Beleidsaanbevelingen voor de uit bouw van een forensisch zorgtraject
4.7. Wetenschappelijk onderzoek en vorming
als laatste punt willen we het belang van wetenschappelijk onderzoek en vorming benadruk- ken. Forensische hulpverlening is een specialisatie in de GGZ. Het verwerven van specifieke deskundigheid en ervaring over forensische hulpverlening is een proces. Daarom is meer we- tenschappelijk onderzoek nodig in verband met de populatie geïnterneerden, de forensische hulpverlening en risicosituaties (in functie van preventie). een klinische observatie biedt ook mogelijkheden en kan desgevallend gebeuren in een voorziening uit de geestelijke gezond- heidszorg of in een beveiligde inrichting, of eventueel ook in een niet-residentiële modaliteit. Daarnaast is er een eenvoudig monitoringsysteem nodig, dat gestructureerd cijfers bijhoudt. Momenteel zijn er te weinig wetenschappelijke gegevens waarop het beleid zich kan baseren. Bovendien moet ook intense aandacht besteed worden aan vorming inzake specifieke foren- sische hulpverlening.
5.
Conclusie
In Vlaanderen waren er in februari 2011 ruim 2.000 geïnterneerden. De overheden en de sector geestelijke gezondheidszorg hebben al heel wat inspanningen geleverd om voor deze doelgroep gepaste behandel-, begeleidings- en verzorgingsmogelijkheden te voorzien. Het aanbod binnen de GGZ bedient het aantal geïnterneerden echter niet volledig. een grote groep geïnterneerden in de Vlaamse gevangenissen wacht op een gepaste behandeling door de GGZ. 1 op de 8 gevangenen in Vlaanderen is geïnterneerd. Dat kost de maatschappij 40 mil- joen euro op jaarbasis, middelen die benut kunnen worden voor de uitbouw van een foren- sisch zorgtraject voor geïnterneerden. Daarnaast dient er rekening gehouden te worden met de doorstroom van geïnterneerden naar de PZ, PVT en BW of naar de ambulante mogelijkhe- den door de CGG en de outreachteams. Bovendien zijn er niet altijd duidelijke en afdwingbare afspraken tussen de GGZ-voorzieningen en -diensten onderling. Het is niet altijd duidelijk wie welke opdracht op zich neemt. Daardoor blijft de toeleiding naar de GGZ-hulpverlening, maar ook de doorstroom in het GGZ-aanbod, een prioritair aandachtspunt.
een verdere uitbouw van het zorgtraject voor geïnterneerden dringt zich op. De federale én Vlaamse overheid, alsook de verschillende GGZ-voorzieningsvormen en de belendende sec- toren moeten hun verantwoordelijkheid verder collectief opnemen. Samen dienen ze in te staan voor de uitbouw van een volwaardig voorzieningoverschrijdend forensisch zorgtraject voor geïnterneerden, als een geïntegreerd onderdeel van het globaal GGZ-zorgprogramma voor volwassenen. Hierbij moeten de betrokken actoren over de nodige middelen en het ka- der beschikken om de behandeling en begeleiding van geïnterneerden te kunnen verzekeren. Deze dynamische en geïntegreerde benadering van de zorg voor geïnterneerden moet de GGZ- sector in staat stellen om voldoende in- en doorstroom voor geïnterneerden te verzekeren. er wordt resoluut gekozen voor een maximale re-integratie van de geïnterneerden waar moge- lijk, rekening houdend met het veiligheidsrisico en het risico op herval. Het uitgangspunt bij de uitbouw van GGZ voor geïnterneerden is: regulier waar het kan, specifiek waar het moet. Ook al is de forensische psychiatrie een specialisatie binnen de GGZ, dan nog mag dit niet tot gevolg hebben dat de zorg voor geïnterneerden uitsluitend categoraal georganiseerd wordt. Concreet betekent dit ook dat alle GGZ-actoren binnen het werkingsgebied mede verantwoor- delijk zijn voor het gehele zorgtraject, ongeacht of ze aanbieder zijn van een onderdeel van de zorg voor geïnterneerden met een laag, midden of hoog profiel.
