‘Vooraleer mijne kunstopvoeding voltrokken ware, werden de oogen mijner moeder
allengs zwakker en zwakker, tot zooverre dat zij haren gewonen arbeid moest
verzaken, wilde zij haar gezicht niet gansch verliezen.
‘Dan werd het mijne beurt om den last van ons bestaan op de schouders te nemen.
Ik verliet de school en de academie, en poogde naar mijn vermogen wat geld te
verdienen. In den eerste leden wij armoede, dikwijls nog hadden wij honger; maar
onze eindelooze liefde tot elkander was ons eene milde bron van aanmoediging en
troost.
‘Nu heb ik den ouderdom van drie en twintig jaar bereikt. Ik ben teekenaar-klerk
bij eenen bouwmeester te Brussel. Mijne jaarwedde is gering; - maar wij leefden zoo
spaarzaam! Op een gansch jaar zette ik niet eens den voet in eene herberg; wanneer
ik niet op mijn bureel was, zat ik aan de zijde mijner moeder te arbeiden om mijne
studie voort te zetten of nog wat buitentijds te verdienen. Dit stille bestaan was
toereikend voor ons beider geluk; onze wederzijdsche liefde maakte onze zielen rijk.
O, geloof mij, Mijnheer, in mijne oogen is zij een hemelsch wezen, iets heiligs, die
nederige vrouw, wier gansche leven slechts eene lange slachtoffering is geweest, en
die niet vreesde de schrikkelijke blindheid zelve te trotseeren om haar kind te laten
leeren!’
‘Gij hebt wel gelijk, haar zoo teeder te beminnen,’ mompelde de dokter, zich een
traan uit de oogen vegende. ‘Uwe moeder is eene waardige
vrouw. O, de verborgene deugden zijn meest altijd de verhevenste!’
‘Nu ga ik u verklaren, Mijnheer,’ hernam de jongeling, ‘welke ramp, welke
schuldige dwaling eensklaps al dit zoet geluk vernietigde en mij en mijne moeder in
eenen afgrond van verdriet en schande heeft gedompeld.
‘De bouwmeester, mijn patroon, is een zeer oploopend man, die in zijne vlagen
van gramschap iedereen uitscheldt en met grove woorden bejegent. De verduldigste
klerken of bedienden konden het niet langer dan eenige maanden bij hem uithouden.
Ik - die na mijne aanneming op zijn bureel meende te ontdekken, dat de man onder
de ruwe schors een goed hart had, - ik verdroeg alles en toonde geenen onwil. Hij
scheen na eenigen tijd mij eene bijzondere achting en zelfs genegenheid toe te dragen,
alhoewel ik daarom niet vrij bleef van zijne harde en dikwijls wreede woorden.
‘Ik diende dus mijnen patroon met vlijt en trouw: hij had reeds tweemaal mijne
jaarwedde lichtelijk verhoogd. Ik achtte mij gelukkig, want alhoewel ik slechts genoeg
won om in de kosten van ons huishouden te voorzien, had ik toch het leven mijner
moeder min bekrompen en wat gemakkelijker kunnen maken.
‘Op eenen zekeren morgen liet mijn patroon mij in zijn kabinet roepen. Toen ik
voor hem verscheen, zag hij mij glimlachend aan en vroeg:
‘Willem, hebt gij somwijlen gereisd?’
‘Ik ben eens te Antwerpen geweest,’ antwoordde ik, ‘eens te Aalst en eens te Hal.’
‘Niet verder? Alzoo verliet gij het platteland nog
niet?’ schertste hij. ‘Hebt gij in uw leven wel bergen gezien?’
‘Nog nooit,’ zuchtte ik.
‘En gij zoudt blijde zijn ze te kennen?’
‘Het was sedert jaren mijn droom!’
‘Welnu, kom nader en luister,’ zeide mijn patroon, ‘Het is drie jaren geleden, dat
ik op last van eenen Luikschen edelman eenige plans en bestekken voor het bouwen
van een landgoed maakte. Die heer vond mijne teekeningen niet naar zijnen lust en
weigerde mijne rekening te betalen. Nu krijg ik eenen brief, dat hij daarover van
gedachten is veranderd en hij de mij verschuldigde som van vijfhonderd franken te
mijner beschikking houdt. - Gij hebt sedert eenigen tijd nu en dan voor mij een beetje
buitentijds gewerkt. Het was te weinig om u daarvoor te betalen; evenwel recht is
recht, en ik heb het niet vergeten. Ik ben soms wat barsch; maar ik zie toch wel,
Willem, dat gij een brave en vlijtige jongen zijt. In mij is de gedachte ontstaan, u een
teeken van mijn vertrouwen te geven. Ik kan de vijfhonderd franken wel met kleine
kosten te Luik doen ontvangen. Liever toch neem ik de gelegenheid waar om u als
uitspanning en belooning een reisje naar Luik te laten doen. Gaat u dit?’
‘O, Mijnheer,’ morde ik ontroerd, ‘wist gij hoe blijde uw edelmoedig voorstel mij
maakt! Ik zou dus het schoone bergland mogen bezoeken?’
‘Zie,’ hernam mijn patroon, ‘hier is eene kwijtschelding, die gij op het aangewezen
adres zult toonen. Men zal u de som ter hand stellen. Nu geef ik u hier nog zestig
franken tot reiskosten en gun u daarenboven acht dagen verlof. Leef wat spaarzaam,
en zoo zult gij niet alleen de schoone stad Luik, maar tevens hare schilderachtige
omstreken kunnen bezichtigen: Chaudfontaine bijvoorbeeld, ja zelfs Verviers. Ha,
voor iemand, die geene grootere berglanden gezien heeft, is de Vesdre-vallei iets
wonderbaar schoons! Ik vertrouw u de ontvangst eener som van vijfhonderd franken.
Overbodig ware het, u de voorzichtigheid of waakzaamheid aan te raden: gij zijt een
bedaard en verstandig jongeling. Verlaat nu het bureel en vertrek zoo haast mogelijk;
het is een uiterst fraai weder, gij moet het te baat nemen; het zou kunnen veranderen.’
‘Met betuigingen der diepste dankbaarheid nam ik afscheid van mijn patroon en
liep naar mijne moeder, om haar de goede tijding te brengen. Ik zou, zeide ik haar,
slechts over en weder naar Luik gaan en dus misschien twintig of dertig franken op
de zestig kunnen sparen. Daarbij zou ik dan van de acht dagen verlof er nog vier
vrijhouden, om te huis te werken. Er was misschien, buiten het geluk van Luik en
het bergland eens te zien, nog ongeveer veertig of vijftig franken aan te winnen. Wij
hadden bijna zooveel schuld bij den bakker, den vleeschhouwer en andere winkeliers
en zouden dus dit alles in eens kunnen vereffenen.
‘Maar mijne moeder, door de goedheid van mijnen patroon getroffen, beweerde,
dat wij niet, uit spaarzaamheid, zijn edelmoedig inzicht mochten verijdelen. Het geld,
dat hij mij had ter hand gesteld, moest geheel gebruikt worden volgens de bestemming,
welke hij in zijne mildheid er aan had toegekend. Ik kon niet anders, zeide zij, dan
in dank de gelegenheid waarnemen, om mij in het gezicht der
schoone landschappen te vervroolijken en van bijna tien jaren onophoudenden arbeid
In document
Hendrik Conscience, Volledige werken 16. Eene gekkenwereld. De twee vrienden. Rikke-tikke-tak · dbnl
(pagina 182-186)