seeschepen en met hoogh waeter in de steden te vaeren.
22. Hier mede sal ick oock eyndighen het tweede deel waerin ick naer de cituatie
der landen oock de inclinatie der inwoondren wil beweeren, om te maeken een
aenleydinge tot ons derde deel, ende vast te stellen de voordeelen die Vranckrijck
door dese gelegenheyt soude connen genieten, soo wanneer de voornoemde landen
onder hunne gehoorsaemheyt quame.
23. Aldus dan een aenleydinge tot de voordeelen door gelegentheyt van lant ende
volck, die tot faveur van Vranckrijck soude moge strecken, aengewesen hebbende,
sal ick dit derde deel, dat ons door veranderinge van Spangien op Vranckrijck te
verwachten staet, distingueren.
24. Ende sal eerst spiculeeren op de vrijheyt van comertie die Vranckrijck ons
soude connen geven en vergunnen, met alle naebuyrlijcke correspondentie, soo als
Spaengien nu doet. En daernaer op de voordeelen die Vranckrijck ons soude connen
ontrecken in voordeel van sijn eyghen intrest.
25. Met de vrijheyt van comertie die ons Vranckrijck op sijne Nederlanden soude
connen toelaeten, onse natie laetende alomme handelen ende niet meer als de sijne
betaelen, soude sij noch al eenige voordeelen op ons over connen haelen, meer als
Spangien nu doen can.
26. Als daer sijn door de vrijheyt van reliegie die Vranckrijck toelaet, ende niet
Spangien.
55
27. Ten (t)weeden dat Vranckrijck dat gedeelte van Nederlant, dat nu onder hun
verdeelt is, dan bij den andren soude hebben, waerdoor de comertie aldaer een groot
voordeel soude geschieden, ende 't gene nu noch voor uut ofte ingaende ende comende
rechten voor een yeder betaelt moet zijn, soude daerdoor geproffiteert connen werden,
waermede oock de antipatia ende de diverse humueren die altijt tussen de Fransche
ende die Nederlanden geweest is, oock geanulleert soude werden.
28. De veranderinge van staet ende regeringe soude oock veel luyden aenlocken
op hope van aldaer beter als hier te lande hun proffijt te doen, want de veranderinge
wort een conninginne genoempt, die bij een yeder aengenaem is.
29. Dese vier voornoemde voordeelen soude Vranckrijck noch meer connen hebben
als Spaingen al bereyts - - soo als wij van begin verhaelt hebben - - nu heeft.
30. Maer nu sal ick eerst 't recht oogemercken dat UE.H. Ed. beweecht heeft mij
te ondervraeghen gaen bereycken.
31. Ende vast stellen oft Vranckrijck, soo als sij wel soude connen, nochtans buyten
breken van alliantie ende goede naburschop, veel minder door eenige verwijderinge
ofte feytelijckheden, allerwegen sijn intrest tegens onsen staet sochte te pouseeren,
wat remedien echter daertegens soude connen gebruyckt werden.
32. De Spaensche Nederlanden dan, nu door d'oorloge geaccableert ende
principaelste frontuyrsteden verlooren, stellen onsen Staet buyten alle vreese, en
verstrecken ons noch voor een bolwerck tegens d'opgaende ende groote macht van
Vranckrijck.
33. Maer deselvige onder Vranckrijck gereduceert sijnde ende die croone met soo
eene considerable conqueste gestijft, soude deselvige, oock die ons tot nu wel goede
nabuyren geweest sijn, tot veranderinge van intrest connen aenporren, en sulcx door
soo goede gelegenthede, die wij nu verhaelt hebben, de comertie als 't eenich heyl
ende welvaeren van onsen Staet soeken aff te trecken.
34. Soo soude sij door geheel Nederlant onder hun gebiet connen verbieden het
inbrenghen van 't wit sout komende uut dese landen.
56
35. Item het inbrenghen van allerley visserij als haerinck, vis, stockvis ende traen.
36. Ende soude oock, soo als d'Engelsche al bereyt gedaen hebben met hun groot
plaecaet ten tijden van Cromwel, verbieden dat geen goederen in hun lant gebrocht
soude mogen werden, die wij over zee in ons lant. albevoorens eerst gehaelt hadden.
37. Insgelijckx soude sij allerley manifacture verbieden in hun lant te komen.
38. Ende omme de Vlaemsche zeehaevens te doen floreeren ende sijn eygen
zeevaert aen te trecken, soude sij alle vreemde natien - - daer d'onse mede beduyt
werden - - met ankergelt oft vatgelt naer sijn welgevallen beswaeren, en soude door
dat middel eerst den Franschen handel alsoo soeken over te haelen.
39. Dus verde dan gededuceert hebbende alle naedeelen die ons overkomen soude
moghen met het verandren van onse nabuyren, sal ick nu voorstellen de remedien
die men bij tijts, onder corectie, soude moeten bij de hant nemen, ende waervan U.H.
Ed. mij al b(er)eyts de concepten hebben gelieven te openen.
40. Voor al, in gevolch vant 52 artykel vant tractaet van vreden met Spaengien
gemaeckt, het Overquartier van Gelderlant voor eenich equivalent te bemachtighen,
als mede het fort Navaigne ende Argentou om de revier de Mase tot Luyck toe vrij
te hebben.
41. Het stedeken Linborch met sijn Iantschop, zijnde aen de landen van Overmaes
annex, soude oock seer dienstich sijn om alsoo een pas te hebben tot Trier toe om
den bodem van Lutsenborch te mijden.
42. Aen d'ander sijde soude oock seer noodich sijn een plaetsche, om de vaert op
de steden van Mechelen ende Bruyselt te beletten, waervan wij voorgeslagen hebben
van een fort te maeken recht tegens 't casteel Rypermonde, waar door met eenen de
revier de Schelde door middel van een oorlochschyp soude connen gedwonghen
werden.
- - Hier dient gelet of wij dan de stadt Antwerpen niet mede dienden te hebben.
Item ofte den coninck van Spanien als hartoch van Brabant en graef van Vlaenderen
57
oock machtich is eenege steden ofte landen van Vlaenderen of Brabant te verkoopen
In document
Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 45 · dbnl
(pagina 128-131)