Blijvende aandacht voor deze doelgroep is noodzakelijk. Deze brochure biedt handvatten voor de aanpak van de interneringsproblematiek. Via de uitbouw van een zorgtraject voor ge- interneerden moet de geestelijke gezondheidszorg over voldoende behandel-, begeleidings- en verzorgingsmogelijkheden beschikken die aangepast zijn aan de specifieke context van de geïnterneerden. Het bevat geactualiseerde en gefundeerde informatie, van essentieel belang bij toekomstige beleids- en begrotingsbeslissingen.
34
Zorgnet VlaanderenWoordenlijst
CBM Commissie tot Bescherming van de Maatschappij; is belast met de
uitvoering van de interneringsmaatregel en beslist over (voorwaarde- lijke of definitieve) beëindiging van de interneringsmaatregel. elke 6 maanden verschijnt een geïnterneerde voor de CBM.
CGG Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg
DG EPI Directoraat-Generaal Penitentiaire Inrichtingen
EDS Établissement de Défense Sociale
EPD elektronisch Patiëntendossier van de CGG
FOD Federale Overheidsdienst
Forensische GGZ GGZ aan forensisch cliënteel met psychiatrische problemen, zoals ge-
detineerden en geïnterneerden, in of buiten de gevangenis. Forensi- sche GGZ richt zich primair op het verminderen van de kans op herval. Forensisch-
psychiatrische Gerechtelijk cliënteel met een psychiatrische problematiek (bv.
patiënt gedetineerden, geïnterneerden, beklaagden)
FPC Forensisch Psychiatrisch Centrum
Geïnterneerde Persoon die een misdrijf heeft gepleegd en ontoerekeningsvatbaar
wordt verklaard wegens een psychiatrische problematiek. De betrok- kene wordt niet gedetineerd, maar geïnterneerd (zie internering).
GGZ Geestelijke Gezondheidszorg
IBE Intensieve Behandelingseenheid
IBM Instelling tot Bescherming van de Maatschappij
IBW Initiatief Beschut Wonen
IMC Interministeriële Conferentie
Internering Beschermingsmaatregel, niet strafmaatregel, die voor onbepaalde duur
wordt opgelegd wanneer de betrokkene een misdrijf pleegt maar on- toerekeningsvatbaar wordt verklaard. Het berooft de geïnterneerde van zijn vrijheid en legt een behandeling op. De internering wordt opgehe- ven zodra de betrokkene terug in de maatschappij kan functioneren.
Netwerk Geheel van zorgaanbieders (initiatieven, voorzieningen of instellin- gen) die een samenwerkingsverband vormen in functie van de rea- lisatie van een zorgprogramma in een/meer zorgcircuits voor een bepaalde doelgroep (bvb. geïnterneerden)
PAAZ Psychiatrische afdeling in algemeen Ziekenhuis
PVT Psychiatrisch Verzorgingstehuis
PZ Psychiatrisch Ziekenhuis
PZT Psychiatrische zorg in de thuissituatie
Reguliere GGZ GGZ aan personen met een psychische of psychiatrische problema-
tiek. De reguliere GGZ richt zich primair op het verhogen van de levenskwaliteit van de patiënt.
REVA RIZIV-revalidatiecentrum binnen de GGZ.
VAPH/AWIPH Vlaams agentschap voor Personen met een Handicap/agence
Wallonne pour l’Integration des Personnes Handicapées
VOP De geïnterneerde is vrij op proef.
WBM Wet van 1 juli 1964 tot bescherming van de maatschappij tegen abnor-
malen, gewoontemisdadigers en plegers van bepaalde seksuele straf- bare feiten
Zorgactiviteit een interventie of een reeks van interventies die binnen de GGZ wordt
aangeboden.
Zorgcircuit Het volledige zorgaanbod van een netwerk voor een bepaalde doel-
groep (bv. geïnterneerden). Het is opgebouwd uit alle noodzakelijke zorgtrajecten voor die doelgroep, met garantie op zorg op maat en zorgcontinuïteit.
Zorgprogramma Inhoudelijke omschrijving van verschillende zorgtrajecten die in een
zorgcircuit aangeboden worden.
Zorgtraject Verzameling van zorgactiviteiten voor een deelpopulatie, in dit ge-
val geïnterneerden. Dit zorgtraject is een onderdeel van het GGZ- programma volwassenen.