Werken tijdens de zwangerschap

Foto elicitatie heeft een belangrijke rol gespeeld bij het verwerven van informatie over wat vrouwen wel en niet mogen doen als ze zwanger zijn. De foto’s zelf hebben veel informatie opgeleverd, maar waren tegelijkertijd een aanzet tot gesprekken over andere activiteiten. In figuur 5.1 is het oordeel van vrouwen over verschillende activiteiten zichtbaar.

Figuur 5.1 Activiteiten tijdens zwangerschap Mening

N=72

Activiteiten

Roken Rijst stampen Zwemmen Werken op land

Goed 1 51 30 29

Slecht 68 12 35 33

Geen mening 2 7 5 8

Missing 1 2 2 2

Roken wordt bijna unaniem als slecht beoordeeld. De redenen die daarvoor worden gegeven, variëren. Sommigen stellen dat de rook het kind verstikt en dat een zwangere vrouw daarom nooit moet roken. Een enkeling stelt dat roken voor iedereen slecht is doordat er nicotine aanwezig is in een sigaret. De

23 _{In een supermarkt in Freetown heb ik daadwerkelijk pakjes klei zien liggen. Deze schijnen gezonder te zijn}

dan ‘normale klei’ omdat het zeker is dat er geen giftige stoffen uit de bodem in zitten.

meerderheid van de vrouwen kan geen precieze verklaring geven waarom roken schadelijk is voor het kind, maar keurt het wel sterk af.

Bij de foto’s waarop een zwangere vrouw rijst stampt, zwemt of op het land werkt, komt in de reacties vaak het woord ‘exercise’25 _{vaak naar voren. Bewegen is belangrijk voor zwangere vrouwen. Dit}

wordt zowel door verpleegsters als door oudere vrouwen gezegd. Het bewegen wordt vaak beeldend uitgelegd, waarbij een vrouw laat zien dat als zij beweegt, het kind in de buik ook meebeweegt. Beweging is goed omdat het een vrouw sterk maakt en dit is gunstig bij de bevalling omdat ze dan voldoende kracht heeft om te persen. Omdat het kind ook oefening krijgt tijdens de zwangerschap, kan het kind ook helpen om naar buiten te komen, waardoor de bevalling sneller gaat. Daarnaast zorgt beweging er ook voor dat het kind niet te zwaar wordt, wat eveneens een positieve invloed heeft op de bevalling. Deze redenering wordt gedeeltelijk gesteund door de biomedische sector. Ezmerli (2000) stelt dat beweging en speciale oefeningen pijn in de onderrug kunnen verminderen en dat dit invloed heeft op de sterkte van de spieren en het uithoudingsvermogen (Ezmerli 2000). Een aantal oudere vrouwen merkten op dat hun moeder hen het advies had gegeven om te bewegen tijdens de zwangerschap. Hierdoor is het niet mogelijk om te stellen dat het idee van beweging vanuit de kliniek komt of dat dit een idee is dat gebaseerd is op de ervaring van voorgaande generaties vrouwen. Als vrouwen spreken over beweging gaat dit bijna altijd over het normale werk dat wordt gedaan, zoals koken, wassen, water halen en vegen.

De foto van de zwemmende vrouw zorgt voor verschillende reacties. Het percentage dat zwemmen slecht vindt, is ongeveer gelijk aan het percentage dat zwemmen goed vindt. Sommigen menen dat zwemmen slecht is omdat het te koud is voor het kind. Het kind kan ziek worden door de kou en dan overlijden. Anderen denken dat zwemmen slecht is omdat het kind door de navel in het water iets slechts kan zien, zoals een duivel, en het kind gaat daar dan fysiek op lijken. Diegenen die zwemmen goed vinden zien dit vooral in het kader van beweging. Omdat zwemmen een vorm van beweging is kan het een positieve invloed uitoefenen op de bevalling.

