

Die volgeode vcrdera bydraes in Kaapland tot on& fonds vir hulpverlenin~; ann llfhonkllkcs van gelot

er-neerdes is aao Die 0. B. bekend r;cma.al<.

£ s. d. Reeds Erl<en . . . . , . . . . . . , . . . .

Burghersdorp )lnnnc-Kommnnt~o . . . . . . . .

Vroue-Kommando B~nufort-\Yes dorp en

~:oedgcslnde Afrikaner

:.raandeliksc bydrnes. Julie, Aug. en Sept.

Portcn·lllc Vroue·Kommanllo

Lys 616 Bellville . . , . . . . . . .

Vriend Rondcbosch , . . . . . . . . . . . Lys 312 Mannc-Kommanclo Obscrvator)• 13oltveld Vt·oue-Kommnndo Nicuwou<ltville

\i\'orcester l<ommando'a . . . . . . 1,363 10 1 4 0 0 22 G 6 l l 1 (t 3 3 9 5 0 1 7 6 1 1 6 ' 13 19 0 .£4,·151 0 1()

TRA:-S\'A,U. 'COT 2G SEl'TE~Illi::U.

L s. d.

needs erkcn . . . . . . . . . . . . . . . .

Kwltaosic No. 590 l<ommando l2A3

5n2 h:ommanclo 9A2 .. , 5D3 1<ommnnclo l3A 1 .. , :JOG Bydrac ~ . . . . . " 01>7 Bye! rae: . . . . . . .. 598 Kommando lCl . . . . .. 600 J<ommnndo SB6 . , . , .. 1201 BoerenoO<lhulp

Vricndek<·inr, Oostclike Voorstede , 1202 B:.·t!rae . . . . . . ., . . . . . • ,. 1203 Sydrae . . . . . . . . . . , 120-1 H/Komdl. lA .. 1205 H/Komdt lA .. ,. 1206 Kommando 11C5 , 1207 l<ommnndo 9A6 ..

s.

729 !;L 13 10 7 28 1 5 0 H l3 15 7 5 13 2 2 2 2 15

s

6 2 14 1 12 12 !8,830 1

Geklast~i

fisee

r

d

e

A

d

·

v

e

r

te

rtsiesl

SDI

PAT

I

E

BE

T

U

I

G

I

N

G

6 & 0 () 0 () 9 9 9 0 0 s 7 0 6

6-GRAAG wll oos lungs hierdic wcg ons lnnlgc simpn\le

en meegcvoel bctuig ntm Adj.-velclkt. en mev.

P. W. S. Wcntwo•·th van Victoria-We• met llulle

smarttil<e veriies ve•·oorsaulc <leur die sl<iellkc nfsterwe

van hullc seun in Port Elizabeth. C. J. SCHOE::O.fAN,

Hoof .. Komdt., uamcns llootlcommandantslmp, Vlctorla -\\'es.

G

E

BOORTE

L

Al<J::Il. - Aan Asst. Veldkornct en mcv. Laker,

Vredestraa.t, Bellv!lle:, •n fris Brnndwag·dogtcr, Elsa,

op 28 September 19·12. Ons lnoige dunk nan vcrplccgstcr

en suster.

' fllUTEI<. - Met die l<rccl O.B. is 'n frls Bro.ndwag

-dogter op 28 September, nan Asst. Vcldkornel en

mev. 1(11'::-il£ TRUTER (Anna Joubert) gebore. Dank

oon dol<ler co verplecsster. J•ampocnl<:mal )lnorrccsbur~;.

N

J-:1

-

. -

Ann Kommandant en mev. J. s. NCI (geb.

Collie Steyn). Wynbcr~;, op 3 Oktober, 'n fri• Brnnd

-wa•g·seun gesl<enk dcut· dii! 11ccr. Nnas: die Gocle

Cewer dank ann tile personeeJ, Uoolh·l<ranmlnt'igtlng.

VE

RLOW

I

NG

s~UT - \'.o\X AAllllt:. - Die ,·erlowing van Veld·

ltornctte TRUlOA VAN AARDE en Brandwa&

HENTIE SlliT, albel van die ~a·lmcsbury l<ommando's,

word biermee bekend ;cmaak.

O

NMIDDELLI

K BENO

DlG

]o'LUKSE: on~;etroucJo jong Afrikaner met dee~;lll<o keo -nls van Suiwelboerde•·y op •n plaas nab)' Kaapstad.

Salnrls £6 per mnaml met niles vry. Crool voo

ruit-sif;te vir ccrllkc voorultslrewende jongman. Meld oude

r-dom. Rig appi!Kasles met gctuiJ:s~:rlftc a3n: E/T.

l~antcr !H:), Groote J\'crlo::cbou . .t\ddcrley~tm:\t, 1\:\ap!<.tnd.

S

O

UT

TE K

OO

P

BUAN[)\VAG1_l'H,

om 'n ccrHke bcslann to nu\.ak vra

ek u vt·Iendellkc ondcrsteuning- dcm· van my sout" tc beslel. Al 5/-: No. 1 4/6; frn bollcrsout 6/6

per-sal< 200 pond; fyn boltersoul 5/6 100 pond: r;elaa!

Soutpan. Martie Venter, Possak Arbeldsloon, Bloe

m-fontein.

TE

K

OO

P

n EPROEFDE joos SniTollt-Ram geteel va•n ln~;evoerde

Siamboci<·oucrs. C:ewl<: byna 200 lb .. teen £7-10·0 tc koop by: 1·•. S. llretlell, J-:cncJc,·oCJvi~l, JleldcrbCrl\',

Flr~rO\'CStasic.

TE

KOO

P

BOME: Geokkuleerdo Pckll<ln·neutbome, Tun~:. vrugto eo Ro•c. 20 Jnar ~;evestlgde besl~;held. BAnh:

Volkskas, Pletermarltzbur~;. Skryf vir Kntnlogua.

BUD)IAN~F: F.DEI\'YALE KWI!:Kl::l:ll'.

EDENVALE NATAL.

TE

KOOP

S'\.o\D-A.o\llTAl'f'J::I,S:- Koop goc!e gesonde snad van

. ,Up-to-dale" en ,J(In~: or Gartus,'' - l:lerKroolte

21/G. en ,.Ul>·to-dnte" nkf.:crneut;;.roottc 20/·. U sa-l

tevredc wees. V.O.s. rctrusburg. J. )o', VE1''1'£1t,

Uot:smans1>ut, Petrusburg, O.V.S.

BOT'l'ELVOR)lJQ Spcelsl<ele, 3/6 per paar: Dubbell<op,

5/G per paur. KM.B. of KB.A. ~;elewer Ceorse Stnsle. C. J. Zwlc~:clnnr. Wati's-&cboue, George.

Ult~:eg"" deur ·v oorelng (Edrus.) Beperk, l'<l.ftmer 010,

Groote IIerl<.\:'eboa, Ac!derleyntr""t, ltru\pat.l>c!, en ae<ln!t:

eeur Pro Itc:41r.ol<lo-Druk1Iery, Dlo Laan, Blellenll<>~