De weg naar Triple P

Allereerst is de ouders gevraagd via welke weg ze bij Triple P terecht zijn gekomen.¹⁴ De school blijkt een belangrijke ingang voor veel ouders. Bijna de helft van de geïnterviewde ouders is via de (basis)school bij Triple P terechtgekomen. Vooral in Amsterdam Noord is het netwerk van opvoedad-viseurs op scholen groot. Opvoedadopvoedad-viseurs houden er spreekuren en thema-bijeenkomsten op alle basisscholen. Veel ouders in Noord noemen dit soort contacten met de opvoedadviseur als eerste kennismaking met opvoedad-14 Registratiegegevens, waarin opvoedadviseurs in principe standaard registreren

hoe ouders het aanbod kennen, zijn niet meegenomen in dit onderzoek.

visering en/of Triple P. In andere stadsdelen is het vaker zo dat ouders zijn doorgestuurd via het consultatiebureau in het OKC (of de ggd, zoals som-mige ouders het noemen). Enkelen zijn bij Triple P terechtgekomen via een doorverwijzing van de huis- of kinderarts of een hulpverlener met wie zij al contact hadden. Eén ouder noemt de peuterspeelzaal, waar een voorlichting werd gegeven, als kanaal om met Triple P in contact te komen. Eén ouder, tot slot, heeft zich na een goede ervaring van een vriendin bij Triple P aan-gemeld. Een Marokkaanse opvoedadviseur die aanwezig was bij de start van een van de groepsgesprekken, benadrukte eveneens dat een persoonlijke getuigenis van een andere moeder heel goed kan werken om moeders te interesseren voor Triple P.

Persoonlijke benadering

Aan de ouders die via een doorverwijzing bij Triple P terecht zijn gekomen, is niet gevraagd of zij ook al van het bestaan van het programma afwisten (bijvoorbeeld via folders, flyers of reclame (niveau 1, de mediastrategie)).

Een duidelijke minderheid van de ouders heeft zich aangemeld bij Triple P puur op grond van schriftelijke informatie, zoals een folder die ze op school zagen hangen, een advertentie in de (school)krant of een folder op het con-sultatiebureau. Ouders die via een folder of advertentie reageerden waren, middelbaar tot hoogopgeleid. Al met al werkt een informele persoonlijke benadering het beste, zo komt uit de gegevens naar voren. Bijna altijd was er bij de ouders die wij interviewden sprake van persoonlijke attendering of doorverwijzing door iemand met wie ze al over de opvoeding spraken, zoals opvoedadviseurs en verpleegkundigen bij het consultatiebureau. Dat een persoonlijke benadering beter werkt dan schriftelijk materiaal kan te maken hebben met de beperkte taalbeheersing in het Nederlands, hetgeen ook kan gelden voor hogeropgeleide ouders, maar mogelijk ook met analfabetisme.

Daarnaast speelt de al genoemde voorkeur voor een informele benadering vermoedelijk mee.

In de groepsinterviews is de vraag voorgelegd of ouders vooraf al een beeld hadden van het programma ‘Positief opvoeden’ ofwel Triple P, en wat dat beeld was. Voor zover ouders nog niet eerder een andere cursus volgden, hadden ze geen beeld van het programma. Ze hoopten vooral dat deelname aan Triple P hen zou helpen bij hun probleem of waren nieuws-gierig naar wat de advisering zou inhouden. Een aantal ouders volgde wel al eerder een andere cursus en dacht dit programma vergelijkbaar zou zijn.

Moeilijk bereikbare groepen bereikt?

Een belangrijke vraag is of er met Triple P ouders worden bereikt die voor-heen ver afstonden van opvoedadvisering. Deels lijkt dat het geval. Zo meldt een aantal ouders dat zij voorheen niet van het bestaan van dit soort cursus-sen of van opvoedadvisering in algemene zin wisten. Deels gaat het evenwel om ouders die wel al eerder ervaring hebben met opvoedadvisering, ook in cursusverband. Tien ouders hebben al eerder (bijvoorbeeld op school) een opvoedcursus gevolgd en zich daardoor gemakkelijker aangemeld voor Triple P. Het gaat om uiteenlopende cursussen zoals Opvoeden & Zo, Beter omgaan met pubers of Peuter in Zicht. Wat betreft opleidingsniveau viel al eerder op dat ouders die wij spraken relatief hoogopgeleid zijn in vergelijking tot het landelijke beeld.

