Het bereiken van diverse doelgroepen in Amsterdam

Aan de hand van de geanalyseerde bereikcijfers van Triple P kunnen we vaststellen dat het aanbod Triple P in Amsterdam in 2010 is gegroeid ten opzichte van 2009. In de eerste helft van 2010 werd ongeveer 3 procent van de Amsterdamse ouders bereikt, vooral met een advies op niveau 2. In de stadsdelen Noord, Nieuw West en Zuidoost zijn op niveau 3 (individueel) zo’n 275 ouders bereikt en bij niveau 4 (groep) zo’n 100 ouders. Er zijn in 2010 vooral ouders van jonge kinderen bereikt, dit heeft onder andere te maken met het feit dat het aanbod Triple P voor ouders van tieners pas veel later van start is gegaan.

Het aandeel ouders van niet-westerse afkomst dat is bereikt, is ongeveer evenredig aan hun aandeel in de bevolking. Ook het bereik van de

verschil-lende etnische groepen lijkt tamelijk evenredig. Zo zijn er bijvoorbeeld naar verhouding veel Marokkaanse ouders bereikt, wat relatief ook een grote bevolkingsgroep is in Amsterdam. Migrantenouders ervaren volgens de literatuur echter meer opvoedingsonzekerheid en meer opvoed- en opgroei-problemen. Op grond daarvan is de verwachting op zijn plaats dat zij méér dan gemiddeld bereikt zouden moeten worden voor steun in de opvoeding.

Bij sommige groepen, bijvoorbeeld Turkse ouders in Nieuw West, lijkt dit ook wel het geval. In Amsterdam Noord is het opvallend dat Triple P juist de autochtone ouders minder dan gemiddeld bereikt.

Hoewel we de cijfers met enige voorzichtigheid moeten interpreteren, onder andere vanwege niet eenduidige registratie van etniciteit, komt er al met al een tamelijk positief beeld naar voren. Het is echter onbekend wat de opleiding van de bereikte ouders is en in hoeverre ook – doorgaans moeilijker te bereiken - lager opgeleiden zijn bereikt. Dit punt verdient aandacht in vervolgonderzoek.

6.3 Diversiteitsgevoeligheid van Triple P volgens ouders en professionals

De diversiteitsgevoeligheid van een interventie kan ‘getoetst’ worden aan de hand van een aantal aandachtpunten. Deze zijn beschreven in de

‘Meetladder Diversiteit Interventies’ van Pels et al. (2009). In dit onder-zoek is, mede aan de hand van de aandachtspunten in de meetladder, aan professionals en ouders gevraagd in hoeverre zij het programma Triple P geschikt vinden voor het werken met diverse groepen. Ook is onderzocht in hoeverre het programma en de materialen aansluiten bij de behoeften van migrantenouders en in hoeverre de werkzame factoren van het programma ook geldig zijn voor deze groep. Uit de eerste resultaten van het onderzoek naar de diversiteitsgevoeligheid van Triple P in de Amsterdamse praktijk komt (aan de hand van interviews met 32 ouders en 53 professionals) het volgende beeld naar voren.

De eerste aandachtspunten om de diversiteitsgevoeligheid van een in-terventie te onderzoeken, betreffen de geldigheid van de theoretische uit-gangspunten en de doelen van de interventie voor specifieke doelgroepen.

Uit de interviews met de ouders en professionals komt naar voren dat de uitgangspunten van ‘positief opvoeden’ - onder andere gericht op het

be-vorderen van concreet gewenst gedrag en het leren omgaan met ongewenst gedrag - aan lijken te sluiten bij de wensen en behoeften van ouders. Welke normen ouders zelf hanteren, bijvoorbeeld hoe streng je bent en welke re-gels je hanteert, staat positief opvoeden niet in de weg. Uit de interviews blijkt wel dat migrantenouders soms andere opvoedvragen hebben dan au-tochtone ouders, bijvoorbeeld over de rolverdeling in het gezin. Meerdere ouders geven aan informatie over opvoeden in Nederland en het leven in een migratiecontext te missen. Verder blijkt uit literatuur dat migrantenouders vaak meer opvoedvragen krijgen wanneer hun kinderen de tienerleeftijd bereiken. De implementatie van het aanbod Triple P voor ouders van tieners in Amsterdam kan hier in een behoefte voorzien. In het vervolg op dit onder-zoek zullen wij bezien in hoeverre deze variant van Triple P aan de vragen van migrantenouders bij het opvoeden van hun puberkinderen tegemoet komt.

