Kraamstallen: lage ammoniakemissie kan samen gaan met lage kosten

(1)

Kraamstallen: lage ammoniakemissie kan

samen gaan met lage kosten

John Hendriks, PV

Op het Varkensproefbedrijf te Sterksel zijn gedurende twee jaar vijf perspectiefvolle huisvestingssystemen voor kraamzeugen vergeleken. Daarbij lag de nadruk op de reductie van de ammoniakemissie en de financiële haalbaarheid van de systemen. De opvallende uitslag is dat het goedkoopste en eenvoudigste systeem de op één na hoogste ammoniakreductie realiseert. Dit is het systeem met hellende plaat en smal mestkanaal.

Varkenshouders die een stal bouwen volgens een Groen Label systeem krijgen van de over-heid de garantie dat deze stal tot het jaar 20 10 niet verder aangepast hoeft te worden. Voor kraamzeugen wordt een Groen Label erkenning gegeven als de ammoniakemissie lager is dan 4,0 kg ammoniak per dierplaats per jaar. De ammoniakuitstoot bij de traditionele huisvesting van kraamzeugen is 8,3 kg ammoniak per dier-plaats per jaar. Het Praktijkonderzoek Varkens-houderij onderzocht vijf huisvestingssystemen met perspectief voor vermindering van de am-moniakemissie.

Vijf systemen

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode van eind 1992 tot eind 1994, in vijf kraamafdelingen met elk tien of twaalf hokken. De zeugen ston-den recht opgesteld met de kop naar de muur. De kraamhokken waren l,80 m breed en 2,20 m diep. De volgende vijf systemen (zie figuur 1) zijn onderzocht:

- ondiepe kelder met rioleringssysteem; - hellende plaat met smal mestkanaal; - Haglando-mestschuif;

- Biologie-mestschuif;

- R&R-mestschuif met aparte gierafvoer. De ondiepe kelder met rioleringssysteem is opgenomen als referentiesysteem.

Bij het systeem met de hellende plaat is een smal mestkanaal (60 cm breed) met een riole-ringssysteem aangelegd onder het achterste gedeelte van de kraamhokken. Onder het voor-ste gedeelte van de kraamhokken was de

hel-lende plaat gemonteerd, met een afschot van 7%. Het ammoniak-emitterend oppervlak van dit systeem is veel kleiner dan dat van een volle-dig onderkelderd kraamhok.

De Biologie-mestschuif is een Haglando-mest-schuif met een aparte gierafvoer.

Resultaten

Naast de meting van de ammoniakemissie zijn enkele technische resultaten van de kraamzeu-gen en de bigkraamzeu-gen onderzocht. Ook is een eco-nomische analyse gemaakt van de verschillende systemen.

In tabel I staan de resultaten van het onder-zoek.

Alle systemen hebben een significant lagere ammoniakuitstoot dan het referentiesysteem met de ondiepe kelder. Het R&R-mestschuifsys-teem heeft de laagste ammoniakuitstoot, gevolgd door het systeem met hellende plaat en

smal mestkanaal. .

Het onderzoek is uitgevoerd onder normale praktijkomstandigheden, met een haakse opstel-ling van de zeugen, Door deze zeugopstelopstel-ling en door de niet-optimale plaatsing van het riole-ringssysteem functioneerde de Haglando-mest-schuif niet naar wens. Uit ander onderzoek is gebleken dat dit systeem wel Groen Label-waardig is. Daarbij werd echter gemeten bij een lengte-opstelling van de zeugen,

Bij de Biologie-mestschuif was de schuifwerking op het laatste gedeelte van de putvloer slecht.

(2)

De reden was dat het uiteinde van de tandheu-gel niet werd ondersteund, waardoor de schuif op het laatste gedeelte van de putvloer werd opgetild.