De negatieve reactie op zwemmen, omdat het een misvorming kan veroorzaken, leidde tot gesprekken over misvorming door activiteiten. Veel vrouwen willen tijdens hun zwangerschap geen hout hakken omdat dit bij het kind kan zorgen voor een gespleten schedel als het wordt geboren26_. Slechts twee vrouwen die ik heb gesproken, durven hout te hakken als ze zwanger zijn. Een vrouw vertelde dat zij tijdens haar eerste zwangerschap hout had gespleten en dat haar kind werd geboren met een gespleten schedel. Nu hakt ze geen hout meer tijdens een zwangerschap en bij de andere kinderen die ze heeft gehad, heeft het probleem zich nooit voorgedaan. Een ander veelgenoemd voorbeeld van iets dat vrouwen ook niet mogen doen, is het staan in de deuropening. Zwangere vrouwen mogen daar

25 _{Ter vertaling van ‘exercise’ zal ik het woord beweging gebruiken, omdat dit meer sport en andere bewegende}

activiteiten benadrukt dan het woord ‘oefening’, dat een meer correctere vertaling is.

26 _{Met een gespleten hoofd bedoelden vrouwen dat de fontanellen nog niet goed tegen elkaar aan zitten. Dit}

wordt als niet gewoon gezien. Dit in tegenstelling tot de medische sector die unaniem stelt dat het aan elkaar groeien van de fontanellen pas na de geboorte plaatsvindt.

nooit blijven staan omdat dit er tijdens de bevalling voor kan zorgen dat het kind in de baarmoeder blijft ‘staan’.

Naast negatieve adviezen over bepaald werk dat een misvorming kan veroorzaken, zien vrouwen ook problemen bij werk dat te zwaar is. De foto waarop een vrouw werkt op het land wordt door ongeveer de helft van de vrouwen positief beoordeeld en door de andere helft negatief. Van de 29 vrouwen die positief reageren, zegt een aantal dat dit werk goed is omdat het beweging is. Anderen die positief reageren op dit werk doen dit vooral vanuit de gedachte dat dit werk voor een inkomen zorgt. Van de 33 vrouwen die dit werk slecht vinden, stellen velen dat het werk te zwaar is voor een zwangere vrouw en dat ze daar uitgeput van raakt. Tegelijkertijd benadrukken ook zij die negatief zijn, dat dit werk soms nodig is omdat het een inkomstenbron is. Afhankelijk van waar de nadruk op wordt gelegd, wordt het werken op het land positief of negatief gezien. Als het inkomen als zwaarder wegend wordt gezien dan de lichamelijke gevolgen, wordt het werken op het land positief beoordeeld, terwijl anderen die meer nadruk leggen op gezondheid, negatiever zijn.

Het feit dat zowel verloskundigen als oudere vrouwen beweging aanbevelen, zorgt ervoor dat het advies door bijna alle vrouwen wordt opgevolgd. Het is geloofwaardig omdat verschillende mensen het aanbevelen. Als advies slechts door één partij wordt gegeven, wordt dit niet altijd opgevolgd. De oudere vrouwen hebben gezag omdat zij ervaring hebben met zwangerschappen en bevallingen, maar hun advies alleen is niet altijd voldoende om door vrouwen opgevolgd te worden. Als de kliniek eenzelfde advies geeft als oudere vrouwen wordt het voor veel vrouwen heel belangrijk om het advies te volgen. Veel adviezen vanuit de kliniek worden opgevolgd, ongeacht of deze worden ondersteund door oudere vrouwen. Adviezen van oude vrouwen moeten, om opgevolgd te worden, wel ondersteund worden door adviezen uit de kliniek. Deze situatie wijst erop dat de kliniek kennis heeft die door vrouwen als gezaghebbend wordt ervaren, terwijl de kennis van oudere vrouwen minder belangrijk wordt gevonden. Deze situatie is daarmee een voorbeeld van technomedicalisering, waarbij de biomedische kennis een belangrijke rol gaat spelen en andere vormen van kennis worden gemarginaliseerd.