Het derde punt van de meetladder is de vraag of de gehanteerde metho-de aansluit bij metho-de leefwereld van metho-de doelgroep. In elk geval vinmetho-den oumetho-ders met hun concrete opvoedvragen aansluiting bij het programma, zij vinden dat zij daarmee worden geholpen. Als knelpunt komt de taligheid van het programma naar voren. Enerzijds biedt het feit dat er veel over Triple P op papier staat de ouders en professionals houvast en schept dit transparantie over wat het programma te bieden heeft. Anderzijds roept bijvoorbeeld het moeten invullen van vragenlijsten juist wantrouwen op bij ouders. In de praktijk blijkt dat het werken met migrantenouders soms een extra tijdsinvestering vraagt van de professionals. Hoewel het programma Triple P diverse mogelijkheden biedt om het aanbod flexibel in te richten, geven professionals toch aan dat de strakke tijdsplanning van het programma van-wege het taalniveau van ouders niet altijd haalbaar is. Professionals menen dat vooral het groepsaanbod (niveau 4) hierdoor niet laagdrempelig (meer) is. Onder andere vanwege geringe taalbeheersing krijgen sommige ouders niet het aanbod dat het meest zou passen bij hun opvoedvraag. Interessant zijn dan ook de initiatieven in enkele stadsdelen waar Triple P niveau 4 in de eigen taal (Arabisch) wordt aangeboden.

In de Amsterdamse praktijk wordt hard gewerkt aan doorontwikkeling in het kader van het vierde aandachtspunt van de diversiteitsladder: mogelijke aanpassingen in voertaal en taalgebruik in de materialen. Inmiddels worden er al enkele cursussen in het Arabisch aangeboden. De moeders die deze cursus hebben gevolgd, waren hier erg tevreden over. De respondenten zijn zo gezegd positief kritisch over de werkvormen en materialen: sommige

aspecten zijn erg talig, maar het rollenspel, en ook de dvd, hoewel die voor sommigen wat snel gaat, vinden veel professionals erg geschikt voor minder talige ouders. Er komt steeds meer vertaald materiaal, zoals een Turks en Arabisch nagesynchroniseerde dvd. Zowel ouders als professionals vinden dat het visuele materiaal wat meer de Nederlandse multiculturele samen-leving zou moeten weerspiegelen. Vooral de gebruikte vragenlijsten blijken een struikelblok. Dit signaal is ook afgegeven aan de internationale ontwik-kelaars van Triple P.

Verder is gekeken naar de diversiteitscompetenties van de professionals.

Om goed te kunnen werken met Triple P voor een (laagopgeleide) allochtone doelgroep, is het volgens de professionals van belang dat zij zich eerst de methodiek heel goed eigen maken. Alle professionals zijn zich bewust van het belang van goed aansluiten bij de ouders. Toch zouden zij nog extra ge-schoold willen worden in de uitvoering van de methodiek als ouders minder talig zijn. Ook extra training in motiverende gespreksvoering en het omgaan met cultuurverschillen wordt veelvuldig genoemd.

Wat betreft het bereiken van migrantenouders komt uit de interviews met de professionals en ouders naar voren dat werving het beste kan ge-beuren op plekken waar migrantenouders toch al aanwezig zijn, zoals een Ouder Kind Centrum of de school. Informeel contact, zoals een bekend ge-zicht op school en een outreachende werving werkt het beste. De aanwezig-heid van professionals uit de doelgroep die de taal spreken is volgens pro-fessionals een meerwaarde om ouders te kunnen bereiken en te behouden.

De professionals die in dit onderzoek aan het woord zijn geweest, hebben over het algemeen het idee dat de ouders daadwerkelijk geholpen zijn bij de concrete opvoedvragen waar zij mee binnenkwamen, bijvoorbeeld over drukte of probleemgedrag van kinderen. De ouders gaan met de aan-geleerde vaardigheden aan de slag en zij zien het probleemgedrag van de kinderen verminderen. Ook de ouders zelf zijn behoorlijk positief. Zij geven aan dat zij goede ervaringen hebben opgedaan en zaken hebben geleerd als consequenter zijn, structuur aanbrengen in de opvoeding en anders com-municeren. Het algemene beeld over de toepasbaarheid van Triple P voor migrantenouders is dus positief. Belangrijk is wel dat er in dit onderzoek gesproken is met relatief hoogopgeleide ouders, en dat bij verschillende ouders – vooral vanwege geringe taalbeheersing - sprake was van een extra tijdsinvestering of stapeling van het aanbod.