Waarom naar Triple P?

De belangrijkste concrete aanleidingen voor ouders om zich aan te melden bij Triple P blijken disciplineringsproblemen of problematisch gedrag van kinderen (zoals een ‘druk’ of ‘onhandelbaar’ kind) te zijn.

‘Nou mijn dochter van tien, had ik toch wel wat problemen mee. Ze begon te liegen en ik wilde weten hoe ik er mee om moest gaan. Daar begon het eigenlijk mee. Ze heeft vaak heel veel praatjes en alles moet je met een korrel zout nemen en dat is, tja...Wilde ik eigenlijk dat ze beter gedragen, luisteren en wilde ik toch wel weten hoe.’

(Marokkaanse moeder, middelbaar opgeleid, kinderen in leeftijd 10-14 jaar)¹⁵ Het programma Triple P is bij uitstek bedoeld voor dit soort concrete op-voedvragen, die ook in veel autochtone gezinnen leven. De overgang voor migrantenouders naar nieuwe vormen van disciplinering (zoals redeneren, onderhandelen, uitleggen) is vaak wat groter dan voor de gemiddelde au-tochtone ouder (bijvoorbeeld Pels, Distelbrink & Postma, 2009).

Moeders merken onder andere op dat zij geen overwicht op hun kinde-ren hadden voor ze aan Triple P begonnen. Een aantal zegt dat hun man dit wel had, maar zij zelf niet. Ook consequent zijn, grenzen aangeven, ‘nee is nee, ja is ja’ vonden sommigen moeilijk. Het gebrek aan overwicht kan nog zwaarder gaan wegen als er sprake is van een scheiding. Enkele moeders verwijzen hier expliciet naar. Ze willen ook als alleenstaande moeder over-wicht over hun kinderen hebben.

15 De respondenten zijn geanonimiseerd en de achtergrondkenmerken zijn opgenomen voor zover bekend.

‘Nou, ik heb beetje lastig kinderen. En puberteit. Dus ja, wat ik zeg tegen mijn kinderen, eh... want ik ben gescheiden, maar als de vader zegt iets tegen de kinde-ren dan zeggen ze meteen ‘ja oké’, maar ik niet.’

(Marokkaanse moeder, hoogopgeleid, kinderen in de leeftijd 12-17 jaar) Enkele moeders benoemen dat het dagelijks leven veel van hen vergt, waar-door ze het moeilijk vinden om geduldig te blijven tegenover de kinderen.

‘Ik ben vroeger heel nerveus, boos voor mijn kinderen maar nooit beetje rustig. Ik ga boos, heel boos of zo voor mijn kinderen als ze hebben iets fout gedaan.’

(Egyptische moeder 5, hoogopgeleid, 2 kinderen)

Andere problemen die verschillende malen genoemd werden, zijn slaappro-blemen en zindelijkheidsproslaappro-blemen bij kleine kinderen. In een klein aantal gezinnen vormden wat grotere problemen bij kinderen mede een reden voor aanmelding. Voor dit soort problemen (zoals een persoonlijkheidsstoornis, ADHD of angsten) was deels al hulp in gezinnen aanwezig. Daarnaast zijn er enkele moeders die zich aanmelden omdat hun kinderen moeilijk omgaan met anderen. Sommige kinderen kunnen bijvoorbeeld niet gemakkelijk met volwassenen praten of maken ruzie met andere kinderen. Enkele hoogopge-leide moeders noemen tot slot heel ander type redenen voor aanmelding bij Triple P. Zij wilden bijvoorbeeld in het algemeen leren beter bij hun kinde-ren aan te sluiten, hen beter begeleiden bij het omgaan met tegenslagen of hun kind helpen een positiever zelfbeeld te krijgen.