Economische analyse

Bij de economische analyse zijn de extra jaar-kosten van de verschillende systemen berekend

R e f e r e n t i e - s y s t e e m o n d i e p e k e l d e r 1 I

l---l

2 ---_ ---__ 1 : Voergang 2 : R o o s t e r v l o e r 3 : Ondiepe mestkelder 4 : Rioleringssysteem Haglando-mestschuif L----l 1 2 ----__ ----___ 2 : R o o s t e r v l o e r 3 : M e s t s c h u i f 4 : M e s t a f v o e r t r e c h t e r 5 : Rioleringssysteem 6 A o n d r i j v i n g m e s t s c h u i f R&R-mestschuif 15 1 : Voergang 2 : Roostervloer

3 Mestschuif op V-vormige kunststof schijnvloer

4 : Afvoergoot urine

5 : Mestkelder

ten opzichte van conventionele nieuwbouw met een diepe put. Hierbij is aangenomen dat bij het Biologie- en het R&R-mestschuifsysteem de gescheiden afgevoerde vaste mest en urine weer gezamenlijk worden opgevangen. Het is dan niet nodig om duurdere mestafvoersyste-men, zoals een vijzel voor de dikke fractie, te installeren. Ook een aparte opslag voor de dunne en de dikke fractie is dan niet nodig. De b

Hellende plaat en smal mestkanaal

L-l-

1 2 - - - - - - ---_ 2 R o o s t e r v l o e r 3 H e l l e n d e p l a a t 4 : S m a l m e s t k a n a o l 5 R i o l e r i n g s s y s t e e m Biologie-mestschuif 2 : 3 : 4 : 5 Voergong Roostervloer

Mestschuif op hellende putvloer Afvoerleiding urine

Aondrtjving mestschuif

Figuur 1: Dwarsdoorsneden van de vijf

onder-zochte systemen

(3)

extra jaarkosten per hok ten opzichte van con- teem. De f 260,- extra voor de hellende plaat

ventionele nieuwbouw variëren bij de verschil- betekent een toename in de investeringskosten

lende systemen van f 49,- tot f 277,-. van 4%.

Het blijkt mogelijk te zijn om met het eenvoudi-ge systeem van de hellende plaat en het smalle mestkanaal een relatief grote ammoniakreductie (49%) te bereiken, De extra investeringskosten van dit systeem ten opzichte van de ondiepe kelder met rioleringssysteem en voldoende mestopslagcapaciteit bestaan uit de aanschaf en montage van de hellende plaat en zijn circa f 260,- per kraamhok. Dit is een verhoging van de jaarkosten met circa f 29,- per kraamhok. De investeringskosten volgens KWIN /994-1995 voor een kraamafdeling met acht kraam-hokken zijn f 6500,- per kraamhok bij nieuw-bouw, inclusief ondiepe kelder en

rioleringssys-Conclusie

Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat alleen de R&R-mestschuif aan de Groen Label norm voldoet, Opvallend is dat het goedkoop-ste en eenvoudiggoedkoop-ste sygoedkoop-steem, de hellende plaat met het smalle mestkanaal, de op één na hoog-ste ammoniakreductie realiseert. Verbetering van dit laatste systeem is wenselijk, bijvoorbeeld door verdere versmalling van het mestkanaal en/of verbetering van de mestdoorlaat van de

roostewloer. Zie daarvoor ook het artikel :

“Experimentele kraamafdeling heringericht” el-ders in dit periodiek. n

Tabel I : De ammoniakemissie en economische analyse van de vijf systemen bij nieuwbouw.

Kenmerk eenheid Ondiepe

kelder Hellende plaat Haglando-mestschuif Biologic- R&R-mestschuif mestschuif Ammoniakemissie [kg/dpl/j] I 8,72 4142 6,45 7,48 3,4l Reductie

PI

49 26 14 61

Extra kosten per

hok jaarper [fl 2 49,- 78,- 277,- 2? Is-

277,-Jaarkosten per

kg reductie [f/kg NH,] 3 - 6,74 I oo,- I79,-

43,-I 2

: Ammoniakemissie gecorrigeerd voor achtergrondconcentratie (O,l9 mg/m3);

3

: Extra jaarkosten ten opzichte van conventionele (diepe put) nieuwbouw (200 zeugenplaatsen);

: Extra jaarkosten per kg ammoniakreductie ten opzichte van de referentie met de ondiepe kelder (200 zeugenplaatsen).